inno vat i e in l e r en & w e r ken TABLETS IN DE PRAKTIJK De reisplanner Auteurs: Michiel Maas Astrid Ottenheym Marcel Kesselring

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "inno vat i e in l e r en & w e r ken TABLETS IN DE PRAKTIJK De reisplanner Auteurs: Michiel Maas Astrid Ottenheym Marcel Kesselring"

Transcriptie

1 De reisplanner Auteurs: Michiel Maas Astrid Ottenheym Marcel Kesselring Uitgave: 1 Maart 2014

2 Inleiding Wat is het reisplan? SKIPOS: de start! Van project naar kennisnetwerken tot professionele leergemeenschap. CPOB: stappen zetten! Ambassadeurs (draagvlak creëren intern/extern) Bekwaamheid (didactische en ICT-vaardigheden leerkrachten bij de inzet van tablets) Samenwerken (know-how opbouwen) ROUTEKAART SCHOOLJAAR 1 0. ICT Bekwaamheid nulmeting (online scan) 1. Kick-off sessie 2. De APP-discovery 3. De les van morgen: de les van vandaag! 4.De APP-parade Resultaten schooljaar 1 ROUTEKAART SCHOOLJAAR 2 De georganiseerde reis Conclusie Auteurs Michiel Maas (Managing Consultant Innofun) Astrid Ottenheym (Strategisch Onderwijs & Innovatie Consultant Innofun Marcel Kesselring Over Innofun Innofun Innovatie in leren en werken We horen regelmatig de vraag: Innofun?.Vind je dat echt? Met andere woorden, of innoveren geassocieerd kan worden met plezier? Ons antwoord is: absoluut! Daarnaast is innoveren ook een FUNdamentele gebeurtenis. Voor Innofun is innovatie in leren en werken altijd fundamenteel en kan het alleen maar succesvol zijn als het een traject is waar iedere deelnemer plezier aan beleefd! Onze geschiedenis kent eigenlijk geen momenten waarop het leven even stil bleek te staan. Altijd is er sprake van verandering (ontwikkeling) en steeds is er sprake van onzekerheid over wat de toekomst echt zal brengen. We leiden kinderen steeds op tot burgers van de toekomst met de kennis en vaardigheden die we NU belangrijk vinden. We hopen dat we hierbij steeds een goede match vinden tussen de wereld van nu en de wereld van morgen. In het tweede decennium van de 21e eeuw hebben we het over de 21st century skills. Wij geloven in kennisconstructie en kennisdeling, en gaan daarbij uit van de kracht van sociale media en ICT. Innofun is expert in leren in een ICT- en sociale media-rijke omgeving. Wij zeggen: Teach-what-you-preach. De Innofun-aanpak is praktijkgericht en heeft een blended karakter. Wij geloven in: Creëren in een uitdagende leer- en werkomgeving Creëren door beleving en ervaring Creëren door kennisdeling en samen kennis produceren Creëren met ICT en sociale media Samengevat: kennisdeling en kennisconstructie 2.0! Een slimme innovator begint daar vandaag al mee. In dit whitepaper laten we u zien hoe Innofun en haar partners succesvol innoveren. Leidende vraag is: hoe zet je ICT en sociale media bij leren efficiënt in? Dat is onze expertise, in bedrijfsleven en onderwijs. Hoe ver bent u al gevorderd met de slag naar de medewerker 2.0.? De toekomst is NU! 2

3 TABLETS in de PRAKTIJK De reisplanner Inleiding De invoering van tablets, een nieuwe praktijk voor leraren en leerlingen. In onze whitepaper Tablets, het vliegwiel voor onderwijsinnovatie? spreken we over een emergente aanpak : wie slechts zicht heeft op een facet van een innovatietraject zal nooit de totale ontwikkeling in innovatie kunnen zien. Wij stellen dat innovatie vanuit de lespraktijk de beste kansen biedt op succesvol adapteren en incorporeren van nieuwe praktijken in het onderwijs. Wij stellen ook dat innovatie pas echt kansrijk is, wanneer er sprake is van ontwikkelen vanuit persoonlijk eigenaarschap in een herkenbare professionele context. In deze whitepaper duiken we in de praktijk van een innovatietraject waarbij de ontdekking van anders onderwijs maken direct in de praktijk van het klaslokaal gebeurt. We zien een bottumup aanpak waarbij de leraren leidend zijn in innovatief onderwijskundig onderzoek. In het innovatietraject is vanaf de start geïnvesteerd in draagvlak en professionele samenwerking. Innofun is herkenbaar in de rollen van expert, co-ontwerper, ondersteuner en trainer. De betrokken school heeft in de aanpak van het traject een evenwichtige balans gevonden tussen de mate van sturing (opbrengsten en borging binnen de schoolorganisatie) en maximale ruimte (ontdekken, onderzoeken en leren) in de context van de leerinteractie tussen leerling en leraar). Het optimaliseren van opbrengst en borging is zichtbaar in het stellen van de juiste innovatievraag (verbinden van de innovatie-ambitie van de school met de persoonlijke innovatie-ambitie van de leraar), het inrichten van een effectief communicatietraject waarin ervaringen en kennis worden gedeeld en het faciliteren van een innovatieve omgeving in de klas. De onder beschreven resultaten zijn gebaseerd op de innovatiereizen die SKIPOS en CPOB samen met Innofun hebben ondernomen. Onderstaand leest u over de reisplanning en de ervaringen in de verschillende halteplaatsen tijdens de reis. Wat is het reisplan? SKIPOS: de start! In 2012 heeft het bestuur van SKIPOS besloten dat alle scholen gaan werken met tablets met als doel een onderwijsaanbod aan te bieden dat beter is afgestemd op de onderwijsvragen door het individuele kind. We lezen een TECHNISCHE keuze die gemotiveerd wordt door een aantal inhoudelijke doelen: SKIPOS vindt het belangrijk dat kinderen passend onderwijs krijgen bij hun individuele context waarbij leren wordt ondersteund met middelen die passen bij deze tijd. Uit een onderzoek onder alle leerkrachten van SKIPOS bleek dat een grote meerderheid van de leerkrachten de kansen van de inzet van ICT voor kennisconstructie graag wilden onderzoeken. Kennisoverdracht scoorde beduidend lager. Hierop besloot SKIPOS dat de traditionele computers op termijn vervangen worden door tablets. Hajo Renkema, bestuurder SKIPOS: We verwachten dat op termijn ook de traditionele schoolboeken uit de klas zullen verdwijnen. Onderwijsprogramma s met leerlijnen en leerarrangementen waarin leerlingen met hun leraar werken aan kennisconstructie zullen hiervoor in de plaats komen. Om dit te bereiken is het aanschaffen van apparatuur uiteraard niet voldoende. Onze leraren zullen moeten leren hoe je de bouwstenen voor een dergelijke manier van leren klaar zet. Leraren moeten het methode-denken leren loslaten. Dit vergt soms een behoorlijk omslag in het denken. In heel 2013 werden 217 miljoen tablets verkocht, zo n 50 procent meer dan een jaar eerder. Gartner Het gebruik van ICT moet echter geen doel op zich zijn, vindt de PO-Raad. Tablets zouden vooral moeten worden ingezet om de kwaliteit van het onderwijs nog beter te maken en leerlingen goed te laten leren. PO-RAAD 3

4 SKIPOS is een organisatie waaronder 8 scholen voor basisonderwijs vallen, met in totaal 2300 leerlingen en 200 vaste medewerkers. Het betreft 7 katholieke scholen en 1 interconfessionele school. De scholen zijn gelegen in Sint-Michielsgestel, Den Dungen, Berlicum, Middelrode en Gemonde. Silvo Steenkamer, directeur De Parel vult aan: Wij willen de manier van denken binnen het onderwijs omdraaien. Iedere leerkracht heeft doelstellingen voor zijn groep, maar het maakt niet uit hoe deze behaald worden. Wij denken dat juist met behulp van ICT de differentiatie in het onderwijsaanbod voor de kinderen versterkt kan worden. Innovatietrajecten met Innofun liggen nooit van A tot Z vast. Innofun werkt iteratief, wij zijn continu in dialoog met onze opdrachtgever om te zien of eerdere aannames herzien moeten worden. We creëren steeds ruimte voor veranderende en nieuwe inzichten die ontstaan tijdens het innovatietraject. Deze Agile-benadering vraagt een aanpak waarbij in de ontwerpfase alle mogelijke bouwstenen zijn geïnventariseerd. Vervolgens wordt er op hoofdlijnen een reisplan met een strakke planning in tijdsfasen ontwikkeld. Het voordeel van deze aanpak is dat de deelnemers steeds in overzichtelijke stappen werken aan de innovatie. Elke afzonderlijke stap richt zich op concrete resultaten en wordt aan het einde nauwkeurig geëvalueerd. Op basis van de daadwerkelijk behaalde resultaten en de evaluatie wordt de doelstelling van de volgende stap in resultaat en aanpak vastgesteld. Er is dus continu inzicht in de voortgang van het innovatieproces, doordat er steeds tussentijdse beoordeling is of de route nog voldoet of moet worden aangepast. Het SKIPOS-traject richtte zich uiteindelijk op drie expliciete subroutes, namelijk: competentie (vakkennis, didactiek en ICT), samenwerking (know-how opbouwen) en ambassadeurschap (creëren van draagvlak binnen het eigen teams). De stakeholders binnen het innovatietraject (bestuur, directies en leraren) bepaalden gezamenlijk de routestappen. Er is steeds een notie van een einddoel geformuleerd (onderwijs-kwalitatieve opbrengsten: beter aansluiten op individuele leervraag van de leerling, beperking voortijdse uitstroom/verandering; tevredenheid en welbevinden van leerling en medewerkers), de af te leggen route werd in elke stap door de stakeholders gezamenlijk in cocreatie bepaald. De individuele deelnemer matchte zijn ervaringen met de hele groep, waarna steeds een afbakening plaatsvond van de persoonlijke en het collectieve stappen en ervaringen en de onderlinge verhouding daartussen. We zagen in het traject tablets in de klassen grofweg 3 fasen: 1. ontdekken: iedere leraar ontdekt met zijn klas wat er zoal mogelijk is met de inzet van tablets (er is vooraf geen ander doel geformuleerd dan ontdekken en delen van de ontdekkingen met de collega s) 2. testen: op basis van de ontdekkingen in de eerste fase worden een aantal concrete keuzes gemaakt van middelen en didactische stappen die verder uitgeprobeerd/ontwikkeld worden en waarvan men bij de start van deze fase aanneemt dat ze tot het regulier didactisch/onderwijs-repertoire van de school gaan behoren. 3. Implementeren en borgen: de ervaringen uit de 2e fase levert een set concrete didactische middelen op die vanaf nu tot de basiscompetentie van de leraar behoren (het didactisch/onderwijs-repertoire). Bij SKIPOS zagen we hier een palet aan social media-tools die gemeenschappelijk werden afgesproken als middelen die in de verschillende bouwen zichtbaar zullen zijn. Innofun heeft in het traject een kennis- en innovatieregisseur beschikbaar gesteld die continu focus hield op de concretisering van het einddoel en de concretisering van de tussenstappen. Dit is een interactief proces dat altijd in samenspraak met de stakeholders gebeurt. De kennis- en innovatieregisseur markeert de gemaakte keuzen en brengt ze steeds in het proces. 4

5 Van project naar kennisnetwerken tot professionele leergemeenschap. CPOB: stappen zetten! Door onze ervaringen met trajecten als die met SKIPOS hebben we onderstaande gefaseerde aanpak samen met CPOB ontwikkeld. Momenteel bevindt het traject zich in de startfase. CPOB is een jonge onderwijsorganisatie met 1 peuterspeelzaal, 17 basisscholen en 1 speciale basisschool in de gemeenten Buren (Maurik, Ravenswaaij en Asch), Culemborg, Geldermalsen, Neerijnen (Neerijnen, Haaften, Hellouw en Tuil), Tiel en Zaltbommel. CPOB ziet het als haar opdracht om kinderen goed toe te rusten voor hun verdere leven, zowel door goed en modern onderwijs als ook door (o.a. sociale) vaardigheden. Tijdens een gezamenlijke studiedag werd duidelijk dat social media meer is dan Twitter of Facebook. Vele leerkrachten ontwikkelden een stuk enthousiasme voor de onderwijsmogelijkheden met social media. De stakeholders in het project besloten om te starten met een training social media voor koplopers. Daarnaast werd het traject op twee scholen gestart met de invoering van tablets in de klas. We startten het tablet traject met een heterogeen team (een representatieve mix in ervaring, leeftijd, didactische competentie en digitale vaardigheid) waarbij gewerkt werd aan de drie subroutes van de routekaart (competentie, samenwerking, ambassadeurschap). SAMEN op REIS SAMENWERKEN (21ste eeuw) Know-how opbouwen BEKWAAMHEID Vaardigheden 21ste eeuw AMBASSADEURS Draagvlak creëren 5

6 Ambassadeurs (draagvlak creëren intern/extern) Het succes van de implementatie van tablets in de klas wordt voor een groot deel bepaald door de mate waarin de early adaptors hun rol naar de gehele organisatie kunnen spelen. We bedoelen hier: ontdekken, onderzoeken en DELEN! Zij lopen voorop en zijn binnen het traject de drijvende kracht, zij zijn de leidende coalitie die essentieel is voor het welslagen van het traject. Ze zijn de ambassadeurs die het essentiële draagvlak creëren binnen de gehele schoolorganisatie. Zij enthousiasmeren collega s door hun eigen positieve ervaringen, daarnaast zijn ze kennis- en ervaringsexpert die opgedane kennis en competentie over dragen aan de collega s. In het traject worden de deelnemers bewust gemaakt van de rol van ambassadeur en worden er hulpmiddelen aangereikt om deze rol goed te kunnen vervullen. Bekwaamheid (didactische en ICT-vaardigheden leerkrachten bij de inzet van tablets) - Leraren worden kundig in de toepassing van tablets als onderdeel van het didactisch repertoire (organiseren van effectief ICT-gebruik en sociale media in de onderwijspraktijk). - Leraren hebben zicht op hun veranderende rol en zijn in staat om dit stap voor stap toe te gaan passen. - Leraren ontwikkelen interactie-vaardigheden voor het werken in een blended virtuele/ fysieke leeromgeving. - Leraren bezitten basisvaardigheden om professionele keuzes te maken voor de inzet van ICT & sociale media. Samenwerken (know-how opbouwen) Bij de implementatie van tablets wordt er veel nieuwe kennis gecreëerd door leraren. Belangrijk is dat leraren blijvend deze kennis met elkaar (online) delen zodat er veel gebruik wordt gemaakt van elkaars expertise en er tevens gemeenschappelijke kennis en competentie ontstaat. Deze manier van werken moet in de toekomst blijvend een belangrijke rol spelen in de professionele ontwikkeling van de organisatie. De virtuele ondersteuning is ingericht op Yammer. CPOB beschikt over een actieve Yammer-omgeving waarin kennis wordt ontwikkeld en gedeeld. Doel en streven: leerkracht van de 21te eeuw werken online samen in de vormgeving van het onderwijs. 6

7 ROUTEKAART SCHOOLJAAR 1 Onderstaande figuur laat zien hoe een reisplan opgebouwd kan worden. KICK-OFF 0. ICT Bekwaamheid nulmeting (online scan) Vaststellen huidige competenties en te ontwikkelen competenties, ophalen persoonlijke ontwikkelvraag. 1. Kick-off sessie Deelnemers formuleren hun persoonlijke ontwikkeldoel en benoemen de notie van het collectieve einddoel ( wat, ongeveer ). De projectgroep is persoonlijk en collectief gecommitteerd aan het project. 2. De APP-discovery Deelnemers ontdekken individueel en gezamenlijk de mogelijkheden van de tablet. In de klas wordt dit gedeeld en doorgepakt met leerlingen. De App discovery staat in het teken van inspiratie en ontdekking. Borgen van enthousiasme en nieuwsgierigheid is bij de APP-discovery leidend. 3. De les van morgen: de les van vandaag! Leraren ontwikkelen en trainen didactische vaardigheden en ontwerpen en realiseren concrete tabletlessen. In de whitepaper 6-stappen didactiek is te lezen hoe je apps/sociale media kunt integreren in de lessen. De lessen worden zo snel mogelijk daadwerkelijk gegeven. Collega s observeren elkaars lessen. 4. De APP-parade In een feedbacksessie worden ervaringen gedeeld. Deelnemers presenteren ervaringen van uitgevoerde lessen. In deze presentatie wordt ingegaan op het gebruik van apps/sociale media en de didactische keuzes hierbij. Deelnemers geven elkaar feedback. Vervolgens worden keuzes gemaakt voor het collectieve repertoire waarop binnen de school op wordt door ontwikkeld. Heb Huibers, bestuurder CPOB: CPOB-scholen presenteren eerste resultaten van de pilot tablets in de klas. Er is hard gewerkt en veel ervaren, veel dialoog! Leerkrachten en leerlingen zijn enthousiast. didactiek en pedagogiek te horen. Resultaten schooljaar 1 - Didactische vaardigheden van deelnemers zijn vergroot en daarmee is het onderwijsaanbod verbreed en de kwaliteit verhoogd. - Leraren zijn eigenaar van de verandering! - Leerlingen zijn enthousiast over het gebruik van tablets in de klas en gemotiveerd om te leren! - Het onderwijsproces kantelt: leerlingen stellen leervragen en formuleren antwoorden. De leraar wordt steeds meer regisseur van het leerproces, van kennisoverdracht naar kennisconstructie. - Leerlingen werken aan de 21st century skills: onderzoeken, ontwerpen, creëren, communiceren en contextgericht handelen. - Een volgende groep leraren is enthousiast om ook te beginnen met tablets in de klas. - Deelnemers hebben een grote behoefte om ook volgend schooljaar zich door te ontwikkelen en kennis met elkaar te delen. Het grootste succes van deze aanpak is dat de hele projectgroep eigenaar is van de verandering. Binnen de school zien we nieuw professioneel gedrag. De deelnemers hebben ontdekt dat delen en samenwerken belangrijke middelen zijn voor kennis- en competentieontwikkeling. We zien een ontwikkeling van projectteam naar kennisnetwerk. 7

8 ROUTEKAART SCHOOLJAAR 2 Het project verbreedt zich. De eerste projectgroep is overgegaan in een kennisnetwerk en blijft zich binnen de context van de eigen praktijk doorontwikkelen. Kennis en ervaring worden structureel gedeeld en toegevoegd aan het collectief didactisch repertoire. Het project ontwikkelt zich tot een programma. Het programma is verbindend naar de professionalisering van de teamleden, tevens wordt het in relatie gebracht met andere projecten binnen de organisatie. De eerste projectgroep wordt trainer van de 2e groep. Aan het einde van het schooljaar evolueren de kennisnetwerken tot een professionele leergemeenschap. kenniskring kenniskring kenniskring kenniskring kenniskring TABLET GROEP 1 APP DISCOVERY STUDIEDAG TABLET GROEP 2 kick-off didactiek didactiek APP PARADE De georganiseerde reis In de innovatietrajecten zijn er verschillende rollen die ingevuld dienen te worden. Kennis- & Innovatieregisseur (strategisch adviseur, sparringpartner bestuur en directies) Typische activiteiten: signaleert, observeert en adviseert (on)gevraagd om daarop in cocreatie strategische interventies te kunnen plegen die voortgang borgen. Vanuit een helikopterview bewaakt hij de samenhang binnen het innovatietraject. Ontwerpt in cocreatie onderwijsprocesstappen en leidende -principes voor de organisatie. Trainer (operationeel, trainer van directies, leraren, ICT coördinatoren) Typische activiteiten: training didactische vaardigheden en ICT/sociale media. 21st century skills, personaliseren van leren, introducerende workshops. Coach (tactisch, coach van directies, leraren, ICT coördinatoren) Typische activiteiten: richt zich op inhoudelijke ondersteuning van directies en leraren met de focus op een train-de-trainer-rol. Conclusie Ga op reis, ontdek en realiseer! En neem een goede reisleider bij de hand ;-) 8

9 Auteurs Michiel Maas (Managing Consultant Innofun) twitter: _blikveld_ linkedin: nl.linkedin.com/in/maasmichiel Leidinggeven aan veranderingen binnen het onderwijs is mijn specialisme: onderwijsontwerp, bewegen van mensen en sturen op resultaten. Schoolontwikkeling in de meest brede zin van het woord. Ik bezit innovatiekracht om in complexe situaties de organisatie naar binnen en naar buiten positief in beweging te krijgen. De onderwijsvraag bepaalt het profiel voor de onderwijsorganisatie, de mensen maken het onderwijsverhaal. ICT en leren zijn mijn passie. Ik geloof in de kwaliteitsslag die leren kan maken door de inzet van ICT. Ik praat graag over waarom we moeten veranderen binnen het onderwijs, maar ik praat net zo graag over waarom we dat soms even NIET zouden doen. - Personaliseren van leren - Innovaties in onderwijsvormgeving door ICT en sociale media - Virtual Action Learning - Onderwijskundig leiderschap en management - Onderwijsinnovatie / verandermanagement - Ontwerper van onderwijsconcepten - Ontwerpen van blended learning processen - Kwaliteitsmanagement Astrid Ottenheym (Strategisch Onderwijs & Innovatie Consultant Innofun) Astrid.ottenheym@innofun.nl twitter: AstridOttenheym linkedin: nl.linkedin.com/in/astridottenheym De onderlegger voor mijn maatschappelijk engagement is mijn ambitie en passie: bouwen en werken aan een professionele lerende onderwijsorganisatie met als motto: Investeren in leraren is investeren in onderwijs en de ontwikkeling van kinderen. Samen met professionals/scholen geef ik sturing, leiding en begeleiding aan schoolontwikkeling vanuit visie. Daarbij werk ik vanuit een integraal perspectief waar onderwijsinhoud en onderwijsorganisatie samen gaan. Dienend en verbindend leiderschap horen hierbij. Hiervoor zet ik mijn brede deskundigheid, mijn analytische, strategische en onderzoekende competenties in. Samen met klanten en onze trainers geef ik vorm aan onderwijsinnovatie met sociale media & ICT en de invoering van 21st century skills. - Onderwijskundig leiderschap en management - Onderwijsinnovatie / verandermanagement - Ontwerper van onderwijsconcepten - Stimuleren en cultiveren van creativiteit en ondernemerschap - Inrichten van professionele leergemeenschappen - Ontwerpen van blended learning processen - Kwaliteitsmanagement Marcel Kesselring Marcel.kesselring@innofun.nl twitter: Marathonkeje linkedin: nl.linkedin.com/in/marcelkesselring I m an idealist. I don t know where I m going, but I m on my way. Carl Sandburg. Beter kan ik het niet formuleren in mijn reis in onderwijsland! Ik ben een praktijkmens, wil dingen doen die het verschil maken en denk daarbij vaak buiten de kaders, om te komen tot nieuwe inzichten. In mijn reis begeleid ik innovatie-trajecten en voel ik me als een vis in het water als sparringpartner voor scholen en organisaties op het gebied van 21st century skills, Flipping the classroom, tablets en sociale media, omdat ik denk dat het altijd slimmer kan. De toekomst is NU! - Adviseur in innovatie van leren en werken (onderwijs, gemeente, bedrijven...) - Expert op het gebied van (online) samenwerken, kenniscreatie en kennisdeling - Klankbord en sparringspartner voor scholen en organisaties op het gebied van 21st century skills, flipping the classroom en het nieuwe werken - Opzetten en uitvoeren workshops, trainingen social media voor scholen (PO/VO) - Bedenker Klavertje4Model - Sociale media voor scholen - Begeleiden scholen bij implementatie FIT- innovatie trajecten (Samsung Onderwijs Innovatiefonds) - Begeleiden scholen bij implementatie trajecten van tablets in de klas (PO/VO) - Ontwikkelen nieuwe concepten ten behoeve van leren en samenwerken - Spreker onderwijs in de 21e eeuw (NCOSM, IPON, NOT...) - Facilitator van netwerken innovatie leerkrachten/docenten - Edubloggger bij Frankwatching en Het Kind 9

10 Over Innofun Innofun ondersteunt de verscheidenheid van het opleiden en is er van overtuigd dat ICT & sociale media voor ieder type organisatie toegevoegde waarde heeft. Onze adviseurs gaan graag samen met u op zoek naar passende toepassingen voor uw vraag. De dienstverlening van Innofun bestaat uit consultancy, trainingen en workshops, en advies. Voor wie? Een brede groep onderwijsprofessionals: docenten, trainers, onderwijskundigen, directeuren en bestuurders. Zowel individueel als in teamverband. Wij stemmen de inhoud van alle sessies af op de vragen en doelstellingen van uw organisatie. Innofun heeft het elab ontwikkeld om u de wereld van ICT en sociale media te laten ervaren. U ziet praktijkvoorbeelden van hoe u sociale media en internet op verantwoorde wijze in uw opleidingspraktijk kunt toepassen. Het elab bestaat uit verschillende ruimtes. Hier staan computers en laptops, er liggen tablets, er zijn tafels met touchschermen en indrukwekkende mediawanden. Er is vooral veel ruimte voor een dialoog en om ervaringen uit te wisselen. Heeft u vragen? Aarzel dan niet om contact met ons op te nemen voor een persoonlijke toelichting. Innofun in cijfers: : > 400 projecten Jaarlijks: - bereik van 7000 leraren/supervisors/trainers - bereik van ruim 40 verschillende organisaties (scholen, internationale bedrijven) trainingsdagen (elab en op locatie) - Spreker op grote conferenties als NOT, IPON, NCOSM, NextLearning, Media & Learning, SamSam 10

FIT-traject onderwijsvernieuwing met ICT en sociale media. draagvlak inspiratie motivatie vernieuwing 21st century skills borging

FIT-traject onderwijsvernieuwing met ICT en sociale media. draagvlak inspiratie motivatie vernieuwing 21st century skills borging FIT-traject onderwijsvernieuwing met ICT en sociale media draagvlak inspiratie motivatie vernieuwing 21st century skills borging Via het Klavertje 4 Model zet u sociale media en ICT breed in Didactische

Nadere informatie

inno vat i e in l e r en & w e r ken TABLETS het vliegwiel van onderwijsinnovatie? Auteurs: Michiel Maas Astrid Ottenheym Marcel Kesselring

inno vat i e in l e r en & w e r ken TABLETS het vliegwiel van onderwijsinnovatie? Auteurs: Michiel Maas Astrid Ottenheym Marcel Kesselring TABLETS het vliegwiel van onderwijsinnovatie? Auteurs: Michiel Maas Astrid Ottenheym Marcel Kesselring Uitgave: 1 Maart 2014 Innofun Innovatie in leren en werken Inleiding Tablets, gewoon doen? Actief

Nadere informatie

TABLETS het vliegwiel van onderwijsinnovatie? Auteurs: Michiel Maas Astrid Ottenheym Marcel Kesselring. inno vat i e in l e r en & w e r ken

TABLETS het vliegwiel van onderwijsinnovatie? Auteurs: Michiel Maas Astrid Ottenheym Marcel Kesselring. inno vat i e in l e r en & w e r ken TABLETS het vliegwiel van onderwijsinnovatie? Auteurs: Michiel Maas Astrid Ottenheym Marcel Kesselring Uitgave: Maart 2014 1 Herdruk: Januari 2015 Innofun Innovatie in leren en werken Inleiding Tablets,

Nadere informatie

Fundamentele Innovatie

Fundamentele Innovatie Fundamentele Innovatie onderwijsvernieuwing met ICT en sociale media draagvlak inspiratie motivatie vernieuwing 21st century skills borging Mark Froger 06-11-2015 Wij geloven in: Leren in een uitdagende

Nadere informatie

Op expeditie naar waarde(n)

Op expeditie naar waarde(n) Op expeditie naar waarde(n) 21e eeuwse educatie Effectief leiderschap Vakmanschap: de leraar doet ertoe! Verbinding met de gemeenschap Waardengedreven onderwijs Op expeditie naar waarde(n) De hele opvoeding

Nadere informatie

Samsung Onderwijs Innovatiefonds

Samsung Onderwijs Innovatiefonds Samsung Onderwijs Innovatiefonds In 2012-2013 formuleert SKOzoK haar nieuwe Koersplan. 21 e Century Skills, waaronder ICT geletterdheid en Samenwerking zullen in het Koersplan nadrukkelijk worden opgenomen.

Nadere informatie

KINDEREN LATEN LEREN Strategisch beleidsplan 2015-2018. SKO Flevoland en Veluwe. Ontwerpers van onderwijs voor de 21ste eeuw

KINDEREN LATEN LEREN Strategisch beleidsplan 2015-2018. SKO Flevoland en Veluwe. Ontwerpers van onderwijs voor de 21ste eeuw SKO Flevoland en Veluwe Ontwerpers van onderwijs voor de 21ste eeuw KINDEREN LATEN LEREN Strategisch beleidsplan 2015-2018 Strategisch beleidsplan SKO Flevoland en Veluwe 1 KINDEREN LATEN LEREN Onze droomschool

Nadere informatie

Bijlage 8.8: Professionele leergemeenschappen (Verbiest, 2012)

Bijlage 8.8: Professionele leergemeenschappen (Verbiest, 2012) Bijlage 8.8: Professionele leergemeenschappen (Verbiest, 2012) Professionele leergemeenschappen (Verbiest, 2012) en netwerk-leren (De Laat, 2012) verhogen de kans op succesvol leren in het kader van een

Nadere informatie

21st Century Skills Training

21st Century Skills Training Ontwikkeling van competenties voor de 21 e eeuw - Vernieuwend - Voor werknemers van nu - Met inzet van moderne en digitale technieken - - Integratie van social media - Toekomstgericht - Inleiding De manier

Nadere informatie

Opbrengstgericht Werken

Opbrengstgericht Werken Opbrengstgericht Werken Opleidingen en maatwerk M&O-groep is een netwerkorganisatie met een gedreven groep professionals die sturen op kwaliteit. We verlenen diensten aan het onderwijs, gemeenten en jeugdzorg.

Nadere informatie

Succesvol implementeren

Succesvol implementeren Succesvol implementeren Waarom begeleiding bij implementeren? Idealiter wordt een verandering op een school ingezet vanuit de onderwijsvisie. Deze veranderingen zijn veelal geformuleerd in het schoolplan

Nadere informatie

Leiding geven aan leren 2015-2016 ACADEMIE PEDAGOGIEK EN ONDERWIJS. saxion.nl/apo

Leiding geven aan leren 2015-2016 ACADEMIE PEDAGOGIEK EN ONDERWIJS. saxion.nl/apo Leiding geven aan leren 2015-2016 ACADEMIE PEDAGOGIEK EN ONDERWIJS saxion.nl/apo Leiding geven aan leren Waarom en voor wie Onderwijsgevenden in het primair onderwijs (regulier en speciaal onderwijs),

Nadere informatie

Uitwerkingen van Brainpower sessies

Uitwerkingen van Brainpower sessies Hieronder zijn de resultaten van de Brainpower ingeklonken weergegeven. We zijn zo dicht mogelijk gebleven bij de geschreven teksten, maar hebben de tweedeling leraar/directeur weggelaten. Het is voor

Nadere informatie

Opleidingsprogramma DoenDenken

Opleidingsprogramma DoenDenken 15-10-2015 Opleidingsprogramma DoenDenken Inleiding Het opleidingsprogramma DoenDenken is gericht op medewerkers die leren en innoveren in hun organisatie belangrijk vinden en zich daar zelf actief voor

Nadere informatie

Strategisch koersplan Onderwijs met Ambitie

Strategisch koersplan Onderwijs met Ambitie Strategisch koersplan 2019-2023 Onderwijs met Ambitie Inhoud Inleiding...3 1. Waar laten we ons door leiden?...4 2. Waar staan we voor? 3. Waar kiezen we voor?... 6 Speerpunt 1: School en kind...6 Speerpunt

Nadere informatie

Samenwerking. Betrokkenheid

Samenwerking. Betrokkenheid De Missie Het Spectrum is een openbare school met een onderwijsaanbod van hoge kwaliteit. We bieden het kind betekenisvol onderwijs in een veilige omgeving. In een samenwerking tussen kind, ouders en school

Nadere informatie

Werken aan kwaliteit oog voor onderwijs in de 21e eeuw

Werken aan kwaliteit oog voor onderwijs in de 21e eeuw inspireren motiveren realiseren Werken aan kwaliteit oog voor onderwijs in de 21e eeuw primair onderwijs Klassewijzer BV Lageweg 14c 9698 BN Wedde T 0597-464483 www.klassewijzer.nl info@klassewijzer.nl

Nadere informatie

Onderwijs van de 21ste eeuw:

Onderwijs van de 21ste eeuw: Onderwijs van de 21ste eeuw: didactiek, wetenschap en technologie 2015-2016 ACADEMIE PEDAGOGIEK EN ONDERWIJS saxion.nl/apo Onderwijs van de 21 ste eeuw: didactiek, wetenschap en technologie Professionaliseringsaanbod

Nadere informatie

STRATAEGOS CONSULTING

STRATAEGOS CONSULTING STRATAEGOS CONSULTING EXECUTIE CONSULTING STRATAEGOS.COM WELKOM EXECUTIE CONSULTING WELKOM BIJ STRATAEGOS CONSULTING Strataegos Consulting is een strategie consultancy met speciale focus op strategie executie.

Nadere informatie

Training & Ontwikkeling

Training & Ontwikkeling Inleiding FOCUS Leren & Ontwikkelen uit Wormerveer is een sterk groeiende Human Resources Development dienstverlener met een duidelijke focus op resultaatgerichtheid en professionalisering. Wij onderscheiden

Nadere informatie

Leer Opdrachten ontwerpen voor Blended Learning

Leer Opdrachten ontwerpen voor Blended Learning Leer Opdrachten ontwerpen voor Blended Learning Helder &Wijzer Mijn opdrachten In een kort, blended programma In het kort Voor wie docenten/trainers die blended opdrachten willen leren ontwerpen en ontwikkelen

Nadere informatie

Werken aan een topteam!

Werken aan een topteam! Werken aan een topteam! 3 november 2016 1 Inhoud Even voorstellen Theorie van Luc Greven en anderen Dialoog 2 Even voorstellen Wie is wie? Wat zou je willen halen bij deze masterclass? 3 Goede schoolleiders?

Nadere informatie

Onderwijsvernieuwing. We doen er allemaal aan mee.

Onderwijsvernieuwing. We doen er allemaal aan mee. Onderwijsvernieuwing We doen er allemaal aan mee. Maar. Welke kant willen we op? Wat speelt er in mijn team? Wil iedereen mee? Waar liggen de interesses? Waar zit de expertise? WAARIN GA IK INVESTEREN?

Nadere informatie

Plan van Aanpak. <naam school> en Edutrainers samen op weg. Versie: 151027 EXPEDITIE 2015-2016

Plan van Aanpak. <naam school> en Edutrainers samen op weg. Versie: 151027 EXPEDITIE 2015-2016 Plan van Aanpak en samen op weg Versie: 151027 EXPEDITIE 2015-2016 De Expeditie Er gaan 85 docenten samen op pad. Doel: De docenten en leerlingen ervaren dat de inzet van ICT een meerwaarde

Nadere informatie

Werkdocument Montessori voor een nieuwe tijd

Werkdocument Montessori voor een nieuwe tijd Werkdocument Montessori voor een nieuwe tijd 1 oktober 2013 (revisie) Versie 2.3 1e Amstelveense Montessorischool Michelina Hoogeveen, Irene Simonis, Frank Versloot Inhoudsopgave Inleiding, doelen en uitgangspunten

Nadere informatie

Training Leiderschap. Nederland

Training Leiderschap. Nederland Training Leiderschap Nederland Onze Trainingen en Diensten Het team van KED-SENS heeft haar aanbod van trainingen en diensten overzichtelijk in kaart gebracht. Alle mensen zijn uniek en leren en ontwikkelen

Nadere informatie

ACADEMIE. Professionalisering Leren en lesgeven met ict

ACADEMIE. Professionalisering Leren en lesgeven met ict ACADEMIE Professionalisering Leren en lesgeven Professionalisering Leren en lesgeven Leren en lesgeven met behulp van ict is in het onderwijs steeds belangrijker. Leraren moeten minimaal over dezelfde

Nadere informatie

DE AFDELING STRATEGIE MANAGEMENT VAN STRATEGIE NAAR EXECUTIE STRATAEGOS.COM

DE AFDELING STRATEGIE MANAGEMENT VAN STRATEGIE NAAR EXECUTIE STRATAEGOS.COM DE AFDELING MANAGEMENT VAN NAAR EXECUTIE STRATAEGOS.COM VERANDERING CRUCIAAL IN TURBULENTE OMGEVINGEN 1 Bedrijfstakken worden continue verstoord door start-ups, nieuwe technologieën, veranderde consumenten

Nadere informatie

projectplan professionaliseringstraject Technisch College Velsen Samenwerkingsverband VO Zuid-Kennemerland 2014-2016

projectplan professionaliseringstraject Technisch College Velsen Samenwerkingsverband VO Zuid-Kennemerland 2014-2016 projectplan professionaliseringstraject Technisch College Velsen Samenwerkingsverband VO Zuid-Kennemerland 2014-2016 Doelstellingen professionaliseringstraject Het SWV heeft als doelstellingen voor het

Nadere informatie

Werkplekleren met Leertechnologie

Werkplekleren met Leertechnologie Werkplekleren met Leertechnologie 19 Maart, Presentatie & Demonstratie Rens van den Berg CSS Breda Kennismaking Persoonlijke leerinterface 70-20-10 10% 20% 70% Wat is leren binnen de 20% Demonstratie met

Nadere informatie

PROFIEL. Adviseur Onderwijs HAS Hogeschool

PROFIEL. Adviseur Onderwijs HAS Hogeschool PROFIEL Adviseur Onderwijs HAS Hogeschool 1. De organisatie Dit profiel wordt gebruikt om potentiële kandidaten in het kort te informeren over de functie Adviseur Onderwijs, HAS Hogeschool en haar context.

Nadere informatie

ONDERWIJSONTWIKKELING - ACTIVERENDE DIDACTIEK

ONDERWIJSONTWIKKELING - ACTIVERENDE DIDACTIEK ONDERWIJSONTWIKKELING - ACTIVERENDE DIDACTIEK Iedereen heeft er de mond van vol: Het beste uit de leerling halen Recht doen aan verschillen van leerlingen Naast kennis en vaardigheden, aandacht voor het

Nadere informatie

HAALT MEER UIT ONDERWIJS. Uw partner in Brede School activiteiten

HAALT MEER UIT ONDERWIJS. Uw partner in Brede School activiteiten HAALT MEER UIT ONDERWIJS Uw partner in Brede School activiteiten Dit is WIJS! WIJS vindt dat leren vooral leuk moet zijn. Vanuit deze gedachte verbinden we educatie en entertainment aan elkaar. Door een

Nadere informatie

De externe ICT-coach

De externe ICT-coach De externe ICT-coach ICT ers hebben het vaak druk en krijgen steeds meer taken. Op school wordt gewerkt met digiborden, een netwerk, Basispoort, WiFi, tablets, enz.. Daarnaast blijven er kleine storingen

Nadere informatie

DE VISIE DIE TEN GRONDSLAG LIGT AAN HET INSTRUMENT MEVOLUTION

DE VISIE DIE TEN GRONDSLAG LIGT AAN HET INSTRUMENT MEVOLUTION DE VISIE DIE TEN GRONDSLAG LIGT AAN HET INSTRUMENT MEVOLUTION In het model van De Vitale Ruimte, worden de voorwaarden vervuld voor het leren van onderwijsprofessionals, binnen een Professionele Leergemeenschap.

Nadere informatie

Herinnert u zich dit plaatje nog?

Herinnert u zich dit plaatje nog? Herinnert u zich dit plaatje nog? Bruggen bouwen Dichten van de kloof tussen onderwijs en ict door inzet i-coaches tussenstand bij het onderzoek naar succesvolle I-coachingstrajecten Janny Kappert,

Nadere informatie

Competenties directeur Nije Gaast

Competenties directeur Nije Gaast Competenties directeur Nije Gaast De s voor directeuren van Nije Gaast zijn vertaald in vijf basiss. De beschrijving is gebaseerd op de schoolleiderscompententies die landelijk zijn vastgesteld en zijn

Nadere informatie

10 Innovatielessen uit de praktijk 1

10 Innovatielessen uit de praktijk 1 10 Innovatielessen uit de praktijk 1 Geslaagde gastoudermeeting levert veel ideeën op voor innovatie! Wat versta ik onder innoveren? Innoveren is hot. Er zijn vele definities van in omloop. Goed om even

Nadere informatie

STRATEGISCH BELEIDSPLAN

STRATEGISCH BELEIDSPLAN STRATEGISCH BELEIDSPLAN 2016 2020 Strategisch beleidsplan PCO Gelderse Vallei Inleiding Voor u ligt het strategische beleidsplan (SBP) 2016 tot en met 2020. Bij het tot stand komen van dit SBP is als eerste

Nadere informatie

De kracht van sociale media in het onderwijs

De kracht van sociale media in het onderwijs De kracht van sociale media in het onderwijs Maak onderwijs effectiever met sociale media Tweedaagse leergang en eendaagse workshop Uw studenten maken volop gebruik van sociale media. Ze ontmoeten er hun

Nadere informatie

Profielschets directeur

Profielschets directeur Profielschets directeur Gevraagd wordt een directeur die: richting kan geven aan het onderwijsproces van De Trieme, gebaseerd op kernwaarden, missie en onderwijskundige visie; een eigen doorleefde onderwijsvisie

Nadere informatie

Team Alignment. En als mensen nu echt hun verantwoordelijkheid nemen? Transformational Programs by TLC www.tlc-nederland.com

Team Alignment. En als mensen nu echt hun verantwoordelijkheid nemen? Transformational Programs by TLC www.tlc-nederland.com Team Alignment En als mensen nu echt hun verantwoordelijkheid nemen? Team Alignment Het gaat goed! Herkent u deze situatie: een collega of een medewerker presenteert vol vuur over de voortgang van een

Nadere informatie

klein, veilig, ondernemend

klein, veilig, ondernemend klein, veilig, ondernemend Talent optimaal ontwikkelen door uitdagend onderwijs op maat. Locatieplan 2013-2016 16-05-2013 1 Inhoud 1 Inleiding p. 3 2 Visie en ambities p. 3 3 Onderwijs p. 4 4 Personeel

Nadere informatie

Competentiemeter docent beroepsonderwijs

Competentiemeter docent beroepsonderwijs Competentiemeter docent beroepsonderwijs De beschrijving van de competenties in deze competentiemeter is gebaseerd op: - de bekwaamheidseisen uit de Algemene Maatregel van Bestuur als uitwerking van de

Nadere informatie

Leraarschap en leiderschap. Marco Snoek Hogeschool van Amsterdam Kenniscentrum Onderwijs en Opvoeding

Leraarschap en leiderschap. Marco Snoek Hogeschool van Amsterdam Kenniscentrum Onderwijs en Opvoeding Leraarschap en leiderschap Marco Snoek Hogeschool van Amsterdam Kenniscentrum Onderwijs en Opvoeding Inhoud De opkomst van de leraar Beelden over leiderschap Shit & assholes Leiderschapskwaliteiten Structuur

Nadere informatie

Profielschets directeur De Tarissing

Profielschets directeur De Tarissing Gevraagd wordt een directeur die: richting kan geven aan het onderwijsproces van de gehele school, gebaseerd op kernwaarden, missie en onderwijskundige visie; een duidelijke visie op onderwijs heeft, die

Nadere informatie

Samen. stevige. ambities. werken aan. www.schoolaanzet.nl

Samen. stevige. ambities. werken aan. www.schoolaanzet.nl Samen werken aan stevige ambities www.schoolaanzet.nl School aan Zet biedt ons kennis en inspiratie > bestuurder primair onderwijs Maak kennis met School aan Zet School aan Zet is de verbinding tussen

Nadere informatie

Three Ships Learning Solutions

Three Ships Learning Solutions Three Ships Learning Solutions Wiel van de Berg Algemeen Directeur Jos Herkelman Teamleider trainer/consultants Agenda Kennismaken Samen aan jezelf werken Praktisch aan de gang in PO en VO/(M)BO Kaders

Nadere informatie

ACADEMIE. Professionalisering Leren en lesgeven met ict

ACADEMIE. Professionalisering Leren en lesgeven met ict ACADEMIE Professionalisering Leren en lesgeven met ict Professionalisering Leren en lesgeven met ict Leren en lesgeven met behulp van ict is in het onderwijs steeds belangrijker. Leraren moeten minimaal

Nadere informatie

Koersplan - Geloof in de toekomst

Koersplan - Geloof in de toekomst Koersplan - Geloof in de toekomst Storytelling als innerlijk kompas De s8ch8ng hanteert het verhaal van Springmuis voor draagvlak en gemeenschappelijke taal. Springmuis gaat op reis naar het onbekende.

Nadere informatie

Maak van compliance een pro it center BSN. Compliance levert geld op, tevreden klanten en ef iciënte processen. excitingly different.

Maak van compliance een pro it center BSN. Compliance levert geld op, tevreden klanten en ef iciënte processen. excitingly different. Maak van compliance een pro it center BSN Het is te vaak en te vroeg geroepen. Maar toch, de wereld verandert fundamenteel. Uitwassen in de samenleving hebben ertoe geleid dat de wetgever zich steeds meer

Nadere informatie

Inzetten van technologie biedt grote mogelijkheden bij het innoveren van onderwijs, maar is niet eenvoudig en vraagt veel van een school.

Inzetten van technologie biedt grote mogelijkheden bij het innoveren van onderwijs, maar is niet eenvoudig en vraagt veel van een school. 88 Inzetten van technologie biedt grote mogelijkheden bij het innoveren van onderwijs, maar is niet eenvoudig en vraagt veel van een school. Er bestaat geen vaste innovatieformule, elke school heeft te

Nadere informatie

lleiv boekje Luisterend leiden en inspirerend volgen

lleiv boekje Luisterend leiden en inspirerend volgen lleiv boekje Luisterend leiden en inspirerend volgen Strategisch beleidsplan PCBO Amersfoort 2015-2019 Beste mensen, Met evenveel trots en enthousiasme als waarmee we ons nieuwe Strategisch Beleidsplan

Nadere informatie

Informatie Innovatietraject Voortgezet Leren Serie 1

Informatie Innovatietraject Voortgezet Leren Serie 1 Informatie Innovatietraject Voortgezet Leren Serie 1 1 Inhoudsopgave Over het programma Voortgezet Leren... 3 Aanleiding... 4 Bouwstenen van het innovatietraject... 5 Bouwstenen op de school: wat vraagt

Nadere informatie

Spinnenweb t.b.v. evaluatie stand van zaken implementatie Zo.Leer.Ik! concept

Spinnenweb t.b.v. evaluatie stand van zaken implementatie Zo.Leer.Ik! concept Spinnenweb t.b.v. evaluatie stand van zaken implementatie Zo.Leer.Ik! concept Dit document beschrijft het model dat binnen het netwerk ontwikkeld wordt om: Aan de ene kant te dienen als een leidraad om

Nadere informatie

Onze Trainingen en Diensten

Onze Trainingen en Diensten Kick-off Nederland Onze Trainingen en Diensten Het team van KED-SENS heeft haar aanbod van trainingen en diensten overzichtelijk in kaart gebracht. Alle mensen zijn uniek en leren en ontwikkelen zich op

Nadere informatie

Het Nieuwe Werken en Werken Anno Nu

Het Nieuwe Werken en Werken Anno Nu Het Nieuwe Werken en Werken Anno Nu Ardis Organisatie Ontwikkeling Het Nieuwe Werken en Werken Anno Nu Ardis Organisatie Ontwikkeling Na een afspraak niet terug naar kantoor, maar door naar huis waar je

Nadere informatie

Piter Jelles Strategisch Perspectief

Piter Jelles Strategisch Perspectief Piter Jelles Strategisch Perspectief Strategisch Perspectief Inhoudsopgave Vooraf 05 Piter Jelles Onze missie 07 Onze ambities 07 Kernthema s Verbinden 09 Verbeteren 15 Vernieuwen 19 Ten slotte 23 02 03

Nadere informatie

Leadership By Responsibility

Leadership By Responsibility Leadership By Responsibility En als mensen nu echt hun verantwoordelijkheid nemen? Leadership By Responsibility! Het gaat goed! Herkent u deze situatie: een collega of een medewerker presenteert vol vuur

Nadere informatie

Training Projectmanagement

Training Projectmanagement Training Projectmanagement Projectmanagement, sturen op resultaat Binnen jullie organisatie werken jullie veel met projecten. Jij bent projectleider, of je maakt deel uit van een speciaal opgesteld projectteam.

Nadere informatie

Leren in de 21 e eeuw en 21st Century Skills. Frank van den Oetelaar @frankoetelaar @21stcskills http://www.21stcenturyskills.nl

Leren in de 21 e eeuw en 21st Century Skills. Frank van den Oetelaar @frankoetelaar @21stcskills http://www.21stcenturyskills.nl Leren in de 21 e eeuw en 21st Century Skills Frank van den Oetelaar @frankoetelaar @21stcskills http://www.21stcenturyskills.nl Leren in de 21 e eeuw en 21st Century Skills Film over de kennissamenleving

Nadere informatie

HET CREËREN VAN DRAAGVLAK

HET CREËREN VAN DRAAGVLAK Draagvlak INLEIDING Kun je wel Cultuurprofielschool zijn als er binnen de school geen draagvlak voor is? Wat is draagvlak? Waarom is draagvlak belangrijk? Hoe creëer je draagvlak? Er is sprake van draagvlak

Nadere informatie

Professionele leergemeenschap in het primair onderwijs. Myriam Lieskamp CNV Onderwijs

Professionele leergemeenschap in het primair onderwijs. Myriam Lieskamp CNV Onderwijs Professionele leergemeenschap in het primair onderwijs Myriam Lieskamp CNV Onderwijs Programma Wat is onderwijs 2032? Vijf niveaus van hoog betrouwbare scholen Wat is een professionele leergemeenschap

Nadere informatie

Onze Trainingen en Diensten

Onze Trainingen en Diensten KED-Quest Nederland Onze Trainingen en Diensten Het team van KED-SENS heeft haar aanbod van trainingen en diensten overzichtelijk in kaart gebracht. Alle mensen zijn uniek en leren en ontwikkelen zich

Nadere informatie

DE KRACHT VAN HET COLLECTIEF ONDERWIJS VAN MORGEN

DE KRACHT VAN HET COLLECTIEF ONDERWIJS VAN MORGEN Op weg naar 2020 Dit is het verhaal van de NUOVO scholengroep. Verantwoordelijk voor voortgezet onderwijs aan ruim 5.000 leerlingen in de stad Utrecht. Tien openbare scholen bieden samen een breed aanbod:

Nadere informatie

Met onderscheidend en gemeenschappelijk beleefd organisatie DNA het beste toekomstperspectief. Verbeteren kan alleen van binnenuit.

Met onderscheidend en gemeenschappelijk beleefd organisatie DNA het beste toekomstperspectief. Verbeteren kan alleen van binnenuit. Met onderscheidend en gemeenschappelijk beleefd organisatie DNA het beste toekomstperspectief Verbeteren kan alleen van binnenuit. Onze visie, missie en strategie Visie: dat er in alle organisaties een

Nadere informatie

Leren in de wereld van morgen

Leren in de wereld van morgen Leren in de wereld van morgen Strategisch beleidsplan 2015-2019 SPOVenray Oktober 2014 Inhoud Leren in de wereld van morgen... 1 Voorwoord... 3 Missie... 4 Visie... 5 De brede ontwikkeling van het kind...

Nadere informatie

ICT-VAARDIGHEDEN DOCENTEN HO

ICT-VAARDIGHEDEN DOCENTEN HO ICT-VAARDIGHEDEN DOCENTEN HO Masterclass ICT-docentprofessionalisering 12 september 2011 Anna Tomson, Erwin Faasse, Peter J. Dekker 1 OPZET 1. Startpunt: HvA-beleid vanaf 2007 Peter 2. Inhoud: Voorbeeld

Nadere informatie

Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO

Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO 1. Persoonlijke gegevens Naam school:.. Provincie school: o Antwerpen o Limburg o Oost- Vlaanderen o Vlaams- Brabant o West- Vlaanderen Wat is je functie?

Nadere informatie

E-book Beleef het onderwijs! Een praktische handleiding voor verbetering. Joyce Thijssen

E-book Beleef het onderwijs! Een praktische handleiding voor verbetering. Joyce Thijssen E-book Beleef het onderwijs! Een praktische handleiding voor verbetering Joyce Thijssen Inleiding Enthousiaste leerlingen, ouders, leerkrachten en schoolbestuur? Dat wil toch iedere school! Cocreatie is

Nadere informatie

Studiedag "Wat kan ik (van) je leren? Samenwerkend leren in onderwijs Lerende netwerken

Studiedag Wat kan ik (van) je leren? Samenwerkend leren in onderwijs Lerende netwerken Studiedag "Wat kan ik (van) je leren? Samenwerkend leren in onderwijs Lerende netwerken Marieke van Nieuwenhuyze Karine De Gendt 9 juni 2015 Introductiesessie lerende netwerken Waarom heb je voor deze

Nadere informatie

Strategisch beleid 2015-2019 Het proces

Strategisch beleid 2015-2019 Het proces Strategisch beleid 2015-2019 Het proces Beleidsjaar 14-15 we maken de balans op Missie en kernwaarden/uitgangspunten Dit zijn wij, hier staan we voor Nadere analyse Wat gaat goed, wat pakken we aan Wat

Nadere informatie

Koersplan. Geloof in de toekomst

Koersplan. Geloof in de toekomst Koersplan Geloof in de toekomst Storytelling als innerlijk kompas De stichting hanteert het verhaal van Springmuis voor draagvlak en gemeenschappelijke taal. Springmuis gaat op reis naar het onbekende.

Nadere informatie

LAB21. Een Werkplaats voor Onderwijsinnovatie

LAB21. Een Werkplaats voor Onderwijsinnovatie LAB21 Een Werkplaats voor Onderwijsinnovatie Workshop Landelijke PO-conferentie Verbind de school met de toekomst Hart van Holland, Nijkerk 10 oktober 2018 Wim Trooster Dick Bosch Lerarenopleidingen Hogeschool

Nadere informatie

MEDEZEGGENSCHAP EN SUCCESFACTOREN. Ruysdael onderzoek 2015

MEDEZEGGENSCHAP EN SUCCESFACTOREN. Ruysdael onderzoek 2015 MEDEZEGGENSCHAP EN SUCCESFACTOREN Ruysdael onderzoek 2015 Succes maak je samen Ruysdael is gespecialiseerd in innovatie van mens en organisatie. Vanuit de overtuiging dat je samen duurzame meerwaarde creëert.

Nadere informatie

Ontdek je wereld. Koersplan THUIS IN DE WERELD. Hoogen Dries 3, 5051 WK Goirle

Ontdek je wereld. Koersplan THUIS IN DE WERELD. Hoogen Dries 3, 5051 WK Goirle Ontdek je wereld Koersplan 2019-2023 THUIS IN DE WERELD Hoogen Dries 3, 5051 WK Goirle 013-530 25 48 info@edu-ley.nl www.edu-ley.nl Betekenis geven aan ambities Missie: Waar staan onze scholen voor? Edu-Ley

Nadere informatie

WORKSHOP AANBOD DOELGROEP VSO HAVO VMBO-BL-REA KICKOFF ICT 4 JUNI 2014 LOCATIE VSO DUINVLEUGEL, WIJK AAN ZEE

WORKSHOP AANBOD DOELGROEP VSO HAVO VMBO-BL-REA KICKOFF ICT 4 JUNI 2014 LOCATIE VSO DUINVLEUGEL, WIJK AAN ZEE WORKSHOP AANBOD DOELGROEP VSO HAVO VMBO-BL-REA KICKOFF ICT 4 JUNI 2014 LOCATIE VSO DUINVLEUGEL, WIJK AAN ZEE Titel POV aan de hand van 6 didactische stappen. Korte beschrijving workshop De deelnemers maken

Nadere informatie

Lerarenopleidingen voor de 21 ste eeuw

Lerarenopleidingen voor de 21 ste eeuw Lerarenopleidingen voor de 21 ste eeuw Eindkwalificaties Leren en lesgeven met ict en beginmeting Anne-Marieke van Loon Dana Uerz Aanleiding Lerarenopleiding voor de 21e eeuw; Stand van zaken / beginmeting;

Nadere informatie

Vul voor u zelf vraag 1 tot en met 11 in van de checklist zichtbaar leren (Hattie 2013).

Vul voor u zelf vraag 1 tot en met 11 in van de checklist zichtbaar leren (Hattie 2013). Werkblad Profesionele leergemeenschap CNV Schoolleiders Opdracht 1 Checklist Visibele learning Hattie 2013 Vul voor u zelf vraag 1 tot en met 11 in van de checklist zichtbaar leren (Hattie 2013). Wat is

Nadere informatie

Terugblik masterclasses HAN Pabo

Terugblik masterclasses HAN Pabo Terugblik masterclasses HAN Pabo Het afgelopen jaar 2017 hebben studenten van de HAN Pabo de mogelijkheid gehad zich via masterclasses te verdiepen in W&T. Alle hieronder beschreven masterclasses zijn

Nadere informatie

Schooljaarverslag Christoffelschool Waalre

Schooljaarverslag Christoffelschool Waalre Schooljaarverslag 2015-2016 Christoffelschool Waalre In een notendop Doel Een gedragen visie, een heldere kijk op onze doelen Voor (nieuwe) ouders inzichtelijk maken wie wij zijn en hoe wij werken Ouders

Nadere informatie

Model van Sociale Innovatie

Model van Sociale Innovatie Model van Sociale Innovatie Ontwikkelgebieden van sociale innovatie Sociale Innovatie richt zich op vier basisvragen: 1. Hoe medewerkers te stimuleren eigenaarschap te nemen op hun eigen leer- en ontwikkeltraject

Nadere informatie

Professionele en persoonlijke groei?

Professionele en persoonlijke groei? + Professionele en persoonlijke groei? Samen naar meer resultaat, meer gemak en meer plezier! Han Oei Oei voor Groei - www.oeivoorgroei.nl info@oeivoorgroei.nl 0633794681 + Meer resultaat, meer gemak en

Nadere informatie

ONDERWIJS EN INNOVATIE OP DE LINDERTE

ONDERWIJS EN INNOVATIE OP DE LINDERTE ONDERWIJS EN INNOVATIE OP DE LINDERTE Onderwijs zoals we dat vroeger kenden, bestaat al lang niet meer. Niet dat er toen slecht onderwijs was, maar de huidige maatschappij vraagt meer van de leerlingen

Nadere informatie

Inhoud: Schoolplan 2015-2019. Verantwoording. Motto, missie, visie, overtuigingen. Doelen. Samenvatting strategisch beleid van de vereniging

Inhoud: Schoolplan 2015-2019. Verantwoording. Motto, missie, visie, overtuigingen. Doelen. Samenvatting strategisch beleid van de vereniging Schoolplan 2015-2019 Inhoud: Verantwoording Motto, missie, visie, overtuigingen Doelen Samenvatting strategisch beleid van de vereniging 21 e eeuwse vaardigheden Schematische weergave van de vier komende

Nadere informatie

Studiedag. 29 oktober heg

Studiedag. 29 oktober heg Studiedag 29 oktober 2014 Programma 9.00 Opening Kuil 9.30 Voorlichting over SOMtoday Kuil 10.30 Pauze 11.00 Inspiratiesessie Kuil 12.00 Lunch 12.45 Carrouselronde 1 1. Flipping the classroom M003 2. Digitale

Nadere informatie

Om te beginnen. Waarom dit boek?

Om te beginnen. Waarom dit boek? Om te beginnen Waarom dit boek? Leraren in alle onderwijssectoren zijn continu bezig om hun werk onderwijs verzorgen op de best mogelijke manier te doen. Ze hebben hart voor hun leerlingen, hun vak, hun

Nadere informatie

Lumina Life voor duurzame gezondheid en vitaliteit van mens en organisatie

Lumina Life voor duurzame gezondheid en vitaliteit van mens en organisatie Lumina Life voor duurzame gezondheid en vitaliteit van mens en organisatie Lumina Life is een uniek instrument dat medewerkers in de zakelijke markt helpt om duurzaam gezond en vitaal te kunnen blijven

Nadere informatie

ICT-competenties van lerarenopleiders - Visievormende studiedag - Studiedag 24/05/2012 1 okt 2011 1 okt 2013,

ICT-competenties van lerarenopleiders - Visievormende studiedag - Studiedag 24/05/2012 1 okt 2011 1 okt 2013, ICT-competenties van lerarenopleiders - Visievormende studiedag - Studiedag 24/05/2012 1 okt 2011 1 okt 2013, Projectcontext & voorstelling De sneltrein van technologische evolutie, 21 STE EEUW! Een totaalaanpak

Nadere informatie

Welkom in het Horizon College

Welkom in het Horizon College Welkom in het Horizon College Bij het Horizon College maken we onze naam waar: we geven middelbaar beroepsonderwijs dat bij jou past en jouw horizon groter maakt. We leren je niet alleen een vak met toekomst,

Nadere informatie

Managers en REC-vorming ----- GEEN VOORUITGANG ZONDER VOORTREKKERS

Managers en REC-vorming ----- GEEN VOORUITGANG ZONDER VOORTREKKERS @ ----- Managers en REC-vorming ----- AB ZONDER VOORTREKKERS GEEN VOORUITGANG De wereld van de REC-vorming is volop beweging. In 1995 werden de eerste voorstellen gedaan en binnenkort moeten 350 scholen

Nadere informatie

Leergang Opleidingsmanagement

Leergang Opleidingsmanagement Leergang Opleidingsmanagement Voor Trainingscoördinatoren Opleidingsmanagers Leidinggevenden met opleidingstaken Hoe kan ik gezond verstand plannen onderbouwen met bewezen modellen en inzichten? Hoe overtuig

Nadere informatie

Jaarplan. S a m e n l e r e n, d e n k e n e n b e g r i j p e n NASSAULAAN 5, 9717 CE GRONINGEN

Jaarplan. S a m e n l e r e n, d e n k e n e n b e g r i j p e n NASSAULAAN 5, 9717 CE GRONINGEN Jaarplan 2017 S a m e n l e r e n, d e n k e n e n b e g r i j p e n INFO@NASSAUSCHOOL.NL NASSAULAAN 5, 9717 CE GRONINGEN Inhoud Strategische doelen... 3 Onderwijs... 4 Personeel... 6 Overig... 7 2 S t

Nadere informatie

Reiswerk Masterclasses Focus op de Klant, Focus op Verandering (winter 2014)

Reiswerk Masterclasses Focus op de Klant, Focus op Verandering (winter 2014) REISWERK MASTERCLASSES FOCUS OP DE KLANT, FOCUS OP VERANDERING Reiswerk en hebben een serie masterclasses ontwikkeld rondom het thema Focus op de Klant, Focus op Verandering, die de reisprofessioneel op

Nadere informatie

Beginnend leiderschap (middenmanagement)

Beginnend leiderschap (middenmanagement) Beginnend leiderschap (middenmanagement) 2014-2015 ACADEMIE PEDAGOGIEK EN ONDERWIJS saxion.nl/apo Beginnend Leiderschap rom en voor wie erwijsgevenden Waarom in en het voor primair wie onderwijs (regulier

Nadere informatie

Inspiratiereis Zweden

Inspiratiereis Zweden Inspiratiereis Zweden Nederland Onze Trainingen en Diensten Het team van KED-SENS heeft haar aanbod van trainingen en diensten overzichtelijk in kaart gebracht. Alle mensen zijn uniek en leren en ontwikkelen

Nadere informatie

Education is not the learning of facts, but the training of the mind to think

Education is not the learning of facts, but the training of the mind to think Education is not the learning of facts, but the training of the mind to think Leren in de 21 e eeuw! Effectief leren Denken in het curriculum! Je hebt een beeld van de impact die het concept Thinking

Nadere informatie

Training KED-Coach Basis

Training KED-Coach Basis Training KED-Coach Basis Nederland Onze Trainingen en Diensten Het team van KED-SENS heeft haar aanbod van trainingen en diensten overzichtelijk in kaart gebracht. Alle mensen zijn uniek en leren en ontwikkelen

Nadere informatie

Hedendaagse. Onderwijs. Hoofdbrekens. 13 uitdagingen voor het onderwijs van nu...

Hedendaagse. Onderwijs. Hoofdbrekens. 13 uitdagingen voor het onderwijs van nu... Hedendaagse Onderwijs Hoofdbrekens 13 uitdagingen voor het onderwijs van nu... Omgaan met verschillen In één klas zitten leerlingen met uiteenlopende kennisniveaus, interesses en ervaringen. Docenten willen

Nadere informatie

Strategisch Beleidsplan 2014-2018

Strategisch Beleidsplan 2014-2018 Strategisch Beleidsplan 2014-2018 Stichting ELAN Stichting ELAN in onderwijs is op 1 augustus 2014 ontstaan door een fusie van de Stichting CSO Gooi e.o. en de Vereniging Annie M.G. Schmidt. ELAN bestaat

Nadere informatie