Impact: toetsen als sloten, als richtingbepaler,... Voor- en nadeel van toetsen. Taalvaardigheid als ladder. (Deygers, Van Gorp & De Wachter, 2013)

Transcriptie

1 Toolkit Competenties Nederlands Breed Evalueren Secundair Onderwijs Studienamiddag 13 maart 2014 Koen Van Gorp Centrum voor Taal en Onderwijs (KU Leuven) Overzicht Van toetsen naar breed evalueren Evaluatiebeleid Kort voorgesteld: Toolkit Breed Evalueren Secundair Onderwijs De rol van toetsen/evaluatie Most research of the past two decades, starting from Messick, demonstrated that the introduction of tests is not an isolated event; rather it is anchored in (political) motivations and intentions. Research also shows that these tests lead to impacts, in the form of intended and unintended consequences (Shohamy, 2010) PISA Taalproef/-screening taaltrajecten/taalbad Taalscreening (begin SO) Toolkit breed evalueren 1

2 Impact: toetsen als sloten, als richtingbepaler,... (Deygers, Van Gorp & De Wachter, 2013) Voor- en nadeel van toetsen Taalvaardigheid als ladder 2

3 Taalleren in actie Geen trapsgewijze ontwikkeling Schrijftaak: Vehaal bij prenten Communicatieve Effectiviteit 3 de en 4 de lj 6 momenten (Verheyden e.a., 2011) Taalvaardigheid als een stevige klim Functies van evaluatie In essentie zijn er drie verschillende functies van evaluatie: Informeren Ondersteunen van de ontwikkeling Beslissingen nemen Nood aan brede evaluatie Nood aan kwaliteitsvolle evaluatie 3

4 Breed evalueren is... Uitgaan van wat leerlingen kunnen (sterktes en zwaktes) Groei(potentieel) in kaart brengen Talenten ontdekken Via... Zelfevaluatie Peerevaluatie Co-evaluatie Observeren Portfolio Waarom? Wat? Hoe? Waarom? Wat? Hoe? Door wie? Vaststellen Rapporteren Ingrijpen / remediëren Zelfreflecterende houding bevorderen Onderwijsaanpak evalueren Vaardigheid ontwikkelen... Product Proces Kennis Vaardigheden Strategieën Competenties Observatie Portfolio Toets Zelfevaluatie Peerevaluatie Co-evaluatie Leerkracht Leerling Zichzelf (Ouders) Wanneer? Eenmalig Op verschillende momenten Het belang van feedback De leerkracht maakt het verschil. De leerkracht maakt het verschil door het geven van feedback. John Hattie (2009). Visible learning. Meta-analyses lees- en schrijfonderwijs (Centrum voor Onderwijseffectiviteit en Evaluatie en Centrum voor Taal en Onderwijs) zie brochure Beter leren lezen en schrijven 4

5 Breed evalueren: tijdverlies? Een getuigenis en/toolkit_breed_evalueren/film/24c.mp4 Hoe past een evaluatiebeleid binnen taalbeleid? Hoe past een evaluatiebeleid binnen taalbeleid? Taalbeleid is de structurele en strategische poging van een schoolteam om de onderwijspraktijk aan te passen aan de taalleerbehoeften van de leerlingen met het oog op het bevorderen van hun algehele ontwikkeling en het verbeteren van hun onderwijsresultaten (Uit: Bogaert, N. en Van den Branden, K. (2011). Handboek taalbeleid secundair onderwijs. Leuven: Acco, p.13) 5

6 Toolkit Breed Evalueren Secundair onderwijs Vanuit al deze bedenkingen en verwachtingen... op zoek naar een handzaam instrument ter ondersteuning van de klas- en schoolpraktijk evaluatiebeleid taalbeleid Doel van de Toolkit competenties Nederlands breed evalueren doelen en acties talenbeleid fomuleren en evalueren professionalisering van het team verbetering evaluatiepraktijk verbetering lespraktijk verhoging taalvaardigheid leerlingen verhoging participatie leerlingen optimalisering oriëntering vermindering uitval Aard van de Toolkit Brengt alle bestaande taaltoetsen en evaluatieinstrumenten Nederlands samen in een voor de praktijk bruikbaar kader. Wordt gekoppeld aan een raamwerk dat talige behoeften binnen alle vakken beschrijft. Brengt zowel wat leerlingen al kunnen als wat ze nog nodig hebben in kaart. 6

7 De Toolkit stelt leerkrachten in staat de competenties Nederlands van leerlingen zowel bij aanvang als gedurende het hele secundair onderwijs na te gaan.! Competenties Nederlands = taalcompetenties, leercompetenties, zelfsturende competenties, sociale competenties = inherent aan taalverwerving wil schoolteams ondersteunen bij het vormgeven en/of verder uitwerken van hun evaluatiebeleid en dit helpen inpassen in het taalbeleid van de school Een gedragen product Consultatie van elke stap in de ontwikkeling van het instrument door: Stuurgroep Klankbordgroep experten Resonansgroep gebruikers = leerkrachten + pedagogisch begeleiders Opzet van de Toolkit implementatiescenario's + stappenplannen cases + vormingsinstrumenten inventaris evaluatieinstrumenten doelenkader competentie Nederlands 7

8 Stap 1: Inventarisatie evaluatie-instrumenten Overzicht van bestaande instrumenten Secundair: 22 evaluatie-instrumenten Secundair + Basis: 2 instrumenten Basis: 10-tal instrumenten Overzicht van de instrumenten Inventariseren evaluatie-instrumenten Duidelijke omschrijving zodat leerkrachten weten wat ze precies van elk instrument kunnen verwachten Identificatiefiche ontworpen: 1. Praktische informatie 2. Omschrijving van de toets 3. Toetscriteria 8

9 Identificatiefiches Omschrijven bestaande evaluatie-instrumenten aan de hand van een aantal parameters Één fiche per instrument 25% van de instrumenten onafhankelijk van elkaar 11 fiches gecontroleerd door makers Makers hebben specifieke vragen beantwoord Instrumenten werden ook ingepast in een raamwerk van Talige doelen en behoeften o.b.v. de eindtermen Geclusterd in competenties 1. Praktische informatie Productinformatie Naam instrument, auteur, instelling, publicatiejaar, kostprijs, verkrijgbaarheid, Vlaams/Nederlands Voor wie is het instrument bestemd? Welke graad? Welke onderwijsvorm? Welk soort instrument? Toets; Toetsvolgsysteem; Observatiewijzer; Portfolio; Andere Hoe lang duurt de afname? Eén of meerdere meetmomenten? Klassikaal of individueel? 2. Omschrijving van de toets Wat doen de leerlingen? Waarvoor kan het instrument gebruikt worden? Screening Diagnose Andere Laat het instrument toe leerlingen te vergelijken? Normgerelateerde vergelijking Criteriumgerelateerde vergelijking Geen vergelijking 9

10 3. Kwaliteitscriteria Wat meet het instrument? (validiteit) Is het instrument betrouwbaar? In de praktijk? (impact) Praktische haalbaarheid? (efficiëntie) Een voorbeeld: Taalvaardigheidstoets Aanvang Secundair Stap 2: Ontwikkelen van raamwerk Gebaseerd op ET/OD Nederlands en PAV in 3 graden aso, tso, kso en bso op ET Nederlands lager onderwijs op ET en leerplandoelen van andere vakken (steekproefsgewijs) Aangevuld met VOET-en uit de gemeenschappelijke stam van het SO die talig handelen ondersteunen Feedback verwerkt van resonansgroep en klankbordgroep 10

11 Stap 3: een handzaam kader Instrumenten (stap 1) en taaldoelen (stap 2) integreren in een handzaam kader en/toolkit_breed_evalueren/pdf/6.pdf Stap 4: 23 implementatiescenario s Op basis van vragen resonansgroep en eigen ervaring bij vormingen Vertrekken vanuit concrete situaties, vanuit vragen van leerkrachten, Geven praktische tips, theoretische achtergrond, praktijkvoorbeelden, Zowel voor leerkrachten als coördinatoren als schoolteams bruikbaar Met links naar: Andere scenario s Identificatiefiches van instrumenten Filmpjes (getuigenissen van LKn/resonansleden) Enkele voorbeelden van scenario's Hoe breng je de competenties Nederlands in kaart in de eerste/tweede/derde graad? n/toolkit_breed_evalueren/pdf/10.pdf Hoe stel je een goed evaluatie-instrument op? Wat is een goed schrijfportfolio? Hoe ga je aan de slag met de resultaten van breed evalueren? Hoe past een evaluatiebeleid in een taalbeleid? 11

12 Stap 5: Online toegankelijk maken van TBE Breng je eigen evaluatiebeleid in kaart Stappenplan evaluatiebeleid, hoe begin je eraan? 12

13 Tot slot Om de concrete klaspraktijk aan te passen aan de taalleerbehoeften is het evalueren en opvolgen van de taalontwikkeling van leerlingen cruciaal in een talenbeleid. De Toolkit wil leerkrachten en teams handvaten geven om na te denken over hun evaluatiebeleid, over hun doelen, over hoe ze aan die doelen met het volledige team willen werken, over welke stappen ze in dat proces willen en kunnen zetten... Bedankt VRAGEN? 13