Spreiding van meevallers en tegenvallers Met het nftk wordt het pensioen schokbestendiger

Transcriptie

1 Nieuwsbrief uitgave PensioenWijzer Nieuw Financieel Toetsingskader krijgt verder vorm Stabiel en schokbestendig Vanaf 1 januari 2015 gaat een nieuw Financieel Toetsingskader (nftk) in. Stabiliteit, een evenwichtige verdeling van de pensioenen over de generaties en een lagere gevoeligheid voor financiële schokken zijn de uitgangspunten geweest voor het nftk. De definitieve politieke beslissing over het nftk moet nog vallen. Column Het nftk Het is tijd om u bij te praten over het nieuwe Financieel Toetsingskader, het nftk. In het afgelopen half jaar heeft het al heel wat wijzigingen ondergaan. Ik kan me voorstellen dat u inmiddels de draad een beetje kwijt bent geraakt. Naast bijpraten is het ook tijd om mee te praten. Met de introductie voor de Nationale Pensioendialoog heeft Nederland een platform om met elkaar van gedachten te wisselen over pensioen. Ik vind het een uitstekend initiatief en hoop van harte dat veel Nederlanders hun mening laten horen. Maar twijfels heb ik er ook bij, want het pensioen blijft voor velen toch een abstract onderwerp dat pas tegen de pensioengerechtigde leeftijd wat interesse krijgt. Mooi dat in dit nummer niet alleen de Vereniging Equens Pensioentrekkenden maar ook het Young Equens netwerk zich uitspreekt over De Nationale Pensioendialoog. Het oorspronkelijke idee om pensioenfondsen te laten kiezen tussen een nominaal contract óf een reëel contract is van de baan. Er is gekozen voor een nominaal pensioen; een vrij zeker pensioen met minder kans op indexatie. Het nftk schrijft voor dat pensioenfondsen minimumgaranties moeten afgeven over het te verwachten pensioen en tegelijkertijd moeten streven naar indexatie om het pensioen in lijn te houden met de prijsstijgingen. Spreiding van meevallers en tegenvallers Met het nftk wordt het pensioen schokbestendiger door de afhankelijkheid van renteschommelingen te beperken en door de invoering van het Aanpassingsmechanisme Financiële Schokken. Als basis voor de rente geldt binnen het nftk een tienjaarsgemiddelde. En het nftk hanteert een langere periode voor het verwerken van financiële tegenvallers. Lees verder op pagina 2 > Als bestuur gaan wij ondertussen natuurlijk gewoon door met wat we moeten doen; goed op uw pensioen passen. Ook daar vertellen we graag meer over. Margreet Verhoef, voorzitter van de beleggingsadviescommissie, laat u deze keer zien hoe we omgaan met de risico s van renteschommelingen en hoe we op die manier werken aan een waardevast pensioen. Door: Ben Haasdijk

2 PensioenWijzer uitgave Vervolg van voorzijde > Wat gaat veranderen, is dat eventuele pensioenkortingen over tien jaar mogen worden uitgesmeerd. Op dit moment geldt dat fondsen met een te lage dekkingsgraad die binnen drie jaar moeten herstellen, waardoor diverse pensioenfondsen zich de afgelopen periode genoodzaakt zagen om de pensioenen te verlagen. Overbruggen van de generatiekloof Het nftk kan bijdragen aan het overbruggen van de generatiekloof die in de afgelopen jaren is ontstaan. Het is mogelijk een basis voor een evenwichtige verdeling van lusten en lasten tussen generaties. In het geval dekkingsgraden onverhoopt verder onder druk komen, DNB over het nftk profiteren ouderen van de langere uitsmeertermijn. De gelijkmatigere spreiding van schokken resulteert voor deelnemers in minder forse kortingen. In het geval van economisch herstel profiteren jongeren van de meer verantwoorde voorwaarden voor indexatie. Er komen duidelijke regels voor indexatie die de pensioenen stabieler maken en een onevenwichtige herverdeling over de generaties voorkomt. Zo mag indexatie alleen worden verleend als het mogelijk is om deze gedurende langere tijd toe te kennen. De striktere voorwaarden voor indexatie geeft jongeren meer zekerheid over uitkeringen in de toekomst. Enkele nieuwe begrippen uit het nftk Aanpassingsmechanisme Financiële Schokken (AFS) Pensioenfondsen mogen maatregelen om financiële schokken op te vangen, spreiden over tien jaar. De herstelplansystematiek zorgt ervoor dat pensioenfondsen hun beleggingsbeleid minder snel naar aanleiding van financiële schokken hoeven aan te passen. Het is nog niet duidelijk hoe het AFS moet worden uitgewerkt bij meerdere schokken achter elkaar. Beleidsdekkingsgraad Introductie van de beleidsbeleggingsgraad; het twaalfmaandsgemiddelde op basis waarvan de dekkingsgraad wordt vastgesteld. Compleet contract Maatregelen voor herstel moeten van tevoren expliciet worden vastgelegd. Dit heet compleet contract. Het wetsvoorstel aanpassing financieel toetsingskader voorziet naar de mening van DNB in noodzakelijk technisch onderhoud voor het Nederlandse pensioenstelsel. DNB ondersteunt de voorstellen en onderschrijft de gedachte dat een pensioenfonds alleen indexatie mag toekennen wanneer zij dat naar verwachting ook in de toekomst kan doen. Pensioenen worden bovendien stabieler door het toepassen van dekkingsgraadmiddeling. Het beleid van fondsen wordt daardoor minder afhankelijk van dagkoersen. Dit voorkomt onnodig grote schommelingen in de uitkeringen. Tot slot zijn ook stabielere premies wenselijk. Generatietoets Als een pensioenfonds meer premie in rekening brengt dan de kostendekkende premie, moet het fonds aantonen of de extra premie past bij een evenwichtige belangenafweging tussen jongeren en ouderen. DNB moet deze toets gaan uitvoeren. Nieuw bestuurslid: Gerard Scheepers Gerard Scheepers Gerard Scheepers is sinds 25 augustus 2014 officieel benoemd tot bestuurslid voor Stichting Pensioenfonds Equens. DNB heeft na toetsing groen licht gegeven voor zijn benoeming, Gerard zit in het bestuur namens de werkgever. In 2012 startte Gerard als aspirant-bestuurder al met bestuurswerk voor het pensioenfonds. Echter, de officiële benoeming van bestuursleden laat even op zich wachten omdat de regelgeving is aangescherpt en kandidaat-bestuursleden eerst moeten aantonen voldoende kennis en vaardigheden in huis te hebben voor de bestuursfunctie. Gerard heeft ruime ervaring in de financiële sector. Hij werkt als Executive Advisor Clearing and Settlement voor Equens en geeft Masterclasses voor NIBE-SVV dat opleidingen verzorgt voor het bank-, verzekerings- en effectenbedrijf. Voor Gerard in dienst kwam bij Equens werkte hij zestien jaar bij DNB. Toetsing DNB De betrouwbaarheid en geschiktheid van bestuurders en commissarissen zijn cruciaal voor een integere financiële sector. Daarom toetst DNB alle beleidsbepalers hierop. Uiteindelijk heeft de toetsing tot doel dat er alleen nog bestuurders of commissarissen met voldoende kennis en vaardigheden op de financiële markten actief zijn. En dit moet ertoe leiden dat consumenten meer vertrouwen hebben in de sector.

3 PensioenWijzer uitgave Twee generaties geven hun mening Praat mee met de Nationale Pensioendialoog Van links naar rechts: Eduard Amzand, Sharmila Gajadien, Kenny Rijnbeek, Gina Koobs, Pierre Vanderfeesten Op 29 augustus ging de website denationalepensioendialoog.nl live. Daarmee geeft staatssecretaris Jetta Klijnsma het startschot voor discussiebijeenkomsten in het land. De website ondersteunt de live dialoog in het land door wensen, ideeën en zorgen die in de samenleving leven, digitaal bijeen te brengen. Daarnaast kunnen mensen zich via de site aanmelden voor een dialoogsessie. Met De Nationale Pensioendialoog wil Jetta Klijnsma iedereen de kans geven om mee te denken en mee te discussiëren. In de periode september tot en met december zijn er bijeenkomsten, waar geïnteresseerden, deskundigen en belangenbehartigers met elkaar in gesprek kunnen gaan. De opbrengst van de pensioendialoog wordt verwerkt in een hoofdlijnennotitie die in het voorjaar van 2015 aan de Tweede Kamer wordt gestuurd. Uit de verkenning van de afgelopen periode blijkt dat keuzevrijheid, solidariteit, collectiviteit en verantwoordelijkheid belangrijke gespreksthema s zijn. De PensioenWijzer doet mee en vroeg de voorzitter van Young Equens en de voorzitter van de Vereniging Equens Pensioentrekkenden wat zij van het initiatief vinden. Wim Duivis, voorzitter VEP, over de Nationale Pensioendialoog: Gina Koobs, voorzitter van Young Equens over de Nationale Pensioendialoog: Ik moet bekennen dat ik aanvankelijk sceptisch stond tegenover het voeren van een nationale dialoog. Wat kunnen gewone burgers, niet-experts op pensioengebied voor zinnigs naar voren brengen? Nu ik een aantal ingediende notities en verslagen van vergaderingen gelezen heb, moet ik zeggen dat er toch wel zinvolle suggesties worden gedaan. Het lijkt me overigens uitermate lastig om uit die enorme brei ingediende notities en gespreksverslagen hanteerbare en bruikbare elementen te halen. Er is zoveel tegenspraak, verschil van belangen, institutioneel belang; een politiek mijnenveld. Maar ook financieel-technisch is het zo gecompliceerd, dat ik nog niet zie hoe je daar echt fundamentele veranderingen in kunt aanbrengen. Ik hoop dat De Nationale Pensioendialoog een bijdrage levert aan de generatiekloof. Want op dit moment vindt een soort verkettering plaats. We moeten voorkomen dat de generaties tegen elkaar opstaan en ervoor zorgen dat we tot gemeenschappelijke inzichten komen. De tegenstelling jongeren-ouderen hoeft er niet te zijn. Als gepensioneerden zijn wij ook bang dat onze kinderen het slechter krijgen dan wijzelf. Dat wil niemand. Op de najaarsbijeenkomst van de VEP op 30 oktober staat dit onderwerp hoog op de agenda. Daar zullen we ook de Nationale Pensioendialoog onder de aandacht brengen. Wij vinden als bestuur van het Young Equens netwerk dat de jongere werknemer zich meer bezig moet houden met het pensioen. Het lijkt vaak een ver-van-mijn-bedshow, maar juist door de vele discussies over het veranderen van het pensioenstelsel is het een belangrijk onderwerp om ons in te verdiepen. Het heeft uiteindelijk gevolgen voor de duur van ons werkleven. De Nationale Pensioendialoog vinden wij dan ook een mooi platform om als jongere werknemers onze mening te geven en te leren van meningen van anderen. De vier kernthema s - keuzevrijheid, solidariteit, collectiviteit, verantwoordelijkheid - spreken ons aan. Wij moeten nadenken over vrijheden en mogelijkheden omdat de huidige systemen wellicht niet toereikend zijn voor onze pensioenen. Het bestuur van Young Equens is groot voorstander van keuzevrijheid voor wat betreft inleg en uitbetaling van het pensioengeld. Een pensioenfonds heeft als voordeel dat het collectief kan beleggen via bureaus, maar dat moet een bewuste keuze zijn van de eigenaar van het geld. Het is belangrijk dat juist jonge mensen aan deze dialoog deelnemen om de belangen van onze generatie te vertegenwoordigen.

4 Over het afdekken van risico s en het risico daarvan Omgaan met ups en downs in renteland door: Margreet Verhoef, bestuurslid SPE en voorzitter van de beleggingsadviescommissie van het fonds Dat lage rente slecht nieuws is voor pensioenfondsen zal u niet zijn ontgaan als u de kranten de afgelopen tijd hebt gevolgd. Maar hoe werkt het nu precies? En heeft het consequenties voor pensioenen die over zeg vijftien jaar worden uitgekeerd? Wat doet het bestuur van het pensioenfonds om de gevolgen van de lage rente te beperken en de risico s af te dekken? Hoe werkt het? Renteontwikkelingen werken direct door in de dekkingsgraad van het fonds omdat we de waarde van toekomstige pensioenen berekenen met behulp van de rente. Die waarde wordt vergeleken met de beschikbare pot pensioengeld en de verhouding tussen de twee is de dekkingsgraad. Een dekkingsgraad hoger dan 100% betekent dat er meer vermogen is dan er nodig is voor de toekomstige pensioenen. De dekkingsgraad van ons fonds is boven de 100%. Uitgangspunt is dat een euro die we nu opzij leggen voor pensioen aangroeit met rente. Voor een euro pensioen over 30 jaar heb je dus minder dan een euro nodig omdat er in de tussenliggende periode rente vergoed wordt. Hoe hoger de rente hoe minder geld we nu opzij hoeven te zetten. Bij lage rente moeten we juist meer geld opzij zetten. Met de huidige lage rente is er veel vermogen nodig om straks de pensioenen te kunnen uitkeren. Waarom is de rente zo laag? Zowel de korte als de lange rente staat op historisch laag niveau. De korte reële rente - rente gecompenseerd voor inflatie - is zelfs negatief. De beleidsrente, rente

5 Equens_Actief_14_2 batch counter PensioenWijzer uitgave waartegen banken bij de ECB (Europese Centrale Bank) kort geld kunnen lenen, verlaagde ECB-president Mario Draghi tot 0,05%; een nieuw laagterecord. De rentes waartegen het publiek kan lenen en sparen zijn afgeleid van deze rente. Door de renteverlaging probeert de Europese Centrale Bank bedrijven te motiveren tot investeren en consumenten te stimuleren tot het doen van uitgaven. Wat doet het bestuur? Rente is een onderwerp dat standaard op de agenda staat van de beleggingsadviescommissie en het bestuur omdat de rente zo n grote en rechtstreekse invloed heeft op de dekkingsgraad. Een aantal jaren geleden heeft het fonds besloten om het renterisico af te dekken, ook wel hedgen genoemd. Beheerder First Investments heeft daarvoor de beleggingsportefeuille zo ingericht dat deze op dezelfde manier op de rente reageert als de pensioenverplichtingen. Zo reageren beide zijden van de balans hetzelfde op renteveranderingen en blijft de dekkingsgraad constant. In eerste instantie waren op deze manier 100% van de verplichtingen gehedged. Met een volledige hedge is het fonds beschermd tegen rentedaling maar kan het niet kan profiteren van rentestijging. In de optimale situatie wordt rente alleen gehedged bij rentedaling. De grote vraag is dan wanneer de rentedaling zal omslaan in een rentestijging. In 2012 was de consensus dat de rente niet veel verder kon dalen. Na discussies, consultaties en rekenwerk om te berekenen hoeveel extra risico het fonds aankon heeft het bestuur besloten de rentehedge terug te brengen naar 80%. We willen allemaal een waardevast pensioen, een pensioen waarvan de koopkracht morgen gelijk is aan die van vandaag En inderdaad, de rente steeg en het fonds profiteerde. Bij het rekenwerk was ook een triggerpoint bepaald waarbij, in geval van verdere rentedaling, de hedge weer op het strategische niveau van 100% zou worden gebracht. In 2014 daalde de rente naar niveaus die eerder niet voor mogelijk werden gehouden en in augustus raakte de rente het triggerpoint en is de rentehedge teruggebracht naar 100%. Wat betekent dit voor onze pensioenen in de toekomst? We willen allemaal een waardevast pensioen, een pensioen waarvan de koopkracht morgen gelijk is aan die van vandaag. Als het renterisico volledig is gehedged dan zijn we beschermd tegen de effecten van rentedaling, maar profiteren we ook niet van rentestijging. Hoe kan de dekkingsgraad dan een niveau bereiken waarop de pensioenen worden geïndexeerd? Niets is zo moeilijk te voorspellen als de rente; de beleggingsadviescommissie heeft dan ook niet de illusie dat ze dat kan. Wat we wel doen is jaarlijks een beleggingsplan opstellen voor het komend jaar. Daarvoor laten we doorrekenen in welke omvang we risico kunnen nemen en waar we dat het beste kunnen inzetten; in de matchingportefeuille door het openzetten van renterisico of in de rendementsportefeuille door te beleggen. Het succes van de gekozen richting kunnen we volgen met het maandelijkse risicodashboard. In dat dashboard is precies te zien hoe de dekkingsgraad zich ontwikkelt, wat de oorzaken zijn van de ontwikkeling en welk risico we lopen. Dat inzicht geeft mogelijkheid om tussentijds bij te sturen, bijvoorbeeld in de mate van renteafdekking. Zo manoeuvreren we voorzichtig naar de stip op de horizon waarop het waardevast pensioen binnen bereik komt. Uniform PensioenOverzicht 2014 Het nieuwe UPO Korter en kleurrijker U hebt dit jaar voor het eerst het nieuwe UPO (Uniform Pensioenoverzicht) ontvangen. Het nieuwe UPO ziet er net iets anders uit dan zijn voorganger. Inhoudelijk zijn er weinig verschillen. Maar het nieuwe UPO is korter en kleurrijker en daarmee overzichtelijker en beter leesbaar. VERTROUWELIJK briefhoofd adresregel1 adresregel2 adresregel3 Stand per standdatum Uitkeringsovereenkomst Equens Polisnummer polisnr Personeelsnummer persnr Let op: bewaar uw pensioenoverzicht zorgvuldig. Lees ook de toelichting. Deze is onderdeel van het Uniform Pensioenoverzicht. VOOR WIE IS DIT PENSIOENOVERZICHT BEDOELD? Voor u opmaaknaam geboren op gebdat burgerservicenummer BSN Voor uw partner opmaaknaam-p geboren op gebdat-p Let op: alle genoemde uitkeringen zijn bruto bedragen per jaar die in maandelijkse termijnen worden uitgekeerd. Hierover moeten dus nog premies en belasting worden betaald. Dit overzicht bevat geen informatie over uw AOW-uitkering. Wilt u meer weten over uw AOW? Kijk op voor een totaaloverzicht van uw pensioenen en uw AOW. WELK PENSIOEN KUNT U VERWACHTEN? BIJ PENSIONERING Opgebouwd pensioen per 1 januari 2014 U ontvangt vanaf 65 jaar zolang u leeft Opopgebouwd,- Te bereiken pensioen Als u uw huidige dienstverband voortzet tot 65-jarige leeftijd ontvangt u vanaf 65 jaar zolang u leeft Opbereikbaar,- Let op: een scheiding kan invloed hebben op de hoogte van het door u te ontvangen pensioen. Met een eventuele scheiding is in de vermelde bedragen rekening gehouden als u van ons een bevestiging heeft ontvangen over de verdeling. lees verder op de volgende pagina > Uniform Pensioenoverzicht 2014 Let op: als u uit dienst gaat voor uw pensioendatum, kan het zijn dat de uitkeringen bij overlijden lager worden of vervallen. Kijk in de toelichting voor meer informatie. WELK PENSIOEN KUNT U VERWACHTEN? BIJ OVERLIJDEN Bij uw overlijden vóór uw pensioendatum Uw partner ontvangt vanaf uw overlijden tot zijn/haar AOW-gerechtigde leeftijd npvoor65,- vanaf zijn/haar AOW-gerechtigde leeftijd zolang hij/zij leeft npna65,- Uw kinderen ontvangen per kind vanaf uw overlijden tot 18-jarige leeftijd wzpopgeb,- of in het geval uw kind studeert tot 27-jarige leeftijd Bij uw overlijden ná uw pensioendatum Uw partner ontvangt vanaf uw overlijden tot zijn/haar AOW-gerechtigde leeftijd npvoor65,- vanaf zijn/haar AOW-gerechtigde leeftijd zolang hij/zij leeft npna65,- Uw kinderen ontvangen per kind vanaf uw overlijden tot de 18-jarige leeftijd wzpopgeb,- of in het geval uw kind studeert tot 27-jarige leeftijd Let op: een scheiding of beëindiging samenwonen heeft invloed op de hoogte van de uitkering voor uw partner als u overlijdt. Kijk in de toelichting voor meer informatie. WELK PENSIOEN KUNT U VERWACHTEN? BIJ ARBEIDSONGESCHIKTHEID Bij arbeidsongeschiktheid ontvangt u (van het pensioenfonds) geen aanvulling op de WIA-uitkering die u van de overheid krijgt. Kijk in de toelichting voor meer informatie, ook over de gevolgen van arbeidsongeschiktheid voor de verdere opbouw van uw pensioen. HOUDT UW PENSIOEN ZIJN WAARDE? Uw pensioenfonds probeert ieder jaar uw pensioen te verhogen met de loonontwikkeling. Uw pensioen is dit jaar op 1 januari 2014 over 2013 met???% verhoogd. Uw pensioenfonds heeft uw pensioen de afgelopen drie jaar als volgt verhoogd: Over het jaar 2012 per 1 januari 2013 met 0,00%. De prijzen gingen toen met???% omhoog. Over het jaar 2011 per 1 januari 2012 met 0,00%. De prijzen gingen toen met 2,90% omhoog. Over het jaar 2010 per 1 januari 2011 met 0,00%. De prijzen gingen toen met 0,70% omhoog. Uw pensioenfonds betaalt de toekomstige verhogingen van uw pensioen uit beleggingsrendement. U heeft door deze verhoging en de verwachting voor de komende jaren niet meteen ook recht op verhogingen in de toekomst. Let op! Lees ook de toelichting voor meer informatie over de indexatie. Financiële situatie pensioenfonds Bij veel pensioenfondsen is de dekkingsgraad sterk gedaald. De dekkingsgraad van een pensioenfonds geeft de verhouding weer tussen de bezittingen aan de ene kant en de verplichtingen aan de andere kant. Indien de bezittingen en verplichtingen van een pensioenfonds precies overeenkomen, dan is de dekkingsgraad 100%. Als de dekkingsgraad te laag wordt, moeten pensioenfondsen een herstelplan opstellen. In dat plan moet het fonds laten zien welke maatregelen het neemt om te zorgen dat die dekkingsgraad weer hoog genoeg is. Dit plan stuurt het pensioenfonds ter goedkeuring aan de toezichthouder, De Nederlandsche Bank. Stichting Pensioenfonds Equens heeft een lange termijnherstelplan opgesteld. De Nederlandsche Bank heeft dit plan goedgekeurd. In dit plan staan de maatregelen die uw fonds neemt om de financiële positie weer op het gewenste niveau te brengen. Deze maatregelen hebben ook gevolgen voor de mogelijkheden tot waardeoverdracht en voor de indexatie van de op te bouwen pensioenaanspraken. lees verder op de volgende pagina >

6 PensioenWijzer uitgave Het actuariaat aan het woord Josje Wijckmans Josje Wijckmans is Hoofd Actuariaat bij de Blue Sky Group. Zij is sinds maart van dit jaar actuaris voor Stichting Pensioenfonds Equens. We vroegen Josje wat een actuaris precies doet en welke verschillen zij ziet tussen SPE en andere fondsen. Wat wist je al van Equens voor je begon? Heel veel. Het leuke is dat we ongeveer gelijktijdig de overstap maakten naar de Blue Sky Group. Ik werkte tot maart als consultant bij Towers Watson, waar ik bij Stichting Pensioenfonds Equens betrokken was in de rol van certificerend actuaris. In deze rol toetste ik onder andere de voorziening, de dekkingsgraad, de premie en de toegekende indexaties in het kader van de jaarrekening. Toen ik in maart bij de Blue Sky Group in dienst trad, was Stichting Pensioenfonds Equens een van de eerste klanten waarbij ik betrokken was, aangezien zij op dat moment volop bezig waren met de overstap naar de Blue Sky Group. Wat is de rol van een actuaris? Als actuaris kun je twee taken hebben: rapporteren en adviseren. Voor alle tien pensioenfondsen waarvoor we bij de Blue Sky Group werken, verzorgen we de rapportages over de ontwikkeling van de voorzieningen bij de fondsen. Voor een aantal van de fondsen waaronder Stichting Pensioenfonds Equens doen we bovendien advieswerk. Op dat gebied speelt, als gevolg van nieuwe regelgeving die voortkomt uit het nieuwe Financieel Toetsingskader, heel veel. Zo zijn we aan het nadenken over de invulling van het beleid in de toekomst, zoals de toekomstige premie voor de pensioenopbouw en de dekkingsgraad waarbij indexatie kan worden toegekend. Hoe onderscheidt Stichting Pensioenfonds Equens zich van andere fondsen? Stichting Pensioenfonds Equens heeft gekozen voor een niet-standaard beleggingsbeleid. Het grootste gedeelte van het vermogen wordt belegd in een matchingportefeuille, die als doel heeft om met grote mate van zekerheid de uitkeringen in de toekomst te kunnen doen. Voor zover het gaat om de matchingportefeuille is de aanpak vergelijkbaar met veel andere pensioenfondsen hetzelfde. Het verschil zit vooral in de keuzes die Stichting Pensioenfonds Equens heeft gemaakt voor het beheren van de returnportefeuille, de portefeuille die extra rendement moet maken en waar het grootste gedeelte van de toekomstige indexatie uit gefinancierd moet worden. De meeste pensioenfondsen kiezen voor heel strakke kaders. SPE heeft er juist voor gekozen om veel vrijheid te geven aan Schroders, de vermogensbeheerder die verantwoordelijk is voor de beleggingen. Schroders kan binnen marges zoeken naar de beleggingen die het meeste rendement opleveren. Die marges zijn uiteraard heel belangrijk: er is goed vastgelegd hoeveel risico Schroders met de beleggingen mag lopen. Het bestuur besteedt dan ook veel aandacht aan het monitoren van deze afspraak. Voor een actuaris is dat heel interessant. Omdat de aanpak afwijkt van de aanpak van veel andere fondsen, is er goed nagedacht over welke elementen we monitoren en hoe we dit doen. Stichting Pensioenfonds Equens Wil je reageren op de inhoud van deze nieuwsbrief PensioenWijzer? Stuur dan een mail naar: pensioenfonds@nl.equens.com Eendrachtlaan 315, 3526 LB Utrecht Postbus 30505, 3503 AH Utrecht Postadres Pensioenuitvoerder: Blue Sky Group Postbus , AC Amstelveen Bezoekadres: Prof. E.M. Meijerslaan 11183, AV Amstelveen