RAPPORT Onderzoek in het kader van het vierjaarlijks bezoek bij basisschool De Cocon

Transcriptie

1 RAPPORT Onderzoek in het kader van het vierjaarlijks bezoek bij basisschool De Cocon Plaats : Tilburg BRIN-nummer : 06IA Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 24 Rapport vastgesteld te Breda op 11 juli 2011 DEFINITIEF

2

3 Inhoud 1 Inleiding 5 2 Bevindingen 7 3 Conclusie 11 Bijlage 13 pagina 3 van 14

4

5 1 Inleiding Op 24 heeft de inspectie basisschool De Cocon bezocht. Het bezoek is afgelegd vanwege de verplichting van de inspectie om scholen voor primair onderwijs ten minste eenmaal per vier jaar te bezoeken. Tijdens het onderzoek heeft de inspectie de kwaliteit van het onderwijs op de school beoordeeld met een beperkte set indicatoren, waarmee zij conform de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT) kan beoordelen of de school op belangrijke onderdelen onderwijs van voldoende kwaliteit biedt. Deze indicatoren hebben betrekking op de resultaten en de ontwikkeling van leerlingen, op de zorg en begeleiding en op de kwaliteitszorg. Daarnaast zijn enkele verplichtingen van de school in het kader van de naleving van wet- en regelgeving gecontroleerd, waaronder de onderwijstijd. De bevindingen uit het onderzoek in het kader van het vierjaarlijks bezoek worden gebruikt om te bezien of het reeds aan de school toegekende basisarrangement kan worden gehandhaafd. Eventueel geconstateerde tekortkomingen worden betrokken bij de eerstvolgende risicoanalyse. Indien tijdens het onderzoek echter blijkt dat er mogelijk sprake is van zwakke of zeer zwakke onderwijskwaliteit, dan zet de inspectie het onderzoek in het kader van het vierjaarlijks bezoek, na overleg met het bevoegd gezag, om in een kwaliteitsonderzoek. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan bij de inspectie. Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijk verplichte onderdelen in de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan. Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. Analyse van andere documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Schoolbezoek, waarbij: schooldocumenten en handelingsplannen zijn bestudeerd; enkele groepsbezoeken zijn afgelegd voor het beoordelen van de planmatige uitvoering van de zorg; gesprekken met de directie en de intern begeleiders zijn gevoerd; een nagesprek met de directie en een vertegenwoordiger van het bevoegd gezag heeft plaatsgevonden. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2009 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 van dit rapport beschrijft de inspectie de bevindingen die uit haar onderzoek op basisschool De Cocon naar voren zijn gekomen. Bij de geconstateerde verbeterpunten is tevens een onderbouwing opgenomen. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie. pagina 5 van 14

6

7 2 Bevindingen De bijlage van dit rapport bevat een overzicht van de bij dit onderzoek gebruikte indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover. Uit dit overzicht valt op te maken dat op basisschool De Cocon de kwaliteit van het onderwijs voor de meeste onderzochte indicatoren op orde is. Het betreft de aspecten opbrengsten, zorg en begeleiding en kwaliteitszorg. Dit is een knappe prestatie van het team. Algemeen beeld onderwijskwaliteit De gemiddelde leeropbrengsten op basisschool De Cocon zijn voldoende. Het team werkt sinds een viertal jaren met een nieuwe directie die nadrukkelijk een impuls heeft gegeven aan een versterking van de professionele schoolcultuur en een doorgaande lijn in de pedagogische en didactische aanpak van de leraren. Dat was ook nodig, omdat er sprake was van verschillen tussen leraren. Die periode is afgesloten. De directie kenmerkt zich nu door een stevig onderwijskundig leiderschap en past dit dusdanig toe dat elke leraar aangesproken wordt op de ingevoerde verbetermaatregelen, namelijk adaptief en opbrengstgericht werken. Het stellen van doelen om de leerresultaten te verbeteren vormt de rode draad in de schoolontwikkeling en wordt nu geïntensiveerd opgepakt in de komende schoolplanperiode Basisschool De Cocon is een brede school, werkt nauw samen met de peuterspeelzaal, schoolmaatschappelijk werk en de jeugdgezondheidszorg. Dat is nodig omdat ruim 50% van de leerlingen in aanmerking komt voor extra faciliteiten gelet op de achtergrond van de ouders. Ook participeert de school in de wijkgerichte aanpak met een aantal activiteiten, omdat de wijk Groeseind- Hoefstraat, waar de school in ligt, een impulswijk is. Vanwege de afbraak van woningen is het leerlingaantal teruggelopen maar de school timmert aan de weg om straks weer nieuwe leerlingen binnen te krijgen. Toelichting In het hierna volgende licht de inspectie de verschillende kwaliteitsaspecten nader toe. Daarbij gaat ze zowel in op de positief beoordeelde onderdelen, als de onderdelen waarvan de kwaliteit verbetering behoeft. Opbrengsten De kwaliteit van de eindopbrengsten is voldoende. De inspectie gaat hierbij uit van de Cito Eindtoets 2009, 2010 en In alle drie de jaren zijn de resultaten voldoende. De meest recente tussenopbrengsten (Cito M-versie) afgeleid van de toetsen voor technisch lezen (groep 3 en 4), begrijpend lezen (groep 6) en rekenen en wiskunde (groep 4 en 6) zijn gemiddeld van voldoende van niveau. Vier van de vijf de toetsen zijn goed gemaakt en boven de ondergrens die inspectie hanteert: technisch lezen in de groepen 3 en 4 en rekenen en wiskunde in groep 4 en 6. De resultaten laten zien dat de inspanningen van het team ten aanzien van het leesaanbod, de kwaliteit van de instructie en de afstemming daarbij effect hebben. Het is een verdienste van de school dat zij erin is geslaagd de resultaten zo te optimaliseren. De resultaten voor begrijpend lezen in groep 6 zijn echter onvoldoende. Op schoolniveau is dit onderdeel eveneens zorgelijk in combinatie met de tegenvallende resultaten voor woordenschatonderwijs. De school werkt nu met een taalbeleidsplan gericht aan de verbetering hiervan. pagina 7 van 14

8 De inspectie beoordeelt de wijze waarop de school volgt of leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften zich naar hun mogelijkheden ontwikkelen, nog als onvoldoende. De school kent in groep 8 enkele leerlingen voor wie een afbuigende leerlijn geldt. Er is een goed begin gemaakt met het opstellen van een ontwikkelingsperspectief, voor een deel ontbreekt het nog aan daaraan verbonden didactische streefniveaus en verwachte uitstroom en aan een operationalisering in een bijbehorend aanbod. De aanpak is volop in ontwikkeling en wordt ook al toegepast voor enkele leerlingen die nu in andere groepen zitten. De sociale competenties van de leerlingen kan de inspectie nog niet beoordelen. De school werkt weliswaar in de bovenbouw met een betrouwbaar en genormeerd instrument om de sociaal-emotionele ontwikkeling in beeld te brengen, maar slaagt er nog niet in deze gegevens voor drie schooljaren op groepsniveau aan te leveren. Overigens werken de leraren nog niet in alle groepen met een instrument om de sociaal-emotionele ontwikkeling in beeld te brengen. Het team oriënteert zich daarom op een instrumentarium voor de hele school. Zorg en begeleiding De zorg en begeleiding voldoet in alle opzichten aan de normen die de inspectie stelt. Er is sprake van een inzichtelijk zorgplan, dat voor alle leraren als werkdocument dient. De organisatie van de zorg en begeleiding is goed doordacht. Een toetskalender is opgenomen, procedures en protocollen zijn vastgesteld. Centraal in de aanpak staat de 'routewijzer' waarin heldere stappen zijn beschreven wanneer een leraar een beroep kan doen op de intern begeleider, de remedial teacher, het interne of brede zorgteam of het jeugdnetwerk. De afgelopen jaren heeft het team veel geïnvesteerd in het verbeteren van de afstemming van het onderwijs op de verschillende zorgniveaus in de eigen groep. De taken en verantwoordelijkheden voor de zorg zijn daarbij steeds meer naar de leraar verschoven. Daarbij is voor de intern begeleider het accent komen te liggen op coördineren, coachen en borgen van de zorg en begeleiding. De drie remedial teachers bieden aansluitend zorg voor kwetsbare leerlingen. De zorg en begeleiding staat stevig, mede omdat de directie drie maal per jaar een groepsbespreking met elke leraar voert en de leraar aanspreekt op behaalde resultaten. De leraar verantwoordt zich in dit overleg over de leerresultaten en getroffen maatregelen. Daarnaast vinden leerlingbesprekingen plaats met de intern begeleider op basis van de behaalde resultaten op tussentijdse Cito-toetsen. Naar aanleiding van signalen van individuele leraren, leerlingbesprekingen vinden analyses plaats van wat de onderwijsbehoeften zijn van de kwetsbare leerlingen. De intern begeleider en de remedial teacher spelen hier nog geregeld een corrigerende of compenserende rol voor een aantal leraren. In die zin is er sprake van verschillen in competenties tussen leraren. Individuele handelingsplannen worden op hun kwaliteit en effecten goed gemonitord door de intern begeleiders. De aanpak van de zorg typeert zich door een cyclische werkwijze. Ondanks dat de indicatoren als voldoende zijn beoordeeld vraagt de inspectie aandacht voor enkele onderdelen. Allereerst is een verdere professionalisering van de leraren nodig in het vaststellen van een diagnose die ertoe leidt dat de hulpvraag van kwetsbare leerlingen goed in beeld gebracht wordt. Ten tweede is het nodig dat de kwaliteit van de handelingsplannen verder toeneemt door de doelen ervan meer 'smart' te formuleren op basis van de hulpvraag van de leerlingen. Ook is het van belang dat er meer transfer komt in de plannen van de remedial teacher naar de planmatige aanpak in de groep en eventueel thuis. pagina 8 van 14

9 Ten derde kan de gekozen aanpak om de zorg en begeleiding aan de hand van groepsplannen aan te pakken voor de verschillende zorgniveaus eveneens een verdere impuls krijgen. Nu staan de groepsplannen spelling centraal; een verbreding van de planmatige aanpak naar de andere basisvaardigheden is ook relevant. Tot slot kunnen de criteria voor wie een handelingsplan en voor wie een individueel leertraject geactualiseerd worden. Dit komt mede voort uit de keuze van het team opbrengstgericht te werken en de ambitie om voor alle zorgniveaus prestatiedoelen vast te stellen. De gevolgen van deze werkwijze op het werken met (individuele) handelingsplannen zijn echter nog niet verantwoord in het zorgplan van de school. Kwaliteitszorg De kwaliteitszorg is cyclisch van aard en de directie beschikt over een hoog kwaliteitsbewustzijn. De zelfevaluatie voldoet ruimschoots en is wat betreft de evaluatie van de opbrengsten goed. Een analyse van de leerlingenpopulatie is recent gemaakt, op basis van diverse bronnen waar de school over beschikt, als een taalbeleidsplan met een analyse van de leerlingenpopulatie, een extern onderzoek Delta naar de kwaliteit van het onderwijs en intakeformulieren. Deze beschikbare gegevens heeft de directie onder meer benut om een beeld te geven wie de 'Cocon'leerling is en wat dat betekent voor de inrichting van het onderwijs en leren. Tevens maakt de directie goed gebruik van de tussentijdse en eindopbrengsten. Ze analyseert deze terdege en stelt op basis daarvan prestatie-indicatoren op die nagestreefd worden in de nieuwe schoolplanperiode Ook is er voldoende inzicht in de kwaliteit van het onderwijsleerproces door de veelheid van klassenbezoeken en de tevredenheidsonderzoeken onder leerlingen, leraren en ouders. Samenvattende oordelen worden op basis van de klassenbezoeken besproken met het team en vastgelegd om op basis daarvan de schoolontwikkeling meer gericht te kunnen plannen. De planmatige aanpak voldoet, mede door de uitwerking van het nieuwe meerjarenplan in een jaarplan, dat jaarlijks geëvalueerd wordt met een neerslag in een managementrapportage voor het bevoegd gezag. De kwaliteit van het borgen voldoet ruimschoots gelet op het feit dat afspraken vastgelegd worden in borgingsdocumenten, leraren hierop aangesproken worden en er geregeld klassenbezoeken plaatsvinden. Eén indicator is onvoldoende van niveau. De verantwoording aan de ouders is niet goed geregeld. De school informeert de ouders nog te sober over de opbrengsten van zowel de leerresultaten als de resultaten van de schoolontwikkeling. Naast een jaarverslag biedt de schoolgids hiervoor jaarlijks een goede bron om dit op te nemen. Aanvullend plaatst de inspectie enkele opmerkingen waar de school in haar verdere ontwikkeling van de kwaliteitszorg rekening mee kan houden. Deze hebben betrekking op indicatoren die van voldoende niveau zijn, maar verder ontwikkeld kunnen worden Allereerst kunnen -om de kwaliteit van het onderwijsleerproces in een vierjarige cyclus objectiever in beeld te brengen- de klassenbezoeken nog meer aan de hand van kijkwijzers uitgevoerd worden. De leraren worden dan explicieter op vastgestelde standaarden aangesproken. Komend schooljaar gaat de school klassenbezoeken alleen nog maar uitvoeren aan de hand van vastgestelde kijkwijzers die voor alle scholen gelden die onder het schoolbestuur van Tangent vallen. Ten tweede kunnen de doelen van de jaarplannen op enkele onderdelen scherper verwoord worden op leraar- en leerlingniveau, opdat de kwaliteit van de evaluatie verder toeneemt. pagina 9 van 14

10 pagina 10 van 14

11 3 Conclusie Kwaliteit De inspectie concludeert dat de kwaliteit van het onderwijs op basisschool De Cocon op de onderzochte onderdelen grotendeels op orde is. Uit het onderzoek is gebleken dat de school op die gebieden nauwelijks tekortkomingen kent. Om die reden wordt het al aan de school toegekende basisarrangement gehandhaafd. De bevindingen zullen worden betrokken bij de eerstvolgende risicoanalyse, waarbij opnieuw de vraag aan de orde is of het toezichtarrangement eventueel moet worden aangepast. Naleving De inspectie concludeert tevens dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd. pagina 11 van 14

12

13 Bijlage In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2009 op De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) In verband met het programmatisch handhaven heeft de inspectie daarnaast enkele controles uitgevoerd op bepaalde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Kwaliteitsaspect 1 Opbrengsten 1.1 * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.4 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht Kwaliteitsaspect 7a Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen Kwaliteitsaspect 8 Zorg De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. pagina 13 van 14

14 Kwaliteitsaspect 9 Kwaliteitszorg De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Naleving Wet- en regelgeving NT1A De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). NT2A De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO). NT3A De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende zorgplan (art. 19, lid 3, WPO). NT4A Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). ja nee pagina 14 van 14