Handleiding gastouders Project 2016

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Handleiding gastouders Project 2016"

Transcriptie

1 Handleiding gastouders Project 2016 Secretariaat: Janny de Bruijn Kortsteekterweg AG Alphen aan den Rijn KvK: Rabobank:NL80RABO versie:

2 Inhoudsopgave: Inhoudsopgave... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 1 Info gastgezinnen Contactpersoon gastouders en tolken Achtergrondinformatie Plakboek Gezondheid Radioactiviteit Inentingen Gezondheidsproblemen Schildklier Bezoek aan arts Communicatie Bij aankomst Communiceren Communicatieproblemen Voeding Eetgewoontes Broodmaaltijd In het huis De eerste dag Geborgenheid Huisregels Kleding Bad of douche Slapen Bedplassen Zakgeld Om het huis Verkeer Buiten spelen Adreskaartje Winkelen School Verzekeringen (Wit-)Rusland in Nederland

3 1 Info gastgezinnen. 1.1 Contactpersoon gastouders en tolken De contactpersoon van de stichting voor de gastouders gedurende het verblijf van de kinderen in Alphen aan den Rijn is Pim Teeuwisse. Pim is bereikbaar op tel.nr Bij hem kunt u terecht met kleine en grote problemen waar u tijdens het project tegenaan loopt. We vragen dringend ziekte en/of huisartsbezoek altijd bij Pim te melden, want via hem blijven wij als bestuur op de hoogte van het wel en wee van de kinderen (de melding is ook van belang voor de door ons voor de kinderen afgesloten ziektekosten verzekering, we zijn dan op de hoogte van de te verwachten kosten/declaraties). Wanneer uw gastkind ziek is of verdrietig of niet duidelijk kan maken wat er precies aan de hand is, kunt u de tolk bellen die op dat moment stand-by is. Een lijst met gegevens van tolken staat op de website. Kunt u de dienstdoende tolk niet bereiken, bel dan een van de andere tolken op de lijst of de begeleidster van de groep, Elena Lysenok, die uitstekend Engels spreekt. Wel willen we u vragen enige terughoudendheid te betrachten en eerst te proberen vooral de taalproblemen zelf op te lossen. De zorg over andermans kinderen is een zware verantwoordelijkheid. We verzoeken u de kinderen niet mee naar het buitenland te nemen en bij ziekte dus altijd contact met Pim of de Wit-Russische tolk te zoeken. Ook is het niet mogelijk vrij te krijgen van school voor een dag of een dagdeel bijvoorbeeld rond de paasdagen. De kinderen zijn volledig leerplichtig. 1.2 Achtergrondinformatie We vinden het belangrijk dat de gastouders iets weten over de achtergrond van de kinderen. De kinderen zijn in Nederland vanwege hun gezondheid. Hun achtergrond is heel verschillend. Zoals ook de samenstelling van hun gezinnen. Onder de gasten waren in het verleden enigst kinderen, maar ook kinderen die thuis nog 6 of 7 broertjes en/of zusjes hadden. Als beide ouders werken worden de kinderen vaak opgevangen door de grootouders. Er zijn veel één oudergezinnen, omdat veel echtparen scheiden maar ook omdat geregeld mensen op relatief jonge leeftijd komen te overlijden. Sommige kinderen komen uit vrij welvarende gezinnen, terwijl er bij anderen schrijnende armoede wordt geleden. Sommige kinderen moeten thuis hard werken, anderen worden erg verwend. Maar allemaal hebben ze te lijden onder de straling. De kinderen komen uit de dorpen Greben en Krasni Bor of uit de directe omgeving van deze dorpen. De dorpen liggen in de regio Gomel, in het district Zjitkovichy, in het zuidoosten van Wit-Rusland. In de ogen van de meeste kinderen is Nederland een zeer luxe land. Een hoop dingen (MacDonalds, computer, skeelers etc.) kennen veel kinderen alleen van de TV. Daarnaast zijn veel zaken vreemd: onze gewoonten, voeding, normen en waarden. De kinderen komen van het platteland. Ouders hebben soms een betaalde baan bij de kolchoz of elders. Lonen worden echter vaak laat of helemaal niet uitbetaald. De meeste gezinnen bewerken een stukje land rond hun eigen huis, houden pluimvee, een varken of een koe en proberen zo in hun eigen levensonderhoud te voorzien. De meeste huizen zijn wel voorzien van elektriciteit, maar lang niet altijd van gas of stromend water. Een toilet binnenshuis is niet standaard (en als het er is, wordt het in de zomer soms niet gebruikt, buiten is hygiënischer"). De levensstandaard is er sinds het uiteenvallen van de Sovjetunie op achteruit gegaan. Door het verdwijnen van werkgelegenheid zoeken veel mensen hun heil elders (een grote stad, 3

4 Minsk). De streek kent ook arbeidsmigratie, vooral de mannen proberen in de wintermaanden in de grote stad of in Rusland bij te verdienen en komen terug als er weer op het land gewerkt moet worden. Een paar woorden over het geloof: Wit-Rusland ligt ingeklemd tussen het Katholieke Polen en het Orthodoxe Rusland. De kinderen zijn van huis uit overwegend Orthodox, maar ook het Baptistische geloof is behoorlijk wijd verbreid. Voor de Tweede Wereldoorlog woonden er in de streek veel Joden. Ook het Atheïsme, een erfenis uit de Sovjettijd, kent nog veel aanhang. Dan is er nog het probleem van het alcoholmisbruik. Veel ouders drinken en soms ook excessief. Onder de gasten waren ooit ook kinderen die thuis al bier dronken. Het gezelligheidsdrinken (glaasje wijn bij het eten, pilsje bij de chips) kent men eigenlijk niet. De Wit-Russische samenleving is een hiërarchische. Dat werkt in alle lagen van de samenleving door. Zelfs zover dat kinderen van invloedrijke ouders denken een streepje voor te hebben op andere kinderen. We proberen dat standsverschil hier in Nederland zo veel mogelijk te negeren. ( De standen zijn anders ingedeeld, dan hier gebruikelijk is) Kortom: de thuissituatie van de kinderen verschilt sterk van die van hier. Het is dus logisch dat het even duurt voordat de kinderen zich aangepast hebben. Probeer de situatie ook vanuit de achtergrond van de kinderen te bekijken, en probeer u in te leven. Ook is het van belang uw eigen kinderen op de komst van het gastkind voor te bereiden. Het is de afgelopen jaren gebleken dat gastouders met hele verschillende verwachtingspatronen in een project stappen. Vooral degenen die dankbaarheid van het gastkind verwachtten, tijdens of na het bezoek aan Nederland, kwamen vaak bedrogen uit. Sommige kinderen zijn aanhankelijk, sommige afstandelijk, sommige in het begin zelfs een beetje vijandig door heimwee of angst voor het onbekende. De kinderen staan, net als hun leeftijdsgenootjes waar ook ter wereld, onbevangen in het leven, nemen de dingen zoals ze komen. En hoe leuk het hier ook was, de meesten willen toch graag weer naar huis (gelukkig maar). Zo kan het gebeuren dat kinderen die het hier heerlijk naar hun zin gehad hebben zonder afscheid te nemen in de bus stappen richting vliegtuig/huis en nooit meer iets van zich laten horen. Als u dit van te voren weet is het misschien niet zo n teleurstelling. Er zijn ook gastouders die zich zo hechten aan een gastkind dat ze het het liefst zouden houden. Er is ooit een kindje bij een vergelijkbaar project in Italië achtergebleven omdat de gastouders hadden ontdekt dat het kind thuis mishandeld en misbruikt werd. Zelfs in dit soort extreme gevallen kan er geen sprake van zijn dat een kind langer dan de geplande tijd in Nederland blijft. Het hierboven beschreven voorval heeft bijna tot gevolg gehad dat er helemaal geen kinderen uit Wit-Rusland meer naar het buitenland mochten. De Wit- Russische overheid werkt maar mondjesmaat mee aan de realisering van projecten als de onze. Men vindt het geen reclame voor eigen land dat kinderen naar het buitenland moeten voor opvang. Van augustus 2008 tot mei 2009 waren de kinderreizen vanuit Wit-Rusland niet toegestaan. Er is ons veel aan gelegen de verhoudingen met de Wit-Russische overheid niet verder op scherp te zetten. 1.3 Plakboek Het is heel leuk om gedurende de tijd dat de Wit-Russische kinderen in Nederland zijn een plakboek te maken. Men kan hier foto's en ansichtkaarten in plakken, maar ook werkstukjes die de kinderen maken. Je kunt de kinderen (laten) vragen zelf voor het onderschrift bij de foto s te zorgen. De kinderen die dat willen kunnen er zelfs een dagboek in bijhouden. Zo n plakboek is een mooi aandenken. We horen achteraf dat de kinderen, maar vooral ook hun ouders, dit erg op prijs stellen. Krantenknipsels die expliciet verwijzen naar de ramp kunnen het best gecensureerd worden omdat veel kinderen door hun ouders onwetend worden gehouden over wat er in april 1986 in Tsjernobyl gebeurd is. 4

5 2 Gezondheid 2.1 Radioactiviteit Radioactieve straling draag je niet bij je, dus de kinderen zijn niet besmettelijk. Wel is hun conditie en weerstand vaak minder goed dan die van een gezond westers kind. Wetenschappelijk onderzoek in Japan heeft aangetoond dat het verblijf van zo'n 2 maanden in een niet-radioactieve omgeving voor de kinderen een positief effect heeft op hun lichaam. Dit heeft onder meer te maken met het feit dat bij kinderen het bloed zich in circa 2 maanden vernieuwt. De komst van de kinderen uit het rampgebied rond Tsjernobyl naar Nederland is helaas geen structurele oplossing voor het probleem van de radioactiviteit, maar biedt wel een zodanige verbetering van hun gezondheid dat ze, eenmaal terug in Wit-Rusland, meer weerstand hebben in een cruciale fase (n.l. die van de groei) in hun leven. 2.2 Inentingen De kinderen zijn ingeënt tegen difterie, polio, tetanus en kinkhoest. Ze zijn niet ingeënt tegen hepatitis, tyfus, bof, mazelen en rode hond. De laatste twee (mazelen en rode hond) hebben de meeste kinderen in de leeftijd van acht tot elf jaar al gehad. Overleg met de artsen van de GGD in Nederland leverde op dat inenten tegen geen van deze ziekten nodig is voor de periode dat de kinderen hier zijn. In principe gelden er voor buitenlanders die naar Nederland komen geen verplichte inentingen. 2.3 Gezondheidsproblemen Alle kinderen in de groep zijn in het bezit van een gezondheidsverklaring. Dat betekent dat ze momenteel geen medische zorg behoeven. We horen voor aankomst of er kinderen met allergieën, reisziekte of andere aandoeningen in de groep zitten en we spelen die informatie vanzelfsprekend door naar de gastouders. Meld het even bij de contactpersoon als kinderen zelf medicijnen bij zich blijken te hebben. In het begin kunnen de kinderen wat last hebben van vermoeidheid. Dit wordt veroorzaakt door de lange reis, de vele indrukken en de verminderde weerstand. Meestal gaat dit vanzelf over. We hebben kinderen te gast gehad met een slechte motoriek of met bloedarmoede. Aan het eerste is op korte termijn weinig te doen, aan het tweede wel. Neem bij twijfel contact op met Pim. Ook is er melding gemaakt van misselijkheid, uitslag en hoofdpijn in de eerste weken. Dit kan het gevolg zijn van herstel van de weerstand en de aanpassing aan ons (gezondere) milieu en duurt meestal niet langer dan drie weken. 2.4 Schildklier Er kunnen bij de kinderen problemen zijn met de schildklier, omdat deze soms niet volledig werkt ten gevolge van de straling. Dit kan bijvoorbeeld jeuk veroorzaken onder de voeten en tussen de schouderbladen. Veelal treedt in gezonde lucht al na een week verbetering op. 2.5 Bezoek aan arts Moet u met uw gastkind naar de tandarts of de huisarts, neem dan altijd eerst contact op met de contactpersoon voordat u een afspraak maakt. We proberen er dan voor te zorgen dat er een tolk meegaat. Bovendien zijn bezoekjes aan huisarts of tandarts nooit leuk voor een kind, dus we doen het alleen als het echt nodig is. Het kan zijn dat u merkt dat uw kind niet zo goed ziet, meld dit dan bij het bestuur. In samenwerking met de GGD, worden de ogen van alle kinderen gecheckt. Soms zijn opticiens bereid tot gratis consulten. Ook dit moet overlegd worden met de contactpersoon. U kunt bij ziekte contact opnemen met Mevrouw Smid-Oostendorp, zij is één van de huisartsen van de Prelude Huisartsenpraktijk. Indien het geen spoed is vraag dan expliciet naar haar. 5

6 Prelude Huisartsenpraktijk Preludeweg 538 a 2402 HR Alphen aan den Rijn Tel: ( van 8.00 tot uur) Spoed: Informatie over de praktijk op: Buiten kantooruren en in het weekend kun je bellen met de huisartsenpost in het Alrijne Ziekenhuis, Meteoorlaan WC Alphen aan den Rijn, tel Vermeld even dat het om een Wit-Russisch kind gaat. De kinderen zijn door de stichting verzekerd tegen ziektekosten. Eventuele rekeningen kunt u indienen bij de penningmeester van de Stichting Tsjernobyl Kinderen: Edwin Bruijnes Saffierstraat XZ Alphen aan den Rijn penningmeester@tsjernobyl-alphen.nl telnr: mobiel: Pim Teeuwisse:

7 3 Communicatie. 3.1 Bij aankomst De kinderen spreken Russisch, Wit-Russisch of een zuidelijk dialect met Oekraïense en Poolse leenwoorden. Op school krijgen ze les in het Wit-Russisch en leren ze Russisch als tweede taal. Wit-Russisch en Russisch lijken erg op elkaar, veel meer nog dan Nederlands en Duits bijvoorbeeld. Het is leuk om van tevoren enkele Russische woorden en zinnen te leren, zoals: welkom, ik heet (dabro pazjalavatj, minja zavoet ). We geven de kinderen tijdens de reis een woordenlijstje met Nederlandse woordjes in de hoop dat ze bij aankomst alvast iets opgepikt hebben. Een duizend eerste woordjes -boek met plaatjes en woorden in het Nederlands kan de communicatie ook vergemakkelijken. We verspreiden woordenlijsten en een tandenpoetsinstructie in het Russisch onder de gastouders. Er wordt ook dit jaar weer een cursus Russisch voor Beginners gegeven t.b.v. gastouders, hun kinderen en andere geïnteresseerden. ( Zie gastouderagenda). 3.2 Communiceren Communicatie is een essentiële taak voor de gastouders. Een eenvoudig boekje Russisch voor op Reis is een nuttige aanschaf. Google-translate en de Ipad bieden ook veel mogelijkheden. Neem elke dag enkele minuten om met de kinderen te praten. Dit kan bijvoorbeeld door aan de hand van fotoalbums iets te vertellen over uw familie, of te vertellen over uw werk. Vraag wat ze thuis normaal doen of wat ze vandaag op school gedaan hebben. Gewoon zoals u dagelijks met uw eigen kinderen praat, alleen hebt u er nu hulpmiddelen bij nodig. Denk hierbij aan: een woordenboek, tekeningetjes, aanwijzen en gebarentaal. Hopelijk zijn de woordenlijsten die de stichting verspreidt een goed hulpmiddel. Hierop kan uw gastkind eventueel een woord aanwijzen om u iets duidelijk te maken. In de praktijk blijkt dat de kinderen vrij snel Nederlandse begrippen leren, vooral als deze samen met een gebaar duidelijk worden gemaakt: slapen, tandenpoetsen, eten, etc. Succes! We regelen via de Poesjkinschool in Leiden een voorraad kinderboeken in het Russisch, die kunnen de boekenwurmen dan bij toerbeurt mee naar huis nemen. De communicatie tussen de stichting en de gastouders tijdens het verblijf verloopt grotendeels via en de website. Controleer dus alsjeblieft regelmatig uw postvak IN. 3.3 Communicatieproblemen Communicatieproblemen zullen er desondanks volop zijn en communiceren met handen en voeten zal aan de orde van de dag zijn. Mocht zich een situatie voordoen dat er even echt goed gecommuniceerd moet worden (bijvoorbeeld bij vermoeden van ziekte), dan kan een beroep op één van de tolken worden gedaan. Een lijst met gegevens wordt op de website geplaatst. En ter geruststelling: veel nieuwe gastouders maken zich zorgen over de communicatie, maar achteraf blijkt dit eigenlijk zelden een echt probleem. 7

8 4 Voeding 4.1 Eetgewoontes In Wit-Rusland eet men gewoonlijk drie keer per dag, net als hier. Maar daar houdt de overeenkomst ook op. Bij het ontbijt eet men bijvoorbeeld aardappels, macaroni, erwtjes of rijst. Tussen de middag krijgen de kinderen vaak warme pap met gesmolten boter en suiker op school. Het avondeten is de meest uitgebreide maaltijd, met soms soep, aardappels, macaroni of rijst, veel variaties op kool, bieten, peen, ui, komkommer en tomaat en soms een stukje vlees, worst of vis. Brood is alleen een bijgerecht voor alle drie de maaltijden. Groente wordt ingemaakt in het zoet, zuur of zout, maar niet vers en gekookt gegeten. Sla is voor het konijn. ( kroliek jest konijnen eten) Het Nederlandse eten wordt als zeer droog ervaren: veel brood en weinig pap, soep en sauzen. Het mooiste zou zijn als de kinderen zich aanpassen aan uw eetgewoonten. Maar u kunt hen ook wat tegemoet komen door bijvoorbeeld tomaat, komkommer of augurk bij de maaltijd te serveren of door bijvoorbeeld Brinta aan te bieden als ontbijt. Geef in het begin kleine porties en neem zelf de eerste hap, dat wekt vertrouwen. Zorg voor voldoende groente, fruit en melk. 4.2 Broodmaaltijd Maak de eerste tijd zelf de boterhammen klaar en snijd het klein. Het kan namelijk zijn dat ze niet weten dat boter of margarine uitgesmeerd moet worden en dat het broodbeleg (worst, ham, kaas, etc.) samen met brood gegeten dient te worden. De kinderen blijven vier dagen per week over op school. We vragen u die dagen voor een lunchpakketje te zorgen. Misschien wilt u daar niet alleen brood, maar ook iets extra s als bakje zuivel of een bifi-worstje en iets te drinken in doen. Alsjeblieft geen snoep of chips meegeven. 8

9 5 In het huis 5.1 De eerste dag Als u de kinderen de eerste dag meekrijgt, laat ze dan uw hele huis zien. Verwacht niet dat ze alles meteen begrijpen. Misschien hebben ze thuis geen douche, doorspoelbaar toilet of stromend water. Laat als laatste hun eigen kamer zien, geef ze daar een eigen plank in de kast, die u van tevoren leeg gemaakt hebt. Breng al hun bagage naar die kamer en u pakt zelf alles uit terwijl de kinderen hun spullen op de plank leggen. Dan weet u meteen wat ze wel en niet bij zich hebben. Sommige kinderen hebben eten meegekregen voor onderweg. Eventuele restanten levensmiddelen kunt u in de koelkast leggen of in overleg met het kind weggooien. 5.2 Geborgenheid Het is heel belangrijk dat kinderen zich vanaf de eerste dag bij u veilig en geborgen voelen. Pas in een later stadium komen eventuele aanrakingen of knuffels, de huisregels bij u thuis en de gehoorzaamheid. De ervaring leert dat dit gemiddeld twee weken duurt. 5.3 Huisregels De leefregels van Wit-Russische kinderen wijken nogal af van de onze. Gebaseerd op ervaringen van vorige gastgezinnen volgen hieronder enige gewoonten van de Wit-Russische kinderen. Het kan echter niet genoeg benadrukt worden dat dit per streek, stad of familie sterk kan verschillen. Veel kinderen gaan gelijk of later naar bed dan hun ouders. Zij doen weinig of niets in het huishouden of juist heel veel. De straat trekt meer dan thuis. Voeten vegen is geen regel, schoenen uit op de mat wel. Gebruikt toiletpapier wordt in Oost-Europa in de vuilnisbak gegooid. Als ouders of ouderen praten, bemoeien ze zich ermee of kakelen er met elkaar doorheen. Het wachten met het eten totdat iedereen heeft opgeschept is geen gewoonte. (Je kunt bijvoorbeeld zeggen: "padazjdi" wacht even.) Besef dat sommige kinderen veel alleen thuis zijn omdat hun ouders werken. Ze hebben thuis vaak al veel verantwoordelijkheden zoals oppassen op kleinere broertjes of zusjes, de koeien weiden of koken. De meeste kinderen vinden het heerlijk om hier lekker kind te mogen zijn. Behandel de Wit-Russische kinderen net als uw eigen kinderen, geef ze geen voorkeursbehandeling. Verreweg de meeste gastgezinnen vinden een goede manier om met hun gastkind om te gaan. Veel gezinnen ervaren een dip rond de zesde week. Het lijkt alsof bij de gasten het vakantiegevoel over is, alsof iedereen zich rond die tijd beseft dat 8 weken best wel lang is. 5.4 Kleding De meeste kinderen hebben maar weinig kleding mee. Dat kan verschillende oorzaken hebben. Soms hebben ze gewoon niet meer. Maar het kan ook een verschil in gewoonte zijn: als je gewend bent je kleren een week lang te dragen, is twee of drie setjes meer dan genoeg. Op woensdag 2 maart 2016 organiseert de stichting een kledingbeurs. We zamelen goede tweedehands kleding in en u kunt met uw gastkind langskomen om de garderobe wat uit te breiden. Sommige kinderen dragen toch het liefst hun eigen kleding, om de nieuwe dingen netjes te houden, of omdat ze aan hun eigen spullen hechten. Alles om hen heen is nieuw en onwennig, vaak geven de dingen van thuis dan troost. Gooi nooit kleding of schoenen weg, hoe oud en versleten het ook mag lijken. Er kunnen ook geleende spullen bij zitten. 9

10 5.5 Bad of douche Het is voorgekomen dat kinderen niet wisten wat een douche was en met hun kleren aan eronder gingen staan. Maak ze duidelijk wat de bedoeling is en leg uit hoe een bad of douche werkt. De knoppen voor heet en koud water zitten in het Oostblok vaak net andersom dus voorzichtigheid is geboden. Doe de deur niet op slot en zeg "pjat minoet" (=vijf minuten). In veel gevallen duurt het toch langer, de meeste kinderen vinden de wasbeurt heerlijk. 5.6 Slapen Breng de kinderen naar hun slaapkamer, maak duidelijk dat ze hun pyjama moeten aantrekken, wassen en tanden poetsen. Blijf er in het begin bij en doe dingen voor als dat nodig mocht blijken. U krijgt een tandenpoetswijzer in het Russisch. Wanneer dat gebeurd is, kun je welterusten (spakojnaj notsji) zeggen. Misschien zijn er kinderen die willen bidden voor het slapen gaan. Als er twee Wit-Russische kinderen zijn, zullen ze de eerste nacht waarschijnlijk nog tot in de late uurtjes met elkaar liggen praten. Probeer, als de kinderen eenmaal een beetje gewend zijn, uit te leggen hoe laat ze hier naar bed moeten. U tekent bijvoorbeeld een klok met de wijzers op half negen, en zorgt ervoor dat ze er om half negen in liggen. Daarnaast tekent u een klok met de wijzers op negen uur, en legt uit dat ze van half negen tot negen uur met elkaar mogen praten. Daarna moeten ze stil zijn en gaan slapen. Ieder kind begrijpt dat. 5.7 Bedplassen De kinderen zijn ver van huis en zullen waarschijnlijk erg zenuwachtig zijn. Hierdoor kan bedplassen bij sommige kinderen voorkomen. Het is dan ook raadzaam om gedurende de eerste nachten een zeiltje of iets dergelijks in hun bed te leggen. Vraag niet: "Plas jij nog in bed?" maar: "Moet jij 's nachts naar de wc.?" (Notsjoe nada v tvaljet?) Als het antwoord ja is, maak ze dan wakker en laat ze nog een keer plassen wanneer u zelf naar bed gaat. 5.8 Zakgeld Het is niet verstandig om de kinderen zakgeld te geven. Dit zijn ze niet gewend en het is niet prettig met het oog op onderlinge verschillen tussen de Wit-Russische kinderen. 10

11 6 Om het huis 6.1 Verkeer Laat de kinderen nooit alleen weggaan en zeker niet zonder toezicht fietsen. Lang niet alle kinderen kunnen fatsoenlijk fietsen en van verkeersregels, zoals rechts rijden en kijken bij het oversteken, weten ze niets!! Zorg dat de kinderen in de auto altijd een gordel dragen. Een inzittendenverzekering is verplicht. Een kinderzitje of stoel verhoger is verplicht voor kinderen tot 1.35 meter. Dit geldt officieel alleen voor eigen kinderen, maar als je er nog één hebt liggen is het wel zo veilig om dit te gebruiken als uw gastkind erg klein is. 6.2 Buiten spelen Bekijk wat gevaarlijk kan zijn bij het buiten spelen in uw directe omgeving, bijvoorbeeld slootjes, drukke wegen, bouwputten etc. Wees u ervan bewust dat het gros van de Wit- Russische kinderen niet kan zwemmen. Leg de kinderen duidelijk uit of laat hen uitleggen tot waar ze mogen gaan. 6.3 Adreskaartje Het is raadzaam om een adreskaartje in de jassen van de kinderen te doen, voor het geval ze onverhoopt verdwalen. Leg ook aan hen uit, of laat aan hen uitleggen hoe ze dit moeten gebruiken. U kunt ook uw eigen telefoonnummer op de arm van het kind schrijven, dan raakt het zeker niet zoek. We zullen als stichting een geplastificeerd ID-kaartje verspreiden met de belangrijkste gegevens erop. 6.4 Winkelen Ga niet meteen met de kinderen naar de winkels. De eerste indrukken van Nederland zijn al overweldigend genoeg zonder de overdaad van onze supermarkten en warenhuizen. Met het oog op onderlinge verschillen tussen de Wit-Russische kinderen willen we ook vragen om eventuele cadeautjes uit te stellen tot het einde van het bezoek. 11

12 7 School Stichting Tsjernobyl Kinderen Alphen aan den Rijn De kinderen gaan naar De Meridiaan, De Oude Wereld 54, 2408 JV Alphen aan den Rijn, tel.nr.: Informatie over schooltijden ontvangt u op de informatieavond en via het programma op de website. De kinderen blijven iedere schooldag, behalve woensdag, over en moeten een tussendoortje mee voor rond 11 uur en een lunchpakket met wat te drinken, brood en fruit voor tussen de middag. Wij geven geen briefjes mee, omdat dit in de praktijk niet zo goed werkt. We proberen ervoor te zorgen dat er elke ochtend iemand van het bestuur bij de deur staat, zodat u hem of haar direct bepaalde dingen kunt vragen. NB De meeste communicatie loopt via de en de website. Via en adressen/telefoonnummers op de website kunt u met andere gastouders afspraken maken. Bijvoorbeeld voor het bij elkaar spelen van de kinderen. Als kinderen bij elkaar gaan spelen, zorg er dan zelf voor dat beide gastouders en de leerkrachten hiervan op de hoogte zijn. Kinderen kunnen afspraken zelf soms moeilijk overbrengen en daardoor ontstaan er allerlei misverstanden. 12

13 8 Verzekeringen Een ziektekostenverzekering wordt voor uw gastkind door de stichting geregeld. De meeste WA-verzekeringen gelden ook voor (minderjarige) gasten bij u thuis. Dit moet u wel even navragen en melden bij uw eigen verzekeringsmaatschappij. Het meest zorgvuldige is om dat schriftelijk te doen. Een standaard brief hiervoor vindt u op onze website. Mochten er problemen zijn, geef dit dan even door aan de contactpersoon. Wilt u ook even nakijken of u een inzittendenverzekering bij uw autoverzekering hebt afgesloten? Heeft u de lerares of de tolk in huis, dan wordt voor haar door de stichting een aparte WA-verzekering afgesloten. 13

14 9 (Wit-)Rusland in Nederland. Er is in Nederland een aantal winkels te vinden die Russische producten verkopen. Leuk om in de stemming te komen, voor de aanschaf van woordenboeken of een spoedcursus Russisch voor beginners of om voor je gastkind Russische kinderliedjes of een sprookjesboek te kopen. De grootste specialist op het gebied van boeken over Oost-Europa, woordenboeken, leerboeken en boeken in het Russisch is: Boekhandel Pegasus Singel WL Amsterdam Andere voorbeelden van Russische winkeltjes zijn: Breestraat 173, 2311 HJ Leiden Met zoeken op google: Russische supermarkt, vindt u er meer. Er blijkt veel in te wijzigen. Dus voor actuele info even zelf zoeken. Handige websites zijn: dit is de site van de Wit- Russische ambassade. Onder de kop Humanitarian Cooperation staat een uitgebreid verslag over de gevolgen van de Tsjernobylramp in het Engels. is een gratis online vertaalprogramma. Kies met behulp van de vlaggetjes een brontaal en vertaal uit het Engels, Frans, Duits, Spaans of Italiaans naar het Russisch. Een goed online woordenboek Russisch is Er zijn verschillende mogelijkheden om pakketten te laten bezorgen in Wit-Rusland. U kunt uw pakket gewoon op het postkantoor aanbieden. Ook zijn er gespecialiseerde vervoerders zoals Perfect BV, de Stichting Gichon, (leveren een digitale foto als bewijs van aflevering), en de Stichting Melinda, Een uitgebreide site met algemene informatie over Wit-Rusland in het Engels is U kunt uw gastkind verrassen door de gouwe ouwe Zorka Venera uit de boxen van uw PC te laten schallen. U kunt doorklikken naar voor Wit- Russische radio via internet. Er zijn erg mooie Russische tekenfilms op youtube, zoals Masha en de beer ( wordt ook in Nederland uitgezonden, deze filmpjes zijn in het Russisch) : Of Noe pogadi : En over 3 katjes: 14

15 En dan is er nog waarvandaan u door kunt klikken naar online taalcursussen, woordenlijsten etc. Er zijn handige vertaalcomputertjes met o.a. de Russische taal te koop. Vanaf ongeveer 15,- Euro. Te vinden op internet. Dit is natuurlijk maar een greep uit het uitgebreide aanbod. Als u zelf nog tips heeft kunt u dat delen via de nieuwsbrief. Kopy kunt u aanleveren via info@tsjernobyl-alphen.nl. 15

Handleiding gastouders Project 2018

Handleiding gastouders Project 2018 1 Handleiding gastouders Project 2018 Secretariaat: Janny de Bruijn Kortsteekterweg 16 2407 AG Alphen aan den Rijn 0172-612087 www.tsjernobyl-alphen.nl info@tsjernobyl-alphen.nl KvK: 28093257 Rabobank:NL80RABO

Nadere informatie

Stichting Hulp aan Tsjernobylkinderen Gouda/Waddinxveen 2

Stichting Hulp aan Tsjernobylkinderen Gouda/Waddinxveen 2 Stichting Hulp aan Tsjernobylkinderen Gouda/Waddinxveen 2 Inhoudsopgave Inleiding 4 1. Gezondheid 5 2. Communicatie 5 3. Eetgewoonten 5 4. Aankomst in Nederland 6 5. Tijdens het verblijf in Nederland 6

Nadere informatie

HANDLEIDING GASTGEZINNEN. Stichting TsjernobylKinderen Aalsmeer (STKA) September- november 2012

HANDLEIDING GASTGEZINNEN. Stichting TsjernobylKinderen Aalsmeer (STKA) September- november 2012 HANDLEIDING GASTGEZINNEN Stichting TsjernobylKinderen Aalsmeer (STKA) September- november 2012 Aalsmeer/Kudelstaart mei 2012 1. Voorwoord Namens de Stichting "Tsjernobyl Kinderen" willen wij u (weer) hartelijk

Nadere informatie

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden

Nadere informatie

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel Veertien leesteksten Leesvaardigheid A1 Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek Ad Appel Uitgave: Appel, Aerdenhout 2011-2016 Verkoopprijs: 1,95 Ad Appel Te bestellen via www.adappelshop.nl

Nadere informatie

Programma. Project 2016: Greben/Siamienca. Pauze. Kinderen - gastadressen

Programma. Project 2016: Greben/Siamienca. Pauze. Kinderen - gastadressen Programma Project 2016: Greben/Siamienca Organisatie Dorpkeuze Gastgezinnen Programma Kinderen Praktische informatie Gastouders Pauze Kinderen - gastadressen 1 Organisatie: Bestuur Pim Teeuwisse Voorzitter

Nadere informatie

inhoud blz. 1. Eten 3 2. De maaltijd 4 3. Het bestek 5 4. Planten en dieren 6 5. Uit eten 8 6. Eten in andere landen Dat lust ik niet

inhoud blz. 1. Eten 3 2. De maaltijd 4 3. Het bestek 5 4. Planten en dieren 6 5. Uit eten 8 6. Eten in andere landen Dat lust ik niet Eten inhoud blz.. Eten 3 2. De maaltijd 4 3. Het bestek 5 4. Planten en dieren 6 5. Uit eten 8 6. Eten in andere landen 0 7. Dat lust ik niet. 8. Hap, slik, boem! 2 9. Filmpjes 4 Pluskaarten 5 Bronnen

Nadere informatie

Leesboekje eten en drinken

Leesboekje eten en drinken Leesboekje eten en drinken Leesboekje Eten en Drinken Pagina 1 Dit is de groente Dit is het fruit. Dit is de sinaasappel. Dit is de banaan. Dit is de tomaat. Dit is de appel. Dit zijn de druiven. Dit is

Nadere informatie

Gezond thema: DE HUISARTS

Gezond thema: DE HUISARTS Gezond thema: DE HUISARTS 1. Wat gaan we doen? Praten over de huisarts en wat de huisarts doet. Nieuwe woorden leren over de huisarts. Het gesprek met de huisarts oefenen. 2. Wat vind ik van? Als je een-op-een

Nadere informatie

Take a look at my life week 5&6

Take a look at my life week 5&6 Take a look at my life week 5&6 Maandag 27 januari 2014 Zou vandaag gaan werken, maar heb op het laatste moment afgezegd omdat het nogal glad was op de weg. Dus ik durfde het niet aan om op de fiets naar

Nadere informatie

Spreekopdrachten thema 2 Boodschappen

Spreekopdrachten thema 2 Boodschappen Spreekopdrachten thema 2 Boodschappen Opdracht 1 bij 2.1 ** Cursist A: vertel wat je eet of drinkt. Vraag wat cursist B eet of drinkt. Cursist B: geef antwoord. Voorbeeld Cursist A: Ik eet een tomaat.

Nadere informatie

Gewichtstoename bij behandeling van kanker

Gewichtstoename bij behandeling van kanker Gewichtstoename bij behandeling van kanker Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U bent tijdens uw behandelingen tegen kanker ongewenst in gewicht aangekomen. In deze

Nadere informatie

REGELS. Onderstreep de pluralisvorm in de zin.

REGELS. Onderstreep de pluralisvorm in de zin. 61 61 REGELS 1 Onderstreep de pluralisvorm in de zin. 1 Ik woon met mijn gezin in een rijtjeshuis met vier slaapkamers. 2 De vijf appartementen in deze flat zijn heel klein. 3 Hij heeft een groot huis

Nadere informatie

ALFA A ANTWOORDEN STER IN LEZEN

ALFA A ANTWOORDEN STER IN LEZEN STER IN LEZEN ALFA A LES 1: NAAR SCHOOL 1 Ziek 1 b 2 3 b 4 a a B maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag C Dit is een vraag Hoe gaat het? Het gaat wel. En met jou? Waarom kom je niet?

Nadere informatie

Hoofdpijn bij kinderen www.cjggooienvechtstreek.nl

Hoofdpijn bij kinderen www.cjggooienvechtstreek.nl regio Gooi en Vechtstreek Hoofdpijn bij kinderen www.cjggooienvechtstreek.nl n Hoofdpijn Hoofdpijn bij kinderen komt regelmatig voor. Vaak is de oorzaak duidelijk, bijvoorbeeld slaapgebrek, drukte of lawaai.

Nadere informatie

Handleiding Kind in Beeld Kinderopvang

Handleiding Kind in Beeld Kinderopvang Handleiding Kind in Beeld Kinderopvang Waarom is kinderopvang goed voor mijn kindje. Foto Je bent zwanger. Het is goed om dan al na te denken over kinderopvang van je kindje.. Foto In de kinderopvang zorgt

Nadere informatie

Ontbijtles STICHTING KIND EN VOEDING. Groep 4, 5 en 6

Ontbijtles STICHTING KIND EN VOEDING. Groep 4, 5 en 6 Ontbijtles Groep 4, 5 en 6 Leerdoel Na de les weten de kinderen: - wat ontbijten is en hoe ontbijt eruit ziet. - waarom ontbijten belangrijk is. - dat mensen in andere landen andere dingen als ontbijt

Nadere informatie

Eet smakelijk Informatie over vocht en voeding voor ouderen

Eet smakelijk Informatie over vocht en voeding voor ouderen Ouder worden kan verschillende problemen op het gebied van voeding met zich meebrengen. Zo kan onder andere de eetlust afnemen en kunnen ouderen minder gaan drinken dan gewenst. Dit heeft gevolgen voor

Nadere informatie

Uitzicht op de heuvels 10 km van Kabaya Uitzicht op de heuvels ten noorden van Kabaya. Ongeveer 7 km van het dorp.

Uitzicht op de heuvels 10 km van Kabaya Uitzicht op de heuvels ten noorden van Kabaya. Ongeveer 7 km van het dorp. Verblijf van Tautvydas Rindzevicius in Kabaya/RWANDA in het kader van het bezoek aan wezen en kwetsbare kinderen gesponsord door de Jyambere stichting. Inleiding Tijdens de periode van juli-augustus 2015,

Nadere informatie

PET/CT PET/CT. PET/CT is een combinatie van twee onderzoeken.

PET/CT PET/CT. PET/CT is een combinatie van twee onderzoeken. Binnenkort komt u naar het Medisch Centrum Leeuwarden voor een PET/CT onderzoek op de afdeling nucleaire geneeskunde. Uw behandelend arts heeft met u besproken waarom de PET/CT scan gedaan wordt. In deze

Nadere informatie

Take a look at my life week 13

Take a look at my life week 13 Take a look at my life week 13 Dit was me wel een weekje zeg een nogal saai weekje. Met heel veel op bed liggen omdat ik ziek ben. Hoest de longen uit me lijf, ben onwijs verkouden, totaal geen energie

Nadere informatie

Handleiding Groente- en fruitles

Handleiding Groente- en fruitles Groep 3 / 4 / 5 / 6 / 7 / 8 Handleiding Groente- en fruitles Groente- en fruitles voor groep 3 t/m 8 In de Groente- en fruitles leren kinderen spelenderwijs dat groente en fruit eten belangrijk is om te

Nadere informatie

5 Daags Afvalprogramma

5 Daags Afvalprogramma 5 Daags Afvalprogramma Dag 1 Dieetsnel.nl De eerste dag van mijn dieet is aangebroken, het zal je vast meevallen wat er vandaag op het menu staat! s Morgens 2 crackers met melk, s middags 2 boterhammen

Nadere informatie

H.40025.0416. Voedingsadvies voor ouderen met (dreigende) ondervoeding

H.40025.0416. Voedingsadvies voor ouderen met (dreigende) ondervoeding H.40025.0416 Voedingsadvies voor ouderen met (dreigende) ondervoeding Inleiding Een gezond voedingspatroon is voor iedereen van belang. Gezonde voeding levert de energie en de voedingsstoffen die uw lichaam

Nadere informatie

Gezond gewicht: BOFT. Gezonde eet- en beweegadviezen. voor ouders van kinderen van 4 tot 12 jaar

Gezond gewicht: BOFT. Gezonde eet- en beweegadviezen. voor ouders van kinderen van 4 tot 12 jaar Gezond gewicht: BOFT Gezonde eet- en beweegadviezen voor ouders van kinderen van 4 tot 12 jaar Van gezond eten blijf je fit en van bewegen word je vrolijk Kinderen moeten goed eten om te groeien, leren,

Nadere informatie

(WERELD) BURGERSCHAP SURFING AROUND THE WORLD (30 MINUTEN) (Wereld) Burgerschap groep 5/6

(WERELD) BURGERSCHAP SURFING AROUND THE WORLD (30 MINUTEN) (Wereld) Burgerschap groep 5/6 (WERELD) BURGERSCHAP Bij dit onderdeel maken de leerlingen kennis met kinderen (en hun leefsituatie) in andere landen. Op de website www.planstation.nl lezen ze over deze kinderen en maken ze de bijbehorende

Nadere informatie

Protocol continurooster obs Overstegen en b.s. Het Palet augustus Protocol continurooster

Protocol continurooster obs Overstegen en b.s. Het Palet augustus Protocol continurooster Protocol continurooster obs Overstegen en b.s. Het Palet augustus 2016 Protocol continurooster Inhoud: 1. Voorwoord 2. Uitwerking continurooster 2.1. Regels en afspraken voor het eten en drinken 2.2. De

Nadere informatie

Stap dichter naar huis. Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis

Stap dichter naar huis. Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis Stap dichter naar huis Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis 2 Waarom deze folder? Een ziekenhuisverblijf is een hele gebeurtenis, waarbij onderzoek en behandeling veelal centraal

Nadere informatie

Risico op ondervoeding tijdens opname

Risico op ondervoeding tijdens opname Risico op ondervoeding tijdens opname Ondervoeding door ziekte, een behandeling of een operatie is in het ziekenhuis een veelvoorkomend probleem. Ongeveer één op de drie patiënten heeft een risico op

Nadere informatie

Iris marrink Klas 3A.

Iris marrink Klas 3A. Iris marrink Klas 3A. 1 Inhoud. 1- Voorpagina 2- Inhoud, inleiding & mijn mening 3- Dag 1 4- Dag 2 5- Dag 3 6- Dag 4 7- Dag 5 Inleiding. Ik kreeg als opdracht om een dagverslag te maken over Polen. 15

Nadere informatie

Gewichtstoename bij behandeling van kanker

Gewichtstoename bij behandeling van kanker Gewichtstoename bij behandeling van kanker Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U bent tijdens uw behandelingen tegen kanker ongewenst in gewicht aangekomen. In deze

Nadere informatie

Wat eten we vanavond?

Wat eten we vanavond? 35 35 HOOFDSTUK 3 Wat eten we vanavond? WOORDEN 1 Kies uit: jam school slager boodschappen vegetariër 1 Dorien eet geen vlees. Ze is. 2 Moniek houdt van zoet. Ze eet graag op brood. 3 Johan, ik ga naar

Nadere informatie

Naam: GEZOND ETEN. Hoe je gezond kan eten zie je in de Schijf van Vijf.In het midden staan de 5 regels hoe je gezond kan eten:

Naam: GEZOND ETEN. Hoe je gezond kan eten zie je in de Schijf van Vijf.In het midden staan de 5 regels hoe je gezond kan eten: Naam: GEZOND ETEN Gezonde voeding zorgt voor een gezond lichaam. Als je daarbij genoeg beweegt blijf je op een gezond gewicht. Daardoor word je minder snel ziek. Hoe je gezond kan eten zie je in de Schijf

Nadere informatie

Stap dichter naar huis. Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis

Stap dichter naar huis. Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis Stap dichter naar huis Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis Waarom deze folder? Een ziekenhuisverblijf is een hele gebeurtenis, waarbij onderzoek en behandeling veelal centraal

Nadere informatie

de andijvie A is een soort groente met grote groene bladeren.

de andijvie A is een soort groente met grote groene bladeren. Woordenlijst bij hoofdstuk 6 de aardappel Wat eten we vanavond, rijst of a? alcoholvrij zonder alcohol Graag een a bier. Ik moet nog auto rijden. de andijvie A is een soort groente met grote groene bladeren.

Nadere informatie

Glucose Tolerantie Test (GTT)

Glucose Tolerantie Test (GTT) Binnenkort komt u naar de polikliniek van het MCL voor een glucose tolerantie test. Een andere naam hiervoor is glucose belastingcurve. Bij dit onderzoek krijgt de huisarts of de specialist een betere

Nadere informatie

Pak voor de activiteit Hoe eten astronauten? de foto van de etende astronaut uit de bijlage.

Pak voor de activiteit Hoe eten astronauten? de foto van de etende astronaut uit de bijlage. Mensen in de ruimte GROEP 5-6 58 50 minuten 1 en 23 Pak voor de activiteit Hoe eten astronauten? de foto van de etende astronaut uit de bijlage. De leerling: weet dat voedsel in de ruimte gaat zweven weet

Nadere informatie

Slapen een probleem (4-12 jaar)

Slapen een probleem (4-12 jaar) Slapen een probleem (4-12 jaar) 1 2 Slapen een probleem (4-12 jaar) Voldoende slaap belangrijk! Iedereen heeft slaap nodig. Voldoende slaap geeft een uitgerust en fit gevoel. Onvoldoende slaap leidt tot

Nadere informatie

Hepatitis A. informatie over hepatitis A en andere vakantietips. Gezond op reis. Gezond weer thuis.

Hepatitis A. informatie over hepatitis A en andere vakantietips. Gezond op reis. Gezond weer thuis. Hepatitis A informatie over hepatitis A en andere vakantietips Gezond op reis. Gezond weer thuis. Waarom is het verstandig u te beschermen tegen hepatitis A? Hepatitis A is een infectie van de lever, veroorzaakt

Nadere informatie

PET/CT-scan bij sarcoïdose

PET/CT-scan bij sarcoïdose PET/CT-scan bij sarcoïdose Wanneer moet u komen voor het onderzoek? U krijgt het onderzoek op: dag om uur. Wilt u alstublieft deze afspraak bevestigen op telefoonnummer: (024) 365 74 86. Kunt u niet komen

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord 3. Voeding 6. Slaap 22. Houding 30. Naar de dokter 37. Kleding 65. Mode 74. Kleding wassen 77

Inhoud. Voorwoord 3. Voeding 6. Slaap 22. Houding 30. Naar de dokter 37. Kleding 65. Mode 74. Kleding wassen 77 Inhoud Voorwoord 3 Voeding 6 Slaap 22 Houding 30 Naar de dokter 37 Kleding 65 Mode 74 Kleding wassen 77 6 VOEDING Weet wat je eet Je eet elke dag. Alles wat je eet (en drinkt) heet voeding. Is elke voeding

Nadere informatie

Bijwerkingen van chemotherapie. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg

Bijwerkingen van chemotherapie. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg Bijwerkingen van chemotherapie Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Mondverzorging 3 Huidverzorging 4 Voeding 5 Vermoeidheid 6 Haarverzorging 7 Diarree

Nadere informatie

Het voedingsdagboek, hoe werkt het...

Het voedingsdagboek, hoe werkt het... Het voedingsdagboek, hoe werkt het... Met een voedingsdagboek krijg je een beeld wat je dagelijks aan voeding binnen krijgt. Vaak ben je er zelf niet van bewust wat je precies eet en dringt op één dag.

Nadere informatie

BUIKVET WORKSHOP LES 2

BUIKVET WORKSHOP LES 2 BUIKVET WORKSHOP LES 2 De beste eet momenten voor een slanke buik Welkom bij de tweede les van de buikvet workshop. Of je nu een vrouw bent die in de overgang zit, of net bevallen bent van je eerste kindje,

Nadere informatie

Nationaal schoolontbijt 2016

Nationaal schoolontbijt 2016 Een gezond ontbijt is belangrijk voor elk een ontbijt met een lekker kool glaasje melk goed voor elk eet gevarieerd dat probeert het nationaal school ontbijt je te leren om gezond te eten en hoe je dat

Nadere informatie

ANTWOORDEN TAALCOMPLEET A1 THEMA 2 BOODSCHAPPEN

ANTWOORDEN TAALCOMPLEET A1 THEMA 2 BOODSCHAPPEN ANTWOORDEN TAALCOMPLEET A1 THEMA 2 BOODSCHAPPEN Opdracht 1 de groente pinnen de suiker de supermarkt Opdracht 7 Hoi Ramon! Ik eet graag rijst met kip. En ik drink altijd water bij het eten. Maar ik vind

Nadere informatie

Lesbrief 1. Bij de huisarts

Lesbrief 1. Bij de huisarts Thema Gezondheid Lesbrief 1. Bij de huisarts Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren met de huisarts. Uw klachten beschrijven. Vragen stellen aan de huisarts. Vragen van de huisarts beantwoorden. Veel

Nadere informatie

Mijn naam is: 3-6 JAAR. Deze brochure is voor kinderen van 3 tot 6 jaar

Mijn naam is: 3-6 JAAR. Deze brochure is voor kinderen van 3 tot 6 jaar Mijn naam is: 3-6 JAAR Deze brochure is voor kinderen van 3 tot 6 jaar Dit boekje zegt welke afspraken er zijn in Dageraad, zodat je weet wat er wel en niet mag in de leefgroep. Tijdens je verblijf in

Nadere informatie

Te licht. Tips als uw kind niet wil eten. Eet- en beweegkalender

Te licht. Tips als uw kind niet wil eten. Eet- en beweegkalender Te licht Bij kinderen is het lastig om aan te geven wanneer er sprake is van ondergewicht. Uw kind kan heel veel eten en toch ondergewicht hebben. Dit kan komen door een groeispurt, of door veel sporten.

Nadere informatie

Protocol continurooster obs Het Noorderlicht oktober Protocol continurooster

Protocol continurooster obs Het Noorderlicht oktober Protocol continurooster Protocol continurooster obs Het Noorderlicht oktober 2017 Protocol continurooster Inhoud: 1. Voorwoord 2. Uitwerking continurooster 2.1. Regels en afspraken voor het eten en drinken 2.2. De lunch 2.2.1.

Nadere informatie

Gezond eten en drinken voor je kind van 1 tot 3 jaar

Gezond eten en drinken voor je kind van 1 tot 3 jaar Gezond eten en drinken voor je kind van 1 tot 3 jaar Kinderen vanaf twaalf maanden eten volledig met de pot mee. En ze drinken dan een stuk minder melk. Net als de rest van het gezin dus: drie maaltijden

Nadere informatie

Keel- neus- en oorziekten NEUSAMANDEL. poliklinische behandeling

Keel- neus- en oorziekten NEUSAMANDEL. poliklinische behandeling Keel- neus- en oorziekten NEUSAMANDEL poliklinische behandeling Binnenkort wordt uw kind opgenomen voor het verwijderen van de neusamandel. In deze folder leest u over deze operatie en hoe u uw kind hierop

Nadere informatie

Epilepsie Groei-wijzer 7-11 jaar: Klaar voor de start

Epilepsie Groei-wijzer 7-11 jaar: Klaar voor de start Epilepsie Groei-wijzer 7 - jaar: Klaar voor de start Naam: Als je opgroeit verandert er veel voor jou en voor je ouders/verzorgers. Stap voor stap word je zelfstandiger, je regelt dingen zelf en krijgt

Nadere informatie

Het houden van een spreekbeurt

Het houden van een spreekbeurt Het houden van een spreekbeurt In deze handleiding staan tips over hoe je een spreekbeurt kunt houden. Waar moet je op letten? Wat moet je wel doen? En wat moet je juist niet doen? We hopen dat je wat

Nadere informatie

Goede voeding voor je kind. Uitleg over basisvoeding en een dagmenu

Goede voeding voor je kind. Uitleg over basisvoeding en een dagmenu Goede voeding voor je kind Uitleg over basisvoeding en een dagmenu Goede voeding Wat is goede voeding voor kinderen? Door alle beschikbare informatie is het soms lastig te weten wat goed is. Wat heeft

Nadere informatie

Informatiebrief voor ouders over Kindervakantiekamp 2016

Informatiebrief voor ouders over Kindervakantiekamp 2016 Informatiebrief voor ouders over Kindervakantiekamp 2016 Beste ouders, In deze informatiebrief over het kinderkamp brengen we u op de hoogte over de gang van zaken. Mocht u na het lezen van deze brief

Nadere informatie

Moeilijke eters 800398 / augustus 2012 Ikazia Ziekenhuis

Moeilijke eters 800398 / augustus 2012 Ikazia Ziekenhuis 1 Eetproblemen bij kinderen Sommige kinderen zijn zeer moeilijke eters. Voor ouders en kind kan dit heel lastig zijn. Ouders proberen van alles. Ouders zijn angstig dat hun kind niet genoeg binnen krijgt

Nadere informatie

Gezonde voeding Het dagmenu

Gezonde voeding Het dagmenu Voeding en bewegen Gezonde voeding Kinderen in de basisschoolleeftijd zijn volop in ontwikkeling. Ze groeien hard. Om te kunnen groeien is gevarieerde voeding belangrijk. Gevarieerde voeding zorgt ervoor

Nadere informatie

Spreekopdrachten thema 7 Werken

Spreekopdrachten thema 7 Werken Spreekopdrachten thema 7 Werken Opdracht 2 bij 7.2 ** Knip de volgende pagina door. Je bent leidinggevende in een restaurant. Vandaag is de eerste werkdag van een nieuwe werknemer. Leg uit wat hij moet

Nadere informatie

Kinderen en een gezond gewicht

Kinderen en een gezond gewicht Kinderen en een gezond gewicht Een kind met een gezond gewicht beweegt makkelijker en ontwikkelt zich lichamelijk beter dan een kind met overgewicht. Bovendien betekent nú overgewicht hebben dat je kind

Nadere informatie

Spreekopdrachten thema 4 Wonen

Spreekopdrachten thema 4 Wonen Spreekopdrachten thema 4 Wonen Opdracht 1 bij 4.1 ** Uitleg voor de docent: Op de volgende pagina vind je een blad met plaatjes. Knip de plaatjes uit en doe ze in een envelop. Geef elk tweetal een envelop.

Nadere informatie

Wat vinden kinderen ervan?

Wat vinden kinderen ervan? Een kwalitatieve en kwantitatieve verkenning Contents 1 Belangrijkste bevindingen 5 2 Kwalitatieve verkenning 9 3 Kwantitatieve verkenning 12 4 Bijlage 31 2 Onderzoeksopzet I In dit onderzoek is kinderen

Nadere informatie

Lunchles groep 3 t/m 5 G R O E P

Lunchles groep 3 t/m 5 G R O E P G R O E P 3 4 5 1 Over de les In de Groente- en fruitles leren kinderen spelenderwijs wat er wel en niet in een gezonde lunchtrommel thuishoort. Ook gaan ze aan de slag met een werkblad waarop zij hun

Nadere informatie

Postprandiale hypotensie (PPH)

Postprandiale hypotensie (PPH) Postprandiale hypotensie (PPH) 2 Inleiding Bij u, uw partner of familielid is post prandiale hypotensie vastgesteld. In deze folder kunt u lezen wat dit is, wat er tegen te doen is en waar u voor verdere

Nadere informatie

KlasseLunch. Over gezond eten 1. Werkbladen KlasseLunch 2008:

KlasseLunch. Over gezond eten 1. Werkbladen KlasseLunch 2008: Werkbladen 2008: Over gezond eten 1 WAAROM IS GEZOND ETEN BELANGRIJK? Je bent nu in de groei. Je lichaam is nog lang niet klaar. Goed en gezond eten is daarom erg belangrijk. Want alleen dan krijg je voldoende

Nadere informatie

Getsie...bedorven! Bederf. Micro-organismen en hygiëne. Kies de juiste namen bij de tekeningen

Getsie...bedorven! Bederf. Micro-organismen en hygiëne. Kies de juiste namen bij de tekeningen Getsie...bedorven! Bederf Laat enkele producten bederven. Dit zijn: vochtig sneetje brood op een schoteltje onder een bekerglas een beetje melk in een open bekertje in het lokaal een stukje vlees op een

Nadere informatie

Les 1. Bij de huisarts

Les 1. Bij de huisarts http://www.edusom.nl Thema Gezondheid Les 1. Bij de huisarts Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren met de huisarts. Uw klachten beschrijven. Vragen stellen aan de huisarts. Vragen van de huisarts

Nadere informatie

Hieronder een overzicht van de demografische gegevens van de respondenten. Geslacht Man 30,76% Vrouw 69,24% Tabel 1: Geslacht

Hieronder een overzicht van de demografische gegevens van de respondenten. Geslacht Man 30,76% Vrouw 69,24% Tabel 1: Geslacht 1. Achtergrond 1.1 Aanleiding Afgelopen jaren werden er opvallend veel taalcursussen gevolgd rondom de zomervakantie. Er was zowel een toename vlak voor de zomervakantie als vlak daarna. Bij NHA waren

Nadere informatie

Keel-, Neus- en Oorheelkunde (KNO) KEELAMANDELEN. dagbehandeling

Keel-, Neus- en Oorheelkunde (KNO) KEELAMANDELEN. dagbehandeling Keel-, Neus- en Oorheelkunde (KNO) KEELAMANDELEN dagbehandeling Binnenkort wordt uw kind opgenomen voor het verwijderen van de keelamandelen. Meestal wordt tegelijkertijd ook de neusamandel verwijderd

Nadere informatie

De eerste stappen naar een gezond gewicht

De eerste stappen naar een gezond gewicht De eerste stappen naar een gezond gewicht Sylvia van Willigen Online Gewichtsconsulente en Life Coach Als je dit leest, heb je de eerste stap al gezet. Gefeliciteerd! Nu gaan we verder elke week een stapje.

Nadere informatie

Op bezoek bij Suus op de Intensive care

Op bezoek bij Suus op de Intensive care Op bezoek bij Suus op de Intensive care Hoi, ik ben Suus en ik lig in het ziekenhuis. De afdeling waar ik lig, heet de Intensive care. In dit boekje laat ik je zien hoe de afdeling eruit ziet en wat iedereen

Nadere informatie

Wakker worden! Het droge-bed werkboek. zgt.nl

Wakker worden! Het droge-bed werkboek. zgt.nl Wakker worden! Het droge-bed werkboek zgt.nl 1 Dit boek is van: De afdeling Je gaat nu op de kinderafdeling van het ziekenhuis logeren. Op de afdeling liggen nog veel meer kinderen. Kleine baby s en grote

Nadere informatie

Opdracht 1) Schrijf op papier wat je allemaal al hebt gedaan om gewicht te verliezen en gezonder te gaan leven.

Opdracht 1) Schrijf op papier wat je allemaal al hebt gedaan om gewicht te verliezen en gezonder te gaan leven. Voor 12 weken Start Met Deze Opdrachten: Opdracht Schrijf op papier wat je allemaal al hebt gedaan om gewicht te verliezen en gezonder te gaan leven. Bekijk daarna hoe het kan dat ondanks je meerdere pogingen

Nadere informatie

Voor mensen met een verstandelijke beperking en diabetes, mantelzorgers en begeleiders. Verstandelijke beperking en diabetes: zo doe je dat samen!

Voor mensen met een verstandelijke beperking en diabetes, mantelzorgers en begeleiders. Verstandelijke beperking en diabetes: zo doe je dat samen! Voor mensen met een verstandelijke beperking en diabetes, mantelzorgers en begeleiders Verstandelijke beperking en diabetes: zo doe je dat samen! Leven met diabetes kan behoorlijk lastig zijn. Het heeft

Nadere informatie

Gezond eten met pubers

Gezond eten met pubers Gezond eten met pubers Slimme tips voor ouders E-Book uitgegeven door Feel Good Coaching, exploitant van Ladyline Parkstad en Ladyline Sittard Gezond eten met pubers Slimme tips voor ouders Als ouder zie

Nadere informatie

Woordenschat Taal Actief groep 4 Thema 7 Les 1

Woordenschat Taal Actief groep 4 Thema 7 Les 1 Woordenschat Taal Actief groep 4 Thema 7 Les 1 de maaltijd Het is eten. Het kan warm of koud zijn. de vis Het is een dier dat zwemt in het water. Er zijn veel soorten vissen. sommige soorten kun je eten.

Nadere informatie

Dat is een koopje! HOOFDSTUK 8 WOORDEN. Kies het goede woord. Ik ga even naar de... Ik ga sla en tomaten halen. a groenteman b slager

Dat is een koopje! HOOFDSTUK 8 WOORDEN. Kies het goede woord. Ik ga even naar de... Ik ga sla en tomaten halen. a groenteman b slager 119 119 HOOFDSTUK 8 Dat is een koopje! WOORDEN 1 2 3 1 Ik ga even naar de.... Ik ga sla en tomaten halen. a groenteman b slager 2 Wil je wat drinken? Ja graag, een... koffie alsjeblieft. a fles b beker

Nadere informatie

Een gezonde lunch. Een gezonde lunch. Ontbijt en energie

Een gezonde lunch. Een gezonde lunch. Ontbijt en energie Een gezonde lunch Een gezonde lunch Ga met folders van het Voorlichtingsbureau voor de Voeding een gezonde lunch voor jezelf maken. Zoek daarvoor eerst uit wat er precies in een gezonde lunch moet zitten.

Nadere informatie

KINDERDAGVERBLIJF HET ELFJE

KINDERDAGVERBLIJF HET ELFJE KINDERDAGVERBLIJF HET ELFJE INHOUD Voorwoord...3 Huisregels van Het Elfje...4 Openingstijden...4 Halen en brengen...4 Dagboekje...5 Afscheid nemen...5 Kleding en luiers...5 Wat te doen bij ziekte...6 Kosten...6

Nadere informatie

Te huur HOOFDSTUK 4 WOORDEN. Kies het goede woord. 1 Ik woon in een flat op de vierde... a verdieping b appartement

Te huur HOOFDSTUK 4 WOORDEN. Kies het goede woord. 1 Ik woon in een flat op de vierde... a verdieping b appartement 51 51 HOOFDSTUK 4 Te huur WOORDEN 1 1 Ik woon in een flat op de vierde.... a verdieping b appartement 2 Het is een rijtjeshuis met een grote woonkamer en drie.... a tuinen b slaapkamers 3 Mijn woonkamer

Nadere informatie

GIEL BEELEN door Catherine Keyl

GIEL BEELEN door Catherine Keyl door Catherine Keyl Giel Beelen werkt bij de radio. Bij radio 3 FM. Hij presenteert daar verschillende programma s. Verder is hij regelmatig te zien bij het tv-programma De wereld draait door. Eigenlijk

Nadere informatie

Infobrochure. Chemo. Bijwerkingen en veiligheidsmaatregelen thuis. mensen zorgen voor mensen

Infobrochure. Chemo. Bijwerkingen en veiligheidsmaatregelen thuis. mensen zorgen voor mensen Infobrochure Chemo Bijwerkingen en veiligheidsmaatregelen thuis mensen zorgen voor mensen Mogelijke bijwerkingen en oplossingen Door het geven van de chemo kunnen bijwerkingen zich voordoen. Het is niet

Nadere informatie

Les 4. Eten en drinken, boodschappen doen

Les 4. Eten en drinken, boodschappen doen www.edusom.nl Opstartlessen Les 4. Eten en drinken, boodschappen doen Wat leert u in deze les? Wat u kunt zeggen als u iets lekker vindt of ergens van houdt. Praten over eten en drinken. Praten over boodschappen

Nadere informatie

Wanneer té dik? Wat is gezonde voeding en wat niet?

Wanneer té dik? Wat is gezonde voeding en wat niet? Wanneer té dik? Iedereen weet dat je gezond moet eten om te leren, te sporten en gezond volwassen te worden. Sommige jongeren worden echter te dik. Dit kan een probleem zijn als je moeite hebt met sporten,

Nadere informatie

Wat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar

Wat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar Wat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar Gezonde leefstijl Ben jij benieuwd hoe je gezond kunt eten? Daar kan de Schijf van Vijf je bij helpen. Door iedere dag producten uit

Nadere informatie

Thema Gezondheid. Les 2. De wachtkamer

Thema Gezondheid. Les 2. De wachtkamer http://www.edusom.nl Thema Gezondheid Les 2. De wachtkamer Deze les gaat over praten in de wachtkamer. Een man, meneer Bashir, gaat naar de huisarts. Hij moet even wachten. Hij zit in de wachtkamer. Er

Nadere informatie

Kinderen en een gezond gewicht

Kinderen en een gezond gewicht Kinderen en een gezond gewicht Gezond eten en bewegen Met de tips in deze folder werk je aan een gezond gewicht voor je kind. Onze adviezen richten zich op gezond eten en drinken, de juiste (eet)opvoeding

Nadere informatie

LES 3 Ik leer Nederlands. TESTEN TEST 1

LES 3 Ik leer Nederlands. TESTEN TEST 1 12/11/14 1 LES 3 Ik leer Nederlands. TESTEN TEST 1 1. (lezen) Ik.... een lange tekst. 2 Hij.... een moeilijk boek. 3. Zij.... een gemakkelijk tekstje. 4..... jullie veel? Ja, wij.... graag kinderboeken.

Nadere informatie

Wat aten mensen vroeger?

Wat aten mensen vroeger? Op onderzoek in Ledeberg... Wat aten mensen vroeger? We trokken op onderzoek uit met onze klas. Dank je wel aan alle lieve mensen van Ledeberg die ons zo gastvrij ontvangen hebben en ons zo veel verteld

Nadere informatie

Hospital ABCD studie Pinnummer: P 2. 2 maanden na ontslag (telefonisch)

Hospital ABCD studie Pinnummer: P 2. 2 maanden na ontslag (telefonisch) P 2 2 maanden na ontslag (telefonisch) 1 Uw ervaringen zijn waardevol In dit interview gaan we het hebben over uw dagelijkse bezigheden en hoe u zich voelt. Uw ervaringen zijn waardevol en zullen worden

Nadere informatie

Oefeningen met de belangrijke woorden

Oefeningen met de belangrijke woorden Oefeningen met de belangrijke woorden 2 Gezondheid Bekijk op de website de woordenlijst bij hoofdstuk 2. Deze woorden moet je onthouden. Samengestelde woorden Sommige woorden zijn van twee of meer andere

Nadere informatie

Informatiebrief groep 1 en 2

Informatiebrief groep 1 en 2 Informatiebrief groep 1 en 2 SCHOOLTIJDEN De schooltijden zijn van 8.30 tot 14.15 uur. Op woensdagochtend tot 12.30 uur. Ongeveer 10 minuten voor aanvang van de schooltijd kunt u uw kind in de klas brengen.

Nadere informatie

2 West: Kinder- en Jeugdafdeling

2 West: Kinder- en Jeugdafdeling 2 West: Kinder- en Jeugdafdeling De afdeling Op de Kinder- en Jeugdafdeling ('2 west') worden kinderen t/m 18 jaar verpleegd. Geplande opname Een medewerker brengt u naar de Kinder- en Jeugdafdeling (2de

Nadere informatie

Een goede conditie helpt vallen voorkomen. Praktische tips om gezond en fit te blijven

Een goede conditie helpt vallen voorkomen. Praktische tips om gezond en fit te blijven Een goede conditie helpt vallen voorkomen Praktische tips om gezond en fit te blijven Met een goede conditie voelt u zich zowel lichamelijk als geestelijk fit. Dat is een voorwaarde om lekker te doen en

Nadere informatie

Het zindelijkheidstraining beleid is van toepassing op alle medewerkers in loondienst.

Het zindelijkheidstraining beleid is van toepassing op alle medewerkers in loondienst. ZINDELIJKHEIDSTRAINING BELEID 1. TOEPASSING Het zindelijkheidstraining beleid is van toepassing op alle medewerkers in loondienst. 2. DOEL VAN HET DOCUMENT Het doel van het document is dat alle medewerkers

Nadere informatie

Uitgebreide versie. Wie betaalt wat? Financile regeling bij wonen

Uitgebreide versie. Wie betaalt wat? Financile regeling bij wonen Uitgebreide versie betaalt wat? Financile regeling bij wonen moet betalen? In de volgende voorbeelden staat in kleur aangegeven wie moet betalen: zorgt voor eten. Heb je zin om lekker uit eten te gaan?

Nadere informatie

Wat staat er in dit boekje?

Wat staat er in dit boekje? Wat staat er in dit boekje? Informatie voor ouders (scheur t maar uit voor ze!) 7 Even uitleggen 11 Ik & Zo! Dit ben ik! 15 Ik & Zo! Handig om te weten 17 Weekschema co-ouderschap 29 Planning weekenden,

Nadere informatie

Anamneseformulier. Voorn 16 1511 LJ Oostzaan (06) 40 55 9990 info@biophysis.nl www.biophysis.nl

Anamneseformulier. Voorn 16 1511 LJ Oostzaan (06) 40 55 9990 info@biophysis.nl www.biophysis.nl Anamneseformulier Datum:... Naam:... Adres:... Postcode en plaats... Huistelefoon:... Mobiel:... E-mail adres :... Geboortedatum:... Burg. Staat:... Beroep:... Lengte:... Gewicht... Huisarts :... Specialist

Nadere informatie

10 tips om je partner zo goed mogelijk te ondersteunen.

10 tips om je partner zo goed mogelijk te ondersteunen. 10 tips om je partner zo goed mogelijk te ondersteunen. Omdat het automatische gedrag is uitgeschakeld kosten onderstaande handelingen je partner al veel energie (hier denk je zo snel niet aan, omdat het

Nadere informatie

Toets Geletterdheid en Begrijpend Lezen

Toets Geletterdheid en Begrijpend Lezen 1. Print deze tekst 2. Download het geluidsbestand en luister Je gaat een toets Geletterdheid en Begrijpend Lezen maken. Dit is een leestoets. De toets heeft vijf delen. Deel A, B, C, D en E. Deze toets

Nadere informatie