BELANGENVERENIGING MASSAGE EN SPORTVERZORGING NOVEMBER DOOR DE STROT Cirkelen. CODEX CIVICUS Behandeleffect. JELLES Da s niet niks!

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "BELANGENVERENIGING MASSAGE EN SPORTVERZORGING NOVEMBER 2007. DOOR DE STROT Cirkelen. CODEX CIVICUS Behandeleffect. JELLES Da s niet niks!"

Transcriptie

1 BELANGENVERENIGING MASSAGE EN SPORTVERZORGING NOVEMBER 2007 DOOR DE STROT Cirkelen CODEX CIVICUS Behandeleffect JELLES Da s niet niks!

2 U kent Chemodol, de hypo-allergene afwasbare massage-olie. Maar Chemodis heeft meer massage-oliën. Zoals Chemotherm, een massage-emulsie met milde en verantwoorde warmtewerking. Het zuiver plantaardige Olivine, zonder conserveermiddelen en emulgatoren. Chemovine, speciaal voor de sterk behaarde huid. En, speciaal voor de overgevoelige huid, Chemoderm met natuurlijke werkstoffen en de ongeparfumeerde Baselin Emulsion met biologische eigenschappen. Uw leveranciers kunnen u er alles over vertellen. Of bel voor meer informatie: 0800-chemodis ( ). Chemodis B.V. Postbus 9160, 1800 GD Alkmaar. Telefoon (072) , fax (072)

3 Colofon Message Jaargang 15, nummer 5 Samenstelling BMS Redactie adres Passiebloem AK Rotterdam info@bms-belangenvereniging.nl Leden administratie Postbus AA Sliedrecht Vormgeving Romec Designs info@romec-designs.nl Druk Drukkerij de Potter Weg en Land DB Bergschenhoek info@depotter.nl Contributie Het contributiejaar is weer bijna ten einde en wij hebben jullie heel hard nodig om onze vereniging sterk te houden. Wij hopen dan ook dat je het lidmaatschap voor 2008 wilt prolongeren. U kunt uw contributie nu ook online betalen met een creditcard of via PayPal. Voor meer informatie over de vereniging kunt u terecht op onze nieuwe website: INHOUD Door de strot 4 Een nieuwe rubriek over cirkelen door Coriene Lodder. Sportkantines volgend jaar rookvrij 5 Kraakbeen herstellen via eigen cellen 6 Verschijning Februari April Juni September November Kopij 13 januari 10 maart 12 mei 11 augustus 27 oktober Sporten met een donororgaan 6 Codex Civicus 7 Peter gaat verder in op het behandeleffect. Advertenties Telefoon: (078) info@bms-belangenvereniging.nl Advertentie index Chemodis...2 Meerssport...6 Natural Health Products...6 Stehmann Thomas Cook Therapeuten-Register.nl Lopharm Sissel Toco Tholin Heathlove Podiamed Centraal Beheer Achmea Vertraagde hersenactiviteit 8 Jelles 9 Mariëlle van Broekhoven belicht ditmaal een erg belangrijk onderwerp: tarieven. Boekbespreking 11 Indiase handenyoga 11 Podologie volgens Niek Flore 12 Van distaal naar normaal 14 Check-up. Cursusoverzicht 15 Waarom gebruiken topsporters doping? BMS BELANGENVERENIGING Columna Varialis 20 Hier aan de kust, de Zeeuwse kust. Een persoonlijke bijdrage van Carel Schott. Boekbespreking 21 Massageteam in actie 22 Drastisch afvallen met de EndoBarrier 22 Uit de pers 23

4 Coriene Lodder Lijnen, wat is dat een drama voor veel mensen. De dappere lijn(st)er start vaak ontzettend gemotiveerd, gebruikt een boek of dieet als leidraad en de kwelling begint. Vanaf het begin gaat er bij veel mensen maar één ding door het hoofd: eten. En dat is vanaf nu aan allerlei regels gebonden. Niet alles mag meer zomaar door de mond om heerlijk het buikje te gaan vullen. Nee, het moet anders gaan. Er wordt gezond en meestal caloriebeperkt gegeten. In het begin is het meestal niet zo moeilijk. Het is immers een weldoordachte keuze geweest. Je hoorde de laatste maanden steeds meer subtiel commentaar op je uiterlijk. Kleding begon steeds meer te knellen. Je voelde je minder lekker in het zwembad, had het gevoel dat iedereen naar je keek, en niet omdat je zo n slank figuurtje hebt! Overal om je heen zag je alleen maar slanke mensen die je gelukkig toelachten, bij de supermarkt, in de sauna en in de tijdschriften. Kon je jezelf maar blijvend fotoshoppen. Aan de slag De start is goed. Het valt mee met de honger, je dieet blijkt goed te volgen en de eerste twee kilo zijn er al snel af. Nog maar tien te gaan. Na vijf kilo komen de eerste complimentjes al binnen. Dit motiveert enorm, je krijgt meer ruimte in je kleding en letterlijk en figuurlijk meer lucht. Je beloont jezelf met een impulsaankoop nieuwe kleding. Onderweg genoten van een heerlijk kopje koffie met daarbij dan ook dan voor één keer een moorkop, want dat was al weer een week of zes geleden. Je geniet van dit overheerlijke stukje clandestien plezier. Ondertussen is de jojo al een aardig eindje uitgerold. Hard op weg naar het maximale uiteinde van het touwtje, om daarna weer moeiteloos zichzelf op te rollen. Terug naar het begin, een leven van overgewicht. Elastiek Ik spreek altijd liever van het elastiek effect. De lijn(st)er vertrekt vanuit punt A op weg naar de ideale situatie punt Coriene is voedingdeskundige, diëtiste en werkzaam bij IVS Opleidingen als docente gewichtsconsulent, sport en voeding en binnen de opleiding tot Personal Health Coach. Coriene begeleidt daarnaast sporters met voedingsadviezen en mensen met gewichtsproblemen. Zij doet dit vanuit haar visie van cirkelen in plaats van lijnen. B. Wat mensen daarbij ervaren is dat alsof ze onbewust met een stevig stuk elastiek vast zitten aan hun huidige situatie. Motivatie schenkt de kracht om het elastiek in beweging te zetten, en dat lukt meestal goed in het begin. Maar hoe dichter ze bij hun doel komen hoe harder het elastiek gaat trekken. De spanning op het elastiek neemt uiteindelijk zodanige vormen aan dat de meeste mensen van hun voeten getrokken worden en uiteindelijk zelfs ver voorbij het beginpunt tot stilstand komen Zwaarder en vetter dan daarvoor, verrijkt met de ervaring van illusies. Dit werkt enorm demotiverend, dit was ook niet beloofd door de welbespraakte dieetgoeroe. In de komende maanden zullen de irritaties en negatieve gevoelens weer gaan oplopen. Dit resulteert uiteindelijk in een door negativiteit gevoede motivatie. Totdat de dag weer aanbreekt dat deze ballon weer zodanig gevuld is dat iemand weer besluit om eens flink aan het elastiek te gaan trekken. De zoveelste poging die uiteindelijk zal eindigen in een zwaarder gewicht, desillusie en een versterkt negatief zelfbeeld. Cirkelen Lijnen biedt geen uitkomst, het gesjor en getrek aan het elastiek wordt door ruim 90% van de mensen verloren. Waarbij nagenoeg iedereen eindigt aan de andere kant van de streep. Je valt gewoonweg niet af van lijnen. Het eindresultaat is kilo op kilo meer en je blijft ontredderd achter ondanks alle moeite die geïnvesteerd was. Maar er is een alternatief. Ik noem dit cirkelen. Denk hierbij aan de vijf Olympische ringen. Hierbij introduceren we een nieuwe Olympische gedachte: Wie meedoet Door de strot Cirkelen gaat winnen. Alleen aan een elastiek trekken van A naar B werkt dus niet. De lijn gaat vervangen worden door cirkels, vijf in getal. Waaruit bestaan dan de vijf cirkels? Uit motivatie, die had je al anders was je nooit begon- 4

5 Actueel Sportkantines volgend jaar rookvrij Roken in sportkantines is per 1 juli 2008 niet langer toegestaan. Dat schrijft minister Klink in een brief aan de Tweede Kamer. De zelfregulering van het rookbeleid in de sportsector, waarover in 2004 afspraken waren gemaakt, blijkt niet afdoende te werken. Daarom heeft de minister besloten de hele sportsector tegelijk met de horeca rookvrij te maken. Sinds 1990 is al een deel van de sportsector, namelijk de gemeentelijke en door de overheid gesubsidieerde binnensport, wettelijk rookvrij. Deze regels golden echter nog niet voor commerciële en buitensportaccommodaties. De sportsector moet, vindt het kabinet, een gezonde omgeving bieden voor sporters, bezoekers en de jeugd. Lijnen biedt geen uitkomst, het gesjor en getrek aan het elastiek wordt door ruim 90% van de mensen verloren. nen. Een stuk kennis over voeding, weten wat je eet. De derde cirkel heeft betrekking op je gedrag. Hoe doe je boodschappen, wat zijn je eetmomenten? De vierde cirkel is de cirkel van bewegen. Hoe ga je om met bewegen en sport. De vijfde is een hele belangrijke. Namelijk hoe ga je dit allemaal toepassen? De cirkel van beloning. Genieten van gezond en lekker eten, van de veranderingen in je lichaam en geest. Jezelf lekkerder voelen met meer energie. Je beweegt mooi en voelt de rust en ruimte van meer lucht in je bestaan. Alle cirkels staan met elkaar in verbinding en als in een glijbaan glijd je van de ene in de andere cirkel. In elke cirkel doe je ervaring op en win je voor jezelf. Neem de tijd Mooie woorden, niet? In de komende reeks artikelen worden de cirkels stap voor stap mooi rond aangeleverd. Nog niet zenuwachtig worden omdat je direct aan de slag wilt. Gun het de tijd, je bent immers ook niet in een week tijd te zwaar geworden. Elke cirkel die voorbij komt kun je alvast gaan toepassen. En binnen een jaar ligt er een prachtig boek op de plank en dat gaat over inderdaad cirkelen. Dan kun je goed ingelezen aan de slag en beginnen we bij IVS Opleidingen een groep met goed gemotiveerde mensen om te bereiken wat we allemaal willen, een gewicht dat bij ons past. Om nog meer te genieten van het leven en van lekker eten. Kun je echt nog niet wachten en toch al aan de slag? De nieuwe opleiding tot gewichtsconsulent doorloopt ook deze principes, je kunt het cirkelen dan vertalen naar potentiële cliënten in een eigen praktijk. Er lopen ondertussen ruim zeven miljoen Nederlanders rond als mogelijke klant. Reageren? coriene@bms-belangenvereniging.nl 5

6 Kraakbeen herstellen via eigen cellen Een traumatisch kraakbeendefect, bijvoorbeeld door een op het voetbalveld verdraaide knie, kan het beste zo snel mogelijk via kraakbeenvormende cellen uit de eigen knie hersteld worden. Dat concludeert orthopedisch chirurg i.o. Kiem Gie Auw Yang in zijn promotieonderzoek dat hij uitvoerde aan het UMC Utrecht. Implantatie Kraakbeendefecten in knieën zijn goed te herstellen via de implantatie van lichaamseigen kraakbeenvormende cellen. Deze cellen worden uit de knie gehaald, buiten het lichaam opgekweekt en weer teruggezet (dit proces heet autologe chondrocyten implantatie of ACI). Deze techniek leidt tot microscopisch beter regeneratieweefsel en is even veilig als de huidige standaardbehandeling waarbij kleine gaatjes in het onderliggende bot geboord worden zodat het beenmerg het kraakbeen kan herstellen (microfracturing). Dit concludeerde Auw Yang samen met collega s van de universiteit van Leuven in een klinische trial die in meerdere Europese centra uitgevoerd werd. Tijd een factor Bij de toepassing van ACI is het van belang om kraakbeendefecten zo snel mogelijk na het ontstaan te behandelen. In een beschadigd gewricht waar een patiënt al weken of maanden mee rondloopt, lijkt het kraakbeenherstellend vermogen van de cellen namelijk sterk afgenomen en wordt het gewrichtsmilieu ongunstig beïnvloed. Auw Yang toonde dit aan door kraakbeenvormende cellen uit artrotische en gezonde knieën met elkaar te vergelijken en de invloed van gewichtsvloeistof op kraakbeenregeneratie te onderzoeken. Gewrichtsmileu Bij langer bestaande kraakbeendefecten lijkt het daarom beter eerst het gewrichtsmilieu te herstellen. Om die reden heeft Auw Yang de effectiviteit van een nieuwe ontstekingsremmer, die gemaakt word uit bewerkt bloed van de patiënten, onderzocht. Hij injecteerde 167 patiënten met knie-artrose met de ontstekingsremmer of een placebo. Hoewel de behandelde patiënten significant minder pijnklachten hadden en verhoogde activiteit rapporteerden dan controlepersonen, lijkt deze verbetering voorlopig niet klinisch relevant. Op de lange termijn ziet Auw Yang wel toekomst voor deze benadering. Kiem Gie Auw Yang promoveerde op 9 juli j.l. aan de faculteit geneeskunde van de Universiteit Utrecht. Transplantatie Sporten met donororgaan Van 26 augustus t/m 1 september vonden in de Thaise hoofdstad Bangkok de World Transplant Games plaats. In totaal deden achthonderd sporters uit veertig landen mee. Nederland was aanwezig met 55 sporters die een nier-, long-, hart-, lever- of stamceltransplantatie hebben ondergaan. Ze deden in de vochtige warmte van Thailand mee aan sporten als wielrennen, zwemmen, volleybal, tennis en atletiek. Minister Klink van Volksgezondheid presenteerde in september een masterplan voor orgaandonatie. In Nederland stonden per 1 mei dit jaar mensen op de wachtlijst voor een nier-, lever-, hart-, of longtransplantatie. GROOTHANDEL IN SPORTVERZORGINGS-, EHBO/BHV- EN PEDICURE ARTIKELEN Als u het niet vraagt zult u het nooit weten, dus vraag naar onze prijslijst, of kom gerust eens langs in onze winkel/showroom. Leverancier van o.a. Biofreeze, Chemodis, Volatile, Toco BSN Medical, Mueller, Gehwol en Laufwunder, Curetape en Kinesiotape en ook draagbare en vaste massagebanken/stoelen en de diverse toebehoren. Doe meer met meersport! Openingstijden: Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag uur uur uur uur uur J.A. Beyerinkstraat 5a 2912 AA Nieuwerkerk a/d IJssel Telefoon (0180) Fax (0180) info@meersport.nl Website 6

7 Peter Burger Net terug van een vakantie-tripje naar Rome, alwaar we hebben onderzocht of de oude gladiatoren, voor hun gevechten, ook werden gemasseerd, volgt hier het vervolg op mijn artikel uit de vorige Message. De vorige keer heb ik het gehad over het al dan niet bestaan van wetenschappelijk bewijs voor de effecten van massage bij diverse aandoeningen. Bij sommige aandoeningen blijkt massage een interessante, therapeutische interventie te zijn. Bij het zoeken naar wetenschappelijk bewijs voor massage komt ook een aantal opmerkelijke feiten aan het licht. Zo wordt er in de meeste onderzoeken niets gezegd over de gebruikte massagetechnieken, alsmede over de intensiteit van de gebruikte technieken, de duur en de frequentie. Het wordt zo dus lastig te bepalen wat precies te doen als masseur. Individu Verder wordt in de diverse onderzoeken massage vaak gezet tegenover een andere interventie (medicatie of manuele therapie). Als de andere interventie dan beter scoort, wordt deze genoemd als werkzaam bij een bepaalde aandoening. Dit betekent dan natuurlijk niet dat massage niets doet. Als het één beter scoort, zegt dat natuurlijk niet dat het andere slecht is. Een ander punt van aandacht is het feit dat wetenschappelijk onderzoek wordt gedaan met grote groepen patiënten. De conclusie van het onderzoek zegt dan iets over die patiëntengroep en niets over het individu. Massage kan dan bijvoorbeeld een goede of minder werkzame interventie zijn binnen zo n groep patiënten, maar dat hoeft niet te gelden voor ieder individu. Binnen onze (therapeuten)opleidingen wordt juist veel aandacht gegeven aan de behandeling van het individu. Vandaar dat ik daar, op deze plaats, wat verder op in wil gaan. Codex Civicus Behandeleffect Uitstraling Uit onderzoek blijkt dat de uitstraling van de masseur/therapeut een niet te onderschatten factor is in het verkrijgen van een effect van een behandeling. Uitstraling, houding, mate van professionaliteit, respect voor het individu en empathisch vermogen blijken bepalende factoren te zijn voor het welslagen van je behandeling. Verder speelt ook de behandelruimte een cruciale rol. Ook de uitstraling van deze ruimte 7

8 bepaalt voor een groot deel het uitkomst van de behandeling. Dat lijkt vreemd, maar dat is het niet, als je begrijpt hoe dat behandeleffect nu eigenlijk tot stand komt (daarover straks meer). Naast deze zachte factoren spelen harde factoren zoals de handvatting van de therapeut/ masseur, de gebruikte handgrepen, de duur en de frequentie van de behandeling natuurlijk ook een belangrijke rol. Behandeleffect Iedere prikkel die je toedient aan een cliënt heeft een effect. Natuurlijk hoop je als therapeut of masseur dat jouw prikkels leiden tot een gewenst effect. Dit kan bijvoorbeeld zijn ontspanning (sedering), stimulatie, doorbloedingverbetering of pijnstilling. De prikkels die een masseur of therapeut toedient komen meestal binnen via de huid, spieren en/of de gewrichten van de cliënt. Gespecialiseerde sensoren binnen de hiervoor genoemde structuren signaleren die prikkels. Die prikkels genereren een elektrisch signaal en zo worden ze via zenuwvezels geleidt naar het brein. Binnen het brein doorlopen die prikkels verschillende centra; te weten emotionele en mentale, cognitieve centra. Alhier wordt er aan de prikkels een betekenis, een lading gegeven. Het uiteindelijke effect van die prikkels wordt binnen het brein bepaald. In die grijze massa ligt heel veel informatie opgeslagen. Met name informatie (met emotionele lading) over eerdere ervaringen met betrekking tot van alles en nog wat. Ook de verwachtingen over iets dat nog komen gaat ontstaan in het brein. Deze 2 aspecten (eerdere ervaringen en verwachtingen) spelen een belangrijke rol in de verwerking van prikkels en in het ontstaan van een bepaald effect. Kort samengevat: zijn je eerdere ervaringen met een bepaalde behandeling of therapie goed en verwacht je dat deze behandeling nu weer gaat werken, dan lijkt succes bijna verzekerd. Ik zeg hier expres bijna, want er blijkt nog een cruciale factor mee te spelen. En dat is dat het brein wel in een bepaalde ontspannen, adaptieve toestand moet verkeren. Verkeert je brein in een staat van alarm, zoals bijvoorbeeld tijdens langdurige stressvolle periodes (na voor jou ingrijpende gebeurtenissen) dan is het als een flipperkast die in de hoogste versnelling staat. Iedere prikkel die je dan toedient komt in een instabiel systeem terecht en het effect van die prikkel is onvoorspelbaar. De Codex Medicus, Wil je dus een effectieve het handschrift of behandeling geven, dan handboek van de zijn een aantal factoren geneeskunde was de van belang. Zorg als inspiratiebron voor masseur/therapeut allereerst voor een profes- het ontstaan van de naam Codex Civicus, sionele uitstraling met het handschrift van empathisch vermogen een burger. In deze en een respectvolle rubriek behandel ik benadering van de cliënt. Zorg ook voor een diverse onderwerpen bekeken door een hygiënische, warme en Westerse of door een professionele behandelruimte. Informeer Oosterse bril. verder eens bij de cliënt naar eerdere behandelervaringen. Wat is er toen gedaan en wat was het effect daarvan? Verder is informatie over de verwachting van de aanstaande behandeling interessant. En last but not least, hoe is de staat van het brein? Is het een stabiele factor of is het een op hol geslagen flipperkast? In het beste geval kun je aansluiten bij de eerdere ervaringen en de verwachtingen van de cliënt en zo een optimaal behandeleffect verkrijgen. In een ander geval zul je je moeten aanpassen en prikkels moeten toedienen die, door die overactieve flipperkast, wel kunnen worden verwerkt. Bezien vanuit het brein is het dus interessant om je behandeling aan te passen aan het individu. Wil je je als behandelaar niet aanpassen dan is het nuttig om eens met de cliënt te praten en uit te leggen waarom je van plan bent anders te werk te gaan dan de cliënt gewoon is of dan wat hij verwacht, om zo het brein van de cliënt alvast voor te kneden. Dit alles om een zo gunstig mogelijk behandeleffect te bereiken. Die Romeinse gladiatoren waar ik het in het begin van dit artikel over had, werden ook gemasseerd. Daarvoor hoefde ik niet naar Rome af te reizen. Kijk maar naar die ingevette lijven in de film The Gladiator. Reageren? peter@bms-belangenvereniging.nl Mobiel bellen Vertraagde hersenactiviteit De hersenen van mensen die vaak mobiel bellen zijn trager dan die van minder frequente gsm-gebruikers. Mobiele bellers beschikken daarentegen over betere selectieve aandacht. Dat blijkt uit een studie van Nijmeegse onderzoekers naar de langetermijneffecten van gsm-gebruik. Onderzoek In het septembernummer van het tijdschrift International Journal of Neuroscience publiceerden de onderzoekers van Brainclinics Diagnostics en de Radboud Universiteit Nijmegen hun bevindingen. Voor het onderzoek werden de gegevens gebruikt van honderd frequente bellers, honderd niet-mobiele bellers en honderd mensen die daar tussen zitten. De groep frequente bellers belt vaak, lang en dat al meerdere jaren. Extravert Uit het onderzoek is gebleken dat de hersenen van frequente mobiele bellers meer trage activiteit laten zien. Ernstig vertraagde hersenactiviteit wordt ook wel gevonden bij onder meer de ziekte van Alzheimer. Deze mate van vertraging kan echter nog als normaal worden gezien. Men vermoedt dat de effecten wellicht ernstiger worden naarmate mensen langer een mobiele telefoon gebruiken. Verder blijkt uit het onderzoek dat mobiele bellers extraverter zijn. Ook hebben regelmatige gsm-gebruikers een betere selectieve aandacht. De onderzoekers denken dat dit komt door mobiel bellen in rumoerige omgevingen, waardoor de beller leert om zich te concentreren op het telefoongesprek en irrelevante informatie leert te filteren. Bron ANP 8

9 Mariële van Broekhoven Zoals beloofd in de vorige Message ga ik deze keer uitgebreid in op de tarieven voor een massagebehandeling door sportmasseurs, sport- en massagetherapeuten. In mijn vorige artikel gaf ik al aan dat we het kennelijk vaak moeilijk vinden om een fatsoenlijk tarief te vragen voor onze diensten. Bang om potentiële klanten af te schrikken: Da s niet niks!. Wees echter geen bangebroek. Vergeet niet dat ze hiervoor van al jouw kennis en vaardigheden gebruik maken en daarbij geven ze het bovendien vaak wel zonder blikken of blozen uit aan bijvoorbeeld de kapper, het opknappen van hun huis, het repareren van hun wasmachine of een willekeurig avondje uit. Baan Jelles Da s niet niks! Op het moment dat je met je massagevaardigheden aan de slag gaat, ongeacht of dit nu voor enkele uurtjes per maand of fulltime is, is het dus een baan. Een hele leuke baan, waarvoor je een gedegen opleiding hebt gevolgd, allerhande kosten hebt gemaakt en die dus ook een leuk centje op moet leveren. Zoals Ad Scheepbouwer het ooit al eens mooi verwoordde: Het kan geenszins de bedoeling zijn dat je met je dure opleiding voor een habbekrats gaat werken of er een dure hobby van maakt. Om tot een goed tarief te komen heb je om te beginnen een goed overzicht nodig van alle kosten die je maakt. Ik heb hieronder enkele dingen vanuit mijn ervaring (of waar ik me over heb laten informeren) beschreven waar je zoal tegen aan kunt lopen als je een praktijk begint. Belastingdienst Om te beginnen zijn daar natuurlijk onze grote vrienden van de belastingdienst die het niet leuker kunnen maken dan alleen al met het BTW tarief van 19% (20% in 2008) éénvijfde deel van je inkomsten op te slokken. Da s dus niet niks! In principe ben je als sportmasseur, sport- of massagethe- Mariëlle van Broekhoven is in juni 2007 afgestudeerd als massagetherapeut bij IVS Opleidingen. Sinds 2004 heeft zij een eigen praktijk Body Balance Massagetherapie in Dongen. Deze rubriek is voor mij een leuke manier om eens over vanzelfsprekendheden na te denken, zaken vanuit de kant van de student te belichten of dingen uit te werken waar jij vanuit jouw optiek meer duidelijkheid over zou willen hebben. Het kan geenszins de bedoelding zijn dat je met je dure opleiding voor een habbekrats gaat werken of er een dure hobby van maakt. rapeut verplicht om BTW te rekenen. Heb je echter (nog) niet zoveel inkomsten dan kan het heel goed zijn dat je onder de kleine ondernemers regeling oftewel KOR valt. Je valt hieronder als wat je aan de belastingdienst aan BTW af moet dragen min de door jou zelf betaalde BTW minder is dan 1883,- op jaarbasis (2007). Je kunt er onder bepaalde omstandigheden zelfs voor kiezen om ontheffing aan te vragen van de administratieve verplichtingen van de BTW. Raadpleeg hiervoor de website van de belastingdienst en/of je boekhouder. Mijn boekhouder adviseerde me om niet voor dit laatste te kiezen omdat je dan ook de door jezelf betaalde BTW niet meer af kunt trekken. Naast de BTW is er natuurlijk nog de inkomstenbelasting. Verdien je niet zoveel met masseren, dan ziet de inkomstenbelasting je niet als bedrijf en vallen je inkomsten onder de post inkomsten uit overige werkzaamheden. Dat je een bepaald bedrag bij zou mogen verdienen zonder daar belasting over te hoeven betalen is een fabeltje. In principe betaal je over iedere verdiende euro inkomstenbelasting. En zelfs nog een freelance belasting van een dikke 4%. Al met al gaat er dus nog eens minstens een slordige derde van je tarief verloren aan inkomstenbelasting en da s zeker niet niks! Heb je echter inkomsten dan heb je ook recht op een aanrechtsubsidie van zo n slordige 2000 die wordt verrekend met het bedrag aan inkomstenbelasting dat je moet betalen. Verder is het zo dat je als je in een jaar meer kosten hebt gemaakt dan inkomsten hebt gehad (verlies draait dus) je dit verlies mag verrekenen met de winst uit komende jaren. Een goede boekhouder kan dan ook zeker geld opbrengen. Ze zijn vaak goed op de hoogte van allerlei tips en trucs die voor jouw situatie van toepassing kunnen zijn en voordeel op kunnen leveren. De kosten voor je boekhouding 9

10 TaRIEF PER MINUUT Bedrijfskosten per jaar De bedrijfskosten kunnen worden afgelezen uit de exploitatierekening van het voorafgaande jaar. Bij de bedrijfskosten is nog geen rekening gehouden met de inkoopwaarde van gebruikte materialen, een winstopslag van 10% van de te betalen rente, het geïnvesteerde vermogen, het ondernemersrisico en de BTW. Productieve minuten per jaar Onder de beschikbare tijd wordt een werkweek van 39 uur verstaan. Het aantal productieve minuten wordt als volgt berekend: 52 weken x 39 uur = 2028 uur. Voor o.a. vakanties gaan daar 308 uur van af en blijft er 1720 uur volledige werktijd over. Hiervan is ongeveer 70% productieve tijd in de massagepraktijk (1204 uur). Het totale aantal productieve minuten per jaar is dus (1204 uur x 60 minuten). Opslagpercentage Het opslagpercentage voor de verbruikte materialen is 3%. Kostprijs per minuut Met behulp van de bovenstaande gegevens kan de kostprijs per minuut worden bepaald. Bedrijfskosten ,- Ondernemersloon ,- Subtotaal ,- Dit bedrag wordt gedeeld door het aantal productieve minuten per jaar: / = 0,42. Hierbij wordt het opslagpercentage voor materialen (3% van 0,42 = 0,01) en de winstopslag opgeteld (10% van 0,43 = 0,04). Basisbedrag p/m 0,42 Opslag materiaal 0,01 Winstopslag 0,04 Subtotaal 0,47 BTW (19%) 0,09 Kostprijs per minuut 0,56 Een behandeling van 30 minuten kost in dit voorbeeld 30 x 0,56 = 16,80. Een behandeling van een uur 60 x 0,56 = 33,60. zou je dan weer kunnen drukken door alles zó compleet aan te leveren dat je boekhouder er (zoals in mijn geval) maar een uurtje werk op jaarbasis mee heeft. Schaf bijvoorbeeld voor je administratie een kolommenboek aan om je inkomsten en uitgaven in te schrijven, deel samen met je boekhouder de kolommen in en maak samen een rekeningschema tje voor de overige kosten wat je vervolgens zelf in je boek bij de betreffende kosten noteert (codeert). Tel aan het eind van het jaar alles per code bij elkaar op en lever de hele mik in bij je boekhouder, en doe je BTW aangifte zelf! Nou hoor ik je al denken: Jeetje, da s niet niks! Het is echter lang niet zo moeilijk als het lijkt en je boekhouder kan je goed op gang helpen. Praktijk Uiteraard kom je ook nog voor een heleboel andere kosten te staan als je een eigen praktijk gaat starten. Denk aan: verbouwing en aankleding van je praktijkruimte, een massagetafel en/ of stoel, kosten voor gas/water/licht, het wassen en drogen van je handdoeken, de handdoeken zelf!, massage olie, computer, advertenties, visitekaartjes, website, kadobonnen, telefoonkosten, verzekeringen, schoonmaakkosten, studiekosten, reiskosten en ga zo maar door. Kamer van Koophandel Besluit je om niet onder je eigen maar onder een praktijknaam (oftewel fantasienaam) te werken dan is het verplicht om je in te laten schrijven bij de Kamer van Koophandel. Werk je wel onder je eigen naam dan is dit niet verplicht en bespaar je jezelf 50,- op jaarbasis. Beroepsvereniging Wil je jezelf aansluiten bij de beroepsvereniging BATC om declaraties uit te kunnen schrijven dan ben je weer een behoorlijk bedrag kwijt aan (jaarlijkse) inschijf- en aansluitkosten van zowel de BATC als de RING. Voor het eerste jaar is is dit bij elkaar opgeteld ongeveer 755,-. Daarna jaarlijks ongeveer 350,-. Niet niks dus, maar wel iets om over na te denken als extra service naar je klanten. Geld verdienen Tja, en dan wil je er natuurlijk ook nog wat aan verdienen. Want buiten alle financiële kosten die je maakt stop je er ook nog eens behoorlijk wat tijd in die ook betaald moet worden uit je tarief. Draai je al een jaar of langer dan kun je zelf een tarief per minuut uitrekenen (zie kader). Tatatataaaaaa! Misschien was het onderstaande wel het eerste wat je gelezen hebt van dit artikel (zou ik zelf wel gedaan hebben denk ik). Of als je dan eindelijk door al het bovenstaande aan ontzettend handige informatie, tips en adviezen heen geknaagd bent kom je dan nu aan waar dit hele artikel om draait: de tarieven. Alles bij elkaar genomen uitgaande van al het bovenstaande adviseert de BMS de volgende te hanteren tarieven. Het gaat hierbij om een niet bindende richtlijn. Toch kun je aan de hand van dit overzicht een goede indruk krijgen van gedegen tarieven die de hele lading dekken. TARIEVEN Tarief per behandeling van 30 min. 60 min. Sportmasseur 17,50 35,00 Sporttherapeut i.o. 20,00 40,00 Sporttherapeut 22,50 45,00 Massagetherapeut i.o. 20,00 40,00 Massagetherapeut 22,50 45,00 RING Je kunt ook uitgaan van de tarieven die de RING adviseert, deze liggen wel nog een stukje hoger. Volgens de RING vallen we met z n allen onder het Therapeut B -tarief. Het kan zijn dat als je deze tarieven hanteert bij klanten die enkele keren per maand komen en niks vergoed krijgen de kosten voor zo hoog op lopen dat het risico groot wordt dat ze gaan lopen. Een tip hiervoor kan zijn om bij bijvoorbeeld sporters de behandeltijd wat korter te maken (en dus goedkoper) en die tijd supernuttig te gebruiken door goede accenten te leggen. Pfew, wat een zwaar maar hopelijk nuttig stukje dit keer! Wees dus wijs en volg de adviesrichtlijn die hier wordt aangegeven. Te lage tarieven maken voor de massagebranche meer kapot dan je lief is en da s mooi niks! Met grote dank voor alle geestelijke en informatieve bijstand aan Ad Scheepbouwer, Hans van Bergeijk, BATC en RING. Reageren? jelles@bms-belangenvereniging.nl 10

11 Boekbespreking Mudra s Mudra s zijn oefeningen met de handen en vingers die al duizenden jaren een belangrijk onderdeel vormen van de yoga-kunst. Ze zijn gebaseerd op het principe dat onze handen verdeeld zijn in reflexzones die overeenstemmen met bepaalde lichaamsdelen en organen. Door de juiste bewegingen en drukmassage helpen mudra s u om energieblokkades in uw lichaam te verhelpen. Op die manier kunt u met een beperkt aantal eenvoudige oefeningen tal van lichamelijke en mentale klachten voorkomen en bestrijden. In dit boek vertelt de auteur hoe u mudra s in uw dagelijks leven kunt integreren om uw lichamelijk en geestelijk welzijn te bevorderen. Stap voor stap wordt voor tal van klachten, van een hoge bloeddruk en futloosheid tot rugpijn of misselijkheid, de gepaste vingeroefening beschreven. Bovendien leest u in dit boek hoe u uw lichaam inwendig kunt reinigen en hoe u uw ademhaling zodanig kunt regelen dat u een optimaal effect van mudra-yoga krijgt. Type Paperback Auteur(s) A. Christiansen Uitgever Centrale Uitgeverij Deltas ISBN Pagina s 94 Prijs E17,95 ( Indiase handenyoga Mudra s zijn houdingen van het lichaam die de een of andere invloed doen, bijvoorbeeld zo n 15 minuten. Je zou die is gewoonlijk effectiever om ze wat langer te hebben op de lichaamsenergieën tijd over de dag kunnen spreiden, maar deze of je stemming. In de meeste gevallen worden ook deel van je meditatie kunnen maken. Doe de handen en vingers in een behaalde positie de vingerposities met beide handen, tegelijkertijd. Dit zal een krachtiger effect hebben gehouden, maar het hele lichaam kan ook deel van de mudra uitmaken. dan een mudra met slechts een hand doen. Sommige mudra s zijn simpel genoeg om ze Meditatie zelfs met je handen in je zakken te doen, zoals De meest bekende mudra s zijn waarschijnlijk de set van vier mudra s. Je kunt deze overal die welke gedaan worden tijdens meditatie. Je doen wanneer je het gevoel hebt dat je ze kunt zit in de lotushouding (of in kleermakerszit) gebruiken, zonder aandacht te trekken. en plaatst of de handen op de knieën, waarbij de toppen van de duimen en wijsvingers Oefening elkaar raken, of de handen in de schoot, met Dit is een simpele manier om je energie te de vingers van de rechterhand rustend op de balanceren, die je vrijwel overal kunt doen, linkerpalm. Maar ook het christelijke vouwen terwijl je zit, staat, loopt of ligt. Het algemene van de handen om te bidden is een mudra, en effect is dat je kalmer wordt, meer ontspannen het Indiase begroetingsgebaar (dat ook voor en geconcentreerd. bidden gebruikt wordt), waar de handen voor de borst gehouden worden, met de handpalmen tegen elkaar. Het vouwen van de handen brengt je aandacht naar binnen, terwijl het hart geopend wordt. Het Indiase begroetingsgebaar brengt je in een respectvolle stemming. Spontaan De afzonderlijke mudra s (handposities) hebben de volgende effecten: Sommige mudra s worden spontaan gedaan, zoals de hakini Duim raakt de top van de wijsvinger mudra, waar de toppen van alle vingers gie naar de benen en het onderlichaam. Maakt Opent de wortelchakra, en beweegt meer ener- van de rechterhand je kalmer en meer geconcentreerd. De hakini mudra. de corresponderende vingertoppen van de linkerhand raken. Boeddhisme Mudra s zijn in het Oosten sinds duizenden jaren in gebruik, in het bijzonder bij het Boeddhisme. Boeddhabeelden hebben vaak de handen in bepaalde houdingen. Ze werden Duim raakt de top van de middelvinger en worden nog steeds gebruikt als spirituele Bevordert geduld. oefening, als een manier om verlichting te bereiken. Duim raakt de top van de ringvinger Energie, stabiliteit en zelfvertrouwen. Ze worden echter ook gebruikt voor fysieke klachten. Doe een mudra voor tenminste een Duim raakt de top van de pink aantal minuten, om deze te gebruiken. Het Intuïtie en gevoel. 11

12 Carel Schott Podologie volgens Niek Flore IVS Opleidingen is altijd op zoek naar nieuwe mogelijkheden en ontwikkelingen. In september/oktober van het nieuwe cursusjaar gaan wij een nieuwe éénjarige opleiding podologie aanbieden. Het is natuurlijk passend bij onze visie om dit op geheel eigen wijze vorm te geven. De drijvende kracht achter deze nieuwe cursus wordt Niek Flore, een autoriteit binnen dit vakgebied. De redactie van de Message stuurde Carel Schott op pad om de lezer nader kennis te laten maken met de mens Niek Flore en zijn visie. Ontmoet Niek en laat u meenemen in de interessante wereld van zijn visie op podologie. Deltavliegers en potvissen Vanuit een eerlijk en open gezicht, in alle rust vertelt hij zijn verhaal. Bewogen tijden komen voorbij, gevat in warm doordachte woorden. Het zijn geen gemakkelijke jaren geweest, ze hebben hem wel positief gevormd. Als altijd weet hij je te vangen met een inducerende manier van spreken, waarbij humor en zelfrelativering onze gedachtewisseling op de juiste momenten doorbreken. Aan het woord is Niek Flore, de geestelijke en fysieke vader van Footcontrol en PodFys. Deze voormalige tennisleraar mag dan een levensgevaarlijke crash overleefd hebben, hij oogt verre van gebroken. Eerder strijdbaar en energiek. Mijn leven staat weer helemaal open, ik zie nu juist allemaal nieuwe mogelijkheden. Ik voel me weer alsof ik twintig ben. Een val met zijn deltavlieger leek hem letterlijk en figuurlijk lichamelijk te breken. Grote veranderingen in zijn persoonlijke levenssfeer maakten het rijtje life changing events meer dan compleet. Maar zichzelf kennende wist hij alle ingrijpende gebeurtenissen te transformeren naar mogelijkheden in plaats van problemen. Hij kijkt weer verlangend naar de toekomst. Ooit begonnen als docent lichamelijke opvoeding maakte hij na een aantal jaren de overstap naar de fysiotherapie. Hij bleek een zeer bevlogen therapeut. Blessures, sport en menselijk contacten, waren zijn aanvankelijke insteek. Al snel volgde de opleiding manuele therapie en wist hij een bloeiende praktijk op te bouwen samen met de bekende sportfysiotherapeut Dick Zaanen. Al snel ging Niek verder en jarenlang zat hij in het voormalige hotel Het Witte Paard 12

13 in Rotterdam Zuid. Later verkaste hij verder Vreewijk in om zijn succesvolle praktijk in een groter pand voort te zetten. Baanbrekend en vernieuwend Niek is leergierig en heeft de succesvolle eigenschap om verschillende informatiestromen samen te voegen in praktisch toepasbare kennis. Zijn eerstvolgende project heet PodFys (spreek uit als potvis). Een samenvoeging van fysiotherapie, manuele therapie en podologie, want vooral dit laatste heeft zijn hart geraakt. Ik heb ook de opleiding podologie gevolgd, de hier opgedane kennis heb ik verweven in het PodFys concept. Hierbij staat de voet centraal in de functionele bewegingsketens. Wanneer de voet niet optimaal gebruik kan maken van zijn biomechanische mogelijkheden wordt de basis gelegd voor allerlei mogelijke blessures van teen tot kruin. Niek staart zich niet blind op voeten. Hij beschouwt de rol van de voet in juiste verhouding tot de stabiliteit en mobiliteit in andere delen van het lichaam. Het onderzoek binnen PodFys bestaat uit een uitgebreide voetanalyse met behulp van scan en camera waarbij het looppatroon wordt geanalyseerd. Maar ook functieonderzoek van de rest van het lichaam wordt meegenomen. Er wordt gekeken naar kracht, stabiliteit en mobiliteit. Sturen in plaats van steunen Al deze gegevens leiden tot een compleet behandelpan. De basis bestaat meestal uit een speciaal op maat gemaakte zool voor in de schoenen. Het unieke daarvan zijn de verschillende hardheidsgradaties. Daardoor wordt de voet in een ideale baan gestuurd gegeven het lichaam van de patiënt. Niek spreekt daarom ook over sturingszolen in plaats van steunzolen. Deze zolen zijn zeer flexibel en geschikt om mee te sporten. Naast de zolen krijgt de patiënt, zeker in het begin, ook fysiotherapeutische behandeling, denk hierbij bijvoorbeeld aan combinaties Bij 70% van de mensen zijn zeer positieve resultaten bereikt. van bindweefselmassage, mobilisaties en soms ook manipulaties. Daarna komt de verantwoordelijkheid steeds meer bij de patiënt te liggen. Vast onderdeel is een oefenprogramma om de musculaire balans in het lichaam te optimaliseren. Patiënten produceren dus ook zelf zweetdruppels. Met deze methodiek heeft hij jarenlange ervaring opgedaan in de praktijk. Dit heeft hem geleerd dat hij bij 70% van de mensen zeer positieve resultaten bereikt. Naast deze experience based waarneming is Niek Flore zeker ook een man van de wetenschap. Hij is bij meerdere wetenschappelijke onderzoeken nauw betrokken geweest. Hij volgt nieuwe ontwikkelingen altijd op de voet en blijkt een wandelende database met een uitgebreide zoekfunctie die snel parate kennis te voorschijn tovert. De gebeurtenissen van de afgelopen jaren hebben zijn leven op de kop gezet. Niek kennende heeft hij ook hier noden in deugden omgezet. Zijn praktijk wordt verkocht maar hij blijft voorlopig als coach op de achtergrond aanwezig. Het werk kan hij fysiek gewoonweg niet meer aan na de vele botbreuken door zijn val met de deltavlieger. Nu had ik achterover kunnen gaan zitten en denken: ik kan dit niet meer en dat niet meer, maar wat kan ik nog wel? Praten kan hij nog steeds, boeiend en intrigerend. Uitleggen en motiveren. Hij blijkt een bevlogen leraar. En één van zijn nieuwe doelen is zijn kennis overbrengen aan andere enthousiaste mensen uit de praktijk. Daartoe worden drie introductieavonden georganiseerd om kennis te maken met zijn methodiek. Dit vindt plaats in februari Cursus Geïnteresseerden kunnen via IVS Opleidingen een avond bij Niek Flore meekijken en aan den lijve ondervinden wat de mogelijkheden zijn van de PodFys benadering. Ondertussen is hij hard aan het werk om vanaf september/oktober 2008 een éénjarig opleidingstraject te starten bij IVS Opleidingen. Hier worden mensen opgeleid om zelf voetanalyses te maken en te komen tot een verbreding van hun therapeutische vaardigheden. Wie deze opleiding gevolgd heeft, is in staat een sturingszool te adviseren in combinatie met gerichte oefentherapie en overige instructie. Zijn methodiek biedt een uitstekende aanvulling voor pedicures, voetverzorgers, massage- en sporttherapeuten en fysiotherapeuten. Indroductieavonden Op dinsdag 12, 19 en 26 februari 2008 organiseert het IVS Opleidingen in samenwerking met Niek Flore een aantal introductie avonden. Hier kunnen geïnteresseerden ervaren wat de mogelijkheden zijn van de PodFys methodiek. Maximaal 8 deelnemers per avond kunnen dan een interactieve demonstratie meebeleven. (Sport)schoenen en klachten meenemen. U kunt zich aanmelden via het onderstaande adres of telefonisch via (078) Wees er snel bij want het aantal plaatsen is beperkt. Toegang is gratis voor BMS-leden op vertoon van hun Carte d Identité. Voor nietleden bedragen de kosten 20,-. De aanvang is om uur en de avond duurt tot uur. Het adres is: Niek Flore: Footcontrol Berkendaal 120a 3075 XJ Rotterdam Aanmelden info@ivsopleidingen.nl Link 13

14 Van distaal naar normaal Check-up Hans van der Weijden De herfst en de winter staan weer voor de deur, dus ik ga ervan uit dat iedereen zijn jaarlijkse medische check-up alweer heeft laten doen. Het is in deze drukke en verwachtingsvolle maatschappij tegenwoordig een must dat men dit laat doen om gevrijwaard te blijven van gezondheidsrisico s en eventuele toevalligheden op het uitbreken van ziektes. Vroeger moest men er veel moeite voor doen, maar tegenwoordig kun je bij de Albert Heijn, het benzinestation of waar dan ook terecht om je medisch te laten testen. Het bovenstaande is natuurlijk ironisch bedoeld. Helaas zit er wel een grote kern van waarheid in die langzaamaan steeds meer gewoon gevonden wordt. De zelftests vliegen steeds meer over de toonbank en ook de total bodyscan wint snel terrein. Ik schrijf dit stukje, omdat ik er ook met mijn werkzaamheden op de röntgenafdeling steeds vaker meer mee geconfronteerd wordt. Laatst had ik een patiënte voor een echografie die uiteindelijk voor dit onderzoek naar het ziekenhuis kwam, omdat zij haar cholesterol had laten meten bij de supermarkt en deze licht verhoogd bleek. Verder biedt het ministerie van VWS tegenwoordig aan zwangere vrouwen de mogelijkheid om bij 20 weken een screeningsecho te laten maken. Is dit wel verstandig? Vaak is er geen enkele medische reden, maar op deze manier met onjuiste voorlichting kan óf de vrouw spijt krijgen als ze het niet heeft gedaan óf de zwangerschap wordt onnodig zwaar doordat er mogelijk dingen zijn gezien die achteraf niet van belang zijn of onjuist zijn gezien. De maat was voor mij vol toen ik laatst op een gezondheidsbeurs was waarbij in de meeste stands wel een of andere check-up of meting mogelijk was. De vraag is dus: Wat moeten we nu met deze ontwikkelingen? Is het een verrijking van de mogelijkheden van de medische wereld of kleven er ook nadelen aan? Voorbeelden Wat te denken van een oude vrouw die bij de Albert Heijn haar cholesterol had laten meten en daarvan flink overstuur bij de huisarts kwam. Of een man van middelbare leeftijd die een health check had laten doen aan meerdere organen, bloed, urine en ontlasting. Deze man 14

15 was altijd gezond maar had zich nu maar ziek gemeld, omdat er wat mijn zijn hart en longen zou zijn. Een andere dame had een body scan laten doen in Duitsland waarbij er iets gezien was wat niet echt gevaarlijk was, maar voor de zekerheid wilde ze zich toch weer opnieuw laten bekijken, hoewel de diagnose virale infectie niet echt indruk maakte op de huisarts. Verder een 18 jarige jongen met een spoortje eiwit gezien op een test die hij gekregen had van de nierstichting. Op zich niets bijzonders, maar ja, opa was gestorven aan mogelijk iets met zijn nieren; dus toch maar voor een paar honderd euro onnodig vervolgonderzoek. In al deze gevallen bleek vervolgonderzoek en de onrust overbodig. Aangepraat Voorheen gezonde burgers krijgen dus door deze praktijken regelmatig allerlei kwalen aangepraat die wellicht niet op waarheid berusten. De lachende partij hierin is natuurlijk de farmacie die goed boeren bij deze angstindustrie. Deze eindeloze batterij aan preventieve onderzoekjes leidt dus niet alleen tot landelijke ziektevrees, maar ook tot torenhoge ziektekosten. Bij diegene die bij al deze testen gezond uit de bus komt overheerst al dan niet onbewust regelmatig de gedachte: Ik ben gezond dus kan er op los leven. Bedrijven Ook bedrijven doen er op steeds grotere schaal aan mee onder leiding van bedrijfsartsen. Dit alles onder het mom dat deze jaarlijkse gezondheidschecks niets anders dan een positieve invloed hebben op het welzijn van de werknemer en het bedrijf. Dit valt ernstig te betwijfelen. De testen zijn tot nu toe kostbaar en de positieve effecten op de lange termijn zijn nog niet bewezen. Nut? Dit was de negatieve benadering, maar wat leveren al deze onderzoeken dan wel op? Voor borstkankeronderzoek is nog wel iets te zeggen. Het verlengt de levensverwachting met 6 weken. Tenminste als 75 % van de vrouwen 20 jaar lang meedoet aan dit tweejaarlijkse onderzoek. Hoe het onder de bevolking anders leeft, bleek uit een berichtje dat ik las dat 3 bejaarde vrouwen een rechtszaak aan gaan spannen, omdat vrouwen boven de 75 in hun ogen ook recht moeten krijgen op preventief borstonderzoek. In de huidige situatie is dit maar tot 75 jaar. Het Hans van der bekende uitstrijkje voor Weijden is van baarmoederhalskanker oorsprong radiodiagnostisch laborant. Na op te leveren dan le- blijkt meer ellende de opleiding sportmassage heeft hij prostaatsreening is al vensverwachting. En zich gespecialiseerd niet veel beter. Verder in echografie. Zijn is er bijvoorbeeld de beroep als laborant hielprik bij baby s heeft hij inmiddels waarbij er gescreend ingeruild voor het wordt op 18 zeldzame docentschap. Hans ziekten. Bij één ziekte is docent bij het daarvan bleek zelfs dat Albeda College in alle positieve uitslagen Rotterdam en IVS fout waren. Dit lezende Opleidingen in Tilburg en Den Bosch. sitieve effecten van de blijkt dat ook de po- Hij geeft les in de screening dus eigenlijk vakken anatomie, fysiologie, pathologie, politiek laat deze wild- erg mager zijn. De EHBO en reanimatie. groei aan preventieve onderzoeken echter steeds verder toenemen. Men neemt wel een standpunt in over drugsbeleid, abortus maar de wildgroei van preventieve screening blijft tot nu toe onbesproken. Mogelijk ligt dit in het beeld dat bij de bevolking heerst: 87 % van de mensen vindt dat het beter is om 1000 mensen voor niets te testen dan dat er 1 geval over het hoofd wordt gezien. Verder is het ook al lang berekend dat hoe meer er bekend is over een ziekte, des te meer mensen denken er aan te lijden. Screening lokt dit natuurlijk uit. In dit licht kwam ik een mooie uitspraak tegen. Wat is erger voor de geluksbeleving van een mens: Ziek zijn door een gevaarlijke aandoening of sterven van de angst ervoor. Jammer dat daar nog geen onderzoek naar gedaan is. Het gevaar is dus dat er straks op elke hoek van de straat preventiebedrijfjes gaan ontstaan met een spervuur aan zelftests op allerlei ziektebeelden. Op internet is het al zo ver en is er van alles te koop. Zijn de gevolgen hiervan echter al helder? Wat bijvoorbeeld als CURSUSOVERZICHT Cursussen 1eNVVS (Rotterdam) Telefoon (010) / (010) info@eerste-nvvs.nl Stoelmassage (2 opties) Start 2 februari Bindweefselmassage Start 10 januari Cursussen IVS Opleidingen (Dordrecht) Telefoon (078) info@ivsopleidingen.nl Bindweefselmassage (2 opties) Start 7 januari of 11 januari Gewichtsconsulent Start 7 januari MDBB Start 7 januari Holistische massage Start 10 januari Chakra psychologie Start 11 januari Tapen en bandageren Start 11 januari Sportblessures en verzorging Start 11 januari Energetiche massage Start 12 januari Haptonomie, persoonlijke verdieping Start 12 januari Hotstone massage Start 16 januari Mentale begeleiding van de sporter Start 21 januari Farmacologie Start 25 februari Cursussen Amice Opleidingscentrum (Barneveld) Telefoon (0342) info@amice.nl Hotstone massage 7 december (lichaam) en 25 januari (voet/been) Gewichtsconsulent Start 15 januari Shiatsu kosmetiek Start 19 januari Reflexologie Start 19 januari 15

16 Deze keer hebben wij zoveel acties... U kunt gewoon niet meer thuis blijven! Claim uw gratis vermelding op Therapeuten-Register.nl is een onafhankelijk, doorzoekbaar, register voor therapeuten en andere specialisten in de para- en perimedische gezondheidszorg. Therapeuten-Register.nl is uitstekend te vinden met o.a.. Met uw (gratis) vermelding bent u dat dus ook! Plus-vermelding Een plus-vermelding valt extra op en biedt vele extra s. Kiest u voor 1 december 2007 voor een plus-vermelding, claim dan 20% korting door de volgende code in te voeren: HAUHKSDH Komt u ook? Op 22 december organiseren wij een feestelijke borrel tijdens de jaarlijks terugkerende Nacht van Walburg. Wij zijn die dag geopend van tot uur en u maakt de gehele dag kans op vele kortingen en prijzen. Gratis tas Bestaat de totale reissom van uw zomervakantie minimaal E 1500,- en boekt u deze na 22 december 2007, dan krijgt u van ons een mooie Gaastra-tas t.w.v. E 130,00 cadeau. Wees er wel snel bij, want op is op! 5% Ledenkorting Speciaal voor u als BMS lid krijgt u van ons 5% korting op het volledige aanbod van Vrij Uit. De vermelde korting is alleen geldig met vermelding van uw lidmaatschapsnummer. U dient zelf deel te nemen aan de reis. De korting is alleen geldig op ons kantoor in Zwijndrecht. De korting is geldig over de basisreissom (de totale reissom inclusief kortingen en exclusief toeslagen). Maximum aantal personen per boeking is 9. Manieren van reserveren: per , telefonisch, per fax en persoonlijk op ons kantoor. Thomas Cook Travel Shop Hof van Holland EH Zwijndrecht Telefoon: (078) Fax: (078) zwijndrecht@thomascook.nl 16

17 er ineens door tests duizenden HIV dragers meer blijken te zijn die voorheen gelukkig waren en nu ineens drager zijn. Wat doet dat met ze en wat doen we met de valse positieve en wat met de vals negatieve uitslagen. Wat is het verschil in geluksbeleving van de groep mensen die jaarlijks een peperdure healthcheck laat doen versus een groep die dat niet doet. Hier zijn langdurige studies voor nodig. En als deze preventie dan toch zinvol zou blijken, moet dat dan door alles en iedereen gedaan kunnen worden of is dit beter op zijn plaats bij bijvoorbeeld de huisarts die de patiënt kent en er beter in kan adviseren en ook beter een risico inschatting van een bepaalde afwijking kan maken bij de betreffende patiënt. De huisarts weet ook het beste wat er al allemaal bij de patiënt is onderzocht en kan gerichte adviezen omtrent preventieonderzoek geven. Een patiënt met hartklachten is denk ik meer gebaat bij een arts die hem probeert van het roken af te helpen dan een cholesteroltest bij de Bas van der Heijden. Onderbelicht Alle screeningsmethoden of dat nu is op borstkanker, dikkedarmkanker, prostaatkanker, longkanker of wat dan ook en de discussies daarover, richten zich met name op medische aspecten als levensverlenging, economische gevolgen en kosten en baten. Maar de ethische, psychologische en sociale afwegingen blijven tot nu toe zwaar onderbelicht. Zoals ik al eerder meldde blijft de hoofdvraag: Weegt het nadeel van velen op tegen het voordeel voor een enkele? Of wat harder gesteld, en dat maakt de discussie uitermate lastig: In hoeverre moet een grote groep gezonde mensen solidair zijn met enkele zieken? Hoe je het ook wend of keert, er blijven veel vals positieve en vals negatieve uitslagen bestaan en er wordt veel overdiagnostiek verricht. Tevens zijn er veel toevalsbevindingen die soms meer onzekerheid oproepen dan nodig is. In alle gevallen kan dit aanzienlijke medische en psychologische schade veroorzaken. Ook directe medische schade door screening is niet uit te sluiten in de vorm van complicaties door het onderzoek of de eventuele ingreep die daarop volgt. Wat men zich bij dit alles moet realiseren is dat bij de reguliere gezondheidszorg de patiënt het initiatief neemt naar aanleiding van klachten en symptomen. Bij preventieve screening is het de gezondheidszorg die het initiatief neemt want de deelnemers zijn nog geen patiënten. Voor de bevolking blijken overwegingen tot deelname aan een screenringonderzoek namelijk sterk afhankelijk te zijn van de aanbiedende instantie en de informatie die zij verstrekt. Mensen blijken vaak niet goed in staat te zijn om in kansen te denken. De kans om een bepaalde ziekte te hebben wordt vaak niet op de juiste waarde geschat. De mensen denken vaak in fiftyfifty terwijl het vaak verre van dat is. Daarnaast bestaat er bij de bevolking een te groot geloof in het nut van vroege opsporing. 75% van de mensen denkt dat bijna alle ziekten te genezen zijn als ze vroeg worden ontdekt. Het meest verbaasd was ik door de volgende getallen: tweederde van de mensen uit een grootschalig Amerikaans onderzoek gaf aan zich zelfs op kanker te laten onderzoeken als hier niets meer aangedaan kan worden en ook 56% van de mensen zou zich laten onderzoeken op vormen van kanker die zo langzaam groeien dat de betreffende persoon er tijdens zijn/haar leven geen problemen mee zou krijgen. Het blijkt weer uit ander onderzoek dat deze screeningsdrang waarschijnlijk voortkomt uit de angst om mogelijkheden onbenut te laten en daar later spijt van te krijgen. Zelfs zijn er mensen die mee doen aan een screening vanuit een soort overtuigend denken van: Het zal mij toch nooit overkomen. Juiste informatie Daarom is naar mijn mening en vele anderen juiste informatie over screening noodzakelijk. Er moet duidelijk worden gemaakt dat men er niet aan deel hoeft te nemen en dat de medische redenen duidelijk zijn en dat de risico s helder worden weergegeven. De cijfers worden over het algemeen veel positiever gebracht of verkeerd geïnterpreteerd dan dat ze in werkelijkheid zijn. Zo wordt bijvoorbeeld bij screening op borstkanker een reductie beloofd van 20%, terwijl dit in werkelijkheid maar geldt voor 0,01% van 800,000 gescreende vrouwen. Dit zet getallen vaak in een heel ander perspectief. Ook moet duidelijk zijn dat screening schade kan veroorzaken. Bij INFORMATIEAVOND Massagetherapie en ADHD Op 15 januari 2008 organiseren Yvonne van Diessen (Pradána, praktijk voor natuurgerichte therapie) en Marja van der Ende (Agaat Therapiepraktijk) een bijeenkomst over de toepassing van massagetherapie bij ADHD. Geïnteresseerden kunnen voor meer informatie en inschrijving terecht op sommige ziektegevallen waarop gescreend wordt, is zelfs nog geen goede behandeling voorhanden. Tevens moet men voorkomen dat screening een vrijbrief is voor ongezonde leefgewoonten. Gezondheid en uiterlijk lijkt dus maatschappelijk gezien steeds belangrijker te worden. Denk aan al die programma s op de televisie als Make me beautiful en Extreme make-over. De mens lijkt zijn beperkingen, veroudering en lichamelijke achteruitgang niet meer te accepteren. Helaas zien veel commerciële bedrijven grote winst in deze gedachte en worden we overspoeld met hetgeen waar ik nu over schrijf. Het zou niet moeten mogen dat al die medische screeningsprogramma s commercieel worden ingezet met als uitgangspunt het inspelen op angstgevoelens. Wat heeft de sportmasseur/sporttherapeut/massagetherapeut hier nu aan? In feite weinig. Toch denk ik dat ook onze groep langzaam steeds meer geconfronteerd gaat worden met vragen over preventieve testen die mensen via de vele huidige wegen kunnen laten doen. Ieder moet daar natuurlijk zijn eigen standpunt over innemen. Dit onderwerp is ook onmogelijk in één artikel samen te vatten en goed te verwoorden wat precies je gehele standpunt hierin is. Ik wilde alleen even stellen dat er tot nu toe eerder meer onzekerheden en negatieve effecten van al die preventieve screeningsonderzoeken zijn dan voordelen. En natuurlijk kan je alles onderuit halen door te zeggen: Je zal die ene maar zijn, waarbij iets op tijd ontdekt wordt door screening. Ik kan daar niets op zeggen, maar het gaat mij meer om die duizenden anderen die valse hoop of valse geruststelling krijgen. Denk hier eens goed over na en vorm je eigen mening. Reageren? hans@bms-belangenvereniging.nl 17

18 Waarom gebruiken topsporters doping? UCI-voorzitter Pat McQuaid ziet ondanks de recente dopingschandalen in de Tour de France een kentering binnen het wielrennen, zo gaf hij aan in een uitzending van Studio Sport. Jonge wielrenners zouden dopinggebruik steeds meer afwijzen, vooral de oudere generatie gebruikt nog. Niet alleen in het wielrennen blijkt dat de sportcultuur enorm belangrijk is bij de overweging van een sporter om wel of geen doping te gaan gebruiken. Uit eerder Nederlands onderzoek naar redenen voor dopinggebruik onder topsporters kwam dit ook al naar voren. TNO In 2002 deed TNO in opdracht van de Dopingautoriteit onderzoek onder 656 Nederlandse sporters met een A-, B- of High Potential status. Het onderzoek richtte zich op de samenhang tussen sociaal-psychologische determinanten en dopinggebruik. Met andere woorden: wat brengt een sporter om wel of juist niet te gebruiken? De meeste Nederlandse topsporters bleken dopinggebruik sterk af te wijzen en ook de omgeving (coaches, begeleiders, verzorgers en dergelijke) van de meeste sporters stond er negatief tegenover. In overeenstemming met uitlatingen van Pat McQuaid bleek dat oudere sporters wat minder afwijzend ten opzichte van doping staan dan de jongere sporters. Normen De persoonlijke norm (of een sporter doping zelf moreel acceptabel vindt) en de subjectieve norm (in hoeverre hij denkt dat zijn omgeving dopinggebruik accepteert) bleken beide van essentieel belang te zijn in de beslissing van een sporter om wel of geen doping te (gaan) gebruiken. Vaak hangen die normen met elkaar samen, in die zin dat de norm van de omgeving vaak overeenkomt met die van de sporter zelf. Ook bleken zowel de persoonlijke als subjectieve norm nauw gerelateerd te zijn met bijna alle andere factoren die een rol spelen in de overweging wel of niet te gebruiken. Zo beïnvloeden ze de mate waarin een sporter verwacht dat zijn omgeving hem bij dopinggebruik zal steunen en of een sporter denkt dat collega-sporters doping gebruiken. Ook hebben ze invloed op de verwachting van een sporter of betrapt worden zijn imago echt zal schaden en op het vertrouwen dat een sporter in zichzelf heeft om dopingvrij te blijven sporten, ook wanneer hij in een moeilijke situatie terechtkomt. Bijvoorbeeld als de sporter gedurende een periode minder progressie boekt, als een sponsor zich wegens uitblijvende resultaten dreigt terug te trekken of wanneer de sporter een zware blessure heeft opgelopen en de coach/verzorger dopinggebruik niet echt afwijst. Wanneer een sporter dopinggebruik zelf verwerpelijk vindt en zijn omgeving hier ook zo over denkt, zal de eerste stap naar gebruik, ook in lastige situaties, een stuk moeilijker zijn. Het tegendeel is helaas ook waar, zoals te zien is in dopinggevoelige takken van sport, waar de heersende dopingcultuur er nog steeds voor zorgt dat sporters (en begeleiders!) makkelijker overgaan tot dopinggebruik. De norm van de omgeving blijkt dus van groot belang. Ploeggenoten, concurrenten, het publiek, sponsors, trainers en begeleiders spelen hierin allemaal een rol. Naarmate een sporter op hoger niveau actief is, is de band met de coach/verzorger doorgaans nauwer en intensiever, en neemt ook diens invloed op de sporter toe. Deze invloed heeft zowel betrekking op de kennis omtrent doping als op de houding van de sporter. Wereld Anti-Doping Code Volgens de Wereld Anti-Doping Code heeft de coach/verzorger de verplichting zijn kennis op het gebied van de dopingregels up-to-date te hebben en te houden. Uit recent Frans onderzoek blijkt dat sporters vaak blind vertrouwen op de kennis van hun coach met betrekking tot DOPINGAUTORITEIT 100% Dope Free In de campagne 100% Dope Free richt de dopingautoriteit zich op de persoonlijke norm van sporters. Tijdens voorlichtingsbijeenkomsten wordt ingegaan op de dopingmythe. Door middel van advertenties en artikelen in bondsbladen wordt aandacht besteed aan dopingvrije sport en een aantal topsporters zal zich binnenkort publiekelijk inzetten als 100% Dope Free-ambassadeur. Ook de directe omgeving van sporters krijgt aandacht. Nieuw is dat dopingmodules deel gaan uitmaken van de opleidingen tot coach niveau 4 en 5. Veel aandacht zal daarbij besteed worden aan kennis omtrent de dopinglijst, dopingcontroles, dispensaties en voedingssupplementen. Juist omdat de coach zo belangrijk is voor de subjectieve norm van sporters, zal hij hierin krachtig worden aangesproken. Zodat Pat McQuaid gelijk krijgt met zijn opvatting dat er een kentering gaande is en dat de nieuwe generatie sporters een schone sport voorstaat. wat wel en niet mag op dopinggebied. Helaas bleek ook dat slechts 20% van de coaches zichzelf voldoende op de hoogte acht van de regels op dit gebied! Toch is er een bepaalde groep van coaches die hun sporters hierover wel adviseert. De logische vraag is dus in hoeverre zij daartoe instaat zijn. Praktijkvoorbeeld Ter illustratie een beroerd praktijkvoorbeeld. Recent kwam er bij de Doping Infolijn een vraag binnen van de moeder van een sporter die haar twijfels had bij een voedingssupplement dat haarzoon van een coach moest gebruiken. En terecht, want het bewuste merk bleek meerdere malen in het nieuws te zijn geweest vanwege de vele vervuilingen in haar voedingssupplementen. Ook al is dit misschien onbedoeld, de carrière van deze sporter (en mogelijk ook van teamgenoten) had hierdoor vroegtijdig de grond ingeboord kunnen worden. Blijkbaar was de coach niet op de hoogte van de zin c.q. onzin van sommige supplementen en de dopinggevaren van voedingssupplementen. Meer voorlichting over dopingregels voor zowel coaches als sporters, maar dat geldt 18

19 ook voor andere begeleiders zoals de fysiotherapeut, verzorger of manager, weet op welk gebied zijn kennis ligt. Minstens zo belangrijk: hij weet ook waar zijn kennis tekort schiet en waar sporters dan wel moeten aankloppen. Dopingmythe Zoals gezegd, de subjectieve en persoonlijke norm staan niet op zichzelf maar hangen nauw samen. Een trainer die zich negatief uitspreekt over dopinggebruik en over sporters die gebruiken en zijn sporters laat inzien dat de doelen die hij of zij nastreeft haalbaar zijn zonder doping, vergroot de kans dat zijn of haar sporter zelf ook een antidoping houding aan zal nemen. Daarnaast blijkt van belang dat een trainer niet meegaat in de zogenaamde dopingmythe. Hieronder wordt het idee verstaan dat topsport niet mogelijk is zonder doping en dat iedereen in de top gebruikt. Dat idee doet het misschien goed op verjaardagen, maar wereldwijd blijkt uit alle gegevens dat het gebruik van doping in de topsport lager is dan velen denken. Ook in de sport zelf is de dopingmythe wijdverspreid. Wederom een praktijkvoorbeeld, in dit geval een uitspraak van een bondscoach in het bijzijn van zijn team: Die Italiaanse ploeg, die moeten ze eens gaan controleren. Wat een paar van die sporters ineens presteerden, dat gebeurt echt niet clean. Los van de vraag of die spelers van het Italiaanse team nu wel of niet gebruiken, met zo n uitspraak krijgt de voltallige nationale selectie van een tegenstander het beeld opgedrongen van een ploeg die beter presteert dan zijzelf en wel op basis van doping. Wat als de Italiaanse ploeg beter blijft presteren? Uit onlangs uitgevoerd onderzoek in Duitsland bleek dat ook het trainingsklimaat invloed kan hebben op dopinggebruik. Wanneer de trainingsomgeving van een sporter kil is, men niet met elkaar meeleeft, alleen de prestatie telt en er binnen de groep een sterke concurrentiestrijd heerst, is het risico van dopinggebruik groter. Daar staat tegenover dat sporters die een eigen plek in de groep hebben gevonden, die zich houden aan collectieve regels en weten waar ze in moeilijke tijden kunnen aankloppen voor hulp, beter beschermd zijn tegen dopinggebruik. Uit hetzelfde onderzoek kwam naar voren dat ook de persoonlijkheid van een sporter een factor van belang is. De sporter wiens zelfbewustzijn wordt gestimuleerd, die zelfwerkzaam is, een realistisch zelfbeeld heeft, die groepsdruk kan weerstaan en communicatief vaardig is, is minder snel geneigd doping te gebruiken. Het moge duidelijk zijn hoe belangrijk de taak van de begeleider bij dit alles is. Hij bepaalt immers mede de doelen die een sporter stelt en kan het onderling contact tussen de sporters, maar ook de normen en waarden die gelden binnen een trainingsgroep, sterk beïnvloeden. Het vormen van de persoonlijke norm en andere bovengenoemde eigenschappen vindt vanzelfsprekend niet van de een op de andere dag plaats. De basis hiervoor wordt gelegd bij de jeugd. Als het om dopinggebruik gaat, spelen niet alleen de topcoaches een rol, maar zijn de jeugdbegeleiders minstens zo belangrijk! Bron Coachen 19

20 Columna Varialis Hier aan de kust, de Zeeuwse kust Carel Schott Het startschot klinkt. Het komt toch nog als een verassing na een ellenlange stilte. Het is verbazingwekkend hoe stil duizend mensen kunnen zijn zo vlak voor een moment waar ze allemaal maanden naar toe geleefd hebben. Maar dan gaat het ook echt los. De meute slaat op hol. Mijn ervaring (9 stuks) vertelt mij het vooral de eerste vijf kilometer rustig aan te doen, lopen met een ontspannen rem erop. Ondertussen flitsen om mij heen lopers in allerlei uitvoeringen gedreven door een roes van euforie mij voorbij.ik laat me niet gek maken, ik ben het al. Ik loop immers de Zeeuwse kustmarathon. Verleiding De verleiding is soms groot om heftig te reageren wanneer ik al vroeg op achterstand wordt gezet door een iets te dikke in vet gehulde loper. Ik hou me echter in. Ook bij mensen van het andere geslacht jeuken mijn tenen in mijn schoenen. Je duldt toch geen vrouw voor je?, maalt een door het ego aangedreven mannetjes-apenstem in mijn achterhoofd. Het verstand wint het echter van mijn primitievere persoonlijkheidsdelen en ik volhard in mijn ontspannen en rustige begintempo. De mannetjesaap in mij stelt zichzelf tevreden met de gedachte dat het nog een lang eind is en dat ik ze later allemaal wel in zal halen. Buurjongen Hoe ben ik hier eigenlijk tussen terecht gekomen? Een buurjongen waar ik wel eens samen mee train heeft de eerste aanzet gegeven. Hee ouwe., riep Daan tijdens een gezamenlijke bokstraining, Zullen we samen de Zeeland Marathon lopen in het najaar? Het was op een gure maartdag, tijd zat dus nog. Allerlei bezwaren flitsten als eerste door mijn hoofd. Nee joh, ik heb er negen gelopen, in 1993 weliswaar de laatste, maar ik weet niet waar ik de tijd vandaan moet gaan halen. Zo hoopte ik hem snel het zwijgen op te leggen. Toen kwamen de argumenten van zijn kant waarvoor de Bokito in mij erg gevoelig is. Je kunt het zeker niet meer beet hij me plagerig toe, terwijl hij een mooie linkse directe op mijn handschoenen plaatste. Ik bromde iets van dat ik wel zou zien. Het toeval wilde dat ik al weer een aantal maanden 1 of 2 keer per week gewoon lekker liep. Eigenlijk heb ik dat heel spontaan opgevoerd, zonder de druk van vroeger en nu stond vooral lekker lopen bovenaan als mijn motivatie. Vijf kilometer Ondertussen zat mijn eerste vijf kilometer erop. Het weer was prachtig. Felle zon, zacht windje in de rug, graden. De Zeeland 20

zorgwijzer Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen

zorgwijzer Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen zorgwijzer 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg Medische vraag? Stel hem aan onze deskundigen Toen mijn vriendin

Nadere informatie

Doorbreek je belemmerende overtuigingen!

Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Herken je het dat je soms dingen toch op dezelfde manier blijft doen, terwijl je het eigenlijk anders wilde? Dat het je niet lukt om de verandering te maken? Als

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Gelukskoffercoaching. Ik kan in drie woorden vertellen wat ik geleerd heb: I love me. Wael, 11 jaar. Gelukkig zijn kun je leren!

Gelukskoffercoaching. Ik kan in drie woorden vertellen wat ik geleerd heb: I love me. Wael, 11 jaar. Gelukkig zijn kun je leren! Gelukkig zijn kun je leren! Gelukskoffercoaching Missie GELUKKIG ZIJN KUN JE LEREN Gelukskoffercoaching wil kinderen op jonge leeftijd positief ondersteunen in hun individuele emotionele ontwikkeling.

Nadere informatie

In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt

In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt Ben jij zo iemand die actief is en veel interesses heeft en daardoor ook veel bezigheden en spullen heeft?

Nadere informatie

DAMstenen voor het dagelijks LEVEN

DAMstenen voor het dagelijks LEVEN Voorwoord Verschijnt september 2013 DAMstenen voor het dagelijks LEVEN Allerdaagse overdenkingen voor het dagelijks leven Daar ligt het dan. Een boekje met dagelijkse overdenkingen. Noem het maar tegeltjeswijsheden.

Nadere informatie

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou.

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou. JUST BE YOU.NL Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen Marian Palsgraaf - www.justbeyou.nl Het mooiste wat je kunt worden is jezelf. Mijn passie is mensen te helpen

Nadere informatie

Anorexia. Inleiding. Wat betekent Anorexia Nervosa nu eigenlijk?

Anorexia. Inleiding. Wat betekent Anorexia Nervosa nu eigenlijk? Anorexia Inleiding Ik hou mijn spreekbeurt over Anorexia nervosa. Anorexia is een ernstige ziekte waarbij degene die het heeft zichzelf min of meer uithongert. Deze patiënten zijn dan ook extreem mager.

Nadere informatie

Lesbrief 3. De fysiotherapeut.

Lesbrief 3. De fysiotherapeut. MDS-65 speakerstand Thema Gezondheid. Lesbrief 3. De fysiotherapeut. Inleiding Deze les gaat over praten met de fysiotherapeut. Een man, meneer Kaya, belt de fysiotherapeut. Hij maakt een afspraak. Hij

Nadere informatie

Susanne Hühn. Het innerlijke kind. angst loslaten

Susanne Hühn. Het innerlijke kind. angst loslaten Susanne Hühn Het innerlijke kind angst loslaten Inhoud Inleiding 7 Hoe ontstaat angst? 11 Wegen uit de angst 19 Het bange innerlijke kind leren kennen 35 Meditatie Het bange innerlijke kind leren kennen

Nadere informatie

Massage Flow. Delen is vermenigvuldigen

Massage Flow. Delen is vermenigvuldigen Massagepraktijk In2flow / 2015 Massagepraktijk In2flow / 2015 Massage. Steeds meer mensen ontdekken wat massage voor hen betekent. Je regelmatig laten masseren helpt om lekker in je vel te blijven zitten.

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt

Nadere informatie

Meer succes met je website

Meer succes met je website Meer succes met je website Hoeveel geld heb jij geïnvesteerd in je website? Misschien wel honderden of duizenden euro s in de hoop nieuwe klanten te krijgen. Toch levert je website (bijna) niets op Herkenbaar?

Nadere informatie

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.

Nadere informatie

5. Overtuigingen. Gelijk of geluk? Carola van Bemmelen Food & Lifestylecoaching. Jouw leven op dit moment weerspiegelt exact jouw overtuigingen

5. Overtuigingen. Gelijk of geluk? Carola van Bemmelen Food & Lifestylecoaching. Jouw leven op dit moment weerspiegelt exact jouw overtuigingen 5. Overtuigingen Jouw leven op dit moment weerspiegelt exact jouw overtuigingen Een overtuiging is een gedachte die je hebt aangenomen als waarheid doordat ie herhaaldelijk is bevestigd. Het is niet meer

Nadere informatie

Wetenschappelijk onderzoek NLP Test. 2012 Stichting NLP Kring Joost van der Leij

Wetenschappelijk onderzoek NLP Test. 2012 Stichting NLP Kring Joost van der Leij Wetenschappelijk onderzoek NLP Test 2012 Stichting NLP Kring Joost van der Leij Inleiding NLP is geen wetenschap, maar we kunnen er wel een van maken. Om hiermee te beginnen dienen we eerst de volgende

Nadere informatie

B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1

B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 JE ONBEWUSTE PROGRAMMEREN VOOR EEN GEWELDIGE TOEKOMST De meeste mensen weten heel goed wat ze niet willen in hun leven, maar hebben vrijwel geen

Nadere informatie

Lees meer over. Praktijk voor massagetherapie & begeleiding bij persoonlijke veranderingstrajecten. Nieuwsbrief september 2012

Lees meer over. Praktijk voor massagetherapie & begeleiding bij persoonlijke veranderingstrajecten. Nieuwsbrief september 2012 Nieuwsbrief september 2012 Leer de rust in jezelf herkennen Nieuwsbrief september 2012 Praktijk voor massagetherapie & begeleiding bij persoonlijke veranderingstrajecten Lees meer over 2 3 4 5 6 Workshop

Nadere informatie

Verzekeringen & erfelijkheid

Verzekeringen & erfelijkheid Verzekeringen & erfelijkheid U wilt een levens- of arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluiten? Hier vindt u de www.bpv.nl antwoorden op veelgestelde vragen over erfelijkheid en het aanvragen van een verzekering.

Nadere informatie

Timemanagement? Manage jezelf!

Timemanagement? Manage jezelf! Timemanagement? Manage jezelf! Trefwoorden Citeren timemanagement, zelfmanagement, stress, overtuigingen, logische niveaus van Bateson, RET, succes citeren vanuit dit artikel mag o.v.v. bron: www.sustrainability.nl

Nadere informatie

Nieuwsbrief september - oktober 2014 Jaargang 1, nummer 3

Nieuwsbrief september - oktober 2014 Jaargang 1, nummer 3 Welkom De zomer loopt op zijn einde en de maand september brengt vaak goede voornemens met zich mee. In dit nummer is er aandacht voor twee 30- day challenges, oftewel beweegprogramma s van 30 dagen. Getest

Nadere informatie

ecourse Moeiteloos leren leidinggeven

ecourse Moeiteloos leren leidinggeven ecourse Moeiteloos leren leidinggeven Leer hoe je met minder moeite en tijd uitmuntende prestaties met je team bereikt 2012 Marjan Haselhoff Ik zou het waarderen als je niets van de inhoud overneemt zonder

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Wil jij minderen met social media?

Wil jij minderen met social media? Wil jij minderen met social media? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2016 Hulpboekje social media 1 Hoe sociaal zijn social media eigenlijk? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt op social media.

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

18 december 2013. 1 van 10. Op vakantie na een niertransplantatie; NP online enquête

18 december 2013. 1 van 10. Op vakantie na een niertransplantatie; NP online enquête Op vakantie na een niertransplantatie; NP online enquête Nierpatiënten Perspectief online is een internetpanel voor mensen met een nierziekte*, naasten van nierpatiënten en nierdonoren. Zij kunnen via

Nadere informatie

Alles onder de knie? 1 Herhalen. Intro. Met de docent. 1 Werk samen. Lees het begin van de gesprekjes. Maak samen de gesprekjes af.

Alles onder de knie? 1 Herhalen. Intro. Met de docent. 1 Werk samen. Lees het begin van de gesprekjes. Maak samen de gesprekjes af. Intro Met de docent Wat ga je doen in dit hoofdstuk? 1 Herhalen: je gaat herhalen wat je hebt geleerd in hoofdstuk 7, 8 en 9. 2 Toepassen: je gaat wat je hebt geleerd gebruiken in een situatie over werk.

Nadere informatie

Tandartspraktijk Hoek verder als Mondmedicentrum Tiel

Tandartspraktijk Hoek verder als Mondmedicentrum Tiel Tandarts Hoek Konijnenwal 23 4001 HA Tiel T. 0344 61 62 40 Tandartspraktijk Hoek verder als Mondmedicentrum Tiel Geachte heer/mevrouw, Al enige tijd werken Tandartspraktijk Hoek, Tandartspraktijk G. van

Nadere informatie

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)

Nadere informatie

GESCHREVEN DOOR WIL BOONSTRA EN GERT VAN VEEN

GESCHREVEN DOOR WIL BOONSTRA EN GERT VAN VEEN Shiatsu GESCHREVEN DOOR WIL BOONSTRA EN GERT VAN VEEN Introductie Shiatsu is een natuurlijke stimulatie van het lichaam door het beïnvloeden van de energiestromen in het lichaam door aanraking en drukuitoefening.

Nadere informatie

Uitleg boekverslag en boekbespreking

Uitleg boekverslag en boekbespreking Uitleg boekverslag en boekbespreking groep 7 schooljaar 2014-2015 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Blz. 7 Blz. 7 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Welkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden

Welkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Je gaat deelnemen aan een van de behandelingen bij Centrum Jeugd van GGz Breburg. De behandelaren

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Mensen met boulimia hebben vaak een normaal basisgewicht, en kunnen. Herken je de volgende verschijnselen bij jezelf? Dan kan het zijn dat je

Mensen met boulimia hebben vaak een normaal basisgewicht, en kunnen. Herken je de volgende verschijnselen bij jezelf? Dan kan het zijn dat je BOulImIa NerVOsa BOulImIa NerVOsa Wat is boulimia nervosa? Boulimia nervosa houdt in dat je regelmatig flinke eetbuien hebt waarbij je de controle lijkt te verliezen. Tegelijkertijd ben je bang voor overgewicht.

Nadere informatie

Je gezicht en houding. spreken boekdelen!

Je gezicht en houding. spreken boekdelen! Ronald Dingerdis Je gezicht en houding 5 spreken boekdelen! Iedereen lekt non-verbale communicatie. Het is menselijk en het gebeurt gewoon. Het is ook logisch want communicatie bestaat voor het grootste

Nadere informatie

De Robijn Nieuwsbrief Januari 2008. Het wonder komt ongemerkt je geest binnen wanneer die even pas op de plaats maakt en stil is.

De Robijn Nieuwsbrief Januari 2008. Het wonder komt ongemerkt je geest binnen wanneer die even pas op de plaats maakt en stil is. De Robijn Nieuwsbrief Januari 2008 Lieve mensen, Allereerst wens ik iedereen een vreugdevol nieuw jaar toe. Misschien begin je dit jaar met de beste voornemens, zoals altijd en heb je bewust gekeken naar

Nadere informatie

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl 13 Acquisitietips AngelCoaching Coaching en training voor de creatieve sector Tip 1 Wat voor product/dienst ga je aanbieden? Maak een keuze, niemand kan alles! Tip 1 Veel ondernemers zijn gezegend met

Nadere informatie

Maak kennis met A.L.A. in 3 stappen naar Rust, Kracht en Zelfvertrouwen; Wat het lichaam verwerkt heeft kan het hoofd loslaten.

Maak kennis met A.L.A. in 3 stappen naar Rust, Kracht en Zelfvertrouwen; Wat het lichaam verwerkt heeft kan het hoofd loslaten. Maak kennis met A.L.A. in 3 stappen naar Rust, Kracht en Zelfvertrouwen; Wat het lichaam verwerkt heeft kan het hoofd loslaten. Om je zeker en krachtig te voelen zijn geen ingewikkelde technieken nodig.

Nadere informatie

JONG HOEZO ANDERS?! EN HOOGGEVOELIG. Informatie, oefeningen en tips voor hooggevoelige jongeren

JONG HOEZO ANDERS?! EN HOOGGEVOELIG. Informatie, oefeningen en tips voor hooggevoelige jongeren Ellen van den Ende in samenwerking met Mariëtte Verschure JONG EN HOOGGEVOELIG HOEZO ANDERS?! Informatie, oefeningen en tips voor hooggevoelige jongeren Uitgeverij Akasha Inhoud Hooggevoelig, hoezo anders?!

Nadere informatie

De bij die niet kon vliegen

De bij die niet kon vliegen De bij die niet kon vliegen De kleine bij zat in het gras en keek treurig om zich heen. Daar vlogen alle andere bijen af en aan. Hun kleine pootjes vol met stuifmeel, de mond vol met de nectar van de mooie

Nadere informatie

Verandering van leefstijl begint toch echt bij jezelf!

Verandering van leefstijl begint toch echt bij jezelf! Verandering van leefstijl begint toch echt bij jezelf! Peter Dona Er is en er wordt steeds meer geschreven, onderzocht en nieuwe methoden bedacht om de leefstijl van werknemers positief te veranderen.

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie

I n l e i d i n g. Deze brochure bestaat uit twee delen: 1. Een verhaal waarin Kids in Action wordt uitgelegd voor kinderen (pagina 4 t/m 10).

I n l e i d i n g. Deze brochure bestaat uit twee delen: 1. Een verhaal waarin Kids in Action wordt uitgelegd voor kinderen (pagina 4 t/m 10). Leefstijlprogramma voor kinderen en jongeren met overgewicht (begeleiding door kinderarts, beweeg- & leefstijladviseur, fysiotherapeut en diëtist) Wat beweegt jou? Kids in Action 2 I n l e i d i n g Kids

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

E-PAPER. Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken!

E-PAPER. Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken! Dé expert in praktische apotheektrainingen E-PAPER Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken! 1 Inhoudsopgave De cliënt en ik 3 Weet jij nog waarom je in de apotheek wilde

Nadere informatie

Waar een wil is, is een Weg!

Waar een wil is, is een Weg! 5 tips om moeiteloos voor jezelf te kiezen en een stap te zetten. Waar een wil is, is een Weg! - Lifecoach http://www.facebook.com/arlettevanslifecoach 0 Je bent een ondernemende 40+ vrouw die vooral gericht

Nadere informatie

Hoe gaat het met je studie?

Hoe gaat het met je studie? 195 195 HOOFDSTUK 12 Hoe gaat het met je studie? WOORDEN 1 Kies uit: onvoldoende controleren gymnastiek mening huiswerk 1 Heb je je al gemaakt? 2 Ik was op school niet zo goed in. Ik vond sport niet leuk.

Nadere informatie

UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Pijnrevalidatie voor kinderen en jongeren

UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Pijnrevalidatie voor kinderen en jongeren UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Pijnrevalidatie voor kinderen en jongeren Informatie voor kinderen, jongeren en ouders Wat staat er in deze folder? Inleiding voor ouders 1 Informatie

Nadere informatie

Uit de burn-out Therapiegroep werkstresshantering

Uit de burn-out Therapiegroep werkstresshantering Uit de burn-out Therapiegroep werkstresshantering Albert Schweitzer ziekenhuis mei 2009 pavo 0202 Inleiding Als u last heeft van een burn-out door stress op het werk kunt u de therapiegroep werkstresshantering

Nadere informatie

Hoe Yulius jongeren met autisme kan helpen

Hoe Yulius jongeren met autisme kan helpen Jongeren Hoe Yulius jongeren met autisme kan helpen Vragen? Voor wie is deze brochure? Je hebt deze brochure gekregen omdat je autisme hebt of nog niet zeker weet of je autisme hebt. Je bent dan bij Yulius

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

ADHD: je kunt t niet zien

ADHD: je kunt t niet zien ➂ ADHD: je kunt t niet zien Je ziet het niet aan de buitenkant. Je kunt niet gelijk naar iemand kijken en zeggen: die heeft ADHD. Dat kan een voordeel zijn. Als iemand niet weet dat jij het hebt, dan kunnen

Nadere informatie

leren omgaan met Diversiteit In je gemeente

leren omgaan met Diversiteit In je gemeente Geloven kun je niet alleen! Stap 1 Jouw kijk op de wereld 15 min. Kijken in de spiegel naar jezelf Wat vind je van je eigen lichaam? Wat vind je mooi? Als je zou mogen kiezen, welk deel zou je dan weghalen?

Nadere informatie

Medischwetenschappelijk. onderzoek. Algemene informatie voor de proefpersoon

Medischwetenschappelijk. onderzoek. Algemene informatie voor de proefpersoon Medischwetenschappelijk onderzoek Algemene informatie voor de proefpersoon Inhoud Inleiding 5 Medisch-wetenschappelijk onderzoek 6 Wat is medisch-wetenschappelijk onderzoek? Wat zijn proefpersonen? Wie

Nadere informatie

De gezonde oplossing voor een Slank, Fit en Gelukkig leven!

De gezonde oplossing voor een Slank, Fit en Gelukkig leven! De gezonde oplossing voor een Slank, Fit en Gelukkig leven! De gezonde oplossing voor een Slank, Fit en Gelukkig leven! Na het volgen van dit programma ben je slanker, fitter en beschik je zelf over de

Nadere informatie

Onze praktijk. Fysiotherapie. Manuele therapie. Kinderfysiotherapie. Sportfysiotherapie. Sporten onder begeleiding. Echografie. Voeding.

Onze praktijk. Fysiotherapie. Manuele therapie. Kinderfysiotherapie. Sportfysiotherapie. Sporten onder begeleiding. Echografie. Voeding. Onze praktijk Fysiotherapie Manuele therapie Kinderfysiotherapie Sportfysiotherapie Sporten onder begeleiding Echografie Voeding (Orthomoleculaire geneeskunde) Dry Needling Moderne praktijk Paramedisch

Nadere informatie

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen!

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen! 1 Wil je wel leren? Opdracht 1a Wat heb jij vanzelf geleerd? 7 Opdracht 1b Van externe naar interne motivatie 7 Opdracht 1c Wat willen jullie graag leren? 8 2 Kun je wel leren? Opdracht 2a Op wie lijk

Nadere informatie

Winnen en behouden van nieuwe cliënten

Winnen en behouden van nieuwe cliënten Winnen en behouden van nieuwe cliënten Dat is de kracht van het zelfstandig ondernemerschap in tegenstelling tot de grote bedrijven. Alles draait om het vertrouwen van jouw cliënt in jouw professionaliteit.

Nadere informatie

Aan de slag met de Werk Ster!

Aan de slag met de Werk Ster! Aan de slag met de Werk Ster! Werk Ster Copyright EgberinkDeWinter 2013-2014 Werk Ster Stappen naar werk De Werk Ster helpt je duidelijk te krijgen waar jij op dit moment staat op weg naar werk. Je krijgt

Nadere informatie

Ontmoetingscentrum Houtstroom Voor mensen met geheugenproblemen en/of dementie en hun mantelzorgers

Ontmoetingscentrum Houtstroom Voor mensen met geheugenproblemen en/of dementie en hun mantelzorgers Ontmoetingscentrum Houtstroom Voor mensen met geheugenproblemen en/of dementie en hun mantelzorgers Soms merk ik dat ik dingen die ik graag deed, zoals fietsen en koken, niet meer kan doen. Daardoor heb

Nadere informatie

esogetics VO LG E N S P E TE R M A N D E L

esogetics VO LG E N S P E TE R M A N D E L esogetics ENERGIE REFLECTOR OLIE VO LG E N S P E TE R M A N D E L Instituut voor Kleurenpunctuur Mr. P. N. Arntzeniusweg 80 1098 GS Amsterdam tel.: 020-4687865 fax.: 020-4688384 info@kleurenpunctuur.nl

Nadere informatie

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1 Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht

Nadere informatie

Les1, Beperkende overtuigingen

Les1, Beperkende overtuigingen Les1, Beperkende overtuigingen Welkom! Bedankt voor het aanvragen van deze mini-cursus. Blijkbaar ben jij op zoek naar een manier om goed voor jezelf te zorgen, om het roer om te gooien. Deze cursus heb

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Kraamzorg Vertrouwd Dichtbij

Kraamzorg Vertrouwd Dichtbij Een kindje op komst Kraamzorg Vertrouwd Dichtbij Zo n kraamverzorgende als Godelieve brengt rust en vertrouwen. We hebben veel van haar geleerd. Een Fijne start Je verwacht een kindje? Gefeliciteerd! Geniet

Nadere informatie

3.3 Eén handje is één handje Koffie: let op je nachtrust Om met een grote boog omheen te gaan De grootste dikmaker 58

3.3 Eén handje is één handje Koffie: let op je nachtrust Om met een grote boog omheen te gaan De grootste dikmaker 58 3.3 Eén handje is één handje 52 3.4 Koffie: let op je nachtrust 53 4 Om met een grote boog omheen te gaan 56 4.1 De grootste dikmaker 58 4.2 Intolerantie 60 4.3 Nog even voor de duidelijkheid 63 5 Geen

Nadere informatie

Eet jezelf in balans.een nieuwe (blijvende!) oplossing voor eet- en gewichtsproblemen

Eet jezelf in balans.een nieuwe (blijvende!) oplossing voor eet- en gewichtsproblemen Matoeta, Centrum voor voeding, gezondheid en bewustwording Specialist bij eet- en gewichtsproblemen Eet jezelf in balans.een nieuwe (blijvende!) oplossing voor eet- en gewichtsproblemen In mijn praktijk

Nadere informatie

Voorwoord. 15 miljoen mensen Op dat hele kleine stukje aarde Die moeten niet t keurslijf in Die laat je in hun waarde

Voorwoord. 15 miljoen mensen Op dat hele kleine stukje aarde Die moeten niet t keurslijf in Die laat je in hun waarde Voorwoord 15 miljoen mensen Op dat hele kleine stukje aarde Die moeten niet t keurslijf in Die laat je in hun waarde Fluitsma & Van Tijn, 2007 Het zijn er inmiddels 16 miljoen en het zullen er ook nog

Nadere informatie

Ook zo toe aan een oplossing?

Ook zo toe aan een oplossing? Ook zo toe aan een oplossing? Zit het jou ook niet lekker: die verjaringsdossiers op je bureau? Of ben je in een vervelend conflict verzeild geraakt over grond? Wil je op een snelle en goedkope manier

Nadere informatie

Behandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners

Behandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners Behandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners Afdeling revalidatie mca.nl Inhoudsopgave Wat is chronische pijn en vermoeidheid? 3 Chronische pijn en vermoeidheid bij tieners 4 Rustig aan of toch

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

Les 4. De fysiotherapeut.

Les 4. De fysiotherapeut. http://www.edusom.nl Thema Gezondheid Les 4. De fysiotherapeut. Inleiding Deze les gaat over praten met de fysiotherapeut. Een man, meneer Bashir, belt de fysiotherapeut. Hij maakt een afspraak. Hij zegt

Nadere informatie

E-Book Thuiswerk Vacatures Met 10 Insider Tips!!! Gratis downloaden op: www.thuiswerk-vacatures.be

E-Book Thuiswerk Vacatures Met 10 Insider Tips!!! Gratis downloaden op: www.thuiswerk-vacatures.be E-Book Thuiswerk Vacatures Met 10 Insider Tips!!! Gratis downloaden op: www.thuiswerk-vacatures.be Disclaimer Bij het samenstellen van deze cursus is de grootste zorg besteed aan de juistheid van de hierin

Nadere informatie

PDS B e l a n g e n v e r e n

PDS B e l a n g e n v e r e n r a b l D e PDS B e l a n g e n v e r e n r m S y n d r o a o m i g e i n g k k i r P PDS in relatie tot anderen 2 PDS in relatie tot anderen Bij het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) is één van de symptomen

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Thema Gezondheid. Lesbrief 2. Naar het ziekenhuis.

Thema Gezondheid. Lesbrief 2. Naar het ziekenhuis. Thema Gezondheid Lesbrief 2. Naar het ziekenhuis. Wat leert u in deze les? De weg vragen. Om herhaling en verduidelijking vragen. Je naam spellen. Vragen stellen en beantwoorden. Veel succes! 1 HET GESPREK

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

OptimaleGezondheid.com Training: Mini stress cursus 101, deel 1! Mini Cursus Anti-stress 101: Deel 1. Door Jack Boekhorst

OptimaleGezondheid.com Training: Mini stress cursus 101, deel 1! Mini Cursus Anti-stress 101: Deel 1. Door Jack Boekhorst Mini Cursus Anti-stress 101: Deel 1 Door Jack Boekhorst klantenservice@optimalegezondheid.com Pagina 1 Inleiding Zoals ik reeds in het artikel heb verteld, komen we er niet onderuit. Een stukje theorie

Nadere informatie

Medisch-wetenschappelijk onderzoek Algemene informatie voor de proefpersoon

Medisch-wetenschappelijk onderzoek Algemene informatie voor de proefpersoon Uitgave Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postadres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag Bezoekadres Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag Telefoon (070) 340 79 11 Informatie Voor informatie en vragen

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

Online Psychologische Hulp Overspanning & Burn-out

Online Psychologische Hulp Overspanning & Burn-out Online Psychologische Hulp 2 Therapieland 3 Therapieland Online Psychologische Hulp In deze brochure maak je kennis met de online behandeling Overspanning & Burn-out van Therapieland. Je krijgt uitleg

Nadere informatie

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd 53 9 Vader Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd heeft. P Ik begin steeds beter te begrijpen dat het heel bijzonder is dat ik een kind van God, mijn

Nadere informatie

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen. Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

Introducties telefonisch interview

Introducties telefonisch interview Introducties telefonisch interview Onderstaande fragmenten zijn uitsuitend bedoeld voor gebruik bij het boek Onderzoek doen met vragenlijsten. Het is niet toegestaan deze fragmenten te publiceren of anderszins

Nadere informatie

Beginnen met mediteren

Beginnen met mediteren Elke reis begint met een eerste stap Beginnen met mediteren Zwany Huiting 1 Inhoud 1. Iedereen kan mediteren 2. Waarom mediteren? 3. Ademen 4. Zitten 5. Klassieke zithoudingen 6. Zitten op een bankje,

Nadere informatie

Wees duidelijk tegen je klanten

Wees duidelijk tegen je klanten Ronald Dingerdis Wees duidelijk tegen je klanten 3 In onze training Klantgerichtheid en communicatie vroeg een cursist me onlangs of je tegen je klant kan zeggen dat hij extreem vervelend is. Dat hij onredelijk

Nadere informatie

Thema Gezondheid. Lesbrief 3. De huisarts

Thema Gezondheid. Lesbrief 3. De huisarts Thema Gezondheid Lesbrief 3. De huisarts Inleiding Deze les gaat over praten bij de huisarts. Een man, meneer Wong, is aan de beurt. Hij praat met de huisarts over zijn probleem. Wat leert u in deze les?

Nadere informatie

DEEL 1: VINGERS EHBO 25 VEELVOORKOMENDE KLACHTEN SIMPEL ZELF OP TE LOSSEN ZONDER PILLEN OF INGEWIKKELDE OEFENINGEN

DEEL 1: VINGERS EHBO 25 VEELVOORKOMENDE KLACHTEN SIMPEL ZELF OP TE LOSSEN ZONDER PILLEN OF INGEWIKKELDE OEFENINGEN OUDE WIJSHEID IN EEN NIEUW JASJE DEEL 1: VINGERS EHBO 25 VEELVOORKOMENDE KLACHTEN SIMPEL ZELF OP TE LOSSEN ZONDER PILLEN OF INGEWIKKELDE OEFENINGEN Ongemak simpel oplossen door je vingers vast te houden

Nadere informatie

Communiceren met de achterban

Communiceren met de achterban 1 Communiceren met de achterban Je wilt weten hoe je het beste communiceert met de achterban. Je wilt direct aan de slag en snel resultaten. Je hebt een hoe-vraag. Zoals iedereen. Maar als je werkelijk

Nadere informatie

De muur. Maar nu, ik wil uitbreken. Ik kom in het nauw en wil d r uit. Het lukt echter niet. De muur is te hoog. De muur is te dik.

De muur. Maar nu, ik wil uitbreken. Ik kom in het nauw en wil d r uit. Het lukt echter niet. De muur is te hoog. De muur is te dik. De muur Ik heb een muur om me heen. Nou, een muur? Het lijken er wel tien. En niemand is in staat om Over die muur bij mij te komen. Ik laat je niet toe, Want dan zou je zien Hoe kwetsbaar ik ben. Maar

Nadere informatie

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT ROOS Roos (27) is zeer slechtziend. Ze heeft een geleidehond, Noah, een leuke, zwarte labrador. Roos legt uit hoe je het beste met geleidehond en zijn baas

Nadere informatie