VertaaIde Werken/ TransIated Works: Barbara Visser

Transcriptie

1 VertaaIde Werken/ TransIated Works: Barbara Visser CKV1 Museumop drachten Museum De Paviljoens (5 november april 2007)

2 Museum De Paviljoens in Almere Fotografie: Jannes Linders Vertaalde Werken / Translated Works: Barbara Visser is de eerste solotentoonstelling van Barbara Visser (Haarlem, 1966). Museum De Paviljoens heeft Barbara voor deze tentoonstelling uitgenodigd, omdat zij een in Nederland werkende kunstenaar is die van belang is voor de Nederlandse kunstgeschiedenis van de afgelopen 15 jaar. Voorafgaand aan deze tentoonstelling in Almere heeft Barbara Visser haar werk vooral laten zien op groepstentoonstellingen en kleine solo s in binnen- en buitenland. Met deze tentoonstelling geeft Museum De Paviljoens een overzicht van het werk dat Barbara de afgelopen 16 jaar heeft gemaakt. Van grote invloed op het werk van Barbara Visser is de opmars van de massamedia, zoals fotografie, film, televisie en internet. In haar werk onderzoekt Barbara onder meer wat beelden voor ons kunnen betekenen. Ook is zij geïnteresseerd in de verschijningsvorm van beelden die door de vanzelfsprekendheid waarmee ze worden bekeken vaak niet meer ter discussie staan. Door beelden te ontregelen en zo verwarring te zaaien, hoopt Barbara mensen kritischer te laten kijken en inzicht te bieden in datgene waar ze naar kijken. Ze vraagt zich bijvoorbeeld af of beelden altijd de werkelijkheid weergeven. Op deze tentoonstelling zijn foto- en videowerken, posters, drukwerk, en installaties te zien. Deze museumopdrachten zijn bedoeld om je goed naar de kunstwerken te laten kijken en je na te laten denken over wat je ziet, en er je mening over te vormen. Het museum heeft de kunstwerken van Barbara Visser in bruikleen; kijk dus alleen met je ogen en niet met je handen. Je kunt de kunstwerken vinden aan de hand van de titelbordjes en de plattegrond met nummers achterin. Veel succes & plezier! 2

3 Startop dracht Fotografie, film en video zijn niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Via de televisie, internet, kranten en tijdschriften worden overal om ons heen beelden getoond. Tegenwoordig heb je niet eens meer een fototoestel en een filmrolletje nodig, omdat je ook met je mobieltje kunt fotograferen. Waarmee fotografeer / film jij? Omcirkel wat voor jou van toepassing is. Fotocamera analoog / fotocamera digitaal / gsm / filmcamera digitaal / anders, namelijk Wat fotografeer / film jij vooral? Omcirkel wat voor jou van toepassing is. Vrienden & bekenden / huisdier(en) / vakantie / landschappen / steden / anders, namelijk Met welk doel fotografeer / film jij meestal? Omcirkel wat voor jou van toepassing is. Herinnering / iets moois laten zien / de waarheid laten zien / sensatie / anders, namelijk [26] Boris 1991 / 2006 Bekijk de zwartwit foto Boris, die je meteen aan je rechterhand ziet als je De Paviljoens binnenkomt. Boris 1991/2006 Foto, ansichtkaart/foto

4 Wie wordt hier geportretteerd? Waar denk je dat Barbara hem fotografeerde? Boris Becker is een voormalige proftennisspeler uit Duitsland, die te vergelijken is met Roger Federer nu. Boris won Wimbledon voor het eerst op zijn 17e in Hij was daarmee de jongste winnaar van dat toernooi uit de geschiedenis en werd een icoon in de sportwereld. Barbara heeft Boris nooit ontmoet, maar maakte dit portret in het wassen beelden museum Madame Tussauds in Amsterdam. Als je de foto nogmaals goed bekijkt, zie je dan dat het een portret van een wassen beeld is? Licht je antwoord toe. Hoewel wassen beelden soms wat saai en doods kunnen zijn, is deze portretfoto zo levendig dat hij niet te onderscheiden is van een foto van de echte Boris. Tijdens het laatste jaar dat Barbara aan de Rietveld kunstacademie studeerde, begon ze met het fotograferen van wassen beelden van onder meer Piet Mondriaan, John Lennon en Yoko Ono. Barbara vindt het fascinerend hoe je met fotografie iets wat doods is als het ware weer tot leven kunt wekken. Ze wil mensen bewust maken hoe je met fotografie bewust of onbewust dingen kunt manipuleren.

5 [54] Luna Park 2006 Bekijk de drie foto s uit de serie Luna Park die naast en tegenover het portret van Boris staan. Barbara maakte de foto s in het Noorden van Spanje in een verlaten pretpark. Ze is gefascineerd door de jaren tachtig constructies die hier worden overwoekerd door struiken en planten en zo het voormalige pretpark veranderen in een spookpark vol eigentijdse ruïnes. Vergelijk de twee foto s Luna Park die tegenover Boris hangen. Beide foto s laten hetzelfde zien, toch zijn ze verschillend van sfeer. Omschrijf het verschil tussen beide foto s. Wat denk je dat er op de zwartwit foto rechtsboven aan de hand is? Luna Park 2006 Foto

6 Er zijn geen mensen te zien op beide foto s. Als je heel goed kijkt, zie je wel twee andere wezens die hier lijken te leven. Zoek ze op de foto op en noteer hieronder wat je ziet. De lichtvlek rechtsboven op de zwartwit foto is ontstaan toen Barbara de film uit haar camera haalde en er licht bij het negatief kwam. Tijdens het afdrukken zag Barbara dat deze toevallige gebeurtenis een spannend beeld had opgeleverd. Ze beschouwt de foto niet als mislukt en heeft hem aan de serie toegevoegd. De levende wezens op de foto zijn twee opgezette beren. Aanvankelijk waren ze in het Luna Park tentoongesteld in één van de gebouwen. Barbara plaatste ze in het park en fotografeerde ze. Net als Boris lijken ze op het verstilde beeld van een foto weer tot leven te komen. [32] Detitled 2000 / 2006 Bekijk de fotoserie die links van Boris staat. Wat roepen deze foto s bij jou op? Detitled 2000/2006 Tijdschrift, foto, ansichtkaart, poster/foto 6

7 Herken je deze meubels? Zo ja welk meubel? Waarvan herken je dit meubel? In welke tijd denk je dat deze meubels zijn ontworpen? Barbara heeft voor deze fotoserie zwaar beschadigde design klassiekers afgebeeld: de Martin Visser slaapbank uit 1958, de leunstoel met voetenbankje van Charles & Ray Eames, en de jaren dertig fauteuil van Alvar Aalto. Zoals er mensen zijn die dol zijn op een bepaald merk kleding, sportschoenen, parfum of auto s, zo zijn er ook mensen die een grote passie hebben voor meubel design klassiekers. Het meest populair en daardoor het duurst zijn de originele meubels. Niet de nieuw vervaardigde meubels, de replica s of remakes zijn het meest gewild, maar de originelen van de eerste lichting. Zelfs als deze al wat roestig zijn of opnieuw gestoffeerd moeten worden. Detitled 2000/2006 Tijdschrift, foto, ansichtkaart, poster/foto 7

8 Wat voor spullen waarvoor je een grote passie hebt verzamel jij? Heb je ook bijzondere of unieke exemplaren, zoals een eerste druk van een boek, een gesigneerde cd, een handgemaakt muziekinstrument, een zelfgemaakt kledingstuk, een uniek kunstwerk of iets anders. Voor de ware liefhebber van meubeldesign klassiekers vormt de aanblik van deze foto s een schrikbeeld; alsof ze verwond of verminkt zijn, of alsof er een grote kras op je nieuwe auto zit. Detitled 2000/2006 Tijdschrift, foto, ansichtkaart, poster/foto 8

9 [14] A Da y in Holland / Holland in a Da y 2001 Links van de foto s van de meubels staat de fotoserie A Day in Holland / Holland in a Day. Bekijk de foto links boven. Schrijf bij de foto een kort verhaaltje van enkele regels. In het verhaaltje komen in elk geval de volgende zaken aan bod: Waar doet deze afbeelding jou aan denken? Wie zijn deze mensen? Waar denk je dat ze vandaan komen? Waar bevinden deze mensen zich? Beschrijf de plek. Wat zijn ze hier aan het doen? Denk je dat ze het naar hun zin hebben? Leg de titel uit. Bij nadere beschouwing blijkt het te gaan om Europese acteurs die poseren in het Japanse themapark Huis ten Bosch Stad waar historische stadsgezichten uit Nederland op ware grootte zijn nagbouwd. De twee acteurs zijn ter plekke getransformeerd en gefotografeerd. Waaraan kun je zien dat deze gebouwen niet Nederlands zijn? Noem drie redenen. 9

10 [80] Zonder titel (Zus jes) Voor het werk Zonder Titel (Zusjes) uit portretteerde Barbara Visser zichzelf en haar vriendinnen en studiegenoten die ooit voor haar zusje werden aangezien. Op de eerste twee foto s van de bovenste rij zie je Barbara zelf. Hoe vaak zie je Barbara zelf op deze foto s? Vind jij deze jonge vrouwen op elkaar lijken? Licht je antwoord toe. Een gelijkenis tussen personen kan op verschillende manieren tot stand komen: karakter of gedrag, mimiek, maar ook haardracht, kleding, enzovoort. Z.T. (Zus jes) /2006 Foto op groen vilt/foto op aluminium 10

11 Heb jij wel eens ervaren dat vrienden, kennissen of klasgenoten voor jou broer of zus werden aangezien? Op grond van welke gelijkenis denk je dat dit was gebaseerd? Door de manier waarop deze foto s zijn gemaakt, afgedrukt en gepresenteerd, lijken deze vrouwen extra veel op elkaar. Noem drie aspecten die hieraan bijdragen. [70] Transformatiehuis I en II 2006 Bekijk de animatiefilm Transformatiehuis II die Barbara samen met de architect Olivier Campagne maakte. Barbara ontwierp deze woning voor het project House for Sale in Leidsche Rijn bij Utrecht. Het winnende ontwerp van deze prijsvraag zou op een kavel van 700 vierkante meter worden gebouwd. Het Transformatiehuis eindigde op de tweede plaats. Transformatiehuis I en II 2006 Tekst, computeranimatie 11

12 Beschrijf in enkele regels wat het Transformatiehuis is. Hoe lijkt jou het om in het Transformatiehuis te wonen? Licht je antwoord toe. Lees de brief Transformatiehuis I aan de buitenzijde van de videocabine. Welk huis inspireerde Barbara bij het ontwerpen van het Transformatiehuis? Ga terug naar de videocabine en kijk door het kijkvenstertje in de wand. Omschrijf wat je hier ziet. Barbara liet zich bij het ontwerp inspireren op iconen uit de vormgeving van Gerrit Rietveld. 12

13 [68] Portret van de kunstenaar 1992 /2006 Loop terug richting entree en ga rechtsaf naar de andere grote hal waarvan de wanden bedekt zijn met grote foto s. Bekijk het werk Portret van de kunstenaar goed. Barbara Visser heeft zich gedurende een half jaar op verschillende plekken in de wereld van Amsterdam tot Parijs en Los Angeles door 18 verschillende straattekenaars laten portretteren. De portretten zijn getekend in potlood, (pastel)krijt of aquarel. Wie heeft zich wel eens laten portretteren door een straattekenaar? Hoe ging dat? Waar was dat? Portret van de kunstenaar 1992/2006 Gementgde technieken/wallpaper 13

14 Hoe vind je zelf dat het portret is gelukt? Leg uit. Wat vonden anderen van jouw portret? Vonden ze het goed lijken? Leg uit. Denk je dat andere mensen een ander beeld van jou hebben dan jij zelf? Leg uit. Hoe lang is de tekenaar bezig geweest met jouw portret? Wat heb je voor de tekening betaald? 14

15 Op de tentoonstelling worden de 18 portretten van Barbara samen gepresenteerd. Als je heel goed kijkt, zie je dat op elk portret een kaartje te zien is waarop een foto van de straattekenaar is geplakt en waarop gegevens staan over: de datum, het tijdstip, de plek, de tijdsduur en de prijs te lezen zijn. Een portret van Barbara is bijvoorbeeld getekend op 29 oktober 1992 om 16:43 uur op Luchthaven Schiphol in Amsterdam. De tekenaar was er 14 minuten mee bezig en vroeg er tien gulden voor. Vind je dat Barbara zich de kunstenaar mag noemen van dit werk terwijl ze de portretten niet zelf heeft getekend? Leg uit waarom wel of niet. Barbara Visser heeft dit kunstwerk bedacht. Met dit werk wil ze laten zien dat mensen een verschillend beeld van haar hebben. Wie je bent wordt ook bepaald door hoe andere mensen je zien. Barbara maakt vaak werk voor een specifieke plek. Als ze het werk later op een andere plek laat zien dan past ze het aan de nieuwe context aan en vertaalt ze het in een nieuwe vorm. De titel van deze tentoonstelling Vertaalde werken / Translated Works: Barbara Visser verwijst hiernaar. Wat vind jij van het idee van Barbara en haar vormgever om een aantal kunstwerken te vertalen tot behang, zoals die in dit paviljoen de wanden bedekt? Licht je mening toe. 15

16 [72] Twee p ro jecties 2005 Loop naar de andere kant van de hal en bekijk in de videocabine de installatie Twee projecties. Deze installatie met video- en diaprojecties kan worden opgevat als een portret van de 90-jarige grootmoeder van de kunstenaar. Aan de hand waarvan wordt Barbara s oma geportretteerd? De vrouw roemt de schoonheid, functionaliteit en kwaliteit van de modernistische meubels die ze ruim vijftig jaar geleden aanschafte en die nog steeds deel uitmaken van haar interieur, maar rept met geen woord over de achterliggende, sociologische idealen van ontwerpers zoals Gerrit Rietveld. Dit verwondert Barbara, omdat zij er altijd vanuit is gegaan dat haar grootmoeder deze spullen ook heeft aangeschaft op basis van haar idealen. Het interview levert Barbara een nieuw beeld van haar grootmoeder op. Waarom heeft Barbara s grootmoeder haar huis zo ingericht? Zijn deze meubels aangeschaft vanwege een bepaald ideaal, wereldbeeld of idee, of zijn er andere redenen? 16

17 Hoe komt Barbara s grootmoeder aan de spullen? Noem een bijzonder meubelstuk uit jouw huis en beschrijf wat dit meubel over jouw familie vertelt. Twee pro jecties 2005 Video, dia 30 17

18 [50] Le monde ap p artient à ceux qui se lèvent tôt 2002 / 2006 Steek het terras over en ga het vrijstaande paviljoen binnen. Bekijk de foto s van rechts naar links, zodat je als het ware steeds verder uitzoomt. In 2002 maakte Barbara Visser ter gelegenheid van een kunstproject in Nice deze foto s aan de Zuid-Franse kust. De foto s werden als affiches afgedrukt en in 200 abri s (reclamezuilen en bushokjes) in de stad opgehangen. Ook verschenen de foto s in regionale Franse kranten. Wat wordt er hier afgebeeld? Is het een foto uit de krant van een aan het strand van Nice aangespoelde Afrikaanse bootvluchteling, op weg naar het beloofde land? Of is het een glossy reclamefoto voor bijvoorbeeld een duur Italiaans merk parfum? Barbara heeft in dit werk de codes en conventies (gewoontes) op het gebied van afbeelden en presenteren met elkaar vermengd waardoor de beelden voor meer interpretaties vatbaar zijn. Noem drie beeldelementen waardoor deze foto s op reclame affiches lijken. Noem drie beeldelementen waardoor deze foto s op persfoto s lijken. 18

19 Barbara wil met haar foto s onderzoeken hoe mensen, voorwerpen en gebeurtenissen worden afgebeeld en hoe mensen kijken naar afbeeldingen. Het kijkgedrag van mensen wordt bijvoorbeeld beïnvloed door de plek waar de foto te zien is. Als een foto in de krant staat, kijk je er anders naar dan naar dezelfde foto in een fotoalbum of in een reclamefolder. Ook je kennis is van invloed op hoe je kijkt. De kennis en culturele herkomst van een persoon kunnen bepalend zijn voor hoe je naar een beeld kijkt. Barbara omschrijft dit als volgt: What you see depends on what you re looking for. Of te wel: Wat je ziet, is afhankelijk van wat je verwacht. Als je uit het raam kijkt, verwacht je iets anders te zien dan als je naar het televisiescherm kijkt. Le monde ap p artient à ceux qui se lèvent tôt 2002 / / 2006 Poster, krant/wallpaper 19

20 Slotvragen Je hebt nu heel veel werk gezien dat Barbara Visser afgelopen zestien jaar heeft gemaakt. Welk kunstwerk van deze tentoonstelling spreekt jou het meeste aan? Leg uit waarom. Welk kunstwerk van deze tentoonstelling spreekt jou het minste aan? Leg uit waarom. 20

21 Plak hier je entreekaart je Deze museumopdrachten kun je in overleg met je CKV-docent in je kunstdossier opnemen. Met dank aan: Barbara Visser, Laurenz Brunner, Ian Brown, Galerie Annet Gelink, Museum Boijmans Van Beuningen, Solar Initiative, Gemeente Almere, Provincie Flevoland, OCW, Heijmans Vastgoed IBC. Op vertoon van je schoolpas heb je gratis toegang in Museum De Paviljoens. Elke eerste zondag van de maand is er van uur een gratis rondleiding door de tentoonstelling. Museum De Paviljoens Odeonstraat AL, Almere, NL Geopend wo, zat, zo uur do, vrij uur s avonds! Dit lesmateriaal is ontwikkeld door de Afdeling Educatie van Museum De Paviljoens 21

22 Entree Museum Fietspad Paviljoen Terras Paviljoen 4 Terras Paviljoen Museums Vinkel 54 Paviljoen Toilet Toilet Toilet Kantoor ingang Terras Kunst kijken voor kinderen Kantoor Kantoor Kantoor Kantoor Kantoor Paviljoen 1 22