INSPRAAKREACTIE ONDERNEMEND STEDENDRIEHOEK REGIOCONTRACT. Onderwerp: Reactie Ondernemend Stedendriehoek op proces en uitkomst stads- en regiocontract

Transcriptie

1 INSPRAAKREACTIE ONDERNEMEND STEDENDRIEHOEK REGIOCONTRACT Commissie AFW Postbus GX Arnhem Onderwerp: Reactie Ondernemend Stedendriehoek op proces en uitkomst stads- en regiocontract Geachte commissieleden Algemeen Bestuur, Financiën en Welzijn, VNO-NCW Stedendriehoek, MKB Stedendriehoek en de Kamer van Koophandel Oost- Nederland willen via vanaf deze plek graag reageren op het voorgenomen besluit van uw college inzake het regiocontract voor de Stedendriehoek. Helaas moeten wij vanaf deze plaats reageren. Sinds 2007 wordt in de Stedendriehoek door onze achterban intensief met onze partners in het onderwijs (ROC Aventus, Saxion) en de 7 regiogemeenten samengewerkt. Als bedrijfsleven ervaren we dit als een goed huwelijk, waar we namens alle drie de O s in investeren en eigenlijk spreken we dan ook namens de 3 O s. In dat opzicht is het vanzelfsprekend als de provincie Gelderland dit huwelijk steunt en investeert in economische structuren als de onze. Dat gebeurt niet en dat is raar gezien de forse uitspraken in het coalitieakkoord. Vandaar dat wij hier nu staan. Coalitieakkoord en regiocontract Om ons eigen geheugen en ook de uwe even op te frissen hebben we nog even gezocht naar de passage in het coalitieakkoord van 8 april 2011 over de stads- en regiocontracten. Daar staat het volgende. Gebleken is dat de regiocontracten de samenwerking in de regio s bevorderen. Ook hier zal in de komende periode de nadruk meer op structuurversterking liggen naast de ambitie dat het om gemeenten overstijgende projecten moet gaan. De structuurversterking in de regiocontracten bestaat uit een economische, een sociale en een landschappelijke pijler. De economische pijler vraagt aandacht voor versterking van land- en tuinbouwactiviteiten (ruilverkaveling is een belangrijk instrument), verdere ontwikkeling van maakindustrie, verdere uitrol van breedband, innovatief ondernemerschap en versterking recreatie. De sociale pijler houdt rekening met de demografische en maatschappelijke ontwikkelingen Overigens staat er in datzelfde coalitieakkoord dat regionale economie wordt gezien als een kerntaak van deze provincie.

2 Provincie als partner van samenwerkingsverbanden in de regio Laat ik beginnen, beste leden van de commissie, met de notie dat deze tijd vraagt om verregaande vormen van partnership en samenwerking. Willen wij met elkaar de economische recessie aanpakken en vooroplopen in de war on talent, dan is er veel meer nodig dan populisme, incidentele samenwerking en impulsinvesteringen. De stads- en regiocontracten zijn in onze optiek dus juist het middel om te werken aan vitale structuren en samenwerkingsverbanden die zorgen voor welvaart en welzijn van de Gelderse bewoners, in ons geval de mensen die wonen en werken in de Stedendriehoek. Het regiocontract voor de regio Stedendriehoek kent een 4-tal pijlers, waarbij de regio Stedendriehoek binnen het onderdeel duurzame economie samenwerkt met haar maatschappelijke partners uit het onderwijs en het bedrijfsleven. Het mag u dan ook niet vreemd voorkomen dat de regio Stedendriehoek stevig heeft ingezet op deze pijler duurzame economie. Bovendien vroeg uw provinciebestuur om vooral met een eigen verhaal te komen vanuit de regio en zo hoort het ons inziens ook. Er lag geen programma van eisen of zoiets als een set van concrete beoordelingscriteria. Economische structuurversterking en een vitale regionale arbeidsmarkt waren voor het onderwijs, de regionale overheden en de ondernemers in de Stedendriehoek de basisfuncties waar het regiocontract aan moet bijdragen. Overigens, misschien is het goed om te weten dat we in de regio Stedendriehoek al sinds 2007 een stevig fundament onder deze pijler hebben liggen met de Economische Visie die toen is opgesteld. Sinds die tijd is succesvol gewerkt aan de uitvoering van deze visie met het programma Stedendriehoek Onderneemt. En al voordat er sprake was van een nieuwe coalitie in Gelderland waren de partners in de regio bezig met een stevige revisie van dit samenwerkingsprogramma, met als gevolg dat er nu een strategische agenda ligt met zicht op 2020 met daarin 3 pijlers: Stedendriehoek Onderneemt, Stedendriehoek Werkt en Stedendriehoek Onderscheidt. De projectvoorstellen die het resultaat zijn van vele handen en vele uren werk zijn ingediend in het kader van het regiocontract onder de al genoemde duurzame economie. Wij lichten hieronder de kern van deze programmalijnen toe. Stedendriehoek Onderneemt Stedendriehoek Onderneemt is opgericht om via innovatieve projecten tot stimulering van de regionale economie te komen. Deze aanjaagfunctie ontbrak in 2008 in de regio Stedendriehoek, onder meer doordat Oost NV gehouden is aan bepaalde speerpuntsectoren (Food/Health/EMT) die minder relevant zijn voor onze regio en waardoor ze niet zichtbaar zijn in onze regio. Het Innovatienetwerk Stedendriehoek heeft vooral als opdracht van provincie Gelderland heeft meegekregen, te makelen en te schakelen. Stedendriehoek Onderneemt vult het ontstane hiaat succesvol in door de verbinding met Oost NV te vormen, complementair te zijn aan de innovatiemakelaars door te focussen op projectontwikkeling en realisatie en aandacht te geven aan sectoren die voor de regio van groot belang zijn, met name de sectoren in de (maak)industrie. De resultaten zijn goed; 600 arbeidsplaatsen, 15 nieuwe bedrijven, 150 innovatietrajecten (zie onder voor een compleet overzicht). Stedendriehoek Onderneemt staat op het punt een volgende fase in te gaan. Niet solistisch, maar in goede samenwerking met de provincies Gelderland en Overijssel, Oost NV en het Innovatienetwerk Stedendriehoek. De regio, de onderwijsinstellingen en het georganiseerd bedrijfsleven hebben voor projecten en organiserend vermogen al opgebracht, bedrijven hebben in de projecten al gestoken. Kortom, het concrete regionale

3 commitment is er. Met een forse inzet van de provincie vanuit het regiocontract kan dit behouden blijven en worden uitgebouwd. Net zo fors als de verwachtingen die het coalitieakkoord hierin ook aangeeft. Bovendien heeft de regio op notabene aanraden van de provincie werk gemaakt van een plan van aanpak om te komen tot cluster- en projectontwikkeling in de maakindustrie en creatieve sector. Het aanbod van de regio is niet opgepakt door de provincie bij de beoordeling van de projecten, terwijl uw staten hiertoe wel een motie hebben ingediend die is verwerkt in de langetermijnvisie economie: Overzicht van de resultaten van Stedendriehoek Onderneemt Geplande resultaten t/m 2012 Behaalde resultaten t/m november 2011 Nog te behalen Opmerking 800 arbeidsplaatsen 550/65% 250/35% Op koers 10 nieuwe bedrijven 15/150% 0/0% Behaald 150 innovatietrajecten 119/80% 31/20% Op koers investeringen uit /324% 0/0% Ruimschoots behaald bedrijfsleven investeringen derden /178% 0/0% Ruimschoots behaald (provincies, Pieken in de Delta, EFRO) 300 bij of omgeschoolde mensen 120/40% 180/60% Achterstand 200 ( ) extra uitstroom gekwalificeerde arbeidskrachten in zorg en techniek 97/48% 103/52% Op koers Stedendriehoek werkt en onderscheidt Binnen het programma Stedendriehoek Werkt wil de regio gaan werken aan een vitale arbeidsmarkt. En dat is nodig. De Stedendriehoek is één van de weinige regio s waar de werkgelegenheid groter is dan de beroepsbevolking en heeft last van de zogeheten jonge vlucht. De partners in de regio willen deze gap dichten door het opleidingsaanbod te versterken en nieuwe vormen te ontwikkelen waarin jongeren uit Oost-Nederland de weg naar het beschikbare werk weten te vinden. En aangezien politiek Den Haag de deur grotendeels heeft gesloten voor het ontwikkelen van opleidingen in de Stedendriehoek, moet de regio het van creativiteit, collectieve samenwerkingsverbanden en andere oplossingen hebben. Die hebben we ook gevonden en verankerd in ons aanbod aan de provincie. Samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven is hierin het sleutelwoord. Dat doen we door in te zetten op: versterking van het aanbod aan (kennis van het) hoger onderwijs door de ontwikkeling van hrm-clusters, die de collectieve vraag naar opleidingen, kennis en vacatures ophalen en invullen het ontwikkelen van de regionale economie door in te zetten op kennisvalorisatie door concreet een 3 tot 4-tal R&D centra te ontwikkelen, waarbij het vooral gaat om de kruisbestuiving tussen individuele mkb-bedrijven en studenten; samen werken zij aan productontwikkeling wat bijdraagt aan behoud van welvaart en welzijn in de regio, innovatie en betere (en interessante) toegang tot het werkveld voor studenten; daarnaast wordt ingezet op het maximaal benutten van het arbeidspotentieel in de regio; ook aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Stedendriehoek Onderscheidt is het programma dat gaat over het binden, vestigen en aantrekken van bedrijven/instellingen/organisaties in de regio Stedendriehoek. Het gaat ook om het binden, vestigen en aantrekken van jongeren en kenniswerkers: de concurrentie om de talenten.

4 Bedrijfsleven Stedendriehoek teleurgesteld in partnership Uw provinciebestuur heeft op basis van ambtelijke adviezen de ingediende plannen van de regio beoordeeld en keuzes gemaakt. Wij zijn blij met de steun van de provincie voor de programma s vitale steden en dorpen, cultuur en landschap en sociale kracht, maar niet met het ontbreken van die steun voor het onderdeel duurzame economie. We zijn de provincie uiteraard erkentelijk voor de toekenning van 1.45 miljoen euro voor Stedendriehoek Werkt. Maar van de 5,5 miljoen euro die uw college aan plannen schrapt voor de regio Stedendriehoek komt maar liefst 4,5 miljoen hiervan terecht in het programma duurzame economie. Juist het programma dat moet zorgen dat de regio op eigen benen kan blijven staan en dat we in dit gebied onze boterham kunnen blijven verdienen, wordt voor het leeuwendeel niet gesteund door uw provincie. Helaas moeten wij vanuit Ondernemend Stedendriehoek tot de conclusie komen dat de beoordeling voor ons eerder een schijn van willekeur vertoont, dan een daadwerkelijke toetsing is op inhoudelijke elementen, criteria, samenwerking en regionaal draagvlak. De provincie geeft ons het gevoel dat de economische structuurversterking in de Stedendriehoek een samenwerking oplevert die kennelijk niet in een van de bestuurlijke of ambtelijke hokjes lijkt te passen. We zijn kennelijk lastig in te passen en liggen ook nog eens in het kloppend hart van de 2 provincies in Oost-Nederland. De Stedendriehoek heeft geen topsector die domineert (zie geen universiteit, is geen stadsregio en samenwerking vind plaats als het nodig is en er een noodzaak is. De Stedendriehoek kenmerkt zich wel door een kruising van alle vormen van infrastructuur, economisch evenwicht, de Veluwe, de Graafschap en Salland met eerlijke en hardwerkende ondernemers, veelal in de industrie en maintenance, die innovatie met een hoofdletter I schrijven en wel op de werkvloer met hun mensen. Samenwerking met de kennisinstellingen vind plaats als het nodig is voor verbetering en innovatie en niet andersom. Ook constateren wij dat bij alle gesprekken die wij in dit huis hebben gevoerd ter voorbereiding op het regiocontract niet zozeer wordt gekeken naar het draagvlak in de regio voor een project, organisatie of activiteit, de resultaten die recentelijk zijn behaald of naar de uitdagingen waar de regio voor staat en welke maatregelen nodig zijn en hoe de provincie hierbij kan helpen. Wel wordt aangehoord of de regionale initiatieven die ontstaan of worden gecontinueerd geen inbreuk zijn op de eigen belevingswereld en de eigen soms heilige huisjes van individuen. Een voorbeeld is hoe uw provincie het werk en de resultaten van Stedendriehoek Onderneemt beoordeeld en benoemt. Er wordt continu vergeleken met het model van de eigen regionale centra voor technologie (RCT) en het feit dat Stedendriehoek Onderneemt louter organiserend vermogen is. De vergelijking met de RCT s gaat mank want de taakstellingen zijn wezenlijk anders en vullen elkaar aan. Beide ondernemersbesturen erkennen dat ook en werken nu nauw samen met de optie om in 2012 de samenwerking ook formeel te bekrachtigen. De Stedendriehoek Onderneemt is een programmabureau dat projecten faciliteert en verder brengt en hierbij ook een stukje organiserend vermogen nodig heeft. Net zoals dat ook het geval is bij Food Valley, Health Valley en de Betuwse Bloem die allen ondersteund worden door uw provinciebestuur. Wellicht ten overvloede, maar alle resultaten van Stedendriehoek Onderneemt worden bereikt met slechts 0,8 fte. Stedendriehoek Onderneemt heeft met een bescheiden inzet grote resultaten laten zien, en een investering van de provincie in deze regionale structuur levert een multiplier van 7 op. Zoekt u eens op of er andere economische verbanden zijn die dit ook kunnen laten zien.

5 In de beoordeling van onze projecten werd en wordt met name gezinspeeld op het feit dat de provincie organiserend en bindend vermogen en clustervorming niet kan ondersteunen vanuit het regiocontract. Maar economische structuurversterking was toch de opdracht vanuit het coalitieakkoord en de ondersteuning van de maakindustrie toch ook? Of het nu gaat om Stedendriehoek Onderneemt of het organiseren van collectieve oplossingen door hrmclusters van bedrijven te ontwikkelen; in beide gevallen hebben we de lange termijn voor ogen gehad en geen korte termijn visies met hapklare brokken waarbij we over een jaar de champagne al kunnen opentrekken. Onze inzet is geenszins een vorm van knuffelwerkgelegenheid en bedoeld om goed en tijdig te anticiperen op de turbulentie in de economie en de onzekerheid die hiermee gepaard gaat. Wat gaan we, wat gaat u, straks missen? Met het voorgenomen besluit gaan we met elkaar de boot missen. Wat kunnen we nu helaas niet realiseren voor de Gelderse samenleving en in het bijzonder voor de Stedendriehoek: De realisatie van 200 arbeidsplaatsen en circa 35 innovatietrajecten per jaar kan in de huidige vorm niet langer worden gecontinueerd. Het verkleinen van de gap tussen het beschikbare werk in de regio en het aanwezige (jonge) talent in Oost-Nederland. De ambitie voor 2 van de 4 beoogde R&D centra moeten we laten varen, terwijl voor alle 4 geldt dat deze zorgen voor een kruisbestuiving tussen werkgelegenheid, R&D en opleidingen die zich elders in Oost-Nederland bevinden. De noodzakelijke marketing om jong talent te wijzen op de stagekansen, leer- en ontwikkelmogelijkheden en werkgelegenheid in de Stedendriehoek. Als betrokken sociale partner betreuren wij dit. Het is aan de provinciale staten om het huidige voorstel van uw gedeputeerde te beoordelen met inachtneming van deze constateringen. Wanneer economie en arbeidsmarkt leidende principes zijn zou samenwerking met maatschappelijke partners een vereiste moeten zijn. Wij vragen u nu werk te maken van regionaal economisch beleid, onze regio te ondersteunen en straks niet om een recessiepakket te vragen. Dat pakket ligt er namelijk nu al. Wij hopen dat u regionale economie weer tot een kerntaak van uw provincie weet te maken. Dat houdt in dat wij u vragen om via uw staten er voor te zorgen dat de programma s Stedendriehoek Onderneemt en Stedendriehoek Werkt worden gehonoreerd. Met vriendelijke groeten, Jack Pieterson Vice-voorzitter VNO-NCW Stedendriehoek Jan Wassink Voorzitter regiocommissie Stedendriehoek Kamer van Koophandel Oost Nederland Henk Scharp Voorzitter MKB Stedendriehoek