Formeel recht -- Deel 5

Transcriptie

1 Formeel belastingrecht les 5 programma Verdachte Voorwaarden Enkele begrippen uit het strafrecht Belastingrecht en strafrecht Overtredingen en misdrijven Besluit bestuurlijke boeten Belastingdienst Artikel 27 Sv Als verdachte wordt ( ) aangemerkt degene te wiens aanzien uit feiten of omstandigheden een redelijk vermoeden van schuld aan eenig strafbaar feit voortvloeit. Redelijk vermoeden Moet meer zijn dan de enkele mogelijkheid. De verdenking moet door de feiten en omstandigheden gedragen worden. Schuld Uit de feiten en omstandigheden moet de verdenking voorkomen dat de verdachte het gedaan heeft. Voorwaarden strafbaar feit 1. Menselijke gedraging 2. Delictomschrijving 3. Wederrechtelijk 4. Schuld vormen de bestanddelen van de delictomschrijving vormen de elementen van de delictomschrijving

2 Bestanddelen en elementen 1 / 2 Bestanddelen en elementen 2 / 2 Betekenis van wederrechtelijk als bestanddeel Een delictomschrijving bestaat uit verschillende delen, de bestanddelen. Om tot een veroordeling te komen, moeten de bestanddelen bewezen worden. Wederrechtelijk Bestanddeel Moet bewezen worden Leer van Remmelink Wederrechtelijk kan worden opgevat als: 1. Zonder toestemming van de rechthebbende Daarnaast kennen wij elementen. Dit zijn ongeschreven voorwaarden om iemand te kunnen bestreffen. Het gaat dan om de vraag of het strafbare feit deze verdachte kan worden aangerekend. Schuld Element Gaat om de vragen: - Is het handelen van deze verdachte wederrechtelijk? - Heeft deze verdachte schuld aan? 2. Zonder eigen (publiekrechtelijk) recht

3 Betekenis van wederrechtelijk als bestanddeel en Artikel 350 Strafrecht Hij die opzettelijk en wederrechtelijk enig goed dat geheel of ten dele aan een ander toebehoort, vernielt, beschadigt, onbruikbaar maakt of wegmaakt, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste twee jaren of geldboete van de vierde categorie. Zonder toestemming van rechthebbende Ik hak op verzoek van mijn buurvrouw een boom in haar tuin om. Geen sprake van vernielen etc; niet wederrechtelijk. Zonder eigen publiekrechtelijk recht Een agent zit achter een dief aan en tackelt hem. De dief valt en beschadigt zijn kleding. De agent handelt binnen zijn bevoegdheden; niet wederrechtelijk. Opzet Betekenis van opzet Dagelijks spraakgebruik: Iets express doen, je bent het je bewust; Je hebt kwaad in de zin; Is meer een beschuldiging dan een constatering. Juridisch 1. Boos opzet is vergelijkbaar met dagelijks spraakgebruik: Willens en wetens de (straf)wet overtreden; De verdachte weet dat wat hij doet strafbaar is - express. 2. Kleurloos opzet: Willens en wetens de (straf)wet overtreden; De verdachte hoeft niet te weten dat wat hij doet strafbaar is - onwetend Vier vormen van opzet 1 / 5 Bij (kleurloos) opzet is altijd sprake van willens en wetens handelen. Afhankelijk van de mate waarin de verdachte het gevolg heeft gewild of geweten onderscheiden wij vier vormen van opzet: 1. Opzet als bedoeling 2. Opzet als zekerheidsbewustzijn 3. Opzet als waarschijnlijkheidsbewustzijn 4. Opzet als mogelijkheidsbewustzijn (voorwaardelijke opzet)

4 Vier vormen van opzet 2 / 5 1.Opzet als bedoeling De verdachte heeft een bepaalde bedoeling; Met oogmerk daarop verricht hij een handeling; De handeling is een strafbare feit. Vier vormen van opzet 3 / 5 2.Opzet als zekerheidsbewustzijn De verdachte heeft een bepaalde bedoeling; Met oogmerk daarop verricht hij een handeling; Door de handeling treedt een ongewild gevolg in. Vier vormen van opzet 4 / 5 3. Opzet als waarschijnlijkheidsbewustzijn De verdachte heeft een bepaalde bedoeling; Met oogmerk daarop verricht hij een handeling; Door deze handeling zullen bepaalde gevolgen waarschijnlijk intreden. treedt een ongewild gevolg in

5 Vier vormen van opzet 5/ 5 4. Opzet als mogelijkheidsbewustzijn (zgn. voorwaardelijke opzet) De verdachte heeft een bepaalde bedoeling; Met oogmerk daarop verricht hij een handeling; Hij overziet de aanmerkelijke kans op het intreden een ongewenst gevolg; Hij aanvaardt de gevolgen van zijn handeling. HR: zich willens en wetens blootstellen aan de aanmerkelijke kans dat een bepaald gevolg intreedt en dat gevolg op de koop toenemen. Als een verdachte zich er niet van bewust is, of zich er wel van bewust is maar de kans erop verwaarloosbaar klein acht, is er geen sprake van voorwaardelijke opzet (wel van schuld). 13 Betekenis van schuld als bestanddeel Betekenis van schuld Dagelijks spraakgebruik: Iets express doen, je bent het je bewust; Is meer een beschuldiging dan een constatering. Juridisch Hamvraag: Kan de verdachte een verwijt worden gemaakt? De verdachte heeft een fout gemaakt; Door die fout is een ongewild gevolg ingetreden; De fout is: te wijten aan onvoorzichtigheid negeert de regels; verwijtbaar beroep op een schulduitsluitingsgrond. Wet: de aanmerkelijke mate van verwijtbare onvoorzichtigheid. 14 Onvoorzichtigheid Onvoorzichtigheid Risico s nemen die door de maatschappij als onaanvaardbaar of ongeoorloofd bestempeld worden. Onvoorzichtigheid is een normatief begrip. De handeling wordt getoetst aan wat in de maatschappij geldt. Een agent krijgt een melding en gaat met zwaailicht en sirene erop af. Hij rijdt met 65 km door het centrum niet onvoorzichtig; Hij rijdt met 100 km door het centrum onvoorzichtig. 15 5

6 Zorgvuldigheidseisen Onze maatschappij hangt van regels aan elkaar. Die regels dienen om invulling te geven aan wat zorgvuldig handelen is. Wie een regel negeert, handelt per definitie onzorgvuldig. Het maakt niet uit of de verdachte het bewust deed of onbewust. De plicht om bij een rood verkeerslicht te stoppen. Wie doorrijdt, handelt onzorgvuldig en is daarbij schuldig. Bewuste schuld Bewuste schuld Bewuste schuld grenst aan voorwaardelijk opzet. Voorwaardelijke opzet Bewuste schuld Onbewuste schuld Verdachte is zich bewust van een bepaald risico Verdachte neemt het risico op de koop toe. Verdachte is zich bewust van een bepaald risico Verdachte maakt een verkeerde inschatting van het risico. Gedacht aan slechte afloop Neemt het op de koop toe Dacht dat het juist goed zou aflopen Verdachte is zich NIET bewust van een bepaald risico maar had zich er bewust van moeten zijn. Nooit aan gedacht n.v.t Strafuitsluitingsgronden Een strafuitsluitingsgrond ontneemt aan de gedraging de wederrechtelijkheid. Rechtvaardigingsgronden Overmacht door noodtoestand Noodweer Bevoegd gegeven ambtelijk bevel Wettelijk voorschrift niet proportioneel dan Ontbreken van de materiële wederrechtelijkheid Geschreven recht Ongeschreven recht Schulduitsluitingsgronden Ontoerekeningsvatbaarheid Psychische overmacht Noodweerexces Onbevoegd gegeven ambtelijk bevel Afwezigheid van alle schuld

7 R1 overmacht noodtoestand Wie door overmacht gedwongen een feit begaat, is niet strafbaar. Kenmerk De verdachte moest een keuze maken tussen twee conflicterende plichten. Apotheker verstrekt aan een ernstig zieke medicijnen en overtreedt daarbij de winkelsluitingswet. R2 noodweer Kenmerk De verdachte overtreedt de wet maar moet dit wel doen noodzaak om zich tegen een ogenblikkelijke en wederrechtelijke aanranding van eigen of andermans lijf, eerbaarheid of goed te verdedigen. Voorwaarden 1. ogenblikkelijke en wederrechtelijke aanranding; 2. eigen of andermans lijf, eerbaarheid of goed; 3. geboden door een noodzakelijke verdediging. R3 bevoegd gegeven bevel Iemand geeft je opdracht iets te doen dat in strijd is met de wet. Als degene die je opdracht geeft, daartoe bevoegd is, ben je niet strafbaar. Je staat voor het verkeerslicht te wachten. Er komt een motoragent aanrijden met sirene en zwaailicht. De agent geeft je bevel de weg voor een naderende ambulance vrij te maken. Je geeft gehoor aan het bevel en negeert het rode verkeerslicht. Je wordt prompt gefotografeerd door een roodlichtcamera

8 S1 ontoerekeningsvatbaarheid Kenmerk De dader handelt vanuit een gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van zijn geestelijke vermogens. De handeling kan hem nu niet worden verweten. Opmerking Ontoerekeningsvatbaarheid is niet hetzelfde als verminderd toerekeningsvatbaar. Ontoerekeningsvatbaarheid leidt tot ontbreken van schuld, verminderd toerekeningsvatbaar leidt tot verlaging van de strafmaat. 22 S2 psychische overmacht Bij psychische overmacht kan de verdachte als gevolg van een van buiten komende overmacht niet anders. Hij heeft geen keuze. Psychische overmacht versus overmacht noodtoestand Bij noodtoestand kun je kiezen tussen de wet wel of niet overtreden. Bij psychische overmacht valt er niets te kiezen. Je staat voor het verkeerlicht te wachten. Plotseling stapt er iemand bij je in de auto. Hij zet een pistool tegen je hoofd en gebiedt je door te rijden. Als je het niet doet, schiet hij je dood. 23 S3 noodweerexces Kenmerken Er is sprake van: 1. een ogenblikkelijke en wederrechtelijke aanranding van: eigen lijf andermans lijf eerbaarheid, of goed; 2. een noodzakelijke verdediging; 3. subsidiair handelen (je kon het niet op andere wijze voorkomen); 4. een disproportionele verdediging als reactie op de aanranding. Je handelen was te begrijpen en passend maar je gaat te lang door. 24 8

9 Afwezigheid van alle schuld 1 / 2 Kenmerken 1. De verdachte dwaalde ten aanzien van de feiten; 2. Dat hij/zij dwaalde, kan hem/haar niet worden kwalijk genomen. Dwalen = er geen weet van hebben. Iemand kan dwalen t.a.v. de feiten en/of t.a.v. het recht. Afwezigheid van alle schuld 2 / 2 Feiten Een boerenknecht denkt dat hij melk vervoert. In werkelijkheid zit er aangelengde melk in de tank. Het aanlengen van melk is evenals het vervoeren ervan is verboden. (Melk en waterarrest). Recht Iemand informeert bij de politie of hij alle benodigde papieren heeft. Hij krijgt de verzekering dat alles klopt. Later wordt hij bekeurd omdat er een papier ontbreekt. (Motorpapieren-arrest). Belastingrecht en strafrecht Wie een belastingwet overtreedt, kan bestraft worden. Legaliteitsbeginsel Geen straf dan uit vooraf bekend gemaakte regel. Waar vinden wij de regels? Wetboek van strafrecht voorbeeld Doen van onjuiste aangifte = valsheid in geschrifte. AWR (vanaf artikel 68) Niet voldoen aan administratieve verplichting

10 Belastingrecht en strafrecht Besluit bestuurlijke boetes belastingdienst Besluit bestuurlijke boeten Belastingdienst Overtredingen en misdrijven In het strafrecht wordt onderscheid gemaakt in: overtredingen strafbaar gesteld met geldboete; Bestuurlijke boetes verzuimboetes (ook zonder schuld); vergrijpboetes (ten minste verwijtbaar). Verzuimboeten Kenmerken: Aanslagbelasting: Vergrijpboeten Of sprake is van opzet of grove schuld speelt Kenmerken: geen rol. Kwijtschelding volgens par. 21 t/m 24 BBBB Na overschrijden termijn voor aangifte doen Aanslagbelasting Of sprake is van opzet of grove schuld speelt wel rol. Vooraf mededelen en motiveren Kwijschelding volgens par. 25 t/ 28 BBBB Aangifte niet, onjuist of onvolledig gedaan (art. 67a). (art. 67d). misdrijven gevangenisstraf en/of geldboete. Naast het strafrecht kennen wij ook de administratieve boeten zie artt. 67a t/m 67q AWR. De administratieve boetes zijn uitgewerkt in het Besluit bestuurlijke boeten Belastingdienst. Kern BBBB Inspecteur kan soms een boete opleggen. Wanneer Als het in de wet strafbaar is gesteld maar er toch geen strafrechtelijke vervolging wordt ingesteld. Voldoenings- of afdrachtbelasting Voldoenings- of afdrachtbelasting Wordt met de aanslag opgelegd. Wordt met de aanslag opgelegd Max Max. 100% v.d. belasting. Moet sprake zijn van opzet. Niet of niet-tijdig aangifte doen (art. 67b). Aanslagbelasting Er is te weinig belasting geheven (art. 67e). Wordt afzonderlijk opgelegd. Standaard 113 maar Max. 100% v.d. belasting. LB (art. 67b-2). Moet sprake zijn van opzet of grove schuld. Aangifte niet of niet-tijdig betaald (art. 67c). Voldoenings- of Belasting is niet (geheel) of te laat betaald afdrachtbelasting (art. 67f). Wordt met de naheffingsaanslag opgelegd. Wordt met de naheffingsaanslag opgelegd Max Max. 100% v.d. belasting. Moet sprake zijn van opzet of grove schuld. vergroting

11 Proceskostenvergoeding (aanvulling op presentatie van vorige week) Wettelijke basis Artt. 7:15-2, 7:28-2 en 8:75 AWB. Besluit proceskostenveroordeling in bestuursrechtelijke procedures. Voor welke kosten? Veroordeling in proceskosten volgens normbedragen is mogelijk t.a.v.: kosten beroepsmatig verleende rechtsbijstand; kosten van getuige, deskundige of tolk; reis-, verblijf- en verletkosten van belanghebbende; kosten uittreksels, telegrammen, internationale faxen, e.d. einde