Voor de stalling op de locatie Strandweg gratis stallen mogelijk te maken tijdens de werkzaamheden aan de boulevard in de periode maart

Transcriptie

1 Gemeente Den Haag AANPASSING TARIEVEN BEWAAKTE FIETSSTALLINGEN IN DE BINNENSTAD VAN DEN HAAG HET COLLEGE VAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS, Besluit: Ons kenmerk DSO/ RIS I. Het begin januari 2010 invoeren van een 20 cent tarief voor de bewaakte fietsenstallingen Voldersgracht, Grote Markt, Grote Halstraat, Buitenhof, Spuiplein en de Prinsegracht. II. III. IV. Het effect van de tariefsverlaging naar 20 cent, aan het eind van het derde kwartaal 2010 te evalueren en aan het einde van 2010 een besluit te nemen over een structurele tariefswijziging en bijbehorend budget. Na het verbeteren en uitbreiden van de stallingcapaciteit, waartoe het college zich heeft voorgenomen bij de Nota Flankerend Beleid verkeerscirculatieplan (DSO/ ), opnieuw de hoogte van het tarief te bepalen. Voor de stalling op de locatie Strandweg gratis stallen mogelijk te maken tijdens de werkzaamheden aan de boulevard in de periode maart V. Dat de inkomstenderving van ,00 voortvloeiend uit de 20 cent tarief wordt betaald uit het budget "fietsenstallingen centrum" opgenomen in het "Actieplan Luchtkwaliteit". VI. Dat de inkomstenderving van ,00 voortvloeiend uit het tijdelijk gratis stallen in de Biesieklette op de locatie Strandweg wordt betaald uit het budget "fietsenstallingen centrum" opgenomen in het "Actieplan Luchtkwaliteit". VII. Dat de inkomstenderving van 9.200,00 voortvloeiend uit de proef eerste uur gratis voor de fietsenstalling Spuiplein wordt betaald uit het budget fietsenstallingen centrum opgenomen in het Actieplan Luchtkwaliteit. Den Haag, 15 december 2009 Het college van burgemeester en wethouders, de secretaris, de burgemeester, mw. A.W.H. Bertram J.J. van Aartsen Postadres: Postbus , 2500 DJ Den Haag Telefoon: Bezoekadres: Spui 70, Den Haag Fax: Internetadres:

2 DSO/ Toelichting Inleiding In de afgelopen jaren is de stallingbehoefte in de binnenstad fors toegenomen. De locaties Grote Markt en Spui springen er uit. De Voldersgracht, Grote Halstraat en Buitenhof behoren eveneens tot de druk bezochte locaties. Dit komt vooral door het groeiende aantal bezoekers dat de binnenstad op de fiets bezoekt. Ook heeft de groei van het uitgaansleven in de binnenstad geleid tot een grotere stallingbehoefte op de bovengenoemde locaties. Het aanbod aan fietsenstallingen is bij deze ontwikkelingen helaas achtergebleven. Uit het onderzoeksrapport van adviesbureau Ligtermoet & Partners naar het fietsgebruik en fietsparkeren, wordt een groei van 20% tot het jaar 2020 verwacht. Als deze groei in ogenschouw wordt genomen, zal de behoefte naar stallingen nog verder toenemen. Het college heeft zich voorgenomen om maatregelen te nemen die aan deze vraag kunnen voldoen. Dit past dan ook in het gemeentelijke verkeers- en vervoerbeleid dat er op gericht is om het gebruik van de fiets te bevorderen. Naast de uitbreiding van capaciteit van fietsenstallingen, is het beter benutten van de huidige bewaakte stallingvoorzieningen van Biesieklette cruciaal. Het gaat hierbij om de fietsenstallingen in de Voldersgracht, Prinsegracht, Grote Markt, Grote Halstraat, Buitenhof, Spuiplein en Prinsegracht. Deze stallingen zijn goed verspreid over de binnenstad maar worden helaas niet voldoende gebruikt. Om de hinder door gestalde fietsen te beperken en voor de voetgangers veilige en obstakelvrije looproutes te waarborgen, is het gewenst om het gebruik van de bewaakte stallingen aantrekkelijker te maken. Een belangrijk instrument om de bestaande stallingen aantrekkelijker te maken is door het huidige dagtarief van 60 cent aan te passen. In voorliggend stuk worden drie mogelijkheden behandeld wat betreft het aanpassen van de tarieven. Op basis van de verwachte bezetting, capaciteit, en locatie wordt een voorstel gedaan. De drie mogelijkheden zijn: het gratis maken van de stallingen, het eerste uur gratis maken of het tarief verlagen. In dit collegestuk wordt naast de binnenstad ook een voorstel gedaan voor het aanpassen van het tarief voor de stalling Strandweg op de boulevard Scheveningen. Dit omdat ten tijde van de bouwwerkzaamheden extra overlast door wild gestalde fietsen zoveel mogelijk moet worden beperkt. Beleidskader met een voorstel voor het college Het gebruik van de bewaakte fietsenstallingen in het centrum is relatief laag. Dit vraagt om een aanpassing van het huidige systeem om daarmee het gebruik van de bewaakte fietsenstallingen te bevorderen. Het stallen van fietsen is te onderscheiden in mensen die hun fiets kort stallen en mensen die hun fiets lang stallen. Beide groepen maken op een andere manier gebruik van de aangeboden stallingvoorzieningen. Kort stallen Ruim een derde van de centrumbezoekers (35%) verblijft korter dan een uur in het centrum en ruim een kwart (26%) is tussen de 1 en 2 uur aanwezig. Gezien de korte verblijfsduur zal een aanzienlijk deel van deze fietsers hun fiets altijd dicht bij de bestemming willen blijven parkeren, bij voorkeur gewoon op maaiveld, zonder gebruik te willen maken van een bewaakte stalling. Lang stallen Bewaakt stallen is daarmee vooral voor de stallers langer dan twee uur van belang. Voor het gehele centrum geldt dat nu tussen de 7 en 8 % van de fietsers bewaakt stalt. Als alleen naar het kernwinkelgebied wordt gekeken, dan is dat iets hoger: bijna 10%. In andere grote steden varieert het percentage tussen 6 % en 20%. Het percentage bewaakt stallen in Den Haag is dus aan de lage kant en kan beter.

3 DSO/ Door het tarief van de stallingen te wijzigen kan de bereidheid van mensen om hun fiets in een bewaakte stalling te zetten toenemen. Een relatief kleine verandering zal naar verwachting weinig winst boeken in gebruik. Het bestaande bedrag van 60 euro cent is absoluut gezien geen hoog bedrag. Om een duidelijk effect te sorteren zijn drie mogelijke wijzigingen onderzocht: 1. Gratis bewaakt stallen 2. Eerste uur gratis 3. Tarief verlagen van 60 naar 20 eurocent 1. Gratis bewaakt stallen Gratis bewaakt parkeren blijkt in steden waar dat is ingevoerd te resulteren in een grote groei van het aantal mensen, dat hun fiets in een bewaakte stalling wil plaatsen. Hieronder is een kort overzicht gegeven van ervaringen in andere gemeenten. Apeldoorn Apeldoorn maakte in 1998 drie bewaakte stallingen in het centrum gratis. Een jaar later was het aantal stallers met 70% toegenomen en een jaar later met nog eens hetzelfde percentage. Het aantal losgeparkeerde fietsen nam in die twee jaar met 20% af en het aantal fietsdiefstallen daalde met een kwart: mensen durven met hun dure fiets naar de stad te komen. Twee jaar na de invoering zei 18% van de gebruikers dat ze voordien met de auto of bus naar het centrum kwamen. Een verbod op los parkeren vindt Apeldoorn niet nodig. Het aantal plaatsen in de bewaakte stallingen in Apeldoorn is verdeeld over zes stallingen (gem. 550 plaatsen per stalling). Apeldoorn financiert het bewaakt stallen uit de parkeeropbrengsten. Nijmegen Nijmegen opende in 1999 drie bewaakte gratis stallingen met samen plaatsen. Daarnaast werden er klemmen geplaatst in de binnenstad. Uit een evaluatie in 2001 bleek dat het aantal fietsende centrumbezoekers met 12% was gestegen. De fietsdiefstal is gedaald met 32%. De gemeente Nijmegen hanteert sinds juni 2009 een handhavingsbeleid en treedt op tegen de buiten de rekken geplaatste fietsen. Mensen die hun fiets langer onbeheerd achterlaten lopen het risico dat hun fiets op last van Bureau Toezicht wordt verwijderd. Ook Nijmegen financiert het bewaakt stallen uit de parkeeropbrengsten. Andere steden Ook uit een onderzoek onder 13 gemeenten gedaan voor de gemeente Leiden blijkt dat gratis stallen tot een hogere bezettingsgraad leidt. Ook de buurgemeenten Zoetermeer, Leidschendam/Voorburg en Alphen aan den Rijn hebben ervaringen met gratis stallen. Deze drie gemeenten zijn wel aanzienlijk kleiner dan Den Haag, maar kunnen wel een beeld geven van wat het effect kan zijn van gratis stallen. Overigens gaan de onderzochte gemeenten er van uit dat de modal-split wordt beïnvloed ten gunste van de fiets. De bezoekersaantallen van de gratis stallingen in deze gemeenten stegen sterk (ca 150%) tot zeer sterk (300%). Duidelijk is ook dat er een sterkere stijging van de bezoekersaantallen is wanneer gratis stallen wordt gecombineerd met handhavingsbeleid. Overigens hebben de gemeenten Nijmegen, Alphen aan den Rijn en Apeldoorn de parkeertarieven voor de auto verhoogd om het gratis stallen voor de fietsen te compenseren.

4 DSO/ Alphen aan den Rijn Gemeente Alphen aan den Rijn en Apeldoorn hebben naast het gratis bewaakt fietsstallen gerichte acties om het bewaakt fietsstallen te promoten. Zij zijn dan ook van mening dat alleen het gratis maken van de stallingen niet voldoende is om de fietsenstallingen vol te krijgen. In hoeverre dit ook geldt voor de gemeente Den Haag is niet met zekerheid te zeggen. Zo hield de gemeente Alphen aan den Rijn in samenwerking met Cinema Castellum een actie waarbij 525 bezoekers van Biesieklette spaarden voor een tweede, gratis bioscoopkaartje. Na de actie steeg het aantal bezoekers met 23 %. De service gaat overigens nog verder, want bij de door Biesieklette geëxploiteerde stallingen in Alphen aan den Rijn kunnen voor een klein bedrag zelfs buggy s, rollators en rolstoelen worden gehuurd. Conclusie Geconcludeerd kan worden dat er een sterke stijging van de bezetting optreedt wanneer gratis stallen wordt gecombineerd met een handhavingsbeleid. Uit de literatuur blijkt dat de bezettingsgraad stijgt bij gratis stallen en nog sterker stijgt wanneer dit in combinatie is met een handhavingsbeleid. Helaas zijn er geen B-O-L cijfers (Bewaakt-Onbewaakt-Los) bekend van deze gemeenten, zodat niet duidelijk is welk aandeel bewaakt stallen heeft in deze gemeenten. Wel is duidelijk dat een nultarief een aanzienlijke stimulans geeft om gebruik te maken van bewaakte stallingen. Gratis bewaakte fietsenstallingen in de Haagse situatie Als wordt uitgegaan van dezelfde groei percentages (150% tot 300%) als bij de buurgemeenten Alphen aan den Rijn, Zoetermeer en Leidschendam/Voorburg zal de bezettingsgraag van de stallingen in het centrumgebied er als volgt uitzien. Cap. Gem. bezetting p.d. Nieuwe bezetting bij een stijging van150% Nieuwe bezetting bij een stijging van300% Voldersgracht Grote Markt Grote Halstraat ,5 332 Buitenhof ,5 292 Spuiplein ,5 132 Prinsegracht ,5 68 Totaal Tabel 1.1 Bezettingsgraad stalling huidig en bij gratis stallen Al bij een stijging van 150% zullen de Grote Halstraat en het Buitenhof overbezet raken. Bij een stijging van 300% zullen ook de Voldersgracht en de Grote Markt rekening moeten houden met meer belangstelling dan er stallingplaatsen zijn. Dit kan leiden tot onvrede bij de fietsers waardoor mogelijk ook de huidige klanten afhaken. Tevens kunnen er onveilige situaties door wild gestalde fietsen ontstaan. Een uitbreiding van capaciteit in deze is dan vereist. Op korte termijn is geen uitbreiding mogelijk van de bestaande stallingen. Uitgaande van de cijfers van Biesieklette in tabel 1.2 kan men uitrekenen wat de inkomsten van de stallingen zijn over het jaar Een belangrijke toevoeging hierbij is dat de stalling Grote Markt 34 dagen gesloten is geweest vanwege de vele evenementen gedurende het jaar op deze plek. Dit lijkt voor komende jaren ook het geval te zijn.

5 DSO/ Fietsen Bromfietsen motoren Voldersgracht Grote Markt Grote Halstraat Buitenhof Spuiplein Prinsegracht Totaal Tabel 1.2 Aantal stallers over het jaar (bron jaarverslag 2008 Biesieklette) Op één dag is het mogelijk dat een plek door meerdere fietsen wordt gebruikt (kortparkeren) Fietsen 0,60 cent Bromfietsen 1.10 cent Motoren 1,85 cent Voldersgracht Grote Markt Grote Halstraat Buitenhof Spuiplein Prinsegracht Totaal Tabel 1.3 Inkomsten fietsstallingen binnenstad over het jaar 2008 Financiële gevolgen gratis fietsenstallingen De opbrengsten uitgaande van de gegevens uit tabel 1.3 zijn ,00 ( ). Bij het gratis maken van de stallingen voor fietsen zullen deze inkomsten aanzienlijk afnemen tot een bedrag van ,00 (alleen bromfietsen en motoren). Omdat jaarabonnementhouders van alle stallingen van Biesieklette in de gemeente gebruik mogen maken, is het nog niet mogelijk te achterhalen hoeveel abonnementhouders gebruik maken van de bovengenoemde stallingen. Wel is bekend dat het aantal jaarabonnementhouders goed is voor een omzet van ,00 per jaar. Bij gratis stallen kan men in het meest negatieve scenario geen omzet meer verwachten van abonnementen. Het gratis maken van de stallingen resulteert dan in een inkomstenderving van = ,00. Rekening houdend met de implementatie periode kan in februari 2010 met deze proef begonnen worden. Om het aantal stallingbezoekers nauwkeuriger in kaart te brengen is door Biesieklette in 2008 een start gemaakt met registreren van het aantal bezoekers van jaarabonnementhouders. Proef gratis stallen Scheveningen In maart 2010 wordt een aanvang gemaakt met de werkzaamheden aan de nieuwe boulevard in Scheveningen. De fietsenstalling nabij de Strandweg moet vanwege de bouwwerkzaamheden tweemaal worden verplaatst. De stalling blijft wel gewoon operationeel. Om fietsende bezoekers van de boulevard tegemoet te komen voor het eventuele ongemak veroorzaakt door de bouwwerkzaamheden, wordt voorgesteld om tijdens de bouwperiode het stallen voor fietsen en bromfietsen gratis te maken. Naast de reclame voor Biesieklette kan op deze manier ook zoveel mogelijk worden voorkomen dat fietsen wild worden gestald. Tegelijkertijd biedt deze proef de mogelijkheid om ervaring op te doen met gratis bewaakt stallen binnen de gemeente. Op basis van de bezetting van voorgaande jaren is een inkomstenderving berekend van ,00 voor een periode van twee jaar (maart 2010 tot maart 2012). Deze proef kan gelijk met de werkzaamheden aan de nieuw boulevard beginnen.

6 DSO/ Eerste uur gratis Een tussenvorm voor het gratis stallen is het eerste uur gratis stallen. Dit kan kort stallers motiveren om gebruik te maken van de bewaakte fietsenstallingen. Een bijkomend voordeel van het gratis maken van het eerste uur is dat het aantal bezoekers zal stijgen en de fietsendiefstallen zal afnemen. Ook hier valt op te merken dat deze optie wellicht kan leiden tot een 100% bezetting van de bestaande capaciteit. Uitgaande van het aantal kort-stallers van 35% (zie blz.2 kort stallen), zal de inkomstenderving voor de stallingen in de binnenstad bij deze optie ,00 bedragen. Dit is exclusief de kosten van registratiesysteem en aanleg infrastructuur. De implementatie van een registratiesysteem duurt circa twee maanden en kost 3.500,00 per stalling. Proef eerste uur gratis Leyweg 1 en 2 of het Spuiplein Het aantal kort stallers bij het winkel centrum Leyweg zal wellicht groter zijn dan de 35% in het centrum. Vanwege het winkelaanbod en het motief voor het bezoek (dagelijkse boodschappen versus winkelen) zal het aantal kort-stallers 50% zijn. Ook is bij deze fietsenstallingen een beeld zichtbaar dat er veel fietsen buiten de stalling staan terwijl binnen de stalling nog voldoende ruimte beschikbaar is. Om dit tegen te gaan en het effect van deze optie te ervaren kan men voor de bewaakte fietsenstallingen Leyweg 1 en 2 het eerste uur gratis invoeren. Dit voor een periode van een jaar. Een andere locatie die zich ook goed leent voor de proef is het Spuiplein. Deze stalling heeft veel last van wild gestalde fietsen en wordt maar voor 21% bezet en kan daarom een stimulans gebruiken. Gezien de tijd die nodig is voor het geschikt maken van de fietsenstallingen voor het eerste uur gratis, kan de proef begin februari 2010 beginnen. Cap. Aantal fietsen 2008 Inkomsten over 2008 in euro s Leyweg 1 Erasmusweg Leyweg 2 Hengelolaan Totaal Spuiplein Tabel 2.1 stallingen Leyweg 1-2 en Spuiplein De totale inkomsten van de fietsenstallingen Leyweg 1&2 zijn ,00. Uitgaand van het aantal kort stallers (50%), betekent het eerste uur gratis stallen een inkomstenderving van 8.300,00. Hierbij komen de kosten voor de registratiesystemen die de fietsen kunnen scannen bij het in- en uitrijden. De kosten hiervan zijn 7.000,00 voor beide stallingen. Het totaal aan inkomstenderving en implantatie bij de invoering van deze proef voor een jaar bedragen ,00. Voor het Spuiplein is de inkomstenderving 9.200,00 inclusief registratiesysteem, uitgaand van 35% kort-stallers. 3. Tarief verlagen van 60 naar 20 euro cent Uit een onderzoek onder 13 gemeenten uitgevoerd voor de gemeente Leiden, heeft het gratis parkeren geleid tot een hogere bezettingsgraad. Wat het effect is van een lager tarief is niet inzichtelijk te maken, aangezien de gehouden onderzoeken betrekking hadden op het gratis stallen van fietsen en niet op een gereduceerd tarief. In 2004 zijn in Den Haag de tarieven aangepast van 0,45 naar 0,60. De tariefsstijging met 33% heeft toen geleid tot een achteruitgang van bezoekersaantallen met 8%. Een verlaging van het tarief van 0,60 naar 0,20 komt neer op een tariefsdaling van 67%. Uit ervaringscijfers van Biesieklette blijkt dat een tariefsverlaging van 10% een gelijk percentage aan toename van bezoekers laat zien. Hierop voortbordurend zijn wij van mening dat met het verlagen van het tarief naar 0.20 het gebruik van bewaakte stallingen zal toenemen.

7 DSO/ Ook heeft het betalen met 1 muntje praktische voordelen. Wij verwachten dan ook een toename van ongeveer 50% bij het invoeren van de 20 cent tarief. De bezetting zal er dan als volgt uitzien: Cap. Huidige bezetting Nieuwe bezetting Voldersgracht ,7 % 41,55 % Grote Markt ,9 % 40,35 % Grote Halstraat ,3 % 69,45 % Buitenhof ,3 % 67,95 % Spuiplein ,5 % 32,25 % Prinsegracht ,5% 23,25% Tabel 3.1 verwachte bezetting bij 20 cent tarief Gestalde fietsen van klanten met een abonnement zijn hier niet in meegenomen. Het totale bezettingspercentage valt daardoor hoger uit. In overleg met Biesieklette zal worden bezien hoe meerdaags stallen zal worden tegengegaan. Daarbij wordt opgemerkt dat fietsenstallingen in de nachtelijke uren niet bewaakt zijn. Volgens Biesieklette komt het meerdaags stallen van fietsen dan ook nauwelijks voor. Financiële gevolgen bij een verlaging van het tarief van 60 naar 20 eurocent Een 20 cent tarief betekent een tariefsdaling van 67%. Deze tariefsdaling zal bij een gelijkblijvend aantal stallers leiden tot een verwacht bedrag van ,00 per jaar aan inkomsten. De toename van het aantal stallers met 50 % zal uiteindelijk leiden tot een extra inkomen van ,00 per jaar. Totaal is dit ,00 aan inkomsten per jaar. Een jaarabonnement kost 50,00, dit is goed voor een omzet van ,00 per jaar. Om het jaarabonnement aantrekkelijk te houden voor de gebruikers, zal ook het tarief hiervan verlaagd moeten worden met 67%. Een jaarabonnement kost dan 17,50. De inkomsten uit de jaarabonnementen komt hiermee op een jaarlijkse omzet van 6100,00. Gelet op de huidige inkomsten vanuit het stallen van fietsen en abonnementen is de totale inkomstenderving = ,00 op jaarbasis bij het invoeren van een 20 cent tarief. De bedragen zijn voor zover niet anders aangegeven inclusief BTW. Voorstel Het invoeren van een 20 cent tarief. Nog niet gratis omdat de gemeente Den Haag onvoldoende capaciteit heeft als het aantal stallers groeit met 150% tot 300% zoals bij sommige gemeenten. Het effect van de 20 cent optie wordt eind 2010 geëvalueerd. Na het verbeteren en uitbreiden van de stallingcapaciteit, waartoe het college zich heeft voorgenomen bij de Nota Flankerend Beleid verkeerscirculatieplan (DSO/ ), wordt opnieuw de hoogte van het tarief bepaald. Gezien de tijd die nodig is voor de omschakeling naar het nieuwe tarief, kan de proef begin februari 2010 starten. Voor de stalling Strandweg in Scheveningen wordt voorgesteld om als proef gratis stallen mogelijk te maken ten tijde van de bouwwerkzaamheden aan de Boulevard (maart 2010 tot maart 2012). Dit om de fietsers tegemoet te komen voor de ervaren overlast in het gebied. Ook voorkomt men hierdoor het wild stallen van fietsen tegen bouwhekken en andere objecten. Tevens kan de gemeente gedurende deze periode ervaring opdoen met het gratis bewaakt stallen.

8 DSO/ Een proef nemen met het eerste uur gratis, in te voeren voor een periode van een jaar. Gedurende deze periode kan ervaring worden opgedaan met het eerste uur gratis maken van de fietsenstallingen. Geadviseerd wordt om alleen te kiezen voor de fietsenstalling op het Spuiplein. Deze stalling heeft veel last van wild gestalde fietsen en wordt maar voor 21% benut en heeft daarom een stimulans nodig. Hieraan zijn wel kosten verbonden van ongeveer 3.500,00 per stalling voor het aanpassen van het registratiesysteem. Gezien de tijd die nodig is voor het geschikt maken van de fietsenstalling voor het eerste uur gratis, kan de proef begin februari 2010 starten. De inkomstenderving van ,00 voortvloeiend uit de 20 cent tarief wordt betaald uit het budget "fietsenstallingen centrum" opgenomen in het "Actieplan Luchtkwaliteit". De inkomstenderving van ,00 voor de locatie Strandwegen en 9.200,00 voor de proef met het eerste uur gratis voor de fietsenstalling Spuiplein wordt ook hieruit betaald.