reo V I E W P O I N T JUNI 2014

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "reo V I E W P O I N T JUNI 2014"

Transcriptie

1 reo V I E W P O I N T JUNI 2014 WERK VOOR MENSEN MET EEN ARBEIDSBEPERKING IN HET NEDERLANDSE BEDRIJFSLEVEN Vanwege een toenemende overheidsdruk op Nederlandse bedrijven om meer mensen met een arbeidsbeperking aan te nemen, heeft F&C 28 bedrijven gevraagd hoe zij de positie van deze doelgroep in het eigen arbeidsbestand integreren en versterken. F&C concludeert dat toonaangevende bedrijven beschikken over een proactieve aanpak die veel verder gaat dan alleen het opstellen van beleidsverklaringen en speciale arbeidsovereenkomsten. Deze aanpak omvat ook de ontwikkeling van ondersteunende maatregelen, zoals bijvoorbeeld ten aanzien van beleid, training en technologie. De 2020-strategie van de Europese Unie (EU) heeft als doelstelling een slimme, duurzame economische groei te bevorderen, waarbij iedereen naar vermogen een bijdrage kan leveren aan het arbeidsproces. Daarnaast, zoals bekrachtigd door de EU in het Verdrag van de Verenigde Naties voor de rechten van mensen met een beperking (Convention of the Rights of Persons with a Disability - UNCRPD), hebben mensen met een arbeidsbeperking een gelijk recht om volledig in de maatschappij te participeren, met inbegrip van de arbeidsmarkt. Eén van de doelstellingen van de beoogde Participatiewet is het vergroten van de deelname van deze doelgroep aan de arbeidsmarkt in Nederland. In voorbereiding op deze nieuwe wet die januari 2015 in werking zal treden, is het essentieel dat werkgevers mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een kans bieden. In het sociaal akkoord hebben Nederlandse bedrijven en werkgevers afgesproken in mensen met een arbeidsbeperking te plaatsen door middel van begeleid werken en detachering. Dit aantal loopt op tot in 2015, in 2020 en in Hoewel F&C de afspraken in het sociaal akkoord met Nederlandse bedrijven onderschrijft, zijn wij van mening dat overheidsdruk niet de enige reden zou moeten zijn om de positie van mensen met arbeidsbeperking te verbeteren. F&C is van mening dat bedrijven nog veel meer voordelen kunnen behalen: Het ontwikkelen van een divers personeelsbestand weerspiegelt de klanten van een bedrijf en de maatschappij waarin het opereert. Bedrijven die mensen met een arbeidsbeperking in dienst hebben, zijn in staat een maatschappelijk vraagstuk succesvol in een zakelijke kans om te zetten (bijvoorbeeld door in te spelen op veranderende marktbehoeften, het ontwikkelen van duurzame praktijken om werknemers te binden, verbreding van het klantenbestand, werkplekinnovatie). Het vergroten van het beschikbaar arbeidspotentieel om uitdagingen zoals een toenemende vergrijzing en mondiale concurrentie beter het hoofd te bieden. De capaciteiten van mensen met een arbeidsbeperking worden momenteel onderbenut. Er is toenemend bewijs dat er een verband bestaat tussen het goed beheer van menselijk kapitaal en de langetermijnprestaties van ondernemingen (voor meer informatie zie de UNPRI Human Capital working groep). PROJECTACHTERGROND PWRI, het pensioenfonds voor werknemers in de sociale werkvoorziening, heeft F&C gevraagd een engagementonderzoek uit te voeren onder Nederlandse bedrijven om te achterhalen wat deze ondernemingen doen om mensen met een arbeidsbeperking passend werk aan te bieden. In lijn met het Verdrag van de Verenigde Naties inzake de rechten van personen met een arbeidsbeperking (UNCRPD) en de relevante verdragen van het Internationaal Arbeidsbureau (IAB/ILO), heeft PWRI een grote belangstelling voor de inspanningen van bedrijven om mensen met een arbeidsbeperking in staat te stellen passend werk te vinden, te behouden en zich daarin te ontplooien, als middel om volledig in de samenleving te integreren. REACTIES VAN BEDRIJVEN F&C heeft 28 Nederlandse bedrijven aangeschreven en hen gevraagd naar hun beleid en de daadwerkelijke integratie van mensen met een arbeidsbeperking in het eigen werknemersbestand. Van 24 bedrijven hebben wij een antwoord ontvangen. Het hoge responspercentage van 85% duidt op een grote bekendheid van Nederlandse bedrijven met de ontwikkelingen als gevolg van de Participatiewet. ANALYSE We kwamen tot de conclusie dat de kwaliteit van aanpak tussen de verschillende respondenten onderling sterk varieert. F&C is van mening dat het belangrijk is dat bedrijven streven verder te gaan dan het absolute minimum van een algemeen geldend personeelsbeleid. Wij geloven in een proactieve implementatie van ondersteunende maatregelen, zoals een breed gedragen en gedetailleerd bedrijfsbeleid, specifieke trainingen, ondersteunende technologieën en samenwerking via brancheorganisaties. Het is duidelijk dat het scheppen van werkgelegenheid voor mensen met een arbeidsbeperking in sommige sectoren makkelijker is dan in andere. Sommige sectoren kunnen werknemers met een arbeidsbeperking beter tegemoet komen op de korte termijn, omdat ze al flexibele posities aanbieden (deeltijd, minder stressvol en geschikt voor lager opgeleiden). 1

2 De bedrijven die voorop lopen, proberen de verwachtingen zoals geformuleerd in het Sociaal Akkoord voor te blijven, initiëren speciale programma s om werknemers met een arbeidsbeperking beter in het eigen personeelsbestand te integreren en zien een leidende rol voor het bedrijf om als werkgever op dit onderwerp te excelleren. CASUS ING ING bereidt zich voor op een nieuw programma om sollicitanten met een arbeidsbeperking te koppelen aan passende en relevante vacatures binnen de bank. De pilot genaamd Onbekend Talent gaat dit najaar van start en heeft als doel zich op de sterke in plaats van zwakke kanten van mensen te richten. Met behulp van een innovatieve methode om bedrijfsfuncties te analyseren, zijn meer dan tien verschillende soorten beperkingen (visueel, autisme, chronische ziekte, etc.) beoordeeld op hun mogelijkheden om gelinkt te worden aan 50 verschillende functies. ING biedt momenteel tijdelijke werkervaringsplaatsen voor de duur van 1 jaar aan zeven mensen met een Wajonguitkering (Wet Inkomensvoorziening voor gehandicapte jongeren). Ook krijgen deze werknemers individuele coaching van een teamlid. Na een zorgvuldige evaluatie van deze regeling kwam ING tot de conclusie dat dit niet de beste manier is, vanwege de te grote afhankelijkheid tussen coach en werknemer. De twee belangrijkste pijlers van ING s nieuwe programma zijn de functie-analyse en de ondersteuning aangeboden via een buddy-systeem waar ING-medewerkers zich vrijwillig voor op kunnen geven (met uitzondering van werknemers uit hetzelfde team). De bank heeft geen informatie vrijgegeven over het aantal posities dat het binnen dit programma hoopt te vervullen, maar ING geeft aan dat het aantal in lijn is met het Sociaal Akkoord. Kwaliteit van antwoorden: F&C heeft tien van de 28 bedrijven onderverdeeld in de categorie uitgebreide respons (zie tabel). Deze bedrijven hebben uitgebreide antwoorden op onze vragen aangeleverd waaruit het duidelijk wordt dat zij als werkgever een leidende rol voor zichzelf zien weggelegd om de arbeidspositie van mensen met een arbeidsbeperking te verbeteren. De meeste van deze bedrijven hebben naar aanleiding van het Sociaal Akkoord hun bedrijfsstrategie herzien. Sommige van deze bedrijven hebben specifieke programma s opgezet lang voordat de recente politieke veranderingen in gang werden gezet. Philips heeft bijvoorbeeld al sinds 1983 een programma voor werknemers met een afstand tot de arbeidsmarkt (waaronder mensen met een arbeidsbeperking). De 14 bedrijven met een basisrespons geven aan zich bewust te zijn van op stapel staande ontwikkelingen met betrekking tot de integratie van werknemers met een arbeidsbeperking. Zij bevinden zich echter nog voornamelijk in een verkennende fase of wachten op duidelijke richtlijnen van vakbonden danwel overheidsinstanties. Sectorverschillen: ons project toont aan dat in Nederland de grootste werkgevers van mensen met een arbeidsbeperking in de levensmiddelensector en detailhandel zijn te vinden. De meeste werknemers met een arbeidsbeperking worden aangetroffen bij Ahold s supermarktketen Albert Heijn (600 werknemers). Ook Sligro s EMTÉ supermarkten en distributiecentra bieden werk aan 150 werknemers met een afstand tot de arbeidsmarkt. CASUS SLIGRO Een distributiecentrum van Sligro, de grootste totaalgroothandel voor foodprofessionals in Nederland, ontwikkelde een aantal lokale partnerschappen met organisaties in de regio om de arbeidspositie van mensen met een arbeidsbeperking te verbeteren. Dit wordt ondersteund door het uitvoerend management van het bedrijf. Het distributiecentrum biedt alle kandidaten interne opleidingen en coaching aan en maakt gebruik van een methode genaamd 'job carving', waarbij (taken binnen bepaalde) functies worden opgeknipt en verdeeld onder medewerkers met een arbeidsbeperking. Het distributiecentrum heeft ook deelgenomen aan een project met Locus, een netwerkorganisatie die zich inzet voor het creëren van posities voor mensen met een arbeidsbeperking. Dit resulteerde in vier vaste posities, nadat werkervaring met succes was opgedaan. Bovendien kent het distributiecentrum een langdurige samenwerking met een aantal lokale scholen voor beroepsonderwijs, waarin het leerlingen met een leerachterstand training en stages aanbiedt met eventueel uitzicht op een vast contract. Creëren van mogelijkheden: van de 24 bedrijven die aan ons onderzoek hebben meegewerkt, verklaren er 13 al werkgelegenheid te creëren voor werknemers met een arbeidsbeperking. De meeste van deze respondenten initieerden een formeel programma relevant voor kandidaten met een Wajong-uitkering. Sommige plekken staan ook open voor mensen in de WSW (Wet Sociale Werkvoorziening) of WAO (Wet ArbeidsOngeschiktheidsverzekering). Drie bedrijven (ABN Amro, Aegon en Delta Lloyd) bieden werkplekken met een vast contract aan, andere bedrijven creëren in eerste instantie vooral werkervaringsplaatsen. Trainingen en ondersteuning: veel bedrijven bieden een vorm van ondersteuning aan om de integratie van werknemers met een arbeidsbeperking te bevorderen. 18 bedrijven verzorgen speciale trainingen zoals spraakherkenning, assertiviteitsworkshops en coaching. 19 bedrijven werken met technologische oplossingen, zoals aangepaste werkplekken, ITinfrastructuur, aangepast meubilair (grote schermen, speciale stoelen en in hoogte verstelbare bureaus). Sommige bedrijven treffen ook speciale voorzieningen, zoals bijvoorbeeld het installeren van invalidentoiletten. Externe bureaus/samenwerkingsverbanden: veel bedrijven informeerden F&C over het afnemen van diensten van een extern bureau of deelname aan een samenwerkingsverband om de integratie van mensen met een arbeidsbeperking te bevorderen. 12 bedrijven werken samen met een extern bureau; deze partijen bieden diensten aan als coaching, werving van geschikte kandidaten en onderzoek. Daarnaast participeren 11 bedrijven in een samenwerkingsverband gericht op het bevorderen van kansen voor mensen met een arbeidsbeperking. Verantwoording: 17 bedrijven geven aan dat binnen het bedrijf de afdeling personeelszaken (Human Resources) verantwoordelijk is voor de naleving van de diversiteits- en inclusiviteitswaarden (het naar vermogen bijdragen aan het arbeidsproces), soms nader gespecificeerd per land of groep. 5 bedrijven verklaren dat ze de verantwoordelijkheid voor inclusiviteit en/of het aanbieden van werk aan mensen met een arbeidsbeperking op bestuursniveau hebben belegd en dat dus één van de leden van de Raad van Bestuur hiervoor verantwoordelijkheid draagt. 2

3 Rapportage: tien bedrijven overwegen doelstellingen voor het aantrekken en behouden van mensen met een arbeidsbeperking. Negen van deze bedrijven maken hun doelen publiek bekend, meestal gedefinieerd in absolute getallen, maar soms als percentage van het totale aantal werknemers. Een overzicht van de respons van de 28 bedrijven opgenomen in dit onderzoek. Uitgebreide respons Basisrespons Geen respons CASUS ZIGGO Tijdelijke / vaste banen Speciale trainingen/ technische ondersteuning Samenwerking extern bureau / deelname samenwerkingsinitiatief Bestuursverantwoordelijkheid Doelstellingen ABN Amro Bank Aegon Ahold Delta Lloyd Heineken ING KPN Philips Sligro Unilever Akzo Nobel Arcelor Mittal ASML ASM International Nutreco Rabobank Randstad Reed Elsevier Shell UPC Vopak Wessanen Wolters Kluwer Ziggo Besi Boskalis SBM Stork AANBEVELINGEN PWRI nodigt alle bedrijven die aan dit onderzoek hebben meegewerkt uit voor een bijeenkomst in oktober Op deze bijeenkomst zal F&C de resultaten uit het onderzoek toelichten en een aantal aanbevelingen presenteren om mensen met een arbeidsbeperking in het werknemersbestand te integreren die verder gaan dan het sec naleven van overheidsregulering. De volgende best practices worden gezien als de belangrijkste succesfactoren voor de integratie van mensen met een arbeidsbeperking op de werkvloer: Early adopters: F&C bepleit een vroege implementatie van de nieuwe standaarden voor een personeelsbeleid op basis van inclusiviteit zoals besproken in het Sociaal Akkoord. Middels een proactieve aanpak kunnen bedrijven het beste nieuwe strategieën testen en passende functies ontwikkelen (relevant voor zowel het bedrijf als de mensen met een arbeidsbeperking), zeker omdat de benodigde oplossingen per bedrijf kunnen variëren. Transparante rapportage: bedrijven moeten een hoger niveau van transparantie en verantwoording over personeelsbeleid op basis van inclusiviteit bewerkstelligen om de betrokkenheid van klanten en medewerkers te vergroten en het vertrouwen van stakeholders te verdienen. Openlijk rapporteren over resultaten en tekortkomingen ter illustratie van de ondernomen werkzaamheden vergroot het begrip en maakt vergelijkingen tussen bedrijven onderling mogelijk. Delen van best practice -resultaten: het vaststellen en uitwisselen van best practice -ervaringen is van essentieel belang bij het verbeteren van bedrijfspraktijken. Bedrijven die hun strategie ten aanzien van mensen met een arbeidsbeperking nog niet hebben verfijnd of opgesteld, worden aangemoedigd om te leren van de ervaringen van anderen. Met name brancheorganisaties spelen een leidende rol ten aanzien van de ontwikkeling van sectorspecifieke strategieën en kunnen bedrijven een platform bieden om best practice -ervaringen uit te wisselen. Ziggo, de grootste kabelexploitant in Nederland, neemt deel aan een industriebreed gedragen initiatief onder leiding van het WENb (de Vereniging van Werkgevers voor bedrijven in de energie-, kabel & telecom- en afvalbeheerindustrieën) om de positie van mensen met een arbeidsbeperking te bevorderen. Samen met 18 andere bedrijven ( werknemers) participeert Ziggo in een project om werkgevers te helpen een personeelsbeleid op basis van inclusiviteit te ontwikkelen en uit te voeren zoals afgesproken in het Sociaal Akkoord. Recent onderzoek toonde aan dat slechts 1% van het werknemersbestand van de deelnemende bedrijven in het project tot de specifieke doelgroepen behoort, zoals beschreven in het Sociaal Akkoord (mensen met een arbeidsbeperking, uitkering of langdurig werklozen). Tot voor kort hadden de meeste van deze bedrijven geen beleid geformuleerd om specifiek mensen met een arbeidsbeperking te behouden en/of aan te nemen. Wanneer de Participatiewet volgend jaar in werking treedt, moeten bedrijven transparant over dit soort werknemersdetails gaan rapporteren. Het WENb-initiatief is één van de eerste sectorbrede projecten in Nederland. Het initiatief streeft naar het creëren van 75 extra werkplekken geschikt voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Om dit aantal te bereiken, zullen bedrijven gebruik maken van hulpmiddelen zoals 'job carving' en outsourcing (mensen vanuit de sociale werkplaatsen). De informatie die verschaft wordt in dit document is alleen bedoeld ter informatie en dient niet te worden beschouwd als enige vorm van advies aan de ontvanger of lezer waar deze op mag of kan vertrouwen bij het nemen van beslissingen over het doen van investeringen, beleggingen of het aangaan van beleggingsovereenkomsten, noch betreft dit een aanbod om dergelijke transacties aan te gaan. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. De waarde van beleggingen kan fluctueren. Het is mogelijk dat beleggers hun inleg niet (volledig) terugkrijgen. Investeerders dienen niet over te gaan tot het beleggen in financiële instrumenten indien zij niet bereid zijn om de risico s die hiermee gepaard kunnen gaan te accepteren. De informatiebron is F&C tenzij anders vermeld. F&C Management Limited is geautoriseerd en gereguleerd door de Financial Conduct Authority FRN: F&C Management Limited is onderdeel van de F&C Group, volledig eigendom van BMO Global Asset Management (Europe) Limited, dat zelf een volledige dochteronderneming is van de Bank of Montreal. De merken F&C, F&C logo, REO en het "reo"-logo zijn geregistreerde handelsnamen van F&C Asset Management plc. F&C INVESTMENTS en het F&C INVESTMENTS logo zijn geregistreerde handelsnamen van F&C Management Limited. Het recht op deze handelsnamen alsmede het gebruik daarvan is exclusief voorbehouden aan F&C Asset Management Plc. Dit document wordt uitgegeven door F&C Netherlands B.V., in Nederland gereguleerd door de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Copyright F&C Netherlands B.V

4 Doelstellingen actief aandeelhouderschap F&C spreekt ondernemingen actief aan op negen algemene thema s voor actief aandeel- en obligatiehouderschap, ook wel engagement genoemd. Wij formuleren voor elk van die thema s specifieke doelstellingen en evalueren deze jaarlijks. De doelstellingen en specifieke aandachtsgebieden worden hieronder nader beschreven. Bestuur Corporate governance F&C moedigt ondernemingen aan sterke normen voor onder nemingsbestuur in te stellen ter bevordering van de waardecreatie op de lange termijn. F&C maakt zich daarbij sterk voor: n De rechten van minderheidsaandeelhouders, in het bijzonder bij ondernemingen waarin grootaandeelhouders een controlerend belang hebben. n Effectief Bestuur met de juiste mix van onafhankelijkheid, diversiteit en vaardigheden. n Hoog niveau van transparantie en informatieverschaffing, mede over belangrijke zaken op het gebied van mens, maatschappij en bestuur. n Solide risicobeheer: we stimuleren ondernemingen om het interne controlesysteem te verbeteren en werken aan de bewustwording van maatschappelijke en milieufactoren en de bedrijfsrisico s die daarmee gemoeid zijn. n Rechtvaardige beloningssystemen, waarmee een sterk management kan worden aangetrokken en behouden; dit met behulp van op prestaties gebaseerde financiële prikkels als beloning voor waardecreatie op de lange termijn. Duurzaamheidsbeheer en -rapportage F&C moedigt ondernemingen aan om de risico s en kansen op het gebied van milieu, maatschappij en ondernemingsbestuur te signaleren, daarover verslag uit te brengen en effectieve systemen in te richten om deze te beheersen. n Bestuursverantwoordelijkheid voor duurzaamheidsvraagstukken en effectieve structuren om deze verantwoordelijkheid uit te oefenen. n Formeel beleid voor alle belangrijke duurzaamheidsvraagstukken. n Beheer- en bewakingssystemen voor de invoering van duurzaamheidsbeleid. n Transparante rapportage en melding van de risico s, het beleid, de implementatie en de prestaties op duurzaamheidsgebied. Milieu Milieubeheer F&C spreekt ondernemingen direct aan op het beheersen van het milieueffect van de bedrijfsactiviteiten en dringt aan op: n De ontwikkeling van krachtige milieubeheersingssystemen, waarmee de risico s worden gesignaleerd en aangepakt. n Informatieverschaffing over de prestaties op het gebied van milieubeheersing. n Formulering van een bedrijfsstrategie waarin zowel de risico s als de kansen van veranderende milieuwetgeving en -normen tot uiting komen, alsook de vraag van de klant naar duurzame producten. Klimaatverandering F&C moedigt ondernemingen aan om de risico s en kansen van klimaatverandering op te pakken en daar iets mee te doen. n Bij overheden en toezichthouders wordt aangedrongen op duidelijk beleid voor de lange termijn, waarmee de overgang kan worden gemaakt naar een economie die minder van fossiele brandstoffen afhankelijk is. n Bij alle ondernemingen wordt aangedrongen op het evalueren en actief beheersen van de risico s en kansen die klimaatverandering met zich meebrengt voor de bedrijfsvoering, in het bijzonder: bij ondernemingen met een forse uitstoot van broeikasgassen: het meten, minimaliseren en melden van die uitstoot. bij ondernemingen die waarschijnlijk last krijgen van het effect van klimaatverandering: het nemen van passende aanpassingsmaatregelen om de bedrijfsvoering te beschermen en versterken.

5 Ecosysteemdiensten F&C moedigt alle ondernemingen die zich met belangrijke risico s of kansen in verband met ecosysteemdiensten geconfronteerd zien aan om deze te doorgronden en te beheersen. n Biodiversiteitsbeheer: invoeren van beleid en beheersingsproces voor (in)directe biodiversiteitseffecten. n Toegang tot grond: ontwikkelen van strategie en managementsystemen voor goedkeuring van toezichthouder en gemeenschap. n Water: integreren planning waterverbruik in projectplanning en formuleren reductiedoelstellingen. n Overige ecosysteemdiensten: implementeren beleid en managementsystemen voor een zekere toevoer van biologische hulpmiddelen. Maatschappij Mensenrechten Ondernemingen die opereren in gebieden waar de rechtsstaat zwak is, waar conflicten heersen of mensenrechten worden overtreden, aansporen om de risico s voor hun bedrijfsvoering te beheersen door middel van: n Mensenrechtenbeleid voor de eigen activiteiten en die van gelieerde ondernemingen en partners in joint ventures. n Richtlijnen voor het managen van de veiligheid van werknemers en bedrijfslocaties. n Procedures voor overleg met de gemeenschap, waaronder inheemse bevolkingsgroepen. n Werkwijzen voor het evalueren van toegangs-, veiligheids- en privacyrisico s in verband met technologie en telecommunicatie. n Beleid voor direct contact met lokale politieke leiders, waarin wordt gewezen op het belang voor het bedrijfsleven van een stabiele, verantwoording verschuldigde overheid. Bedrijfsethiek F&C zet zich in voor een effectieve bedrijfsethiek bij ondernemingen. n Stimuleren ontwikkeling en hantering zorgvuldigheidsprocedures voor de keuze van vertegenwoordigers, tussenpersonen, adviseurs en andere zakenpartners. n Grondstofproducenten worden aangemoedigd zich aan te sluiten bij en actief deel te nemen aan het Extractive Industries Transparency Initiative (EITI). n Stimuleren inrichting effectieve en vertrouwelijke klokkenluiderprocedures voor werknemers. n Stimuleren invoering F&C-richtlijnen ten aanzien van politieke invloed. n Stimuleren betere informatieverschaffing over anticorruptiebeleid, -structuren en -systemen. Arbeidsomstandigheden F&C dringt bij ondernemingen aan om het arbeidsrisico zo laag mogelijk te houden. n Goede werkomstandigheden voor wat betreft gezondheid en veiligheid, antidiscriminatie en diversiteit. n Beleid voor de arbeidsomstandigheden in de bedrijfskolom (op basis van internationaal erkende normen, de kernconventies van de International Labour Organization, ILO) en de inrichting van managementsystemen voor de implementatie hiervan (onder andere samenwerking met leveranciers om de standaarden te verbeteren). Volksgezondheid F&C moedigt alle ondernemingen die te maken hebben met belangrijke vraagstukken op het gebied van de volksgezondheid aan om een duidelijke strategie voor de aanpak van deze risico s te ontwikkelen en om een proces voor de beheersing van die risico s te definiëren en te implementeren. n Toegang tot medicijnen: relevante ondernemingen aanmoedigen de aanbevelingen van F&C voor een verantwoorde benadering van toegang tot medicijnen over te nemen. n Hiv/aids: aandringen op een evaluatie van de huidige en potentiële gevolgen van de pandemie op de internationale activiteiten van ondernemingen en optimale reactie- en preventiestrategieën ontwikkelen. n Voeding: ondernemingen stimuleren om het voedingsprofiel van producten te verbeteren, duidelijke normen voor etikettering te formuleren en een verantwoorde marketing te voeren. n Tabak: ondernemingen stimuleren om producten te ontwikkelen die minder schade toebrengen en om een verantwoord marketing- en distributiebeleid in te voeren. n Productveiligheid: bij ondernemingen aandringen op sterke systemen voor de kwaliteitsbeheersing en op de toepassing daarvan bij alle toeleveranciers.

Banken en beloningen: aandachtspunten voor institutionele beleggers

Banken en beloningen: aandachtspunten voor institutionele beleggers F&C Netherlands B.V. april 2012 reo -viewpoints houden u op de hoogte van actuele thema s, die het F&C Governance & Sustainable Investment Team uit hoofde van de reo -dienstverlening aan u adresseert.

Nadere informatie

reo V I E W P O I N T MEI 2014

reo V I E W P O I N T MEI 2014 reo V I E W P O I N T MEI 2014 DUURZAAMHEIDSRISICO S IN DE OLIE- EN GASSECTOR: NIET BEKEND, NIET GEZIEN? De beheersing van en rapportage over sociale en milieurisico s in de opkomende markten en bij middelgrote

Nadere informatie

reo V I E W P O I N T SEPTEMBER 2014

reo V I E W P O I N T SEPTEMBER 2014 reo V I E W P O I N T SEPTEMBER 2014 IN DE GREEP VAN DE CHAEBOLS : CORPORATE GOVERNANCE IN ZUID-KOREA F&C heeft in Seoul gesproken met ondernemingen en toezichthouders over corporate governance. We hebben

Nadere informatie

VERKLARING OMTRENT MENSENRECHTENBELEID VAN UNILEVER

VERKLARING OMTRENT MENSENRECHTENBELEID VAN UNILEVER VERKLARING OMTRENT MENSENRECHTENBELEID VAN UNILEVER Wij zijn ervan overtuigd dat bedrijven alleen succesvol kunnen zijn in maatschappijen waarin mensenrechten beschermd en gerespecteerd worden. Wij erkennen

Nadere informatie

Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015

Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015 Maatschappelijk verantwoord beleggen Stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandelindustrie september 2015 Beleid ten aanzien van Maatschappelijk verantwoord beleggen Inleiding BPF Houthandel draagt

Nadere informatie

MN Supplier Code of Conduct

MN Supplier Code of Conduct MN Supplier Code of Conduct Visie Maatschappelijk Verantwoorde Bedrijfsvoering Een duurzame uitvoering van de pensioen- en sociale regelingen en verzekeringen van onze opdrachtgevers geven wij vorm door

Nadere informatie

4 bonds. F&C Investments 1e kwartaal 2012. Expect excellence

4 bonds. F&C Investments 1e kwartaal 2012. Expect excellence 4 bonds F&C Investments 1e kwartaal 2012 Expect excellence Inhoud Introductie 3 Engagement per sector 4 Basismaterialen 4 Consumentengoederen 5 Financiële ondernemingen 6 Olie en gas 8 Engagement per sector

Nadere informatie

Een nieuwe stap in duurzaam beleggen

Een nieuwe stap in duurzaam beleggen BLACKROCK IMPACT SCREENS ESG IMPACT Een nieuwe stap in duurzaam beleggen BlackRock Impact combineert het beste van BlackRock om beleggers te helpen een maatschappelijk én financieel verantwoord rendement

Nadere informatie

Algemene Beleidsuitgangspunten

Algemene Beleidsuitgangspunten Shell International B.V. 2010 Deze publicatie, of onderdelen daarvan, mogen niet worden vermenigvuldigd of openbaar gemaakt zonder toestemming van Shell International B.V. Deze toestemming zal onder normale

Nadere informatie

Initiatiefvoorstel PvdA-GroenLinks

Initiatiefvoorstel PvdA-GroenLinks Initiatiefvoorstel PvdA-GroenLinks Onderwerp: social return en inbesteden Datum commissie: 6 juni 2013 Datum raad: Nummer: Documentnummer: Steller: Eric Dammingh Fractie: PvdA-GroenLinks Samenvatting Meedoen

Nadere informatie

ALGEMENE BELEIDSUITGANGSPUNTEN VAN SHELL

ALGEMENE BELEIDSUITGANGSPUNTEN VAN SHELL ALGEMENE BELEIDSUITGANGSPUNTEN VAN SHELL De Algemene Beleidsuitgangspunten van Shell bepalen de wijze waarop de afzonderlijke tot de Shell Groep* behorende Maatschappijen hun bedrijf uitoefenen. * Royal

Nadere informatie

ONZE VERANTWOORDELIJKHEID

ONZE VERANTWOORDELIJKHEID ONZE VERANTWOORDELIJKHEID CORPORATE RESPONSIBILITY POLICY I Inhoud Voorwoord 1 Waardering medewerkers 2 Ketenverantwoordelijkheid 3 Behoud van natuurlijke hulpbronnen 4 Maatschappelijke betrokkenheid

Nadere informatie

NATUURLIJK VERANTWOORD

NATUURLIJK VERANTWOORD NATUURLIJK VERANTWOORD CORPORATE RESPONSIBILITY POLICY CORPORATE RESPONSIBILITY POLICY I V Inhoud Voorwoord Voorwoord 1 Waardering medewerkers 2 Ketenverantwoordelijkheid 3 Behoud van natuurlijke hulpbronnen

Nadere informatie

Relevantie, significantie en prioriteren van de MVO-kernthema s en onderwerpen

Relevantie, significantie en prioriteren van de MVO-kernthema s en onderwerpen Relevantie, significantie en prioriteren van de MVO-kernthema s en onderwerpen Van der Meer B.V. heeft in 2011 een nulmeting laten uitvoeren door een externe adviseur. Deze actie is genomen om op een objectieve

Nadere informatie

Betrokkenheidsbeleid Aegon Nederland

Betrokkenheidsbeleid Aegon Nederland Betrokkenheidsbeleid Aegon Nederland Betrokkenheidsbeleid Aegon Nederland 1. Reikwijdte Dit betrokkenheidsbeleid is van toepassing op Aegon Nederland N.V., Aegon Schadeverzekering N.V., Aegon Levensverzekering

Nadere informatie

Samenvatting project Blueprint - Toekomstbestendige vaardigheden voor de maritieme transportsector (Sector Skills Alliances for implementing a new

Samenvatting project Blueprint - Toekomstbestendige vaardigheden voor de maritieme transportsector (Sector Skills Alliances for implementing a new Samenvatting project Blueprint - Toekomstbestendige vaardigheden voor de maritieme transportsector (Sector Skills Alliances for implementing a new strategic approach ( Blueprint ) to sectoral cooperation

Nadere informatie

DE PARTICIPATIEWET VOOR U ALS WERKGEVER

DE PARTICIPATIEWET VOOR U ALS WERKGEVER UTRECHT MIDDEN DE PARTICIPATIEWET VOOR U ALS WERKGEVER Doel van de Participatiewet De Participatiewet vervangt de bijstandswet, de Wet sociale werkvoorziening en een deel van de Wajong. Het doel van de

Nadere informatie

Beleid Duurzaam Beleggen. Stichting Pensioenfonds Delta Lloyd

Beleid Duurzaam Beleggen. Stichting Pensioenfonds Delta Lloyd Beleid Duurzaam Beleggen Stichting Pensioenfonds Delta Lloyd 28 maart 2018 1. Inleiding Dit document beschrijft het beleid van Delta Lloyd Pensioenfonds op het gebied van duurzaam beleggen. Het fonds heeft

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Houthandel en Maatschappelijk Verantwoord Beleggen In dit document wordt het Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid (MVB-beleid) van Stichting Bedrijfstakpensioenfonds

Nadere informatie

HR in control. In 7 stappen de inzet van Human Capital optimaal. Dominica Diensten

HR in control. In 7 stappen de inzet van Human Capital optimaal. Dominica Diensten HR in control In 7 stappen de inzet van Human Capital optimaal. Doel en stappen In 7 stappen de personeels- en organisatieontwikkeling afgestemd. Handvatten voor: Opleidingsbehoefte Performancemanagement,

Nadere informatie

Principes voor gedrag door de onderneming

Principes voor gedrag door de onderneming Uitgegeven september 2005 Gereviseerd april 2012 Gereviseerd oktober 2017 Principes voor gedrag door de onderneming Epson vervult haar sociale verantwoordelijkheid door te handelen in lijn met de onderstaande

Nadere informatie

Verantwoord beleggen beleid

Verantwoord beleggen beleid Verantwoord beleggen beleid Samenvatting Waarom verantwoord beleggen? PMT heeft als missie het zorgen voor een betaalbaar, duurzaam en waardevast pensioen voor alle deelnemers in de sector Metaal en Techniek.

Nadere informatie

PostNL Business Principles

PostNL Business Principles 3 december 2014 PostNL N.V. PostNL Business Principles Raad van Bestuur Auteur Director Audit & Security Titel PostNL Business Principles Versie 1.1 Dit document is een vertaling van de Engelstalige versie.

Nadere informatie

ETHISCHE CODE LEVERANCIERS

ETHISCHE CODE LEVERANCIERS ETHISCHE CODE LEVERANCIERS WAT VERWACHTEN WIJ VAN ONZE LEVERANCIERS? Lyreco zet zich in om zaken te doen met een krachtig engagement voor de rechten van het individu en de ecologie van onze planeet. Enkele

Nadere informatie

Overheidsbemoeienis versus maatschappelijk verantwoord ondernemen. Wat betekent deze wet voor u als werkgever?

Overheidsbemoeienis versus maatschappelijk verantwoord ondernemen. Wat betekent deze wet voor u als werkgever? De Participatiewet Overheidsbemoeienis versus maatschappelijk verantwoord ondernemen Wat betekent deze wet voor u als werkgever? De Participatiewet het juridische plaatje Met ingang van 1 januari 2015

Nadere informatie

inspireren en innoveren in MVO

inspireren en innoveren in MVO inspireren en innoveren in MVO Inleiding Gert Van Eeckhout Beleidsondersteuner MVO - Departement WSE Wat is MVO? Waarom MVO? Beleidslijnen Vlaamse overheid MVO? een proces waarbij ondernemingen vrijwillig

Nadere informatie

De evolutie van de preventie in een Europees kader

De evolutie van de preventie in een Europees kader BBvAG LVII Nationale Dagen voor Arbeidsgeneeskunde Brussel 15 november 2018 De evolutie van de preventie in een Europees kader Luc Van Hamme Adviseur-generaal Arbeidsinspectie-TWW Hoofd van de regionale

Nadere informatie

Indorama Ventures Public Company Limited Ondernemingsbestuur beleid

Indorama Ventures Public Company Limited Ondernemingsbestuur beleid Indorama Ventures Public Company Limited Ondernemingsbestuur beleid (Goedgekeurd door de raad van bestuur vergadering nr.1/2009 op 29 september 2009) Bericht van de voorzitter Indorama Ventures Public

Nadere informatie

Werving en contractering van kandidaten. Administratie, subsidies en voorzieningen

Werving en contractering van kandidaten. Administratie, subsidies en voorzieningen Introductie Business case en visie op inclusief ondernemen Communicatie en interne organisatie Analyse van processen, rollen en taken voor plaatsing Werving en contractering van kandidaten Administratie,

Nadere informatie

Code VINCI Leveranciers Global Performance Commitment

Code VINCI Leveranciers Global Performance Commitment Code VINCI Leveranciers Global Performance Commitment Contents P. 2 Introductie P. 2 VINCI s commitments P. 4 Leveranciers commitments P. 6 Implementatie 1 15 april 2012 Introductie Deze Code «Global Performance

Nadere informatie

Communicatieplan WTH Vloerverwarming in het kader van de CO2-Prestatieladder

Communicatieplan WTH Vloerverwarming in het kader van de CO2-Prestatieladder Communicatieplan WTH Vloerverwarming in het kader van de CO2-Prestatieladder Communicatieplan, 22 Augustus 2014 1 Voorwoord Duurzaamheid is geen trend, het is de toekomst. Het is niet meer weg te denken

Nadere informatie

IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM

IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM De tijd dat MVO was voorbehouden aan idealisten ligt achter ons. Inmiddels wordt erkend dat MVO geen hype is, maar van strategisch belang voor ieder

Nadere informatie

Inkoop- en aanbestedingsbeleid gemeenten Ooststellingwerf, Weststellingwerf en Opsterland. Versie 1 Juli 2016

Inkoop- en aanbestedingsbeleid gemeenten Ooststellingwerf, Weststellingwerf en Opsterland. Versie 1 Juli 2016 Inkoop- en aanbestedingsbeleid gemeenten Ooststellingwerf, Weststellingwerf en Opsterland 2016 Versie 1 Juli 2016 1 Inleiding... 3 2 Gemeentelijke uitgangspunten... 4 2.1 Algemene uitgangspunten... 4 2.2

Nadere informatie

DEDICATED ORMIT. DEDICATED TO MAKING THE MOST OF YOUR TALENT.

DEDICATED ORMIT. DEDICATED TO MAKING THE MOST OF YOUR TALENT. ORMIT. DEDICATED TO MAKING THE MOST OF YOUR TALENT. ORMIT is ervan overtuigd dat de kwaliteit van huidig en toekomstig management dé kritische succesfactor is voor organisaties. In een turbulente omgeving

Nadere informatie

STAKEHOLDERS. Hoe gaan we daar mee om? Jacques van Unnik Manager Personnel Certification & Training 3 december 2015 BUSINESS ASSURANCE

STAKEHOLDERS. Hoe gaan we daar mee om? Jacques van Unnik Manager Personnel Certification & Training 3 december 2015 BUSINESS ASSURANCE BUSINESS ASSURANCE STAKEHOLDERS Hoe gaan we daar mee om? Jacques van Unnik Manager Personnel Certification & Training 3 december 2015 1 DNV GL 2014 Stakeholders 19 November 2015 SAFER, SMARTER, GREENER

Nadere informatie

Zo gaan we om met de maatschappij. Deelcode 4

Zo gaan we om met de maatschappij. Deelcode 4 Zo gaan we om met de maatschappij Deelcode 4 x Zo gaan we om met de maatschappij We helpen de maatschappij door mensen te verbinden We gaan verantwoord om met mensen, middelen en milieu Inhoud: 1. Algemeen

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE: Vooraf 2. Inleiding 3. Doelstellingen, strategie en belangrijkste activiteiten 4-5. Communicatie 6.

INHOUDSOPGAVE: Vooraf 2. Inleiding 3. Doelstellingen, strategie en belangrijkste activiteiten 4-5. Communicatie 6. INHOUDSOPGAVE: Vooraf 2 Inleiding 3 Doelstellingen, strategie en belangrijkste activiteiten 4-5 Communicatie 6 Fondsenwerving 7 Personeel & Organisatie 8 Financiele onderbouwing 9 Kernwaarden 10 1 Vooraf

Nadere informatie

Case Study: Electronics, mining and urban mining. A case study for the Dutch Fair Bank and Insurance Guide

Case Study: Electronics, mining and urban mining. A case study for the Dutch Fair Bank and Insurance Guide Case Study: Electronics, mining and urban mining A case study for the Dutch Fair Bank and Insurance Guide Praktijkonderzoek: Electronica, mijnbouw en urban mining Een praktijkonderzoek voor de Eerlijke

Nadere informatie

Gedragscode. SCA Gedragscode

Gedragscode. SCA Gedragscode SCA Gedragscode 1 Gedragscode SCA Gedragscode SCA wil op sociaal- en milieutechnisch verantwoorde wijze omgaan met haar belanghebbenden en op basis van respect, verantwoordelijkheid en uitmuntendheid een

Nadere informatie

Aan de leden van de gemeenteraad,

Aan de leden van de gemeenteraad, Aan de leden van de gemeenteraad, Afspraakbanen In het Sociaal Akkoord dat tussen Rijk en sociale partners is afgesloten, is afgesproken dat werkgevers de komende tien jaar 125.000 extra banen realiseren

Nadere informatie

Duurzaamheidsanalyse bedrijven

Duurzaamheidsanalyse bedrijven De inspanningen van bedrijven op het vlak van duurzaam en maatschappelijk verantwoord ondernemen worden door KBC Asset Management beoordeeld volgens een evaluatiemodel dat werd opgesteld in samenwerking

Nadere informatie

Mats Werkt! WWW.MATSWERKT.NL DÉ CURSUS VOOR HET BEGELEIDEN VAN MENSEN MET EEN ARBEIDSBEPERKING OP DE WERKVLOER.

Mats Werkt! WWW.MATSWERKT.NL DÉ CURSUS VOOR HET BEGELEIDEN VAN MENSEN MET EEN ARBEIDSBEPERKING OP DE WERKVLOER. Mats Werkt! DÉ CURSUS VOOR HET BEGELEIDEN VAN MENSEN MET EEN ARBEIDSBEPERKING OP DE WERKVLOER. WWW.MATSWERKT.NL Mats werkt: Dé cursus voor het begeleiden van mensen met een arbeidsbeperking op de werkvloer.

Nadere informatie

Corporate Governance verantwoording

Corporate Governance verantwoording Corporate Governance verantwoording Algemeen De Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur van Verenigde Nederlandse Compagnie (VNC) respecteren de principes en best practice bepalingen van de Corporate

Nadere informatie

Beleid Verantwoord Beleggen

Beleid Verantwoord Beleggen Beleid Verantwoord Beleggen 23-10-2018 Vastgesteld 23-10-2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Wat is verantwoord beleggen?... 3 3. Waarop richten wij ons in het kader van verantwoord beleggen?... 4

Nadere informatie

Algemene Gedragscode voor Toeleveranciers

Algemene Gedragscode voor Toeleveranciers Algemene Gedragscode voor Toeleveranciers RBW-621-L Algemene Gedragscode voor Toeleveranciers Januari 2014 Pagina 1 van 6 Algemene Gedragscode voor Toeleveranciers 1. Missie Koninklijke Boskalis Westminster

Nadere informatie

Deze gedragscode, die is goedgekeurd door de Raad van Bestuur, definieert onze gemeenschappelijke. manier van werken.

Deze gedragscode, die is goedgekeurd door de Raad van Bestuur, definieert onze gemeenschappelijke. manier van werken. Gedragscode 2 Deze gedragscode, die is goedgekeurd door de Raad van Bestuur, definieert onze gemeenschappelijke manier van werken. We willen dat Cargotec de onbetwiste marktleider is in vrachtafhandelingssystemen

Nadere informatie

De aanpak van Inclusief Groep werkt! Werken leer je door te werken. We brengen mensen in bedrijf

De aanpak van Inclusief Groep werkt! Werken leer je door te werken. We brengen mensen in bedrijf Werken leer je door te werken De aanpak van Inclusief Groep werkt! Als toeleider van de arbeidsmarkt hebben we veel aandacht voor onze kandidaten. Door af te stemmen met werkgevers verlagen we drempels

Nadere informatie

Mats Werkt! DÉ CURSUS VOOR HET BEGELEIDEN VAN MENSEN MET EEN ARBEIDSBEPERKING OP DE WERKVLOER.

Mats Werkt!   DÉ CURSUS VOOR HET BEGELEIDEN VAN MENSEN MET EEN ARBEIDSBEPERKING OP DE WERKVLOER. Mats Werkt! DÉ CURSUS VOOR HET BEGELEIDEN VAN MENSEN MET EEN ARBEIDSBEPERKING OP DE WERKVLOER. WWW.MATSWERKT.NL Mats Werkt: Dé cursus voor het begeleiden van mensen met een arbeidsbeperking op de werkvloer.

Nadere informatie

Webinar Participatiewet en inclusief HRM ReflecT Tilburg University. Twitter: #inclusiefhrm E-mail: tls.webinars@uvt.nl

Webinar Participatiewet en inclusief HRM ReflecT Tilburg University. Twitter: #inclusiefhrm E-mail: tls.webinars@uvt.nl Webinar Participatiewet en inclusief HRM ReflecT Tilburg University Twitter: #inclusiefhrm E-mail: tls.webinars@uvt.nl 16 december 2015 Wat doen we in dit Webinar? Introductie: doelstellingen Participatiewet

Nadere informatie

Duurzaamheid bij VDAB

Duurzaamheid bij VDAB Duurzaamheid bij VDAB De weg naar duurzaamheid De wnaar duurzaamheid 2 3 We zijn de meest duurzame overheidsonderneming binnen de Vlaamse overheid 4 5 6 Interviews directie 7 1.Hoe belangrijk is duurzaamheid

Nadere informatie

WORKSHOP EQUALITY PAYS OFF (GELIJKHEID LOONT)

WORKSHOP EQUALITY PAYS OFF (GELIJKHEID LOONT) WORKSHOP EQUALITY PAYS OFF (GELIJKHEID LOONT) Vrouwelijk toptalent aantrekken en behouden Datum: 30 mei 2013 Locatie: Verbond van Belgische Ondernemingen Ravensteinstraat 4 1000 Brussel WAAROM DEELNEMEN?

Nadere informatie

Duurzame belastingbetaler

Duurzame belastingbetaler Duurzame belastingbetaler 1 a.s.r. Duurzame belastingbetaler In lijn met haar missie en MVO-beleid wil a.s.r. een duurzame belastingbetaler zijn a.s.r. wil in de maatschappij de volgende rollen vervullen:

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510 WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE INSTRUMENTEN Betreft: Resolutie van de Raad en de vertegenwoordigers van de regeringen

Nadere informatie

@chfreese, Amsterdam. Inclusief HRM en de Participatiewet Dr. Charissa Freese Utrecht 24 november 2016

@chfreese, Amsterdam. Inclusief HRM en de Participatiewet Dr. Charissa Freese Utrecht 24 november 2016 @chfreese, Amsterdam Inclusief HRM en de Participatiewet Dr. Charissa Freese Utrecht 24 november 2016 Kennisclip Reflect Participatiewet Korte kennisclip (https://www.youtube.com /watch?v=b54oh33iiow)

Nadere informatie

Bouwfonds Investment Management Belangenconflictenbeleid (Samenvatting)

Bouwfonds Investment Management Belangenconflictenbeleid (Samenvatting) Bouwfonds Investment Management Belangenconflictenbeleid (Samenvatting) October 2013 Bouwfonds Investment Management Belangenconflictenbeleid (Samenvatting) Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Belangenconflicten

Nadere informatie

Duurzaam Bankieren in 2015: hoogtepunten en vooruitblik. Waarde creëren voor onze stakeholders

Duurzaam Bankieren in 2015: hoogtepunten en vooruitblik. Waarde creëren voor onze stakeholders Duurzaam Bankieren in 2015: hoogtepunten en vooruitblik Waarde creëren voor onze stakeholders Duurzaam bankieren bij ABN AMRO ABN AMRO levert een scala aan producten en diensten aan particuliere, private

Nadere informatie

Personeelsvoorziening van de toekomst

Personeelsvoorziening van de toekomst Personeelsvoorziening van de toekomst een transitienetwerk voor Noordoost-Brabant Food & Feed Noordoost-Brabant Wie doet over tien jaar het werk? Waar staat uw bedrijf over tien jaar? De crisis voorbij,

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid

Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid SPMS en Maatschappelijk Verantwoord Beleggen In dit document wordt het Maatschappelijk Verantwoord Beleggingsbeleid (MVB-beleid) van Stichting Pensioenfonds Medisch Specialisten (SPMS) uiteengezet. Dit

Nadere informatie

Incompany 500 Reputatie van uw organisatie in kaart gebracht. juni 2008

Incompany 500 Reputatie van uw organisatie in kaart gebracht. juni 2008 Incompany 500 Reputatie van uw organisatie in kaart gebracht juni 2008 Incompany 500 Blauw Research heeft voor het derde jaar op rij het onderzoek uitgevoerd dat ten grondslag ligt aan de Incompany 500.

Nadere informatie

Functieprofiel: Manager Functiecode: 0202

Functieprofiel: Manager Functiecode: 0202 Functieprofiel: Manager Functiecode: 0202 Doel Zorgdragen voor de vorming van beleid voor de eigen functionele discipline, alsmede zorgdragen voor de organisatorische en personele aansturing van een of

Nadere informatie

4 bonds. F&C Investments 2e kwartaal 2012. Expect excellence

4 bonds. F&C Investments 2e kwartaal 2012. Expect excellence 4 bonds F&C Investments 2e kwartaal 2012 Expect excellence Inhoud Introductie 3 Engagement per sector 4 Basismaterialen 4 Consumentengoederen 5 Consumentendiensten 6 Financiële ondernemingen 7 Nutsbedrijven

Nadere informatie

MVO volgens : een ISO26000 zelfverklaring

MVO volgens : een ISO26000 zelfverklaring MVO volgens : een ISO26000 zelfverklaring 1 Waarom MVO? Moeten: Horen: Lonen: gedrag af MVO handelen wordt afgedwongen MVO handelen o.b.v. vrijwilligheid (morele motivatie) De markt beloont MVO en straft

Nadere informatie

Strategische Personeelsplanning. Basisdocument

Strategische Personeelsplanning. Basisdocument Strategische Personeelsplanning Basisdocument Strategische Personeelsplanning Basisdocument SPP als pijler van hr-beleid Om als organisatie in een dynamische omgeving met veel ontwikkelingen en veranderingen

Nadere informatie

Impactanalyse Participatiewet

Impactanalyse Participatiewet Aon Risk Solutions Health & Benefits Corporate Wellness Impactanalyse Participatiewet Risico s en kansen die ontstaan als gevolg van de Participatiewet Risk. Reinsurance. Human Resources. Inleiding Om

Nadere informatie

ISO 9000:2000 en ISO 9001:2000. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V.

ISO 9000:2000 en ISO 9001:2000. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V. ISO 9000:2000 en ISO 9001:2000 Een introductie Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V. Organisatie SYSQA B.V. Pagina 2 van 11 Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 3 1.1 ALGEMEEN... 3 1.2 VERSIEBEHEER...

Nadere informatie

project geïnitieerd door Arbeidsgehandicapten in de UMC s

project geïnitieerd door Arbeidsgehandicapten in de UMC s project geïnitieerd door Arbeidsgehandicapten in de UMC s LOOR UMC Vrijdag 7 maart 2014 Kim Verschueren Abvakabo FNV projectleider Vooraf Wat zijn jullie ervaringen tot nu toe? Doel project Uiteindelijke

Nadere informatie

Belonen inzetten om agility te verhogen

Belonen inzetten om agility te verhogen Belonen inzetten om agility te verhogen Prof. Dr. Gijs M.M. van Bussel Ir. Marijn Tielemans April 2016 Leadership Entrepreneurship Stewardship info@nyenrode.nl +31 (0)346-291 291 www.nyenrode.nl 2 Vanochtend.

Nadere informatie

De Code van Bedrijfsethiek voor Leveranciers van Smiths

De Code van Bedrijfsethiek voor Leveranciers van Smiths De Code van Bedrijfsethiek voor van Smiths Als een internationaal bedrijf werkt de Smiths Group overal ter wereld samen met klanten, aandeelhouders en leveranciers. Deze belanghebbenden, tezamen met de

Nadere informatie

10254/16 ons/zr/as 1 DGC 2B

10254/16 ons/zr/as 1 DGC 2B Raad van de Europese Unie Brussel, 20 juni 2016 (OR. en) 10254/16 RESULTAAT BESPREKINGEN van: d.d.: 20 juni 2016 aan: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties COHOM 78 CONUN 115 DEVGEN 132 FREMP

Nadere informatie

NovaWork. Aan de slag op de arbeidsmarkt in zes stappen Werkgevers en opdrachtgevers. Iedereen doet mee!

NovaWork. Aan de slag op de arbeidsmarkt in zes stappen Werkgevers en opdrachtgevers. Iedereen doet mee! NovaWork Aan de slag op de arbeidsmarkt in zes stappen Werkgevers en opdrachtgevers Iedereen doet mee! NovaWork helpt mensen met een forse afstand tot de arbeidsmarkt op de zoektocht naar zinvol en passend

Nadere informatie

Voor wie verstandig handelt! Daling personeel

Voor wie verstandig handelt! Daling personeel Daling personeel Trendsamenvatting Naam Definitie Scope Invloed Conclusie Bronnen Daling personeel Het aantal medewerkers dat werkzaam is in de sector / branche zal gemiddeld genomen hoger opgeleid zijn,

Nadere informatie

AEGON Bron : VisionEXPERT Symbool : AGN Land : Netherlands

AEGON Bron : VisionEXPERT Symbool : AGN Land : Netherlands zaterdag 19 maart AEGON Bron : VisionEXPERT Symbool : AGN Land : Netherlands 1-66% -61% -57% -53% -49% -43% -36% -7% -% +3% +8% 9 8 7 6 5 4 +71% 3 +7% -.5-1 -1.5 6 7 8 9 MoneyFlow Benelux. Alle rechten

Nadere informatie

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333

Nadere informatie

CO2-voetafdruk van beleggingen

CO2-voetafdruk van beleggingen CO2-voetafdruk van beleggingen Waarom meet ACTIAM de CO 2 -voetafdruk van haar beleggingen? Klimaatverandering is één van de grootste uitdagingen van de komende decennia. Daarom steunt ACTIAM het klimaatakkoord

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 21 januari 2014 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 21 januari 2014 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 255 XP DEN HAAG T 070 340 79 F 070 340 78 34

Nadere informatie

Hoe Triodos bedrijven selecteert op duurzaamheid. Presentatie voor TNM- werkgroep fondsen Ton Rennen, 25 Augustus 2015

Hoe Triodos bedrijven selecteert op duurzaamheid. Presentatie voor TNM- werkgroep fondsen Ton Rennen, 25 Augustus 2015 Hoe Triodos bedrijven selecteert op duurzaamheid Presentatie voor TNM- werkgroep fondsen Ton Rennen, 25 Augustus 2015 Inhoud Selectie van bedrijven Onderzoeksproces in vogelvlucht Bedrijven met duurzame

Nadere informatie

INTRODUCTIE TOOLBOX voor GEBRUIKERS. duurzame plaatsing van werknemers met autisme

INTRODUCTIE TOOLBOX voor GEBRUIKERS. duurzame plaatsing van werknemers met autisme INTRODUCTIE TOOLBOX voor GEBRUIKERS duurzame plaatsing van werknemers met autisme 1 Welkom bij toolbox AUTIPROOF WERKT Autiproof Werkt is een gereedschapskist met instrumenten die gebruikt kan worden bij

Nadere informatie

managing people meeting aspirations Natuurlijke groei

managing people meeting aspirations Natuurlijke groei managing people meeting aspirations Natuurlijke groei geloof Wij hebben een gemeenschappelijke visie pagina - managing people, meeting aspirations Vandaag verhoogt CPM de prestaties op elk niveau van uw

Nadere informatie

BLACKROCK IMPACT. rendement. verantwoord DUURZAAM BELEGGEN

BLACKROCK IMPACT. rendement. verantwoord DUURZAAM BELEGGEN BLACKROCK IMPACT verantwoord rendement DUURZAAM BELEGGEN BLACKROCK IMPACT combineert het beste van BlackRock om u te helpen een maatschappelijk én financieel verantwoord rendement te bereiken. Bouw met

Nadere informatie

BENT U ER KLAAR VOOR?

BENT U ER KLAAR VOOR? ISO 9001:2015 EN ISO 14001:2015 HERZIENINGEN ZIJN IN AANTOCHT BENT U ER KLAAR VOOR? Move Forward with Confidence WAT IS NIEUW IN ISO 9001:2015 & ISO 14001:2015 MEER BUSINESS GEORIENTEERD KERNASPECTEN "LEIDERSCHAP

Nadere informatie

Samenvatting Beloningsbeleid Arcona Capital Fund Management B.V.

Samenvatting Beloningsbeleid Arcona Capital Fund Management B.V. Samenvatting Beloningsbeleid Arcona Capital Fund Management B.V. 3 april 2018 Inleiding en reikwijdte van het beleid Arcona Capital Fund Management B.V. heeft een beloningsbeleid opgesteld aan de hand

Nadere informatie

Rabo AEX Click Note. Van 24 januari tot 11 februari, 15.00 uur kunt u inschrijven op dit aantrekkelijke beleggingsproduct.

Rabo AEX Click Note. Van 24 januari tot 11 februari, 15.00 uur kunt u inschrijven op dit aantrekkelijke beleggingsproduct. Rabo AEX Click Note Rabo AEX Click Note De AEX-index heeft het afgelopen jaar per saldo weinig beweging laten zien. Voor de belegger die denkt dat de AEX-index de komende jaren een stijgende lijn zal laten

Nadere informatie

Hengelo, april 2013. 02 Gedragscode Twence

Hengelo, april 2013. 02 Gedragscode Twence Gedragscode Twence Twence in Hengelo is een (inter)nationale speler op de markt van grondstoffen en duurzame energie met hoogwaardige verwerking van afvalstromen en biomassa. Met innovatieve technieken

Nadere informatie

Brussel, COM(2018) 109 final ANNEX 1 BIJLAGE. bij

Brussel, COM(2018) 109 final ANNEX 1 BIJLAGE. bij EUROPESE COMMISSIE Brussel, 8.3.2018 COM(2018) 109 final ANNEX 1 BIJLAGE bij MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, DE EUROPESE CENTRALE BANK, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL

Nadere informatie

Lokaal FNV West Brabant

Lokaal FNV West Brabant Aan de colleges van B&W en de leden van de Gemeenteraden Bergen op Zoom, Halderberge, Moerdijk, Roosendaal. Rucphen, Steenbergen en Woensdrecht Lokaal FNV West Brabant Post- en bezoek adres Bergrand 222

Nadere informatie

BlackRock Managed Index Portfolios. zorgeloos gespreid beleggen tegen lage kosten

BlackRock Managed Index Portfolios. zorgeloos gespreid beleggen tegen lage kosten BlackRock Managed Index Portfolios zorgeloos gespreid beleggen tegen lage kosten BlackRock Managed Index Portfolios zorgeloos gespreid beleggen tegen lage kosten Herkent u zich hier in? U wilt eigenlijk

Nadere informatie

gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 11 november 2014;

gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 11 november 2014; Verordening loonkostensubsidie Participatiewet Westerveld 2015 De raad van de gemeente Westerveld; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 11 november 2014; gelet op artikel 6, tweede lid,

Nadere informatie

TechnicalDayTrader. Trading Tactics Pro. de dagelijkse nieuwsbrief van

TechnicalDayTrader. Trading Tactics Pro. de dagelijkse nieuwsbrief van Trading Tactics Pro de dagelijkse nieuwsbrief van TechnicalDayTrader Trading Tactics Pro nieuwsbrief@technicaldaytrader.nl TradingScreen signalen De AEX heeft vandaag opnieuw een daling laten zien, ditmaal

Nadere informatie

Communicatieplan [3.C.2] HOOIJER Renkum B.V. HOOIJER Wegenbouw B.V. Versie d.d. 5-6-2015

Communicatieplan [3.C.2] HOOIJER Renkum B.V. HOOIJER Wegenbouw B.V. Versie d.d. 5-6-2015 Communicatieplan [3.C.2] HOOIJER Renkum B.V. HOOIJER Wegenbouw B.V. Versie d.d. 5-6-2015 Inhoudsopgave Nr. Titel Pagina 1. Inleiding 3 2. Eisen vanuit de CO2 prestatieladder 3 3. Communicatiedoelstellingen

Nadere informatie

DAKACCENT MVO 2017 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

DAKACCENT MVO 2017 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen DAKACCENT MVO 2017 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Duurzaam vooruit Dakaccent wil op een maatschappelijk verantwoorde manier werken, in samenwerking met medewerkers, klanten, leveranciers en overige

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 2014 Van verbruik naar gebruik Pagina 1 van 6 Inleiding: Voor u ligt het MVO beleid van Hef & Hijs Nederland. Maatschappelijk Verantwoord en Duurzaam Ondernemen is

Nadere informatie

Ethische Code van Compass Group

Ethische Code van Compass Group van Compass Group Versie 1.2 Compass Group & UN Global Compact Als wereldleider in onze branche moeten we de allerhoogste eisen stellen aan de kwaliteit van de diensten die we leveren en aan de professionele

Nadere informatie

Duurzame Inzetbaarheid bij Schiphol Group. Inzet op Maat Tine Versteeg 7 november 2016

Duurzame Inzetbaarheid bij Schiphol Group. Inzet op Maat Tine Versteeg 7 november 2016 Duurzame Inzetbaarheid bij Schiphol Group Inzet op Maat Tine Versteeg 7 november 2016 Duurzame Inzetbaarheid: Werken is Bewegen 4 aspecten van DI Schiphol Vitaliteit & gezondheid Intrinsieke motivatie

Nadere informatie

Jaap Peelen. Business Manager Tender support. In de praktijk aanbestedingen winnen met SROI

Jaap Peelen. Business Manager Tender support. In de praktijk aanbestedingen winnen met SROI Jaap Peelen Business Manager Tender support In de praktijk aanbestedingen winnen met SROI Track record 64 tenders in bouw- en infrasector (EMVI en BVP) 71% werd als beste beoordeeld door de opdrachtgever

Nadere informatie

De volgende stap naar certificering!

De volgende stap naar certificering! ISO 45001 CERTIFICERING De volgende stap naar certificering! Laat u ondersteunen en bewerkstellig een continue verbetering van arbo- en verzuimprestaties. 2 - Kader, bureau voor kwaliteitszorg b.v. Inleiding

Nadere informatie

HCI is een toonaangevende dienstverlener op het gebied van industriële services.

HCI is een toonaangevende dienstverlener op het gebied van industriële services. Algemene gedragscode voor toeleveranciers 1. Missie HCI is een toonaangevende dienstverlener op het gebied van industriële services. Onze activiteiten zijn gericht op industriële reiniging, uitvoering

Nadere informatie

Gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 28 oktober 2014

Gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 28 oktober 2014 Besluit van de gemeenteraad van de gemeente Harlingen Onderwerp: Participatiewet De raad van de gemeente Harlingen Gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 28 oktober 2014 gelet op gelet

Nadere informatie

Kadernotitie professionalisering

Kadernotitie professionalisering Kadernotitie professionalisering 2015-2020 Colofon Uitgave : ZAAM interconfessioneel voortgezet onderwijs Voorgenomen besluit College van Bestuur : 31 maart 2015 Instemming GMR : 24 april 2015 Vastgesteld

Nadere informatie

Communicatieplan Breur IJzerhandel

Communicatieplan Breur IJzerhandel Communicatieplan Breur IJzerhandel 4 Oktober 2014 4 OKT 2014 Communicatieplan Breur IJzerhandel 1. Voorwoord Duurzaamheid is geen trend, het is de toekomst. Het is niet meer weg te denken uit onze dagelijkse

Nadere informatie

Code THE. organ VEILIG WERKEN & ETHISCH HANDELEN

Code THE. organ VEILIG WERKEN & ETHISCH HANDELEN THE organ Code VEILIG WERKEN & ETHISCH HANDELEN Inleiding In het leiderschapsgedrag van Morgan staat veilig werken en ethisch handelen altijd centraal, en alles wat we doen bij Morgen moet gebeuren vanuit

Nadere informatie