Regionale Opleidingsschool Rijnland. Beoordeling opleidingsschool (met academische kop)

Transcriptie

1 Regionale Opleidingsschool Rijnland Beoordeling opleidingsschool (met academische kop) Netherlands Quality Agency (NQA) November 2015

2 NQA beoordeling Regionale Opleidingsschool Rijnland 2/21

3 Inleiding Dit visitatierapport bevat de beoordeling van de Regionale Opleidingsschool Rijnland (ROS Rijnland). De beoordeling is uitgevoerd door een visitatiepanel dat door NQA in opdracht van ROS Rijnland is samengesteld. Het panel is in overleg met de opleidingsschool en de Hogeschool van Amsterdam, Domein Onderwijs en Opvoeding samengesteld en is voorafgaand aan de opleidingsvisitatie goedgekeurd door de NVAO. Het rapport beschrijft de bevindingen, overwegingen en conclusies van het panel. Het is opgesteld conform de Toetsingskaders opleidingsschool en academische kop 2013 (NVAO, 10 juni 2013) en de bijbehorende Handreiking Toetsingskaders Opleidingsschool en academische kop 2013 (NVAO en OCW, 30 augustus 2013). Het panel beschrijft in onderstaand panelverslag de bevindingen, overwegingen en conclusie ten aanzien van de standaarden. De visitatie heeft plaatsgevonden op 9 juni Het programma van de visitatie is opgenomen in bijlage 1. Het visitatiepanel bestond uit: De heer dr. B. Koster (voorzitter, domeindeskundige) De heer prof. dr. H.M.C. Eijkelhof (domeindeskundige) De heer dr. ir. J. Buitink (referent) Mevrouw ir. M. Dekker-Joziasse, auditor van NQA, trad op als secretaris van het panel. Bij de aanvraag werd door de opleidingsschool een kritische reflectie aangeboden. Het panel heeft de kritische reflectie en bijlagen bestudeerd en gesproken met vertegenwoordigers van de stuurgroep, docentbegeleiders en studenten. De kritische reflectie en alle overige (mondeling en schriftelijk) verstrekte informatie hebben het visitatiepanel in staat gesteld om tot een weloverwogen oordeel te komen. Het visitatiepanel verklaart dat de beoordeling van de opleidingsschool in onafhankelijkheid heeft plaatsgevonden. Utrecht, 19 november 2015 Panelvoorzitter Panelsecretaris Dhr. dr. B. Koster Mw. ir. M Dekker-Joziasse NQA beoordeling Regionale Opleidingsschool Rijnland 3/21

4 NQA beoordeling Regionale Opleidingsschool Rijnland 4/21

5 Inhoudsopgave Basisgegevens 7 Beoordeling ROS Rijnland 9 Oordeel over de opleidingsschool en de academische kop 13 Bijlagen 15 Bijlage 1 Bezoekprogramma ROS Rijnland 17 Bijlage 2 Deskundigheden leden visitatiepanel en secretaris 19 Bijlage 3 Bestudeerde documenten 21 NQA beoordeling Regionale Opleidingsschool Rijnland 5/21

6 NQA beoordeling Regionale Opleidingsschool Rijnland 6/21

7 Basisgegevens Administratieve gegevens opleidingsschool Naam opleidingsschool Academische Opleidingsschool ROSRijnland Naam penvoerder opleidingsschool Stichting Fioretti Teylingen Adres penvoerder opleidingsschool Postbus 200, 2215 ZL Voorhout Contactpersoon penvoerder Drs. H. Wilmink Telefoonnummer adres Partners in het samenwerkingsverband Instellingen en status Hogeschool van Amsterdam, Domein Onderwijs en Opvoeding (DOO), NVAO geaccrediteerd, Universiteit van Leiden, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing (ICLON), NVAO geaccrediteerd TU Delft - MSc Science Education and Communication (SEC), NVAO geaccrediteerd Hogeschool van Amsterdam, domein bewegen, sport en voeding (ALO), NVAO geaccrediteerd Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, afdeling Academie Beeldende Vorming, NVAO geaccrediteerd Scholen en status Bonaventuracollege, status voldoende Fioretticollege, status voldoende Northgo College, status voldoende Rijnlands Lyceum Sassenheim, status voldoende Scholengroep Leonardo da Vinci, status voldoende Teylingen College, status voldoende Basisgegevens over de opleidingsschool Docentkwalificaties docenten opleidingsschool (docenten instituten en docenten scholen betrokken bij de opleidingsschool). Graad Hbo-bachelor Master (hbo/wo) PhD Percentage 58% 41% 1% NQA beoordeling Regionale Opleidingsschool Rijnland 7/21

8 NQA beoordeling Regionale Opleidingsschool Rijnland 8/21

9 Beoordeling ROS Rijnland Beoogde eindkwalificaties De ROS Rijnland heeft in haar opleidingsplan een heldere visie op opleiden, onderzoek en de academisch kop. Het begeleiden en opleiden van de student wordt gezien als onderdeel van een bredere professionaliseringsopdracht (de kwaliteit verbeteren van onderwijspersoneel). Kernwoorden in de visie zijn: kennisintensief, omgevingsgericht, persoonsgericht en veranderingsbekwaam. Uit documenten en gesprekken constateert het panel dat deze visie systematisch is uitgewerkt, helder is voor alle betrokkenen en de basis vormt voor het handelen. Het panel ziet een heldere doorlopende leerlijn door het programma heen met een duidelijke koppeling naar startende docenten. De doelstellingen van ROS Rijnland zijn afgeleid van de beoogde eindkwalificaties van de lerarenopleidingen van instituten en op die manier in lijn met de SBL-competenties, de Dublin descriptoren en de eisen van de landelijke kennisbases. De opleidingsschool geeft daar in goed overleg met de instituten vorm aan en maakt eventuele dilemma s bespreekbaar. Het panel ziet als kracht dat de afstemming tussen de partners op alle niveaus via korte lijnen transparant, open en eerlijk verloopt. De partners houden elkaar in balans. Met de grote diversiteit van scholen is er voor studenten ruim de gelegenheid om ervaring op te doen in gevarieerde onderwijssituaties. Door middel van speeddates kunnen studenten kennismaken met de scholen en zich breed oriënteren op het beroep van leerkracht. Studenten krijgen zicht op wat er binnen de verschillende scholen speelt en worden gestimuleerd zich breed te oriënteren en te ontwikkelen. Onderwijsleeromgeving Het panel constateert dat er voldoende gelegenheid is tot verbinding van theorie en praktijk, onder andere via workshops voor docenten en studenten in verschillende scholen, via les op locatie voor HvA studenten, via intervisiebijeenkomsten en via de uitvoering van onderzoek. De gezamenlijke intervisie van eerste- en tweedegraads studenten wordt als waardevol ervaren. De samenhang in het programma wordt bewaakt in het ROSSO-overleg (school- en instituutsopleiders en opleidingscoördinatoren). De schoolopleiders (BOS) nemen een centrale plaats in en leggen met de studenten de individuele leerroutes vast. Zij hebben korte en heldere communicatielijnen binnen de scholen en met de instituutsopleiders. Vakinhoudelijk worden studenten dagelijks begeleid door de vakbegeleider. De lijn tussen de BOS en vakbegeleider kan worden versterkt. Het panel is er van overtuigd dat de programma s van de opleidingsschool de studenten ruime gelegenheid bieden tot het behalen van de eindkwalificaties. De begeleiding op de werkplek is goed ingericht en afgestemd met de instituten en helder beschreven in het opleidingsplan. De kleinere opleidingsinstituten (ALO, AHK en TU Delft) werken met een contactpersoon (HvA of ICLON). Het panel beoordeelt het personeel als deskundig in de begeleiding en als bevlogen. NQA beoordeling Regionale Opleidingsschool Rijnland 9/21

10 De BOS sen en vakbegeleiders zijn geschoold via de HvA (cursus werkbegeleiders) en het ICLON (BOS-cursus). Daarbij moet de aandacht voor vakdidactiek bij de vakbegeleiders niet vergeten worden. Op dat vlak is nog een ontwikkelslag gewenst. De nauwe banden met de instituten geven daar mogelijkheid toe. De professionalisering van het personeel is geborgd in een scholingsplan en kent een brede invulling. Het panel vindt het positief dat het samenwerkingsverband dynamisch is en dat er bij alle betrokkenen een ROS-gevoel is. De leeromgeving voor het praktijkonderzoek vindt het panel stevig. Er is een helder kader voor onderzoek in de scholen. Het panel constateert dat men binnen ROS Rijnland een discussie voert over het punt of studenten een verlegenheidssituatie uit hun eigen onderwijspraktijk onderzoeken of aansluiten bij onderzoeksthema s uit de scholen. Dit punt wordt binnen ROS Rijnland open besproken en zal de komende tijd moeten uitkristalliseren. Studenten ervaren nu brede keuzemogelijkheid en kiezen persoonsgericht. Toetsing Het panel vindt de toetsing en beoordeling transparant en goed beschreven in het opleidingsplan. Ieder instituut heeft een eigen systematiek en ROS Rijnland heeft goede afspraken over de rollen, verantwoordelijkheden en taken. Het beoordelingsgesprek wordt altijd gevoerd door de student met de BOS, de instituutsopleider en soms de vakbegeleider. De inbreng vanuit de scholen is goed geborgd. De instituutsopleider en de examencommissie per instituut zijn eindverantwoordelijk voor de beoordelingen en toetsing. ROS Rijnland heeft een wens tot uniformering van de beoordeling en gaat daar het gesprek over aan. In het ROSSO-overleg is de toetsing een vast bespreekpunt. Kwaliteitszorg Veel procedures (bijvoorbeeld instroom van studenten) zijn centraal vastgelegd in het Handboek Kwaliteit. Elke ROS-school baseert de jaarlijkse ontwikkelplannen en evaluaties op de ROS-visie. De scholen stemmen onderling af in het ROSSO-overleg, in het CROS (DB en opleidingscoördinatoren) en tijdens teamdagen. In een digitale omgeving worden in een ROSdossier alle facetten van de organisatie beschreven en actueel gehouden. In samenwerking met drie andere opleidingsscholen en Kwaliteitscholen.nl is een tevredenheidsenquête voor studenten ontwikkeld, met als doel de opzet van een benchmark onder HvA-scholen. Het panel oordeelt positief over de kwaliteitszorg. Medewerkers en studenten zijn er actief bij betrokken via enquêtes en overleggen. Aandachtspunt is de lage respons bij enquêtes. Beoordeling Academische kop ROS Rijnland heeft sinds 2012 een academische kop. Inmiddels worden op alle scholen studenten begeleid bij de uitvoering van hun onderzoek en verrichten docenten praktijkonderzoek naar actuele thema s (in elf docentonderzoekers). Dit draagt bij aan de professionele ontwikkeling van student en docent, maar ook aan de schoolontwikkeling. De visie en inrichting van de academische kop zijn uitgewerkt in het onderzoeksprogramma. Per school is er een docent-onderzoeker die getraind is of ervaring heeft in het uitvoeren van praktijkgericht onderzoek.. Docent-onderzoekers delen hun ervaringen en kennis bovenschools. Door een groot verloop onder docent-onderzoekers, bestaat de groep nu uit vier ervaren en zeven nieuwe docent-onderzoekers. Studenten worden geïnformeerd over de thema s die in secties spelen wat betreft onderzoek en waar mogelijk worden studenten gekoppeld aan het onderzoeksteam. NQA beoordeling Regionale Opleidingsschool Rijnland 10/21

11 Ter stimulans wordt jaarlijks een student-onderzoeksprijs uitgereikt. Voortgang van het onderzoek wordt gemonitord met een draaiboek en geëvalueerd, ook in de personeelscyclus. Het panel vindt de visie op onderzoek en de academische kop helder uitgewerkt. Men is binnen ROS actief bezig met het onderzoeksprogramma. Dit is een dynamisch geheel en is vast onderwerp in de CROS-besprekingen. Het is wellicht te overwegen een apart overleg conform CROS te organiseren, gericht op het onderzoek. Binnen twee scholen is het onderzoek stevig verankerd. Door kennisdeling werkt men aan verbreding naar de andere scholen. Dit gebeurt ook door de vorming van professionele leergemeenschappen die de onderzoekende houding van docenten stimuleren. Drie scholen participeren in een ICLON-project gericht op meer zelfstandig onderzoek van leerlingen in het vo. Het panel is positief over de gezamenlijke startdagen die per school worden georganiseerd bij de aanvang van de studentonderzoeken. Daar gaat een stimulans vanuit en het geeft een heldere inbedding van de onderzoeksbegeleiding. Kennisdeling krijgt onder meer vorm in de workshops die de docentonderzoekers intern en extern verzorgen, in Good Practice middagen waar studenten hun onderzoek presenteren en in de halfjaarlijkse bijeenkomsten waar ze ervaringen delen. In HvA-verband worden ervaringen uitgewisseld met andere academische opleidingsscholen. Het panel adviseert de professionele leergemeenschappen en het leren in netwerken door te ontwikkelen en in te zetten door middel van een meer interactieve kennisdeling, onder andere gericht op vakdidactiek. NQA beoordeling Regionale Opleidingsschool Rijnland 11/21

12 NQA beoordeling Regionale Opleidingsschool Rijnland 12/21

13 Oordeel over de opleidingsschool en de academische kop Eindoverwegingen en conclusie Het panel is op basis van bovenstaande bevindingen positief over de kwaliteit van de Regionale Opleidingsschool Rijnland. Er is sprake van een rijke leeromgeving waarin opleiden, onderwijsontwikkeling en onderzoek goed samengaan. De scholen stemmen onderling en met de instituten goed af wat betreft onderwijs en onderzoek. Er wordt geïnvesteerd in de academische opleidingsschool door scholing van docentonderzoekers en door de vorming van professionele leergemeenschappen. Dit zal in de komende jaren verder moeten verbreden naar alle scholen binnen het samenwerkingsverband. Het panel komt tot het oordeel voldoende voor de opleidingsschool en het oordeel voldoende voor de academische kop. NQA beoordeling Regionale Opleidingsschool Rijnland 13/21

14 NQA beoordeling Regionale Opleidingsschool Rijnland 14/21

15 Bijlagen NQA beoordeling Regionale Opleidingsschool Rijnland 15/21

16 NQA beoordeling Regionale Opleidingsschool Rijnland 16/21

17 Bijlage 1 Bezoekprogramma ROS Rijnland Programma 9 juni 2015, locatie Fioretti College Tijdstip Thema Materiaalbestudering/voorbereiding Gesprek stuurgroep Gesprek docenten Gesprek studenten Beoordelingsoverleg panel Terugkoppeling bevindingen Gespreksdeelnemers Bestuurders: Hans Wilmink, Directeur ROSRijnland/directeur Stichting Fioretti Teylingen/voorzitter Stuurgroep Niels de Bruin, Lid Dagelijks Bestuur ROSRijnland/Opleidingscoördinator Fioretti College Eduard Nagel, Rector Bonaventuracollege Annick Dezitter, Rector Da Vinci College Annechien Verkade, Rector Rijnlands Lyceum Sassenheim Leontine van den Berg, Lid DB ROSRijnland/coördinator Academische kop/ opleidingscoördinator Rijnlands Lyceum Hein Dirks, Coördinator Externe Samenwerking Hogeschool van Amsterdam Nelleke Belo, Coördinator Beroepspraktijk ICLON, Universiteit Leiden Docenten: Vincent Rodenburg, Schoolopleider/BOS Bonaventuracollege Myra Warmer, Opleidingscoördinator Da Vinci College/coördinator kwaliteitszorg ROSRijnland Marie-Jose van der Voort, BOS, onderzoekscoördinator Da Vinci College Jeanine Levenbach, BOS Fioretti College Peter Lindenburg, Opleidingscoördinator Northgo College Moniek van Dijk, BOS Rijnlands Lyceum Shane Brenkman, Opleidingscoördinator Teylingen College Amber Brand, Instituutsopleider HVA Anneke Wurth, Supervisor ICLON NQA beoordeling Regionale Opleidingsschool Rijnland 17/21

18 Studenten: Marlieke Vink, HvA / stage Bonaventuracollege Julien Koevoets, HvA kopopleiding / stage Da Vinci College Roos van der Nat, ICLON/stage Fioretti College, Educatieve Minor Boris van den Aardweg, AHk 2e jrs / stage Fioretti College Thijs Ebbers, TULO / stage Northgo College, minor Ellen Berkhout, Alumnus ICLON/ docent Rijnlands Lyceum Marloes Noort, HvA 2e jrs deeltijd/stage Teylingen College Martijn Ton, Alumnus ALO/docent Da Vinci College Kristel Blom, ICLON, Fioretti NQA beoordeling Regionale Opleidingsschool Rijnland 18/21

19 Bijlage 2 Deskundigheden leden visitatiepanel en secretaris De heer dr. B. Koster is Lector Meesterschap/Werkplekleren bij Fontys Lerarenopleiding in Tilburg. Hij is tevens lerarenopleider en onderzoeker bij de Graduate School of Teaching van Universiteit Utrecht. De heer prof. dr. H.M.C. Eijkelhof was tot 2014 directeur van het Freudenthal Instituut. Momenteel is hij voorzitter van de Stuurgroep NLT (Natuur, Leven en Technologie), selectie- en reviewcommissies Bètasteunpunten en auditcommissie postdoc-vo programma. De heer dr. ir. J. Buitink was als universitair hoofddocent en hoofd lerarenopleiding werkzaam bij de Lerarenopleiding van de Rijksuniversiteit Groningen. Mevrouw ir. M. Dekker-Joziasse, secretaris panel en senior auditor NQA. NQA beoordeling Regionale Opleidingsschool Rijnland 19/21

20 NQA beoordeling Regionale Opleidingsschool Rijnland 20/21

21 Bijlage 3 Bestudeerde documenten Kritische Reflectie ROS Rijnland Academische Opleidingsschool Opleidingsplan Onderzoeksprogramma Stagegids Kwaliteitsbeleidsplan en Handboek Kwaliteit Stand van zaken notitie academische opleidingsschool Studiegidsen instituten en brochure werkplekleren HvA Samenwerkingsovereenkomst Oordeel NVAO 2009 en beoordeling AOS 2012 Rubrics docentrollen Procedure speeddate Uitwerking beroepsopdrachten ROS Rijnland met leertaken HvA De onderzoekslijn HvA NQA beoordeling Regionale Opleidingsschool Rijnland 21/21