Woord vooraf PRINSJESDAG BEGINT IN DE GROTE KERK

Transcriptie

1 Woord vooraf PRINSJESDAG BEGINT IN DE GROTE KERK Prinsjesdag begint in de Grote Kerk! Alweer voor de elfde maal wordt dit jaar de bezinningsbijeenkomst van de verschillende religies en levensbeschouwingen op Prinsjesdag georganiseerd. Om met woorden en momenten van stilte, met muziek en zang, met rituelen en recitatie stil te staan bij de betekenis van de opening van het parlementaire jaar. De verschillende religies en levensbeschouwingen dragen elk vanuit hun eigen traditie en gedachtegoed een steentje bij om de leden van regering en parlement te inspireren en toe te rusten voor hun werk in het komend jaar. Geloofwaardig is het thema van deze bijeenkomst. Wie of wat zijn ons geloof, ons vertrouwen waard? Hoe kunnen we zelf geloofwaardig zijn, als burgers van dit land en als mensen met een religieuze of levensbeschouwelijke achtergrond? Hoe kunnen we ondanks onze soms grote verschillen samenleven in vrede en harmonie? Hoe kunnen we begrip, respect en compassie hebben voor mensen, niet alleen voor degenen die ons nabij zijn, maar juist ook voor mensen met wie we het absoluut niet eens zijn? Vanmorgen krijgt u uit de verschillende tradities gedachten aangereikt die kunnen helpen om geloofwaardige en betrokken parlementariërs, bewindslieden en burgers te zijn. Het wordingsproces van deze bijeenkomst is er een voorbeeld van dat het kan: dat mensen met heel uiteenlopende levensbeschouwelijke en religieuze ideeën er desondanks in slagen een gezamenlijke bijeenkomst te organiseren. Dat is elke keer weer een leerproces voor allen die hun medewerking verlenen. De medewerkers zetten zich in vanuit de hoop dat dit voorbeeld op tal van plaatsen navolging vindt. Het is voor het welzijn van ons land immers van het grootste belang dat burgers naar elkaar omzien. Dat bewindslieden, parlementariërs en burgers samen de uitdagingen waarvoor we staan tegemoet treden, met 1

2 wederzijds respect, ondanks soms grote verschillen van inzicht. Het is verheugend dat ook dit jaar weer meer kinderen en jongeren aan de bijeenkomst deelnemen. Want hun toekomst zal nog diverser zijn dan de realiteit van vandaag. Leren samen leven en samen vieren is van vitaal belang voor een geloofwaardige democratische samenleving. Het meeste werk voor deze bijeenkomst is gedaan door tientallen vrijwilligers vanuit de religieuze en levensbeschouwelijke organisaties. De gemeente Den Haag en de Protestantse Kerk in Nederland verleenden financiële steun, de Tweede Kamer droeg zorg voor de programmaboekjes en STEK verleende administratieve en logistieke ondersteuning. De Besturenraad was van grote betekenis om de aanwezigheid van kinderen en jongeren mogelijk te maken. Aan allen die op welke wijze dan ook bijgedragen hebben aan deze bijeenkomst past een woord van oprechte dank. Een woord van welkom aan u allen die hier vanmorgen aanwezig bent! Het is goed dat u door uw aanwezigheid laat zien dat u de inbreng vanuit de religieuze en levensbeschouwelijke tradities in ons land van belang vindt. Graag wens ik u een heel inspirerende bijeenkomst toe. U bent van harte welkom! Ineke Bakker voorzitter Stichting Prinsjesdagviering 2

3 Programmaoverzicht I. OPENINGSWOORD door Ineke Bakker, voorzitter van de Stichting Prinsjesdagviering. II. LIED door het multireligieus gelegenheidskoor Prinsjesdagviering o.l.v. Monique Eilander Tekst: Ramses Shaffy / Guus Jansen Muziekarrangement: John Bouwmans Pianiste: Cynthia Stencen Drummer: Nauchad Ramdas Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder Voor degene in een schuilhoek achter glas Voor degene met de dichtbeslagen ramen Voor degene die dacht dat-ie alleen was Moet nu weten, we zijn allemaal samen Voor degene met t dichtgeslagen boek Voor degene met de snel vergeten namen Voor degene die t vruchteloze zoeken Moet nu weten, we zijn allemaal samen Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder (4x) Niet zonder ons Voor degene met de slapeloze nacht Voor degene die t geluk niet kan beamen Voor degene die niets doet, die alleen maar wacht Moet nu weten, we zijn allemaal samen 3

4 Voor degene met z n mateloze trots In z n risicoloze hoge toren Op z n risicoloze hoge rots Moet nu weten, zo zijn we niet geboren Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder (4x) Niet zonder ons Voor degene met t open gezicht Voor degene met t naakte lichaam Voor degene in t witte licht Voor degene die weet, we komen samen Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder (4x) Niet zonder ons III. TOESPRAAK door Varamitra, woordvoerder interreligieuze dialoog van de Boeddhistische Unie Nederland Geloofwaardig Hoe geloofwaardig zijn wij nog als politieke, levensbeschouwelijke- en religieuze tradities in de verkondiging van onze kernboodschap: het realiseren van een samenleving gebaseerd op mededogen Welke weg hebben wij samen te gaan om een wereld te bouwen waarin iedereen waarachtig en in heelheid kan leven? Uitgangspunt van deze inleiding is onderstaande gelofte aan de mensheid van de boeddhistische leraar Hisamatsu Sin ichi. 4

5 Gelofte aan de mensheid KALM EN EVENWICHTIG: Laat ons ontwaken tot ons ware Zelf, Mensen worden, vol van mededogen, Onze gaven ten volle ontplooien, Ieder volgens de eigen roeping in het leven, Ons bewust worden van de doodstrijd, Persoonlijk en maatschappelijk, En de bron ervan onderkennen, De juiste richting ontdekken, Waarin de geschiedenis zou moeten voortgaan, En elkaar de hand reiken, Zonder onderscheid naar man- of vrouw-zijn, Zonder onderscheid naar ras, natie of klasse. Laat ons met mededogen de gelofte afleggen Het diepe verlangen van de mensheid Naar bevrijding van haar ware Zelf Werkelijkheid te doen worden En een wereld bouwen waarin iedereen Waarachtig en in heelheid kan leven De volledige tekst van deze inleiding is te lezen op de website van de BUN IV. RECITATIE EN TOELICHTING onder verantwoordelijkheid van de Stichting Islam en Dialoog Soera 90, و ه د ي ن ه ٱل نج د ي ن (١٠) ف ل ا ٱق ت ح م ٱل ع ق ب ة (١١) و م ا أ د ر ٮ ك م ا ٱل ع ق ب ة (١٢) ف ك ر ق ب ة (١٣) أ و إ ط ع م ف ى ي و م ذ ى م س غ ب ة (١٤) ي ت يم ا ذ ا م ق ر ب ة (١٥) أ و م س ك ين ا ذ ا م ت ر ب ة (١٦) ث م آ ان م ن ٱ لذ ين ء ام ن وا و ت و اص و ا ب ٱل صب ر و ت و اص و ا ب ٱل م ر ح م ة (١٧) أ و ل ٮ ك أ ص ح ب ٱل م ي م ن ة (١٨ ( 5

6 10 Hebben Wij hem dan niet de twee hoofdwegen getoond? 11 Maar hij besteeg de heuvel niet. 12 En wat weet gij (er van) wat de heuvel is? 13 Een slaaf te bevrijden 14 Of, op de dag van honger iemand te voeden 15 Of een wees die u verwant is. 16 Of een arme die in het stof rolt. 17 Bovendien behoort hij (die dit doet) tot hen, die geloven en elkander aansporen tot geduld en die elkander aansporen tot barmhartigheid. 18 Dezen zullen aan de rechter hand zijn. Compassie in de Islam Compassie is een centraal begrip in de Islam. Ieder hoofdstuk van de Kor an, het heilige boek van de Islam, begint met de frase in de naam van Allah, de Compassievolle en Genadevolle. Naast bijvoorbeeld rechtvaardigheid, vrijgevigheid en wijsheid vormt compassie een overstijgende kernwaarde die in de Kor an wordt benadrukt. De woorden en daden van Mohammed, vrede zij met hem, de profeet van de Islam, getuigen eveneens van het belang van compassie en mededogen. Al voor zijn geboorte verloor hij zijn vader en vroeg in zijn leven ook zijn moeder. Hij wist als geen ander hoe belangrijk het is om compassie te ontvangen en te tonen. Een van de vele voorbeelden van zijn mededogen is de volgende gebeurtenis die zich afspeelde in de tijd waarin hij wegens zijn boodschap door sommigen van zijn medemensen onheus werd bejegend. Een van de tegenstanders van de Profeet had de gewoonte om afval op de gebruikelijke route van de Profeet te gooien. Toen er op een dag geen afval op de weg lag informeerde de Profeet naar deze persoon. Toen hem werd verteld dat zij ziek was, bezocht hij haar en bad voor haar genezing. Vanuit dit mededogen zocht hij naar de mogelijkheid om mensen te vergeven. Zo ook de vrouw die bij hem werd gebracht omdat zij had gezondigd. In plaats van te vragen naar haar misstap, vroeg hij haar welke daad van mededogen zij in het verleden had verricht. Toen zij zei dat zij zich niets kon herinneren, vroeg de profeet haar om nog eens goed na te 6

7 denken. Toen vertelde de vrouw van die ene keer dat zij een dorstige hond die niet bij een waterbron kon komen, uit mededogen met haar schoen wat te drinken had gegeven. Hierop zei de Profeet: Ga! Allah zal omwille van deze daad van mededogen al jouw zonden vergeven! Van deze Profeet zijn ten slotte de volgende woorden: Toon compassie aan degenen die op de aarde zijn en Degene in de hemelen zal vol compassie zijn jegens jou. V. PLEIDOOI Door Rene de Boer van het Humanistisch Verbond Geloofwaardig Jan van der Veen schreef het allemaal prachtig op in het jaar Een klein gedeelte uit het gedicht waarin hij alle hem toen bekende godsdiensten en sektariërs in de Republiek liet opdraven. Laat vry preeken alle Secten. Laat vry preeken d'onbevlecten: Laat vry preeken wie dat wil 't Zy tot treves of geschil. 't Zy van oorlog ofte vrede, Of yet anders inde stede. Preek vry Paus en Cardinaal... Jesuiten, Leken, Papen, Preek vry, Luther en Calvijn, Preek vry, Menno en Armijn, Laat vry preken Zwinglianen, Puriteynen, Arrianen, Libertyn en Perfectist, Socinianen en Sophist, Turken, Ioden ende Heyden, Knipperdollingh, Ian van Leyden (1) 7

8 Preek, spreek, argumenteer en vertel. Wat dierbaar voor je is. Bied reflexief tegenspel in het debat. Omwille van de wijsheid en omwille van het nut. Waarheid is voor een humanist altijd gestolde argumentatie. Spinoza hield een krachtig pleidooi voor de vrijheid van denken, spreken en publiceren.(2) Deze vrijheid impliceert ook vrijheid van levensbeschouwing. De staat moet haar burgers beschermen tegen pogingen van welke zijde dan ook om deze vrijheden in te perken. Het publieke domein dient voor iedereen toegankelijk te zijn. Hier mag géén enkele levensbeschouwing de dienst uitmaken. Dit principe maakt de echte vrijheid van levensbeschouwing mogelijk. En hoe kunnen wij in 2010 nog geloofwaardig zijn? We moeten denk ik de innige banden tussen democratie, vrijheid van gedachte en individuele vrijheid krachtiger uitdragen en versterken. De kracht van de mens en ook van de politiek is het begrijpen en ligt in de rede. Alleen een stabiele, veilige en vrije samenleving kan de menselijke ontplooiing waarborgen.(3) En die wijsheid van de rede én dat appel tot prudent handelen wens ik de politieke gemeenschap toe! Ik heb gezegd! Noten: (1) Jan van der Veen, Zinne-beelden, oft Adams Appel. Verciert met seer aerdige Const-Plaeten, Mitsgaders Syne oude ende nieuwe ongemeene Bruydt-lofs ende Zege-zangen, Amsterdam, Evert Cloppenburgh, 1642, 8

9 pp Het motto van het gedicht luidt: Door duerte, krijgh of pest Geen minne wert ghelest. uit: Libertas philosophandi, Spinoza als gids voor een vrije wereld, pagina In de Pelikaan. Amsterdam (2)... Aangetoond wordt, dat in een vrije republiek iedereen mag denken wat hij wil en mag zeggen wat hij denkt. Pagina Spinoza s Tractatus Theologico-politicus opnieuw vertaald en toegelicht door Wim Klever. Eburon Delft (1999). (3) Zie bijvoorbeeld: Jonathan Israel, Gedachtevrijheid versus godsdienstvrijheid. Een dilemma van de Verlichting (Budel, 2007). VI. MEDITATIE door Esther Jenkins-Verhagen van Bahá í-gemeenschap Nederland O METGEZEL VAN MIJN TROON! Hoor geen kwaad en zie geen kwaad, verlaag uzelf niet, noch zucht en ween. Spreek geen kwaad, opdat het niet tegen u gesproken wordt en overdrijf niet de fouten van anderen, opdat uw eigen fouten niet groot lijken. Wens niet de vernedering van een ander, opdat uw eigen vernedering niet blootgelegd wordt. Leef dus de dagen van uw leven, die korter zijn dan een vluchtig ogenblik, vlekkeloos van geest, rein van hart, met zuivere gedachten en een geheiligde aard, dat gij in staat zult zijn vrij en tevreden dit stoffelijk omhulsel af te leggen, u naar het mystieke paradijs te begeven en voor immer in het eeuwige koninkrijk te verwijlen. (Bahá'u'lláh, De Verborgen Woorden, p. 42) en door Harish Madho van de Brahma Kumaris Spirituele Academie Ik stap de stilte binnen en richt mijn gedachten op het Baken van Goedheid voor de hele wereld. 9

10 Als ik mij verbind met deze energie laad ik mezelf ermee op en vul ik mezelf tevens met diepgaand medeleven en begrip. Met deze compassie en door dit begrip komt er een wezenlijke verandering binnen mijzelf en in mijn houding en blik naar anderen. Wanneer mensen spreken over God, Allah of de Vader maar tegelijkertijd gewelddadig gedrag naar anderen toe vertonen wordt het duidelijk dat ze op afstand van God staan. Iemand die zuiver van intentie is, kan niet gewelddadig zijn en kan een ander geen verdriet doen. In de stilte ontmoeten we de Bron van Goedheid, voelen we ons opgetild en staan we bewust positief, meelevend en verzoenend tegenover anderen. Dan voelen we de levensvreugde van een mens te zijn. Vrij vertaald uit 'Encounters with God' van Anthony Strano, senior lecturer Brahma Kumaris World Spiritual University - >articles>understanding spiritual knowledge. VII. LIED EN VERTELLING Zang door Michal Oppenheim van de Liberaal Joodse Gemeente כּ י ה מּ צ ו הזּ את,א שׁ ר אָנ כי מ צ וּ ך ה יּוֹם -- ל א - נ פ ל אתה וא מ מּ ך,ו ל א ר ח ק ה וא. ל א ב שּׁ מי ם,אוה : ל אמ ר, מ י י ע ל ה ו נ ע שׂ נּ ה. - לּ נוּ ה שּׁ מ י מ ה וי קּח ה לּ נוּ,וי שׁ מ ע נוּא ת הּ, - ע ב ר ה יּ םו י קּ ח ה לּ נוּ, ול א -מ ע ב ר ל יּ ם,אוה : ו י שׁ מ ע נוּא ת הּ, ל אמ ר, מ י י ע ב ר ו נ ע שׂ נּ ה. -ל נוּ א ל כּ י - ק רוֹבא לי ך ה דּ ב ר, מ א ד : בּ פ יך וּב ב בך ל,ל ע שׂ תוֹ. 10

11 De geboden die ik u vandaag gegeven heb, zijn niet te zwaar voor u en liggen niet buiten uw bereik Ze zijn niet in de hemel, dus u hoeft niet te zeggen Wie stijgt voor ons op naar de hemel om ze daar te halen en ze ons bekend te maken, zodat wij ernaar kunnen handelen? Ook zijn ze niet aan de overkant van de zee, dus u hoeft niet te zeggen: Wie steekt de zee voor ons over om ze daar te halen en ze ons bekend te maken, zodat wij er naar kunnen handelen? Nee, die geboden zijn heel dichtbij, in uw mond en in uw hart. Het is te doen! (Deuteronomium 30, 11-15) Uit de Chassidische litteratuur: Er wordt geklopt op de deur van de Rebbe. Niet zo haastig, ik ben nog bezig met mijn middaggebed. Wacht even, ik kom zo. Maar het kloppen houdt niet op. De Rebbe begon ongeduldig te worden. Wie je ook bent, ik heb je uitgelegd dat ik nog bezig ben. Ik ben nog niet klaar met de psalmen. Weer wordt er op de deur geklopt, maar nu wat luider. De Rebbe wordt kwaad. Hoe vaak moet ik het herhalen, ik ben nog bezig. Heb toch het fatsoen om te wachten. Na een tijd doet de Rebbe de deur geïrriteerd open. Hij roept de man die zich al van het huis verwijderd had na. Wat was er nu zo dringend. De man draait zich om en kijkt de Rebbe strak aan. Ik was naar u toe gekomen om hulp te vragen voor mijn vriend. Hij heeft dagen niet gegeten, zijn situatie is kritiek. Maar u had geen tijd. Mag ik u wat leren? Psalmen zingen, dat kunnen de engelen nog veel mooier. Deze man helpen dat was uw taak. Maar daar is het nu te laat voor. 11

12 מ י -שׁי א ה,ה ח פ ץ ח יּי ם; א הב י מ ים, ל ר אוֹת טוֹב נ צ ר ל שׁ וֹנ ך מ ר ע; וּשׂ פ ת יך, מ דּ בּ ר מ ר מ ה. סוּר מ ר ע, וֹטב; ו ע שׂ ה - בּ קּ שׁ שׁ לוֹם ו ר ד פ הוּ. Wie is de mens die het leven lief heeft Die van goede jaren genieten wil Behoed dan je tong voor het kwaad Je lippen voor woorden van bedrog Mijd het kwade, doe wat goed is, Streef naar vrede, jaag die na (Psalm 34, 13-15) VIII. EVANGELIELEZING EN LIED namens de Raad van Kerken in Nederland en Haagse Gemeenschap van Kerken Begroeting Vrede zij u van de Eeuwige, onze God, die tot ons komt in Jezus de Christus, ons licht en ons leven, en die door zijn Geest het aanschijn van de aarde vernieuwt. Lezing uit het evangelie van Lucas (6, 27-38) Jezus zegt: 27 Tot jullie die naar mij luisteren zeg ik: heb je vijanden lief, wees goed voor wie jullie haten, 28 zegen wie jullie vervloeken, bid voor wie jullie slecht behandelen. 29 Als iemand je op de wang slaat, bied hem dan ook de andere wang aan, en weiger iemand die je je bovenkleed afneemt, ook je onderkleed niet. 30 Geef aan ieder die iets van je vraagt, en eis je bezit niet terug als iemand het je afneemt. 31 Behandel anderen zoals je wilt dat ze jullie behandelen. 32 Is het een verdienste als je lief hebt wie jullie liefhebben? Want ook de 12

13 zondaars hebben degenen lief die hen liefhebben. 33 En is het een verdienste als je weldaden bewijst aan wie weldaden bewijzen aan jullie? Ook de zondaars handelen zo. 34 En is het een verdienste als je geld leent aan degenen van wie jullie iets terug verwachten? Ook zondaars lenen geld aan zondaars in de verwachting alles terug te krijgen. 35 Nee, heb je vijanden lief, doe goed en leen geld aan anderen zonder iets terug te verwachten; dan zullen jullie rijkelijk worden beloond, en zullen jullie kinderen van de Allerhoogste zijn, want ook hij is goed voor wie ondankbaar en kwaadwillig is. 36 Wees barmhartig zoals jullie Vader barmhartig is. 37 Oordeel niet, dan zal er niet over je geoordeeld worden. Veroordeel niet, dan zul je niet veroordeeld worden. Vergeef, dan zal je vergeven worden. 38 Geef, dan zal je gegeven worden; een goede, stevig aangedrukte, goed geschudde en overvolle maat zal je worden toebedeeld. Want de maat die je voor anderen gebruikt, zal ook voor jullie worden gebruikt. Lied op de melodie van Lied 401 Verzameld Liedboek: Het lied van het oprechte vasten. Tekst: Huub Oosterhuis. Muziek: Bernard Huijbers. En Jezus zegt: mensen verdraagt elkaar, en Jezus woord zal ons bevrijden. Vergeet u zelf en dient elkander maar en Jezus woord zal ons bevrijden. Aan elkander prijsgegeven vindt gij honderdvoudig leven Jezus zegt: mensen, bemint elkaar. En Jezus woord zal ons bevrijden. IX. OVERDENKING door Pandit S. Tewarie van het Sanatan Dharm Platform Den Haag. 13

14 Asakta buddhih sarvatra jitatma vigata sprihah Naiskarmaya siddhim paramam sannyasenadhigacchati. Degene, wiens intelligentie altijd onthecht is, wiens geest beheerst is en geen verlangen kent, bereikt door zijn verzaking de hoogste perfectie van verlossing van het karma. BG.18/49 Hoe geloofwaardig is onze karma? Karma en Reïncarnatie komen voort uit de hindoeïstische filosofie over de transmigratie van de ziel. Dit is het religieuze concept van de eeuwige geboorte en dood cyclus, waarin een ziel van lichaam naar lichaam verhuist. De status van elk opeenvolgend lichaam, of dit nu een mens of een dier is, is het directe gevolg van de kwaliteit van het leven dat de ziel in het vorige lichaam had. Een goed leven resulteert dus in een wedergeboorte in een leven met een hogere kwaliteit, en een slecht leven resulteert in een wedergeboorte in een leven met een lagere kwaliteit. Deze voorwaartse en achterwaartse progressie is gebaseerd op de Wet van Karma, een centraal fundament van het Hindoeïsme. Zoals de meesten onder ons weten, leert Karma dat goede daden worden beloond en dat slechte daden worden bestraft. Er is niemand die beloning of straf uitdeelt. Wij creëren zelf oorzaken door onze activiteiten en we ervaren de gevolgen daarvan. We zijn dus verantwoordelijk voor onze eigen prettige en vervelende ervaringen. De kardinale leer van karma is de wet van oorzaak en gevolg overeenkomstig het spreekwoord zoals u zaait, zult u oogsten. De wet van karma kent geen bevoorrechting, want 14

15 iedereen wordt gelijk behandeld en iedereen heeft gelijke kansen. Het uiteindelijke doel in deze Karma-cyclus is om de ziel tot het hoogste niveau van bestaan te ontwikkelen en om spiritueel één met het universum te worden. Karma en Reïncarnatie zijn de centrale begrippen van het Hindoeïsme, waarvan in de afgelopen decennia vele variaties populair zijn geworden in de Westerse wereld. Reïncarnatie is een mythe, die leert dat verlossing uiteindelijk aan hen zal toekomen die zichzelf geperfectioneerd hebben aan het eind van hun op Karma gebaseerde levenscyclus. Het Hindoeïsme heeft zijn wortels in de Veda s, waarin natuur, dieren en mensheid voorgesteld worden geweldloos en respectvol met elkaar om te gaan. Een gevoel van mededogen en universele verantwoordelijkheid zou belangrijk zijn voor onze eigen spirituele ontwikkeling en voor de vrede in de wereld. Aum Shanti Shanti Shanti X. LIED door De Goudse Waarden Singers o.l.v. Robert Vuijk Tekst: Huub Oosterhuis Muziek: Stijn van der Loo KEN JE MIJ? Refrein: Ken je mij? Wie ken je dan? Weet jij mij beter dan ik? Ken je mij? Wie ben ik dan? Weet jij mij beter dan ik? Ogen die door de zon heen kijken 15

16 Zoekend naar de plek waar ik woon Ben jij beeldspraak voor iemand die aardig is, of onmetelijk ver, die niet staat en niet valt en niet voelt als ik, niet koud en hooghartig Refrein Hier is de plek waar ik woon Een stoel op het water, Een raam waarlangs het opklarend weer Of het vallende duister voorbij vaart Heb je geroepen? Hier ben ik Refrein Ik zou één woord willen spreken Dat waar en van mij is Dat draagt wie ik ben, dat het houdt, Ik zou een woord willen spreken Dat rechtop staat als een mens die mij aankijkt en zegt Ik ben jouw zuiverste zelf, Vrees niet, versta mij, ik ben, ik ben Refrein Ben jij de enige voor wiens ogen Niet is verborgen van mijn naaktheid Kan jij het hebben, Als niemand anders, Dat ik geen licht geef, niet warm ben, Dat ik niet mooi ben, niet veel Dat geen bron ontspringt in mijn diepte Dat ik alleen dit gezicht heb, geen ander. Ben ik door jou, zonder schaamte, gezien, genomen, 16

17 door niemand minder? Zou dat niet veel teveel waar zijn? (2x) Refrein XI. SLOTWOORD door rabbijn Awraham Soetendorp, voorzitter van de Inhoudelijke Commissie van de Stichting Prinsjesdagviering XII. WILHELMUS Alle aanwezigen gaan staan en zingen met begeleiding van het orgel. Wilhelmus van Nassouwe Ben ik van duitsen bloed, den vaderland getrouwe, blijf ik tot in den dood. Een prinse van Oranje ben ik vrij onverveerd, den koning van Hispanje, heb ik altijd geëerd. Mijn schild ende betrouwen zijt Gij, o God, mijn Heer! Op u zo wil ik bouwen, verlaat mij nimmermeer! Dat ik toch vroom mag blijven, uw dienaar t allerstond, de tirannie verdrijven die mij mijn hart doorwondt. Beelden De beeldententoonstelling in de kerk is samengesteld door Marie-Lisette Derks in samenwerking met de beeldhouwer Lubbo de Graaf. Over de beelden zegt hij: Schetsen vertaald in steen / weerspiegeling van de wens / naar harmonie / vloeiend denken / ontstaan hier en nu / 17

18 uitnodigend tot gewaar zijn / van eigen spiritualiteit. Collecte en slot Aan het slot van de bijeenkomst wordt gecollecteerd voor een bijdrage in de kosten. De genodigden verlaten als eersten de kerk. Dan zal er een gesprek plaatsvinden met de jeugd en jongeren en Rabbijn Soetendorp. Daarna is er een mogelijkheid voor de aanwezigen en de pers om de medewerkers in het hoofdkoor te ontmoeten. 18

19 Handvest voor Compassie Het principe van compassie of mededogen ligt ten grondslag aan alle religieuze, ethische en spirituele tradities; steeds opnieuw wordt daarmee een beroep op ons gedaan alle anderen te behandelen zoals wij zélf behandeld willen worden. Compassie is onze drijfveer om ons onvermoeibaar in te zetten voor het verzachten van het leed van onze medeschepselen, om terug te treden uit het middelpunt van onze wereld en een ander voor het voetlicht te plaatsen, en om recht te doen aan de onschendbare heiligheid van ieder mens en een ieder, zonder enige uitzondering, te behandelen met volstrekte waardigheid, billijkheid en respect. Daarbij hoort tevens de opdracht om er zowel in het openbare als in het privéleven voor te waken geen enkele vorm van leed te veroorzaken. Door gewelddadig te handelen, door de kwaliteit van het leven van een ander te verslechteren, door de grondrechten van die ander te misbruiken of te ontkennen, en door haat te zaaien met laatdunkende uitingen over anderen zelfs over onze vijanden doen wij de menselijkheid die wij allen met elkaar delen geweld aan. Wij erkennen dat wij er niet in zijn geslaagd een leven te leiden vervuld van compassie en dat sommigen uit naam van hun religieuze overtuiging het totale menselijke leed zelfs groter hebben gemaakt. Daarom roepen wij iedere man en vrouw op om ~ compassie opnieuw te maken tot de kern van moreel handelen en van religie ~ terug te keren naar het oude principe dat iedere interpretatie van geschriften die aanzet tot geweld, haat of minachting geen enkele legitimiteit heeft ~ garant te staan voor de verstrekking van correcte en respectvolle informatie over andere tradities, godsdiensten en culturen aan jongeren ~ positieve waardering van culturele en religieuze verscheidenheid te stimuleren ~ bij te dragen aan medeleven, gebaseerd op kennis, voor het leed van alle mensen, ook van hen die wij als onze vijanden zien. Het is van wezenlijk belang dat wij compassie in onze gepolariseerde wereld maken tot een duidelijke, lichtende en dynamische kracht. Indien compassie is geworteld in principiële 19

20 vastbeslotenheid om uit te stijgen boven egoïsme, kan zij politieke, dogmatische en religieuze grenzen slechten. Als product van onze wezenlijke afhankelijkheid van elkaar, speelt compassie een fundamentele rol binnen menselijke relaties en bij een volwaardig mensdom. Compassie voert naar verlichting en is onmisbaar voor het realiseren van een eerlijke economie en een harmonieuze wereldgemeenschap die in vrede leeft met elkaar. 20

21 Deze bijeenkomst wordt gedragen door: Raad van Kerken in Nederland Haagse Gemeenschap van Kerken (HGK) Stichting Islam en Dialoog Nederland Stichting Islam en Dialoog Haaglanden Verbond van Liberaal Religieuze Joden in Nederland Liberaal Joodse Gemeente Den Haag Humanistisch Verbond Nederland Humanistisch Verbond Haaglanden Sanatan Dharm Platform Nederland Sanatan Dharm Platform Den Haag Arya Samaj Platform Nederland Arya Samaj Platform Den Haag Bahá í-gemeenschap Nederland Bahá í-gemeenschap Den Haag Soefi-beweging Nederland Soefi-beweging Den Haag Brahma Kumaris Spirituele Academie Nederland Brahma Kumaris Spirituele Academie Den Haag Boeddhistische Unie Nederland (BUN) Boeddhistisch Centrum Haaglanden Subsidiegevers Naast een eigen bijdrage van de deelnemende organisaties aan het programma zijn wij onze subsidiegevers zeer erkentelijk: Wilt u het werk van de stichting Prinsjesdagviering steunen, dan kan dat door een gift over te maken op bankrekeningnummer ING t.n.v. Stichting Prinsjesdagviering, Den Haag. Bij voorbaat onze dank. 21

22 Aan deze interlevensbeschouwelijke bezinningsbijeenkomst werkten mee: Besturenraad: Dick den Bakker. Ruim 200 leerlingen van christelijke basisscholen en scholen van voortgezet onderwijs. Interreligieus gelegenheidskoor: Beth Jehoeda - Lior Lavid Leibovici, Bidesi Choir (hindoe) Monique Eilander, Qudrat (Bahá í-koor) Monique Eilander, Islamitische kinderen Asye Yilmaz, leerlingen van de Goudse Waarden - Robert Vuijk. Vrije vorm beelden: Lubbo de Graaf. Orgel: Ben van Oosten. Geluid: Adphies. Drukwerk: Afdeling reprografie Tweede Kamer der Staten Generaal. Bloemwerk: An & Co Floristiek, Delft. Logistieke en secretariële ondersteuning: Protocollaire Commissie Prinsjesdagviering, Stek voor stad en kerk. Regie: Serap Kilic-Tuz. Coördinatie: Marga Martens. Stichting Prinsjesdagviering Postbus CJ Den Haag info@prinsjesdagviering.nl 22