OSA en diabetes. Wake 2/3 of life. Inleiding. Slaap is een basale behoefte. NREM Sleep ~80% of night. Prof. Dr. Dries Testelmans

Transcriptie

1 OSA en diabetes Prof. Dr. Dries Testelmans Diabetessymposium 2016 Inleiding Slaap is een basale behoefte Wake 2/3 of life NREM Sleep ~80% of night REM Sleep ~20% of night 1

2 Inleiding Slaap is een basale behoefte Slaap is geen passieve toestand Awake REM Inleiding Slaap is een basale behoefte Slaap is geen passieve toestand Een verstoorde slaap kan ernstige gevolgen hebben voor het individu of de maatschappij 2

3 ICSD-3 Insomnia Sleep related breathing disorders Central disorders of hypersomnolence Circadian rhythm sleep-wake disorders Parasomnias Sleep related movement disorders Other sleep disorders Obstructief Slaapapneu Obstructief slaapapneu (OSA) 3

4 OSA(S): definitie OSA: prevalentie Recente schatting bij volwassen, 30-70j: AHI > 5 and symptomen: Mannen: 14% - Vrouwen: 5% AHI > 15: Mannen: 13% - Vrouwen: 6% Punjabi et al. Proc Am Thor Soc 2008; Peppard et al. Am J epidemiol

5 OSA: pathofysiologie Obesitas! Obesitas Alcohol Slaapmedicatie Dempsey et al. Physiol Rev 2010 OSA:diagnose Polysomnografie De kunst van het opnemen van verschillende signalen tijdens de slaap 5

6 OSA: diagnose EEG, EOG, EMG (slaapstadia en arousals) Ademhalingsparameters: - Meting luchtstroom - Ademhalingsbeweging - Zuurstofsaturatie - Snurksignaal - Positie - EMG tibialis anterior - ECG - Video monitoring - (Tc CO 2 ) - (PTT) - (Bloeddruk) - ( ) OSA: diagnose = arousal 6

7 OSA: ernst mild (AHI<15) moderate (15 AHI 30) severe (AHI>30) Klachten Cardiovasculair lijden Metabool syndroom OSA: belang diagnose en aanpak Marin et al. Lancet

8 OSA: behandeling Algemene maatregelen Houdingstraining Snurken Mild OSA Matig OSA Ernstig OSA (AHI < 15) (AHI 15-30) (AHI > 30) CPAP Geen terugbetaling MRA Niet 1 e keuze Chirurgie Niet 1 e keuze Behandeling: CPAP 8

9 OSA en glucose-intolerantie OSA, IR en GI Sleep Heart Health Study Punjabi et al. Am J Epidem

10 OSA, IR en GI Pre-diabetes: HbA1c >6% Zeer ernstig OSA Priou et al. Diabetes Care 2012 OSA, IR en GI 5,24% 5,37% 5,44% 5,50% Kent et al. ERJ

11 OSA en diabetes OSA bij diabetes patiënten OSA is zeer prevalent bij patiënten met diabetes! Pamidi et al. Front Neurol

12 Diabetes bij OSA patiënten Wisconsin Sleep Cohort, populatie-gebaseerde longitudinale studie 1387 personen Zelf-gerapporteerde diabetes is 3 à 4 x meer prevalent bij personen met een AHI 15/uur. Reichmuth et al. AJRCCM 2005 Diabetes bij OSA patiënten 12,636 personen in ESADA 6,616 slaapstudie en HbA1c evaluatie 6,6% 28,9% Kent et al. Chest

13 Diabetes bij OSA patiënten Diabetes komt meer voor bij patiënten met matig/ernstig OSA! Diabetes bij OSA patiënten Ook hoger risico op ontwikkelen van diabetes! FU: 2,7j FU: 5,5j 13

14 OSA Suggestie van bidirectionele relatie tussen OSA en diabetes type 2! Diabetes type 2 Pathofysiologie 14

15 OSA Pathofysiologie Intermittente hypoxie Gefragmenteerde slaap Oxidatieve stress Sympathische activatie HPA-as activatie Intermediaire mechanismen Systemische inflammatie Neurohumorale veranderingen (adipokines) Insulineresistentie Pathofysiologie OSA Intermittente hypoxie Gefragmenteerde slaap Intermediaire mechanismen Obesitas Insulineresistentie Glucoseintolerantie Diabetes type 2 15

16 Pathofysiologie Diabetische neuropathie Ventilatoire instabiliteit Intermittente hypoxie OSA Gefragmenteerde slaap Intermediaire mechanismen Microvasculaire complicaties Insulineresistentie Glucoseintolerantie Obesitas Diabetes type 2 Behandeling 16

17 CPAP bij patiënten met OSA Effect op glucose metabolisme 3,6u/dag Na 24 weken: toename insuline-sensitiviteit in CPAP groep! CPAP bij patiënten met OSA Effect op glucose metabolisme 6,2u/dag > 25 kg/m² 17

18 CPAP bij patiënten met OSA Effect op glucose metabolisme 4,8u/dag Gunstig effect op insuline-resistentie! N=244 18

19 N=12 N=26 Pamidi et al. AJRCCM 2015 Norepinephrine CPAP gedurende de ganse nacht voor 2 weken heeft positief effect op glucose metabolisme Compliantie!! Mogelijks via reductie van sympatische activiteit Pamidi et al. AJRCCM

20 Behandeling OSA Effect van CPAP bij patiënten met OSA en diabetes Verschillende observationele studies tonen dat CPAP een gunstig effect heeft op insuline-resistentie in patiënten met OSA en diabetes type 2 Slechts enkele gerandomiseerde studies beschikbaar Behandeling OSA CPAP compliantie: 3,3u per nacht Geen verbetering van HbA1c of insuline sensitiviteit, maar... West et al. Thorax

21 Behandeling OSA Slechte glycemiecontrole >4u/nacht Compliantie <4u/nacht CPAP kan effect hebben op HbA1c bij diabetes patiënten met OSA. Babu et al. JAMA 2005 Behandeling OSA Feng et al. Prim Care Resp Med

22 Behandeling OSA N=13 N=6 1 week CPAP in labo Compliantie: 7,9u/nacht!! CPAP gedurende 7 ganse nachten leidt tot significante verbetering van glycemiecontrole bij diabetes type 2 patiënten. Mokhlesi et al. AJRCCM 2016 Screening OSA OSA als DM zijn onafhankelijke risicofactoren voor cardiovasculaire en cerebrovasculaire aandoeningen Opsporen van OSA bij DM patiënten is daarom belangrijk Mogelijkheden: - anamnese/ko! - vragenlijsten - PG/PSG - overige? 22

23 Screening OSA Vragenlijsten Epworth Sleepiness Scale Hoe gemakkelijk zou U indommelen of in slaap vallen in volgende situaties? Vul deze lijst zo correct mogelijk in met een cijfer van 0 tot 3 : 0 = ik zal nooit indommelen 1 = er is een kleine kans tot indommelen. 2 = er is een redelijke kans tot indommelen. 3 = de kans is groot dat ik indommel 1. Zitten en lezen : 2. TV kijken : 3. Zitten, inactief zijn in een publieke plaats (bv. vergadering, theater) 4. Als passagier in een wagen gedurende een uur zonder onderbreking 5. Als U gaat liggen na de middag(indien de omstandigheden het toelaten 6. Zitten en praten met iemand 7. Rustig zitten na een middagmaal zonder alcohol 8. In de wagen wanneer deze stilstaat gedurende enkele minuten /24 Screening OSA Vragenlijsten STOP-BANG vragenlijst 23

24 Screening OSA Vragenlijsten Screening OSA Modified from Sleep

25 Screening OSA Toekomst? Willemen T et al. IEEE EMBS, Chicago, 2014 Besluit Vermoedelijke bidirectionele relatie tussen OSA en DM type 2 Slaapfragmentatie maar vooral IH spelen een rol CPAP kan IR verbeteren bij patiënten met OSA met of zonder DM Invloed van ernst slaapapneu, controle glycemie en CPAP compliantie Gerichte anamnese voor OSA bij patiënten met DM is belangrijk 25