Integraal waterbeheer

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Integraal waterbeheer"

Transcriptie

1 Integraal waterbeheer Lesboek module 1 Nieuwegein, 2012 w w w. w a t e r o p l e i d i n g e n. n l

2 Stichting, september 2012 Groningenhaven PE Nieuwegein Versie 2.0 Niets van deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van Stichting.

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding in de hydrologie van Nederland... 5 Leerdoelen Ontstaansgeschiedenis van het hydrologische systeem van Nederland... 7 Leerdoelen Geologische geschiedenis Afzettingstypen Glaciale en peri-glaciale afzettingen Pleistocene dekzandafzettingen Rivierafzettingen Mariene afzettingen De hydrologische betekenis van geologische afzettingen Het geohydrologische profiel Geohydrologische profielen in Nederland Isohypsen Geraadpleegde literatuur De algemene waterhuishouding van Nederland Leerdoelen Het huidige waterstaatkundige hoofdsysteem De afwatering van Nederland De watervoorziening van Nederland De waterbalans van Nederland Waterbalans algemeen Neerslag en verdamping Interne balansposten Grondwateraan- en afvoer Drainage Bergingsverandering In- en uitstroming van oppervlaktewater Geraadpleegde Literatuur Het neerslag-afvoerproces Leerdoelen Stroomgebieden Componenten van de afvoer Berekeningsmethoden Methode Hellinga-de Zeeuw Methode Krayenhoff van de Leur Geraadpleegde literatuur Stroming door open waterlopen Leerdoelen Begrippen... 97

4 Integraal waterbeheer, module waterkwantiteit 5.2 Het stromingsproces in open waterlopen Kunstwerken Dimensionering Geraadpleegde literatuur Normering in het waterbeheer Leerdoelen Relatie grond en oppervlaktewater Normen en overschrijdingen Klimaatverandering en Waterbeheer 21ste eeuw Geraadpleegde literatuur Afvoer in stedelijk gebied Leerdoelen Algemeen Verwerking afvoer van verhard oppervlak Kwantificering van de afvoer van verhard oppervlak Technieken voor afkoppeling Geraadpleegde literatuur Het meten van afvoeren Leerdoelen Waarom meten van afvoeren? Meetmethoden Meetnauwkeurigheid en -kosten Geraadpleegde literatuur Het gebruik van oppervlaktewatermodellen Leerdoelen Algemeen Verschillende soorten modellen Geraadpleegde literatuur Grondwater: De verzadigde zone Leerdoelen Inleiding Verzadigde zone Poriënvolume Watervoerende paketten (Aquifers) Weerstand biedende lagen (Aquitards) Bergingsfactor ( : = mu), bergend vermogen (S) Stationaire en niet- stationaire stroming Grondwaterstijghoogten Weergeven van grondwaterstijghoogten Geraadpleegde literatuur Grondwaterstroming

5 Leerdoelen Grondwaterbalansen Ontwatering Spreidingslengte (invloedsafstand) Geraadpleegde literatuur Grondwater: De onverzadigde zone Leerdoelen Verdamping Drukhoogte en plaatshoogte pf-waarden Watertransport Capillaire opstijging Waterbalans van de onverzadigde zone Geraadpleegde literatuur Samenstelling van het grondwater Leerdoelen Relatie watersamenstelling plantgemeenschappen Watertypering Geraadpleegde literatuur GGOR en Waternood Leerdoelen GGOR en Waternood Het Waternood stappenplan Gehanteerde grond- en oppervlaktewaterregimes en samenhang Standaard normering: nut of non-sense? Hoe verder? Geraadpleegde literatuur Watersystemen Leerdoelen Begripsomschrijving Belang van watersysteemdenken Schaalniveaus Opzet systeemanalyse Factoren die de samenstelling van het grondwater bepalen Geraadpleegde literatuur Het gebruik van grondwatermodellen Leerdoelen Inleiding Soorten modellen Randvoorwaarden Modelresultaten Enkele kanttekeningen bij het toepassen van modellen Voorbeelden van rekenprogramma s voor grondwaterstroming (modellen)

Integraal waterbeheer

Integraal waterbeheer lesdag onderwerp docent(en) Ochtend module 1: Waterkwantiteit & Middag module 2: Waterkwaliteit Lesdag 1 Ochtend - Integraal waterbeheer - Historisch perspectief - Modern waterbeheer, WB21 en KRW - Integrale

Nadere informatie

Lesdag 1: woensdag 4 september 2019

Lesdag 1: woensdag 4 september 2019 Zalencentrum Aristo, Brennerbaan 150, 3524 BN Utrecht, (030) 289 9400 Ingrid Hilwerda, (030) 60 69 411, ingrid.hilwerda@wateropleidingen.nl Claudia van den Bogaard, (030) 60 69 410, claudia.vandenbogaard@wateropleidingen.nl

Nadere informatie

Bouwrijp maken van terreinen. Copyright SBR, Rotterdam

Bouwrijp maken van terreinen. Copyright SBR, Rotterdam Bouwrijp maken van terreinen Bouwrijp maken van terreinen prof. ir. W. A. Segeren ir. H. Hengeveld 99 Stichting Bouwresearch Kluwer Technische Boeken B.V. - Deventer - Antwerpen Ten Hagen B.V. - Den Haag

Nadere informatie

Waternood en duurzaamheid

Waternood en duurzaamheid Waternood en duurzaamheid Ir. Th.G.J. Witjes 1 Inleiding De projectgroep Waternood (een initiatief van de Dienst Landelijk Gebied en de Unie van Waterschappen) heeft in september 1998 het rapport 'Grondwater

Nadere informatie

Basisopleiding Riolering Module 1

Basisopleiding Riolering Module 1 Basisopleiding Riolering Module 1 Cursusboek Nieuwegein, 2013 w w w. w a t e r o p l e i d i n g e n. n l Stichting Wateropleidingen, augustus 2013 Groningenhaven 7 3433 PE Nieuwegein Versie 1.1 Niets

Nadere informatie

Basisopleiding Riolering Module 2

Basisopleiding Riolering Module 2 Basisopleiding Riolering Module 2 Cursusboek Nieuwegein, 2012 w w w. w a t e r o p l e i d i n g e n. n l Stichting Wateropleidingen, november 2012 Groningenhaven 7 3433 PE Nieuwegein Versie 5.1 Niets

Nadere informatie

Module B2300. Inhoud. 1 Inleiding Verantwoording Wat is veranderd? Opstellers en begeleidingscommissie 4 1.

Module B2300. Inhoud. 1 Inleiding Verantwoording Wat is veranderd? Opstellers en begeleidingscommissie 4 1. Module B2300 Functioneel ontwerp: grondwater(overlast) maatregelen Inhoud 1 Inleiding 3 1.1 Verantwoording 3 1.2 Wat is veranderd? 4 1.3 Opstellers en begeleidingscommissie 4 1.4 Leeswijzer 4 2 Functioneren

Nadere informatie

Rioleringstechniek. Lesboek module 1. Nieuwegein, w w w. w a t e r o p l e i d i n g e n. n l

Rioleringstechniek. Lesboek module 1. Nieuwegein, w w w. w a t e r o p l e i d i n g e n. n l Rioleringstechniek Lesboek module 1 Nieuwegein, 2012 w w w. w a t e r o p l e i d i n g e n. n l Stichting Wateropleidingen, september 2012 Groningenhaven 7 3433 PE Nieuwegein Versie 2.0 Niets van deze

Nadere informatie

BETROKKENHEID waterschap Hunze en Aa's

BETROKKENHEID waterschap Hunze en Aa's UITGANGSPUNTEN NOTITIE PLAN: Lunchroom Kathodeweg Stadskanaal Algemene projectgegevens: Projectomschrijving: Het betreft een onbebouwd gebied aan de Kathodeweg te Stadskanaal waarop een lunchroom zal worden

Nadere informatie

De parameterisatie van de interactie tussen grondwater en oppervlaktewater voor landelijke en regionale grondwatermodellering

De parameterisatie van de interactie tussen grondwater en oppervlaktewater voor landelijke en regionale grondwatermodellering De parameterisatie van de interactie tussen grondwater en oppervlaktewater voor landelijke en regionale grondwatermodellering Ad hoc Werkgroep Consensus Hydrologie Inleiding Inzicht in de grondwaterstroming

Nadere informatie

Verbeterde schematisering van het oppervlaktewater in Mozart in hellend Nederland

Verbeterde schematisering van het oppervlaktewater in Mozart in hellend Nederland Verbeterde schematisering van het oppervlaktewater in Mozart in hellend Nederland Joost Delsman Inleiding Toenemende druk op het watersysteem door klimaatverandering, verstedelijking, intensivering van

Nadere informatie

De verandering van de GXG door grondwateronttrekkingen in vrij afwaterende gebieden

De verandering van de GXG door grondwateronttrekkingen in vrij afwaterende gebieden De verandering van de GXG door grondwateronttrekkingen in vrij afwaterende gebieden C. van den Akker 1 Voor de bepaling van landbouwschade als gevolg van grondwateronttrekkingen is informatie over de verandering

Nadere informatie

Modelleren van waterkwantiteit en waterkwaliteit

Modelleren van waterkwantiteit en waterkwaliteit Modelleren van waterkwantiteit en waterkwaliteit Wat wil het NHI van de regio, in relatie tot de waterbalans? Adviesgroep Watersysteemanalyse STOWA, 18 september 2014 Hoge resolutiemodellen 19 september

Nadere informatie

Studie naar de bandbreedte van een Q(h)-relatie bij de koppeling tussen SOBEK en SIMGRO

Studie naar de bandbreedte van een Q(h)-relatie bij de koppeling tussen SOBEK en SIMGRO Studie naar de bandbreedte van een Q(h)-relatie bij de koppeling tussen SOBEK en SIMGRO TU DELFT 22 juni 2005 Eindrapport H37403 J.C.S. Hornschuh Studienr: 9365191 Hoofdweg 490 Postbus 8520 3009 AM Rotterdam

Nadere informatie

Tussen Theis en Hantush

Tussen Theis en Hantush Tussen Theis en Hantush C. van den Akker 1 In de publicatie Tussen Dupuit en De Glee in Stromingen wordt een geohydrologische situatie beschouwd met stationaire grondwaterstroming in een gedeeltelijk afgesloten

Nadere informatie

Water in Eindhoven. Studiedag Lokaal waterbeleid water in balans. 28 september Water in Eindhoven - Studiedag Lokaal waterbeleid, Antwerpen

Water in Eindhoven. Studiedag Lokaal waterbeleid water in balans. 28 september Water in Eindhoven - Studiedag Lokaal waterbeleid, Antwerpen Water in Eindhoven Studiedag Lokaal waterbeleid water in balans 28 september 2010 Aanleiding voor de stedelijke wateropgaven Maatregelen Effecten van maatregelen Omgaan met nieuwe extremen 1835 1921 2004

Nadere informatie

MetaSWAP. Onverzadigde zone en koppeling aan grondwatermodel. Paul van Walsum en Ab Veldhuizen

MetaSWAP. Onverzadigde zone en koppeling aan grondwatermodel. Paul van Walsum en Ab Veldhuizen MetaSWAP Onverzadigde zone en koppeling aan grondwatermodel Paul van Walsum en Ab Veldhuizen Inhoud Inleiding Rekenconcept onverzadigde zone Koppeling met grondwatermodel Toetsing MODFLOW-MetaSWAP aan

Nadere informatie

IBRAHYM: de digitale waterpartner in Limburg

IBRAHYM: de digitale waterpartner in Limburg IBRAHYM: de digitale waterpartner in Limburg Samenwerken in de waterketen 17 juni 2015 Nila Taminiau Senior hydroloog Waterschap Peel en Maasvallei IBRAHYM (concreet) Statisch: Afmetingen beek Locatie

Nadere informatie

Bijlage 1. Geohydrologische beschrijving zoekgebied RBT rond Bornerbroek

Bijlage 1. Geohydrologische beschrijving zoekgebied RBT rond Bornerbroek Bijlage 1 Geohydrologische beschrijving zoekgebied RBT rond Bornerbroek Bijlagel Geohydrologische beschrijving zoekgebied RBT rond Bornerbroek Bodemopbouw en Geohydrologie Inleiding In deze bijlage wordt

Nadere informatie

UITGANGSPUNTEN NOTITIE. Plan: Algemene projectgegevens:

UITGANGSPUNTEN NOTITIE. Plan: Algemene projectgegevens: UITGANGSPUNTEN NOTITIE Plan: Algemene projectgegevens: Projectomschrijving: 8 woningen Holtenweg Vries Oppervlakte plangebied: 2185 m2 Toename verharding in plangebied: 400 m2 Kaartlagen geraakt: Ja Aanvrager

Nadere informatie

Het grondwatermodel als civieltechnisch gereedschap

Het grondwatermodel als civieltechnisch gereedschap Het grondwatermodel als civieltechnisch gereedschap C.J. Hemker G.J.M. Janssen Inleiding Bij problemen die met de stroming van grondwater te maken hebben worden steeds vaker numerieke modellen gebruikt.

Nadere informatie

Hydrology (CT2310) dr. M. Bakker. Lezing Geohydrologie

Hydrology (CT2310) dr. M. Bakker. Lezing Geohydrologie Hydrology (CT2310) dr. M. Bakker Lezing Geohydrologie Blof Harder Dan Ik Hebben Kan Het regent harder dan ik hebben kan Harder dan ik drinken kan Het regent harder dan de grond aan kan Harder dan ik hebben

Nadere informatie

Bijlage bij de toelichting

Bijlage bij de toelichting Bijlage bij de toelichting Inhoudsopgave Bijlagen bij toelichting 5 Bijlage 1 Watertoets 7 blad 3 van 8 blad 4 van 8 Bijlage 1 Watertoets Thema Doelstelling Realisatie Veiligheid/waterkering Wateroverlast

Nadere informatie

Hydrology (CT2310) dr. M. Bakker. Lezing Geohydrologie: tijdsafhankelijke stromen

Hydrology (CT2310) dr. M. Bakker. Lezing Geohydrologie: tijdsafhankelijke stromen Hydrology (CT2310) dr. M. Bakker Lezing Geohydrologie: tijdsafhankelijke stromen Geohydrologie, hoofdstuk 7 CT 2310 Henry Darcy Fountains of Dijon Mark Bakker Water Resources Section Civil Engineering,

Nadere informatie

3. Hydrologie van Nederland

3. Hydrologie van Nederland 3. Hydrologie van Nederland 3.1. Geologie In Nederland liggen voornamelijk de geologische lagen van het Kwartair aan de oppervlakte. De oudere lagen uit het Tertiair liggen op grotere diepte; alleen in

Nadere informatie

Beleidsregels 'Compensatie verhardingstoename' en 'Alternatieve vormen van waterberging'

Beleidsregels 'Compensatie verhardingstoename' en 'Alternatieve vormen van waterberging' Beleidsregels 'Compensatie verhardingstoename' en 'Alternatieve vormen van waterberging' Auteurs K.S. Bruin-Baerts Registratienummer 14.38137 Versie 9 Status Ontwerp Afdeling Watersystemen Beleidsregels

Nadere informatie

Toetsing waterhuishouding

Toetsing waterhuishouding Toetsing waterhuishouding Bedrijventerrein Hattemerbroek - deelgebied Hattem Quickscan waterhuishouding - nieuwe stedenbouwkundige opzet Ontwikkelingsmaatschappij Hattemerbroek B.V. december 2009 concept

Nadere informatie

Is grondwaterberging beter te benutten om afvoeren te verminderen?

Is grondwaterberging beter te benutten om afvoeren te verminderen? Is grondwaterberging beter te benutten om afvoeren te verminderen? E.P. Querner Bij het bestrijden van wateroverlast wordt veel waarde gehecht aan het benutten van het grondwater om wateroverlast te beperken.

Nadere informatie

Invloed van bodemgebruiksgegevens op de neerslag-afvoervoorspelling in stedelijk gebied

Invloed van bodemgebruiksgegevens op de neerslag-afvoervoorspelling in stedelijk gebied Invloed van bodemgebruiksgegevens op de neerslag-afvoervoorspelling in stedelijk gebied Okke Batelaan en Jarek Chormanski Vakgroep Hydrologie en Waterbouwkunde Vrije Universiteit Brussel 28/7/26 pag. 1

Nadere informatie

Pilot Vergelijking Waternood & KRW-Verkenner

Pilot Vergelijking Waternood & KRW-Verkenner Pilot Vergelijking Waternood & KRW-Verkenner iov STOWA Ws Brabantse Delta Peter de Koning Kees Peerdeman Frans Jorna Piet van Iersel Roel Knoben Waternoodmiddag, Amersfoort, 2 maart 2010 Vraagstelling

Nadere informatie

Integrale Gebiedsontwikkeling Wijnaerden. Hydrologie VKA. Voorkeursalternatief (VKA)

Integrale Gebiedsontwikkeling Wijnaerden. Hydrologie VKA. Voorkeursalternatief (VKA) Integrale Gebiedsontwikkeling Wijnaerden Hydrologie VKA Voorkeursalternatief (VKA) Deelrapport Integrale Gebiedsontwikkeling Wijnaerden Milieueffectrapport (MER) 05-12-2016 De begrenzing van de zandwinplas

Nadere informatie

Waterbeheer in droge en natte tijden met BOS-OMAR

Waterbeheer in droge en natte tijden met BOS-OMAR Waterbeheer in droge en natte tijden met BOS-OMAR Myrjam de Graaf, Karlijn Kessels (Waterschap Limburg) en Ciska Overbeek (Nelen & Schuurmans) Waterschap Limburg heeft samen met adviesbureau Nelen & Schuurmans

Nadere informatie

Proef-tentamen Hydrologie Het gebruik van telefoons, boeken, dictaten en tabellen is niet toegestaan.

Proef-tentamen Hydrologie Het gebruik van telefoons, boeken, dictaten en tabellen is niet toegestaan. Proef-tentamen Hydrologie Het gebruik van telefoons, boeken, dictaten en tabellen is niet toegestaan. Normering Vraag 1 2 3 4 5 6 7 8 9 totaal Punten 15 10 10 25 20 25 30 10 10 155 Het eindcijfer is het

Nadere informatie

Toepasbaarheid van innovatieve onderzoekstechnieken rond de grondwaterstroming in en rond dijken

Toepasbaarheid van innovatieve onderzoekstechnieken rond de grondwaterstroming in en rond dijken Toepasbaarheid van innovatieve onderzoekstechnieken rond de grondwaterstroming in en rond dijken Case zandmeevoerende wellen Fort Vuren en Hurwenense Kil J. Velstra, K. Groen en S. Burger (Acacia Water)

Nadere informatie

Dakbedekking en waterhuishouding - Hoe blauw zijn groene daken?

Dakbedekking en waterhuishouding - Hoe blauw zijn groene daken? Dakbedekking en waterhuishouding - Hoe blauw zijn groene daken? Kees Broks (STOWA), Harry van Luijtelaar (Stichting RIONED) Groene daken zijn hot, ook vanuit het oogpunt van stedelijk waterbeheer. Ze vangen

Nadere informatie

BUREAUSTUDIE FASE 1 BEDRIJVENTERREIN STEPELERVELD EN VREGELINKSHOEK WATER

BUREAUSTUDIE FASE 1 BEDRIJVENTERREIN STEPELERVELD EN VREGELINKSHOEK WATER BUREAUSTUDIE FASE 1 BEDRIJVENTERREIN STEPELERVELD EN VREGELINKSHOEK WATER GEMEENTE HAAKSBERGEN 27 augustus 2007 110301.001599 Inhoud 1 Inleiding 3 1.1 Aanleiding 3 1.2 Doel 3 2 Technische randvoorwaarden]

Nadere informatie

Daalhuizerweg. Velp. Geohydrologisch advies en waterparagraaf. SAB Arnhem. december 2009 definitief

Daalhuizerweg. Velp. Geohydrologisch advies en waterparagraaf. SAB Arnhem. december 2009 definitief Daalhuizerweg Velp Geohydrologisch advies en waterparagraaf SAB Arnhem december 2009 definitief Daalhuizerweg Velp Geohydrologisch advies en waterparagraaf dossier : C4866.01.001 registratienummer : ON-D20090543

Nadere informatie

INDELING INLEIDING (AANLEIDING?) GRONDWATERBEHEER IN DELEN DE WATERWET OVERLAST EN ONDERLAST: DE PROBLEMEN VERBONDEN.

INDELING INLEIDING (AANLEIDING?) GRONDWATERBEHEER IN DELEN DE WATERWET OVERLAST EN ONDERLAST: DE PROBLEMEN VERBONDEN. INDELING Grondwaterbeheer in de stad: een kans Peter den Nijs Inleiding Grondwaterbeheer in de stad: een kans Beleid grondwater stedelijk gebied Het wordt alleen maar slechter Afsluiting en vragen Grondwaterbeheer

Nadere informatie

1) Gaat het om een ruimtelijk plan dat uitsluitend een functiewijziging van bestaande bebouwing inhoudt? nee

1) Gaat het om een ruimtelijk plan dat uitsluitend een functiewijziging van bestaande bebouwing inhoudt? nee datum 16-5-2013 dossiercode 20130516-34-6989 Tekenen: Heeft u een beperkingsgebied geraakt? Welke gemeente omvat het grootste deel van het door u getekende plangebied? Winsum Vragen: 1) Gaat het om een

Nadere informatie

Betreft Effecten ontwikkeling Oosterdalfsen op grondwaterstanden en natuurwaarden EHS

Betreft Effecten ontwikkeling Oosterdalfsen op grondwaterstanden en natuurwaarden EHS Notitie Referentienummer Datum Kenmerk GM-0132952 13 mei 2014 307856 Betreft Effecten ontwikkeling Oosterdalfsen op grondwaterstanden en natuurwaarden EHS 1 Algemeen De ontwikkeling van Oosterdalfsen heeft

Nadere informatie

UITGANGSPUNTEN NOTITIE Code: 20100805-33-2235

UITGANGSPUNTEN NOTITIE Code: 20100805-33-2235 UITGANGSPUNTEN NOTITIE Code: 20100805-33-2235 IN 10-3498 Datum: 2010-08-05 PLAN: Nieuw vestiging grondgebonden agrarisch bedrijf (kenmerk 20.051_O_005_92100663) Algemene projectgegevens: Projectomschrijving:

Nadere informatie

De klimaatbestendige (oude) stad

De klimaatbestendige (oude) stad De klimaatbestendige (oude) stad Peter den Nijs Wareco ingenieurs F3O KANS OP PAALROT Groot deel Nederland Grote verschillen bodemopbouw Grote verschillen in klimaateffect Grote spreiding in risico s 1

Nadere informatie

Neerslag lenzen: sterke ruimtelijke variatie

Neerslag lenzen: sterke ruimtelijke variatie Neerslag lenzen: sterke ruimtelijke variatie Ben van der Wal Bij natuurontwikkelingsprojecten is het van belang inzicht te krijgen in de watersamenstelling in de wortelzone. Hydrologische effecten van

Nadere informatie

Het Nederlands Hydrologisch Instrumentarium NHI 2.2 Stand van zaken en ontwikkelingen

Het Nederlands Hydrologisch Instrumentarium NHI 2.2 Stand van zaken en ontwikkelingen Het Nederlands Hydrologisch Instrumentarium NHI 2.2 Stand van zaken en ontwikkelingen NHV middag, Reehorst Ede 1 November 2011 Wim J. de Lange, projectleider NHI Inhoud 1. Wat is het NHI: even opfrissen

Nadere informatie

Waterberging op het landgoed Lankheet

Waterberging op het landgoed Lankheet Waterberging op het landgoed Lankheet Mogelijkheden en consequenties voor het watersysteem H.M. Mulder E.P. Querner Alterra-rapport 1674, ISSN 1566-7197 Waterberging op het landgoed Lankheet In opdracht

Nadere informatie

ONDERZOEK DUURZAME WATERHUISHOUDING ACHTERSTRAAT VUGHT

ONDERZOEK DUURZAME WATERHUISHOUDING ACHTERSTRAAT VUGHT ONDERZOEK DUURZAME WATERHUISHOUDING ACHTERSTRAAT VUGHT Beleid Kaderrichtlijn Water De Kaderrichtlijn water is een Europese richtlijn die moet leiden tot een verbetering van de kwaliteit van het oppervlakte-

Nadere informatie

(klimaats-)effecten waterbeheer op ondergrond

(klimaats-)effecten waterbeheer op ondergrond (klimaats-)effecten waterbeheer op ondergrond ONDERZOEKSOPDRACHT KCNR SEPTEMBER 2014 (klimaats-)effecten waterbeheer op ondergrond Het veranderende klimaat en menselijke activiteiten boven de grond hebben

Nadere informatie

Integraal Waterplan Haarlem. Erhard Föllmi afd. OGV/SZ 17 sept. 2014

Integraal Waterplan Haarlem. Erhard Föllmi afd. OGV/SZ 17 sept. 2014 Integraal Waterplan Haarlem Erhard Föllmi afd. OGV/SZ 17 sept. 2014 Inhoud presentatie 1. Enkele begrippen 2. Waterplan Haarlem Aanleiding en doel Gerealiseerde maatregelen Actualisatie Geplande maatregelen

Nadere informatie

Analyse van de stationaire grondwaterstroming naar permanente putten in vrij afwaterende gebieden

Analyse van de stationaire grondwaterstroming naar permanente putten in vrij afwaterende gebieden Analyse van de stationaire grondwaterstroming naar permanente putten in vrij afwaterende gebieden December 2016 Colofon Titel Analyse van de stationaire grondwaterstroming naar permanente putten in vrij

Nadere informatie

Ten aanzien van deze watersaspecten is contact geweest, overlegd en advies gevraagd aan het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier.

Ten aanzien van deze watersaspecten is contact geweest, overlegd en advies gevraagd aan het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. Notitie Referentienummer Datum Kenmerk GM-0152812 3 december 2015 336542 Betreft Watertoets De Ontbrekende Schakel (D02) 1 Inleiding De gemeente Schagen is van plan om een verbindingsweg aan te leggen

Nadere informatie

33.116 m2 Toename verharding in plangebied: 350 m2 Het plangebied ligt in:

33.116 m2 Toename verharding in plangebied: 350 m2 Het plangebied ligt in: Digitale watertoets: Code: 20101212-33-2805 Datum: 2010-12-12 Waterschap kenmerk: IN2010-5379 W. Heijnen STANDAARD WATERPARAGRAAF PLAN: Schapenhouderij Holtstraat 44 (Mts. Plas) te Weerdinge Algemene projectgegevens:

Nadere informatie

Inventarisatie wateraspecten Haringbuys te Bloemendaal. Rapport. Uitgebracht aan: Gemeente Bloemendaal Postbus 201 2050 AE OVERVEEN

Inventarisatie wateraspecten Haringbuys te Bloemendaal. Rapport. Uitgebracht aan: Gemeente Bloemendaal Postbus 201 2050 AE OVERVEEN Inventarisatie wateraspecten Haringbuys te Bloemendaal Rapport Uitgebracht aan: Gemeente Bloemendaal Postbus 201 2050 AE OVERVEEN Projecttitel : Inventarisatie wateraspecten Haringbuys te Bloemendaal

Nadere informatie

Watervergunning Z43841/O82403

Watervergunning Z43841/O82403 Watervergunning Z43841/O82403 Aanvraag Het dagelijks bestuur van Waterschap De Dommel heeft op 24 februari 2017 een aanvraag ontvangen van Ruimte voor Ruimte CV, Magistratenlaan 138, 5223MB te 's-hertogenbosch.

Nadere informatie

De dynamiek van vennen in schijnspiegelsystemen

De dynamiek van vennen in schijnspiegelsystemen De dynamiek van vennen in schijnspiegelsystemen Danneke Bakker, Camiel Aggenbach, Jos von Asmuth en Jan-Philip Witte Vennen zijn relatiefgeïsoleerde oppervlaktewateren in zandgebieden die vooral gevoed

Nadere informatie

Relatie Diep - Ondiep

Relatie Diep - Ondiep Relatie Diep - Ondiep De Groote Meer en omgeving 1 Inleiding... 1 2 Opzet model... 2 2.1 Berekende grondwaterstand / stijghoogte. 4 2.2 Waterbalans... 8 3 Invloed onttrekking uit diepe pakket... 9 4 Conclusie...

Nadere informatie

Adapting to drought and salinisation in the coupled groundwater surface water system. Joost Delsman

Adapting to drought and salinisation in the coupled groundwater surface water system. Joost Delsman Adapting to drought and salinisation in the coupled groundwater surface water system Joost Delsman Onderzoek naar zoetwatervoorziening? Doel van het onderzoek Adaptating to drought and salinisation in

Nadere informatie

Invloed van menselijke ingrepen en klimaatsverandering op de evolutie van zoet-zoutwaterverdeling in het Vlaamse kustgebied

Invloed van menselijke ingrepen en klimaatsverandering op de evolutie van zoet-zoutwaterverdeling in het Vlaamse kustgebied Invloed van menselijke ingrepen en klimaatsverandering op de evolutie van zoet-zoutwaterverdeling in het Vlaamse kustgebied Luc Lebbe Onderzoeksgroep Grondwatermodellering Vakgebied Geologie en Bodemkunde

Nadere informatie

UITGANGSPUNTEN NOTITIE / september 2010

UITGANGSPUNTEN NOTITIE / september 2010 UITGANGSPUNTEN NOTITIE 10.3833/11.0495 2 september 2010 PLAN: Akkerbouwbedrijf Tweederdeweg Zuid, Schipper-Elberse te Nieuw Buinen ------------------------------------------ Algemene projectgegevens: Projectomschrijving:

Nadere informatie

HOOFDSTUK 4. Grondwater

HOOFDSTUK 4. Grondwater HOOFDSTUK 4 Grondwater Met de Kaderrichtlijn Water willen de lidstaten bescherming bieden aan waardevolle ecosystemen, die afhankelijk zijn van oppervlaktewater of grondwater. Daarvoor is een goede toestand

Nadere informatie

Projectnummer 111769 Bedrijventerrein Smilde aspect Water"

Projectnummer 111769 Bedrijventerrein Smilde aspect Water Memo Ter attentie van Gemeente Midden-Drenthe Datum 4 december 2012 Opgesteld door Maarten van Vierssen Projectnummer 111769 Onderwerp Bedrijventerrein Smilde aspect Water" In deze memo zijn de watertoetsen

Nadere informatie

Watersysteem(benadering)

Watersysteem(benadering) Watersysteem(benadering) Wat is het en wat is heb je eraan? Jan van Bakel 9-5-2011 1 Over mezelf Afgestudeerd in 1976 in Wageningen (Hydrologie) In 1976: onderzoeker bij het ICW als hoofd van de afdeling

Nadere informatie

Hydrology (CT2310) dr. M. Bakker. Lezing Geohydrologie: grondwaterproblemen

Hydrology (CT2310) dr. M. Bakker. Lezing Geohydrologie: grondwaterproblemen Hydrology (CT2310) dr. M. Bakker Lezing Geohydrologie: grondwaterproblemen Geohydrologie, hoofdstuk 7 CT 2310 Henry Darcy Fountains of Dijon Mark Bakker Water Resources Section Civil Engineering, TU Delft

Nadere informatie

Vloeistofmechanica voor de afvalwaterketen

Vloeistofmechanica voor de afvalwaterketen Vloeistofmechanica voor de afvalwaterketen Lesboek Nieuwegein, 2012 w w w. w a t e r o p l e i d i n g e n. n l Stichting Wateropleidingen, september 2012 Groningenhaven 7 3433 PE Nieuwegein Versie 2.1

Nadere informatie

Bijlage VI. Handreiking uitwerking kostenveroorzakingsbeginsel ex Nationaal Bestuursakkoord water

Bijlage VI. Handreiking uitwerking kostenveroorzakingsbeginsel ex Nationaal Bestuursakkoord water Bijlage VI Handreiking uitwerking kostenveroorzakingsbeginsel ex Nationaal Bestuursakkoord water 1 Inleiding In het Nationaal Bestuursakkoord Water (medio 2003) zijn de volgende afspraken overeengekomen

Nadere informatie

Stromingsbeeld Rotterdam

Stromingsbeeld Rotterdam Rotterdam centraal en Provenierswijk Bert de Doelder 17-4-2014 Stromingsbeeld Rotterdam Z Maas Freatische grondwaterstand N diepe polders NAP 6,2 m holocene deklaag NAP -5 m 1e watervoerend pakket 1e

Nadere informatie

Samenvatting 203 Klimaatverandering leidt volgens de voorspellingen tot een toename van de mondiale temperatuur en tot veranderingen in de mondiale waterkringloop. Deze veranderingen in de waterkringloop

Nadere informatie

Inhoudsopgave. 1 Inleiding 3

Inhoudsopgave. 1 Inleiding 3 Datum 17 juli 2008 Kenmerk 1608039 Pagina 2 van 12 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Beschrijving plangebied 4 2.1 Situering 4 2.2 Topografie 5 2.3 Waterstaatkundige situatie 5 2.4 Bodemopbouw 5 2.4.1 Lokale

Nadere informatie

Het waterbeleid van de provincie Limburg is beschreven in het Provinciaal Waterplan Limburg, dd. 20 november 2009.

Het waterbeleid van de provincie Limburg is beschreven in het Provinciaal Waterplan Limburg, dd. 20 november 2009. Memo Ter attentie van Project management Den Dekker B.V. Datum 03 januari 2013 Distributie Projectnummer 111850-01 Onderwerp Parkeerterrein Jumbo Heythuysen Geachte heer Bosman, 1 WATERBELEID Het streven

Nadere informatie

Richtlijn versus maatwerkberekening

Richtlijn versus maatwerkberekening Memo DM 1063841 Aan: Peter Van Hoof [peter@vanhoof-watermanagement.nl] Van: HDSR Datum: 23 juni 2016 Onderwerp: Notitie maatwerkberekening Vierde Kwadrant Kockengen In deze memo heeft het waterschap een

Nadere informatie

Aantal pagina's 5. Doorkiesnummer +31(0)88335 7160

Aantal pagina's 5. Doorkiesnummer +31(0)88335 7160 Memo Aan Port of Rotterdam, T.a.v. de heer P. Zivojnovic, Postbus 6622, 3002 AP ROTTERDAM Datum Van Johan Valstar, Annemieke Marsman Aantal pagina's 5 Doorkiesnummer +31(0)88335 7160 E-mail johan.valstar

Nadere informatie

Proeftuin Kockengen. Verkennende berekeningen in het kader van ''Kockengen Waterproof" J.T. Buma Deltares, 2013, B

Proeftuin Kockengen. Verkennende berekeningen in het kader van ''Kockengen Waterproof J.T. Buma Deltares, 2013, B Proeftuin Kockengen Verkennende berekeningen in het kader van ''Kockengen Waterproof" J.T. Buma 1207761-003 Deltares, 2013, B Deltores Titel Proeftuin Koekengen Opdrachtgever Project Rijkswaterstaat Waterdienst

Nadere informatie

Geohydrologische adviezen De Wehme a/d Nieuwstad te Vorden

Geohydrologische adviezen De Wehme a/d Nieuwstad te Vorden Geohydrologische adviezen De Wehme a/d Nieuwstad te Vorden Opdrachtnummer : 1220128 Opdrachtgever : Wooncorporatie ProWonen Postbus 18 7270 AA BORCULO Coördinaten: X = 218.040 Y = 457.210 Datum : 14 december

Nadere informatie

Een slimme oplossing voor ecologisch watermanagement.

Een slimme oplossing voor ecologisch watermanagement. Een slimme oplossing voor ecologisch watermanagement. OVERHEID & PUBLIEKE DIENSTEN www.hydrorock.com Overheden en watermanagement Watermanagement in stedelijke gebieden is zeer actueel. Klimaatverandering

Nadere informatie

Dynamiek van grondwater-oppervlaktewaterinteractie in Nederland Dimmie Hendriks, Hans Peter Broers, Remco van Ek, Jacco Hoogewoud

Dynamiek van grondwater-oppervlaktewaterinteractie in Nederland Dimmie Hendriks, Hans Peter Broers, Remco van Ek, Jacco Hoogewoud Aan Waterbeheerders en andere geinteresseerden Datum Van Dimmie Hendriks Hans Peter Broers Aantal pagina's 7 Doorkiesnummer +31 (0)88 33 57 844 +31 (0)88 86 64 798 E-mail dimmie.hendriks @deltares.nl hanspeter.broers

Nadere informatie

Nitraat in het grondwater

Nitraat in het grondwater Nitraat in het grondwater Opvolgingsinstrument freatisch grondwatermeetnet Ralf Eppinger AOW Dienst Grondwater en Lokaal Waterbeheer 29/03/2019 1 Indeling Vlaanderen in hydrogeologisch homogene zones Zones

Nadere informatie

Met vriendelijke groet,

Met vriendelijke groet, Van: "Vierssen van M." Aan: "Tiny van Hoek (t.vanhoek@middendrenthe.nl)" Datum 8/30/2011 2:58 Onderwerp: RE: Voorontwerp bestemmingsplan Landgoed

Nadere informatie

Peilvarianten IJsselmeer berekend met aangepast NHI 2.0.

Peilvarianten IJsselmeer berekend met aangepast NHI 2.0. Peilvarianten IJsselmeer berekend met aangepast NHI 2.0. Joachim Hunink Wim de Lange 1202357-002 Deltares, 2010 Inhoud 1 Inleiding 1 2 Methode 2 2.1 NHI 2 2.2 Varianten 2 2.3 Modelaanpassingen 5 3 Resultaten

Nadere informatie

Watertoets bestemmingsplan wijziging Crematorium Haarlo

Watertoets bestemmingsplan wijziging Crematorium Haarlo Keizer Karel V Singel 45 5654 NM Eindhoven Postbus 7613 5601 JP Eindhoven Telefoon 040 265 22 22 Fax 040 265 22 00 eindhoven@tebodin.nl www.tebodin.com www.tebodin.nl Opdrachtgever: Crematorium Haarlo

Nadere informatie

Stroomgebieden van het Waterschap Roer en Overmaas

Stroomgebieden van het Waterschap Roer en Overmaas 2 /' >.»< ; :?""''? ( ; *r Stroomgebieden van het Waterschap Roer en Overmaas BIBLIOTHEEK H. Kleijer Rapport 224 -L. *Z &V DLO-Staring Centrum, Wageningen, 1993 CENTRALE LANDBOUWCATALOGUS 0000 0521 8546

Nadere informatie

Bedrijventerrein Kasteelsestraat

Bedrijventerrein Kasteelsestraat Bedrijventerrein Kasteelsestraat Overasselt Geohydrologisch onderzoek en waterparagraaf SAB Arnhem December 2008 Definitief Bedrijventerrein Kasteelsestraat Overasselt Geohydrologisch onderzoek en waterparagraaf

Nadere informatie

Vaartweg 82 te Smilde

Vaartweg 82 te Smilde WATERTOETSDOCUMENT Vaartweg 82 te Smilde Doel en inhoud van het document Het watertoetsdocument is opgesteld op basis van het door u op 4 november 2014 ingediende digitale formulier. Daarnaast zijn de

Nadere informatie

Beoordeling effecten Riolerings- en waterhuishoudkundig ontwerp Hoge Wei Oosterhout

Beoordeling effecten Riolerings- en waterhuishoudkundig ontwerp Hoge Wei Oosterhout Beoordeling effecten Riolerings- en waterhuishoudkundig ontwerp Hoge Wei Oosterhout Versie 4, 26-5-2011 Ir. F. Jansen, Frank Jansen Adviezen Drs. G. Bockting, Ambito B.V. Frank Jansen Adviezen Renkensstraat

Nadere informatie

3 havo 4 water, 2 t/m 4

3 havo 4 water, 2 t/m 4 3 havo 4 water, 2 t/m 4 Mozambique: soms te veel India: vaak te weinig De blauwe planeet: alles stroomt Welke kringloop heeft de meeste betekenis voor de mens en waarom? De lange kringloop (B) omdat deze

Nadere informatie

Vergelijk resultaten van twee modelstudies voor de polder Quarles van Ufford

Vergelijk resultaten van twee modelstudies voor de polder Quarles van Ufford Vergelijk resultaten van twee modelstudies voor de polder Quarles van Ufford april 2007 Waterbalansen Quarles van Ufford Vergelijk resultaten van twee modelstudies voor de polder Quarles van Ufford April

Nadere informatie

5.2.2 Watersysteem. Handreiking duurzame ruimtelijke ontwikkeling versie 28102011 www.handreikingdro.nl 61. aan de orde.

5.2.2 Watersysteem. Handreiking duurzame ruimtelijke ontwikkeling versie 28102011 www.handreikingdro.nl 61. aan de orde. 5.2.2 Watersysteem Wat en waarom Duurzaam omgaan met het watersysteem is het zodanig beheren van dit systeem dat de ecologische en chemische kwaliteit van het water wordt beschermd en verbeterd en het

Nadere informatie

Bodemgeschiktheidseisen stedelijk gebied

Bodemgeschiktheidseisen stedelijk gebied Bodemgeschiktheidseisen stedelijk gebied uit: Riet Moens / Bouwrijp maken http://team.bk.tudelft.nl/publications/2003/earth.htm Uit: Standaardgidsen (1999) 1.7.3 Uitwerking voor stedelijke functies De

Nadere informatie

Herinrichting De Boskamp te Epe

Herinrichting De Boskamp te Epe Herinrichting De Boskamp te Epe Geohydrologisch onderzoek Habion mei 2010 definitief Herinrichting De Boskamp te Epe Geohydrologisch onderzoek dossier : C2111-01.005 registratienummer : ON-D20090244 versie

Nadere informatie

Modellen voor diffuse ontwatering

Modellen voor diffuse ontwatering Modellen voor diffuse ontwatering in de toplaag G. van Drecht In regionale grondwatermodellen wordt de interactie tussen grondwater en oppervlaktewater gewoonlijk beschreven met een zogenaamde grondwaterstand-afvoer-relatie.

Nadere informatie

WATERTOETS HOEK EIKENLAAN-ONDER DE MAST TE ZUNDERT GEMEENTE ZUNDERT

WATERTOETS HOEK EIKENLAAN-ONDER DE MAST TE ZUNDERT GEMEENTE ZUNDERT WATERTOETS HOEK EIKENLAAN-ONDER DE MAST TE ZUNDERT GEMEENTE ZUNDERT Watertoets Hoek Eikenlaan-Onder de Mast te Zundert in de gemeente Zundert Opdrachtgever Thuisvester t.a.v. de heer B. Hartman Postbus

Nadere informatie

Watertoets Klaproosstraat 13, Varsseveld

Watertoets Klaproosstraat 13, Varsseveld Notitie Contactpersoon Inkie Goijer Datum 1 augustus 2008 Kenmerk N002-4579913IGO-evp-V03-NL 1.1 Inleiding De watertoets De watertoets is een instrument dat ruimtelijke plannen toetst op de mate waarin

Nadere informatie

Optimalisering rekenregels piping en regionale keringen; berekening van grondwaterstroming onder een dijk. Concept rapport 7 november 2014

Optimalisering rekenregels piping en regionale keringen; berekening van grondwaterstroming onder een dijk. Concept rapport 7 november 2014 Optimalisering rekenregels piping en regionale keringen; berekening van grondwaterstroming onder een dijk Concept rapport 7 november 2014 Samenvatting PM Colofon Documenttitel. Opdrachtgever. Stowa Status.

Nadere informatie

Rekentool voor opstellen waterbalans Miriam Collombon (STOWA- AWSA /Wetterskip Fryslân) Jeroen Mandemakers (Witteveen+Bos) 25 januari 2018

Rekentool voor opstellen waterbalans Miriam Collombon (STOWA- AWSA /Wetterskip Fryslân) Jeroen Mandemakers (Witteveen+Bos) 25 januari 2018 Rekentool voor opstellen waterbalans Miriam Collombon (STOWA- AWSA /Wetterskip Fryslân) Jeroen Mandemakers (Witteveen+Bos) 25 januari 2018 Inleiding werksessie: rekentool voor opstellen waterbalans Inhoud

Nadere informatie

Watertoetsdocument. Rivierenwijk, De Venen. Doel en inhoud van het document

Watertoetsdocument. Rivierenwijk, De Venen. Doel en inhoud van het document Watertoetsdocument Plannaam: Plaatsnaam: Gemeente: Rivierenwijk, De Venen Deventer Deventer Doel en inhoud van het document Het watertoetsdocument is opgesteld op basis van het door u op 14 september 2016

Nadere informatie

MNP-rapport 500123003/2007. Het gekoppelde grondwater- en bodemwatermodel (LGM-SWAP) Een toepassing voor de Werkgroep Consensus Hydrologie

MNP-rapport 500123003/2007. Het gekoppelde grondwater- en bodemwatermodel (LGM-SWAP) Een toepassing voor de Werkgroep Consensus Hydrologie MNP-rapport 500123003/2007 Het gekoppelde grondwater- en bodemwatermodel (LGM-SWAP) Een toepassing voor de Werkgroep Consensus Hydrologie M.J.H. Pastoors, A. Tiktak en K. Kovar Contact: Naam : M.J.H. Pastoors

Nadere informatie

LSUE Thema Water Workshop Duurzaam water in een veranderende wereld

LSUE Thema Water Workshop Duurzaam water in een veranderende wereld Thema WATER LSUE Thema Water Workshop Duurzaam water in een veranderende wereld Patrick Willems: inleiding en duurzaam waterkwantiteitsbeheer Nina Moelants: duurzame afvalwatertechnologie Jan Diels: nitraatuitspoeling

Nadere informatie

Is er in 2019 een verhoogd risico op droogte?

Is er in 2019 een verhoogd risico op droogte? Is er in 2019 een verhoogd risico op droogte? Een analyse met de landelijke toepassing van het NHI het Landelijk Hydrologisch Model (LHM) Huite Bootsma (Deltares) Janneke Pouwels en Timo Kroon 1. Het LHM,

Nadere informatie

2. KORTE TOELICHTING EERDERE ONDERZOEKEN

2. KORTE TOELICHTING EERDERE ONDERZOEKEN leeswijzer In deze onderbouwing wordt achtereen volgens ingegaan op: - een beknopt overzicht van uitgevoerde waterhuishoudkundige onderzoeken en de wijze waarop rekening is gehouden met de natuurgebieden;

Nadere informatie

Gebiedsdekkende bepaling van de impulsrespons met behulp van tijdreeks-analyse en de momentenmethode

Gebiedsdekkende bepaling van de impulsrespons met behulp van tijdreeks-analyse en de momentenmethode Gebiedsdekkende bepaling van de impulsrespons met behulp van tijdreeks-analyse en de momentenmethode Een aanzet tot een nieuwe methode voor ecohydrologische effectvoorspelling en modelkalibratie Ronald

Nadere informatie

Nationaal modelinstrumentarium voor integraal waterbeheer. Jan van Bakel Alterra

Nationaal modelinstrumentarium voor integraal waterbeheer. Jan van Bakel Alterra Nationaal modelinstrumentarium voor integraal waterbeheer Jan van Bakel Alterra Inhoud Inleiding Enige historische achtergronden Modellering hydrologie op nationale schaal Vervolg Advies aan OWO Relaties

Nadere informatie