Nominale zekerheid ten koste van koopkracht: lager pensioen voor de deelnemer
|
|
- Rosalia de Lange
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Notitie Aan Tweede Kamer der Staten-Generaal Nummer PA/2014/08-01 C.c. Ministerie van Sociale Zaken (SZW) Datum 20 augustus 2014 Van Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PFZW) Telefoonnr Onderwerp Reactie op het wetsontwerp financieel toetsingskader (FTK) Op 25 juni stuurde staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) de Wet aanpassing financieel toetsingskader (FTK) naar de Tweede Kamer. De Tweede Kamer beoogt hierover op 20 augustus een schriftelijk verslag uit te brengen en aansluitend op 3 september een ronde tafelgesprek te organiseren. Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PFZW) informeert u graag over de effecten van dit wetsvoorstel op ons fonds en onze deelnemers. Pensioenfonds Zorg en Welzijn is één van de pensioenfondsen dat op dit moment met het Ministerie van SZW verkent in hoeverre er ruimte is om collectieve en solidaire elementen toe te voegen aan de premieovereenkomst. Dit traject loopt op dit moment. Er is nog geen definitieve uitwerking, en dus geeft dit traject nog geen duidelijkheid of zekerheid. Daarnaast is het Ministerie van SZW De Nationale Pensioendialoog gestart. Ook van dat traject is de uitkomst volledig ongewis. Dat maakt dat Pensioenfonds Zorg en Welzijn het voorliggende financieel toetsingskader moet beoordelen als zijnde het nieuw vigerend toetsingskader. Ambitie tot indexeren is leidend voor PFZW Onze ambitie is een pensioen dat zijn koopkracht behoudt. Dit betekent dat ons fonds een indexatie-ambitie nastreeft. Want een goed pensioen is een geïndexeerd pensioen. Echter, door dit nieuwe nominale toetsingskader wordt dát nagenoeg onmogelijk. Een goede reserve opbouwen is uiteraard belangrijk, maar de balans raakt zoek; een loongerelateerd, koopkrachtbestendig pensioen laat zich niet rijmen met absolute zekerheid. Dergelijke zekerheid is onbetaalbaar. Buffers zijn er om slechte tijden te kunnen doorstaan, niet om juist in slechte tijden opgebouwd te worden. Als gevolg hiervan kan PFZW, evenals vele andere pensioenfondsen, de pensioenen de komende jaren niet aanpassen aan de inflatie. Buffers vangen klappen op. Maar niet elk klap kan worden opgevangen. PFZW had begin 2008 een buffer van 48%. Einde van datzelfde jaar was het tekort door de sterk gedaalde rente en het verlies op de effectenmarkten 13% (bij een dekkingsgraad van 92%). Een buffer van 10% vangt een klap als die in 2008 dus niet op. En helaas heeft het herstel van de beleggingsresultaten ons verlies niet gecompenseerd, aangezien de rente structureel laag bleef. Nominale zekerheid ten koste van koopkracht: lager pensioen voor de deelnemer Effect op pensioenresultaat PFZW: - 5,5% Voor PFZW betekent dit nieuwe FTK dat in 15 jaar een achterstand in pensioenresultaat van 5,5% wordt opgebouwd. Dit betekent dus een 5,5% lager pensioen voor onze deelnemers. Gemiddelde deelnemer loopt honderden euro s per jaar mis Voor een gemiddelde deelnemer in ons fonds met een modaal salaris, is het bruto pensioenresultaat honderden euro s per jaar lager door dit nieuwe FTK. Utrechtseweg 91 Telefoon +31(0) Postbus 4004, 3700 KA Zeist Fax +31(0)
2 2 Deelnemer met startsalaris ,- en deeltijdwerk (40%) mist drie tientjes per maand Een deelnemer met een startsalaris van ,- die maar twee dagen per week werkt (deeltijdfactor 40%), gaat er bruto nog steeds zo n drie tientjes in de maand op achteruit. FTK: van minder zeker naar zeker minder Het nieuwe toetsingskader gaat uit van een nominaal kader. Alsof zekerheid te koop is. Daardoor blijft de afdekspagaat integraal bestaan. Datzelfde geldt voor de beleggingsspagaat. Alhoewel deze beleggingsspagaat door de nieuwe regels iets lijkt af te nemen, blijft er spanning bestaan in de duale beleggingsdoelstelling tussen de indexatie-ambitie en de nominale waardering. Dit levert een resultaat dat niet in het belang van de deelnemer is. Eerlijk is eerlijk, dit nieuwe FTK brengt ook een aantal gewenste verbeteringen. Pensioenfondsen worden minder afhankelijk van dagkoersen op de financiële markten, waardoor dekkingsgraad en pensioenpremie stabieler worden. En fondsen mogen tegenvallers uitsmeren over een periode van (maximaal) tien jaar. Dergelijke maatregelen geven rust en duidelijkheid. Maar de verlangde nominale zekerheid en stabiliteit, in combinatie met de eis van toekomstbestendig indexeren, kent een hoge prijs. Dit betekent dat de deelnemer deze kabinetsplannen betaalt met een structureel lager pensioen. Het nieuwe FTK bevat plussen en minnen Het nieuwe financieel toetsingskader bevat enkele stevige minnen en een paar plussen. Deze minnen en plussen worden hieronder kort toegelicht. Minnen indexeren raakt uit beeld Hogere buffereisen: door aanhouden van hogere buffers waarschijnlijk langjarig niet kunnen indexeren. Toekomstbestendig indexeren: strengere eisen aan indexeren, leiden waarschijnlijk tot langjarig niet kunnen indexeren. Nominale discontovoet: geeft sterke stimulans c.q. dwingt tot (voortzetten van of zelfs versterken van) nominaal georiënteerd afdekbeleid, waarbij de UFR op een lager niveau ligt dan bij verzekeraars, en macrostabiliteit in de discontovoet niet wordt gerealiseerd. Lagere regelgeving: diverse onderdelen in dit FTK worden geregeld in lagere regelgeving, waardoor het nog onduidelijk en onzeker is hoe zaken exact worden ingericht, en waardoor de beleidsruimte voor sociale partners en/of pensioenfondsbesturen mogelijk verder wordt beknot. Kortingen boven 105%; pensioenfondsen worden verplicht om op enig moment te korten, ook al hebben ze een dekkingsgraad boven 105%. Plussen meer stabiliteit Beleidsdekkingsgraad op basis van 12-maandsgemiddelde: dit levert een stabielere dekkingsgraad op. Uitsmeermechanisme van 10 jaar met voortrollende staffel ( dakpan ): maatregelen moeten direct worden genomen, maar uitgesmeerd met ieder jaar 1/10 van het verschil tussen huidige en benodigde dekkingsgraad (DG), waardoor minder kans op abrupte en grote verlaging van pensioenen. Prudent person-beginsel blijft kwalitatief van aard: er komt geen (aanvullende) kwantitatieve invulling van het prudent person-beginsel, waardoor er beleidsvrijheid blijft bestaan in het beleggingsbeleid.
3 3 Gedempte premie: berekening van premie mag op basis van verwacht rendement. Dit geeft trouwens ook een nadeel, want na vaststelling van de premie volgens de nieuwe regels, zal een jaar later worden vastgesteld dat de premie niet kostendekkend was, omdat de verplichtingen alleen tegen marktrente en UFR mogen worden vastgesteld. Het blijft vreemd om aan de premiekant wel rendement mee te mogen rekenen en aan de verplichtingenkant niet! Brengt dit FTK wat is beloofd? In haar brief van 1 oktober 2013 aan de Tweede Kamer omschrijft Staatssecretaris Klijnsma haar ambitie ten aanzien van het nieuwe financieel toetsingskader als volgt: Het kader dat zo ontstaat is niet eenzijdig aan te merken als "nominaal" of "reëel", maar verbindt de voordelen van beide modellen. Het kader is gericht op het realiseren van een geïndexeerde pensioentoezegging. Er gelden geen beperkingen voor de hoogte van de indexatie-ambitie, met dien verstande dat net als nu de fiscale regels grenzen stellen. De opgebouwde aanspraken worden op dezelfde manier beschermd als in de huidige systematiek het geval is, maar er wordt veel explicieter gemaakt hoe moet worden omgegaan met risico's. De bescherming van aanspraken sluit aan bij het huidige systeem: het korten van aanspraken blijft het uiterste middel. Dat heeft als voordeel dat wordt voorkomen dat de perceptie van risico s rond het invaren en de generatie-effecten van een andere waarderingsmethode het vertrouwen bij jongere en oudere generaties in het pensioenstelsel schaden. Voor Pensioenfonds Zorg en Welzijn is deze brief van 1 oktober 2013 het aangrijpingspunt voor de beoordeling of dit nieuwe financieel toetsingskader brengt, wat is beloofd. En in het bijzonder kijkt ons fonds dan naar de zinsneden: Het kader is gericht op het realiseren van een geïndexeerde pensioentoezegging. Er gelden geen beperkingen voor de hoogte van de indexatie-ambitie [ ] Wij komen tot de conclusie dat het financieel toetsingskader in deze vorm niet brengt wat is beloofd. En daarenboven, het is niet het financieel toetsingskader dat wij zoeken. Dit toetsingskader brengt niet wat nodig is om onze ambitie van een inkomensgerelateerd pensioen met een bestendige en betaalbare indexering waar te maken. Althans, niet zonder een onnodig dure nominale beschermingsomweg. FTK stapelt prudentie Het nieuwe toetsingskader beoogt minder volatiel en zekerder te zijn dan het huidige kader. Dat gaat echter gepaard met een stapeling van prudentie. Het nieuwe FTK bevat een stapeling van 9 elementen, waarmee extra prudentie wordt toegevoegd aan het kader: Het Vereist Eigen Vermogen (VEV) gaat omhoog. Of ander gezegd, de buffers moeten omhoog; het VEV stijgt aanzienlijk, met zo n 4 tot 8 procentpunt, afhankelijk van het fonds; voor PFZW: vereiste stijging van VEV met 6 procentpunt. Pensioenfondsen moeten binnen 10 jaar op het Vereist Minimum Vermogen zitten; het lange termijnherstel van 15 jaar teruggebracht naar 10 jaar; VEV binnen 10 jaar op orde, anders rechten en aanspraken korten. Korting direct nemen; pensioenfondsen moeten een eventuele verlaging van rechten en aanspraken direct doorvoeren, maar mogen die wel uitsmeren over maximaal 10 jaar.
4 4 Er komen strengere parameters; het in te rekenen rendement daalt met 0,8%-punt (rendement in huidige regeling parameters (2006): 6,6%; nieuwe regeling parameters (2014): 5,8%. De rente(curve) daalt door een lagere UFR; deze is zelfs ruim lager dan de UFR die verzekeraars moeten hanteren (UFR voor verzekeraars: 4,2% / UFR voor pensioenfondsen: 3,6%). De indexatiedrempel gaat omhoog van een dekkingsgraad van 105% naar 110%. Er komt een nieuwe vereiste van toekomstbestendig indexeren (TBI). Een eventueel inhalen van gemiste indexering dient óók op basis van de methodiek van toekomstbestendig indexeren te geschieden. Bij het inhalen van gemiste indexatie mag per jaar slechts maximaal 1/10 van de totale inhaalindexatie worden uitgekeerd. PFZW wil een goed pensioenresultaat voor alle deelnemers Het stapelen van prudentie past wellicht in de gedachtegang doen wat je zegt die hoort bij het nominale zekerheidscontract. Echter, de vraag blijft onbeantwoord of al deze elementen daadwerkelijk noodzakelijk zijn om die 97,5% zekerheid waar te maken. Daarenboven kan worden geconcludeerd dat dit stapelen van prudentie niet past bij een pensioencontract, waarin de indexatie-ambitie het uitgangspunt is. Wellicht ten overvloede, maar voor alle duidelijkheid: het is nadrukkelijk niet het beleid van PFZW om zo snel mogelijk uit te delen. PFZW wil een goed pensioenresultaat voor alle deelnemers, voor actieven, slapers en pensioengerechtigden. Ons fonds hanteert daarbij het adagium genoeg is genoeg. Wat moet er veranderen? UFR. De UFR voor pensioenfondsen is met 3,6% ruim een half procentpunt lager dan de UFR voor verzekeraars, die op 4,2% ligt. Dat is vreemd, aangezien voor verzekeraars in het kader van Solvency II een zekerheidsmaat van 99,5% wordt gehanteerd, terwijl het FTK voor pensioenfondsen uitgaat van 97,5%. Waarom dan voor pensioenfondsen een lagere UFR hanteren? Een overgang op deze nieuwe, strengere UFR kost daarbij meerdere punten dekkingsgraad. Zolang de rente niet stijgt, zal dat gat alleen nog groter worden. > Overweging: Niveau van UFR voor pensioenfondsen en verzekeraars gelijk trekken. INHAALINDEXEREN. Het inhalen/repareren van indexering of korting met 1/10 van het overschot, duurt zeer lang. Het is vreemd dat wordt volgehouden dat korten ultimum remedium is en dat een achterstand tegelijkertijd bijna nooit te repareren is. Let wel: het bestuur moet hierdoor ernstig in overweging nemen of een inhaal-/reparatieafspraak met deelnemers wel zin heeft, en zelfs nog fatsoenlijk is. Het zou wenselijk zijn dat fondsen ook sneller gemiste indexering en kortingen weer kunnen inhalen. > Overweging: in één keer schoonvegen van de lat met nominale kortingen als er een hoge indexatie kan worden gegeven.
5 5 TOEKOMSTBESTENDIG INDEXEREN. Toekomstbestendig indexeren is een extra maatregel om prudentie toe te voegen. Hierboven is echter al aangetoond dat er veel elementen ten behoeve van extra prudentie zijn toegevoegd. In onze ogen te veel. Is de vereiste van toekomstbestendig indexeren in het brede palet van extra prudentie in dit toezichtkader wel noodzakelijk? > Overweging: Laat toekomstbestendig indexeren in zijn geheel vervallen. Hanteer de VEV als belangrijk toetsinstrument. Dat maakt het systeem ook meteen een stuk eenvoudiger. Daarbij kan worden vastgehouden aan niet indexeren bij een dekkingsgraad onder 110%, teneinde jongeren te beschermen tegen te snel indexeren. Boven het VEV heeft het fonds dan de ruimte om op basis van eigen afweging het inhaalbeleid nader vorm te geven. LAGERE REGELGEVING. Diverse onderdelen uit de wet worden bij lagere regelgeving ingevuld. Die lagere regelgeving laat nu nog veel onduidelijkheid bestaan. In de lagere regelgeving voor het herstelplan zullen strengere maatregelen worden opgenomen voor het geval de dekkingsgraad te ver is weggezakt. Wat betekent dat? Hoe sorteer je in je beleid voor op dit regelgevingsrisico? Een fonds moet zijn contract compleet maken. Ook ten aanzien van de invulling van prudent person is nog onzekerheid. Gaat DNB niet alsnog proberen om hier nadere kwantitatieve eisen aan te verbinden? Welke verantwoordelijkheid en ruimte heeft DNB bij het vaststellen van de spreidingsperiode (minder dan 10 jaar)? Hoe wordt invulling gegeven aan de haalbaarheidstoets? Komt de premiedekkingsgraadeis daadwerkelijk te vervallen? Zo lang deze lagere regelgeving niet bekend is, kan een pensioenfonds eigenlijk niet adequaat de wet implementeren. > Overweging: Amvb met zware voorhangprocedure c.q. Amvb alsnog in wetgeving omzetten. > Overweging: Laat dit financieel toetsingskader pas in werking treden als alle benodigde lagere regelgeving ook bekend is. VEV. De VEV-eis om risico s niet te kunnen verhogen tijdens het herstelplan, werkt knellend. Het vaststellen van het risicoprofiel is één van de belangrijkste bestuurlijke keuzes. Deze eis ontneemt besturen de mogelijkheid om invulling aan hun verantwoordelijkheid te geven. De situatie van reservetekort kan lang aanhouden, waardoor een pensioenfonds langzaam maar zeker toch in de armoedeval zakt. Het pensioenfonds moet namelijk of aandelenrisico terugbrengen of rente-hedge bijzetten bij de huidige lage rente en in het laatste geval geldt dat je dan bij een rentestijging en als die komt, kan het meteen flink zijn ernstig klem zit. Die fondsen die de afgelopen jaren risico terug hebben genomen ( gederisked ), zitten nu helemaal klem. Deze eis werkt sowieso klemmend. Want ook al is een pensioenfonds niet in reservetekort, een fonds kan daar zo maar komen, en dan zit dat fonds in de fuik. Hoe moet je hier als pensioenfonds in het beleid fatsoenlijk op anticiperen? En wordt hiermee niet te veel prudentie gestapeld? > Overweging: Schrap deze VEV-eis, zodat er beleidsvrijheid bestaat voor besturen.
6 6 BIJLAGE VRAGEN EN AANDACHTSPUNTEN ZEKERHEID EN STABILITEIT De regering beoogt meer stabiliteit en meer zekerheid te bieden met dit aangepaste FTK. Dit nieuwe FTK wordt strenger nominaal. Daarmee blijft ook de spanning met de ambitie van veel pensioenfondsen om pensioenen mee te kunnen laten groeien met de loonontwikkeling. Dat kost geld. Hoeveel mag dit kosten in de ogen van de regering? Voor de deelnemer betekent dit meer premie voor minder pensioen. De Staatssecretaris heeft in haar brief van 1 oktober 2013 toegezegd een kader te ontwikkelen dat alle indexatie-ambities van pensioenfondsen waar kan maken. Pensioenfondsen geven breed aan dat indexeren voorlopig niet meer mogelijk is. Hoe verklaart de Staatssecretaris dit? Op welke wijze komt de Staatssecretaris haar toezegging na? Doordat dit FTK op een strenger nominaal kader is gebaseerd, blijft er spanning bestaan in het beleggingsbeleid en het (rente)afdekbeleid. Dit FTK is daarmee suboptimaal. En kost de pensioenfondsen geld, en daarmee de deelnemer pensioen. Daarom was eerder voorzien om een ander kader in te richten. Op welke wijze kan dit in de toekomst alsnog worden ondervangen? De Staatssecretaris heeft het voorliggende FTK eerder bestempeld als broodnodig onderhoud. Is nu sprake van een tussenstation of een eindstation? Hoe verhoudt dit FTK zich tot De Nationale Pensioendialoog c.q. de bredere stelseldiscussie? Kan de Staatssecretaris bevestigen dat het prudent person -beginsel inderdaad kwalitatief wordt getoetst en dat er dus geen extra, aanvullende kwantitatieve eisen door de toezichthouder worden gesteld? Hoeveel ruimte krijgt DNB bij de lagere regelgeving? Waar ligt in de ogen van de wetgever de grens voor de toezichthouder? BELEGGINGSBELEID Er wordt meerdere malen gemeld dat een lange termijnbeleggingsbeleid gevoerd kan worden, maar prudent person en haalbaarheidstoets (HBT) volgen uit lagere regelgeving. Biedt de wetgever op dit punt garanties dat fondsen ook echt een lange termijnbeleggingsbeleid kunnen voeren met het oog op indexering? Pensioenfondsen kunnen als lange termijnspelers bij uitstek in het ideale geval een belangrijke rol spelen in de economie. Pensioenfondsen voeren idealiter een anticyclisch beleid en kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan de (Nederlandse) macro-economische stabiliteit. Daartoe heeft dit kabinet de Nederlandse fondsen ook opgeroepen. Met dit nieuwe FTK wordt deze functie niet optimaal benut, verre van dat zelfs. Hoe ziet de Staatssecretaris dit? Is hier wel sprake van consistentie in overheidsbeleid? Is de Staatssecretaris van mening dat daarmee iets waardevols wordt opgegeven? Op welke wijze kan dit alsnog worden ondervangen?
7 7 In het huidige FTK mag een fonds zijn risicoprofiel (samenspel van beleggingsrisico en renterisico) niet verhogen tijdens tekort en onderdekking. Enerzijds meldt de Memorie van Toelichting (MvT) dat fondsen tussen 1 januari 2015 en 1 juli 2015 hun financiële opzet, premie- en beleggingsbeleid kunnen aanpassen aan het nieuwe FTK en dan hun nieuwe ABTN en eventuele herstelplan met haalbaarheidstoets (HBT) uiterlijk 1 juli 2015 kunnen indienen. Dat zou de ruimte kunnen geven om ook het risicoprofiel te herzien, ook al is het fonds in deze periode in een tekort. Op pagina 37 van de MvT wordt hier, zo lijkt het, een stokje voor gestoken. Veel fondsen hebben een statisch beleid ten aanzien van beleggingsrisico en afdekstrategie. Deze pensioenfondsen lopen door het aanhoudende tekort en de lage rente steeds meer vast. Zij moeten of hun aandelenrisico steeds verder verlagen of bij deze lage rentes hun rentehedge verhogen. Is het niet beter af te spreken om fondsen inderdaad de ruimte te geven ook hun beleggings- en renterisico te herijken? Zo neen, dan betekent dit dat in het nieuwe FTK in elk geval vanwege dit punt de beleggings- en afdekspagaat blijft bestaan. Het in langdurige onderdekking geraken leidt dan toch tot een suboptimaal beleggingsbeleid uit oogpunt van de lange termijn. PREMIEDEKKINGSGRAADEIS Er wordt meerdere malen gemeld dat de premiedekkingsgraadeis komt te vervallen, maar hij staat nu helemaal niet in de wet. Het is een eis vanuit DNB. Kan de wetgever garanderen dat DNB deze eis laat vallen. AANPASSING LEVENSVERWACHTING Er is onduidelijkheid over het leeftijdsaanpassingsmechanisme (LAM) bij een dekkingsgraad boven het Vereist Eigen Vermogen (DG > VEV). Hoe werkt dit nu precies? Is zo n pseudo-lam ten laste van toekomstige indexering verplicht boven DG > VEV of vrijwillig? Is er een relatie met hoe de kostendekkende premie wordt bepaald? Bij een premie op rendement ambitie is het verplicht de pseudo-lam toe te passen. Dit lijkt geen logische koppeling en het blijft onduidelijk waarom hiervoor is gekozen. Dat vraagt in onze ogen om uitleg. Kan de Staatssecretaris dit toelichten? COMPLEETHEID CONTRACT Contracten moeten compleet zijn; op zich een goede zaak. Maar hoe compleet is compleet? Waar zit de bestuurlijke vrijheid/ruimte/discretie om de bestuurlijke verantwoordelijkheid in te kunnen vullen? Moeten ook regels worden vastgelegd over de bovenkant in een soort overschotplan? Blijft er nog wel ruimte voor afwijken van het complete contract, bijvoorbeeld als die ene zwarte zwaan overvliegt? Wat zijn de eisen daarbij? Moet een ingreep dan langs het verantwoordings- c.q. belanghebbendenorgaan? Anders gesteld: mag comply or explain? En zo ja, wat zijn dan de regels daarbij? UITSMEERMECHANISME Een pensioenfonds mag een nominale korting over 10 jaar uitsmeren, in de vorm van 10 onvoorwaardelijke kortingen. Stel nu dat er nog 3 kortingen van 0,5% op de lat staan en dat het fonds in dat jaar 1,5% kan indexeren. Mag het fonds dan ineens de resterende drie kortingen nemen, zodat per saldo de indexering in dat jaar 0% is, en
8 8 alle onvoorwaardelijke kortingen van de lat kunnen worden geschrapt? Hoe werkt die 10-jaars toegroei naar het VEV nu precies? Moet een pensioenfonds 1/10 deel van het tekort wegwerken? Of moet het pensioenfonds een pad uittekenen dat ertoe leidt dat het fonds er in 10 min of meer gelijkmatige stapjes komt, en daar dan alleen het eerste stapje van nemen? Moet het pensioenfonds alleen kijken naar de rente in het eerste jaar of naar de forwards over de gehele periode? Het kan zijn dat het pensioenfonds als onderdeel van het herstelplan moet korten, ook al zit het fonds boven de 105. Mag die korting zelf ook weer over 10 jaar worden uitgesmeerd en moet die onvoorwaardelijk zijn? Of moet zo n korting ineens worden genomen? Voor korten onder een dekkingsgraad (DG) van 105 geldt de mogelijkheid van spreiden in maximaal 10 jaar. Stel de DG na 5 jaar is 103. Het pensioenfonds kort 10 keer 0,2 onvoorwaardelijk. Het jaar daarna is de DG 101. Wat gebeurt er dan? Een nieuwe onvoorwaardelijke reeks van nu 0,4 in 10 keer? BELEIDSDEKKINGSGRAAD In de MvT wordt gesproken over een feitelijke dekkingsgraad als stuurthermometer om iets wel of niet te doen. Is dat altijd de beleidsdekkingsgraad (12-mnds gemiddelde)? Of geldt soms de één en soms de ander? INHAALINDEXATIE Er wordt gemeld dat 1/10 deel van het overschot mag worden aangewend voor inhaalindexatie. Stel een overschot van 10% dekkingsgraad. 1% dekkingsgraad mag worden gebruikt. Betekent dit dat er 1% inhaalindexatie mag worden gegeven of een indexatie zodat de dekkingsgraad 1% daalt? Dat maakt nogal een verschil. Bijvoorbeeld bij een dekkingsgraad van 140% daalt de dekkingsgraad door 1% indexatie niet met 1%, maar met bijna 1,4%. Bij een indexatie van 0,72% daalt de dekkingsgraad met 1%, gelijk aan 1/10 deel van het overschot. Graag nadere duiding. De eerste berekeningen laten zien dat 1/10 deel van het overschot gebruiken slechts heel beperkt ruimer is dan toekomstbestendig indexeren. Misschien dat 1/5 deel inhaalindexatie beter zou passen. Zou dat ook mogen? Anders duurt inhalen wel heel erg lang, of is dat ook de bedoeling? MVEV-EIS EN NOMINALE KORTING Moet een pensioenfonds op voorhand een regel afspreken à la als er een korting komt, dan neemt het fonds die korting ineens c.q. als er een korting komt dan smeert het fonds die korting altijd uit over 10 jaar? Mag een pensioenfonds ook kiezen voor een kortere periode dan 10 jaar uitsmeren? Bijvoorbeeld 5 jaar? Wederom de vraag: moet dit dan op voorhand worden vastgelegd of bestaat hier situationele vrijheid? Mogen fondsen in het nieuwe FTK met een gesloten systeem werken, dat wil zeggen de sturing zodanig inrichten dat nieuwe toetreders niets merken van schokken uit het verleden?
Notitie. Aan Eerste Kamer der Staten-Generaal Nummer PA/2014/11-03. C.c. Datum 14 nov 2014. Van Peter Borgdorff / PFZW Telefoonnr 030-277 9959
Notitie Aan Eerste Kamer der Staten-Generaal Nummer PA/2014/11-03 C.c. Datum 14 nov 2014 Van Peter Borgdorff / PFZW Telefoonnr 030-277 9959 Onderwerp Inbreng financieel toetsingskader (FTK) Op 18 november
Nadere informatiereëel financieel toetsingskader (FTK2)
nominaal financieel toetsingskader (FTK1) - bestaande contract - nominale contract - uitkeringsovereenkomst - onderscheid tussen nominale opbouw en indexatie - 2,5% onderdekkingskans maatstaf voor nominale
Nadere informatieHet nieuwe FTK. Pascal Janssen (PGGM) Studiemiddag VVP 15 april 2015
Het nieuwe FTK Pascal Janssen (PGGM) Studiemiddag VVP 15 april 2015 1 Toekomstdiscussie in meerdere tempo s economie demografie NIEUW FTK VERBETERDE PREMIE OVEREENKOMST arbeidsmarkt maatschappij NATIONALE
Nadere informatieEerste Kamer der Staten-Generaal
Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2015 2016 33 972 Wijziging van de Pensioenwet, de Wet verplichte beroepspensioenregeling en de Invoerings- en aanpassingswet Pensioenwet in verband met aanpassing
Nadere informatieSociale Partners en Pensioen
Sociale Partners en Pensioen door Harry Govers Delft, 11 november 2014 Heerlen, 12 november 2014 Zwolle, 14 november 2014 Onderwerpen Witteveen kader. In te voeren per 1 jan 2015 nieuw Financieel Toetsingskader
Nadere informatie134 De Pensioenwereld in 2015
14 134 De Pensioenwereld in 2015 Ontwikkelingen in de pensioenmarkt 135 Het nieuwe FTK: oude wijn in nieuwe zakken? Auteurs: Gijs Hoedemaker, Machiel Koper en Alexander van Stee Na de crisis leek er een
Nadere informatieHet verbeterde financieel toetsingskader (ftk) Zeist, 26 juni 2014
Het verbeterde financieel toetsingskader (ftk) Zeist, 26 juni 2014 Wat doet het ftk? Wat zit er in de pot? Wat is er beloofd? Generatiebalans FTK = beheersingssysteem Indicator Nominale dekkingsgraad
Nadere informatieP O S I T I O N P A P E R
Pensioenfederatie Prinses Margrietplantsoen 90 2595 BR Den Haag Postbus 93158 2509 AD Den Haag T +31 (0)70 76 20 220 info@pensioenfederatie.nl www.pensioenfederatie.nl P O S I T I O N P A P E R KvK Haaglanden
Nadere informatieToelichting wetsvoorstel aanpassing financieel toetsingskader. Juni 2014
Toelichting wetsvoorstel aanpassing financieel toetsingskader Juni 2014 Inhoudsopgave Wetsvoorstel aanpassing FTK Beleidsdekkingsgraad Premievaststelling Toekomstbestendig indexeren Inhaalindexatie Hersteltermijn
Nadere informatieReactie op het wetsvoorstel aanpassing financieel toetsingskader (FTK)
Reactie op het wetsvoorstel aanpassing financieel toetsingskader (FTK) Utrecht, 2 september 2014 Koninklijk Actuarieel Genootschap Postbus 2433 3500 GK UTRECHT 1 In deze notitie treft u de reactie aan
Nadere informatieHet nieuwe FTK Hoe gaat het er uit zien? Wordt het transparant?
Het nieuwe FTK Hoe gaat het er uit zien? Wordt het transparant? Adri Jansen en Diede Panneman VSAE workshop 5 maart 2014 Copyright 2012 Sprenkels & Verschuren. Geen enkele reproductie van het document
Nadere informatieAanpassing Financieel Toetsingskader
pggm.nl Aanpassing Financieel Toetsingskader PGGM Bestuurlijke Advisering 27 juni 2014 Quickscan: Aanpassing Financieel Toetsingskader (FTK) Woensdag 25 juni heeft staatssecretaris Klijnsma van Sociale
Nadere informatieNieuw pensioencontract. DIRK BROEDERS, Toezichtstrategie Seminar voor vermogensbeheerders, 27 juni 2012
Nieuw pensioencontract DIRK BROEDERS, Toezichtstrategie Seminar voor vermogensbeheerders, 27 juni 2012 Kernpunten 1. Eén ftk met twee soorten contracten (nominale contract en reële contract) 2. Contracten
Nadere informatieHuidige stand van zaken nftk. drs. Lonneke Thissen AAG
Huidige stand van zaken nftk drs. Lonneke Thissen AAG juli 2014 1. Huidige stand van zaken nftk Wetsvoorstel naar de Raad van State op 4 april 2014 Gebaseerd op nominaal kader - De komende tijd wordt gekeken
Nadere informatieBeleggingsaspecten voorontwerp van wet herziening ftk
Beleggingsaspecten voorontwerp van wet herziening ftk De staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid publiceerde op vrijdag 12 juli 2013 het lang verwachte consultatiedocument over de uitwerking
Nadere informatieDatum 24 november 2015 Betreft Kamervragen van het lid Krol over het bericht 'In 2020 veel meer mensen gekort dan ufr-rapport veronderstelt'
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatieHet Financieel Toetsingskader wijzigt
Het Financieel Toetsingskader wijzigt Wat zijn de consequenties en welke keuzes kunt u maken? Dit document is gebaseerd op het wetsvoorstel van 25 juni 2014 Copyright 2014 Sprenkels & Verschuren. Geen
Nadere informatie14 augustus 2014 Behandeling Wet BL1408038 aanpassing financieel. Geachte leden van de Kamercommissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid,
Vaste Kamercommissie Sociale zaken en werkgelegenheid p/a cie.szw@tweedekamer.nl 14 augustus 2014 Behandeling Wet BL1408038 Maarten Hendriks aanpassing financieel m.hendriks@anbo.nl toetsingskader Geachte
Nadere informatieCPB Notitie. 1 Inleiding. 2 Evaluatie Wet aanpassing FTK. Vaste Commissie voor SZW
CPB Notitie Aan: Vaste Commissie voor SZW Centraal Planbureau Bezuidenhoutseweg 30 2594 AV Den Haag Postbus 80510 2508 GM Den Haag T 088 9846000 I www.cpb.nl Contactpersoon Marcel Lever Datum: 16 mei 2018
Nadere informatieRESULTATEN ENQUÊTE CONSULTATIE NIEUW FTK ACTUARIEEL. Vraag 1
RESULTATEN ENQUÊTE CONSULTATIE NIEUW FTK ACTUARIEEL Vraag 1 Onder het huidige FTK krijgen pensioenfondsen te maken met de zogenaamde beleggings -spagaat: aan de ene kant kan er weinig risico worden genomen
Nadere informatiePRESENTATIE VOOR DE VERENIGING VAN GEPENSIONEERDEN DUPONT NEDERLAND DD.27 NOVEMBER 2014 DOOR KLAAS MOLENAAR VZ PENSIOENCOMMISSIE KNVG/NVOG
PRESENTATIE VOOR DE VERENIGING VAN GEPENSIONEERDEN DUPONT NEDERLAND DD.27 NOVEMBER 2014 DOOR KLAAS MOLENAAR VZ PENSIOENCOMMISSIE KNVG/NVOG GAAT HET WEL GOED MET MIJN PENSIOEN IN DE TOEKOMST?? ER ZIJN DRIE
Nadere informatieWetsvoorstel aanpassing financieel toetsingskader ingediend
1 JULI 2014 PENSIONS Wetsvoorstel aanpassing financieel toetsingskader ingediend Het voorstel van Wet aanpassing financieel toetsingskader (het "wetsvoorstel") beoogt een nieuw type pensioencontract te
Nadere informatieHerstelplan. Stichting Personeelspensioenfonds APG
Herstelplan Stichting Personeelspensioenfonds APG PPF APG Herstelplan versie: juni 2015 Herstelplan PPF APG 2015 juni 2015 1. Inleiding In dit herstelplan 2015 voor PPF APG leest u eerst welke uitgangspunten
Nadere informatieABC van het FTK Agnes Joseph
Update juni 2014 ABC van het FTK Agnes Joseph Verder gaan. Zomer update: FTK in grote lijnen bekend Het financieel toetsingskader voor pensioenfondsen (FTK) wordt aangepast. Op 25 juni 2014 stuurde staatssecretaris
Nadere informatiePensioen in beweging. Lenteakkoord 2012, Hoofdlijnennota herziening FTK en Septemberpakket
Pensioen in beweging Lenteakkoord 2012, Hoofdlijnennota herziening FTK en Septemberpakket Deelnemersvergadering Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam door Peter Janssen 27 september 2012 2012 Towers Watson.
Nadere informatieStand van zaken GITP Pensioenfonds 3e kwartaal 2014
Stand van zaken GITP Pensioenfonds 3e kwartaal 2014 Dekkingsgraad Reken datum Technisch Vereist Vermogen * 1.000,- Belegd vermogen Overige (TB) Vermogen aanwezige Dekkingsgraad 31-7-2012 148.001 120.531
Nadere informatieStichting Pensioenfonds Deutsche Bank Nederland
Human Resources Stichting Pensioenfonds Nederland Toelichting Witteveenkader II en nieuw Financieel Toetsingskader 30 september 2014 kantoor Amsterdam Identifier Presentatie Seminar DNB 28 en 30 mei 2013
Nadere informatieSociale Partners en pensioen
Sociale Partners en pensioen Onderwerpen Witteveen kader. In te voeren per 1 jan 2015 Verwerken in pensioncontract nieuwe Financieel Toetsings Kader per 1 juli 2015 Naar een nieuw pensioenstelsel via de
Nadere informatieDertien bestuurlijke uitdagingen in het nieuwe financieel toetsingskader
2 Dertien bestuurlijke uitdagingen in het nieuwe financieel toetsingskader Door: Stef Vermeulen Op 1 januari 2015 is het langverwachte wetsvoorstel Aanpassing financieel toetsingskader ingevoerd. Dit hoofdstuk
Nadere informatie1. Gesloten systeem voor het inhalen van indexatie en ongedaan maken van kortingen is niet wenselijk
Position paper FTK Met interesse hebben wij kennisgenomen van het wetsvoorstel Aanpassing financieel toetsingskader (FTK) dat op 25 juni jl. door staatssecretaris Klijnsma is ingediend bij de Tweede Kamer.
Nadere informatiePENSIOEN 2.0 REGIOBIJEENKOMSTEN FEBRUARI EN MAART 2011
PENSIOEN 2.0 REGIOBIJEENKOMSTEN FEBRUARI EN MAART 2011 KORTE TERUGBLIK Kabinet Balkenende gevallen: sociale partners pakken kansen Het pensioen is van sociale partners samen, dus moeten wij ook samen naar
Nadere informatieHet nieuwe FTK: Een rem op de toekomst
Het nieuwe FTK: Een rem op de toekomst Na jaren discussie over het FTK maakt Staatssecretaris Klijnsma een pas op de plaats. Zij stelt slechts aanpassingen van het huidige FTK voor. Deze aanpassingen leiden
Nadere informatiePosition Paper FTK Datum: 1 september 2014 Onderwerp: Wet aanpassing financieel toezichtskader
FNV Naritaweg 10 Postbus 8456 1005 AL Amsterdam T 020 58 16 300 F 020 68 44 541 Position Paper FTK Datum: Onderwerp: Wet aanpassing financieel toezichtskader CNV Tiberdreef 4 Postbus 2475 3500 GL Utrecht
Nadere informatieRoadshow Hoofdlijnennotitie Pensioenakkoord / FTK
Roadshow Hoofdlijnennotitie Pensioenakkoord / FTK 2 De essentie: Eerlijke verdeling van lasten en lusten tussen generaties krijgt volop aandacht; Er worden twee contracten voorgesteld. Beide behoeven verdere
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE. Datum Betreft Financiële positie pensioenfondsen
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatieVragen van KNVG, CSO en NVOG over het wetsvoorstel Aanpassing FTK
Vragen van KNVG, CSO en NVOG over het wetsvoorstel Aanpassing FTK De Koepel van Nederlandse Verenigingen van Gepensioneerden (KNVG), de Koepel van Ouderenorganisaties (CSO) en de Nederlandse Vereniging
Nadere informatiePosition Paper DNB Concept Wetsvoorstel variabele pensioenuitkeringen 14 augustus 2015
Position Paper DNB Concept Wetsvoorstel variabele pensioenuitkeringen 14 augustus 2015 Het Wetsvoorstel variabele pensioenuitkering (kortweg wetsvoorstel ) maakt voor deelnemers aan een premieovereenkomst
Nadere informatieHerstelplan PME 2015. Vastgesteld door het algemeen bestuur op 25 juni 2015
Herstelplan PME 2015 Vastgesteld door het algemeen bestuur op 25 juni 2015 1 PME Herstelplan 2015 dekkingraadsjabloon inclusief onderbouwing Dit document bevat het dekkingsgraadsjabloon dat deel uitmaakt
Nadere informatieHet financieel toetsingskader wijzigt
Het financieel toetsingskader wijzigt Wat zijn de consequenties en welke keuzes kunt u maken? Lonneke Thissen, Caroline Bosch & Steven Verschuren augustus 2014 Dit document is gebaseerd op het wetsvoorstel
Nadere informatieDeelnemersbijeenkomst
Deelnemersbijeenkomst Stichting Pensioenfonds Capgemini Nederland 2 juli 2015 1 Agenda Opening 2014 Financiën: Dekkingsgraad en financiële situatie Henk nftk Henk Herstelplan Henk Beleggingsbeleid Bert
Nadere informatieIndexatie-IQ, voor een transparant en stabiel pensioen.
Indexatie-IQ, voor een transparant en stabiel pensioen. De Bazel 24 mei 2012 Het Pensioenakkoord Drie delen: - De AOW-leeftijd - Pensioen in de tweede pijler - Ouderenparticipatie Wat is de aanleiding?
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 32 043 Toekomst pensioenstelsel Nr. 391 BRIEF VAN DE MINISTER VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatiePensioenfonds DSM Nederland
Pensioenfonds DSM Nederland door Ton de Boer op verzoek van VDP 12-12-2016 Pensioenfonds DSM Nederland 1 AGENDA 1. Inleiding 2. Huidige situatie a) Financieel b) Uitkomsten deelnemersonderzoek c) Besluiten
Nadere informatieDatum Betreft Aanbieding rapport Evaluatie Wet aanpassing financieel toetsingskader
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatieIPFOS. Bestuurders Conferentie. Het gebruik van risicomaatstaven in ALM-context Ralph Verhoeks, Toezichthouder Risk & ALM - DNB
IPFOS Bestuurders Conferentie Het gebruik van risicomaatstaven in ALM-context Ralph Verhoeks, Toezichthouder Risk & ALM - DNB Het gebruik van risicomaatstaven in ALM-context Ralph Verhoeks 2 Inhoud 1.
Nadere informatieWAT SPEELT ER ROND UW PENSIOEN BIJ SPUN?
WAT SPEELT ER ROND UW PENSIOEN BIJ SPUN? Bijeenkomst voor pensioengerechtigden Dick Vis, voorzitter Stichting Pensioenfonds Urenco Nederland 20 september 2016 Agenda 1. Samenvatting jaarverslag 2015 2.
Nadere informatieCPB Notitie. Samenvatting. Ministerie van SZW. Datum: 30 januari 2017 Betreft: Effecten van bodem in rekenrente voor pensioenfondsen
CPB Notitie Aan: Ministerie van SZW Datum: 30 januari 2017 Betreft: Effecten van bodem in rekenrente voor pensioenfondsen Centraal Planbureau Bezuidenhoutseweg 30 2594 AV Den Haag Postbus 80510 2508 GM
Nadere informatieCPB Notitie. Samenvatting. Ministerie van SZW. Aan: Datum: 30 januari 2017 Betreft: Effecten van bodem in rekenrente voor pensioenfondsen
CPB Notitie Aan: Ministerie van SZW Datum: 30 januari 2017 Betreft: Effecten van bodem in rekenrente voor pensioenfondsen Centraal Planbureau Bezuidenhoutseweg 30 2594 AV Den Haag Postbus 80510 2508 GM
Nadere informatieVeel gestelde vragen kwartaalcijfers pensioenfondsen
Veel gestelde vragen kwartaalcijfers pensioenfondsen 1. De kwartaalcijfers van de pensioenfondsen zijn negatief. Hoe komt dat? Het algemene beeld is dat het derde kwartaal, en dan in het bijzonder de maand
Nadere informatieDe Vaste Commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid van de Eerste Kamer
De Vaste Commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid van de Eerste Kamer 23 november 2014 JO/KMOL/MVE/2014.227 Betreft: Wetsvoorstel aanpassing Financieel Toetsingskader ('het Wetsvoorstel') Geachte
Nadere informatie30 september /LJ/AH. FNV-beleid bij vaststellen van de pensioenpremie. FNV-beleid bij vaststellen van de pensioenpremie
Postadres Postbus 9208, 3506 GE Utrecht Team Pensioenen T 0900 9690 (lokaal tarief) F 030 66 30 000 wwwfnvbondgenotennl Datum 30 september 2015 008/LJ/AH Onderwerp FNV-beleid bij vaststellen van de pensioenpremie
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 33 972 Wijziging van de Pensioenwet, de Wet verplichte beroepspensioenregeling en de Invoerings- en aanpassingswet Pensioenwet in verband met aanpassing
Nadere informatieDatum: 12 december 2014 Betreft: Effecten aanpassing pensioenregels 2015: een toelichting
CPB Notitie Aan: Eerste Kamer der Staten-Generaal Centraal Planbureau Van Stolkweg 14 Postbus 80510 2508 GM Den Haag T (070)3383 380 I www.cpb.nl Contactpersoon M.H.C. Lever en Th. Michielsen Datum: 12
Nadere informatieStichting Pensioenfonds Xerox
Deelnemersbijeenkomst Stichting Pensioenfonds Xerox Verslag Huidige vergadering Volgende vergadering Datum Duur Datum Duur 26 maart 2015 17:00 19:00 Locatie Voorzitter Locatie Voorzitter Bedrijfsrestaurant
Nadere informatieHaalbaarheidstoets Stichting Pensioenfonds ANWB. Monique van Run Sander Smeets 3 augustus 2016
Haalbaarheidstoets Stichting Pensioenfonds ANWB Monique van Run Sander Smeets 3 augustus 2016 Agenda Haalbaarheidstoets Inleiding Uitgangspunten Resultaten Stochastische resultaten Pensioenresultaat Risicohouding
Nadere informatieWat kunnen en moeten pensioenfondsen nu doen?
Op weg naar een nieuwe pensioenregeling Wat kunnen en moeten pensioenfondsen nu doen? Dick Boeijen 5 oktober 2012 1 Beginnen bij het begin ambitie evenwichtige belangenbehartiging prijs risico i 2 Evenwichtige
Nadere informatieVia deze brief krijgt u verdere (achtergrond)informatie over de huidige situatie en wat dit voor uw pensioen betekent.
Naam Adres Postcode + woonplaats Land ONDERWERP: SITUATIE PENSIOENFONDS ROCKWOOL EN MOGELIJKE VERLAGING VAN UW PENSIOEN BIJLAGEN: EVALUATIEMOMENTEN IN HERSTELPLAN, ONTWIKKELING DEKKINGSGRAAD, DEKKINGSGRAAD
Nadere informatieBelanghebbendenvergadering. 24 september 2015
Belanghebbendenvergadering 24 september 2015 Agenda 1. Opening 2. Actuele ontwikkelingen Ballast Nedam N.V. 3. Jaarverslag 2014 4. Nieuwe pensioenregelgeving en herstelplan 5. Toekomst pensioenfonds 6.
Nadere informatieGeneratie- en premie-effecten aanpassing FTK Uitgevoerd op verzoek van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
CPB Notitie 20 juni 2014 Generatie- en premie-effecten aanpassing FTK Uitgevoerd op verzoek van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid CPB Notitie Aan: Minsterie van SZW Centraal Planbureau
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4
Nadere informatieNieuwsbrief. Herstelplan. In dit nummer. oktober 2015. Waar ging het ook alweer over?
Nieuwsbrief oktober 2015 Herstelplan In de nieuwsbrieven van juli (over o.a. het nieuwe Financieel ToetsingsKader nftk ) en augustus 2015 (over beleggen) informeerden we u al eerder over de eisen die De
Nadere informatieHerstelplan 2016. Stichting Personeelspensioenfonds APG (PPF APG)
Herstelplan 2016 Stichting Personeelspensioenfonds APG (PPF APG) Onderwerp: Herstelplan PPF APG 2016 Datum: 10 maart 2016 1. Inleiding Deze notitie geeft een overzicht van de uitgangspunten die gehanteerd
Nadere informatieS&V Reflector. Dienen de pensioenfondsen hun. langlopende swaps te verkopen? De implementatie van het nieuwe. Financieel Toetsingskader
S&V Reflector De implementatie van het nieuwe Dienen de pensioenfondsen hun Financieel Toetsingskader langlopende swaps te verkopen? Welke keuzes kunt u maken en wie betrekt u daarbij? Een risicomanagement
Nadere informatieP O S I T I O N P A P E R
Pensioenfederatie Prinses Margrietplantsoen 90 2595 BR Den Haag Postbus 93158 2509 AD Den Haag T +31 (0)70 76 20 220 info@pensioenfederatie.nl www.pensioenfederatie.nl P O S I T I O N P A P E R KvK Haaglanden
Nadere informatieFinancieel crisisplan Centraal Beheer APF Collectiviteitskring RBS 2017 Hoofdstukindeling
Financieel crisisplan Centraal Beheer APF Collectiviteitskring RBS 2017 Hoofdstukindeling Het financieel crisisplan van Centraal Beheer APF Collectiviteitskring RBS bevat de volgende hoofdstukken: 1. Inleiding
Nadere informatieInformatiebijeenkomst Pensioenfonds KPN Pensioengerechtigden. Oktober 2013
Informatiebijeenkomst Pensioenfonds KPN Pensioengerechtigden Oktober 2013 1 Pensioenstelsel Individueel Pensioen fonds Overheid Lijfrente Pensioen AOW B E L A S T I N G 2 Programma bestuur en taken bestuur
Nadere informatieLaveren tussen ambitie en garantie: de ervaringen van Pensioenfonds TNO. November 2013 Hans de Ruiter
1 Laveren tussen ambitie en garantie: de ervaringen van Pensioenfonds TNO November 2013 Hans de Ruiter 2 Inhoud Inleiding pensioencontract De marsroute naar het nieuwe contract Tien vragen en antwoorden
Nadere informatieEerste Kamer der Staten-Generaal
Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2015 2016 34 255 Voorstel van wet van het lid Lodders tot wijziging van de Pensioenwet, de Wet verplichte beroepspensioenregeling en de Wet op de loonbelasting
Nadere informatieBallast Nedam Pensioenfonds. Informatiebijeenkomst Premievrijen en gepensioneerden. Theo Bruijninckx 1 november 2004
Ballast Nedam Pensioenfonds Informatiebijeenkomst Premievrijen en gepensioneerden Theo Bruijninckx 1 november 2004 Onderwerpen Agendapunt 1: Jaarverslag 2003 Overzicht 2003 Herstelplan 2002 Agendapunt
Nadere informatieRBS pensioen update. Van premie tot pensioen
RBS pensioen update Van premie tot pensioen Hoe is uw pensioen opgebouwd? Waarom zitten veel pensioenfondsen nu in de problemen? Hoe ziet de toekomst van pensioen in Nederland eruit? In deze RBS Pensioen
Nadere informatieHeerlen, 5 september 2013. Onderwerp: Reactie AZL op voorontwerp wet herziening FTK. Bijlage: 1. Hooggeachte mevrouw Klijnsma,
Heerlen, 5 september 2013 Onderwerp: Reactie AZL op voorontwerp wet herziening FTK Bijlage: 1 Hooggeachte mevrouw Klijnsma, Met interesse hebben wij kennis genomen van het voorontwerp van wet herziening
Nadere informatieDatum: 5 december 2014 Betreft: Generatie- en premie-effecten aanpassing pensioenregels 2015
CPB Notitie Aan: Dhr. Omtzigt en dhr. Hoekstra, Kamerleden voor het CDA Centraal Planbureau Van Stolkweg 14 Postbus 80510 2508 GM Den Haag T (070)3383 380 I www.cpb.nl Contactpersoon M.H.C. Lever en Th.
Nadere informatiePensioenbijeenkomst Abvakabo FNV Het pensioen van nu en de toekomst in zicht November 2010. Welkom
Pensioenbijeenkomst Abvakabo FNV Het pensioen van nu en de toekomst in zicht November 2010 Welkom Waar willen wij het met elkaar over hebben? Pensioen anno 2010 Stand van Zaken AOW en Pensioenakkoord 4
Nadere informatieALM en het nieuwe pensioencontract. Theo Nijman 17 December 2010
ALM en het nieuwe pensioencontract Theo Nijman 17 December 2010 Agenda Schets structuur nieuwe pensioencontracten Mogelijke ontwikkeling toezichtsmodel ALM toepassingen voor nieuwe contract en uitdagingen
Nadere informatievan het pensioenstelsel moet verbeteren en de procyclische werking ervan moet verkleinen.
12 september 2013 Verklaring van de Stichting van de Arbeid, de Pensioenfederatie, FNV-Jong, CNV Jongeren, CSO (Unie KBO, PCOB, NVOG en Noom), ANBO, KNVG en FNV Senioren over de verdere uitwerking van
Nadere informatieHet nieuwe FTK: plussen en minnen
Het nieuwe FTK: plussen en minnen Onno Steenbeek Johan de Wittlezing Utrecht, 5 juni 2015 HET NIEUWE FTK Waardering verplichtingen & dekkingsgraden Nieuwe parameters Herstelplannen, premie en indexatie
Nadere informatieAntwoord: Gelet op het antwoord op de eerste vraag, is deze vraag niet aan de orde.
Bijlage: antwoorden op de vragen van de Pensioenfederatie Naar aanleiding van een vraag van de CDA-fractie zijn hieronder de vragen van de Pensioenfederatie beantwoord die zijn opgenomen in de notitie
Nadere informatieBijlage 3 Het Financieel Crisisplan
Bijlage 3 Het Financieel Crisisplan Dit financieel crisisplan is geschreven in het kader van artikel 145 van de Pensioenwet. Het crisisplan maakt deel uit van de beschrijving van de beheerste en integere
Nadere informatiePensioenfederatie wil FTK dat passend is voor alle pensioenovereenkomsten
Pensioenfederatie wil FTK dat passend is voor alle pensioenovereenkomsten 6 september 2013 Dit is de reactie van de Pensioenfederatie op de consultatie Voorontwerp van Wet herziening FTK van staatssecretaris
Nadere informatieStichting Voorzieningsfonds Getronics 11 februari 2015. Stand van zaken SVG. 1 van 19
Stichting Voorzieningsfonds Getronics 11 februari 2015 Stand van zaken SVG 1 van 19 Programma Pensioenfonds SVG Financiële positie SVG Terugblik 2014 Vooruitblik 2015 Vragen 2 van 19 Pensioenfonds SVG
Nadere informatiePensioenakkoord. Spelregels vanuit de actuaris bezien. Drs A.G.M. den Hartogh AonHewitt
Pensioenakkoord Spelregels vanuit de actuaris bezien Drs A.G.M. den Hartogh AonHewitt Agenda Twee cijfermatige voorbeelden Verhoging pensioenleeftijd Overgang naar zachte verplichtingen Waarderingsvraagstuk
Nadere informatieDebatmanifestatie Pensioenen WELKOM. Senioren
Debatmanifestatie Pensioenen WELKOM Senioren Toetsingscriteria Debatmanifestatie Volgens welke criteria toetsen seniorenorganisaties een nieuw pensioenstelsel? 1. Ambitie 2. Solidariteit en collectiviteit
Nadere informatieHerstelplan ultimo 2016
Stichting Pensioenfonds NIBC Herstelplan ultimo 2016 16 juni 2017 - samenvatting (1) - Het Pensioenfonds NIBC (PF NIBC) verkeert sinds 30 juni 2015 in een tekort situatie en daarom dient jaarlijks het
Nadere informatieBuitengewone vergadering van deelnemers 22 november 2010
Buitengewone vergadering van deelnemers 22 november 2010 Agenda 1. Opening, mededelingen en ingekomen stukken 2. Pensioenregeling uitgevoerd door BNPF 3. Vergelijking andere pensioenfondsen 4. Herstelplan
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Ministerie van Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag
Nadere informatieNovember Financiële positie Pensioenfondsen. Rapportage op verzoek van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
November 2016 Financiële positie Pensioenfondsen Rapportage op verzoek van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid 1. Inleiding De staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft
Nadere informatieStabiele pensioenen - stabiele economie FTK macro-economisch bezien
10e ALM Conferentie Stabiele pensioenen - stabiele economie FTK macro-economisch bezien Prof. dr Casper van Ewijk CPB Universiteit van Amsterdam Amsterdam, 4 april 2007 FTK: bewezen succes Stille revolutie
Nadere informatieConsequen;es WiDeveenkader en nftk
Consequen;es WiDeveenkader en nftk In opdracht van FNV- Kiem. Maatmensberekeningen die genera;e- effecten inzichtelijk maken. Drs. Diede Panneman AAG Drs. H. van Dijk AAG 10 oktober 2014 SV 2014 1000 Copyright
Nadere informatiePensioenNieuws van Pensioenfonds TenCate
PensioenNieuws van Pensioenfonds TenCate oktober 2016 Hoe verloopt 2016 tot nu toe? Om maar meteen met de deur in huis te vallen: de financiële situatie bij Pensioenfonds TenCate is niet goed. De alsmaar
Nadere informatie2012D35001 LIJST VAN VRAGEN
2012D35001 LIJST VAN VRAGEN De vaste commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft naar aanleiding van de brief van de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over het septemberpakket
Nadere informatieQ&A s bij presentatie herstelplan 31 maart 2009
Q&A s bij presentatie herstelplan 31 maart 2009 1. Waarom kiest ABP voor een hersteltermijn van 5 jaar? Vanwege de bijzondere economische omstandigheden heeft de Minister SZW de mogelijkheid geopend voor
Nadere informatieAan de voorzitter en de leden van de Vaste Commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid in de Tweede Kamer der Staten Generaal
FNV Hertogswetering 159 Postbus 9208 3506 GE Utrecht T 088 368 0 368 Aan de voorzitter en de leden van de Vaste Commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid in de Tweede Kamer der Staten Generaal E-mail:
Nadere informatieAchtergrond en uitdagingen van het FTK
Achtergrond en uitdagingen van het FTK Prof. dr. K.H.W. Knot Divisiedirecteur Toezichtbeleid De Nederlandsche Bank 16 mei 006 Agenda Kenmerken Nederlandse pensioenstelsel Doelstelling risicogebaseerd toezicht
Nadere informatieHaalbaarheidstoets 2018
Haalbaarheidstoets 2018 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds Waterbouw Caroline Bosch 7 juni 2018 Copyright 2018 Sprenkels & Verschuren. Geen enkele reproductie van het document of een deel van het document
Nadere informatieKwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Vierde kwartaal oktober 2015 t/m 31 december Samenvatting:
Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Vierde kwartaal 2015-1 oktober 2015 t/m 31 december 2015 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad is gestegen van 103,7% naar 106,3%; De beleidsdekkingsgraad
Nadere informatieBijlage 1. Uitwerking van het nieuwe Financieel toetsingskader (ftk)
Uitwerking van het nieuwe Financieel toetsingskader (ftk) 1. De waarborgfunctie van het ftk Het ftk is het stelsel van financiële normen voor pensioenfondsen dat moet waarborgen dat fondsen het afgesproken
Nadere informatieVeel veranderingen in druk pensioenjaar 2015
Verkort jaarverslag 2015 Elk jaar legt Metro Pensioenfonds in het jaarverslag verantwoording af over het gevoerde beleid van het afgelopen jaar. Voor degenen die liever een overzicht willen lezen van de
Nadere informatieDe Ultimate Forward Rate Methodiek
De Ultimate Forward Rate Methodiek Notitie van het Actuarieel Genootschap 23 augustus 2012 Inleiding Voor het zomerreces heeft de Tweede Kamer een aantal debatten gevoerd over de Hoofdlijnennota herziening
Nadere informatieAdvies Commissie Parameters
Advies Commissie Parameters Voorstel tot herziening van verwachte rendementen Sprenkels&Verschuren Maart 2014 Copyright 2014 Sprenkels & Verschuren. Geen enkele reproductie van het document of een deel
Nadere informatie1.1 Datum in herstel (dd.mm.jj) Gekozen hersteltermijn (in jaren) 10
Staat/formulier K50 blad 2 Datum in herstel (ddmmjj) 324 2 Gekozen hersteltermijn (in jaren) 0 Onderbouwing gekozen hersteltermijn 3 Het bestuur heeft, na consultatie met de achterbannen (werkgever, werknemers
Nadere informatie