VERTROUWELIJK BINNENLANDSE VEILIGHEIDSDIENST MAANDOVERZICHT. No.7^ d? '53 ( 1763)

Transcriptie

1 VERTROUWELIJK BINNENLANDSE VEILIGHEIDSDIENST MAANDOVERZICHT No.7^ d? '53 ( 1763)

2 121 3,1 N 1\ E N L A K D S J5 Y E, I L_ I G H g! 1) G _D I SN S T V_g R. 'T R 0_ U ff B LIJK Maandoverzcht no. 7/8-19^4 I IT H. O U ^ I 'Communsme Internatonaal blz, l II Actvtet van de C.P.N, en haar hulporgansates ' " 6 III Vakbewegng " ' 13 IV Actvtet van andere groeperngen " 19 V VI Actvtet van Indonesërs, Chnezen, Surnamers enz. ".21 Overzcht der stakngen n de maanden Jul en Augustus 1954 " 23

3 HOOFDBEUK I - COMMUNISME IHTJüRNATIOHAAL Sowtjet-Une VERTROUWELIJK De communsten hebben de verwerpng van de Europese Defense Gemeenschap door het; franse parlement bovenal een bekronng gezen van hu;n onophoudeljke agtate Unanem juchten zj deze beslssng toe als een aanmoedgng tot verdere strjd voor "natonale onafhankeljkhed", tegen Amerka en de (West) Dutse herbewapenng, (Tegeljkertjd temperden zj hun voldoenng en waarschuwden tegen het latente gevaar, dat het Westen zou bljven voortgaan om de Dutse Bondsrepublek op.andere wjze n de mltare samenwerkng van West- Europa te betrekken, Intussen hebben de Westerse gealleerden het door Rusland voorgestelde1 systeem van collecteve velghed voor geheel Europa als alternatef voor de E. D. G. afgelezen. Mede uthoofde' daarvan tonen de communsten ach achterdochtg jegens het jongst s ntatef van de Brtse mnster Eden, De hudge verwjderng tussen Oost en West n net gernge mate het gevolg van de Russsche vertragngsmanoeuvres n het verleden ten opzchte van de pogngen ter afdoende regelng van het vraagstuk- Dutsland. Thans betoogt de Sowjet-Une, dat haar project -dat al van vóór de Berljnse Conferente n begn dateert- een dulrzame oplossng van het Dutse probleem kan waarborgen. De kern ervan zou n de opzet gelegen zjn om Dutsland- n afwachtng van zjn herengng, eerst te neutralseren* De Sowjet-Une -herhaalde n Jul en Augustus jl. en laatsteljk n begn September haar oude aanbedngen, waarbj het Russsche standpunt, waarschjnljk spoedshalve, net eerst zoals gebrukeljk n de "Pradwa" werd afgedrukt, maar rechtstreeks op gezag van het mnstere van butenlandse zaken der USSR s bekend gemaakt, De Sowjet-Une concentreerde haar ant -E. D.G.- campagne n het laatste stadum op het poltek zeer verdeelde Frankrjk, Op 4 September jl. bracht het offceel orgaan der P,C -t;14 een beschouwng van zjn gezaghebbende medewerker, Perra Courtade, He-t was z., nauweljks aan tv/ j f el onderhevg, dat de westeljken zch, na raadplegng van hun '''experts", voorbe reden op verzet tegen de Sowj et-voorstellen van Jul en Augustus. De "Humanté" vond n het utstellen, van een aan vankeljk medo September te houden Londense conferen te een verbljdende aanwjsng, dat de westerse

4 VERTROUWELIJK volkeren zch verzetten tegen verdere aantastng van hun natonale onafhankeljkhed. ' De Brusselse conferente, aldus Courtade,.had "breedut aangetoond, dat Mende s Franc e nets heeft te verwachten van een conferente waar.frankrjk automatsch(n de mnderhed, wordt gedrongen door Luxemburg, Belgë en Nederland, welker regerngen hj.bestempelde als fanateke verdedgers van Adenauer's stellngen. Het door Moskou geopperde plan, zo betoogde het Franse partjblad, was n overleg nog altjd voor amendementen van het Westen vatbaar, In Hoofdstuk II van dt' overzcht worden enge reactes van de C.P.H, naar aanledng van de verwerpng der jö.d.g. nader n beschouwng genomen. De her gevoerde communstsche propaganda berep zch bj herhalng op de kracht van het verengde communstsche kamp contra de beweerde Amerkaanse drang- naar overheersng, doch het gelud der C.p.ïT. was egenljk weng meer dan de nagalm van elders, vooral n Frankrjk veroorzaakt rumoer. De Partj zag n ons land geen kans haar, overgens beperkt gebleven ntateven op de massa over te brengen. -Handtekenngenactes, pettes leverden evenmn als andere pogngen om brede lagen der bevolkng n deze agtate te betrekken, tastbare resultaten cp. Tenende deze povere utkomst te verdoezelen maakte de C.P,N.- zch deelgenoot van de "öommunstschw successen n Genève en Parjs". Vreedzame co-exstente In de jongste maanden werd het dudeljker dan oot te voren, dat Moskou ook buten de poltek n eng;ere zn het contact met het Westen wl verstevgen. Thsns wordt op grote schaal vreedzaam gepenetreerd. Hervoor worden'kenneljk streng geselecteerde delegates van utblnkers gebrukt. Va~ achter het Ijzeren Gordjn verschjnen nu onophoudeljk zowel volksdernocrs.tsche parlementsleden als kunstenaars, taalgeleerder., wjsgeren, medsche specalsten, natuurkundgen, vakverengngsleders, technc, schakers, roeers en andere sportbeoefenaars. De soms brllante en doorgaans opvallende prestates, de deze burgers van het Sowjet-bloc n Westerse congreszalen en op andere ontmoetngsplaatsen verrchten, beogen bljkbaar de kaptalstsche wereld te overtugen van de oprechthed, waarmede de collecteve leders het vreedzaam naast elkander bestaan van bede systemen bepleten. Door deze gedrgeerde acte wordt naar buten et-3 getoond van de "zonnge kant" der Sowjet-maatrschappj.

5 VERTROUWELIJK : : Gesprek met hè t^jjesten Reeds eerder werd dzz gesgnaleerd, dat Ë.et.. oosteljk "bloc de. ' stad- Wenen n'-töegemendvpate als zetel gebrukt voor enge "belangrjke massa-organsates, waaronder het Wereldverbond van Vakverengngen, Bevoegde waarnemers sgnaleerden onlangs de groeende nteresse 'der communsten' voor het ndernatonaaldplomateke centrum Genève. Deze voormalge- Volkenbondsresdente, "bedt ' de Russen.bljkbaar één gunstg klmaat voor het aanknopen en onderhouden van relates met personen en nstellngen, de de Sowjet-Eusssche poltek n een breder verband wel eens van denst zouden kunnen zjn. Genèvs oefent -nog afgezen van zjn functe als conferente-oord ter r.egelng van kwestes als de oorlog n Ino-Chna- bjzondere aantrekkngskracht ut op mn of meer gewchtge. 'per-'. sonnages ut verschllende Contnenten. Het ^s allengs een geprefereerde woonplaats geworden van vakverengngsleders ut de oude en de neuwe wereld-, poltc ut het Rode Chna, representanten van de.n^ontwkkelng achtergebleven landen (Afrka, ZtO -Az<, waarmede de Sowj et-une en de satelletstaten va hun vertrouwden thans n ongedwongen relate pogen te treden. De "Manchester Guardan" van 2 9»5^ wees op de rume operate-mogeljkheden, de het Russsche bloc daar, heef t o. a. bjvoorbeeld n het Internatonaal Arbedsbureau (lal 0.,) er de Economsche Commsse voor Suropa, bede nstellngen waarvan Moskou onlangs het ldmaatschap verwerf. De communsten kunnen van daarut, volgens het gezaghebbende Engelse blad, de "werkende massa" en de bourgeos-elementen \rj onbelemmerd beïnvloeden. Zj ontmoeten n Genève een uneke concentrate van net-communstsche leders van vakverengngen en arbederspartjen, mede ut zgn achter gebleven gebeden, Het ldmaatschap van vorengenoemde Economsche Commsse voor Europa maakt het de communsten wat gemakke djker om te jveren voor de opheffng van het Amerkaanse embargo op strategsche goederen en het -verrumen van de Oost-West-handel, zulks onder voorspegelng van meer wnst ten bate van de kaptalstsche econome,. Toen du- presdent van het W.V.V,,, D Vttoro, n October 1953 te Wenen een neuwe, en gematgder koers aangaf voor het optreden der communstsche vakbewegng, was het meest opvallende element n zjn betoog, dat de arbeders voortaan postef konden medewerken aan het opvoeren van de kaptalstsche producte-capactet mts aan een aantal voorwaarden zou worden voldaan waarvan de voornaamste het delen n de wnst van de verhoogde opbrengst en verder:

6 VERTROUWELIJK verhoogde nvesterngen, voortdurende modernserng van de utrustng der bedrjven en een betere organsate van het werk. De arbeders moesten onder de omstandgheden het recht opesen om de producte van de fabrek te controleren, opdat mede zo groot mogeljke 'prjsverlagng n het belang van de consumenten zou woeden bewerkstellgd. Afgewezen werd het streven naar verhoogde productvtet met "Amerkaanse methoden", d.w.z. zonder neuwe nvesterngen en zonder modernserng van nstallates maar door grotere lchameljke en geesteljke nspannng van Se'-arbeders Men k&n n deze neuwe ljn van het W.V.V de consequente toepassng zen van een door het Malenkowregme geautorseerde en van de Stalnstsche practjk afwjkende gedragsljn,, Inmddels s op de van 3 tot 7 Jul jl. te Wenen gehouden bjeenkomst der Internatonale Beroeps Afdelng Metaal Af «V» *" een daarmede strjdge nstructe utgevaardgd. In de metaal-sector zullen de arbeders der kaptalstsche landen zch voortaan tegen het verhogen van de producte-capactet moeten verzetten, aangezen anders het bewapenngspotenteel van het Westen zou worden vergroot. Of en n hoeverre her sprake s van een ncdentele dan wel prncpële ombugng van de hervoren ge;3chetste algemene rchtljnen, welke D Vttoro op he'j W.V.V.-congres van 1953 bekend maakte, kan nog net worden beoordeeld. Hoofdstuk III bevat enkele bjzonderheden over de Nederlandse delegate naar deze I.B.A.-bjeenkomst. Verder worden daar de jongste actvteten van de J3.V.C,, aa:a een wat bredere beschoung onderworpen. Vr'3de sb ewe gng Naar het ljkt, zal het zwaartepunt van de 'communstsche actvtet komen te lggen op de propaganda voor het voorgaand vermelde systeem van collecteve velghed voor geheel Shropa. Het vormt een hoofdbestanddeel van de hudge Sowjet-Russsche butenlandse poltek. De partjpers n het Westen heeft er de laatste weken ntenser belangstellng voor getoond, maar kenneljk heeft Moskou de bedoelng om aan dt project nog bredere bekendhed te geven. Het weekblad' "Nsws", waarmede Rusland zjn propaganda n een wjdere krng dan de der geestverwanten tracht te spuen, schreef bjvoorbeeld n zjn laatste afleverngen over weng anders dan dt thema,.de vredesbewegng, de het communsme nternatonaal heeft opgebouwd, beschkt evenals "News" over wat rumere mogeljkheden tot manoeuvreren dan de dscplnar-gebonden Partj. _ c

7 VERTROUWELIJK De vredesbewegng moet met andere mddelen dan de communstsche partj, de ontvankeljkhej der publeke opne voor haar deeën n de net-communstsche wereld aftasten. Zj behoort, uthoofde vanvhaar taak, zoveel mogeljk het rsco te vermjden, dat prncpes van andersdenkenden worden gebruskeordt Met haar maner van overredng, haar quasobjectvtet, haar mnder strakke deologsche en doctrnare nstellng, haar soepeler dscplnare ralate tot de communstsche commando-centrale, aal de vredesbewegng toegang trachten te krjgen tot mleu's, de zch bj voorbaat kopschuw zouden betonen tegenover een openljk beleden communstsch standpunt o Tot dusver heeft het Kremln bovenal door zjn op de spts gedreven ant-jb..d.g.-campagne de ndruk ge- «vestgd, dat het probleem-dutsland n zjn butenlands beled een centrale plaats nnam. _ Hern schjnt geen wjzgng te zjn gekomen snds het door de Sowjet-Une aanbevolen systeem van collecteve velghed voor geheel Europa opgehouden heeft alternatef voor de (verworpen) E,D.G. te zjn. Het bedoelde ontwerp culmneert n het ^al dan nat oprecht gemeende- pledoo voor een eerst te neutralseren en dan te herengen Dutsland, Ut het fet, dat tot heden net utslutend de communstsche partjen, maar evenzeer de daarvoor geschkt geoordeelde mantelorgansates, zoals de vredes- en vakbewegng, tegen de E.D.G. moesten ageren, zou kunnen worden afgeled, dat van een zodange praktjk thans t.a.v. de kweste-dutsland annex het aanbevolen velghedssysteem net zal worden afgeweken. De taakverdelng ten deze s nog net n bjzonderheden bekend. Mogeljk zal een en ander wat dudeljker worden, wanneer het Bureau, d.w.z, het dageljks bestuur van de Wereldvredesraad -medo September n Wenen bjeengeroepen- zjn standpunten publceert. De voorztter van de Wereldvredesraad, Prof. Jolot Cure, heeft tevoren reeds verklaard, dat op de bedoelde zttng naar mddelen zal worden gezochc om de _ vrede n Europa, en Azë te bewaren, de bewapenng te vermnderen en het expermenteren met, resp. het aanwenden van atoom- en watar.stofwapenen te verbeden. Reeds s bekend, dat de vredesbewegng n ITederland begn October n Amsterdam eeu landeljke conferente zal beleggen, waar t a.v. het Russsche velghedssysteem nadere beraadslagngen'zullen worden gevoerd.

8 - 6 - VERTROUWELIJK In de eerstvolgende weken zal, naar het zch laat aanzen, ook de C.P.N, over concreter aanwjzngen de "beschkkng krjgen voor het leden van verdere actes n deae sector. HOOFDSTUK II - ACTIVITEIT VAN DE G.P.H, SN MAE HULPORGANISATIES "EDG - ext. In een oproep, dd 21-8-'54-: "De ÏÏDG s weg, nu op r.aar de collecteve velghed", gaf het Dageljks Bestuur der CPN utng aan zjn vreugde over de verwerpng van de ÏÏDG door het Franse parlement. Het D.B. constateert, dat de grote meerderhed van Let Europese volk op overtugende wjze de herbewapenng van de naz-ïïehrmacht n W.-Dutsland, onder het mom van de BDG, van de hand heeft gewezen en dat nu het enge alternatef voor het behoud vaa de vrede het c.oor de Sowj et-une voorgestelde collecteve velghedsstelsel s. Ook voor het Nederlandse volk s de strjd voor ée collecteve velgüed thans de beslssende opgave (onderstrepng dzz.) De CPN, aldus de oproep, de gedurende vele jaren hardnekkg tegen de SDG heeft gestreden, zet de moeljke strjd nu mét succes bekroond. Het aanbljven van het hudge kabnet, dat van de EDG de hoeksteen van zjn butenlandse en daarmee van zjn gehele beled heeft gemaakt s, volgens de concluse van het DB, thans net langer te dulden. Voortzettng van dt bewnd zal ons land elke dag neuwe schade en schande brengen. Het Kabnet heeft net alleen n zjn butenlandse poltek gefaald, ook van de beloofde verrunng van de koopkracht der lonen en salarssen s nets terecht gekomen. Dt s begrjpeljk, zo vervolgt de CPN-oproep, :;olang de ondrageljke bewapenngslasten bljven bestaan en zelfs nog worden verzwaard. Als net spoedg een algemene loonsverhogng gepaard aan oen prjsstop wordt gegeven, zal de arbedersklasse, naar de menng van het Dageljks Bestuur der Partj, deze door grootscheepse stakngsactes moeten afdwngen

9 - 7 ~ VERTROUWELIJK Het reeds vroeger geute'verlangen der CPN-leders naar "een regerng zonder Romme" wordt krachtg herhaald. Ons land, zo vervolgt.de oproep van heb DB, zet zch voor de drngende taak geplaatst eed. neuwe regerng aan het."bewnd'te brengen, de thane de openlgt gende weg van de vermnderng van de nte rnatönale spannng en de vestgng van een Europees stelsel van collecteve velghed zal betreden» Van jzulk een regerng zullen de aanhangers van do Romme-poltek moeten worden buten gesloten, ' Tenende dt te "bereken zal de GEN haar nspannng verdubbelen voor het tot stand brengen van een steeds hechtere eenhed van socalsten en communsten. Gelet op het vorenstaande ondergaat de hudge polteke ljn der partj dus geen wjzgng. In plaats van de ant-sdg-campagne, de een negateve nslag had, treedt nu het posteve jveren voor 'het al maandenlang aanbevolen collecteve velghedsplan der Sowjet-Une aan den dag. De herbewapenng van een n het gealleerde kamp staand W.-Dutsland moet tot elke prjs worden voorkomen. Deze gedachte bljft bepalend voor de agtate der CHT. De fellö.aanval, de Marcus Bakker n een artkel "Moffenknechten" (Waarhed ) lanceerde tegen de Neuwe Sotterdamse Courant, typeert de wj zo waarop wordt geageerd. Na de verwerpng van de EDG beplette de NRG opnemng van W-Dutsland n de NAVO en het totstandkomen van een tolune van Benelux en W-Dutsland. De Waarhed-hoofdredacteur betchtte bedoeld dagblad van net mnder dan landverraad. Onder aanhalng van het bekende ant-nsb~versje "Met een krant n zjn hand, loopt hj daar te venten, hj verkoopt zjn vaderland, voor zes losse centen1' schreef Bakker; "Voor zes centen s het landverraad net neer te koop. Het kost er nu derten en nemand staat op de hoek van do straat de NRC aan te. prjzen. Daarvoor s de te deftg11» Amerkaanse bases De agtate tegen de vestgng van Amerkaanse bases kreeg een neuwe mpuls door de publcate van de tekst van het terzake tussen de Verengde Staten en Nederland gesloten verdrag

10 - 8 - V-Ljj.l'.-Wj yvj.jj.tj &. In "De Waarhed" (6.9-54) verscheen herover een scherp afwjzende beschouwng onder de kop; "Bozettngsstatuut". De. Nederlandse regerng en n het bjzonder Mnster Staf hadden het n. strjd met de waarhed voorgesteld als zouden de Amerkaanse.troepen onder ITAVQ-bevel en onder Nederlands commando alleen op Soesterberg worden gestatonneerd. Ut het verdrag zou daarvan, volgens Marcus Bakker, nets bljken. In plaats van een les te trekken ut de. volledge mslukkng van haar BDG-poltek, haalt de Regerng nu Amerkaanse, troepen naar ons land en verschaft zj de "tot wanhoop geraakte Amerkanen de mddelen om tot wanhoopsdaden over te gaan" Bakker hoopt, dat er n de Kamer voldoende verstand,en eergevoel zullen zjn om deze gang van zaken te stuten. Hj acht het noodzakeljk, dat de! wenseljkhed daarvan door het volk n vergaderngen, actes, door motes en telegrammen bekend wordt gemaakt, Zö.daar weer een onderdeel van de door de communsten.nternatonaal gevoerde strjd voor natonale onafhankeljkhed en voor vrede. Levens s t and aard Bj hun streven naar eenhed van acte wachten, de CPN en SYG zch er, evenals t',,aa.w.loononderhandelngen end 1953, wel voor bj de thans n gang zjne besprekngen over een neuwe loonronde, concrete loonesen te stellen (ze M.O. no. 1/54- e& Hoofdstuk III van dt overzcht) Ws.arheds zomerfeest Onder aanmerkeljk betere weersomstandgheden dan vcrg jaar vond op 29 Augustus 195^ het achtste Waarhedszomerfeest plaats. l -'. Geheel aangepast aan de feesteljke sfeer held CPN-voorztter G-erben Wagenaar een optmstsche rede. Do strjd van de massa, waarbj de communsten ae.n het hoofd gaan, werpt grote vruchten af. Net de atoombommanakken, maar de vrede skrachten met' de Sowjet-Une voorop hebben, aldus Wagenaar, hun zn gekregen. Zj zyn er n geslaagd de oorlogshaarden n Korea en Indo-Chna te doven en zj zullen er ook n slagen de herbowapenng der naz's tegen te houden. De Verkezngsstrjd tegen Rqmme s z egenljk al begonnen. Het gaat er nu om een Ronme-regerng te verhnderen. Een neuwe grote nzamelng moet de strjd tegen Romme mogeljk maken.

11 -9 - VERTROUWELIJK Hervoor v/ordt utgeschreven een oblgatelenng ad ƒ , een aahdelencampagne ter versterkng van de krant, alsmede een nzamelng ter fnancerng van de verdere strjd tegen het "Mandement" In;.totaal zal een bedrag van ƒ moeten worden opgebracht, Volgens het'verslag n "De Waarhed".Iwerd de bekendmakng van deze neuwe fnancële takejn door de "tenduzenden" aanwezgen (naar ruwe schattng waren er ca ) mert warm applaus ontvangen.! -ITog tjdens het feest zou re.eds voor rond ƒ zjn ngetekend* Als gevolg van hot optreden van "ambtenaren van Mnster Donker" kon de vertegenwoordger van hét KPD-dagblad "Frees Volk" zjn reeds begonnen begroetngsrede net voltooen. Marcus Bakker las daarop de tekst van de onderbroken toespraak voor, : - gelofte ngelost In een brochure."de Waarhed over de fjpebruarstakng-b.a, Sjes vervalst de geschedens" geeft de CPN naar aanledng van de begn Februar jl. verschenen monografe van B,A. Sjes, eerst nu haar vse op deze stakng van Paul de G-root heeft hermede zjn-destjds gedane belofte, zj het wat laat, ngelost. In het geschrft, dat een typsch staaltje s van communstsche geschedsschrjvng, wordt gesteld, dat het boek van Sjes moest denen om belangrjke aspecten van het Nederland van de dagen verborgen te houden om hen, de, toen met het Dutse mltarsme pacteerden en dt nu n^ EDG-verband weer doen (onderstrepng dzz.), n het beschermende duster te houden. Zodoende tracht de CPÏÏ haar hudge vse op de gebeurtenssen rondom de Februar s t akng 19^-1 denstbaar te maken aan de actuele polteke strjd tegen de herbewapenng van West-Dutsland= Mantelorgansates De gedragngen van de hulporgansates der C,P.N. -en vooral van de vredesbewegng- verraden een zekere beslutelooshed. Deze schjnt mede te ontstaan ut het ontbroken van actuele centrale nstructes. Men s net genegd met propaganda-actes achter de feten aan te hollen. De snelle veranderngen n de nternatonaalpolteke verhoudngen maakten het bepalen van een wat strakker beled nog moeljker. Gedurende de jongsta verslagperode was her en daar een begn van oplevng te bespeuren,:gemeenljk nog net meer dan van technsch-organsatorsche aard, Egenljk s de hudge stand van zaken hét best getypeerd door het ontbreken van enge op de "grote ljn"

12 VERTROUWELIJK geïnspreerde actvtet. Het bljft voor bepaalde verlengstukken van de Partj, de bj het volgen van hun gedragsljn meer dan andere onderhevg zjn aan nternatonaal -polteke nvloeden, moeljk om de bestaande aarzelngen te overwnnen. Naar buten' wekt zulks mede de ndruk van> verslappng. Het s -derhalve voor zover het volkomen "ongevaarljke" onderworpen betrof- wel heel stl geweest' op het nternatonale forum der mantelorgansates, hetgeen n Nederland doorwerkte n de daarbj aangesloten organsates, Hesrvolgend zal daarop nader worden ngegaan. Vr j de sb e we gng ' De afgelopen maanden hebben vrjwel geen actvtet van de vredesbewegng te zen gegeven. De oorzaak hervoor moet, behalve n de voor deze tjd van het jaar gebrukeljke vacant e stemmng worden gezocht n het ontbroken van. een vastomljnd program van acte, Verwacht mag worden, dat de medo September n Wenen te houden zttng van het Bureau van de Wereldvrodesraad ook de actvtet n Nederland neuwe leven zal. nblazen (ze slot Hoofdstuk I). In afwachtng van de daar te verstrekken rchtljnen gaf de Nederlandse Vrodesraad begn Augustus een proclamate ut waarn de volgende desderata kenbaar werden gemaakt: 1) Hervattng van het afgebroken overleg der Grote Ver over het Dutse vraagstuk; 2) Drastsche verlagng van de bewapenngsutgaven; 5) Intervente van de Nederlandse regerng bj de grote mogendheden om te komen tot een regerlng betreffende de waterstofbom. Ve :eze Evenals de voorgaande jaren verzorgde de Verengng "Verengd Verzet " voor een aantal knderen van haar leden een vacante n Polen en Oost-Dutsland. De kosten hervan werden gedragen door de resp. zusterorgansates. Op organsatorsch gebed ontploode deze verengng overgens geen bedrjvghed. De sedert gerume tjd ondernomen pogngen om met gebrukmakng van hè": specaal daartoe opgerchte comté "Eenhed n het Verzet" net-communstsch- georënteerde verzetsstrjders te betrekken n de communstsche acte tegen de herbewapenng van Dutsland zullen voorlopg waarschjnljk n een andere vorm worden voortgezet Bljkens een bercht n De Waarhed vond end Jul te Wenen een nternatonale conferente van oudverzetsstrjders plaats ter voorberedng van een n

13 V JLJ jthu U»v.o.ul J K November a. s. te houden. festval ter gelegenhed van de 10-jarge herdenkng hunner bevrjdng. Bekend s, dat de plannen hervoor werden ontworpen; tjdens de n Aprl jl. onder auspcën van de ETR (de nternatonale communstsche federate van verzetsorgansates) gehouden Buchenwaldherdenkng. Het lgt uteraard n de bedoelng zoveel uogeljk voormalge verzetsstrjders buten het mleu der communsten 'te bewegen tot deelnemng aan dt festjn. Vooralsnog s net bekend op welke wjze men -zonder de communstsche ahhtergrond van de n Wenen te houden manfestates te laten bljken-..een Nederlandse delegate denkt samen te stellen. Verengng "Nederland - U.S.S.R." De Verengng "Nederland- U."3. S. K. " beredt zch op de "Maand voor versterkng der culturele! betrekkngen met de Süwj et-une" voor, de ook dt jaar n October zal worden gehouden. Tevoren sprak men over een maand voor "vrede en vrendschap met de S. U.". Het accent s nu verlegd. - Twee Russsche musc, de omstreeks de jaarwsselng n Nederland optraden, zullen her n October a. s. wederom concerteren. Hoewel het waarschjnljk net toevallg s. dat zj just dan komen, zal de Verengng "Nederland-U. S. S. R. " slechts n een beperkt aantal gevallen als gastvrouw optreden. Sommge functonarssen van de verengng schjnen het moeljk te kunnen verwerken, dat "Nederland-USSR" net meer het monopole heeft van het n Nederland ntroduceren van Russsche kunstenaars, sportbeoefenaars en geleerden. Aan de betekens van de "good-wll", de de Sowjet-Unó bezg s te kweken door de lberalsate n de utwsselng van dergeljke groepen zouden deze voorstanders van hot voorheen aan "Nederland-U. S. Ü. R. " verleende monopole voorbj zen. Het zoaorprogramma van de communstsche jeugdorgansates, het A. N. J. V. en de O.P.S.J., stond n denst van de vacante-ontspannng, getuge de vele sport- en verpozngskampen, de werden georganseerd. Dentengevolge word n de afgelopen maanden weng aandacht besteed aan de lodenworvng of andere actes. In navolgng van het communstsche dagblad "De Waarhed" toonde het A.N. J, V. -orgaan "Jeugd" welswaar veel belangstellng voor de vermnderng van de mltare densplcnt n Belgë en Nederland, doch het kwam thans net tot persoonljke benaderng van de mltaren

14 VERTROUWELIJK Inmddels heeft de A.N.J.^.-ledng plannen geme.akt voor het komende wnterwerk,. waarvan de voorne.amste punten zjn:, de voorberedng van het omstreeks Kerstms te beleggen 6e congres, de verng van het 10-jarg bestaan van hot Verbond n 1955 alsmede de voorberedng vsn een crca 1000-man sterke delegate naar het 5e Wereld j eugdfestval, dat volgens een beslut der wlfdy (councl-meetng te Pekng, 9-16 Augustus 1954-) n Jul 1955 te Warschau zal worden gehouden. Daarnaast heeft de A.N.UJ.V.-ledng de taak om de ns.tonale en locale voorberedng te regelen ter bjwonng van de Internatonale conferente betreffende de rechten der plattelandsjeugd (9-15 December a.s..te. Wenen)., Ook nu heeft het A.H.J.V. een overladen wnterpïogramma waarvan de utvoerng grote nspannng van de ledng zal vergen. Het voornaamste organsatorsche otstakel s het kadertekort. De ontwkkelng en de scholng der kaderleden vormt een zelfstandg onderdeel van het wnterprogram. Het A.N.J.V.-hoofdbestuur wjdde daaraan op 4 en 5 September een specale zttng. Inmddels werd bekend, dat twee vooraanstaande functonarssen M.J. Haks en H.J. Hoekstra ut de ledng traden, omdat zj op het landeljk secretaraat van de C.P.N, zouden worden tewerkgesteld, Nederlandse Vrouwenbewegng De Nederlandse Vrouwenbewegng heeft zch n Jul en. Augustus jl. voornameljk bezg gehouden met het verspreden van een manfest, waarn werd geprotesteerd tegen proefnemngen met de waterstofbom. Met n de plaatseljke afdelngen verzamelde handtekenngen zou aan de Nederlandse regerng worden verzocht bj de Verengde Nates aan te drngen op behandelng van dt probleem en op het nstellen van een algemeen verbod ve.n wapens tot massa-vernetgng. De verwachtng ljkt gewettgd, dat do Nederlandse Vrouwenbewegng, nadat zj aldus enge maanden heeft gt,varen op de ko^rs van de Vredesbewegng, n de komende maanden mede klaar zal staan om de S.v.G..-poltek te steunen bj de xplotate van hot vraagstuk -van lenen e prjzen

15 _ j.-, _. VERTROUWELIJK HOOFDSTUK III - VAKBEWEGING ' ' ALGEMEEN Het bsschoppeljk mandement en de besprekngen over een eventuele neuwe loonronde hadden de specale aandacht van de E.V.C. Bede zaken zjn wejlkome steunpunten voor een herneuwde propaganda ten [bate van de eenhed van acte. Evenals de C.P.N, veroordeelt de E.V.C» het mandement als ean aanval op de jgehele arbedersklasse, Het stellng nemen ertegen van het H,'V. V. vergroot, naar de menng der communsten, de 'kansen op samenwerkng tussen hen en de massa. De communstsche verwachtngen zjn versterkt door het fet, dat het N. V.V. op 17 Jul j.l, de samenwerkng n Un e-verband met de K.A,B. en het C.N.V. heeft verbroken. Eet Nederlands Verbond van Vakverengngen s :voortaan net meer bered gemeenschappeljk met zjn vroegere Une-partners op te treden bj kernverkezngen n de bedrjven. De bj het N.V.V. aangesloten bonden zullen net langer deelnemen aan voor- of tussentjds overleg met de confessonele vakbewegng over actes op het terren van loonesen en arbedsvoorwaarden. HET MANDEMENT Het s begrjpeljk, dat de Partj de houdng van de E.V.Co bepaalt. Het s de C.P.N, voor alles te doen om zch ut het solement te-verlossen aangezen de communsten er anders net n zullen slagen de massa n bewegng te brengen. Derhalve spannen zowel de Partj als haar hulporgansates -en bovenal de E.V.C.- zch n om alle arbeders ervan te overtugen, dat alleen hun soldartet een afdoende wapen s -tegen de poltek van Romme en de "reactonnare" ondernemers. In "Werkend Nederland" en op andere plaatsen gaf de E.V.C, het adves om de katholeke kamoraden net met schampere opmerkngen over het mandement tegemoet te treden, doch hen ntegendeel dudeljk te maken waarom en waartegen gemeenschappeljk moot worden gestreden. Het s ook onder de neuwe verhoudngen net anders dan n het verleden. De communsten n de vakbewegng bljven voor alles gebonden aan de oude opdracht, om de eenhed-van-onderop tot stand te brengen. Ofschoon de Voorztter van het N.V.V. bekend maakte, dat de hervoren vermelde gewjzgde poste van het Verbond geen enkele veranderng n de relate tot de Eenhedsvakcentrale nhoudt, juchte de E.V.C.-ledng de. breuk van harte toe. Zj gaf een specaal daaraan gewjd vlugschrft ut. waarut nets dan lof over deze daad spreekt

16 VERTROUWELIJK - 14,- Opneuw.koppelde de B.V.C, aan het verlangen naar eenhed van acte haar beredhed tot eenhed van organsate, mts de vakbonds-democrate n het I'Ï.V.V. zal worden hersteld. Waarom het herbj n wezen gaat valt af te leden ut de nhoud van een vraaggesprek (Waarhed ) met ]?rts Reuter, < Op de vraag wat hj onder vakbonds-democrate n het N.V.V. verstaat, antwoordde de E,V.C.-voorztter met de bekende woorden:. het recht van edere arbeder om ld van het H.V.V. te worden en daarn een functe te bekleden, : Tenende vervolgens aan te tonen dat het de E.V.C, net te doen s om te wroeten en complotten te smeden r. het N.V.V. ze Reuter verder, dat de E..V.C. tegen fractevormng n de vakbewegng s. Een en ander zou op ondubbelznnge.bedoelngen, kunnen duden, maar Reuter's nadere toelchtng geeft nettemn te denken waar hj stelde dat alle belangrjke besluten moeten worden genomen n ledenvergaderngen waarbj de mnderhed zch onvoorwaardeljk neer moet leggen bj de meerderhed. Aan een dergeljke beslutvormng moet evenwel ten grondslag lggen een onbelemmerde utwsselng van opvattngen. Mnderheden moeten n de gelegenhed zjn door overtugende argumenten een meerderhed te vormen, aldus zjn betoog. Met andere woorden de communsten zouden n het N, V.V. onbelemmerd moeten kunnen ageren tenende hun deeën als mnderhed algemeen aanvaardbaar te maken. Men ontkomt net aan de ndruk, dat deze kalmerende woorden van Reuter de ware bedoelngen der comnunstr.sche leders moeten verdoezelen. I)e hoofdredacteur van het partj-dagblad heeft mmers tevoren scherp geformuleerd, waar het n fete om te doen s. De eenmaal ontstane kloof met de confessonele organsates mag zjns nzens net worden overbrugd, maar moet veeleer worden verbreed. De banden met de Rommeanen moeten, aldus Marcus Bakker, overal n de Regerng en n alle belangrjke organen worden verbroken. De strjd tegen de katholeke reacte moet worden voortgezet en verder ontwkkeld. De beledgng van of het gebrek aan eerbed voor andersdenkenden, de, 'aldus de Waarhed van : 20-?- 54- > ut de strekkng van het mandement zou bljken, s, zo stelde Bakker, zelfs n een grote zaak als deze een onvoldoende fundament voor een anders georënteerde poltek. De confessonele besturen hebben z.. -en her s;preekt de Partj- nog heel wat meer en heel >at ernstger zaken op hun gevreten dan beledgngen. Te denken valt her aan de P.B.O., de vrje loonvormng en n de eerste plaats aan de ant-natonalo poltek>van onderhorghed aan de Amrkanen. "Voor deze reactonnare esen van het grootkaptaal en zjn steunplaren n K.A.B, en C. ïlv. heeft ds N.V,V.-ledng steeds gewllg het hoofd gebogen." - 15 ~

17 DE. HIJSIT-TE. LQQHROCTDE EH DE g/v.g. Ha haar tot de Stchtng van de Arbed gercht schrjven, genoemd- n het vorge overzcht op blz. 15? waarn zj op een neuwe algemene loonsverhogng aandrong en haar beredhed utsprak om aan de besprekngen voor neuwe loonvoorstellen deel te nemenj heeft de E.V.C, n de afgelopen perode voortdurend getracht door woord en daad de loononderhandelngen te beïnvloeden. Dt wordt net onder stoelen of banken gestoken. In "De Waarhed" van wordt dudeljk! gezegd, dat het nu aankomt op "het ontwkkelen van ee massale acte, tenende de ondernemers tot 'betalen te dwngen. Dt zal ongetwjfeld de onderhandelngen n de Stchtng van de Arbed ten gunste van.een algemene verplchte loonronde beslssend beïnvloeden". ; Steeds wordt erop gewezen dat samenwerkng van communsten en socalsten voor verwezenljkng van de esen der arbeders de enge mogeljkhed tot succes bedt en mtsden absoluut noodzakeljk s. Tot een algemene acte s let tot nu toe nog net gekomen, wel s echter de stakngsactvtet aanzenljk toegenomen. Opmerkeljk s dat enkele actes 'van bepaalde groepen (o.m. loodgeters) met steun van andere bouwvakarbeders, zo lang werden volgehouden, dat successeveljk een aantal patroons de gestelde esen nwllgde. Overgens -zjn de meeste stakngen van korte duur, b.v. 24 uur actes. Dat dt net -zoals het n fete vermoedeljk wel het geval zal zjn- ut fnancële overwegngen geschedt en evenmn steeds de eng juste strjdwjze voor het ogenblk s, trachtte Bertus Brandsen aan zjn hoorders op de Amsterdamse S.V.C.- Kadervergaderng van 7 September j.l. dudeljk te maken. Hj ze, dat deze verkeerde gedachte slochts voortvloede u. t het ongeloof n de mogeljkhed om stakngen van massale omvang en van langere duur te fnanceren. Dt moet, aldus Brandssn, met de meeste beslsthed worden bestreden, evenals de menng dat hoge utkerngen beslssen over het lot van de stakng. Zjns nzens was slechts bepalend de mate van soldartet onder de arbeders. Ook al zou de E.V.C. beschkken over tot; barstens toe -gevulde strjdkassen, dan nog zou zj, aldus de landeljke secretars van de E.Y.C., deze soldartet bljven stmuleren. In de vorra van de se stakngsactes levort de E. V. C. dus haar aandeel n de totstandkomng van een neuwe loonregelng. Want behalve dat zj zch achter de n elk dezer actes ncdenteel gestelde esen stelt, bljft zj ageren voor een snel ngaande algomjne verplchte loonronde. Zo-als dt de laatste tjd n het schema van de eenhed van acte haar gewoonte s, velnajdt zj evenals de C'.P. M", herbj concrete esen omtrent de hoogte van de verlangde loonstjgng te stellen

18 VERTROUWELIJK Steeds agressever wordt de toon n "De Baarhed" <m de S.V.C.-organen. "Voortdurend worden -zoals "Werkend Nederland" schrjft "meestal op adves van de E.V.C.- vakbonden"- neuwe stakngen afgekondgd. Een tjdens de besprekngen n de S.E.R..gemaakte opmerkng dat ''het utbljven van een loonsverhogng het handhaven van de arbedsvrede zou bemoeljken, wordt met enge trots -n goede opmaak- weergegeven. Her wordt drect aan verbonden, dat dt wl zeggen, dat de.erkennng, dat meer loon betaald kan worden, door de klassenstrjd s afgedwongen. Brandsen beslut zjn jongste hoofdartkel n "De Waarhed" van aldus: "Hoe feller de (strjd voor loonsverhogng) gevoerd wordt, hoe eerder de loonsbesprekngen n de Stchtng van de Arbed ets zullen opleveren. Alle voorgaande loonronden kwamen tot stand door de strjd, de er aan vooraf gng. Dat s nu ook het geval,..'terwjl de kracht van de strjd bepalend s voor de hoogte van de komende loonronde." STAKINGEN Na de korte stakng van de bouwvakarbeders bj de Tunnelbouw Velsen op 13 Jul mondde de onrust op dt bouwobject ut n een d.d. 27 Augustus j.l. geforceerde stakng, de later practnsch algemeen werd. De drecte aanledng tot deze conflcten was n hoofdzaak het afwjzen van 10% loonsverhogng, een vrj algemeen onder de werknemers levende es. Met de hulp van de Algemene Bond van Werkers n de Bouwnjverhed (A.B.V7.B,-E. V. G. ) kwam een stakng tot stand. Steunljsten werden door het gehele land utgezet en de A.B.W.-B. stelde ut zjn schaarse geldmddelen ƒ 5000, beschkbaar tenende de stakers te suggereren dat het met de geldeljke-ondersteunng wel n orde was. De eenhed-van-acte-tactek werd op de herboven geschetste wjze met succes n toepassng gebracht. Naarmate de tjd verstrjkt wordt het vele arbeders dudeljk, dat zj n communstsch1 vaarwater zjn terecht gekomen. Zj wegeren de door de stakngsledng verzamelde gelden te accepteren en wenden zch tot de erkende vakbonden, de de betrokken arbeders hulp toezeggen onder voorwaarde, dat zj het werk zullen.hervatten aangezen de patroon (de Amsterdamse Ballast Maatschappj, A.B.M.) de esen wegert n te wllgen. Het conflct zal voor de arbeders generle resultaat opleveren, hetgeen.voor de C.P.N. en de E.V.G. een neuwe tegenvaller n hun streven naar het herstellen van het contact met de massa wordt

19 - l? - VERTRQTOBLIJK De afgelopen maanden staakten loodgeters n Amsterdam en Den Haag, de n de neuwbouw werkzaam waren. Ook zj esten loonsverhogng. De A.B.VJ.B.-E.V.C, "betoonde zch ook her zeer actef en stelde zch achter de stakers. De erkende vakorgansates achtten de esen gegrond, maar wlden een en ander door overleg regelen. Slechts enkele werkgevers voldeden, zoals hervoren al opgemerkt, gedeelteljk aan de esen der arbeders c Het overleg zal echter worden voortgezet, ' _. Do stakng "bj' de ÏT,V= -jjj.ilb.a. te Rotterdam had een deelname van de arbeders n de wnstverdelng als aanledng» De Algemene Bond van Werkers n de Houten Meublerngsndustre (A.B.H.M.-ÏÏ.V.C..) word onmddelljk actef. Het conflct duurde twee :dagen, waarna overeenstemmng tussen werkgever en werknemers werd berekt. De overge arbedsgeschllen n deze sector hadden net veel te betekenen. Nadat reeds gerume tjd kon worden geconstateerd, dat er onder de havenarbeders n Amsterdam ontevredenhed heerste n verband met de taakverdelng, de rusttjden en de lonen, s op Maandag 6 September 1954 een"stakng utgebroken, Nadat das morgens 80 havenarbeders het werk hadden neergelegd, sloten zch herbj des mddags 350 arbeders - denst van dverse maatschappjen aan. In een 's avonds onder ledng van de A.B.T.-E.V.C. gehouden vergaderng namen 800 arbeders vrjwel unanem het beslut tot een 24- uurstakng op Dnsdag 7 September. Dregde aanvankeljk dat het gehele havenbedrjf zou worden lamgelegd, later bleek, dat van de 6000 havenarbeders n stakng waren gegaan, grotendeels n denst~van de S.II.B. (Samenwerkende Haven Bedrjven), terwjl 2500 arbeders, overwegend vast personeel van de dverse maatschappjen, de arbed voortzetten. Des morgens werden onder de havenarbeders pamfletten verspred vanwege, de A.B.T.-E,V.C., de Metaal- E.V.C, deed hetzelfde bj de grote metaalbedrjven en de C.P.ÏT. onder de Amsterdamse bevolkng, met verzoek soldartet te betonen. Des avonds bezochten crca 2XO havenarbeders n Bellevue een door de A.B.T.-E. V. C. 'belegde vergaderng. Een commsse van 12 personen werd benoemd, ds- met de Scheepvaartmaatschappj Noord zou onderhandelen. over bepaalde esen. Bjzondere vermeldng verdent cun verklarng op deze vergaderng van L. van Es, bestuursld der afdelng Rotterdam van het Ö.V.B., dat deze organsate zch volkomen achter de acte te Amsterdam stolde. Het O,V.B. wlde aanvankeljk te Rotterdam eveneens;een commsse van acte nstellen, de n nauw contact j met de S.V.C. moest staan, maar tot op heden s daarvan nog weng terecht gekomen. IR ~

20 - lo ' VjRTHOÏÏ'7"BLIJK Do erkende vakbonden waren tegen deze door de A.B.T.-E.V.C. georganseerde stakng en bleven, n af- WE.ctng of nderdaad slechts 24- uur gestaakt zou worden, asjvankoljk passef. ' Bj deze acte spoelt do loonkweste een secundare rol, Vele arbeders zjn onderlng najverg, dat steeds eon bepaalde groep n aanmerkng komt voor het msken van overuren, hetzj 's nachts hetzj des Zondags, wa.ardoor deze arbeders ƒ 12,-.en meer perw^ek extra verdensten maken. METAAL-E. V,'C. In overeenstemmng net de dezerzjds utgesproken verwachtng n Ll.O. 5 G& 6/1954- bestond de Nederlandse delegate naar het van 3-7 Jul te ITonen gehouden 2c Congres van de, I.B.A.-Metaal-W.V,V. ut slechts ver personen. Of de op het Congres gegeven rchtljnon n. Nederland weerklank zullen vnden, ken nog net bljken. Zowel de nledngen als de dscussebjdragen stonden geheel n let teken van de reeds enge tjd ge-.propageerde versterkng van de nternatonale soldartet en T!o eenhed van acte. Het streven hernaar werd geformuleerd n een door het Métaal-S.V.C.-orgaan afgedrukte "open bref aan de arbeders der Vakbonden, de net bj de I.B.A. zjn aangesloten" en een "manfest aan alle arbeders ut de metaal- en machnobouwfldustroen", (ze hervoren hoofdstuk I onder nternatonale vakbewegng) De Metaal-E.V.C. beredt thans plannen voor om bnnenkort over te gaan tot de utgfte van een Socaal- Economsch Program, zoals dt op het bovengenoemde I.B.A.-Congres word aangenomen. CBEVOPA Hel? streven van het communstsche T/ereld Vakverbond om het' drecte contact tussen zjn geaffleerde I.B.A.'s en de daarmee corresponderende natonale bedrj f sbonden te versterken s n Ne-do r l and n de afgelopen maanden tot utng gekomen n een brefwsselng tussen de bj het W.V.V. aangesloten Internatonale Beroeps Afdelng voor arbeders n de Chemsche, aanverwante en Petroleumndustreën (I.B.A.-Chemsche- W.V.V.) en de E.V.C.-bedrjfsbond "Chevofa". Dt contact heeft ertoe geled, dat do Chevofa-E.V.C, een,aanvang hoeft gemaakt met de verkoop van brefkaarten on slutzegels ter bestrjdng van de kosten van deelnemen aan een van September a.s. te Boekarest te gouden Wereldconferente van de I.B.A.-Chemsche-W.V;V, De agenda voor deze conferente werd nmddels gepublceerd n het orgaan van de Chevof a-s.v.c. I-Tet utgesleten wordt geacht, dat een landeljk bestuurder van deze E.V.C.-bedrjfsbond de-conferente als afgevaardgde zal bjwonen, :

21 ' HOOFDSTUK IV - ACTIVITEIT YM. ANDERE Nat onaal Bur op e s_e^ So c al er Be we gng Do N.E.Sj.B. vertoonde n do afgelopen maanden weng tekenen van actvtet. Hoewel zulks beschouwd moot worden als een utvloesel van de rchtljn, dat de bewogng zch hangende let proces van een optreden naar buten^zal onthouden, mag worden aanjgenomen dat ook fnancële moeljkheden herbj een [rol hobbon gespeeld. Meer n het.bjzonder schjnen jdoze ook van nvloed te zjn geweest op het sedert 13 ;Jul net meer verschjnen van het Socaal ïïeckblad. Typerend voor de jjet n de pers gesgnaleerde) wjze van optreden der H.13.3,B. s let kalken op enkele straten n Don H,aag en Amsterdam van leuzen als "Ten jaar voor van Tenen11 en "Volkslfront tegen N.E.S.B.". Ofschoon aangebracht door aanhjangers, moest de ndruk worden gewekt, dat tegenstanders aldus tegen de "bewegng".hadden geageerd. Spoedg daarna werden n genoemde steden op klene schaal zgn als reacte bljetten, aangeplakt, getteld "N.E.S.B. tegea Volksfront". Deze pamfletten bevatten enge ant-communs- - tsche utlatngen on aan het'slot een pledoo voor eon^gomeenschappeljk welvarend Nederland n oen "Natonaal Europa". Zoals bekend zal'het Gerechtshof n Len Haag de zaak tegen de 'bede leders der N.E.S.B» op l October a.s. opneuw n behandelng nemen, waarbj dan de feteljke werkzaamhed van deze groeperng mede n het onderzoek zal worden betrokken. XWolthus over de "aaak-breda" r j? ~ " " '" "De Europasche Natonale" (onderttel: "Rundbref der Doutschcn Sozalen Bewegung n der S.S.B.") s het orgaan van de Dutse Socale Bewegng. In no 44, 4e jaargang verscheen eon artkel van de hand van Mr J.A. Wolthus, over de achtergrond van de ontvluchtng der zeven oorlogsmsdadgers ut Breda n Na terloops, doch met kenneljk genoegen, te hebben vermeld dat de vlucht utstekend v;as voorbered on dat medewerkers van de Stchtng Oud-Polteke Delnquenten bj de gelegenhed hun kameraden to hulp w.aron gesneld, memoreert VJolthus de verklarng van 'Mnster Donker dat bjna alle thans nog n de gevangens verbljvende polteke gevangenen tot de zwaarste msdadgers behoren, waarna hj erop wjst dat men op doze wjze het Nederlandse volk van jaar tot jaar s.teods weer de gruwelen van de oorlog n optma forma heeft voorgehouden. - 20

22 Schrjver wjst erop, dat door lot overbrengen van daze personen naar Breda, waar zj het, naar hj zegt, V3el slechter hebben dan tevoren n Veenhuzen, en door het afwjzen van alle grateverzoeken n Breda esn sfeer werd geschapen, waarn deze mensen de vlucht als eng redmddel beschouwden. De vraag.opwerpende of deze gevangenen nu ook werkeljk msdadgers zjn, s voor schrjver aanledng tot oen aanklacht tegen de Bjzondere gerechtshoven, de volgens hem mengmaal recht deden op stukken, nadat tevoren leden van de hulppolto verdachten zowel als getugen door mshandelng hadden gedwongen tot het bekennen van gedeelten der telastoleggng, waarvoor geen bewjs was. V/olthus vervolgt dan met te zeggen dat er onder ds gevangenen nderdaad personen zjn de "zogenaamde" gruweldaden hebben begaan. Hj meent echter dat zj' rscht hebben op barmhartghed omdat zj hun msdaden begngen ut angst, onder de nvloed van oorlogspsychose dan wel ut wanhoop. Het merendeel hunner s z.. door het blnde toeval of door het noodlot van ds oorlog n stuates gebracht, waarn zj nauweljks anders konden handelen dan zj deden en moesten doen. Het begrp rechtvaardghed, zo zegt hj, s ets wat zj na de oorlog net meer n de behandelng van hun zaken hebben ervaren. Het gjval-faber bedt volgens Wol thus-.de gclegenh3d om dens zaak thans door de Dutse rechter opneuw e.a dan objectef te doen behandelen. (Faber behoort tot degenen de nmddels de Dutse natonaltet heb-- ban verkregen. Hj zal, naar verludt, te zjner tjd a Dusseldorf voor een Dutse rechtbank'moeten verschjnen). Aan het slot van zjn betoog stelt holthus o.a. dat de Nederlanders door de herbehandelng van het proces-faber wel zullen moeten nzen dat het theater van de Bjzondere Rechtspraak vals spel was. Als dan door dt proces zou bljken dat de Bjzondere Gerechtshoven gedwaald hebben en hun vonnssen net als deugdeljke rechtspraak beschouwd kunnen worden, dan zou zulks, aldus ïïolthus, voor de Dutse regerng aanledng kunnen zjn een revse van alle processen te esen. Dan zouden echter onderdanen van neutrale landen (van Zweden en Zwtserland enz.) als rechtervoeten fungeren. Mocht echter bljken dat er op de utgesproken vonnssen van de Bjzondere Gerechtshoven nets was aan te merken, dan kon Düsaeldorf toch de bass vormen waarop de regerngen van Nederland en Dutsland de strjdvraag over de gevangenen van Breda zouden kunnen ooossen. De endconcluse van ïïoltlus ludt dat deze mensen n vrjhed gesteld denen,te worden, omdat zj, w-at zj ook mogen hebben msdreven, beschouwd denen t.3 worden als slachtoffers van de oorlog

23 -21- HQOFDSTÏÏK V - ACTIVITEIT VAN INDONESIËRS^ CHINEZEN, STJRINAHBRS ETC. 17_Augustus '. ; ' VERTROUWELIJK. De communstsche "Perhmpunan Indonbsa" (P.I,) te Amsterdam heeft de ledng gehad bj het organseren van de gebrukeljke jaarljkse bjeenkomst ter herdenkng van het op 17 Augustus 19^5 utrojepen van de Republek Indonasa. Op deze samenkomst was ook Pet van Staveren aanwezg. Het bekende bestuujrsld Gharun Caropeboka betoogde bj deze gelegenhed dat, nettegenstaande de opheffng der Nederlands-Indonessche Une, door handhavng der fnancële en economsche overeenkomsten de kolonale tbutng zal bljven bestaan en dat^nog mlloenen door de Nederlandse banken ut Indonesë worden weggesleept. "De Waarhed" nam ook deel aan de herdenkng door het op dre opeenvolgende dagen n gedeelten publceren van een utvoerg artkel, specaal voor hot blad geschreven door D.'N. Adt, algemeen secretars van het Centraal Comté van de "Parta Kommuns Indonosa". Daarn zjn verschllende aspecten van de toestand van Indonesë belcht. De hudge stuate aldaar opent z.. onbegrensde mogeljkheden voor de revolutonnare volksbewegng,, Hj plet voor de macht van een volksregerng onder ledng der arbedersklasse. Do ant- Nederlandse hetze lgt n z^h beschuldgng dat Nederland met Amerka n Indonesë manoeuvreert, ntmdeert, ntrgeert en smerge complotten smeedt; tegen de Regerng Sastroadmdjojo. Bovenden, bestaat er samenwerkng tussen de Nederlandse, Amerkaanse en Engelse nlchtngendensten tjnende de acte der communsten te verlammen. v Parallel met vorenbedoelde beschouwngen loopt oen voor deze gelegenhed n de Indonessche pers varschenen artkel van de voorztter der C.P.N., Gerben Wagenaar verklaart hern, da/c het Nederlandse mperalsme nog steeds de ergste vjand van het Indonessche volk s en er voortdurend op ut s zjn brandkasten te vullen. (Steeds weer bljkt, dat de ant-nederlandse hetze n Indonesë van de zjde der C<Pv;N. wordt gestmuleerd. ) De Partj n Nederland heeft voorts aan de herdenkng bjgedragen door het organseren van bjeenkomsten op enkele plaatsen, voor welk doel te Amsterdam een comté werd gevormd. Bj het vermelden der comtéleden werden dre Indonessche namen genoemd, dezelfde volkomen gefngeerde welke ook verleden jaar op de ljst van comte-leden voorkwamen, -22-

24 Moskou en I)Jakarta -22- VERTROUWELIJK Het het totstandkomen van de drecte dplomateke "betrekkngen tussen D Jakarta en Moskou rezen opvallend meer Indonesërs op utnodgng naar de Sowjét-Une. Tv/ee vertrokken ut Amsterdam voor een stude van de Russsche spoorwegen; vjf S. I. -ambtenaren passeerden Schphol om te Moskou de ntornatonale^landbouwtentoonstellng to "bezoeken; tv/e e Indonesërs ut Djakarta gngen derwaarts ter. bjwonng van een onderwjs congres en negen Indonessche vrouwen deden schphol! aan om, naar zj zeden, op utnodgng van de "Russsche Vrouwenbewegng"- een vacant e" n Rusland door te brengen. Bj herhalng bleek Rusland' s grote belangstellng, voor Indonesë, nog onlangs door de aankomst! te Tandjong I'rok van de "Straawopol" met aan boord materalen en goederen voor de tentoonstellng n het Sowjet-pavljoen cp de nternatonale jaarbeurs te D Jakarta. Ongeveer vjfenveertg Sowj et-deskundgen, van we vjften ngeneurs, ^varen volgens een persbercht belast met c.e opbouw van dat pavljoen. 1 1 udo n t e nc o n t act De net-communstsche studentenverengng 'Persatuan Peladjar Indonesa" (P.I.I.) -Dol f t- ontvng oen nvtate tot het bjwonen van de end Augustus te Moskou gehouden Councl-meetng der "Internatonal Unon of Students", Hot hoofdbestuur dezer verengng verzocht van de leden opgave we daarvan gebruk wlde maken op egen kosten. (De res van Praag, Helsnk en ïïenen naar Moskou zou door de I.U.S. verzorgd worden.) Bj de P.P.I. bestond hervoor echter geen belangstellng ut" vrees voor c-ventuele naat regelen van de Nederlandse Overhed tegen Indonessche deelnemers. De landeljke Indo-Chnese studentenverengng "Chung Hwa Hu" (Delft) kreeg weer een egen orgaan ".n plaats van het utgegeven "Bulletn". Volgens het redactonele artkel n het eerste nummor (Chung Hwa Hu Tsa Chh) houdt het opneuw verschjnen van het blad verband met het neuwe -nogal vaag gestelde- programma der verengng, nameljk: "een acteve bestuderng der Chnese cultuur n haar actuele utngsvormen en n haar mogeljke betekens n het hudge ontmoetngsproces der wereldbeschavngen". Naar het voorkomt s d't een gecamoufleerd^ orënterng op de Chnese Volksrepublek. Het n de Nederlandse taal geredgeerde orgaan bevatte eon n Chnese karakters gestalde bjdrage, waarn Pekng wordt verheerljkt. r'ederom kon worden vastgesteld, dat ut Bern (Legate van de Chnese Volksrepublek) propagandamateraal por post aan n Nederland studerende Indo- Chnezen wordt toogezonden, VI - OVERZICHT Dsa STAKINGEN IN DU ' KAANDEN JULI. EN AUGUSTUS..1954, ZIE'BL'2: 2g.