Centrumplan Bussum. Gezamenlijk vormgeven aan een toekomstbestendig, levendig en groen centrum met een eigen identiteit

Transcriptie

1 Centrumplan Bussum Gezamenlijk vormgeven aan een toekomstbestendig, levendig en groen centrum met een eigen identiteit

2 VOORWOORD In mei 2012 is door de gemeenteraad van Bussum de Gebiedsvisie Centrum Bussum vastgesteld. Deze is tot stand gekomen na een zeer levendig proces, waarbij veel inwoners van Bussum betrokken waren. De gebiedsvisie vormt het kader voor de verdere vormgeving van onze ambities in het centrum. Met het Centrumplan ligt er nu een basis. Er kan iets moois gaan bloeien in Bussum. We kunnen nu daadwerkelijk aan de slag. In de diverse projecten worden álle ideeën en suggesties uit de werkgroepen en klankbordgroep meegenomen. Ik nodig dan ook alle deelnemers uit om mee te blijven doen aan de realisatie van een toekomstbestendig, levendig en groen centrum met een eigen identiteit. Ik wens u veel plezier bij het lezen van het Centrumplan. Vervolgens hebben 7 werkgroepen zich in één of meerdere sessies gebogen over de uitwerking van die ambities. Zo zijn deskundigen, inwoners, ondernemers en vertegenwoordigers van belangenorganisaties ook in dit traject naar een Centrumplan in een boeiende dialoog gezamenlijk tot resultaten gekomen. Soms op globaal niveau en soms liet men zich vooruitlopend op de verdere uitwerking in projecten - zelfs al verleiden tot voorstellen op welke concrete locaties bomen geplant kunnen worden. Namens het college van B&W, Wethouder Paul Barneveld Het participatietraject, zoals we dit rond het centrum hebben opgezet, is voor ons een nieuwe manier van werken. Het is een avontuur dat we gezamenlijk met de betrokkenen zijn aangegaan. Ook voor ons is dit traject een leerproces. Zo kwam de klankbordgroep met een kritisch advies, niet alleen over de inhoud, maar ook over de te volgen stappen. We hebben daarover een goed en constructief gesprek gevoerd en onze wederzijdse zorgen gedeeld. Paul Barneveld Wethouder Ruimtelijke Ordening 2

3 INHOUDSOPGAVE Voorwoord 2 1. Wat vooraf ging 5 2. Vervolg op de gebiedsvisie 7 3. Aanpak centrum 9 4. Uitwerking per thema Stedenbouwkundige verbeelding van het Centrumplan Naar een concrete uitvoering 55 Bijlage : 1. Aanbeveling klankbordgroep en reactie van het college hierop 3

4 4 Eerste bijeenkomst Gebiedsvisie

5 1. WAT VOORAF GING 1.1. Participatietraject Gebiedsvisie centrum In mei 2012 stelde de gemeenteraad van Bussum de Gebiedsvisie Centrum Bussum vast. Deze visie kwam in de periode januari tot april 2012 tot stand na een uitvoerig interactief participatietraject met bewoners, ondernemers, overige betrokkenen en deskundigen. In de visie van de participanten moet Bussum een modern tuindorp in het hart van het Gooi worden. Dit sluit aan bij de kwaliteiten die er al zijn, zoals het dorpse karakter met een goed voorzieningenniveau, de mooie historische bebouwing, het vele groen, de goede OV-verbindingen en de centrale ligging. Ook het sociale kapitaal is ruim aanwezig; Bussum heeft een betrokken én hoogopgeleide bevolking met bovendien een sterke culturele inslag. De kwaliteiten van Bussum willen de bewoners graag vertaald zien naar het centrum, dat deze juist mist. Kortom, het moderne tuindorp moet ook vorm krijgen in het centrum. 1.2 Ambities Gebiedsvisie centrum Op basis van de analyse van deskundigen en de inbreng van ondernemers en bewoners zijn de volgende ambities geformuleerd die moeten bijdragen aan het verhogen van de verblijfskwaliteit van het centrum. 1. Vergroening van het centrum (o.a. door inrichting pleinen en groene gevels om lelijke gebouwen te verbergen). 2. Een architectonisch samenhangende bebouwing die eenheid uitstraalt zonder eenvormig te zijn, door op belangrijke plekken mooie accenten aan te brengen. 3. Het creëren van zachte, geleidelijke overgangen van publieke naar private ruimte door bijvoorbeeld tuinen, serres, terrassen of loggia s. 4. Versterken van de belevingswaarde van de historische bebouwing. 5. Eenheid in bestrating en straatmeubilair. 6. Ontmoetingsplekken creëren in openbare ruimte. 7. Logische looproutes naar en door het centrum, waarmee met het oog op de vergrijzing - ook rekening gehouden wordt met toegankelijkheid voor rolstoelen en scootmobiels. 8. Auto s zoveel mogelijk uit het centrum weren: parkeren aan de randen. 9. senstallingen. 10. Woningen toevoegen in het centrum (nieuwbouw, wonen boven winkels). 11. Horeca en levendigheid toevoegen. 12. Zoeken naar mogelijkheden voor andere publieksfuncties in het centrum (kunst, cultuur etc.). 13. Tijdelijk gebruik leegstaande panden. 14. Handhaven van divers winkelaanbod met ook veel zelfstandige winkels; managen van de krimp. Procesmatig is het belangrijk dat: Ondernemers meer gaan samenwerken; De gemeente ruimte biedt aan initiatieven van onderaf (bewoners, ondernemers); De aanpak van deelprojecten steeds vanuit een visie op het geheel gebeurt, zodat de samenhang gewaarborgd blijft. 5

6 Stadsontwikkeling en participatie (uit Lucky Luke: de trek naar Oklahoma) 6

7 2 VERVOLG OP DE GEBIEDSVISIE 2.1 Werkgroepen In de Gebiedsvisie Centrum Bussum is afgesproken dat een aantal thema s in werkgroepen met bewoners, ondernemers, vertegenwoordigers van de gemeente en deskundigen verder uitgewerkt wordt. Dit is gebeurd in september In die periode gingen werkgroepen aan de slag rond de volgende thema s en vraagstellingen: Compact Centrum (kwam 1x bijeen o.l.v. Aart Jan van Duren van Bureau Stedelijke Ontwikkeling): Hoe maken we met het oog op het dalende aantal winkels - het centrum compacter en creëren we een logische looproute? Levendig centrum (werkgroep kwam 1x bijeen): Welke functies kunnen in het centrum worden gebracht en gecombineerd om zowel overdag als s avonds meer levendigheid in het centrum te krijgen? Wonen in het centrum (werkgroep kwam 1 x bijeen o.l.v. Egbert Kalle van SOAB): Hoe wordt het wonen in het centrum gestimuleerd? Groen (werkgroep kwam 4 x bijeen o.l.v. landschapsarchitect Bram Breedveld): Hoe kan het stenige centrum groener worden en kan de verblijfskwaliteit worden vergroot? En hoe kan het tuindorp worden vormgegeven? Verkeer & Verbindingen (werkgroep kwam 3x bijeen o.l.v. verkeerskundigen van Goudappel Coffeng): Hoe kunnen auto s uit het centrum worden geweerd en logische looproutes naar en door het centrum worden gecreëerd? Parkeren (werkgroep kwam 1x bijeen): Hoe kunnen er meer en be- kan de auto zoveel mogelijk van het maaiveld verdwijnen zonder het centrum helemaal ontoegankelijk te maken voor auto s? Dorpsmanager (werkgroep kwam 2x bijeen): Een dorpsmanager vervult een belangrijke rol als schakel tussen de gemeente en de ondernemers/bewoners in Bussum. Welke ta-ken zou een dorpsmanager moe- dan bij deze functie? De verslagen van de werkgroepen zijn te vinden op de website van Bussum onder projecten en plannen/centrumplan. Voor dit Centrumplan is dankbaar gebruik gemaakt van het denkwerk en de ideeën van de verschillende werkgroepen. Het Centrumplan is een plan op hoofdlijnen. Alle ideeën en suggesties uit de diverse werkgroepen worden meegenomen bij de concrete uitwerking in de projecten. Dan zal blijken of alle ideeën en suggesties ook daadwerkelijk haalbaar zijn. Bijeenkomst werkgroep verkeer 7

8 2.2. Klankbordgroep In de Gebiedsvisie Centrum Bussum is tevens afgesproken dat een klankbordgroep van bewoners wordt opgericht. Deze klankbordgroep had als taak gekregen de ideeën en suggesties van de werkgroepen te beoordelen: Voldoet het Centrumplan aan de uitgangspunten van de Gebiedsvisie Centrum Bussum? Zitten er tegenstrijdigheden in het Centrumplan? De klankbordgroep heeft naar aanleiding van haar opdracht een aanbeveling geschreven en voorgelegd aan het college. Deze aanbeveling en de reactie van het college zijn bijgevoegd aan het Centrumplan in Bijlage 1. 8

9 3 AANPAK VOOR HET CENTRUM Aanleiding voor totale aanpak van het centrum is o.a. de economische crisis en de groeiende winkelleegstand, als gevolg van onder meer de toename van het internet-winkelen. Bussum als geheel heeft bovendien te maken met wegtrekkende jongeren en vergrijzing. Deze en andere factoren bedreigen de vitaliteit van het dorp. Daarnaast zijn ook de slechte kwaliteit van de verbindingen en de openbare ruimte aanleiding geweest om de gebiedsvisie op te stellen. De bewoners van Bussum hebben zich duidelijk uitgesproken voor verduurzaming en vergroening van het centrum, in combinatie met meer levendigheid in de vorm van horeca, kunst & cultuur en nadrukkelijk ook meer wonen in het centrum. Dit is de strategie die het meest kans biedt om het centrum een vitale toekomst te geven. Voor het centrum geldt dat het een toekomstbestendig, levendig, groen centrum wordt met een eigen identiteit. 3.1 Sterk voor de toekomst Tijdens het participatietraject dat tot de Gebiedsvisie Centrum Bussum leidde, constateerden de bewoners dat Bussum een centrum heeft, dat eigenlijk niet bij de rest van Bussum past. Bussum zou een modern tuindorp moeten worden, maar het groene karakter van Bussum wordt node gemist in het stenige centrum, waarin bovendien de eenheid ontbreekt. Deskundigen stelden dat het centrum pas echt aantrekkelijk wordt en dus ook economische gezonder als de verblijfskwaliteit verbetert. Bezoekers moeten zich er prettig voelen en denken: ja, ik blijf nog even! Even op een terrasje zitten, even slenteren door de winkelstraten of gewoon ergens op een bankje zitten en naar de mensen kijken. En wie langer blijft, koopt ook meer en daarmee zijn ook de ondernemers blij Gebruik van het centrum Bij de verdere uitwerking van de ideeën vanuit de Gebiedsvisie Centrum Bussum is het goed nog even stil te staan bij de (potentiële) gebruikers van het centrum. Natuurlijk wordt het centrum benut door de inwoners van Bussum die er hun boodschappen doen. Dit is echter geen homogene groep. Naast de forensen die elke dag uit Bussum vertrekken naar hun werk, kent Bussum bijvoorbeeld ook veel zzp-ers en senioren, die het centrum weer op een hele andere manier (zouden kunnen) gebruiken. Naast inwoners van Bussum kan het centrum (in beperkte mate) ook mensen uit de omringende gemeenten trekken, mits het iets unieks te bieden heeft. Gezien de centrale ligging van Bussum in Het Gooi en de aansluiting op diverse wandel- groep recreanten die het centrum van Bussum kan aantrekken. Als Bussum erin slaagt binnen het centrum ook een aantrekkelijk woongebied te creëren, dan zal het centrum bovendien ook nog op een andere manier gebruikt worden. Kortom, de gebruiksintensiteit en de gebruikswaarde van het centrum kunnen in potentie enorm verhoogd worden. Om dat te bereiken moet er wel meer zicht komen op de behoeften van al deze groepen en zullen we hen ook direct betrekken bij de verdere uitwerking van plannen en ideeën. 9

10 3.3 Identiteit van Bussum In de marketing van Bussum is het bovendien noodzakelijk dat Bussum op zoek gaat naar een eigen onderscheidende identiteit. Dit hebben ook de discussies met bewoners gedurende het participatietraject tot nu toe duidelijk gemaakt. Op dit moment heeft Bussum geen heldere identiteit. Een modern tuindorp gaat over de ruimtelijke en fysieke inrichting, het voorzieningenniveau en het sociaal kapitaal, maar de vraag is of dit onderscheidend genoeg is. Er moet nog een stap worden gezet om de kern van de identiteit te vinden, die Bussum echt op de kaart zet en het dorp ook voor buitenstaanders aantrekkelijk maakt. Vanuit de werkgroep Levendig Centrum is hiervoor al een voorschot genomen met het voorstel om de literaire en culturele traditie van Bussum meer te benadrukken. Het advies is om, na goedkeuring van dit Centrumplan, een traject te starten om tot een duidelijke keuze omtrent de identiteit van Bussum te komen. Deze wordt vertaald in één woord of zin, die de kern samenvat van hetgeen Bussum wil zijn. Denk aan Hilversum Mediastad, Laren kunstenaarsdorp. Bouwstenen zijn er voldoende genoemd tijdens het participatieproces met betrokkenen. Met deze gewenste identiteit als leidraad, kan de uitvoering van het centrumplan krachtig ter hand worden genomen. 3.4 Bereikbaar centrum Om die nieuwe groepen ook echt aan te trekken, zal ook in ruimtelijke zin het centrum vindbaar en leesbaar moeten zijn. Wie met de trein of met de auto Bussum binnenkomt, moet meteen weten waar zich het centrum bevindt, hoe hij daar kan komen en waar eventueel de centrum wordt sterker, naarmate het er beter in slaagt de verbinding te leggen met haar omgeving, bijvoorbeeld met Bussum-Zuid (uitgangspunt voor veel wandelingen), de Bensdorp-fabriek in het zuidwesten, maar ook met de omringende wijken als Het Spiegel en het Brediuskwartier. Daar liggen immers de belangrijkste kwaliteiten van Bussum verborgen. Eenmaal in het centrum, moet men zich kunnen oriënteren, niet alleen via bordjes, maar vooral door de uitstraling van het gebied. Het centrum moet uitnodigen om te verblijven, zowel in de openbare ruimte, als door het aanbod van winkels, horeca, kunst en cultuur, maar ook door er een aantrekkelijk woongebied van te maken. 3.5 Beleving van het centrum Het centrum is echter ook een economische entiteit. Er zijn ondernemers die er hun brood verdienen en verhuurders van woningen en winkelruimte, die ook afhankelijk zijn van economisch succes van het centrum. Verhoging van de belevingswaarde zal ook moeten leiden tot meer bestedingen in het centrum en dus een stevige economische basis. De tijden zijn echter onzeker en veranderen snel. De bevolking kan qua samenstelling veranderen, het winkelgedrag verandert voortdurend, de economische groei is wisselvallig. Kortom, om economisch vitaal te blijven, moet het centrum zich ook voortdurend kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden. 10

11 bestemmingen, zodat gebouwen makkelijk van functie kunnen veranderen, beeld rond parkeernormen en het bouwbesluit. Een centrum dat zich op allerlei gebieden makkelijk kan aanpassen aan de veranderende omstandigheden is een centrum dat ook toekomstwaarde heeft. Dit centrumplan biedt uitgangspunten om de gebruikswaarde, de belevingswaarde en de toekomstwaarde van het centrum te vergroten. Dat kan alleen als we erkennen dat er verschillende belangen spelen en deze ook benoemen. Er samen uitkomen, vergt ook dat we oog houden voor het grotere geheel. Dat kan alleen als we ons niet alleen op het centrum zelf richten en onze blik naar binnen keren. Versterken van het centrum lukt alleen als we het centrum in de context van Bussum en van Het Gooi zien. We moeten onze blik dus naar buiten rich- verbindingen leggen met het centrum, zodat het centrum van Bussum als een magneet kan werken op die omgeving. 11

12 N UITKOMST WERKGROEP COMPACT CENTRUM Kernwinkelgebied Aanloopstraat Wonen Groen Nader te bepalen groene invulling LEGENDA COMPACT CENTRUM 12

13 4 UITWERKING PER THEMA In dit hoofdstuk wordt aangegeven hoe we om willen gaan met het centrum. Op basis van de ideeën en suggesties uit de werkgroepen stelt het college een aanpak voor. Per thema wordt aangegeven welke ideeën uit de werkgroepen worden opgenomen, welke ideeën nog nader onderzoek behoeven en welke ideeën niet worden meegenomen. 4.1 Compact centrum Gebiedsvisie In de Gebiedsvisie zijn voor het onderdeel compact centrum de ambities 13 en 14 benoemd: Tijdelijk gebruik leegstaande panden (13). Handhaven van divers winkelaanbod met ook veel zelfstandige winkels; managen van de krimp (14). Werkgroep Onderzoeksvraag: Hoe maken we met het oog op het dalende aantal winkels - het centrum compacter en creëren we een logische looproute? Uitkomsten werkgroep: De klassieke pijler van de beleving het winkelen staat onder druk. Als gevolg van de toename van internet-winkelen, gecombineerd met de economische crisis, neemt het aantal winkels overal in heel Nederland af. Deze trend zal zich ook naar de toekomst toe doorzetten. De uitdaging voor de nabije toekomst is dus om de krimp van het winkelaan- gaan met bestemmingsplannen wil de gemeente bijdragen aan het tegengaan van de winkelleegstand. Er is onderscheid gemaakt tussen kernwinkelgebied en de aanloopstraten. In een kernwinkelgebied ligt de focus op detailhandel, horeca en andere publieksgerichte functies op straatniveau. Dit gebied moet duidelijk herkenbaar zijn als winkelgebied en voldoende aantrekkingskracht hebben voor publiek. Kernwinkelgebied Een kernwinkelgebied heeft een aantal kenmerken. Het is bij uitstek een voetgangersgebied, dus autovrij, waar je rustig kunt slenteren en winkelen. Je gaat hier in principe niet alleen naar toe om doelgericht boodschappen te doen. Er is sprake van een concentratie van winkels, die zich aan beide straatzijden bevinden. Het is een gebied dat onderscheidend is ten opzichte van andere winkelgebieden in de wijdere omgeving. Een voorwaarde daarvoor is variëteit in winkels en een eigen karakter. Aangezien het gebied gericht is op een langer verblijf, zijn ook voldoende rustpunten nodig in de vorm van horeca, maar ook een aantrekkelijke openbare ruimte. Tot het kernwinkelgebied in Bussum behoren ten westen van de Brinklaan de Veerstraat, Nassaustraat, Nassaulaan en ten oosten van de Brinklaan het westelijk deel van de Havenstraat, het eerste stuk van de Kapelstraat en de Nieuwe Brink, evenals het zuidelijke stuk van de Brinklaan (rond de Nieuwe Brink). Mogelijk worden in de toekomst andere delen van de Brinklaan aan het kernwinkelgebied toegevoegd. 13

14 Nassaulaan Aanloopstraten Aanloopstraten daarentegen hoeven niet autovrij te zijn. Ook hier bevinden zich winkels, maar dit zijn eerder winkels waar je doelgericht naartoe gaat. Denk aan een supermarkt voor de dagelijkse boodschappen, maar ook een speciaalzaak voor verfartikelen of dierverzorgingsproducten. De aanloopstraten fungeren als lokkertje voor het kernwinkelgebied en zijn dus direct aangesloten op dit gebied. Er is hier minder sprake van ruimtedruk, hetgeen ondernemers meer mogelijkheden geeft. Typische aanloopstraten zijn het zuidelijke stuk van de Kapelstraat (boven de Kerkstraat), het stuk van de Brinklaan bij de bibliotheek en het oostelijk deel van de Havenstraat. Ook straten in de wijdere omtrek van het centrum, zoals de Spiegelstraat of de Huizerweg krij- betekent dat er nog steeds de mogelijkheid is voor detailhandel, maar bij leegstand zijn ook andere functies mogelijk. Invulling in het winkelgebied Bij de invulling van het kernwinkelgebied is ook gekeken naar de toekomstige ontwikkelingen. Uitgangspunt is dat het gevarieerde winkelaanbod behouden blijft. Soms zullen daarvoor inventieve oplossingen nodig zijn. Te denken valt aan combinaties van winkel en horeca in één ruimte, het gebruiken van leegstaande panden voor pop-up stores en kelruimte ook voor andere openbare functies gebruikt kan worden. Wonen op de begane grond past echter niet in het kernwinkelgebied, omdat hiermee juist de kracht van het gebied ondermijnd wordt. Reactie college op de uitkomst van de werkgroep en de adviezen van de raadscommisssie Ruimte: tie van het kernwinkelgebied en de aanloopstraten. Het gaat om het managen van de krimp, aangezien we hier te maken hebben met een ontwikkeling die in de toekomst alleen maar verder zal doorzetten. De inzet is daarom om het winkelcentrum te verbeteren. Dit kan zelfs betekenen dat er op strategische plekken beperkt vierkante meters worden toegevoegd om meer variëteit in winkelruimtes te bieden. Deze zullen dan echter op andere locaties in Bussum verdwijnen. In het bestemmingsplan Centrum worden de bestemmingen voor het kernwinkelgebied en de aanloopstraten benoemd. Hierbij is aandacht voor het managen van de krimp: op locaties in de aanloopstraten waar nu geen detailhandel is gevestigd is er ook geen mogelijkheid in de toekomst 14

15 voor een invulling met detailhandel. In het ontwerp bestemmingsplan Centrum wordt het realiseren van detailhandel op plaatsen waar dat nu in het voorontwerpbestemmingsplan mogelijk is, niet meer mogelijk gemaakt. Op deze manier wordt voorkomen dat ongeveer een oppervlakte van m2 in de aanloopstraten, waar nu geen winkels zijn, wordt getransformeerd in een bestemming detailhandel. Voor het gebied Scapino is het college van mening dat hier, naast wonen, wel detailhandel kan worden gerealiseerd. Dit kan omdat er op dit gebied gelegenheid wordt geboden om ook grotere units te realiseren, zodat er ook een ander segment aan het centrum toegevoegd kan worden. Er mogen geen blinde gevels aan de Brinklaan en Kerkstraat op begane grondniveau worden gerealiseerd (ook geen reclame in ramen). Het college stemt in met: Aanduiding van het kernwinkelgebied (winkelacht) en aanloopstraten. Het kernwinkelgebied krijgt de bestemming centrumdoeleinden. Binnen deze bestemming zijn detailhandel, horeca en publieksgerichte functies op de begane grond en de functie wonen op de verdieping toegestaan. De aanloopstraten krijgen de bestemming gemengde doeleinden. Binnen deze bestemming zijn detailhandel, horeca, publieksgerichte functies, maatschappelijke functies, kantoorfuncties én wonen op de begane grond en de functie wonen op de verdieping toegestaan. Het in gesprek gaan met beleggers / eigenaren van winkels buiten het kernwinkelgebied en de aanloopstraten voor vestiging in het centrum. Het college onderzoekt de volgende onderdelen nader: Uitwerken (Tijdelijke) Invulling leegstaande winkelpanden Verwerking onderdelen in: Onderwep Beleid Planning Budget Aanduiding kernwinkelgebied en aanloopstraten Kadernota Economie 2013 Geen Bestemming centrumdoeleinden vastleggen Bestemmingsplan Centrum 2013 Geen Bestemming gemengde doeleinden vastleggen Bestemmingsplan Centrum 2013 Geen In gesprek met beleggers / eigenaren voor vestiging in het centrum PvA -Dorpsmanager 2014 Geen Tijdelijke invulling leegstaande winkelpanden PvA -Dorpsmanager 2014 Geen PvA: Plan van Aanpak 15

16 l i Kerk Nieuwe Raadhuisstraat De Genestetlaan Meerweg Lindelaan Vlietlaan Olmenlaan Julianaplein Veerstraat Olmenlaan Nassaustraat Brinklaan Bibliotheek Kerk Raadhuispassage ra? v v v Wilhelminaplantsoen l Landstraat Oud Bussummerweg Blekershoek Molenlaan Havenstraat Visserstraat Simon Stevinweg School Spiegelstraat Nassaupark Kloosterweg Spiegeldwarsstraat Meentweg spoorlijn Amsterdam - Hilversum spoorlijn Amsterdam - Hilversum Nassaulaan Havenstraat Havenstraat Veldweg Achterom Landstraat Veldweg kerk Boekweitplein Kapelstraat Brinklaan Spiegelstraat Nieuwe Brink Thierensstraat Kerkstraat Studio Ireneplein Schoolstraat De Clinge Huizerweg Kerk Herenstraat Herenstraat Krijnenweg Kapelstraat Nieuwstraat Vredehof Nieuwe Spieg an eg UIKOMST WERKGROEP LEVENDIG CENTRUM Stedelijk weefsel van straten en pleinen waar horeca gevestigd mag worden Ontmoetingsplekken ieder met een eigen sfeer en identiteit Evenemententerreinen Startpunt wandelroutes (centrum, Brediuskwartier, Het Spiegel) Horeca Plekken voor openlucht muziek Hotel Plek voor markten Speelterrein Shuttlebus naar Werk 4 en t Spant Startpunt recreatieve fietsroutes LEGENDA LEVENDIG CENTRUM 16

17 4.2 Levendig centrum Gebiedsvisie In de Gebiedsvisie zijn voor het onderdeel levendig centrum de ambities 6, 11 en 12 benoemd: Ontmoetingsplekken creëren in openbare ruimte (6) Horeca en levendigheid toevoegen (11). Zoeken naar mogelijkheden voor andere publieksfuncties in het centrum (kunst, cultuur etc.) (12) Werkgroep Onderzoeksvraag: Welke functies kunnen in het centrum worden gebracht en gecombineerd om zowel overdag als s avonds meer levendigheid in het centrum te krijgen? Uitkomsten werkgroep: Het centrum is een beetje doods. Slechts op enkele dagen valt er iets te doen, bijvoorbeeld als er markt is of in het weekend als er redelijk wat winkelend publiek is. De meeste tijd is het er echter (te) rustig, vooral in de avonduren. De nadrukkelijke wens van bewoners en ondernemers is om meer levendigheid in het centrum te brengen. Er moet weer iets te beleven zijn in het centrum van Bussum. Pleinen De pleinen in Bussum zullen uitgroeien tot de ontmoetingsplekken binnen het centrum. Ze liggen ook allemaal in of aan de rand van het kernwinkelgebied lijke toeloop. Elk plein kan zich gerust op een andere manier ontwikkelen met een andere sfeer. Dat verhoogt de aantrekkelijkheid van het centrum alleen maar. een groot plein met aan één kant mooie historische bebouwing met een woonfunctie. In de jaren 30 was dit al een plantsoen. Behalve op marktdag is het plein nu vooral parkeerplaats, op de fontein aan de rand van het winkelgebied na. Het Wilhelminaplantsoen kan grotendeels autovrij worden en een groener karakter krijgen. Ook een speelplaats voor kinderen zou op dit plein niet misstaan en dat geldt ook voor de muziektent. Door toevoeging van meer horizontaal groen kan bovendien een verbinding worden gelegd met het plein voor het gemeentehuis. Dit is immers een belangrijk voorportaal van het centrum. Wanneer het plein wordt aangepakt, is dit meteen een kans om allerlei faciliteiten, zoals elektra en water, die nodig zijn voor evenementen, onder de grond te brengen. Aan de kop van het centrum, bij de fontein, kan de horeca versterkt worden. Dit is een mooi plekje voor terrasjes, dat bovendien goed aansluit op de route van het winkelend publiek. Het Wilhelminaplantsoen kan ook de plek zijn om evenementen te organiseren, die qua omvang en sfeer passen bij het dorpse karakter, denk aan een muziekfestival of een dorpsdiner. Wanneer het plantsoen vergroend wordt, kan gekeken worden op de markt verplaatst kan worden naar de Brinklaan. 17

18 groot plein met veel zon en daardoor uitstekend geschikt voor horeca. Het woningbouw van de architect Dudok geeft dit plein al een hele eigen sfeer. Een mooie solitaire boom of bomengroep zou hier de lommerrijke sfeer kunnen toe-voegen. Cultuur Bussum heeft een lange culturele traditie. Schrijvers als Frederik van Eeden en Willem Kloos woonden hier. Ook nu nog kent Bussum een groot aantal kunstenaars onder haar bewoners. Daarnaast is Bussum natuurlijk de bakermat van de Nederlandse televisie. De inwoners van Bussum hechten zeer aan die culturele traditie en zien dit als deel van de identiteit van Bussum. Die traditie moet zijn weerslag in het centrum krijgen. Naast winkels kunnen ook bijvoorbeeld galeries, een kunstuitleen, een literair café en een bioscoop in het centrum komen. Dat laatste geeft ook in de avonduren de broodnodige levendigheid. Verblijfskwaliteit op het Juilianaplein heel stenig plein met een onaantrekkelijke architectuur. Juist in dit gebied kan veel gedaan worden met vergroening van gevels. Dat maakt dit plein meteen veel aantrekkelijker voor horeca. Dit is een unieke kans om deze toegang tot het centrum een kwaliteitsimpuls te geven en dit rommelige gebied weer meer de uitstraling van een tuindorp te geven om de nu nog gesloten tuin van Mariënburg als het ware het centrum in te trekken. Veerplein: Dit is een lommerrijk plein dat veel meer als verblijfspel ingericht kan worden. Hoogteverschillen zijn een aandachtspunt. Horeca Horeca is onmisbaar voor een levendig centrum, die verschillende functies met elkaar verbindt. Horeca biedt een rustpunt tijdens het winkelen, het is een vaste stop voor of na een bezoek aan theater of bioscoop en het kan een doel op zich zijn om het centrum te bezoeken. Nieuwe combinaties van detailhandel, horeca, kunst en cultuur zijn het onderzoeken waard. 18

19 Evenementen Levendigheid in het centrum kun je ook gedoseerd toevoegen in de vorm van evenementen. Die moeten dan wel passen bij de schaal en de sfeer van het dorp en liefst in het verlengde liggen van die culturele identiteit. Bij de organisatie van evenementen kan veel meer gebruik gemaakt worden van het aanwezige sociaal kapitaal van de bewoners. Veel inwoners van Bussum zijn bereid om hun ervaring en expertise in te zetten bij het organiseren van lokale evenementen. Er zijn ideeën te over hoe het centrum verlevendigd kan worden. Kleinschalige evenementen kunnen op verschillende locaties plaatsvinden. Niet alles is echter gewenst. Een discotheek zou, vanwege de overlast, niet in het centrum thuishoren. Recreatie Het Gooi heeft enorm veel te bieden op recreatiegebied. Veel bewoners uit de grote steden trekken er in het weekend een van de vele natuurgebieden, zoals de Bussumse hei of het Naardermeer. Zorg dat mensen die het Gooi bezoeken een reden hebben om een tussenstop te maken in het centrum van Bussum. Daarnaast liggen er volop mogelijkheden voor Bussum om zelf een toeristische trekpleister te worden. Denk aan wandelingen door Het Spiegel en het Brediuskwartier of wandelingen langs Bussums erfgoed. Ook de onlangs doorgetrokken vaart biedt kansen. Samenwerking met organisaties als Natuurmonumenten, GNR en het Regionaal Bureau voor Toerisme kan versterkt worden. Bussum heeft alles in zich om ook een aantrekkelijke overnachtingsplek te worden voor mensen die van iets verder komen. Een hotel in het centrum kan daaraan bijdragen. Ook kunnen lokale initiatieven om een bed & breakfast te beginnen actiever gestimuleerd worden. Recreanten zijn een nieuwe doelgroep, waarvan ook het centrum een graantje kan meepikken. Om deze nieuwe doelgroep aan te boren, moet men haar wel weten te bereiken. Daarvoor is een heldere identiteit van Bussum en een bijpassende communicatiestrategie een voorwaarde. In de uitvoering kan gebruik gemaakt worden van nieuwe media, waaronder apps, ibooks, websites, QR-codes en wat er allemaal verder nog ontwikkeld gaat worden. Bussum moet hierin vooral niet te provinciaals denken en haar licht opsteken bij allerlei interessante initiatieven in binnen- en buitenland. 19

20 Reactie college op uitkomst werkgroep en de adviezen van de raadscommissie Ruimte: Het college vindt de genoemde mogelijkheden om het centrum van Bussum te verlevendigen zeer kansrijk: ca in de categorieën één en twee, waarbij de terrassen het centrum verlevendigen; kleinschalige evenementen die passen bij het dorpse karakter van Bussum. Het sociaal kapitaal wordt betrokken bij het organiseren van dergelijke evenementen. De evenementen worden verspreid over het centrum en er wordt rekening gehouden met de belangen van direct omwonenden. De grootschalige evenementen worden vooralsnog gehouden op het Raadhuisplein. viteiten voor de jeugd gerealiseerd kunnen worden, er wordt bij alle projecten onderzocht of er bijvoorbeeld speelvoorzieningen gerealiseerd kunnen worden. wordt een muziektent gerealiseerd, in de uitwerking binnen het project wordt onderzocht op welke wijze deze muziektent wordt uitgevoerd. kan ook bijdragen aan de verlevendiging van het centrum. Door zich te onderscheiden van de andere gemeentes in het Gooi kan een belangrijke aantrekkingskracht ontstaan. Cultuur en kunst vormen een belangrijk onderdeel van deze nieuwe identiteit. gen van Bussum wordt er ingespeeld op een recreatieve functie. Bussum kan een mooie uitvalsbasis worden voor uitstapjes in de omgeving. Het college stemt in met: Binnen de bestemming centrumdoeleinden en gemengde doeleinden 1 wordt aan de panden de bestemming horeca (categorieën 1 en 2 van de horecalijst) toegevoegd voor de begane grond. Er geldt geen maximumstelsel, wel geldt het horecavestigingsbeleid. Plaatsen muziektent op het Wilhelminaplantsoen. Meer inzetten op recreatie in relatie met de regio. Het college onderzoekt de volgende onderdelen nader: Verplaatsen wekelijkse markt naar de Brinklaan. Combinatie groene uitstraling in combinatie met evenementen. Initiatieven van derden voor het vestigen van een voorziening/ dansgelegenheid voor jongeren worden door het college beoordeeld. Nieuwe locatie kermis en Bussum op ijs. 20

21 Verwerking onderdelen in: Onderwep Beleid Planning Budget Bestemming horeca vastleggen Bestemmingsplan Centrum 2013 Geen Horecabeleidsplan 2013 Herinrichting Wilhelminaplantsoen: Project herinrichting ,- Onderzoek locatie grote evenementen Kader nota Economie 2014 Geen Inzetten op recreatie in de regio PvA - Dorpsmanager 2014 Geen 21

22 TRANSITIE-IMPRESSIES Schoolstraat Brinklaan 22

23 23

24 aat Kerk Nieuwe Raadhuisstraat De Genestetlaan Lindelaan Vlietlaan Olmenlaan Olmenlaan Raadhuispassage Oud Bussummerweg Blekershoek Simon Stevinweg School Julianaplein Veerstraat Nassaustraat Brinklaan Bibliotheek Kerk Wilhelminaplantsoen Landstraat Molenlaan Havenstraat Visserstraat Meerweg Spiegelstraat Nassaupark Kloosterweg Spiegeldwarsstraat Meentweg spoorlijn Amsterdam - Hilversum spoorlijn Amsterdam - Hilversum Nassaulaan Havenstraat Havenstraat Veldweg Achterom Landstraat Veldweg kerk Boekweitplein Kapelstraat Brinklaan Spiegelstraat Nieuwe Brink Thierensstraat Kerkstraat Studio Ireneplein Schoolstraat De Clinge Huizerweg Kerk Herenstraat Herenstraat Krijnenweg Kapelstraat Nieuwstraat Vredehof Nieuwe Spiegelstraat Iepenlaan Krijnenweg Sint Vitusstraat UITKOMST WERKGROEP WONEN IN HET CENTRUM Wonen boven winkels (kernwinkelgebied) Doelgroep: jongeren Wonen in winkels: erboven of in het gehele winkelpand Doelgroep: senioren Gevulde stedebouwkundige gaten Nieuwe woonmilieu s Doelgroep: jongeren en senioren LEGENDA WONEN IN CENTRUM 24

25 4.3 Wonen in het centrum Gebiedsvisie In de Gebiedsvisie zijn voor het onderdeel Wonen in het centrum de ambities 2, 4 en 10 benoemd: Een architectonisch samenhangende bebouwing die eenheid uitstraalt zonder eenvormig te zijn, door op belangrijke plekken mooie accenten aan te brengen (2). Versterken van de belevingswaarde van de historische bebouwing (4). Woningen toevoegen in het centrum (nieuwbouw, wonen boven winkels) (10). dus geen winkelentrees moeten komen. Hierdoor kan de uitstraling aan de Kerkstraat aanzienlijk verbeterd worden en meer aansluiten op het tuindorp-karakter van de omgeving. In binnengebieden van woonblokken kunnen (dak)tuinen worden aangelegd, die voor rust zorgt binnen de dorpse hectiek. Door juist de entrees van de woningen op straatniveau te maken en hier conform de tuindorpgedachte na te denken over geleidelijke overgangen tussen publiek en privaat, ontstaat een nieuw soort levendigheid op straat. Werkgroep Onderzoeksvraag: Hoe wordt het wonen in het centrum gestimuleerd? Uitkomsten werkgroep: De laatste pijler van een levendig centrum is het toevoegen van woningen. Een bewoond centrum genereert als vanzelf meer levendigheid. Bovendien zou het ook tegemoet kunnen komen aan de vraag naar woonruimte onder jongeren, die nu nauwelijks een woning kunnen vinden in Bussum. Een optie is om woningen boven winkels toe te voegen. Hiervoor zijn mogelijkheden binnen het kernwinkelgebied. Daarnaast is er echter ook ruimte voor het toevoegen van grondgebonden woningen buiten het kernwinkelgebied, waarmee je ook andere doelgroepen, zoals ouderen, naar het centrum kunt trekken. Mogelijkheden hiervoor zijn er bij Scapino/Nieuwe Brink. Aan de Kerkstraat ontstaat een woonmilieu en hier zouden Fontein Wilhelminaplantsoen Het toevoegen van de functie wonen aan het centrum levert vaak een spanningsveld op met andere functies en gebruikers van het gebied. Daar moet goed naar gekeken worden. Zo kunnen bijvoorbeeld ondergrondse afvalcontainers geplaatst worden om afval op straat te vermijden. Ook inpan- 25

26 rommeling op straat. Maar het gaat ook om toekomstige veranderingen. Zo is het bijvoorbeeld goed om woningen op de begane grond, op straatniveau een hoog plafond te geven, zodat eventueel in de toekomst een functieverandering of uitbreiding mogelijk is. Denk bijvoorbeeld aan een kantoor aan huis. Ook is het zaak met de aanwezige regelgeving maatwerk toe te passen op concrete projecten, bijvoorbeeld in het bestemmingsplan, zodat functies ook makkelijk gewijzigd kunnen worden, maar ook op het gebied van het bouwbesluit of de parkeerregels. Veel mensen die kiezen voor wonen in het centrum kunnen ook zonder auto en hebben dus geen parkeerplaats nodig. Er zijn immers goede OV-verbindingen aanwezig. aan de Kerkstraat, de Herenstraat, de Kloosterweg en de Veldweg. Bij herontwikkelingen wordt rekening gehouden met het historische karakter van het centrum. De stedelijke omgeving is uitgangspunt, waarbij de maat en schaal van de omliggende bebouwing leidend is. Per project wordt inzichtelijk gemaakt welke doelgroepen participeren, zowel de participanten in het proces als de uiteindelijke eindgebruiker. De bestaande Nota van Uitgangspunten Wonen boven Winkels wordt geactualiseerd, waarbij gekeken wordt naar de parkeernorm voor nieuwe projecten conform de nieuwe parkeervisie. Opgenomen wordt dat per project probleemoplossend wordt gewerkt. Reactie college op uitkomst werkgroep en de adviezen van de raadscommissie Ruimte: Het college is het eens met de versterking van de woonfunctie in het centrum. Niet alleen om de leefbaarheid van het centrum te vergroten, maar ook om bijvoorbeeld het in stand houden van historische panden. De woonfunctie kan zeker versterkt worden in de aanloopstraten. Hier is het realiseren van woningen op de begane grond één van de mogelijkheden. Ook de versterking van de woonfunctie in de projecten Scapino / De Nieuwe Brink, Mariënburg en Veldweg is belangrijk. Het mogelijk maken van de woonfunctie op de begane grond leidt tot het verbeteren van de overgang tussen bebouwing en de openbare ruimte. Dit kan bijvoorbeeld versterkt worden Het college stemt in met: Actualisatie ambitiedocument Wonen boven Winkels waarin wordt aangegeven op welke wijze de gemeente kan faciliteren. Het college onderzoekt de volgende onderdelen nader: Wijzigen van de parkeernorm voor wonen in het centrum Versterking van de woonfunctie op het Scapino terrein Ondergrondse afvalcontainers 26

27 Verwerking onderdelen in: Onderwep Beleid Planning Budget Faciliteren bij projecten voor wonen in het Ambitiedocument Wonen 2013 Geen centrum in het centrum Parkeernorm voor woningen in het centrum Parkeervisie 2013 Geen Woningen Scapino terrein Project Scapino/ De Nieuwe 2013 Geen Brink Ondergrondse afvalcontainers Per project 2013 Geen 27

28 Prins Hendriklaan Vaartweg Mecklenburglaan Constantijn Huijgenslaan Stationsweg Albrechtlaan Generaal de la Reijlaan W. Pompplein Vossiuslaan School Landstraat Kromme Englaan Vondellaan Vossiuslaan Vlietlaan Nieuwe Englaan Brinklaan Lammert Majoorlaan Eslaan Vondellaan Landstraat Eslaan Raadhuis Kerk Nieuwe Raadhuisstraat De Genestetlaan Lindelaan Vlietlaan Olmenlaan Olmenlaan Raadhuispassage Oud Bussummerweg Blekershoek Simon Stevinweg School Julianaplein Veerstraat Nassaustraat Brinklaan Bibliotheek Kerk Wilhelminaplantsoen Landstraat Molenlaan Havenstraat Visserstraat Meerweg Spiegelstraat Nassaupark Kloosterweg Spiegeldwarsstraat Meentweg spoorlijn Amsterdam - Hilversum spoorlijn Amsterdam - Hilversum Nassaulaan Havenstraat Havenstraat Veldweg Achterom Landstraat Veldweg kerk Boekweitplein Kapelstraat Brinklaan Spiegelstraat Nieuwe Brink Thierensstraat Kerkstraat Studio Ireneplein Schoolstraat De Clinge Huizerweg Kerk Herenstraat Herenstraat Krijnenweg Kapelstraat Nieuwstraat Vredehof Nieuwe Spiegelstraat N Iepenlaan Krijnenweg Sint Vitusstraat UITKOMST WERKGROEP GROEN 28

29 4.4 Groen in het centrum Gebiedsvisie In de Gebiedsvisie zijn voor het onderdeel Groen in het centrum de ambities 1, 3 en 5 benoemd: Vergroening van het centrum (o.a. door inrichting pleinen en groene gevels om lelijke gebouwen te verbergen) (1) Het creëren van zachte, geleidelijke overgangen van publieke naar private ruimte door bijvoorbeeld tuinen, serres, terrassen of loggia s (3). Eenheid in bestrating en straatmeubilair (5). Nieuwe laanstructuren met aangepast profiel Nieuwe waterstructuur Groene constructies (bijv. pergola s, spandraden etc.) Kleurrijk, divers aangeplant geluidsscherm Vergroening door voortuinen Groene entrees tot het centrum in rangorde 1 en 2 Verborgen tuinen Groene pleinen Plein met grote boom of boomgroep LEGENDA GROEN Werkgroep Onderzoeksvraag: Hoe kan het stenige centrum groener worden en kan de verblijfskwaliteit worden vergroot? En hoe kan het tuindorp worden vormgegeven? Uitkomsten werkgroep: Tuinstad Omdat we het steeds hebben over Bussum als moderne tuinstad, is het goed dit begrip aan een nader onderzoek te onderwerpen. Het idee van de tuinstad komt van de Brit Ebenezer Howard en dateert van het eind van de 19de eeuw. Howard wilde de arbeiders bevrijden uit de geïndustrialiseerde steden, waar de woonomstandigheden te wensen over lieten. Hij bedacht zelfvoorzienende steden van maximaal inwoners midden op het platteland, maar wel op reisafstand van de stad. Het tuinstadmodel was een complete samenleving op lokaal schaalniveau, die een intensieve participatie van de bevolking in het bestuur en in het culturele leven moest gaan kennen, belichaamd in een besloten, intieme en geborgen vormgeving. Fysiek kende zijn idee van de tuinstad ook een aantal bijzondere kenmerken. De kern was altijd groen ( the village green ) en in een cirkel daaromheen stonden de woningen en winkels. Het geheel had wel een samenhangende uitstraling en dat had vooral te maken met de geleidelijke overgangen van de publieke naar de private ruimten, bijvoorbeeld in de vorm van voortuintjes, serres en het gebruik van dezelfde materialen in de openbare ruimte. De tuinstad zou ontsloten moeten worden 29

30 lanen met veel groen. Uiteindelijk zijn er in Engeland slechts enkele tuinsteden exact volgens dit idee gebouwd, des te meer vond het model in de jaren toepas-sing als tuindorp of tuinwijk aan de rand van de bestaande stad en dus niet als zelfvoorzienende nederzetting op het platteland. Voorbeelden hiervan vinden we te over in Nederland, zoals de Wes-telijke Tuinsteden in Amsterdam. Bussum heeft een aantal opmerkelijke overeenkomsten met deze oorspronkelijke tuinstad - gedachte. Qua omvang (iets meer dan inwoners) en ligging - in het groen en binnen de nabijheid van de grote stad - is Bussum een klassieke tuinstad. Ook qua voorzieningen heeft Bussum alles wat nodig is. En het beschikt over een bevolking met een groot sociaal kapitaal. Ook dat past helemaal binnen het wensplaatje van Howard. Op fysiek gebied kent ook Bussum in sommige wijken typische tuinstad-elementen, zoals de gebogen wegen, de lage dakgoten, de hoge puntdaken, dakkapellen, poortjes, heggen, lage hekjes en voortuinen. Vooral een wijk als het Brediuskwartier met een stratenpatroon van De Bazel, de landschappelijke inbreng van Tersteeg en veel Amsterdamse School architectuur uit de jaren 20 - heeft veel weg van een oorspronkelijk tuinstad, ook omdat hier veel aandacht was voor de verhef- een aantal toegangswegen die met een vards te karakteriseren zouden zijn. Bussum als tuinstad Bij de vertaling van het tuinstad - idee naar Bussum, gaat het dus niet om een letterlijke vertaling van het concept van Howard, maar om het overnemen van goed passen binnen de context van Bussum. Kortom, een moderne tuinstad, hoewel de inwoners van Bussum liever het dorpse karakter benadrukken en spreken van een tuindorp. De geschiedenis van Bussum is er echter niet die van een van een klassieke tuinstad. Al was het maar, omdat Bussum deels organisch gegroeid en deels op de tekentafel gepland is. Bussum kent een aantal verschillende wijken uit diverse periodes en met een geheel eigen karakter. Naast het eerder genoemde Brediuskwartier is er bijvoorbeeld Het Spiegel, de villawijk die eind 19de eeuw ontstond. Daar tegenover staat dan weer een wijk als Bussum-Zuid met veel naoorlogse woningbouw. Die diversiteit vinden we op kleinere schaal ook terug in het centrum. Oorspronkelijk dateert dit gebied ook van eind 19de eeuw, maar in de loop van de tijd is ook hier veel gesloopt en nieuw gebouwd, wat helaas niet altijd tot verbeteringen heeft geleid. Desalniettemin heeft het centrum wel een aantal kwaliteiten, waaronder de lange lijnen, de verborgen tuinen en de mooie solitaire, grote bomen. De meest opvallende karakteristiek van het centrum is echter dat het geen eenduidige kern heeft. Eigenlijk bestaat het centrum uit vier kwadranten, waarvan zich twee ten westen en twee ten oosten van de Brinklaan bevinden. Verdeeld over het centrum bevindt zich ook een aan- 30

31 tal pleinen, zoals het Wilhelminaplantsoen, het Julianaplein, het Veerplein en de Nieuwe Brink. Pleinen zijn bij uitstek verblijfsplekken, maar de pleinen in Bussum nodigen daartoe op dit moment niet echt uit. Verbeteringen voor de verblijfskwaliteit sluiten aan op het bestaande. Dat betekent dus ook dat we uitgaan van de verschillende identiteiten binnen het centrum. De ontbrekende eenheid is te creëren door eenheid in bestrating en straatmeubilair. Vooral binnen het kernwinkelgebied, zodat men zich daar goed kan oriënteren. Ook architectonisch wordt meer eenheid gecreëerd door het toevoegen van bepaalde ijkpunten of landmarks die de oriëntatie vergroten. Daardoor ontstaat een soort eenheid in verscheidenheid. Het centrum wordt nu als heel stenig en hard omschreven. Dit wordt verzacht door de overgangen tussen publieke en private ruimte meer geleidelijk te laten verlopen en meer groen toe te voegen. De term modern tuindorp betekent ook dat bij het zoeken naar oplossingen niet altijd historiserend moet worden gedacht. De hierboven genoemde uitgangspunten van het tuindorp kunnen ook een hedendaagse vertaling krijgen. Verstevigen groene karakter De meest effectieve manier om het groene karakter te verstevigen, is aan te sluiten bij de aanwezige kwaliteiten. Lange lijnen: Door de lange lijnen in het centrum te benadrukken wordt de groene kwaliteit van de omringende wijken als het ware het centrum ingetrokken. De belangrijkste lijn in het centrum is de Brinklaan, die vroeger echt een lange laan ( mag- bomen. Het benadrukken van die lijnen verhoogt de leesbaarheid van het dorp. Zij vormen als het ware de ruggengraat. De Brinklaan kan weer zijn oude groene functie als bijzondere lange laan terugkrijgen. De dwarse lijnen Veerstraat, Nassaulaan, Havenstraat en Herenstraat-Kerkstraat worden eveneens groener door bijvoorbeeld geveltuinen of voortuinen. Solitaire bomen / boomgroepen: In het centrum bevindt zich een aantal prachtige solitaire bomen en ook enkele mooie boomgroepen. Deze versterken het lommerrijke beeld van het centrum en het zijn markante tekens op pleinen en entrees. Op sommige plekken worden daarom solitaire bomen of boomgroepen toegevoegd. Solitaire boom aan de Brinklaan Verborgen tuinen: Dit zijn plekken in het centrum met een bijzondere kwaliteit. Omdat de plekken echter verborgen zijn en niet aan de hoofdroute liggen, zien mensen ze over het hoofd en is de toegevoegde waarde voor de verblijfskwaliteit in het centrum 31

32 klein. Het idee is om de bestaande tuinen verder te ontwikkelen en eventueel op sommige plekken verborgen tuinen toe te voegen, ieder met een eigen sfeer. De routing door het centrum wordt zo, dat wandelaars gewezen worden op deze bijzondere plekken en er van kunnen genieten. Groene pleinen: De pleinen in Bussum zullen uitgroeien tot de ontmoetingsplekken binnen het centrum. Door het toevoegen van groen wordt de verblijfskwaliteit sterk verbeterd. Groene entrees: De entrees van het centrum krijgen groene accenten, bijvoorbeeld in de vorm van mooie, grote solitaire bomen of boomgroepen, om de overgang duidelijker te markeren. Op plaatsen waar kwaliteit ontbreekt, zetten we groen juist in om lelijke plekken te verbergen, in de vorm van o.a. gevelbeplanting of verplaatsbaar groen. Dit kan in de vorm van verplaatsbare bakken met constructies waarin verticaal groen groeit. In winkelstraten is niet zo veel ruimte om groen te plaatsen. Hier kan hangend groen een oplossing zijn. Ook parkeerterreinen en garages maken we, waar mogelijk, met groen aantrekkelijker. Waar groen wordt ingezet, geeft het een besloten en veilig gevoel en draagt daarmee in sterke mate bij aan de verblijfskwaliteit van het centrum. Per plek zoeken we naar maatwerkoplossingen. Hierbij moet ook rekening gehouden worden met de ondergrondse infrastructuur. Reactie college op uitkomst werkgroep en de adviezen van de raadscommissie Ruimte: Het groene centrum kan bereikt worden door de aanwezige groenstructuren te versterken en uit te bouwen. Het college vindt dat het onderdeel Groen een zeer belangrijk aspect is voor alle komende projecten in het centrum. De voorgestelde thema s worden daarom onderdeel van alle projecten. Daarnaast is het van belang dat ook voor die onderdelen die niet omvat kunnen worden in een project, apart worden geïnventariseerd en worden vergroend. Hierbij valt te denken aan de entrees van het centrum. Het college stemt in met: het meenemen van de uitkomsten van de werkgroep Groen in de diverse projecten. het aanpassen van de Nota Groen op relevante onderdelen Verwerking onderdelen in: Onderwep Beleid Planning Budget 32

33 33

34 TRANSITIE-IMPRESSIES Brinklaan Kapelstraat 34

35 35

36 Eslaan Raadhuis straat Kerk Nieuwe Raadhuisstraat De Genestetlaan Lindelaan Vlietlaan Olmenlaan Olmenlaan Raadhuispassage Oud Bussummerweg Blekershoek Simon Stevinweg School Julianaplein + Veerstraat Nassaustraat Brinklaan Bibliotheek Kerk Wilhelminaplantsoen + Landstraat Molenlaan Havenstraat Visserstraat Meerweg Nassaupark Spiegeldwarsstraat Meentweg Spiegelstraat Spiegelstraat spoorlijn Amsterdam - Hilversum spoorlijn Amsterdam - Hilversum Nassaulaan Havenstraat + Havenstraat Veldweg Kloosterweg Veldweg kerk Achterom Landstraat + Brinklaan i k + Nieuwe Brink Thierensstraat Kapelstraat Kerkstraat Studio Ireneplein Schoolstraat Boekweitplein De Clinge Huizerweg Kerk Herenstraat Herenstraat Krijnenweg Kapelstraat Nieuwstraat Vredehof Nieuwe Spiege aan weg UITKOMST WERKGROEP VERKEER Hoofdroute auto langs centrum (Kerkstr., Landstr., Raadhuisstr., Olmenlaan, Vlietlaan) Parkeerroute (Kloosterweg en Herenstraat) Eenrichtingsweg Autoluw met knip (Bus en expeditie toegestaan) Doorgaande fietsroute + Fietsers en voetgangers samen + + Fietsers, voetgangers en auto s samen Voetgangerszone LEGENDA VERKEER 36

37 4.5 Verkeer & Verbindingen Gebiedsvisie In de Gebiedsvisie is voor het onderdeel Verkeer & Verbindingen ambitie 7 benoemd: Logische looproutes naar en door het centrum, waarmee met het oog op de vergrijzing - ook rekening gehouden wordt met toegankelijkheid voor rolstoelen en scootmobiels (7). Werkgroepen Onderzoeksvraag: Hoe kunnen auto s uit het centrum worden geweerd en logische looproutes naar en door het centrum worden gecreëerd? doet zich niet voor en moet op andere manieren ondersteund worden. Hier moet betere bewegwijzering voor komen. Ook het aanpakken van de Vlietlaan draagt bij aan het creëren van een logische en prettige looproute naar het centrum. Ook de verbindingen vanuit het centrum met de omgeving kunnen beter. Het centrum moet zich niet naar binnen richten, maar juist de verbinding met de omgeving aangaan, zoals met de omliggende wijken als Het Spiegel en het Brediuskwartier, met Mariënburg en de daarachter gelegen Bensdorp-fabriek en met de recreatiegebieden buiten het dorp. Uitkomsten werkgroep: Een goede bereikbaarheid begint met een heldere oriëntatie. Of je nu te voet, van Bussum nadert, je moet een gevoel hebben waar je bent en een duidelijke overgang ervaren tussen het centrum en de rest van het dorp. Dat betekent dat de entrees van het centrum versterkt moeten worden, zodat ze duidelijk herkenbaar zijn. Als je je in het kernwinkelgebied bevindt, moet dat ook direct duidelijk zijn. Het zoveel mogelijk autovrij maken van het kernwinkelgebied draagt al behoorlijk bij aan de herkenbaarheid ervan. Binnen het kernwinkelgebied kan een eenvormige uitstraling van de bestrating, belichting en het straatmeubilair een goede oriëntatie ten goede komen. Wie als voetganger vanaf het station hij uit moet lopen. Een logische route Oversteek van Nassaulaan naar Havenstraat Looproutes De looproutes door het centrum zijn nu nog onvoldoende helder. De Nassaulaan en de Nassaustraat zijn prettige straten voor voetgangers, alleen de uitstallingen van de winkeliers en het zomaar neer- eens een probleem. Bij de oversteek van de Nassaulaan naar de Havenstraat vormt de Brinklaan en het straatmeubilair in de Havenstraat een barrière voor voet- 37