DE HOLLANDSCHE KOFFIJ-HANDEL HET KOFFIJVEILING-STELSEL

Transcriptie

1 Vati den Schrijver. DE HOLLANDSCHE KOFFIJ-HANDEL y. HET KOFFIJVEILING-STELSEL Federlandsclie Handel-Maatscliappij, BESCHOUWD DOOR J. T. WITKAMP, KOJ?FIJ-MAKELAAK TE ROTTERDAM. - ^ ' -/ó

2 X I

3 DE HOLLANDSCHE KOFFFIJ-HANDEL EN HET KOFEIJYEEmG-STELSEL DEIi Nederlandsche Handel-Maatschappij, BESOHOT'WD DOOR J, T. WITKAMP, KOFFIJ-JIAKELAAB TE ROTTERDAM.

4

5 Het wordt waarlijk steeds moeijelijker om, na al wat reeds omtrent liet Koffij-Veiling-stelsel der Nederlandsclie Handel-Maatscliappij gesclireven is, nieuwe argumenten aan te voeren, nieuw licht te verspreiden. Men komt spoedig tot de overtuiging, dat dit onderwerp reeds zoo van alle zijden is beschouwd, dat er niets meer te onderzoeken overblijft en dat men slechts tot herhalingen komt van hetgeen A. of X. reeds vroeger heeft bewezen of bestreden. Intusschen hebben wij meer en meer ervaring opgedaan en daarmede moeten wij trachten ons voordeel te doen. Zoo ooit een jaar rijk aan leering is geweest voor den Koffijhandel, dan is het voorzeker het tegenwoordige. Ik wil dus den loop van het artikel in dit jaar, eens aan eene beschouwing onderwerpen, waarbij ik mij voorstel de Hollandsche Kofajmarkt te vergelijken met haar grootsten concurrent. Alvorens wensch ik echter in herinnering te brengen dat de Hollandsche Koffijmarkt niet meer het standpunt van eenige jaren vroeger inneemt. De belangrijke toename der productie van met Java-Koffij concurrerende soorten, heeft haar een geheel ander standpunt aangewezen. Van beheerscheresse der markten van zuiversmakende Koffij, is zij in de laatste jaren ondergeschikte, in plaats van toongeefster is zij vassaal geworden. Een vlug-

6 4 tige blik op de toegenomen productie van Ceylon en Santos sedert weinige jaren, en op de stilstand der productie van Java, wordt hier gevorderd. UITVOER VAN CEYLON, in liet oogstjaar vau 1 October tot 30 September: 1855/56 44Ö.198 Cwt. 18G4/r>5 87{>.097» 1868/G > UITVOER VAN SANTOS, in bet oogstjaar van 1 Julij tot 30 Junij: 1858/ Balen. 1864/ » 1868/ «GOUVERNEMENTS-OOGST OP JAVA. iu Picols.» » »» » geraamd voor Ik beb van de Java-oogsten de meest gezegende genomen, om aan te toonen dat de productie in de laatste jaren niet is vooruit gegaan. De belangrijke toename der productie van Engelsch Indië, welke vooral dit jaar ruime toevoeren naar Londen leverde en welke productie op ca. 400,000 cwt. kan geschat worden, zal ik buiten rekening laten. Reeds blijkt dat in betrekkelijk weinige jaren de productie van Ceylon en Santos meer dan verdubbeld is, ter-

7 5 wijl wij zullen aannemen dat die van Java stationair is gebleven. Dat Londen door zijne veel belangrijker toevoeren der laatste jaren, die voor verre weg het grootste gedeelte uit met Java-Koffij concurrerende soorten bestaan, een toongevende markt is geworden, zal wel geen betoog behoeven. Op die markt zijn in de eerste 10 maanden dezes jaars, tot balen gereduceerd, meer dan 1,000,000 balen Koffij in de iedere week daar plaats hebbende veilingen verkocht. In de eerste tien maanden van dit jaar werden door de N. H. M. in Holland in hare veilingen 652,000 balen verkocht. Van deze kwantiteit waren 77,683 balen, dus 12 %, van meer of minder onzuiveren smaak, welke Koffij nog meer direct met de vreemde bijsoorten heeft te concurreren. Ik meen thans duidelijk genoeg te hebben aangetoond dat Holland onder de Europesche markten niet meer de plaats bekleedt van vroeger, en dat die verandering eerst in de laatste jaren heeft plaats gevonden, leeren wij uit de aanvoeren van Koffij in Londen, welke van 530,000 cwt. in 1855 tot op 910,000 cwt. in 1863 en tot op 1,450,000 cwt. in 1868 zijn geklommen. De aanvoeren van Koffij in Londen zijn dus sedert 1855 met 170 % toegenomen. In Holland daarentegen bleven dezelve tamelijk stationair. Leerzamer periode als de Koffij-handel in 1869 voor Holland heeft opgeleverd zal bezwaarlijk te vinden zijn.

8 6 Een ieder herinnert zicli de speculatie-geest die in het laatst van Maart ontstond en reeds in April het ciilminatiepimt bereikte. De gronden waarop deze speciilatiegeest gebaseerd was, gebleken zijnde onjuist te wezen, moest de teleurstelling te grooter zijn naarmate de verwachtingen hoog gespannen waren. Immers reeds had men zich ongekende prijzen voorgespiegeld! De April-veiling der N. H. M. was het keerpunt en reeds in de daarop volgende maand was de door de K H. M. aangeboden kleine kwantiteit van balen slechts tot eene verlaging van circa 10 % te realiseeren. De daling bleef voortgang maken en de N. H. M vond zich genoopt in hare Junij-veiling van de aangeboden 64,320 balen niet minder dan 37,756 balen op te houden, daar zij onder de taxatie, die 1- a 1 Cts. beneden de prijzen der Mei-veiling was opgemaakt, niet wilde loslaten. Hierop trad de zomer-stilstaud der veilingen in en werd als het ware de Hollandsche Koffij-markt gesloten tot de Augustus-veiling. Intusschen vervolgde het artikel op andere markten zijn natuurlijken loop, en de daling maakte steeds verderen voortgang. Terwijl Holland steeds spartelde tegen den stroom en de zaken aldaar zich bijna bepaalden tot de vcrkoopen bij particuliere importeurs, die niet tot houden geneigd waren, hield Londen zijn gewone veilingen en werd aldaar in de maanden Junij, Julij en Augustus een kwantum van meer dan 380,000 balen Koffij in veiling verkocht en 16,320 tons afgeleverd, tegen 16,000 tons in de corresponderende maanden van Met den afzet in Holland echter was het treurig gesteld en bedroegen de afleveringen in do maanden Junij, Julij en

9 7 Augustus bij de N. H. M. slechts 82,821 balen, tegen 195,092 bellen in cle gelijke maanden des vorigen jaars. Om ecliter liet verschil nog duidelijker te doen uitkomen tusschen de markt, die bij dagelijksche verkoopen steeds het artikel zijn vrijen loop liet, en onze markt, alwaar men zich tegen den dagelijkschen handel nog schijnt te willen verzetten, laat ik hieronder volgen eene vergelijking der AFLEVERINGEN IN LONDEN lil April Tons Tons.» Mei 3.030» 5.270»» Junij 3.940» 4.280»» Julij 6.240» 6.150»» Augustus » Hieruit ziet men dat Londen, met zijne wekelijksche veilingen, in de maand der hoogste prijzen (April) een afzet had 24 % grooter dan in de corresponderende maand des vorigen jaars. De gevolgen der reactie deden zich in de volgende maand in den afzet sterk gevoelen. In Junij echter hadden de afleveringen weder bijna die van het vorige jaar bereikt en in de beide volgende maanden overtroffen zij reeds weder die van Julij en Augustus Hoe geheel anders liep het in Holland. Bij gemis aan behoorlijke statistieke opgaven zijn wij ter beoordeeling van den afzet geheel aangewezen op de afleveringen bij de N. H. M., die echter tot maatstaf kunnen dienen.

10 8 De afleveringen bij de N. H. M. bedroegen: In April Balen Balen.» Mei » »» Junij » »» Julij » »» Augustus » *» September » »» October » » Balen Balen. In Holland was dus in de maand der hoogste prijzen de afzet bijna 20 % Idelner dan in de corresponderende maand van Terwijl in Londen de markt zich van den schok der reactie reeds in Junij genoegzaam hersteld had, bleef in Holland de tering voortwoeden en herstelde de markt zich eerst door den verkoop in de Augustus-veiling der K H. M. Intusschen had de verkooper al het nadeel van de toen heerschende lagere prijzen, die inmiddels sedert de Junij-veiling successivelijk weder c^ 10 % gedaald waren. Men kan dus aannemen dat de Hollandsche markten eerst drie maanden later dan Londen in hunnen normalen toestand waren teruggekomen. Zijn er sterker bewijzen noodig van het noodlottige eener gekunstelde markt en zou men sprekender bewijzen willen hebben van het doeltreffende van een natuurlijken verkoop? Londen is steeds doorgegaan met te verkoopen en af te zetten tot de prijzen die de steeds bewegelijke marktwaarde daarstelde. Holland echter

11 met zijne periodieke veilingen, heeft liet volle nadeel daar-. van ondervonden. Zal men nu, terwijl alles om ons heen vooruit streeft, moedeloos worden en in plaats van ons in te spannen om met den vooruitgang gelijken tred te houden, weder teruggaan? 9 Mogelijk zal men beweren dat de Koffij-handel van Londen met dien van Holland niet kan vergeleken worden, omdat daar vele verkoopers zijn en men hier tegenover één verkooper staat. Intusschen moet ik er op wijzen dat wekelijks in Londen kwantiteiten verkocm worden, veel belangrijker dan de N. H. M. zou kunnen aanbieden. Er zijn dit jaar weken geweest dat aldaar 35, 40, ja zelfs eene week dat een kwantum van meer dan 50,000 balen in veiling is verkocht. In den regel wordt in de veilingen in Londen steeds verkocht, ophouden behoort daar tot uitzondering. Nu zou de N. H. M. wekelijks gemiddeld sle.chts 15 a 20,000 balen kunnen verkoopen, die tot de marktwaarde even goed hun weg tot de consumtie zullen vinden als zulks in Londen met zooveel grootere kwantiteiten het geval is. Het gebruik voor de Java-Koifij bestaat en behoeft niet nog gecreëerd te worden. Of de Koffij eens in een jaar of dagelijks verkocht wordt, het einde zal toch altijd moeten zijn dat zij gebruikt wordt. Men zal toch wel niet willen beweren dat de Java-KofBj meer gebruikt zal worden, wanneer men die weinig aanbiedt of minder, wanneer men die den gebruikers om zoo te zeggen dagelijks tot de waarde van den dag voorzet. Verder moet niet uit het oog worden verloren, dat

12 10 bij zeldzaam aanbod alle gebruikers, zelfs al wilden zij, niet in staat zijn om voor maanden voorraad op te doen. Het stelsel van koopen from tjie hand to tlie mouth is door de versnelde communicatie bij de detaillanten genoegzaam regel geworden. Daar echter voor de behoefte van een of meer maanden zou moeten verkocht worden, zullen koopers tusschen beiden moeten treden, die hetgeen de detaillaut te veel is om op eens te koopen, overnemen. Dat deze niet uit loutere philautropie tusschen beide zouden komen, kan wel worden aangenomen. Ik kom hierdoor van zelve op de speculatie-geest, die groote periodieke veilingen, volgens sommiger beweren, zouden opwekken. Wanneer de wijze van verkoop zoodanig ingerigt is, dat de gebruikers niet bij magte zijn om de aangeboden kwantiteit op een moment te bemeesteren en er speculanten gevorderd worden om het overtollige over te nemen en Avat voor hen te bewaren, dan zal, dunkt mij, het moeijelijk te bewijzen zijn dat dit in het belang van den verkooper zou wezen. Oorzaken tot speculatie, die in de positie van het artikel hun grondslag hebben, zullen zich toch wel altijd doen gelden. Verder ontmoet ik nog een argument dat ten gunste van de vroegere halfjaarlijksche veilingen wordt aangevoerd. Terwijl namelijk onder het halfjarige stelsel van 1848/63 slechts 3 malen werd opgehouden, is zulks bij het maandelijksche stelsel in 1864/69 reeds 4 malen gebeurd. Kan dit argument wel ernstig en eerlijk gemeend zijn? Lag de oorzaak van het ophouden in 1864/69 dan in het artikel zelve of in betrekkelijk zeer geringe verstoringen? Waren de gevolgen voor den verkooper zoo

13 11 noodlottig? Het is de moeite waard om dit te onderzoeken. In de Mei-veiling van 18GG werden van balen balen opgehouden; in de Junij-veiling van dat jaar van balen weder balen, en in beide veilingen tot den prijs van 40 Cis. voor goed ord. Java. De oorzaak hiervan lag niet in het artikel zelve, maar, in Mei, in de finantiëele crisis in Londen en de vrees voor oorlog tusschen Pruissen en Oostenrijk; in Junij, in de voortduring der ongunstige politieke en finantieéele aangelegenheden. DezeKoffij's werden, toen deze oorzaken voorbij waren, in de daarop volgende Augustus en Septemberveilingen tot 44 en 441 Cts. voor goed ord. verkocht. In 1867 werden in de April-veiling van 102,700 balen 51,126 balen opgehouden. De oorzaak lag alweder niet in het artikel, maar in de vrees voor noodlottige gevolgen der Luxemburgsche kwestie. Deze Koffij werd in de daarop gevolgde Junij-veiling, nadat de Europesche vrede gered was, meereudeels 1 Ct. en meer boven de opgehouden prijzen verkocht. Ten slotte werd nog in Junij 11. opgehouden en wel 37,756 balen van de 64,320 balen. Hiervan kan men zeggen dat de oorzaak in het artikel zelve lag en ik wil haar niet verder onderzoeken. Het resultaat heeft niet aan de verwachting beantwoord. De 20,214 balen die hiervan in de laatste October-veiling zijn voorgekomen, moesten van 2 tot 5 i Cts. beneden de opgehouden prijzen worden verkocht. Hier tegenover kan ik stellen het ophouden in Nadat door speculatie de prijs van goed ord. Java tot in den zomer was opgedreven tot 43/43 i c, trad eenige reac-

14 12 tie in. In de nuj a ars veilingen der N. H. M. vonden de te Rotterdam geveilde 191. SCO balen tot 41 Cts. voor goed ord. koopers. In de drie dagen later plaats gehad hebbende veiling te Amsterdam werden van de 343,289 balen 178,285 balen opgehouden, en de Middelburgsche veiling van 38,546 balen werd ingetrokken, daar de N. H. M. vermeende niet onder den te Rotterdam bedongen prijs te moeten verkoopen. Met deze 216,831 balen moest de K H. M. de daarna gevolgde finantiële en handelscrisis doorworstelen, om die in hare voorjaars-veiling van 1858 te verkoopen tot Cts. voor goed ordinair, dus 33 % lager. In het voorjaar van 1854 werden balen opgehouden, die eenige dagen later i Ct. hooger werden verkocht. Eindelijk in 1850 werden in het voorjaar balen opgehouden tot 33 Cts. voor goed ord., die in de najaars-veilingen tot 261- a 27 Cts. voor goed ord. moesten verkocht worden. Ook hier lag de oorzaak in het artikel, namelijk in de overdreven speculatiegeest en opdrijving der prijzen in het begin des jaars. Ik vermeen dus reden te hebben dit beweren niet als ernstig gemeend te mogen beschouwen. Men beweert dat wekelijksche veilingen, aan Neêrlands Koffij-markt, het overwigt en prestige dat sedert 18G4 is teloor gegaan, niet zullen hergeven. De belangrijke toename der productie van met Java-Koiïij concurrerende soorten en dientengevolge de colossale uit-

15 13 breiding der concurrerende markten geven hiervoor ook alle regt. Dat overwigt kan evenmin verkregen worden door liet houden van een klein aantal veilingen. Wat betreft het beweren van het verschil der Londensche markt, met vele en uiteenloopende soorten, tegen de onze, die bijna uitsluitend Java-koffij aanbiedt, zulks kan door zaakkundigen moeijelijk worden volgehouden. Java-Koffij biedt een zeer ruime sortering aan. die bij de tegenwoordige waarde van af 20 Cts. voor Triage, 30 Cts. voor ordinair, tot 62 Cts. voor bruin opklimt. Zeker is er geen Koflijsoort die zoo rijke verscheidenheid van kwaliteiten aanbiedt. Daarbij bestaat do JaTa-Kofiij voor een groot deel uit kvaliteiteu die andeit soorten genoegzaam geheel missen, namelijk de goed blanke, geele en bruine. Van de dit jaar door de N. H. M. verkochte balen Java-Koffij, waren balen van deze eigenaardige soorten. Ik meen hiermede het mij voorgestelde doel te hebben bereikt en te hebben bewezen dat de Hollandsche Koffij-markt. niet meer in de positie verkeert om het artikel te kunnen domineereu. Verder meen ik dat ik de argumenten ten gunste van een onnatuurlijk en kunstmatig veiling-stelsel heb weerlegd. Eindelijk hoop ik het duidelijk gemaakt te hebbeu dat een natuurlijke wijze van verkoop, zoowel voor verkooper als kooper, het voordeeligste zal moeten zijn. ROTTERDAM, 10 Noyember 1869.

16

17

18

19

20 ROTTERDAM. NIJGH's Handels- en Boekdrukkerij.