Toeristische Trendrapportage Brabant 2007/08

Transcriptie

1 Toeristische Trendrapportage Brabant 2007/08

2 Toeristische Trendrapportage Brabant 2007/08 Opdrachtgever: Opdracht: Uitgevoerd door: Uitgave: juni 2008 Provincie Noord-Brabant / Brabants Bureau voor Toerisme Jaarlijkse rapportage over het Brabantse aanbod van verblijfsaccommodaties, het verblijf van Nederlanders en buitenlandse gasten in Brabant, vrijetijdsbesteding in Brabant en de werkgelegenheid in de Brabantse toeristisch-recreatieve sector. Brabants Bureau voor Toerisme Kenniscentrum Toerisme & Recreatie Telefoon: (013) kenniscentrum@bbt.nl Bij het samenstellen van deze rapportage is de grootste zorgvuldigheid betracht, het Kenniscentrum Toerisme & Recreatie is echter niet aansprakelijk voor enige directe of indirecte schade als gevolg van de aangeboden informatie.

3 Inhoudsopgave INLEIDING... 1 SAMENVATTING... 2 TOERISME: TRENDS EN ONTWIKKELINGEN... 3 TOERISTISCH AANBOD BRABANT... 7 VAKANTIEGEDRAG VAN NEDERLANDERS BRABANT OP DE BINNENLANDSE VAKANTIEMARKT BINNENLANDSE VAKANTIES IN BRABANT: PER SECTOR INKOMEND TOERISME NAAR NEDERLAND BUITENLANDSE GASTEN IN BRABANT VRIJETIJDSGEDRAG VAN NEDERLANDERS WERKGELEGENHEID BRONNENOVERZICHT...51 BIJLAGE 1: BINNENLANDS TOERISME PER REGIO...52 BIJLAGE 2: CLUSTERS VRIJETIJDSACTIVITEITEN...54 BIJLAGE 3: INSTROOM EN UITSTROOM VRIJETIJDSGEDRAG...56 BIJLAGE 4: AFBAKENING TOERISTISCH-RECREATIEVE SECTOR...57

4 Inleiding De provincies en provinciale toeristische organisaties in Brabant, Limburg en Zeeland werken samen aan kennisontwikkeling met betrekking tot de toeristisch-recreatieve sector. Deze samenwerking vindt plaats binnen het Kenniscentrum Toerisme & Recreatie. Het Kenniscentrum houdt zich bezig met het verzamelen en analyseren van cijfers en gegevens over de toeristisch-recreatieve sector, om deze te vertalen in kennis die bruikbaar is voor de sector. De Brabantse activiteiten van dit Kenniscentrum zijn ondergebracht bij het Brabants Bureau voor Toerisme (BBT). De voorliggende Trendrapportage is opgesteld in opdracht van en gefinancierd door de Provincie Noord-Brabant. De Provincie wil hiermee bijdragen aan de toegankelijkheid van kennis en gegevens voor partijen die zich in Brabant bezighouden met toerisme en recreatie. Veel lees- en vooral gebruiksplezier toegewenst! 1

5 Samenvatting Toeristisch aanbod Het aantal slaapplaatsen in hotels en in vakantiewoningen stijgt in Brabant. Het aantal groepsaccommodaties loopt wat terug. Op de campings neemt het aantal toeristische standplaatsen af. Binnenlandse vakantiemarkt Brabant handhaaft haar derde plaats op de binnenlandse vakantiemarkt. De toeristische vakanties bereikten een recordhoogte van 1,58 miljoen. Daarnaast brachten vaste gasten vakanties in Brabant door. De gemiddelde bestedingen per vakantiedag in Brabant ( 21) blijven achter bij het landelijke gemiddelde ( 24). Regionaal gezien daalde het aantal vakanties in West-Brabant en in Midden-Brabant groeide het aantal vakanties licht. In de regio s Meierij & Noordoost-Brabant en Zuidoost-Brabant was er sprake van forse groei. De ontwikkeling, de vakantiekenmerken en het profiel van de gast verschilt sterk per accommodatietype. BRABANT vakantiewoningen toeristisch hotels overige toer. vaste gasten kamperen accommodaties ontwikkeling markt onder licht dalende groei wisselend door Aantal gasten en druk, stabilisatie trend, herstel in 2007 variatie acco s gebruik acco wisselt sterk bestedingen 31 p.p.p.d. 16 p.p.p.d. 49 p.p.p.d. 20 p.p.p.d. 8 p.p.p.d. herkomst Zuid-Holland, Brabant Zuid-Holland, Brabant Zuid-Holland, Noord-Holland Brabant, Zuid-Holland Zuid-Holland, Brabant profiel gast jonge gezinnen empty nesters, jonge gezinnen activiteiten waardering accommodatie zwemmen, uit eten gaan onder gemiddelde tweeverdieners wandelen, uit eten gaan, tochtjes auto tochtjes auto bovengemiddeld bovengemiddeld onder gemiddelde tweeverdieners, empty nesters, gezinnen met gezinnen kinderen (> 6 jr) wandelen, onbekend tochtjes auto onbekend Inkomend toerisme Het toerisme van buitenlandse gasten in Brabant steeg fors, naar een recordaantal van gasten en 1,89 miljoen overnachtingen. Duitsland en België zijn belangrijkste herkomstlanden, het gastenaantal uit beide landen is enorm gestegen. Werkgelegenheid Het aantal banen in de toeristisch-recreatieve sector is flink gestegen, deze stijging is gelijk aan de groei van de totale werkgelegenheid in Brabant. Kijkend over een periode van 5 jaar is er groei voor alle sectoren. 2

6 Toerisme: trends en ontwikkelingen Alvorens de cijfers van de toeristisch-recreatieve sector van Brabant aan bod komen, wordt in dit hoofdstuk kort teruggekeken naar het afgelopen jaar. Eerst worden de ontwikkelingen in het internationaal toerisme en inkomend toerisme naar Nederland besproken. Vervolgens wordt het binnenlands toerisme van Nederland bekeken. Daarna wordt een blik in de toekomst geworpen door enkele trends aan te halen. Ten slotte wordt één van de belangrijkste trends van dit moment, de vergrijzing, nader onder de loep genomen. Internationaal toerisme en inkomend toerisme Nederland 1 De World Tourism Organization (UNWTO) stelt dat het internationaal wereldtoerisme een forse groei heeft laten zien in 2007, namelijk 5,7%. Voor Europa is deze groei wat minder sterk (4%). De grootste groei, deed zich net als in 2006, voor in Azië. De sterk groeiende economieën in Azië zorgen ervoor dat de Aziaten in toenemende mate gaan reizen, waarbij vooralsnog de eigen regio in trek is. De groei naar Noordwest-Europa is in 2007 iets afgezwakt ten opzichte van het voorgaande jaar, maar hierbij dient men rekening te houden met het gegeven dat Duitsland goed geprofiteerd heeft van het WK voetbal in Nederland heeft het als bestemming voor buitenlandse gasten zeer zeker niet slecht gedaan. Het aantal aankomsten is met 3% gestegen ten opzichte van het voorgaande jaar. Deze groei kan deels verklaard worden door het toegenomen aantal low cost vliegverbindingen, de vraag vanuit opkomende reismarkten (Brazilië, Rusland, China en India) en de aantrekkende economieën van diverse herkomstlanden. Dat de Nederlandse markt beïnvloed wordt door externe factoren, zoals wisselkoersen en weeromstandigheden, blijkt uit het volgende: De verslechterde wisselkoers Euro-Yen en Euro-Dollar heeft ervoor gezorgd dat het aantal Japanse en Amerikaanse gasten gedaald is. De tegenvallende zomer heeft er verder toe geleid dat de groei vanuit Duitsland getemperd werd. Het veranderende vakantiegedrag van onze zuiderburen heeft daarentegen bijgedragen aan de groei van het inkomend toerisme. Het aantal buitenlandse korte vakanties van Belgen is in de afgelopen jaren gegroeid en Nederland plukt hier de vruchten van. Het aantal Belgen dat ons land in 2007 bezocht heeft voor een (korte) vakantie is maar liefst met 11% gestegen. Een laatste ontwikkeling die de nodige impact zal hebben is de invoering van de vliegtax. In 2007 heeft het kabinet besloten dat er een milieuheffing wordt gelegd op het reizen per vliegtuig, de zogenaamde vliegtax. Deze beslissing zal zijn navolging hebben voor toekomstig inkomend toerisme. Zo zijn er in 2007 al minder slots (het recht om op een bepaald tijdstip op een luchthaven te mogen starten of landen) aangevraagd door luchtvaartmaatschappijen. De invoering van de vliegtax zal naar verwachting leiden tot een daling van 8-10% passagiers in Nederland. Volgens het NBTC loopt Nederland hierdoor tot en met buitenlandse toeristen mis. Binnenlands toerisme Nederland Uit het ContinuVakantieOnderzoek (CVO) blijkt dat in 2007 in totaal zo n 17,6 miljoen vakanties door Nederlanders in eigen land zijn doorgebracht. Dit is 1% minder dan het voorgaande jaar. Deze daling is geheel toe te schrijven aan een lager aantal kampeervakanties en vakanties op vaste standplaatsen. Deze daling is deels te verklaren door de natte zomer van 2007 en door de trend die zich reeds verscheidene jaren voordoet: een dalende populariteit van kamperen. De binnenlandse vakantiemarkt is sterk afhankelijk van kampeer- en bungalowvakanties. Verwacht wordt dat de kampeervakanties de komende jaren licht blijven dalen en dat de bungalowvakanties licht zullen stijgen. Desondanks is de 1 Informatie ontleend aan Toerisme in perspectief Uitgave NBTC. 3

7 omzet voor een deel van de verblijfsrecreatie (Deze groep omvat: jeugdherbergen, kamphuizen en dergelijke, kampeerterreinen, vakantiehuisjes, -bungalowparken en overige voorzieningen voor recreatief verblijf) gestegen, zo blijkt uit cijfers van het CBS 2. Trends Het kunnen anticiperen op trends of zelfs maar kunnen bijbenen van trends is van groot belang voor de toeristische sector in Nederland. Een goed begrip van de hedendaagse en toekomstige trends is een belangrijke vereiste wil men een competitief product behouden of ontwikkelen. En de concurrentie is groot Low cost carriers hebben er ondermeer voor gezorgd dat concurrentie plaatsvindt in een internationale context. Waarom in eigen land blijven als je voor hetzelfde geld naar het buitenland kan gaan? Daarbij worden er jaarlijks nieuwe regio s ontwikkeld en neemt de variëteit aan toeristische producten toe. Trends zijn echter niet eenvoudig om te signaleren. Er dient een onderscheid gemaakt te worden tussen trends, hypes en rages. Bij rages gaat het om producten die, soms zelfs zonder veel ondersteuning, ineens ontzettend populair zijn en hypes zijn incidenten en gebeurtenissen die door de media enorm onder de aandacht worden gebracht. In beide gevallen betreft het een eerder kortstondige verandering in consumentengedrag. Interessant zijn de ontwikkelingen die voor langere termijn van invloed zijn. Trends gaan veelal gepaard met een zogenaamde countertrend. Een countertrend is een tegenreactie. Een voorbeeld hiervan is hoe globalisering (het wegvallen van landgrenzen, het ontstaan van een global village ) tezelfdertijd heeft geleid tot een interesse voor het regionale en lokale. Voorheen dicteerde het aanbod de vraag, tegenwoordig is het omgekeerde waar. Een toenemende verzadiging van de markt en de steeds meer assertieve consument, die daarbij een groter inkomen geniet, bepalen het aanbod in de toeristische markt. Deze paragraaf haalt enkele consumententrends aan en in paragraaf 4 wordt er dieper ingegaan op de trend vergrijzing. Jong blijven van lichaam en geest wordt als belangrijk waarde geacht. Bij de consument is steeds meer aandacht voor de lichamelijke gezondheid. Meer en meer worden producten op de markt gebracht die hier aan zouden bijdragen, denk bijvoorbeeld aan de introductie van salades bij McDonalds en drankjes waarin de dagelijkse behoefte aan groente en fruit zit verwerkt (Knorr Vie). In de toeristische sector ziet men een stijgende vraag naar wellness en naar vakantiegedrag waarbij zelfontplooiing centraal staat. Denk bij dit laatste bijvoorbeeld aan onthaastingsweekenden in kloosters, maar ook aan schilder- en taalcursussen die men tijdens de vakantie onderneemt. De consument vindt het niet nodig om te besparen op zijn vakantie. Men wil meer luxe en gemak tijdens de vakantie en is bereid hiervoor te betalen. Hierdoor krijgt de vakantie soms een decadent tintje. Kamperen is niet meer wat het geweest is, tegenwoordig kan men volledige ingerichte tenten krijgen waarin men van alle gemakken voorzien is (er zijn zelfs extreme gevallen waarbij men kan beschikken over een campingbutler ). Opvallend is wel dat de consument beknibbelt op de reis zelf. De low cost carriers (vliegtuigmaatschappijen, rederijen en spoorwegen) stunten al sinds enige jaren met de prijzen en hebben hierdoor een bepaalde standaard gezet. De consument weet dat het goedkoop kan en wil dus ook het minimale betalen voor het vervoer 3. 2 Voor meer omzetgegevens zie statline.cbs.nl 3 Bron: Artikel Verder, chiquer én goedkoper in Weekend Knack, 02 januari

8 De consument wil het goed doen. Groen, duurzaam, eco, biologisch allemaal termen die vandaag de dag de consument weten te triggeren. De Life Earth concertenreeks en de documentaire An Inconvenient Truth van Al Gore hebben in 2007 de consument weer met de neus op de feiten gedrukt. Het duurzaam reizen is niet meer alleen iets van de rugzaktoerist. Uit onderzoek van TravelEssence komt naar voren dat meer dan 70% van de hogeropgeleide Nederlanders het milieubeleid van touroperators in overweging neemt bij het maken van een boeking. 4 Wat betreft de verdeling van vrije tijd is er een tweedeling in de samenleving waar te nemen. Aan de ene kant is er de groep voor wie de vrije tijd fors is toegenomen (de senioren) en aan de andere kant is er dat deel van de bevolking dat juist moet schipperen met zijn tijd. Dit is terug te zien in het vrijetijdsgedrag. Enerzijds zijn er vakanties waar men alle tijd van de wereld heeft, waar men weken achtereen op reis is en de tijd kan nemen om zichzelf te ontwikkelen. Anderzijds zijn er de vakanties waar zoveel mogelijk in zo min mogelijk tijd gedaan moet worden; op zoek naar de optimale beleving. In dit laatste geval worden tijdrovende activiteiten uit handen gegeven (door bijvoorbeeld te kamperen in kant-en-klaar tenten) en worden activiteiten uitgezocht waar in een zo n kort mogelijke tijd zoveel mogelijk wordt beleefd. Een voorbeeld hiervan is De Verhalenfluisteraar; een combinatie van GPS, audio- én videogids, die de recreant tijdens het fietsen voorziet van informatie over de streek via geluid én beeld 5. De vraag naar verre bestemmingen en naar nieuwe vreemde locaties is stijgende. De bestemmingen die tot voor enkele jaren nog relatief onbekend waren, zoals Vietnam, Laos, China en Thailand, zijn al sinds enige tijd geen vreemd terrein meer voor het grote publiek. De Golfstaten (Oman, Dubai) manifesteren zich volop, pakken uit met luxeproducten (onderwaterhotel, resort op wereldkaart, skipiste, enz.) en weten zich mooi te nestelen in het toeristische palet. Vakantiehuizen.nl 6 signaleert verder een stijgende vraag naar particuliere accommodaties in de nieuwe EU staten, zoals de Baltische staten, Hongarije en Roemenie. De veranderende huishoudenssamenstelling in de samenleving heeft invloed op de vraag binnen het toerisme. Het toegenomen aantal alleenstaanden zal binnen het toerisme leiden tot meer activiteiten voor deze doelgroep, zoals solovakanties, aangepaste accommodaties en meeting & dating diensten. Belangrijke (nieuwe) doelgroepen zijn: Singles, éénoudergezinnen en vitale senioren. Ook is het van belang dat toeristische organisaties en aanbieders zich realiseren dat de Nederlandse samenleving steeds meer groepen met verschillende etnische achtergronden omvat, wat wellicht andere behoeften met zich meebrengt. Consumenten zoeken elkaar steeds meer op in zogenaamde digitale (vrienden) netwerken, denk aan het succes van Hyves. De impact en het belang van deze digitale netwerken, moeten door de toeristische sector niet onderschat worden. Op deze websites kunnen users informatie achterlaten die ook alleen door andere users bekeken kan worden. Bekend in de toeristische sector zijn de verschillende waarderingssites, waar consumenten hun oordeel kunnen vellen over accommodaties. Eén van de trends van de laatste jaren is dat mensen vijf procent loonsverhoging minder belangrijk vinden dan dingen die hen werkelijk gelukkig maken. Trendwatchers omschrijven dit als happynomics. Marketeers en productontwikkelaars zouden zich meer bezig moeten houden met wat hun klanten wezenlijk gelukkig maakt. Dan zouden zij wellicht tot andere producten en diensten komen dan ze nu aanbieden. Wat mensen gelukkig maakt is bijvoorbeeld tijd voor jezelf en tijd voor een ander Bron: Trendrapport toerisme, recreatie en vrije tijd NRIT, 2007 Voor meer informatie over De Verhalenfluisteraar: Bron: Persbericht Vakantietrends 2007, meer buitenland, luxere arrangementen binnenland en meer online boekingen Aldus trendwatcher van het jaar 2007 Reinier Evers. ; 5

9 Vergrijzing; een belangrijke trend Dat de samenleving vergrijst is geen nieuws en dat de 50-plusser een interessante consument is, is alom bekend. De vooroordelen dat we hier te maken hebben met een groep die ouder is en daarom achter de geraniums zou zitten, moeten aan de kant geschoven worden. Slechts 7% van de 65-plussers is afhankelijk van hulp 8. De feiten: 50-plussers vormen de snelst groeiende en meest vermogende groep consumenten; ze groeien in aantal van 5,3 miljoen naar 7,2 miljoen in 2025 en staan garant voor meer dan de helft van het nationaal inkomen. 9 Voor Brabant zijn de medioren/senioren een belangrijke groep. In Brabant worden jaarlijks 553 miljoen vrijetijdsactiviteiten 10 ondernomen. 25% wordt ondernomen door 55-plussers (landelijk 24%). Bij de vakanties die door Nederlanders in Brabant worden ondernomen, gaat het in 17% van de vakanties om een 55-plusser. Landelijk ligt dat aandeel op 26%. Desondanks zijn veel bedrijven er nog niet op gericht aan de wensen en behoeftes van deze kapitaalkrachtige groep te voldoen. Belangrijke aandachtspunten zijn o.a.: De 50-plussers voelen zich jonger dan hun biologische leeftijd en willen dan ook niet geconfronteerd worden met het label 50+, daarentegen spreken te jeugdige beelden (bijvoorbeeld een advertentie van een afgetraind model) hen ook niet aan. Er moet een compromis worden gevonden, waar de vitale senior zich tot aangetrokken voelt. De 50-plusser heeft al heel wat jaren koopervaring achter zich en is dus een zeer kritische consument. Deze consument weet wat hij wil en heeft hoge verwachtingen. Ze zijn gevoeliger voor de beleving van de geboden service dan jongere generaties. Deze groep heeft ook weinig op met superlatieven, presenteer feiten en laat hen zelf de conclusies trekken, luidt het advies. Tussen de 50 en de 70 jaar vinden meer levensfases (denk aan pensionering, empty nesting, verlies van familieleden etc) plaats dan op andere leeftijden. Elke verandering biedt nieuwe kansen. Ondanks dat de 50-plusser jong van geest is, heeft hij te kampen met lichamelijke beperkingen. Zicht, gehoor en motorische vaardigheden gaan er op achteruit. Hiermee dient rekening te worden gehouden. Zeker bij communicatiemiddelen is dit van belang: het lettertype moet groot genoeg zijn, teksten dienen overzichtelijk te zijn en het gebruik van pop-ups bij websites moet vermeden worden bij deze doelgroep. De 50-plussers zijn geen makkelijke doelgroep. Men heeft het allemaal al gezien en wil het onderste uit de kan halen. Verder hebben de niet-werkende 50-plussers veel meer vrijheid wat betreft de indeling van hun tijd, doordat men niet afhankelijk is van vakantiedagen. Ondanks dat de 50-plussers geen homogene groep vormen, is de behoefte aan comfort en luxe een algemeen kenmerk. Men heeft meer te besteden, onder andere doordat de kinderen niet meer meegaan, en daarbij heeft men het gevoel dat men het verdiend heeft. Accommodaties moeten hierop berekend zijn door hoogstaande voorzieningen en service te leveren. Accommodaties moeten ook mogelijkheden bieden om binnenshuis tijd door te brengen, omdat men s avonds minder vaak de deur uitgaat dan voorheen. Hoe ouder men wordt, hoe meer behoefte aan zekerheid. Men wil niet voor verrassingen komen te staan. (Korte) vakanties in eigen land nemen een deel van de onzekere gevoelens weg. Zo is men in geval van nood snel weer thuis en men is bekend met de Nederlandse standaarden. Hoewel de 50-plussers geen makkelijke doelgroep zijn, is het een groep die veel kansen biedt voor de toeristische sector én voor Brabant Bron: 50-plussers spreken voor zich - Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen, 2004 Bron: NRIT magazine, editie maart 2008 Zie voor een verdere omschrijving pagina 33 en verder. 6

10 Toeristisch aanbod Brabant Ruimtegebruik Brabant is qua oppervlakte de tweede provincie van Nederland: hectare ofwel 12% van de totale Nederlandse oppervlakte. Alleen Gelderland is nog groter. In 2003 had 2,5% van de oppervlakte van Brabant een puur recreatieve bestemming. Landelijk ligt dit aandeel iets lager, namelijk op 2,3%. De ruimte die beschikbaar is voor recreatie in Brabant is in de periode toegenomen met 12% (landelijk +9%). De stijging in Brabant is vooral toe te schrijven aan de forse toename van de ruimte voor parken en plantsoenen (+28%). De ruimte voor dagrecreatiegebieden groeide met 14%. Sportterreinen en verblijfsrecreatieterreinen namen beiden zo n 6% meer ruimte in beslag. Het ruimtegebruik van volkstuinen bleef gelijk. Bebouwd en semibebouwd terrein Verkeersterrein 12% 3% Binnenwater 3% Bos en open natuurlijk terrein 17% Recreatief terrein 2,5% Park en plantsoen Sportterrein Volkstuin Dagrecreatief terrein Verblijfsaccommodatie Agrarisch terrein 63% Bron: CBS Een groot deel (80%) van de provincie Brabant bestaat uit agrarische gebieden en bos- & natuurgebieden, waar vaak recreatief medegebruik mogelijk is. Deze gebieden zijn ook steeds vaker toegankelijk voor de toerist en recreant. Bijna 12% van de totale oppervlakte die in Nederland in gebruik is voor verblijfsrecreatie bevindt zich in Brabant. Alleen Gelderland biedt wat dat betreft meer. Nieuwe natuur met recreatieve functie: de Aakvlaai in de Biesbosch Foto: BN/De Stem 7

11 Toeristische accommodaties volgens CBS Het CBS registreert het aantal toeristische accommodaties in Nederland. Inbegrepen zijn hotels, pensions en jeugdaccommodaties ( 5 slaapplaatsen), kampeerterreinen met toeristische verhuur, huisjescomplexen met toeristische verhuur en groepsaccommodaties (allen 20 slaapplaatsen). Bedrijven die meerdere accommodatievormen bieden, worden meerdere malen geteld. Vaste standplaatsen op campings, tweede woningen, jachthavens en overige accommodatievormen worden niet in de CBS-registratie meegenomen. Hoewel de CBS-registratie niet volledig is, is het de enige gegevensbron waarbij het accommodatieaanbod binnen Nederland kan worden vergeleken. Daarom hier een overzicht van het aantal toeristische accommodaties en slaapplaatsen per provincie. Friesland 706 accommodaties slaapplaatsen Groningen 224 accommodaties slaapplaatsen Noord-Holland accommodaties slaapplaatsen Flevoland 84 accommodaties slaapplaatsen Drenthe 526 accommodaties slaapplaatsen Overijssel 673 accommodaties slaapplaatsen Zuid-Holland 574 accommodaties slaapplaatsen Utrecht 208 accommodaties slaapplaatsen Gelderland accommodaties slaapplaatsen Zeeland 642 accommodaties slaapplaatsen Brabant 783 accommodaties slaapplaatsen Limburg 773 accommodaties slaapplaatsen Bron: CBS Brabant telt volgens de CBS-registratie 783 toeristische accommodaties met in totaal slaapplaatsen. Hiermee is Brabant na Noord-Holland en Gelderland de provincie met de meeste accommodaties. Voor wat betreft het aantal slaapplaatsen neemt Brabant eveneens een derde positie in; na Gelderland en Noord-Holland. 8

12 Onderstaande grafiek toont de ontwikkeling van het toeristische accommodatie-aanbod in Brabant. 50% 40% Ontwikkeling accommodaties in Brabant % 38% 30% 20% 17% 14% 21% 10% 0% -10% Hotels, pensions en jeugdaccommodaties -3% Toeristische kampeerterreinen Huisjesterreinen aantal accommodaties -3% -7% Groepsaccommodaties aantal slaapplaatsen Bron: CBS Het aantal hotels, pensions en jeugdaccommodaties steeg met 17%, het aantal slaapplaatsen steeg nog meer, namelijk met 38%. Er is dus sprake van schaalvergroting in de Brabantse hotelsector: het gemiddeld aantal bedden per accommodatie nam toe van 54 in 2000 naar 64 in Landelijk is er in mindere mate sprake van schaalvergroting: het gemiddeld aantal slaapplaatsen per accommodatie steeg slechts met 1 bed naar 63. Kijkend naar de kampeerterreinen is er juist sprake van schaalverkleining: het aantal terreinen stijgt, het aantal slaapplaatsen daalt. Landelijk is dat eveneens zichtbaar. Het betekent minder - toeristische - standplaatsen per kampeerterrein. Dit is deels te verklaren door de grote opkomst van kleinschalige campings zoals het kamperen bij de boer. Andere verklaringen zijn de strengere regelgeving enerzijds en kwaliteitsverbetering anderzijds. Campings moeten vanwege brandveiligheidseisen een minimale afstand tussen kampeerplaatsen bewaren, waardoor er meer ruimte nodig is per standplaats. Daarnaast vraagt de consument om meer ruimte op de kampeerplaats, vaak gepaard met een wens om meer voorzieningen op de camping, waarvoor ook ruimte nodig is. Om aan de regels te voldoen en om aan de wensen van de consument tegemoet te komen, moet een camping haar kampeerplaatsen vergroten, ondanks het feit dat de totale oppervlakte van de camping niet toeneemt. Hierdoor neemt het aantal toeristische kampeerplaatsen af. Het aantal huisjesterreinen groeit door, zowel in Brabant als landelijk. De groepsaccommodaties nemen in Brabant in aantal af en ook het aantal bedden neemt af. Dit is anders dan de landelijke trend, waar zichtbaar is dat aantal accommodaties is gegroeid en het aantal bedden is afgenomen. Voor Brabant - en ook voor andere provincies - geldt dat een deel van de campings, vakantiewoningen en groepsaccommodaties langdurig wordt bewoond door veelal Oost- Europese seizoensarbeiders. Over de precieze aantallen zijn geen gegevens bekend, maar vanuit de sector komt naar voren dat het hier om een aanzienlijk groot aantal gaat. Hoewel de verhuur aan seizoensarbeiders op korte termijn goed is voor het rendement van de ondernemer, wordt de beleving van andere gasten hierdoor negatief beïnvloed en kan het imago van het bedrijf worden geschaad, hetgeen op lange termijn een negatief effect kan hebben op het bedrijfsresultaat. 9

13 Verblijfsaccommodaties compleet overzicht Omdat de CBS-registratie veel accommodatievormen buiten beschouwing laat en bovendien veel dubbeltellingen bevat, wordt met behulp van de gegevens die bij het Brabants Bureau voor Toerisme aanwezig zijn getracht een nauwkeuriger beeld van het accommodatieaanbod in Brabant te schetsen. Van het merendeel van deze bedrijven zijn ook de capaciteitsgegevens bekend, daarmee kan inzicht worden gegeven in het aantal eenheden. Het totale aantal eenheden moet met enige terughoudendheid worden bekeken, omdat de gegevens niet voor alle bedrijven volledig bekend zijn. Op onderstaande kaart wordt per regio het aantal bedrijven getoond voor het jaar Inbegrepen zijn bungalowparken, campings (zowel regulier als kamperen bij de boer), hotels, pensions, bed & breakfastadressen, groepsaccommodaties, jachthavens en bedrijven met meerdere soorten accommodatie (bijvoorbeeld een camping met bungalows). Meierij & NO-Brabant* 229 accommodaties West-Brabant 269 accommodaties Midden-Brabant 136 accommodaties Zuidoost-Brabant 285 accommodaties 10

14 Onderstaande tabel geeft het aantal eenheden weer per regio en voor heel Brabant. Kamers in hotels/b&b/pensions Toeristische kampeerplaatsen West-Brabant Midden- Meierij & Zuidoost- Brabant NO-Brabant Brabant absoluut % absoluut % absoluut % absoluut % Brabant totaal % % % % % % % % Vaste standplaatsen % % % % Vakantiewoningen % 260 7% % % Bedden in groepsaccommodaties e.d % % % % Vaste ligplaatsen % 850 8% % 70 1% Omvang van regio 33% 11% 27% 29% 5082 km 2 Het kampeerproduct is in aantal het meest dominant in Brabant, zo blijkt uit bovenstaand overzicht. Maar vanuit het oogpunt van gebruik (aantal overnachtingen) domineren de vakantiewoningen, zo blijkt later in dit rapport. In bovenstaande tabel is tevens aangegeven hoe groot de regio is, om zo de omvang van het accommodatieaanbod te kunnen relateren aan de oppervlakte van de regio. De kleinste regio Midden-Brabant herbergt relatief veel groepsaccommodaties, hotelaccommodatie en toeristische kampeerplaatsen. De regio Meierij & Noordoost-Brabant biedt minder verblijfsmogelijkheden dan op basis van de oppervlakte verwacht zou worden. Het omgekeerde geldt voor Zuidoost-Brabant; in deze regio is er relatief veel meer toeristische accommodatie, maar blijft het aanbod voor vaste gasten (vaste standplaatsen, vaste ligplaatsen) achter. Voor vaste gasten is er relatief zeer veel aanbod in West-Brabant. De structuur van het aanbod is sterk bepalend voor de ontwikkeling van het toerisme. Het type aanbod heeft direct gevolgen voor zaken als seizoensspreiding en bestedingen. Zo is het kampeerproduct sterk gebonden aan de periode april t/m oktober, een jaarrond exploitatie komt bij kampeerbedrijven slechts in beperkte mate voor. Dit geldt bijvoorbeeld ook voor jachthavens. Wat betreft bestedingen is bekend dat vaste gasten per vakantiedag gemiddeld slechts 9 besteden, hotelgasten spenderen daarentegen gemiddeld 42 per vakantiedag. Later in dit rapport wordt per type accommodatie ingegaan op het profiel van de gasten, hun bestedingen en diverse vakantiekenmerken. 11 Exclusief tweede woningen die niet toeristisch verhuurd worden. 11

15 Vakantiegedrag van Nederlanders In 2007 ging 80,7% van de Nederlandse bevolking minstens één keer op vakantie, in 2006 was dat nog 80,5%. Diegenen die in 2007 een vakantie ondernamen, gingen gemiddeld iets vaker dan in 2006: gemiddeld 2,8 keer per vakantieganger. Het totaal aantal vakanties kwam daarmee uit op 35 miljoen; zo n meer dan in In eigen land of naar buitenland? Nederland 52% van Nederlanders gaat minimaal 1x in eigen land op vakantie 17,5 miljoen vakanties 71% van alle korte vakanties ( 3 nachten) vindt plaats in eigen land bestedingen 2,7 miljard Buitenland 60% van Nederlanders gaat minimaal 1x naar buitenland op vakantie 17,5 miljoen vakanties 62% van alle lange vakanties ( 8 nachten) vindt plaats in het buitenland bestedingen 11,1 miljard Bron: CVO Vakanties in het buitenland In 2007 zijn in totaal zo n 17,5 miljoen buitenlandse vakanties ondernomen; een stijging van ruim vakanties ten opzichte van Voorheen bleek Frankrijk de meest bezochte vakantiebestemming voor de Nederlanders. Maar in 2007 heeft Duitsland de eerste plaats van Frankrijk overgenomen met 2,9 miljoen vakanties. Top-10 buitenlandse bestemmingen 1. Duitsland % 2. Frankrijk % 3. België % 4. Spanje % 5. Oostenrijk % 6. Italië % 7. Griekenland % 8. Groot-Brittannië % 9. Turkije % 10. Zwitserland % Overige bestemmingen - binnen Europa % - buiten Europa % Totaal % Bron: CVO De belangrijkste stijging vergeleken met 2006 is Duitsland: vakanties werden er meer ondernomen. Hiermee heeft Duitsland de eerste plek van Frankrijk overgenomen. Opmerkelijk was verder de groei van het aantal intercontinentale vakanties. In totaal werden bijna 1,7 miljoen vakanties buiten Europa doorgebracht, wat een record is. 12

16 Vakanties in eigen land In 2007 brachten Nederlanders 17,6 miljoen vakanties door in eigen land, 1% minder dan in Hierbij werden 95,8 miljoen overnachtingen gemaakt, 3% minder dan in jaar aantal vakanties aantal vakantie-overnachtingen Bron: CVO Onderstaande kaart toont het aantal vakanties en overnachtingen per provincie. Flevoland vakanties Noord-Holland vakanties overnachtingen overnachtingen Zuid-Holland vakanties overnachtingen Groningen vakanties Friesland overnachtingen vakanties overnachtingen Utrecht vakanties overnachtingen Drenthe vakanties overnachtingen Overijssel vakanties overnachtingen Gelderland vakanties overnachtingen Zeeland vakanties overnachtingen Brabant vakanties overnachtingen Limburg vakanties overnachtingen Bron: CVO Gelderland is - evenals in voorgaande jaren - de populairste binnenlandse bestemming. Brabant heeft t.o.v de tweede plaats weer moeten afstaan aan Limburg. Het aantal vakanties steeg in Brabant met 5% en het aantal vakantie-overnachtingen met 2%. 13

17 Brabant op de binnenlandse vakantiemarkt Sinds 1990 is het binnenlands toerisme in Nederland vrij gelijkmatig gegroeid naar een maximum van 18,7 miljoen vakanties in Tussen 2002 en 2005 is het aantal binnenlandse vakanties licht teruggelopen. In 2006 was er een lichte stijging en in 2007 weer een lichte daling. In 2006 daalde zowel het aantal vakanties als het aantal overnachtingen in Brabant met 2%. In 2007 is bij het aantal vakanties sprake van een toename van 5% en de overnachtingen met 2%. Waar de ontwikkeling van Brabant in 2006 nog achterbleef bij het landelijke beeld, doet Brabant het in 2007 beter dan gemiddeld. Het aantal overnachtingen in Brabant bedroeg in 2007 nog altijd ruim 10% meer dan in basisjaar 1990 en ten opzichte van 2006 is er sprake van een toename van ruim 2%. Brabant loopt hiermee iets vooruit bij het landelijke beeld waar een lichte daling te bespeuren is. Aantal vakanties Aantal vakantie-overnachtingen Brabant Aandeel Brabant in NL Brabant Aandeel Brabant in NL ,6% ,0% ,9% ,1% ,7% ,3% ,1% ,7% ,9% ,3% Bron: CVO Van de ruim 2 miljoen vakanties die in Brabant worden doorgebracht, gaat het bij vakanties om vaste gasten: mensen met een eigen accommodatie in Brabant. Zie voor meer informatie hierover ook de volgende pagina. 1,96 miljoen vakanties betreft dus toeristen. 36% van hen was al eerder in Brabant op vakantie geweest, voor 56% was dit de eerste vakantie in Brabant. Landelijk gezien ligt het herhalingsbezoek hoger: 38%. 14

18 Toeristische vakanties vs. vakanties van vaste gasten Onderstaand diagram toont de ontwikkeling van het aantal vakanties van Nederlanders in Brabant, verdeeld naar toeristische vakanties en vakanties van vaste gasten. Vaste gasten zijn mensen met een eigen accommodatie op een vaste locatie, zoals een stacaravan, een seizoensplaats op een camping, een tweede woning of een boot op een vaste ligplaats. In 2007 betrof 24% van de vakanties van Nederlanders in Brabant een vaste gast. Zoals hierboven vermeld steeg het aantal vakanties in Brabant met 5%. Het aantal toeristische vakanties steeg met 8% en het aantal vakanties van vaste gasten daalde met 3%. Aantal vakanties x toeristische vakanties vakanties van vaste gasten Toeristische vakanties Vakanties van vaste gasten Bron: CVO Uit de grafiek blijkt dat het aantal toeristische vakanties zich veel gelijkmatiger en positiever ontwikkelt dan de vakanties van vaste gasten, waarvan de ontwikkeling sterk fluctueert. Het aantal toeristische vakanties zit in 2007 op het hoogste niveau ooit. Wat betreft de vaste gasten geldt dat mag worden aangenomen dat het aantal vaste gasten relatief stabiel is, de locatie van een stacaravan of tweede woning ligt immers voor vele jaren achtereen vast. Het aantal vaste gasten verandert dus niet zozeer, maar het aantal vakanties dat zij in hun accommodatie doorbrengen wel. 15

19 Binnenlands toerisme in de Brabantse regio s Meierij & NO-Brabant* vakanties 1,59 mln. overnachtingen West-Brabant vakanties 2,77 mln. overnachtingen Midden-Brabant vakanties 2,21 mln. overnachtingen Zuidoost-Brabant vakanties 4,54 mln. overnachtingen Bron: CVO Brabantse Delta vakanties 1,09 mln. overnachtingen Wijde Biesbosch vakanties 0,78 mln. overnachtingen Baronie vakanties 1,45 mln. overnachtingen Meierij vakanties 1,41 mln. overnachtingen Beerze-Reusel vakanties 2,71 mln. overnachtingen Maas & Meierij vakanties 0,56 mln. overnachtingen Peel & Maas vakanties 0,48 mln. overnachtingen Peel vakanties 1,10 mln. overnachtingen Boven-Dommel vakanties 1,60 mln. overnachtingen Bron: CVO *) Exclusief de gemeente Oisterwijk 16

20 Accommodatiekeuze van Nederlandse toeristen in Brabant Wanneer vaste gasten buiten beschouwing worden gelaten, dan blijkt dat de toerist in Brabant vooral kiest voor een verblijf in een vakantiewoning: 30% van alle toeristische overnachtingen in Brabant in 2007 vond plaats in een vakantiewoning. In de afgelopen 5 jaar wisselde het aantal overnachtingen in vakantiewoningen sterk; de markt voor bungalowvakanties stond sterk onder druk, o.a. door de prijsconcurrentie van vliegvakanties naar zonbestemmingen. De grote ketens Landal GreenParks en Center Parcs, samen vier parken en vakantiewoningen in Brabant, meldden een herstel vanaf 2006 en dat is direct zichtbaar in de overnachtingcijfers in Brabant Ontwikkeling aantal overnachtingen per accommodatievorm in Brabant Vakantiewoningen Toeristisch kamperen Overige toeristische vakanties Hotel/pension Bron: CVO Het toeristisch kamperen is de op een na belangrijkste accommodatievorm in Brabant: 26% van alle overnachtingen in de provincie vindt plaats op een toeristische kampeerplaats. In een periode van 5 jaar neemt het aantal toeristische kampeerovernachtingen toe met 10%. Landelijk is er stijging van : 9%. De groep overige toeristische vakanties is goed voor 11% van alle toeristische overnachtingen. Binnen deze groep vallen de volgende accommodatievormen: woning van een particulier (49%), groepsaccommodatie (44%), riviercruise, zeil- of motorboot, trekkershut et cetera. Het aantal toeristische overnachtingen in deze overige accommodaties daalde fors in de periode , maar in de periode was er weer sprake van enige groei. Het toeristisch gebruik van hotels en pensions, waaronder overigens ook bed & breakfastadressen en appartementen gerekend worden, is in omvang nog de kleinste groep in Brabant (6%). In de periode was er sprake van een continu toenemend aantal toeristische overnachtingen in hotels en pensions, maar in 2007 daalt deze lichtelijk. Toch ligt het aantal in 2007 nog een stuk hoger dan in 2003 (+75%). Landelijk is dat: +74%. Later in dit rapport wordt per sector dieper ingegaan op de ontwikkelingen, het profiel van de gasten, vakantiekenmerken en bestedingen. 17

21 Toeristische bestedingen van Nederlandse vakantiegangers In 2007 werd in Brabant zo n 247 miljoen uitgegeven door Nederlandse vakantiegangers, 8% meer dan in Deze toename wordt grotendeels veroorzaakt door de toename van het aantal vakanties. Onderstaand diagram toont de gemiddelde bestedingen per persoon per vakantiedag. Deze bestedingen zijn in de afgelopen 10 jaar steeds gegroeid, waarbij de bestedingen in Brabant steeds wat lager waren dan gemiddeld in Nederland. In 2007 stegen de bestedingen landelijk maar de bestedingen in Brabant bleven gelijk, daardoor wordt het verschil tussen Brabant en het landelijke beeld weer wat vergroot. 30 Ontwikkeling van gem. bestedingen per vakantiedag NL gem. Brabant Bron: CVO In 2007 besteedde de gemiddelde toerist in Brabant 26 per dag. Dit bedrag omvat alle uitgaven tijdens de vakantie, dus is inclusief de kosten van hun accommodatie, kosten van boodschappen, dagjes uit en alle andere activiteiten die tijdens een vakantie worden ondernomen. Helaas is de verdeling van de bestedingen over de verschillende kostenposten niet bekend. Let wel: het bedrag is per persoon, dus de kosten van bijvoorbeeld de accommodatie worden verdeeld over het reisgezelschap. De accommodatiekeuze is natuurlijk sterk bepalend voor de hoogte van de bestedingen, deze samenhang wordt later in dit rapport nader toegelicht. Met de gemiddelde bestedingen van 26 per persoon per dag hoort Brabant in de middenmoot. In Limburg zijn de bestedingen p.p.p.d. het hoogst en in Utrecht het laagst. Z-Holland 30 N-Holland 30 Utrecht 21 Friesland 30 Flevoland 27 Gelderland 28 Groningen 29 Drenthe 26 Overijssel 26 Zeeland 27 Brabant 26 Limburg 33 Bron: CVO 18

22 Binnenlandse vakanties in Brabant: per sector Vakantiewoningen Brabant biedt zo n vakantiewoningen, verspreid over een veertigtal bedrijven. De provincie staat vierde op de ranglijst van het aantal toeristische overnachtingen in vakantiewoningen van Nederlanders, na Limburg, Gelderland en Drenthe. In deze provincies is het aanbod van vakantiewoningen dan ook groter. Overigens heeft Noord-Holland eveneens een groter aanbod, maar dit wordt niet zozeer gebruikt door Nederlandse toeristen, als wel door buitenlandse gasten. Aantal vakanties in vakantiewoningen In 2007 werden toeristische vakanties in Brabantse vakantiewoningen doorgebracht, 3% minder dan in het voorgaande jaar. De daling gold met name de langere bungalowvakanties (-6%), voor de korte bungalowvakanties was er daarentegen een stijging (+2%). De ontwikkeling in Brabant is tegengesteld aan de landelijke trend: in Nederland namen korte bungalowvakanties af met 7% en stegen de lange bungalowvakanties met 1%. aantal vakanties x Toeristische bungalowvakanties in Brabant - naar vakantieduur kort (2-4 dagen) 300 lang (5+ dagen) Bron: CVO Spreiding over het jaar Kijkend naar de spreiding van de toeristische bungalowvakanties over het jaar, valt op dat deze jaarrond worden ondernomen. Piekmomenten zijn er in maart (krokus/ carnavalsvakantie), juni (Hemelvaart), september en december (feestdagen). Langere bungalowvakanties worden vooral ondernomen in de vakantieperioden: april t/m oktober. Korte bungalowvakanties concentreren zich in maart, september en december. 19

23 Gebruikte informatiebron en boekingsgedrag Nederlanders die een toeristische bungalowvakantie ondernemen in eigen land, zoeken in 52% van de gevallen vooraf informatie. Voor bungalowvakanties in Brabant is dat 48%. Bij het inwinnen van informatie speelt internet een belangrijke rol: 79% gebruikt internet 11% van de vakanties in een Nederlandse vakantiewoning worden op de bonnefooi ondernomen, dus zonder boeking of reservering vooraf. In Brabant is het percentage bungalowvakanties op de bonnefooi iets lager: 8%. In alle overige gevallen wordt de vakantiewoning vooraf gereserveerd. 78% doet dat bij een boekingsinstantie, zoals de reserveringscentrale van een bungalowketen; 22% boekt rechtstreeks bij de accommodatie. Vakantiebestedingen In Brabant wordt tijdens toeristische vakanties in een vakantiewoning in totaal bijna 122 miljoen uitgegeven. Dit bedrag omvat alle bestedingen van Nederlanders tijdens hun toeristische bungalowvakantie in Brabant, dus inclusief de kosten van de vakantiewoning, kosten van boodschappen, dagjes uit en alle andere activiteiten die tijdens de vakantie worden ondernomen. Helaas is de verdeling van de bestedingen over de verschillende kostenposten niet bekend. De totale kosten van een bungalowvakantie kunnen worden omgerekend naar kosten per persoon per vakantiedag: gemiddeld is dat in Brabant 31,-. Dit is hoger dan het landelijk gemiddelde ( 29,-). Persoonskenmerken Om een profiel te schetsen van de Nederlander die op vakantie gaat in de Brabantse vakantiewoningen, wordt in onderstaande tabel een aantal persoonskenmerken genoemd. HERKOMSTPROVINCIE Zuid-Holland (29%) Brabant (15%) Gelderland (14%) LEEFTIJD jr 16% 65+ jr 4% 0-5 jr 11% 6-14 jr 13% jr 14% jr 7% jr 21% jr 6% jr 8% Bron: CVO GEZINSSAMENSTELLING gezinnen met kinderen < 5 jaar (33%) 2-persoonshuishoudens > 35 jaar (29%) gezinnen met kinderen 6-12 jaar (17%) 20

24 Ondernomen activiteiten Tijdens een toeristisch verblijf in een Brabantse vakantiewoning worden de volgende activiteiten het meest ondernomen. 1. Zwemmen 74% 2. Uiteten gaan (in restaurant) 68% 3. Wandelingen maken 66% 4. Tochtjes met de auto 53% 5. Funshopping (winkelen voor plezier) 44% 6. Tochtjes met de fiets 20% 7. Bezoek aan natuurreservaat, natuurpark 20% 8. Bezoek aan dierenpark, safaripark 15% 9. Uitgaan (café / discotheek) 12% 10. Bezoek aan pretpark, attractiepark 11% Opvallend is het hoge aandeel gasten dat gaat zwemmen: het gemiddelde aandeel bij alle toeristen in Brabant is 48% tegen 74% bij bungalowgasten, waarschijnlijk te verklaren door zwemparadijzen op de bungalowparken. Ook wandelen en uit eten gaan worden door bungalowgasten meer ondernomen dan door de gemiddelde toerist in Brabant. Waardering voor de vakantie % toeristen dat de kwaliteit uitstekend of goed noemt Kwaliteit van de vakantiewoning 81% Kwaliteit van de dienstverlening 86% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Bron: CVO De waardering voor de kwaliteit van de vakantiewoningen is in Brabant iets lager dan het landelijk gemiddelde (83%), de dienstverlening wordt in Brabant juist iets hoger gewaardeerd dan het landelijk gemiddelde (83%) 21

25 Toeristisch kamperen Het kampeerproduct is belangrijk voor Brabant; de provincie telt 316 campings, waarvan 200 bedrijven als kleinschalig kunnen worden gekenmerkt. Binnen Nederland heeft Brabant het op twee na grootste aanbod van toeristische kampeerplaatsen. Kijkend naar het aantal toeristische kampeervakanties in de provincie, neemt Brabant de vierde positie op de binnenlandse kampeermarkt in. Aantal toeristische kampeervakanties In 2007 werden toeristische kampeervakanties in Brabant doorgebracht, meer dan in het voorgaande jaar. Met name de langere vakanties (5 dagen of meer) nemen in aantal toe. Ook het aantal korte kampeervakanties (max. 4 dagen) nemen toe. Dit is in tegenstelling met de landelijke trend, in Nederland loopt het aantal kampeervakanties terug. aantal vakanties x Toeristische kampeervakanties in Brabant - naar vakantieduur kort (2-4 dagen) 150 lang (5+ dagen) Bron: CVO Spreiding over het jaar Kijkend naar de spreiding van de toeristische kampeervakanties over het jaar, is het kampeerseizoen duidelijk zichtbaar: in de maanden november t/m maart wordt niet gekampeerd. Korte kampeervakanties worden gedurende het hele kampeerseizoen ondernomen, met pieken in de maanden mei en juni. Lange kampeervakanties concentreren zich in vakantieperioden, zoals de meivakantie en natuurlijk de zomervakantie. Bijna de helft van alle lange kampeervakanties vindt plaats in juli, mede bepaald door de vroege bouwvakperiode van de regio Zuid in Bij een late bouwvakperiode voor de regio Zuid verschuift het aantal lange kampeervakanties naar de augustusmaand. 22

26 Gebruikte informatiebron en boekingsgedrag Nederlanders die een toeristische kampeervakantie ondernemen in eigen land, zoeken in 38% van de gevallen vooraf informatie. Voor kampeervakanties in Brabant ligt dat iets hoger, 46% gebruikt dan informatie vooraf. Bij het inwinnen van informatie speelt internet een belangrijke rol: 54% gebruikt internet. 30% van de toeristische kampeervakanties in Nederland worden op de bonnefooi ondernomen, dus zonder boeking of reservering vooraf. In Brabant is het percentage kampeervakanties op de bonnefooi iets hoger: 36%. In alle overige gevallen wordt de kampeerplaats vooraf gereserveerd. Vakantiebestedingen In Brabant wordt tijdens toeristische kampeervakanties in totaal ruim 50 miljoen uitgegeven. Dit bedrag omvat alle bestedingen van Nederlanders tijdens hun toeristische kampeervakantie in Brabant, dus inclusief de kosten van de camping, kosten van boodschappen, dagjes uit en alle andere activiteiten die tijdens de vakantie worden ondernomen. Helaas is de verdeling van de bestedingen over de verschillende kostenposten niet bekend. De kosten van een gezinsvakantie kunnen worden omgerekend naar kosten per persoon per vakantiedag: gemiddeld is dat in Brabant 16. Landelijk is het gemiddelde iets hoger: 17. Persoonskenmerken Om een profiel te schetsen van de Nederlander die een toeristische kampeervakantie onderneemt in Brabant, wordt in onderstaande tabel een aantal persoonskenmerken genoemd. HERKOMSTPROVINCIE Zuid-Holland (29%) Brabant (28%) Noord-Holland (11%) LEEFTIJD 65+ jr 6% 0-5 jr 11% jr 22% 6-14 jr 17% jr 8% jr 9% jr 15% jr 4% jr 8% Bron: CVO GEZINSSAMENSTELLING 2-persoonshuishoudens > 35 jaar (37%) gezinnen met kinderen < 5 jaar (27%) gezinnen met kinderen 6-12 jaar (20%) 23

27 Ondernomen activiteiten Tijdens een toeristische kampeervakantie in Brabant worden de volgende activiteiten het meest ondernomen. 1. Wandelingen maken 60% 2. Tochtjes met de auto 58% 3. Zwemmen 50% 4. Uit eten gaan (in restaurant) 46% 5. Tochtjes met de fiets 41% 6. Funshoppen (winkelen voor plezier) 34% 7. Bezoek aan natuurreservaat, natuurgebied 26% 8. Bezoek aan pretpark, attractiepark 15% 9. Zonnebaden 13% 10. Bezoek aan dierenpark, safaripark 12% Opvallend is het aantal fietsers bij de toeristische kampeerders: 41% tegen 25% bij de gemiddelde toerist in Brabant. Ook het bezoek aan pretparken, dierentuinen, natuurgebieden, evenementen en bezienswaardigheden wordt meer door toeristische kampeerders ondernomen dan door de gemiddelde toerist in Brabant. Uit eten gaan scoort daarentegen lager, evenals museumbezoek. Waardering voor de vakantie % toeristen dat de kwaliteit uitstekend of goed noemt Kwaliteit van de camping 75% Kwaliteit van de dienstverlening 71% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Bron: CVO De waardering voor de kwaliteit van de camping is in Brabant iets hoger dan het landelijk gemiddelde (74%) en de dienstverlening is in Brabant iets lager dan het landelijk gemiddelde (74%). 24

28 Hotels Het Brabantse hotelproduct komt qua omvang op de zesde plaats in Nederland; de provincie telt bijna 300 hotels, pensions en bed & breakfastaccommodaties met zo n kamers. Het hotelproduct wordt vaak zakelijk gebruikt, maar zoals eerder in dit rapport bleek neemt het toeristisch gebruik van hotels toe. Kijkend naar het aantal hotelvakanties in de provincie, neemt Brabant de zesde positie op de binnenlandse markt in. Aantal hotelvakanties In 2007 werden hotelvakanties in Brabant doorgebracht, 15% meer dan in het voorgaande jaar. Het aantal hotelvakanties in Brabant neemt gestaag toe, de groei geldt met name de kortere vakanties (2 tot 4 dagen). Landelijk is het aantal korte hotelvakanties gestabiliseerd, lange hotelvakanties namen toe met 23%. aantal vakanties x Hotelvakanties in Brabant - naar vakantieduur kort (2-4 dagen) lang (5+ dagen) Bron: CVO Spreiding over het jaar De hotelvakanties zijn redelijk goed gespreid over het jaar. Mei, juni en juli zijn het meest geliefd. Januari, februari, november en december zijn het minst populair voor een toeristisch hotelverblijf. 25