: Aanvullingen op het verslavingsbeleid

Transcriptie

1 Aan de gemeenteraad Zaaknummer : Programma : Zorg, welzijn, werk en inkomen Onderwerp : Aanvullingen op het verslavingsbeleid Katwijk, 22 mei Inleiding Op 23 februari jl. heeft het College een brief gestuurd aan de Commissie Welzijn, met daarin een beschrijving van het integrale verslavingsbeleid dat de gemeente Katwijk voert (zie bijlage 1). In de speciale Commissie Welzijn van 20 maart jl. hebben de fracties gedebatteerd over het onderwerp alcoholmatiging. Daarbij is de genoemde brief niet behandeld. De uitkomst van het debat was dat de Commissie het College verzocht heeft met nadere adviezen te komen mbt de volgende onderwerpen: (1) inzet op volwassenen/ouderen, (2) inzet op ouders en (3) verscherping van het toezicht op de naleving van de Drank- en Horecawet. In het activiteitenplan 2012 van platform Kocon staan acties omschreven die aansluiten bij de wens van de commissie (zie bijlage 2). Daarnaast zijn er nieuwe ontwikkelingen binnen de Katwijkse huisartsgroep en het platform Kocon die eveneens inzetten op de genoemde doelgroepen. Hieronder is een korte beschrijving opgenomen van de acties vanuit het activiteitenplan 2012 en van de nieuwe ontwikkelingen. Het ontwikkelen van verslavingspreventie/hulp voor volwassenen/ouderen Gezondheidspeilingen laten zien dat het overmatig alcoholgebruik door volwassenen en ouderen een groeiend probleem is. Niet alleen voor henzelf, maar ook voor de omgeving en de samenleving. In tien jaar tijd is bij deze doelgroep het overmatig drinken meer dan verdubbeld. In het kader is de richtlijn van de Gezondheidsraad voor gezond alcoholgebruik opgenomen. Wat boven het genoemde aantal glazen valt kan worden beschouwd als overmatig. Advies jongeren (21-) <16 jaar niet drinken >16 jaar 2 per week > 18 jaar tot 21 jaar 2 per week Advies volwassenen (21+) 5x per week 2 per dag (mannen) 5x per week 1 per dag (vrouwen) 2 alcoholvrije dagen Advies ouderen per dag 2 alcoholvrije dagen Overmatig alcohol drinken kan uitwerken op medicijngebruik, en veroorzaakt vaker valbreuken met een lang herstel of werkt vereenzaming in de hand door een stille alcoholproblematiek. De verwachting is dat deze groep door de vergrijzing blijft groeien en hiermee ook de kosten die voortkomen uit schadelijk alcoholgebruik. Het is van groot belang voortijdig risicovol alcoholgebruik bij volwassenen en ouderen te signaleren. In heel Nederland, maar ook in Katwijk, is te zien dat de focus voornamelijk ligt op de doelgroep jongeren. Dit heeft goede gronden. Hierdoor krijgt het terugdringen van problematisch alcoholdrinken door volwassenen echter een lagere prioriteit. Platform Kocon wil in 2012 en 2013 eerstelijnsvoorzieningen (thuiszorg, consulenten van stichting Welzijn Ouderen, AMW, huisartsen, verpleeghuisartsen, verplegend personeel van Valent) wijzen op het groeiend probleem van volwassenendrinken, draagvlak creëren om een rol te spelen in signalering, begeleiding en/of verwijzing voor hulp, hen desgewenst te voorzien van deskundigheidsbevordering of te consulteren bij het opstellen van instellingsbeleid. Intermediairs kunnen zo helpen om het risicovol alcoholgebruik onder volwassenen en ouderen terug te dringen. 2

2 Aanbod voor kinderen/jongeren met gedragsproblematiek en hun ouders -Er zijn kinderen/jongeren die zich niet goed lijken te ontwikkelen. Dit zijn de kinderen met druk gedrag in de klas maar ook de adolescenten die door alcohol/druggebruik overlast geven. Vaak wordt gezegd dat de rol van de opvoeder en de opvoeding het antwoord is op bovenstaande. Het valt op dat hierover dan in algemeenheden wordt gesproken. De aangedragen oplossing blijft veelal steken bij universele preventie of reguliere hulp. Een veelgehoorde klacht is dat de ouders van deze kinderen niet op voorlichtingsavonden verschijnen of dat hulpverleners twijfelen aan de motivatie van de hulpvrager. Dit terwijl juist veel ouders aangeven hulp te willen bij de opvoeding. Om deze reden willen de Katwijkse huisartsen (voor speciale projecten verenigd in de Zorggroep Katwijk), samen met het CJG, psychologen, GGZ, kinder-psychiatrisch centrum Curium-LUMC en Virenze een project starten om de zorg voor kinderen met ADHD te verbeteren. De aanname is dat het in Katwijk gaat om zo n 300 kinderen. Vanwege de risicogevoeligheid van deze kinderen in combinatie met alcohol- en druggebruik is Platform Kocon gevraagd te adviseren en ondersteunen bij de opzet van een aanbod zoals de inzet van vroegsignalering, deskundigheidsbevordering en het geven van groepstrainingen over de omgang met genotmiddelen. De meerwaarde is meerledig. Enerzijds worden deze kinderen/jongeren en hun ouders sneller gesignaleerd en gerichter begeleid. Anderzijds wordt beoogd om kinderen/jongeren een beter perspectief te geven bij de ontwikkeling en ouders bij hun opvoeding. Uitwerking hiervan vindt op dit moment plaats en er is al overleg gepland met de huisartsengroep over de details van het project. De training voor de ADHD-groep kan als pilot dienen. Wanneer het project succesvol blijkt te zijn, kan de training ook worden toegepast bij andere groepen kinderen waarbij de kans op ontsporend gedrag groot is. -Verder is er regionaal vanuit het Bestuurlijk Overleg Alcohol (waarin ook de Katwijkse wethouder voor volksgezondheid zitting heeft) een handreiking ontwikkeld om ouders te steunen achter de voordeur (zie bijlage 3). Een aantal van de hierin geboden adviezen worden al door Kocon ingezet, een aantal (nog) niet. Hieronder zijn de aanbevelingen uit de handreiking opgenomen met een toelichting op de haalbaarheid. 1. Deskundigheidsbevordering professionals: Trainingen voor professionals over alcohol (en andere genotmiddelen en gamen en gokken) met daarin o.a. aandacht voor informatieoverdracht, signaleren, begeleiden, bespreekbaar maken, doorverwijzen en instellingsbeleid. De GGD zet, vanuit de doeluitkering maatschappelijke opvang en verslavingszorg, aanbod in in het onderwijs. De zorgorganisatie Brijder is, eveneens vanuit de doeluitkering, verantwoordelijk voor de deskundigheidsbevordering naar de 1 e lijn. De gemeente Katwijk zal, via een zienswijze op de komende regionale visie op verslavingspreventie, Brijder verzoeken om een aanbod in te zetten voor professionals (Bureau Jeugdzorg, AMW, CJG, enz.). 2. Opvoedingsondersteuning: Er is een breed aanbod trajecten opvoedingsondersteuning voor opvoeders, van korte informatiebijeenkomsten tot uitgebreide programma s, zoals Triple P. Een deel van dit aanbod besteedt in meer of mindere mate ook aandacht aan alcoholgebruik. Op dit gebied gebeurt er al heel veel. In het verleden zijn er opvoedingsondersteuningscursussen vanuit Katwijk ingezet. Te denken valt aan het aanbod opvoeden zo maar ook de puber in huis- cursus. Dit aanbod wordt inmiddels door een aantal organisaties gezamenlijk ingezet. Modulair is aanbod verzorgd voor het onderwerp genotmiddelgebruik en de houding van opvoeders hierin naar hun kinderen. Dit wordt uitgevoerd door de GGD en/of Brijder. De coördinatie ligt nu bij de GGD. Te zien is dat het Katwijkse CJG steeds meer gestalte krijgt en deze cursussen ook gaat aanbieden. 3

3 - Beter omgaan met pubers is een praktische cursus waarin alledaagse opvoedingssituaties worden besproken. Er is ruimte om met andere ouders te praten en om ervaringen uit te wisselen, waarbij respect voor verschillende manieren van opvoeden het uitgangspunt is. Tijdens de cursus Beter omgaan met pubers leer je hoe je een goed contact met je puber kunt bevorderen en ruzie kunt voorkomen. Pubers en genotmiddelen, seksualiteit en sociale media zijn belangrijke items die uitgebreid worden besproken. Deze cursus is in verschillende gemeenten en op verschillende data te volgen. - Triple P 'Positief Opvoeden'. Een cursus van 8 weken die bestaat uit 5 bijeenkomsten van twee uur en drie telefonische contacten met de trainer. Tijdens de groepsbijeenkomsten leren ouders oorzaken van gedragsproblemen te herkennen, aandacht te besteden aan gewenst gedrag, om te gaan met ongewenst gedrag en te voorkomen dat situaties uit de hand lopen. In telefonische sessies worden ouders ondersteund in het uitvoeren van de nieuwe opvoedingsstrategieën. De training wordt afgesloten met een groepsbijeenkomst, waarbij aandacht wordt besteed aan het afbouwen van het programma. Tijdens de bijeenkomsten wordt gebruik gemaakt van een DVD en een praktisch werkboek, waarmee de ouders vanaf de eerste bijeenkomst thuis aan de slag gaan. Ook deze cursus is op verschillende momenten in het jaar te volgen. 3. De Gezonde School en Genotmiddelen: Preventieprogramma alcohol, roken, drugs genaamd De gezonde school en genotmiddelen bestaat uit 4 onderdelen: voorlichtingslessen; ouderparticipatie, opstellen/communiceren van een genotmiddelenreglement, signaleren/begeleiden van leerlingen die (problematisch) gebruiken. Dit aanbod wordt in Katwijk al jaarlijks door de GGD aangeboden en uitgevoerd. In een registratie wordt per school een dossier bijgehouden van waaruit kan worden aangestuurd. In het Voortgezet Onderwijs is een goede afname te zien van het programma. Werkcontacten zijn stevig en de motivatie van scholen om met dit onderwerp bezig te zijn is heel goed te noemen. Het basisonderwijs kan nog extra inspanning gebruiken. De afname is niet overal even goed. Dit komt niet door gebrek aan motivatie maar is eerder te wijten aan onderbezetting en ervaren werkdruk. De GGD doet jaarlijks een aanbod en bouwt middels schoolbezoeken aan de relatie. Ingeval van knelpunten wordt maatwerk geleverd waardoor er ruimte komt voor uitvoering. Vanuit Kocon worden bovendien lesmiddelen van de module alcohol voor leerlingen uit groep 7 en 8 aangeschaft en ter beschikking gesteld aan het basisonderwijs. 4. Interactieve ouderavonden met theater: Naar aanleiding van korte theaterscènes over herkenbare situaties en dilemma s wordt een open discussie met het publiek gevoerd over communicatie met pubers. Dit is een bestaand concept, maar wordt nog niet uitgevoerd in de regio. Het is namelijk een kostbare activiteit. In Katwijk organiseerde Factor W en theaterstuk ( Roes ) over het thema alcohol en drugs voor en oor jongeren. De DVD die hiervan gemaakt is wordt gebuikt tijdens scholingen. Verder is als Katwijks alternatief hiervoor aansluiting gezocht bij initiatieven van jongerencentrum Scum dat eerder debatten heeft georganiseerd over genotmiddelengebruik of een discussieavond heeft gehouden als start van de Frizzz-feesten. Kort geleden is als invulling van jongerenparticipatie een discussieavond over alcoholgebruik georganiseerd. 5. Uit met ouders: Ouders worden ontvangen op het gemeentehuis door de wethouder, krijgen daar een korte inleiding (met filmpje) en beginnen vervolgens in vier groepjes onder begeleiding (van gemeenteraadsleden) aan hun kroegentocht. Ouders krijgen uitleg over de onderwerpen: Dit is een enorm arbeidsintensieve activiteit waarbij het nog maar de vraag is hoeveel ouders bereikt worden. De mogelijkheid zal worden bekeken om een avond te organiseren waarbij ouders worden ontvangen op het gemeentehuis en zij een discussie kunnen aangaan met de horeca waarin zorgen geuit kunnen worden of men komt tot ideevorming. 4

4 6. Homeparty: Eenmalige groepsbijeenkomst bij ouders thuis van maximaal 2 uur. Ouders krijgen o.a. tips over hoe met alcohol (en drugs) in opvoeding om te gaan, bespreekbaar te maken, oefenen ouder-kind gesprek, informatie over alcohol (en drugs), informatie over verslavingszorg. Ouders worden gestimuleerd zich actief te blijven informeren. Dit is een bestaand concept, dat in Katwijk nog niet wordt toegepast. Het is wederom een zeer arbeidsintensieve activiteit waarbij het nog maar de vraag is hoeveel ouders ermee worden bereikt. Katwijk loopt echter al jaren met succes een min of meer vergelijkbaar initiatief. In het kader van de preventiesurvivals worden ouders van een groep jongeren namelijk ook vooraf geïnformeerd middels bijeenkomsten. Ook worden ouders concreet aangesproken als er reden is tot zorg bij een jongere. 7. Sturende brief: De zogenaamde burgemeestersbrief. Wordt in Katwijk al ingezet bij overlast. Dit voorbeeld wordt in de regio steeds meer gevolgd. Recent is ook een sturende brief met betrekking tot alcoholgebruik vanuit Kocon en de wethouder uitgegaan naar de opvoeders van kinderen in groep Alcoholpoli: Multidisciplinair (kinderarts en psycholoog) nazorgtraject voor jeugdigen die met alcoholintoxicatie in het ziekenhuis terecht komen. Bestaande uit een medisch, een verpleegkundig/ pedagogisch en psychologisch onderdeel. Start vanaf moment opname tot follow up gesprek 6 maanden later. Er is regionaal (nog) geen alcoholpoli. Het Bestuurlijk Overleg Alcohol zal zich er regionaal voor moeten gaan inzetten dat ziekenhuizen kinderartsen instrueren om stevig in te zetten bij alcoholvergiftiging, valbreuken of letsel door vechten waar alcohol vermoedelijk de aanleiding voor is geweest. Naast het verwijzen van jongeren naar Brijder, dient een proactief beleid naar opvoeders hier onderdeel van uit te maken. 9. Boete of kanskaart (Haltmaatregel alcohol+) De zogenaamde Haltmaatregel alcohol wordt in Katwijk al ingezet, evenals de Haltmaatregel drugs. De regio volgt. Geadviseerd wordt om in te stemmen met de plannen die worden ontwikkeld door de zorggroep Katwijk en door Kocon om ouders en volwassenen/ouderen te bereiken en om vanuit de regionale handreiking de enkele genoemde elementen die in Katwijk nog niet worden uitgevoerd verder op uitvoerbaarheid te onderzoeken en de mogelijkheden mee te nemen in het activiteitenplan 2013 van Platform Kocon. Toezicht op de naleving van de Drank- en Horecawet In 2007 heeft de gemeente Katwijk deelgenomen aan de pilot decentralisatie toezicht drank- en horecawet (DHW). In deze pilot is de bevoegdheid van de Voedsel en Waren Autoriteit (WVA) overgeheveld naar de gemeente. In het kader van de pilot zijn twee toezichthouders aangesteld die vanaf 2008 actief controles op de naleving van de DHW hebben uitgevoerd bij horeca en detailhandel. Na afloop van de pilot heeft de gemeente Katwijk de bevoegdheid tot het uitvoeren van toezicht op de DHW behouden. Wel dienden de toezichthouders uit eigen middelen gefinancierd te worden, waar in de pilot de financiering nog vanuit het rijk kwam. De gemeente Katwijk heeft momenteel 1 fte voor toezicht op de naleving van de DHW, verdeeld over twee toezichthouders. 5

5 Voor het monitoren van het effect van het lokale toezicht zijn er sinds 2007 in de gemeente Katwijk drie onderzoeken gedaan naar de naleving van de DHW in de sectoren waar alcohol wordt verstrekt. In 2007 is eerst de nulmeting uitgevoerd. De andere metingen dateren van 2009 en Uit deze onderzoeken blijkt dat in 2007 de naleving van de DHW in de verschillende sectoren binnen de gemeente slecht was. Bij de eerste meting was bij alle sectoren een verbetering te constateren. Bij de laatste meting bleek dat de detailhandel (supermarkten en slijterijen) nog steeds goed scoorden. De horeca en sportverenigingen scoorden slecht en jongerensociëteiten scoorden gemiddeld. Uit deze cijfers is te concluderen dat die sectoren waar het toezicht zich op heeft geconcentreerd een verbetering hebben laten zien. Op basis van de cijfers uit het laatste nalevingsonderzoek zijn in het najaar van 2011 controles uitgevoerd bij sportverenigingen. Tijdens deze controles zijn geen overtredingen geconstateerd, ondanks de intensivering van het toezicht in deze sector. Uit de gegevens van het nalevingsonderzoek blijkt dat er door sportverenigingen bij een aankooppoging slecht wordt gecontroleerd op leeftijden van jongeren. Uit de controles van de toezichthouders blijkt echter dat er nauwelijks aankooppogingen zijn van jongeren onder de 16 jaar. Op basis van de gegevens uit de nalevingsonderzoeken blijkt dat jongerensociëteiten en de detailhandel een redelijke naleving hebben van de DHW. Uit de controles van de toezichthouders blijkt dat er bij de sportverenigingen nauwelijks aankooppogingen zijn. Hieruit valt te concluderen dat in de sector horeca nog de grootste winst valt te behalen. Intensivering van het toezicht op de naleving van de DHW kan dan ook het beste gericht worden op de sector horeca. Tijdens het debat over het alcoholbeleid in de commissie welzijn op 20 maart jl. is door de fracties gediscussieerd over de intensivering van de toezicht en handhaving van de DHW. Er is enerzijds gepleit voor intensivering van het toezicht door het uitbreiden van het aantal fte s. Anderzijds werd ook het argument aangevoerd dat er in het kader van de bezuinigingen geen budget is voor een uitbreiding. De huidige inzet van 1 fte is berekend op basis van de aanwezige alcoholverstrekkende inrichtingen in de gemeente en het aantal controles per jaar voor elke type inrichting (zie bijlage 4 voor de berekening van de benodigde capaciteit voor de toezicht op drank en horeca uit het integraal vergunningen en handhavingsprogramma). Intensivering van het toezicht door middel van het uitbreiden van het aantal fte s resulteert in het verhogen van de frequentie van het aantal controles per inrichting. Binnen het huidige budget is er echter geen ruimte voor uitbreiding van het aantal fte s voor de toezicht op de DHW. Er zijn echter andere opties om de toezicht op de DHW te intensiveren. Momenteel zijn de DHW toezichthouders in verschillende mate bekend bij de horeca en andere inrichtingen die alcohol verstrekken. Een van de toezichthouders is algemeen bekend, de tweede nog niet. De bekendheid van de toezichthouders is nadelig voor het uitvoeren van controles. Bij het herkennen van de toezichthouder zal namelijk geen overtreding meer gepleegd worden. Daarom kan het nuttig zijn om toezichthouders uit te wisselen met andere gemeenten. Er zijn echter in de regio geen andere gemeenten die het eigen toezicht uitvoeren. Uitwisseling met andere gemeente is op dit moment lastig gezien de grote afstand tussen Katwijk en de andere gemeenten met eigen toezichthouders. Bovendien vereist het een goede onderlinge afstemming en uitwisseling via een samenwerkingsovereenkomst. Op dit moment is het daarom moeilijk toezichthouders uit te wisselen. Met de inwerkingtreding van de nieuwe DHW op 1 januari 2013 zullen buurgemeenten wel toezichthouders opleiden en aanstellen. Naar verwachting zal het nog enige tijd langer duren dan 1 januari 2013 voor deze toezichthouders operationeel zijn. Geadviseerd wordt deze ontwikkeling in de gaten te houden en t.z.t. buurgemeenten actief te benaderen voor eventuele uitwisseling van toezichthouders. Een tweede optie is de inzet van de weekendpoolers van de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA). De weekendpool is een groep jongere toezichthouders in opleiding die gespecialiseerd is in het controleren van de horeca. Een groot voordeel van de weekendpool is dat zij vanwege de jonge leeftijd niet opvalt in de horeca. De NVWA voert toezicht uit in de weekenden door verschillende personen van de weekendpool in te zetten, onder 6

6 begeleiding van een NVWA toezichthouder. De personen uit de weekendpool doen de constateringen en de toezichthouder van de NVWA verzorgt de verdere afhandeling van de controle. Indien op 1 januari 2013 de nieuwe DHW in werking treedt zal de weekendpool naar verwachting voor de periode van een jaar beschikbaar zijn voor gemeenten. Het is helaas op dit moment niet duidelijk met welke frequentie de weekendpool ingezet kan worden, omdat deze gedeeld zal moeten worden met andere gemeenten. Aangezien het echter op dit moment ook nog niet duidelijk is hoeveel gemeenten op 1 januari 2013 in staat zijn het eigen toezicht uit te voeren, zou dit kunnen betekenen dat er wel degelijk mogelijkheden zijn voor de gemeente Katwijk om de pool frequent in te zetten. Geadviseerd wordt om deze mogelijkheid uit te zoeken en zoveel mogelijk te benutten. Advies Geadviseerd wordt in te stemmen met voortzetting van het huidige verslavingsbeleid en met de extra inzet op ouders en volwassenen/ouderen, zoals hierboven omschreven. Aanvullend wordt geadviseerd om de mogelijkheden om in de toekomst gebruik te maken van de weekendpool en toezichthouders uit te kunnen wisselen met andere gemeenten, nader te onderzoeken om de toezicht op de naleving van de drank- en horecawet te kunnen intensiveren. Beoogd resultaat Een verantwoord alcoholgebruik in de gemeente Katwijk Argumenten 1.1 Het huidige beleid is integraal en biedt voldoende legitimatie om op de ingeslagen weg voort te gaan. 2.1 De nieuwe (gedeeltelijk nog uit te werken) activiteiten sluit aan bij de wens om meer in te zetten op ouders en ouderen/volwassenen. De in het activiteitenplan 2012 en in de handreiking aanpak ouders genoemde activiteiten sluiten aan bij de wens van de raad om meer in te zetten op de doelgroepen ouders en volwassenen/ouderen Intensivering van de toezicht op de naleving van de DHW leidt tot een betere naleving van de DHW Door het toezicht te intensiveren door de inzet van de weekendpool en het uitwisselen van toezichthouders worden de controles kwalitatief beter. Overtreders worden sneller gepakt en zullen na sancties eerder geneigd zijn de DHW na te leven Intensiveren van de toezicht op de naleving van de DHW geeft een beter beeld van overtreders en inrichtingen die zich wel aan de wet houden Uit het nalevingsonderzoek blijkt dat met name de sportverenigingen en de horeca slecht scoren. Uit ethische overwegingen worden de individuele inrichtingen waarbij overtredingen zijn geconstateerd echter niet prijsgegeven door de onderzoekers. Door het toezicht op de DHW te intensiveren door middel van de inzet van de weekendpool en het uitwisselen van toezichthouders, worden er naar verwachting meer overtredingen geconstateerd. Hierdoor wordt duidelijk welke inrichtingen zich niet aan de regels houden. Los van eventuele sancties is het voor het overleg met deze sectoren van belang te weten welke specifieke inrichtingen zich niet aan de regels houden De eventuele inzet van de weekendpool en uitwisseling van toezichthouders met andere gemeenten is een intensivering van het toezicht op de naleving van de DHW, die in het bijzonder is gericht op de sector horeca. Uit het nalevingsonderzoek en de controles van de toezichthouders blijkt dat in de sector horeca de meeste winst te behalen valt met betrekking tot het intensiveren van de toezicht op de DHW. Het doel van de weekendpool is het controleren in de horeca, wat effectief is gezien de jonge leeftijd van de toezichthouders van de weekendpool. De uitwisseling van toezichthouders met andere gemeenten is tevens gericht op de 7

7 horeca. Toezichthouders van andere gemeente kunnen effectief controleren in deze sector omdat ze niet bekend zijn als toezichthouder. Kanttekeningen 3.1. Er is nog geen duidelijkheid over de concrete mogelijkheden mbt de inzet van de weekendpool. Pas in de loop van het jaar wordt duidelijk wat de frequentie van de inzet van de weekendpool voor de gemeente zal kunnen zijn. De kans bestaat dat de inzet gedeeld moet worden met veel andere gemeenten. De uitgangspositie van de gemeente Katwijk is echter goed, omdat Katwijk een voorsprong heeft door de deelname aan de Pilot decentralisatie toezicht DHW. 3.2 Uitwisseling van toezichthouders met andere gemeente zal pas in een later stadium uitvoerbaar zijn, wanneer gemeenten uit de regio ook eigen toezichthouders hebben aangesteld. Gemeenten in de buurt van Katwijk hebben op dit moment geen toezichthouders. In het samenwerkingsverband van Holland Rijnland en het Bestuurlijk Overleg Alcohol wordt gewerkt aan een advies richting gemeenten om met de inwerkingtreding van de nieuwe DHW uitvoering te geven aan de verplichting toezicht te leveren op de naleving van de DHW. Op dit moment is er nog grote onzekerheid over hoe gemeenten deze toezichttaak willen gaan oppakken. Naar verwachting zullen de gemeenten uit Holland Rijnland op 1 januari 2013, bij de inwerkingtreding van de nieuwe DHW, nog geen toezichthouders opgeleid en functioneel hebben. Uitwisseling is pas mogelijk wanneer dit wel het geval is. 3.3 Intensivering van de toezicht op de DHW door verschuiving van de capaciteit van de toezichthouders van het taakveld milieu naar het taakveld DHW gaat ten koste van de capaciteit binnen het taakveld milieu. De capaciteit binnen het taakveld milieu wordt gekort door de intensivering binnen het taakveld DHW. De uiteindelijke gevolgen hiervan zijn op dit moment niet overzichtelijk. Deze ontwikkeling wordt nauwlettend gemonitord, om te voorkomen dat er binnen het taakveld milieu sprake is van kwaliteitsverlies. Indien er problemen worden geconstateerd wordt dit gerapporteerd en zal er een voorstel komen voor de uitbreiding van de capaciteit binnen het taakveld milieu. Middelen Er zijn geen aanvullende middelen nodig voor het voortzetten van het integrale verslavingsbeleid. De verscherping van het toezicht zoals hierboven omschreven levert evenmin extra kosten op, aangezien deze wordt uitgevoerd binnen het huidige budget. Commissie Tijdens de commissievergadering van 19 juni jl. hebben de commissieleden gevraagd om een aanvulling op het voorstel t.a.v. de intensivering van het toezicht en handhaving van de DHW. Deze intensivering van toezicht en handhaving op de DHW moet resulteren in extra toezicht op horeca-inrichtingen. Het grootste probleem in deze sector betreft het overtreden van het verbod alcohol te schenken aan personen onder de 16 jaar en het verbod personen onder de 16 jaar na 22:00 uur in een horeca-inrichting toe te laten of aanwezig te hebben. Dit beeld is niet gefundeerd op harde constateringen, maar op signalen uit de maatschappij. De commissie vraagt, naast de in het voorstel genoemde maatregelen, een verhoging van de capaciteit op toezicht en handhaving op de DHW. Deze verhoging van de capaciteit is gelijk aan de wens van het college. In de discussie in de commissie zijn verschillende vormen van intensivering van de toezicht en handhaving op de DHW besproken. Er is door de commissieleden geopperd budget vrij te maken voor meer capaciteit op de toezicht en handhaving van de DHW. In de discussie is door het college aangedragen dat er mogelijkheden zijn binnen de huidige capaciteit, door een verschuiving van inzet binnen taakvelden van het team toezicht en handhaving. 8

8 Momenteel is er één fte voor de toezicht en handhaving van de DHW. Eén fte voor een toezichthouder kost maximaal ,-. Binnen het huidige budget zijn er geen middelen om een extra toezichthouder in dienst te nemen. Voor het uitbreiden van het aantal fte voor de toezicht en handhaving op de DHW dient in de begroting geld gevonden te worden. Dit is niet erg efficiënt. Wanneer de nieuwe controleur bekend is binnen de horeca, vervalt de meerwaarde van deze nieuwe functionaris. Daarnaast is het niet noodzakelijk voor de capaciteit met 1 fte uit te breiden, aangezien alleen een intensivering op het toezicht van horeca-inrichtingen wenselijk is. In lijn met de opmerkingen in de commissie heeft het college gezocht naar een oplossing om de huidige capaciteit voor de toezicht en handhaving op de DHW te intensiveren, binnen de bestaande capaciteit. Momenteel zijn er 2 toezichthouders bevoegd voor de toezicht en handhaving van de DHW, die gezamenlijk 1 fte toezicht op de DHW vervullen. Naast dit taakaccent voeren deze toezichthouders controles uit binnen het taakveld milieu. Een feitelijke uitbreiding van de toezicht en handhaving op de DHW is te realiseren door een verschuiving van de capaciteit van de toezichthouders binnen deze taakvelden. Gezien de complexiteit van problematiek is het echter niet efficiënt simpelweg de frequentie van controles op horecainrichtingen te verhogen. Een controle in de horeca is immers meer gecompliceerd dan een controle in een supermarkt of een sportvereniging. Door slechts het aantal controles te verhogen wordt alleen de repressieve kant van het probleem benaderd. Een integrale benadering zal meer resultaat opleveren en is derhalve wenselijk. Geadviseerd wordt de intensivering van het toezicht op de DHW vorm te geven in een integraal handhaving project. In dit project dienen verschillende activiteiten gecombineerd te worden om te komen tot een zo goed mogelijk resultaat. Het gaat hier om een periodieke toename in het toezicht op horeca-inrichtingen, een bijgaande communicatiestrategie en passende handhavingsstrategie. Capaciteit voor de toezicht en handhaving kan worden gedekt binnen de huidige capaciteit. Dit kan gerealiseerd worden door een regelmatige periodieke verschuiving van de capaciteit van de DHW toezichthouders van het taakveld milieu naar het taakveld DHW, te beginnen in de periode van september 2012 tot december Aanvullend kunnen toezichthouders met andere taakaccenten de DHW toezichthouders ondersteunen. Uitgangspunt voor een DHW controle is dat er twee controleurs een controle uitvoeren. Deze regel is opgesteld voor de veiligheid van de toezichthouders. Er dient echter slechts 1 toezichthouder bevoegd te zijn op het gebied van de DHW. Een controleur binnen een ander taakveld, kan een DHW controleur vergezellen tijdens een controle. Dit ontlast de DHW controleurs, maar draagt tevens bij aan het onopvallend uitvoeren van de controles binnen de horeca. De periodieke toename van DHW controles binnen de horeca leidt tot een verdubbeling van het aantal controles op jaarbasis. Dit kost circa ,- aan loonkosten, welke ten kosten worden gebracht van het taakveld milieu. Mocht dit problemen opleveren binnen het taakveld milieu dan volgt hierover een nadere rapportage, met een voorstel voor eventuele uitbreiding van capaciteit op het gebied van milieu. Beslispunt 3 is aangepast n.a.v. de opmerkingen uit de commissievergadering van de commissie Welzijn op 19 juni jl. De verschuiving van de capaciteit van de DHW toezichthouders is van het taakveld milieu naar het taakveld DHW, is toegevoegd aan het voorstel. 9

9 Uitvoering Na goedkeuring van het voorstel wordt het beleid voortgezet zoals omschreven in bijlage 1 en voor 2012 zoals concreet beschreven in het activiteitenplan 2012 van platform Kocon. De aanvullende inzet op ouders en volwassenen/ouderen wordt uitgewerkt in 2012 en ingezet vanaf De mogelijkheden voor verscherpt toezicht worden eveneens in 2012 nader uitgewerkt en zo snel mogelijk ingezet. De concrete uitwerking van de inzet op al deze aandachtspunten zal in het activiteitenplan 2013 van platform Kocon worden opgenomen, dat de raad ter kennisname zal worden toegezonden (planning eind 2012). Het opstellen van de handhavingsprojecten zal georganiseerd worden vanuit de afdeling veiligheid. Het team Beleid en Strategie coördineert de projecten en de uitvoering ligt binnen het team Toezicht en Handhaving bebouwde omgeving. Het onderzoeken van de mogelijkheden voor intensivering van de toezicht op de DHW wordt gerealiseerd door het team Beleid en Strategie. Bijlage(n) 1. Brief van 23 februari jl. aan de Commissie mbt evaluatie verslavingsbeleid 2. Activiteitenplan 2012 Platform Kocon 3. Regionale handreiking aanpak ouders 4. Integraal vergunningen en handhavingsprogramma (pagina 17) Burgemeester en wethouders van Katwijk, De secretaris De burgemeester 10

10 Raadsbesluit Zaaknummer Programma Onderwerp : Zorg, welzijn, werk en inkomen : Aanvullingen op het verslavingsbeleid De raad van de gemeente Katwijk; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van Katwijk van 22 mei 2012.; gelet op artikel2, lid 2d van de Wet Publieke Gezondheid en artikel147, lid 2 van de Gemeentewet; BESLUIT: 1. In te stemmen met voortzetting van het huidige integrale verslavingsbeleid, zoals omschreven in bijlage In te stemmen met de extra aandacht voor ouders en volwassenen via de in het voorstel genoemde (deels nog nader uit te werken) projecten waarbij het platform Kocon betrokken is. 3. In te stemmen met het intensiveren van de toezicht op de Drank- en Horecawet door verschuiving van capaciteit van de DHW toezichthouders van het taakveld milieu naar het taakveld DHW en het nader onderzoeken van de mogelijkheden de naleving van de DHW te intensiveren doormiddel van de inzet van de weekendpool van de NVW A en de uitwisseling van DHW toezichthouders met andere gemeenten. Aldus vastgesteld door de raad van de gemeente Katwijk in zijn openbare vergadering van 5 juli De voorzitter 11

11 Gemeente Katwijk Koningin Julianalaan EW Katwijk Postbus AN Katwijk Gemeenteraad gemeente Katwijk Contactpersoon Mevrouw T.Cowall Maatschappelijke zaken Te bereiken op t.cowall@katwijk.nl Burgerservicenummer Zaaknummer Katwijk, 23 februari Uw referentie Verzenddatum Evaluatie en stand van zaken lokaal verslavingsbeleid Geachte raadsleden, De gemeente Katwijk voert al jaren een actief verslavingsbeleid, waarbinnen preventie, zorg, maatschappelijk herstel en handhaving integrale aandacht krijgen. Dat is hard nodig, want hoewel de Katwijkse trend mbt genotmiddelengebruik de landelijke volgt (er vindt ook hier bijvoorbeeld een afname plaats van het alcoholgebruik onder de jeugd van 12 tot 14), zijn de cijfers in onze gemeente hoger dan gemiddeld in de regio Zuid-Holland Noord. Dit past bij het feit dat Katwijk een gemeente is met veel inwoners met een lage Sociaal Economische Status (SES). Inwoners met een lage SES vertonen vaak een minder gezonde leefstijl. Onder een gezonde leefstijl vallen factoren als voldoende bewegen en gezond eten, maar ook een matig gebruik van genotmiddelen. Het is dus belangrijk in ons lokale gezondheidsbeleid op al deze factoren in te zetten. De aanpak van drugs- en overmatig alcoholgebruik, met name onder jeugd, is voor onze gemeente een van de speerpunten en wij hebben daartoe een meerjaren-werkplan verslavingsbeleid uitgewerkt en vastgesteld. De uitvoering van ons verslavingsbeleid is voor een belangrijk deel belegd bij het platform Kocon, dat hiervoor wordt gesubsidieerd door de gemeente. Op 1 november 2011 bent u op een informatie-avond door Platform Kocon rechtstreeks geïnformeerd over het brede scala aan uitgevoerde activiteiten. Op deze avond is, evenals op eerdere raadsbijeenkomsten, aangedrongen op een schriftelijke toelichting op de (on)mogelijkheden van een evaluatie van het lokaal gevoerde beleid. In deze brief willen wij hierover meer informatie geven. Toelichting mogelijkheden evaluatie Omdat effectmetingen een duidelijke kwantitatieve manier zijn om beleid te evalueren en resultaten aan te tonen, is eerst gekeken naar de mogelijkheden voor dergelijke effectmetingen. Hiertoe zijn enkele adviesgesprekken gevoerd met TNO. In een memorandum heeft TNO vervolgens laten weten dat een wetenschappelijk verantwoorde effectmeting van het gehele beleid op inhoudelijke gronden niet mogelijk is. Om effecten te kunnen meten hadden voorafgaand aan de start van de activiteiten nulmetingen plaats moeten vinden. Dat is toen niet gebeurd en kan niet alsnog gedaan worden. Een tweede moeilijkheid is dat het voor het meten van een effect van een activiteit nodig is om ervoor te zorgen dat je alle andere bepalende factoren onveranderd laat. Dit betekent bijvoorbeeld dat om het effect van het verspreiden van de alcoholfolder voor jongeren te kunnen meten, o.a. de determinanten reclame, wetten, handhaving, verkrijgbaarheid, naleving en prijs ongewijzigd hadden moeten blijven. Dit is eenvoudigweg niet mogelijk. Een gemeten effect kan in dat geval dus door allerlei factoren veroorzaakt worden. Het derde probleem bij effectmetingen is dat ze, als ze al mogelijk zijn, enorm kostbaar zijn. TNO noemde als prijs voor een T Rabobank BIC: RABONL2U info@katwijk.nl F IBAN: NL04RABO KvK-nummer: Op alle opdrachten zijn onze algemene voorwaarden van toepassing, die zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Leiden

12 2/8 Ons kenmerk dergelijk gedegen onderzoek naar het Katwijks beleid een prijs van rond de ,- en daarmee wordt dan nog slechts een onderdeel van het beleid onderzocht.. TNO laat ook weten dat het Katwijkse beleid (bijvoorbeeld door een panel van deskundigen) wel vergeleken zou kunnen worden met het beleid elders. Zo zou beoordeeld kunnen worden of het beleid in Katwijk op theoretische gronden effect gehad moet hebben of niet. Deze kwalitatieve onderzoeksmethodiek levert echter naar verwachting niet het resultaat dat we feitelijk willen hebben. Daarbij brengt deze afgeleide vorm (het panel van deskundigen) wederom aanzienlijke kosten met zich mee. Deze kosten staan wat ons betreft niet in verhouding tot de subsidie (in 2012 een bedrag van ) die Kocon jaarlijks ontvangt voor de uitvoering van ons beleid. We vinden het belangrijk te benadrukken dat er in landelijke databanken geen evidence-based interventie (bewezen effectief, dus categorie III) te vinden is op het gebied van verslavingspreventie. Op de website is slechts een aantal theoretisch goed onderbouwde interventies (I) en waarschijnlijk effectieve interventies (II) te vinden. Op 1 november is al duidelijk aangegeven dat het platform niet alleen werkt met deze bekende best practices, maar ook dat Katwijk in veel gevallen zelf de best practice vertegenwoordigt. Zie op de bovengenoemde website bijvoorbeeld de Haltafdoening Alcohol, die weliswaar onder Trimbos valt, maar mede in Katwijk is ontwikkeld en uitgewerkt. Of het nu gaat om de samenwerking tussen de verschillende partijen binnen Kocon of om de Halt-maatregel voor alcohol op straat, of om de nalevingsonderzoeken van alcoholverkoop aan 16-minners, Katwijk loopt voorop, is pilotgemeente als de mogelijkheid zich aandient en wordt zowel landelijk als regionaal beschouwd als een zeer actieve gemeente waarvan men wil leren. Geregeld worden medewerkers van de gemeente en de hier werkzame organisaties gevraagd om in de regio of in den lande toelichtingen te geven op de ketensamenwerking en de hier uitgevoerde activiteiten. Waar dat inhoudelijk en financieel mogelijk is wordt door Kocon effectonderzoek ingezet (te denken valt aan het Nalevingsonderzoek en het Retrainproject van Reinout Wiers, zie verderop in de tekst voor projectbeschrijvingen). Een aantal Kocon-activiteiten is bovendien gebaseerd op de uitkomsten van internationaal erkend Nederlands onderzoek (Neurobiologie door A.B Smit, Orthopedagogiek door R. Engels, Pas-interventie door I. Koning). Wij zijn dan ook van mening dat het door ons gevoerde beleid voldoende legitimatie biedt om op het ingeslagen pad voort te gaan. De nieuwe lokale nota verslavingsbeleid, die per 2013/14 zal ingaan, zal hier een vertaling van zijn, uiteraard met meeneming van de tegen die tijd beschikbare nieuwste ontwikkelingen en inzichten. Uiteraard blijven wij de cijfers voor genotmiddelengebruik monitoren via de peilingen van de GGD (zie voor de laatste cijfers ook de Kernboodschappen voor lokaal gezondheidsbeleid, die zijn meegestuurd met deze brief ). De volgende peiling vindt plaats in Een klein voorbehoud blijft daarbij bestaan, want deze onderzoeken worden nogal dwingend landelijk geharmoniseerd met betrekking tot de periode waarin ze plaatsvinden. De regionale GGD (en centrumgemeente Leiden) willen de nieuwe peiling echter absoluut in 2013 uitvoeren omdat de peiling inmiddels al een jaar is verplaatst. De uitkomsten van de nieuwe peiling zijn eind 2014 te verwachten. We hopen in deze uitkomsten uiteraard een indicatie van de effecten van het geïntensiveerde beleid van de laatste jaren te kunnen terugvinden. Toelichting lokale activiteiten 2011/2012 Omdat er op 1 november meerdere informatiebijeenkomsten waren gepland, konden helaas niet alle raadsleden aanwezig zijn bij de presentatie van het Platform Kocon. Om deze reden nemen wij hieronder een korte beschrijving op van de belangrijkste activiteiten waarbij Kocon betrokken is.

13 3/8 Ons kenmerk Preventie Signaleringsoverleg: Het Platform Kocon neemt deel aan het multidisciplinaire signaleringsoverleg (één van de casuïstiekoverleggen binnen het CJG) waarin zorggezinnen worden besproken. Daarnaast wordt voor het onderwerp genotmiddelen informatie, consult en advies ingezet voor aangesloten organisaties. Tevens wordt geadviseerd bij het inrichten van consultatiebijeenkomsten voor ouders/opvoeders. Hiertoe bestaat er samenwerking met het AMW, jongerenwerk, leerlingbegeleiding, JPP, Politie, Brijder, Bureau Jeugdzorg en de GGD. Actieve ontwikkeling publieke discussie: Risicovol genotmiddelengebruik is een samenlevingbreed probleem en vraagt een gezamenlijk gedragen verantwoordelijkheid in het bespreken en terugdringen hiervan. Het platform en de gemeente werken hierin nauw samen. Daar waar mogelijk worden publieke discussies aangegaan, bijvoorbeeld tijdens de uitvoering van reguliere activiteiten, tijdens gemeentelijke bijeenkomsten of in de media. Jongerenfolder: In 2011 is onder de ouders van alle jeugd van 12 tot 16 jaar een folder verspreid met daarin informatie over alcohol en de regels die gelden op straat in Katwijk. In de bijgevoegde brief is de ouders verzocht de folder aan hun kinderen te geven en de inhoud met hen te bespreken. Docentenscholing: Om genotmiddelengebruik door jongeren tegen te gaan zet de GGD het preventieprogramma De gezonde school en genotmiddelen in. Uitgangspunt: introductie van de norm geen alcohol onder 16 jaar, genormeerd drinken onder 21 jaar, niet roken en geen gebruik van soft- en harddrugs. De GGD werkt samen met scholen aan schoolbeleid, educatie van leerlingen, opvoedingsondersteuning aan ouders, deskundigheidsbevordering docenten, het introduceren van schoolregels i.h.k.v. een integraal handhavingsbeleid, aandacht voor vroegsignaleren en handvatten voor verwijzen ingeval van reden tot zorg. Middels de gezondheidscontroles door jeugdverpleegkundigen worden gesprekken gevoerd met jongeren/ouders als sprake is geweest van zorgwekkend blowen en/of drinken. Het personeel van een school wordt geschoold in kennis over middelen, over genotmiddelenproblematiek en in het herkennen van de signalen ervan. Deze scholing wordt aan scholen aangeboden in één pakket, in samenhang met de onderstaande oudervoorlichting, advies over het opstellen en handhaven van regels en het inrichten van een zorgstructuur. Scholen kunnen bij de GGD lesmaterialen verkrijgen en indien gewenst gastlessen. Oudervoorlichting: Ouders zijn het allerbelangrijkste referentiekader en voorbeeld voor hun kinderen, ook al hebben zij vaak het idee dat zij vanaf de puberteit niet langer belangrijk zijn in vorming van mening en gewoonten van hun kinderen. Ouders bepalen in belangrijke mate het rook- en drinkgedrag van hun kinderen. Om problemen te voorkomen is het sterk aan te raden roken en drinken zo veel als mogelijk uit te stellen tot het 16 e jaar. Praten en uitleggen zijn belangrijk in de meningsvorming maar daarbij is het voor ouders vooral zaak om regels te stellen én te handhaven. De aanpak van de ouderavonden is, in samenhang met de lessen voor leerlingen, gebaseerd op de PAS-interventie van I. Koning (de hoogst gewaardeerde interventie in de landelijke I-databank van het RIVM). Door de medewerking van de meeste Katwijkse scholen voor VO en de structurele aanpak lukt het om grote groepen ouders met deze boodschap te bereiken. In de afgelopen 3 jaar hebben ruim ouders deelgenomen aan de avonden. N.B. De cijfers laten zien dat overmatig alcoholgebruik niet alleen een probleem is dat onder jongeren speelt. Ook het gebruikscijfers onder volwassenen/ouderen laat een verontrustende stijgende lijn zien. Vaak wordt dit te laat onderkend, dwz als er al sprake is van verslaving. Om hieraan een halt toe te roepen is het van belang dat de omgeving van volwassenen/ouderen dit probleem vroeg signaleren. Ook consulenten van St. Welzijn Ouderen en Valent, verzorgers en verpleegkundigen krijgen om die reden informatie over (vroeg)signaleren van risicovol drinken onder volwassenen/ouderen.

14 4/8 Ons kenmerk Lokale IVA-instructie: De IVA instructie (Instructie Verantwoord Alcohol Schenken ) is bedoeld voor barvrijwilligers. In de meeste IVA-instructies is er vooral aandacht voor de mogelijke effecten van alcohol en wordt er een appel gedaan om de bestaande regels toe te passen. Vanuit het Platform Kocon is in samenwerking met de gemeente Katwijk een lokale IVA ontwikkeld, waarin naast landelijke wet- en regelgeving ook aandacht is voor de lokale regels (die verder gaan dan de landelijke). Sinds 2010 bieden de gemeente en Kocon deze instructie kostenloos aan de lokale verenigingen aan. De uitvoering vindt plaats door een toezichthouder en een medewerker van Kocon (via de GGD). Naast voorlichting over de risico s van het gebruik van alcohol, drugs en tabak ligt de nadruk in de lokale aanpak veel sterker op het nut en de noodzaak van een strenge naleving dan de bestaande instructies deden. Er zijn inmiddels 425 vrijwilligers in 16 bijeenkomsten geschoold. FRIZZZ-feesten/blaastests: Om jongeren te laten beleven dat je prima feest kunt vieren zonder tabak, alcohol en drugs zijn er vanaf augustus 2009 verschillende FRIZZZ-feesten georganiseerd. Ook het wijdverbreide fenomeen indrinken is hierbij niet geoorloofd en jongeren worden daarom bij aankomst gecontroleerd d.m.v. blaastests. De door Kocon aangeschafte blaastests staan overigens ook gratis ter beschikking van jongerenwerk, verenigingen en scholen in Katwijk. Ze worden inmiddels geregeld bij schoolfeesten gebruikt om te controleren op indrinken. Preventiesurvival: Jongerenwerkers benaderen actief groepen jongeren op straat. Soms is er sprake van zorgwekkend gedrag. Door het jongerenwerk kan bijvoorbeeld worden geconstateerd dat de jongeren veel roken of drinken of al bezig zijn met drugs. Sinds 1999 wordt er minstens één maar meestal twee keer per jaar een jonge hanggroep, waarover zorgen bestaan, meegevraagd op een survivalweekend. Het belangrijkste doel van de survival is het opsporen van problemen van individuele jongeren, met name wat betreft middelengebruik. Voorafgaand aan het weekend worden formulieren ingevuld en verwerkt door de GGD-medewerker, waarna zorgwekkende jongeren bijzondere aandacht krijgen tijdens het weekend. De politie neemt deel aan het kamp en geeft duidelijk aan wat de spelregels zijn op straat in Katwijk. Ook ouders en hulpverlening worden, indien nodig, ingeschakeld. Het weekend geeft jongerenwerk en politie de kans om de jongeren beter te leren kennen, meer inzicht te krijgen in hun situatie en beter de vinger aan de pols te houden. Nieuw in 2012: BOB-campagne (pilot): In maart 2012 start in de Duin- en Bollenstreek een twee maanden durende BOB-campagne gericht op bezoekers van sportkantines die met de auto komen. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu, de provincies, NOC*NSF en de betrokken sportbonden (KNVB, KNHB, KNKV en KNLTB) hebben besloten regionale pilots te houden om de BOB-gedachte ook in de sportwereld een vaste plaats te geven. In Zuid-Holland wordt de regionale pilot (maart t/m juni 2012) gehouden in de Leidse regio en de Duin- en Bollenstreek, gecoördineerd door het Regionaal Ondersteuningsbureau Verkeersveiligheid Zuid-Holland (ROV-ZH). Lokaal zal in samenwerking met de sportverenigingen bij deze campagne worden aangesloten. De lokale IVA-instructie maakt onderdeel uit van het lokale aanbod aan de clubs en wordt aangevuld met de BOB-campagne. Convenant sportverenigingen: Begin 2012 zijn alle Katwijkse sportverenigingen uitgenodigd voor overleg met de burgemeester over de nieuwe ontwikkelingen in wetgeving en over de uitkomsten van het derde nalevingsonderzoek (zie onder handhaving ). Kocon heeft concept-convenanten ontwikkeld die zouden kunnen bijdragen aan alcoholmatiging in de sportsector. Deze concepten zijn op de beide avonden met de aanwezige clubs besproken. De overige clubs ontvangen de concepten en hun verzoek om reactie nogmaals per post. Afgesproken is dat de clubs eind februari hun tekstuele reacties op het convenant bij de gemeente indienen, zodat uiteindelijk een tekst kan worden opgesteld waar zowel de gemeente als de verenigingen zich in kunnen vinden.

15 5/8 Ons kenmerk Convenant Oranjeverenigingen: Tijdens de gezamenlijke organisatie van een FriZZZ-feest tijdens het Najaarsfeest in Katwijk aan den Rijn, nam de Oranjevereniging Katwijk aan den Rijn het initiatief om met horecaondernemers en vrijwilligersorganisaties afspraken te maken over het schenken van alcohol en over de toezicht/ naleving op het gebied van alcohol en drugs. Hierbij werd hulp geboden door Platform Kocon door het aanbod van een model-convenant. Het voornemen is om in 2012 een convenant uit te werken dat als groeimodel ingezet kan worden. Doel is het verbreden van draagvlak voor alcoholmatiging en naleving door de deelnemende initiatieven aan alle Oranjefeesten. Spreekuren voortgezet onderwijs: In 2012 onderzoekt Kocon of de inzet van spreekuren (selectieve preventie) in het voortgezet onderwijs kunnen bijdragen aan het signaleren van opvallend of zorgwekkend gedrag. Gedacht wordt aan het opbouwen van een samenwerking tussen het Platform en jeugdverpleegkundigen van de GGD. Zo mogelijk wordt als pilot een aantal spreekuren ingezet om de meerwaarde hiervan (beter) te kunnen inschatten. Extra ouderavonden basisonderwijs: Vanuit de Doeluitkering voert de GGD ouderavonden uit in het regionale basisonderwijs. Katwijk wordt naar rato voorzien en daarom kan het aanbod niet op alle Katwijkse scholen worden uitgevoerd. Gelet op het belang van voorlichting aan ouders, wordt vanuit Kocon uitbreiding van het aantal ouderavonden mogelijk gemaakt. Wetenschappelijk onderzoek Retrain-programma: Professor Reinout Wiers, als hoofd van de faculteit ontwikkelingspsychologie verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, heeft een programma gemaakt waarmee mensen die gefixeerd zijn op alcohol van die fixatie afgeholpen kunnen worden: de zogenaamde retraining. Het programma is bewezen effectief voor alcoholisten en gedetineerden. Vanuit preventie weten we nu hoe de aanpak moet zijn voor 12- tot 14-jarigen die nog niet of nauwelijks gebruiken. Voor 15- en 16-jarigen die al roken en/of drinken is die duidelijkheid er nog niet. Mogelijk kan dit programma ook voor hen effectief zijn. In november 2011 en januari 2012 is de pilot van het retrainprogramma uitgevoerd voor leerlingen van de bovenbouw (> 120 leerlingen) op het Wellant College, hier in Katwijk. Dit is uniek, want het is voor het eerst dat dit gebeurt in het onderwijs in Nederland. Hopelijk blijkt de training effectief te zijn voor deze doelgroep. Zorg/maatschappelijk herstel: Project Reïntegratie: Het Project Reïntegratie biedt nazorg aan ex-verslaafden en ex-gedetineerden. Het gaat om een samenwerkingsverband tussen Stichting De Brug Midden Nederland, Brijder en GGZ Duinen Bollenstreek waarbij uitvoering van het casemanagement van het project gedelegeerd is naar De Brug. Voor huisvesting van ex-verslaafden en ex-gedetineerden (mits clean) is in nauwe samenwerking met Dunavie het aanbod Koconwoningen ontwikkeld (gemiddeld 4 op jaarbasis). De vrijwilligers (mentoren) spelen een belangrijke rol in de begeleiding en de weg naar maatschappelijk herstel. Op jaarbasis worden gemiddeld 15 deelnemers begeleid. Financiering vindt voornamelijk plaats vanuit de Doeluitkering. Project Nazorg ex-gedetineerden (pilot): In maart 2011 is Kocon gestart met dit project waarbij gedetineerden persoonlijk worden begeleid door twee trajectbegeleiders. Tegelijkertijd heeft de gemeente een nazorgcoördinator aangesteld die de meldingen over gedetineerde Katwijkers ontvangt en ervoor zorgt dat relevante informatie over de gedetineerde gedeeld wordt met de Penitentiaire Inrichtingen (PI s) en de trajectbegeleiders. De nazorgcoördinator en de trajectbegeleiders trekken gezamenlijk op om hulpvragen van gedetineerden op het gebied van Identiteitsbewijs, Werk en Inkomen, Onderkomen, Schulden en Zorg al tijdens detentie boven tafel te krijgen en op te lossen. Het doel is om recidive terug te dringen door ervoor te zorgen dat de overgang van detentie naar vrije samenleving zo soepel mogelijk verloopt en dat de ex-gedetineerden ondersteund worden bij hun terugkeer in de maatschappij. In de periode maart t/m december 2011 zijn 25 gedetineerden in de PI s

16 6/8 Ons kenmerk bezocht door de trajectbegeleiders van het project. Op een enkeling na wordt het bezoek en de geboden hulp door de gedetineerden zeer positief ontvangen en gewaardeerd. Maaltijdverstrekking daklozen: De warme maaltijdvoorziening vindt plaats in het Inloophuis van Stichting De Brug. De eigen bijdrage voor de maaltijd is 1. Voor 2012 is de verwachting dat het aantal personen stabiliseert op het gemiddelde van 12. Voedselbank Katwijk: Op verzoek van de gemeente en de Voedselbank treedt Stichting Kocon sinds juni 2009 op als huurder van het pand aan de Cleijn Duijnplein 12 voor de Voedselbank Katwijk. De Voedselbank draagt zelf bij aan de energiekosten. Aanpak overlast Strategisch overleg/driehoeksoverleggen: Maandelijks vindt er overleg plaats tussen de driehoekspartners Gemeente (wijkregisseurs), Jongerenwerk en Politie. Hierbij wordt het electronisch meldsysteem Tringo gebruikt waarin alle meldingen van overlast door de genoemde partijen zijn opgeslagen. De meldingen zijn leidend in de driehoeksoverleggen. Per melding wordt bekeken of aanvullende acties nodig zijn. Problematiek die de driehoek overstijgt of om nieuw beleid vraagt wordt op de agenda gezet van het Strategisch Overleg Hangjongeren en Vandalisme, dat maandelijks plaatsvindt en waarin buiten de gemeente (afdelingen Maatschappelijke Zaken, Wijkwerk en Veiligheid) ook het Jongerenwerk, Politie en Halt zijn vertegenwoordigd. Burgemeestersbrief, ouderbijeenkomsten: In 2009 kwam er vanuit de politie en het jongerenwerk het signaal dat jongeren met jongere leeftijd (circa 12, 13 jaar) gezien werden bij hanggroepen met oudere personen (rond de 18 jaar oud). Daarnaast was er in deze periode geen directe koppeling richting ouders van jongeren die een boete kregen voor het bezitten van alcohol op straat. Op basis van deze signalen is de burgemeestersbrief ontwikkeld. De politie noteert de namen van jongeren die bijzondere overlast veroorzaken, een overtreding plegen of bijzonder jong zijn om te hangen bij de groep waar ze worden aangetroffen. Deze namen worden doorgespeeld naar de gemeente. Vanuit de gemeente wordt er een brief gezonden aan de ouders van de betreffende jongere. In de brief wordt het probleem toegelicht en wordt de ouders gevraagd het probleem met hun kind te bespreken. De ouders wordt ook hulp aangeboden in de brief, via het platform Kocon en de wijkagent. De burgemeestersbrieven worden als positief ervaren. Veel ouders hebben contact gezocht met de gemeente of de politie n.a.v. het ontvangen van een brief. Doordat de ouders actief contact zoeken krijgen de gesprekken een positieve wending. In het verleden zocht de politie uit eigen initiatief contact met ouders van jongeren waarover zorgen bestonden. Deze gesprekken gingen vaak moeizaam. In verschillende gevallen is een complete hanggroep aangeschreven n.a.v. problemen binnen de groep. De ouders zijn hierna via de burgemeestersbrief uitgenodigd voor een voorlichtingsbijeenkomst. Deze bijeenkomsten zijn een samenwerking tussen gemeente, politie, de GGD en het jongerenwerk. De problemen van de jongeren worden tijdens deze ouderbijeenkomsten besproken met de ouders. Veelal staat alcohol hierbij centraal. Inmiddels zijn er (in 2009, 2010 en 2011) in totaal 125 individuele burgemeestersbrieven verzonden. Daarnaast zijn er ook ruim 800 gezinnen in Rijnsburg aangeschreven over de overlast die jongeren daar s nachts veroorzaken. Inzet Bikers: In het centrum van Rijnsburg wordt in de nacht van zaterdag op zondag overlast veroorzaakt door jongeren die weggaan of terugkomen van het uitgaan in Noordwijk. Deze overlast bestaat voornamelijk uit geluidsoverlast, vervuiling en vernieling. Vooral bij de terugkomst van de jongeren uit Noordwijk tussen 2:00 en 3:30 uur in de zondagnacht wordt veel overlast ervaren door de bewoners. In 2010 heeft de gemeente in samenwerking met politie en jongerenwerk een project gedraaid om de overlast te verminderen. Bikers zijn ingehuurd die de jongeren vroegen om direct te vertrekken nadat ze waren afgezet door taxi s. Ook volgden ze de grootste groepen jongeren op hun weg naar huis om zo overlast te voorkomen. Deze aanpak werkte vrijwel direct en ook in 2011 zijn

17 7/8 Ons kenmerk de bikers succesvol ingezet. De overlast in het centrum van Rijnsburg is sterk afgenomen. Daarom is besloten om de inzet van de bikers ook in 2012 voort te zetten. Handhaving Haltmaatregel (begonnen als pilot): In de gemeente Katwijk worden jongeren tot 18 jaar die op straat alcohol of softdrugs gebruiken of in het bezit zijn hiervan doorverwezen naar Halt. Op 2 juli 2009 is de pilot voor de Halt- maatregel alcohol gestart. Aanleiding hiervoor was het gebrekkige effect van de boete voor het overtreden van het verbod alcohol te bezitten op straat. Verder werd er gezocht naar de mogelijkheid ouders te betrekken bij het probleem van overmatig alcoholgebruik door jongeren. Binnen de pilot worden jongeren met hun ouders uitgenodigd bij Halt. Hier krijgen de jongeren een leeropdracht en een taakstraf (afhankelijk van de leeftijd van de jongeren). Als afronding van de haltafdoening krijgen de jongeren twee voorlichtingsbijeenkomsten over alcohol/softdrugs. Deze bijeenkomst wordt verzorgd door Brijder Verslavingszorg. Voor de ouders is er tevens een voorlichtingsbijeenkomst over de omgang met jongeren en genotmiddelen. De jongeren krijgen daarna huiswerk mee, waarbij ook de ouders weer een rol spelen. De week daarna komen de jongeren nogmaals waarbij dan o.a. het huiswerk wordt besproken. De bijeenkomsten worden door zowel de jongeren als de ouders als positief ervaren. De haltafdoening softdrugs is sinds 1 november 2011 in werking getreden. Beide maatregelen zijn voortgekomen uit de samenwerking tussen Politie Hollands Midden, Halt Hollands Midden Haaglanden, het Openbaar Ministerie, Brijder verslavingszorg, het Nederlands Jeugdinstituut, gemeente Teylingen en de gemeente Katwijk. In 2009 zijn er 34 jongeren doorverwezen naar Halt. In 201o waren dit er 52 en in 2011 waren dit er 83. Lokale Handhaving Drank- en horecawet (begonnen als pilot) & Nalevingsonderzoek: Jongeren starten te jong met het drinken van alcoholhoudende drank en drinken daarvan te veel. De verkrijgbaarheid van alcohol speelt hierbij een belangrijke rol. De belangrijkste bepaling in de huidige Drank- en Horecawet is dat geen alcohol verkocht mag worden aan jongeren onder 16 jaar. Om te onderzoeken in hoeverre dit verbod wordt nageleefd heeft Kocon in samenwerking met de gemeente in 2007 lokaal onderzoek uit laten voeren door STAP en de Universiteit Twente. De uitkomst daarvan was dat de correcte naleving door de verkopers slechts 11% (!)) bedroeg. In het kader van een landelijke pilot heeft de gemeente Katwijk vervolgens de mogelijkheid gekregen om de controle op de naleving van de Drank- en Horecawet lokaal uit te voeren (i.p.v. door de landelijke werkende Voedsel- en Waren Autoriteit). Sinds de inzet van deze pilot zijn ook een 2 e en 3 e onderzoek gehouden. Daaruit blijkt dat de naleving gestegen is naar 31%. Omdat het 1 e onderzoek gebruikt kan worden als nulmeting kan de stijging van de naleving, met enige voorzichtigheid, als effect toegeschreven worden aan de lokale controle. Andere determinanten als prijs, regels en beleid van de koepelorganisaties voor verkopers zijn bij ons weten niet veranderd. Het onderzoek laat als aanwijzing naar de toekomst ook duidelijk zien dat als er geïnvesteerd wordt in controles in een bepaalde sector, de nalevingspercentages in die sector duidelijk beter worden. Met name de stijging van het nalevingspercentage in de detailhandel is opvallend. Deze sector is intensief gecontroleerd vanaf de start van de pilot. Bij de nulmeting scoorden de supermarkten een nalevingspercentage van 29% en slijterijen scoorden 25%. Bij de laatste meting scoorden de supermarkten echter een nalevingspercentage van 58% en de slijterijen 88%. Het huidige totale gemiddelde van 31% naleving is weliswaar een verbetering, maar is uiteraard niet het gewenste niveau van naleving. De gemeente heeft al besloten om uit eigen middelen ook in de toekomst de lokale controle te bekostigen. Een 4 e meting kan in toekomst laten zien of deze inzet effectief is. Wij hopen u op deze wijze voldoende te hebben geïnformeerd over ons integrale lokale verslavingsbeleid en de redenen waarom wij van mening zijn dit beleid te moeten voortzetten.

18 8/8 Ons kenmerk Het platform Kocon heeft een aanvullende presentatie van een half uur voorbereid over de in den lande beschikbare gegevens over interventies op dit gebied. Mocht hieraan behoefte zijn, dan kan deze presentatie uiteraard tijdens een vergadering van de Commissie Welzijn worden gehouden. Voor meer achtergrondinformatie over cijfers, Kocon en ons lokale beleid verwijzen wij u ten slotte naar de volgende stukken: -Gezondheid in Beeld in Zuid-Holland Noord (GGDHM 2011) -Werkplan Verslavingsbeleid Activiteitenplan Kocon Begroting 2012 Kocon -Factsheet resultaten 3 e Nalevingsonderzoek -Jaarverslag Project Reïntegratie Hoogachtend, BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN KATWIJK Namens dezen, Burgemeester J. Wienen Wethouder I.G. Mostert Kopie aan: T. Cowall, B. Meskers, P. Broersen, J. van Diepen, A. de Roode, A. van Oost, Th.J. van Huizen, M.P. Luijk, E.H.M. van der Heijden, C. C. Star, C. van Keulen, S. Molenaar, A. Veenstra, Griffie.

19 Activiteitenplan 2012 Overzicht voorgenomen activiteiten van Platform Kocon Alcohol & Drugs voor het jaar 2012 op het gebied van onderzoek, preventie en maatschappelijk herstel in de gemeente Katwijk Platform Kocon Katwijk, oktober 2011

20 Inleiding Voor u ligt het Activiteitenplan 2012 van het Platform Kocon Alcohol & Drugs. Het Platform richt zich op verslavingspreventie, verslavingszorg en maatschappelijk herstel in Katwijk waarbij het Werkplan Verslavingsbeleid van de gemeente Katwijk het kader vormt voor het opstellen van het jaarlijkse activiteitenplan. Doelgroepen waar Kocon zich in 2012 op richt zijn onder andere: jongeren onder 16 jaar, hun ouders en volwassenen/ouderen. Met de gemeente Katwijk is overeengekomen dat er ruimte is om onvoorziene activiteiten uit te voeren naar aanleiding van de actualiteit. Dit kán betekenen dat dit ten koste gaat van een geplande activiteit. Wanneer een dergelijke situatie zich voordoet dan zal het Platform Kocon hiervan melding maken bij het bestuur van Stichting Kocon. Vanuit haar verantwoordelijkheid als subsidievrager en als gesprekspartner naar de gemeente zal de stichting deze wijziging tijdig neerleggen bij de verantwoordelijke portefeuillehouder. De betrokken organisaties zijn bereid om zich in te spannen om de voorgenomen activiteiten te realiseren. Uitwisseling, afstemming en bewaking van de voortgang vindt plaats tijdens de centrale platformvergaderingen. De uitwerking vindt plaats in verschillende werk- en projectgroepen. Indien nodig zal de Stichting Kocon (lokale) ontwikkelingen onder de aandacht brengen van het gemeentebestuur, zodat hier tijdig op ingespeeld kan worden. Vanuit Kocon zal telkens bij een nieuw op te starten activiteit bekeken worden of een (wetenschappelijke) nulmeting en/of effectmeting mogelijk is en wat de kosten zijn. Het gaat dan vooral om (on)mogelijkheden van effectmeting met betrekking tot gedragsverandering door een onafhankelijke organisatie en op wetenschappelijke basis. Uitvoering van effectmetingen zijn alleen mogelijk wanneer organisaties, zoals een universiteit en/of de gemeente Katwijk, bereid zijn om hiervoor budget beschikbaar te stellen. 1 Het Activiteitenplan 2012 is zo realistisch als mogelijk opgesteld; vooraf vond een inventarisatie en discussie plaats over het nut, het bereik en de kosten van activiteiten. De wijzigingen ten opzichte van 2011, zoals het beëindigen van enkele activiteiten en nieuwe activiteiten, lichten we toe in Hoofdstuk 1. Hierna volgt in Hoofdstuk 2 een omschrijving van de voorgenomen activiteiten in 2012 en het geschatte bereik. De uitvoering van het Activiteitenplan 2012 vraagt opnieuw veel inspanning. We verwachten dat dit mogelijk is omdat de betrokken organisaties dit plan onderschrijven en bereid zijn om een bijdrage te leveren aan de realisatie hiervan. De Stichting en Platform Kocon hopen op die manier ook in 2012 weer een bijdrage te kunnen leveren aan het verslavingsbeleid van de gemeente Katwijk. Voorzitter Platform Kocon Hans Moolenburgh