ContinuZakenreisOnderzoek Eindrapportage na 4 (kwartaal)metingen

Transcriptie

1 ContinuZakenreisOnderzoek Eindrapportage na 4 (kwartaal)metingen

2 Bestemd voor: Toerisme Utrecht NBTC NIPO Research postadres Postbus MG Leidschendam bezoekadres Vlietweg 1 66 KA Leidschendam T I Alle in dit document vermelde gegevens zijn strikt vertrouwelijk. Publicatie en inzage aan derden, geheel of gedeeltelijk, is zonder toestemming van NBTC NIPO Research beslist niet toegestaan. ContinuZakenreisOnderzoek

3 Index Inleiding Samenvatting o Belangrijkste uitkomsten buitenland 1. Participatie en frequentie 1.1 Participatie 1. Frequentie. Meerdaagse binnenlandse zakenreizen.1 Omvang markt. Duur zakenreis. Typering zakenreis.4 MICE vs. Individueel zakelijk. Bestemming.6 Vervoer.7 Verblijf.8 Boekingsgedrag.9 Reisgezelschap.10 Bestedingen.11 Apparatuur met internet tijdens de zakenreis. Aantrekkelijkheid steden en provincies.1 Organisatoren externe zakelijke bijeenkomsten. Aantrekkelijkheid voor zakelijke bijeenkomsten. Imago van steden als zakelijke bestemming p. p. 8 p. 9 p. 10 p. 11 p. 16 p. 17 p. 18 p. 19 p. 0 p. 1 p. p. 4 p. 6 p. 7 p. 9 p. 0 p. p. p. 4 p. p. 7 ContinuZakenreis- Onderzoek Eindrapportage na 4 (kwartaal)metingen NBTC-NIPO Research Auteur Anke ten Velde Kees van der Most Ad Schalekamp Toerisme Utrecht F9909 NBTC-NIPO Research

4 Index 4. Zakenreisintentie additioneel thema meting Omvang en frequentie zakenreizen komend jaar 4. Redenen zakenreizen komend jaar. Bezuinigen op zakenreizen? additioneel thema meting.1 Mate waarin er bezuinigd wordt op de kosten van zakenreizen. Toekomstverwachting bezuinigen op zakenreizen 6. Profiel zakenreizigers 6.1 Leeftijd 6. Werksituatie 6. Beroepsgroep 6.4 Woonprovincie 6. Organisatoren van externe bijeenkomsten 6.6 Travel policy 6.7 Verzekeringen 7. Bijlagen Index bijlagen 1 Onderzoeksaanpak Tabellen zakenreizigers Tabellen buitenlandse zakenreizen 4 Tabellen meerdaagse binnenlandse zakenreizen Tabellen aantrekkelijkheid provincies en steden p. 41 p. 4 p. 4 p. 44 p. 4 p. 46 p. 47 p. 48 p. 49 p. 0 p. 1 p. p. p. p. 6 p. 7 p. 8 ContinuZakenreis- Onderzoek Eindrapportage na 4 (kwartaal)metingen NBTC-NIPO Research Auteur Anke ten Velde Kees van der Most Ad Schalekamp F9909 NBTC-NIPO Research

5 Inleiding 1 MICE is een (internationaal) veelgebruikte term. MICE (Meetings, Incentives, Conventions and Exhibitions) is de verzamelterm voor die groep zakelijke reizigers die een zakelijke bijeenkomst, een incentive, een congres of een beurs bezoeken. NBTC-NIPO Research heeft veel ervaring op het gebied van onderzoek naar de Nederlandse vakantie-, vrijetijds- en zakenreismarkt. Zo voeren wij voor de vakantie- en vrijetijdsmarkt reeds continue marktstructuuronderzoeken uit, maar bestond deze voor de zakenreismarkt tot voor kort nog niet. Om in te spelen op de groeiende vraag vanuit de sector is NBTC-NIPO Research vanaf 1 januari 011 gestart met een continue onderzoek naar de binnenlandse en uitgaande zakenreismarkt. Dit onderzoek heeft de naam ContinuZakenreisOnderzoek (CZO) gekregen. Het onderzoek kent, zoals al aangegeven, een continu karakter waarbij respondenten eens per kwartaal worden ondervraagd over de door hen ondernomen zakenreizen in het achterliggende kwartaal. Op deze wijze kan door het CZO jaarlijks de omvang en de structuur van de Nederlandse zakenreismarkt in kaart worden gebracht. Het onderzoek richt zich zowel op zakenreizen in eigen land met minimaal een overnachting als op zakenreizen naar het buitenland. Onze bestaande tweejaarlijkse onderzoeken De markt voor binnenlandse zakelijke reizen en de Business Travel Monitor worden in dit nieuwe onderzoek geïntegreerd en zullen dus niet langer apart verschijnen. In het CZO wordt standaard op een groot aantal aspecten van de ondernomen zakenreizen ingegaan, denk daarbij aan duur, bestemming, vervoer en verblijf, type reis (MICE 1 versus individueel), boekingsgedrag, bestedingen e.d. Daarnaast wordt tweemaal per jaar een specifiek thema uitgelicht. In de eerste meting is gekozen voor het thema zakenreisintentie. In de derde meting was het thema de mate waarin zakenreizen als dan niet onderhevig zijn aan bezuinigingen. De resultaten van het CZO bieden u een breed en diepgaand inzicht in de ontwikkelingen en trends op de binnenlandse én uitgaande zakelijke markt. Deze rapportage geeft een inzicht op in het zakelijk reisgedrag van de Nederlander. ContinuZakenreisOnderzoek > Inleiding Afbakening van het onderzoek: definities Het CZO gaat zowel over meerdaagse zakenreizen in eigen land als een- of meerdaagse zakenreizen naar het buitenland. Binnenlandse zakenreizen zijn als volgt afgebakend: het gaat om meerdaagse zakelijke reizen, dat wil zeggen men moet tenminste een nacht met een zakelijke reden buitenshuis hebben overnacht. Daarnaast gaat het om zakenreizen die plaatsvinden binnen Nederland. De uitgaande zakelijke reismarkt is als volgt gedefinieerd: Reizen die door Nederlanders met een zakelijke reden worden ondernomen naar het buitenland. Het gaat daarbij zowel om reizen zonder overnachting als reizen met een of meerdere overnachtingen. De afbakening van het onderzoeksgebied volgt uit de definiëring van de verschillende soorten zakenreizen zoals deze hiervoor zijn weergegeven. Het zakelijke motief van de reis kan voortvloeien uit allerlei mogelijke redenen: - vergaderingen; - marketing / verkoop; - installatie, reparatie; - militaire opdrachten; - onderzoek, onderwijs, advisering; - activiteiten op cultureel, kunstzinnig, religieus en sportief terrein; - bezoek aan leveranciers; - bezoek aan klanten; - bezoek aan hoofdkantoor, filiaal, e.d.; - congressen, beurzen, seminars; - cursussen / opleidingen / trainingen;

6 Inleiding - incentives (reizen betaald door de werkgever ter motivatie / beloning); - bedrijfsuitjes. In principe zijn alle mogelijke redenen waarom men voor het werk moet reizen in dit onderzoek opgenomen, op een uitzondering na. Een zakelijke motief voortvloeiend uit het vervoer van vracht of passagiers wordt in dit onderzoek buiten beschouwing gelaten. De reden hiervoor is dat de professionele reizigers in de transportsector een specifieke groep zakenreizigers vormen binnen de gehele doelgroep van zakenreizigers. Vanwege het specifieke karakter van deze groep (zeer groot aantal reizen per jaar, specifiek motief, etc.) past deze groep in dit verband minder goed bij andere Nederlandse zakenreizigers. Waar in dit rapport over zakenreizen wordt geschreven, gaat het dus niet over zakenreizen van Nederlanders met als aanleiding het vervoeren van vracht of passagiers. Onderzoeksaanpak De resultaten van dit onderzoek zijn gebaseerd op de gegevens die zijn verzameld onder een steekproef van circa 800 respondenten (4 x per jaar), die tijdens een eerdere screening aangegeven hebben minimaal een meerdaagse zakelijke reis binnen Nederland en/of minimaal een zakenreis naar het buitenland te hebben ondernomen in het achterliggende kwartaal. De omvang van de screening varieerde, afhankelijk van het seizoen, tussen de en respondenten. Na afloop van ieder kwartaal worden de gegevens over de ondernomen zakenreizen verzameld middels een vragenlijst. Alle respondenten die een van de vier vragenlijsten hebben ingevuld zijn in de periode van 1 oktober 010 tot en met 0 september 011 tenminste eenmaal voor het werk op reis geweest. Het verzamelen van de data bij de respondenten is, net als de eerdere screeningen, gebeurd met behulp van TNS NIPObase CASI, een database van meer dan personen die via hun eigen PC meewerken aan onder- zoek. Voor meer informatie over deze onderzoeksmethode wordt verwezen naar de bijlage. Het onderzoek heeft per kwartaal uit twee delen bestaan. Zoals reeds beschreven is allereerst om tot een steekproef te komen van personen die gedurende het achterliggende kwartaal tenminste eenmaal op zakenreis zijn geweest na afloop van ieder kwartaal een screeningsonderzoek uitgevoerd onder een representatieve steekproef van huishoudens met minimaal een werkend lid uit de TNS NIPO-base. Naast het komen tot een steekproef voor het vervolgonderzoek heeft dit screeningsonderzoek ook tot doel het vaststellen van de omvang van de zakenreismarkt per kwartaal. Tijdens het vervolgonderzoek dat hierna uitgevoerd is, is dieper ingegaan op de kenmerken van de laatste ondernomen zakenreis (en indien men gedurende de onderzoeksperiode meer dan een zakenreis had gemaakt ook de voorlaatste). Dit rapport brengt kenmerken van zakelijke reizen en van de Nederlandse zakenreizigers in kaart. Ook verschillen tussen de diverse aanleidingen voor het zakelijk motief worden beschreven, daar waar het significante en relevante verschillen betreft. Deze tussentijdse rapportage geeft inzicht in: - de totale marktomvang van de zakelijke reismarkt; - de participatie en frequentie; - de bestemming; - de bestedingen; - diverse kenmerken als verblijfsduur, motief van de zakenreis, accommodatie, vervoermiddel; - het boekingsgedrag met betrekking tot de zakenreizen; - de grootte en samenstelling van het reisgezelschap; - het MICE-segment. ContinuZakenreisOnderzoek > Inleiding 6

7 Inleiding De zakenreizen waarop dit rapport ingaat, betreffen reizen van de Nederlandse beroepsbevolking die hebben plaatsgevonden in de periode van 1 oktober 010 tot en met 0 september 011. De data is op kwartaalbasis gewogen naar de Nederlandse beroepsbevolking in de leeftijd van 18 tot en met 6 jaar. Voor het vaststellen van het volume aan zakenreizen is een maximum gehanteerd van maximaal 1 zakenreizen per kwartaal per reiziger. Verdere informatie Mocht u naar aanleiding van deze rapportage vragen hebben of wilt u meer informatie omtrent de (marktstructuur-)onderzoeken van NBTC-NIPO Research dan kunt u kijken op of contact opnemen met een van onderstaande personen. Ook voor onderzoek op maat denken wij graag met u mee. Anke ten Velde tel: atenvelde@holland.com Kees van der Most tel: kvandermost@holland.com Ad Schalekamp tel: ad.schalekamp@tns-nipo.com ContinuZakenreisOnderzoek > Inleiding 7

8 Samenvatting ContinuZakenreisOnderzoek

9 Belangrijkste uitkomsten binnenland De belangrijkste kerngetallen qua participatie, frequentie en volume: Eendaagse en meerdaagse buitenlandse zakenreizen Meerdaagse binnenlandse zakenreizen Participatie Ca. 40 duizend reizigers per kwartaal Ca. 0 duizend reizigers per kwartaal Frequentie,,4 keer per kwartaal,1, keer per kwartaal Volume reizen,11 miljoen reizen per jaar 4, miljoen reizen per jaar overnachtingen 16, miljoen overnachtingen per jaar 7,6 miljoen overnachtingen per jaar Drie op de vijf zakenreizen in eigen land kent maar een overnachting. De gemiddelde duur van meerdaagse binnenlandse zakenreizen is,7 dagen. Bijna drie op de tien zakenreizen in eigen land worden ondernomen om een opleiding of training te volgen. Dit is de meest voorkomende reden. Zakenreizen zijn onder te verdelen naar reizen met een MICE motief en individueel zakelijke reizen. De verhouding bij zakenreizen van Nederlanders in eigen land is: eenderde vs. tweederde Noord-Holland is de populairste provinciale zakenreisbestemming voor Nederlanders in eigen land Bij drie op de zes zakenreizen in eigen land wordt per (eigen; geen lease-) auto gereisd Zakenreizigers verblijven het vaakst in een drie- of viersterren hotel Gemiddeld geeft een zakenreiziger 19 uit per meerdaagse zakenreis in eigen land, het meeste hiervan voor verblijf. De kosten voor MICE-reizen bedragen 7 p.p.p.r. en voor individueel zakelijke reizen 96 p.p.p.r. De economische waarde van meerdaagse zakenreizen van Nederlanders in eigen land bedraagt in totaliteit ongeveer 1,4 miljard euro ContinuZakenreisOnderzoek > Samenvatting 9

10 Participatie en frequentie ContinuZakenreisOnderzoek

11 1. Participatie en frequentie 1.1 Participatie zakenreizigers kwartaal kwartaal kwartaal 011 kwartaal 011 Binnenlandse zakenreizigers Buitenlandse zakenreizigers Binnen- en buitenlandse zakenreizigers Zakenreisparticipatie per kwartaal Van de 7, miljoen werkende Nederlanders die tot de beroepsbevolking (18 6 jaar) behoren, hebben in het laatste kwartaal van duizend Nederlanders een zakenreis naar het buitenland of in eigen land (met minimaal een overnachting) ondernomen. In het eerste kwartaal van 011 zijn net iets minder werkende Nederlanders op, zakenreis gegaan (hetzij meerdaags in eigen land hetzij naar het buitenland); zo n 900 duizend Nederlanders zijn dit kwartaal voor het werk op reis geweest. Het tweede kwartaal van 011 was het meest populair; meer dan een miljoen werkende Nederlanders hebben dit kwartaal een zakenreis gemaakt. Daarentegen was het derde kwartaal van 011 het minst in trek voor het maken van zakenreizen; in dit kwartaal hebben 77 duizend Nederlanders een zakenreis gemaakt. Een verklaring hiervoor kan gevonden worden in de zomerperiode waarin traditioneel wat meer vrije dagen opgenomen worden. ContinuZakenreisOnderzoek > Participatie en frequentie 11

12 1. Participatie en frequentie 1.1 Participatie 7, miljoen werkende Nederlanders van 18 jaar t/m 6 jaar (beroepsbevolking) Zakenreis participatie kwartaal duizend Nederlandse zakenreizigers Binnenlandse zakenreizigers 40 % Buitenlandse zakenreizigers 40 % Binnen- en buitenlandse zakenreizigers 19 % Zakenreisparticipatie najaar 010 In het laatste kwartaal van 010 hebben 98 duizend werkende Nederlanders een zakenreis naar het buitenland of in eigen land (met minimaal een overnachting) ondernomen. Uitgaande van een beroepsbevolking van 7, miljoen Nederlanders komt de zakenreisparticipatie in dit kwartaal uit op 1 procent. De 98 duizend zakenreizigers zijn te verdelen naar zakenreizigers die alleen buitenlandse zakenreizen hebben gemaakt (40%), zakenreizigers die alleen voor het werk in eigen land hebben overnacht (40%) en zakenreizigers die beide typen zakenreizen in het najaar van 010 hebben ondernomen (19%). Wanneer we de zakenreisparticipatie uitsplitsen naar buiten- en binnenland komt deze voor beide groepen neer op acht procent. ContinuZakenreisOnderzoek > Participatie en frequentie 1

13 1. Participatie en frequentie 1.1 Participatie 7, miljoen werkende Nederlanders van 18 jaar t/m 6 jaar (beroepsbevolking) Zakenreis participatie kwartaal duizend Nederlandse zakenreizigers Binnenlandse zakenreizigers 8 % Buitenlandse zakenreizigers 44 % Binnen- en buitenlandse zakenreizigers 18 % Zakenreisparticipatie winter 011 In het eerste kwartaal van 011 hebben 900 duizend werkende Nederlanders een zakenreis naar het buitenland of in eigen land (met minimaal een overnachting) ondernomen. Uitgaande van een beroepsbevolking van 7, miljoen Nederlanders komt de zakenreisparticipatie in dit kwartaal uit op 1 procent. De 900 duizend zakenreizigers zijn te verdelen naar zakenreizigers die alleen buitenlandse zakenreizen hebben gemaakt (44%), zakenreizigers die alleen voor het werk in eigen land hebben overnacht (8%) en zakenreizigers die beide typen zakenreizen in de winter van 011 hebben ondernomen (18%). Wanneer we de zakenreisparticipatie uitsplitsen naar buiten- en binnenland komt deze respectievelijk neer op acht en zeven procent. ContinuZakenreisOnderzoek > Participatie en frequentie 1

14 1. Participatie en frequentie 1.1 Participatie 7, miljoen werkende Nederlanders van 18 jaar t/m 6 jaar (beroepsbevolking) Zakenreis participatie kwartaal 011 1,01 miljoen Nederlandse zakenreizigers Binnenlandse zakenreizigers 41 % Buitenlandse zakenreizigers 4 % Binnen- en buitenlandse zakenreizigers 17 % Zakenreisparticipatie voorjaar 011 In het tweede kwartaal van 011 hebben ruim een miljoen werkende Nederlanders een zakenreis naar het buitenland of in eigen land (met minimaal een overnachting) ondernomen. Uitgaande van een beroepsbevolking van 7, miljoen Nederlanders komt de zakenreisparticipatie in dit kwartaal uit op 14 procent. De 1,01 miljoen zakenreizigers zijn te verdelen naar zakenreizigers die alleen buitenlandse zakenreizen hebben gemaakt (4%), zakenreizigers die alleen voor het werk in eigen land hebben overnacht (41%) en zakenreizigers die beide typen zakenreizen in het voorjaar van 011 hebben ondernomen (17%). Wanneer we de zakenreisparticipatie uitsplitsen naar buiten- en binnenland komt deze voor beide groepen neer op acht procent. ContinuZakenreisOnderzoek > Participatie en frequentie 14

15 1. Participatie en frequentie 1.1 Participatie 7, miljoen werkende Nederlanders van 18 jaar t/m 6 jaar (beroepsbevolking) Zakenreis participatie kwartaal duizend Nederlandse zakenreizigers Binnenlandse zakenreizigers 40 % Buitenlandse zakenreizigers 40 % Binnen- en buitenlandse zakenreizigers 0 % Zakenreisparticipatie zomer 011 In het derde kwartaal van 011 hebben 77 duizend werkende Nederlanders een zakenreis naar het buitenland of in eigen land (met minimaal een overnachting) ondernomen. Uitgaande van een beroepsbevolking van 7, miljoen Nederlanders komt de zakenreisparticipatie dit kwartaal uit op 10%. De 77 duizend zakenreizigers zijn te verdelen naar zakenreizigers die alleen buitenlandse zakenreizen hebben gemaakt (40%), zakenreizigers die alleen voor het werk in eigen land hebben overnacht (40%) en zakenreizigers die beide typen zakenreizen in de zomer van 011 hebben ondernomen (0%). Wanneer we de zakenreisparticipatie uitsplitsen naar buiten- en binnenland komt deze voor beide groepen neer op zes procent. Alle vier de kwartalen met elkaar vergeleken blijkt dat de minste Nederlanders in de zomer op zakenreis gaan (de maanden juli, augustus en september). Het voorjaar telt de meeste Nederlandse zakenreizigers. ContinuZakenreisOnderzoek > Participatie en frequentie 1

16 1. Participatie en frequentie 1. Frequentie Eendaagse en meerdaagse buitenlandse zakenreizen Meerdaagse binnenlandse zakenreizen Periode Participatie Frequentie Volume Participatie Frequentie Volume Kwartaal Kwartaal Kwartaal 011 Kwartaal reizigers.000 reizigers reizigers reizigers,4,4,4, reizen reizen reizen reizen reizigers reizigers reizigers reizigers,1,1,, reizen reizen reizen reizen Zakenreisfrequentie: ruim keer per kwartaal op zakenreis naar binnen- en buitenland Wanneer Nederlandse werkenden zakenreizen ondernemen doet men dit gemiddeld genomen zo n tot, keer per kwartaal. De zakenreisfrequentie per kwartaal ligt bij zakenreizen naar het buitenland (met of zonder overnachting) over het algemeen net iets hoger dan bij meerdaagse zakenreizen in eigen land. Uitzondering hierop vormen de zomermaanden. In het tweede kwartaal van 011 werden de meeste zakenreizen naar het buitenland ondernomen, en in het derde kwartaal de minste.voor meerdaagse zakenreizen in eigen land lag de frequentie in het e kwartaal van 011 het hoogst. In absolute zin werden echter de meeste zakenreizen eveneens in het tweede kwartaal van 011 ondernomen. Bij zowel binnen- als buitenland is na het voorjaar ook het najaar een relatief populair kwartaal voor het maken van zakenreizen. ContinuZakenreisOnderzoek > Participatie en frequentie 16

17 Meerdaagse binnenlandse zakenreizen ContinuZakenreisOnderzoek

18 . Meerdaagse binnenlandse zakenreizen.1 Omvang markt Gem binnenlandse zakenreizigers per kwartaal hebben in een jaar tijd 4, miljoen zakenreizen in eigen land gemaakt met minimaal één overnachting Deze zakenreizen waren goed voor bijna 7,6 miljoen zakelijke overnachtingen van Nederlanders in eigen land Ruim 4, miljoen meerdaagse zakenreizen van Nederlanders in eigen land gedurende een jaar In de periode oktober 010 tot en met september 011 heeft de Nederlandse beroepsbevolking die op meerdaagse binnenlandse zakenreis is geweest (gemiddeld ruim Nederlanders per kwartaal) in totaal bijna 4, miljoen meerdaagse zakelijke reizen in eigen land gemaakt. Deze reizen bevatten dus een of meerdere overnachtingen. In het laatste kwartaal van 010 lag het volume aan binnenlandse meerdaagse zakenreizen op ruim 1,18 miljoen reizen, in het eerste kwartaal van 011 op ruim 1,07 miljoen reizen, in het tweede kwartaal op bijna 1,8 miljoen reizen en tot slot in het derde kwartaal van 011 op bijna 1,01 miljoen reizen met een zakelijke overnachting in eigen land. ContinuZakenreisOnderzoek > Meerdaagse binnenlandse zakenreizen 18

19 . Meerdaagse binnenlandse zakenreizen. Duur zakenreis 1 nacht nachten nachten 4 of meer nachten weet niet Gemiddelde duur meerdaagse zakenreizen in eigen land:,7 dagen Totaal Q4 010 Q1 011 Q 011 Q 011 Binnenlandse zakenreis duurt vaak slechts een nacht Drie op de vijf zakenreizen in eigen land kent maar een overnachting buitenshuis. Bij minder dan de helft van de zakenreizen in eigen land is men langer dan een nacht van huis. Een kwart van de binnenlandse zakenreizen heeft een duur van dagen en minder dan 10 procent een duur van 4 dagen. Slechts vijf procent van de meerdaagse zakenreizen in eigen land duurt een werkweek ( dagen) of langer. Wetende dat de vijf procent van de zakenreizen die of meer dagen duurt een gemiddelde duur heeft van bijna 6 nachten, kan berekend worden dat met de 4, miljoen meerdaagse zakenreizen van Nederlanders in eigen land bijna 7,9 miljoen zakelijke overnachtingen gemoeid zijn % ContinuZakenreisOnderzoek > Meerdaagse binnenlandse zakenreizen 19

20 . Meerdaagse binnenlandse zakenreizen. Typering zakenreis opleiding / training vergadering congres, beurs, seminar bezoek aan klanten onderzoek, onderwijs, advisering installatie-, reparatiewerkzaamheden marketing & sales bezoek aan leveranciers bedrijfsuitje bezoek aan hoofdkantoor, filiaal, ed militaire opdracht activiteit op cultureel, kunstzinnig, religieus en sportief terrein incentive (reis betaald door de werkgever ter motivatie / beloning) 0 anders weet niet % 19 9 Totaal Q4 010 Q1 011 Q 011 Q 011 ContinuZakenreisOnderzoek > Meerdaagse binnenlandse zakenreizen Meeste meerdaagse reizen in eigen land vanwege opleiding / training Een zakenreis wordt gekenmerkt door het zakelijke motief waarmee de reis gemaakt is. Hier kunnen uiteenlopende redenen aan ten grondslag liggen. Bij bijna drie op de tien meerdaagse zakenreizen in eigen land (9%) is de aanleiding van de reis het volgen van een opleiding of training. Hierna volgt het bijwonen van een vergadering, congres, beurs of seminar met respectievelijk 19 en 10 procent. Per kwartaal varieert het belang van de verschillende motieven die onderscheiden kunnen worden enigszins. Installatie- en reparatiewerkzaamheden, marketing & sales en het bezoeken van hoofdkantoor en/of filialen zijn relatief belangrijk in de zomermaanden terwijl in het voorjaar het volgen van opleidingen / trainingen een relatief populair reismotief is. Hetzelfde geldt voor klantbezoek en reizen in het kader van onderzoek, onderwijs en/of advisering. Vergaderingen en bezoeken aan leveranciers vinden dan juist weer meer tijdens de wintermaanden plaats.

21 Totaal Q4 010 Q1 011 Q 011 Q 011. Meerdaagse binnenlandse zakenreizen.4 MICE vs. individueel zakelijk % 10% 0% 0% 40% 0% 60% 70% 80% 90% 100% MICE individueel zakelijk De gemiddelde verblijfsduur van individueel zakelijke reizen in eigen land is hoger dan bij meerdaagse zakenreizen met een MICE-motief. Het totaal aantal MICE overnachtingen van Nederlanders in eigen land komt in de periode oktober 010 tot en met september 011 uit op bijna, miljoen en het totaal aantal individueel zakelijke overnachtingen op zo n, miljoen. * MICE staat voor Meetings, Incentives, Conventions and Exhibitions ContinuZakenreisOnderzoek > Meerdaagse binnenlandse zakenreizen Eenderde van de meerdaagse reizen in eigen land vanwege MICE Zakelijke reizen met een MICE*-motief zijn zakenreizen die gemaakt worden om een congres, beurs of vergadering te bezoeken of als verkregen incentive. Om het bezoeken van een congres, beurs of vergadering tot het MICE-segment te rekenen worden echter wel enkele aanvullende voorwaarden gesteld waaraan voldaan moet worden. Eenderde van alle meerdaagse zakenreizen in eigen land behoort tot het MICE-segment. De overige zakenreizen van Nederlanders eigen land vallen onder de noemer individueel zakelijk. In totaal werden van oktober 010 t/m september 011 ruim 1,48 miljoen binnenlandse zakenreizen met overnachting gemaakt vanuit een MICEmotief, de meesten (46 duizend) in het voorjaar. Het aantal individueel zakelijke reizen bedroeg in totaal ruim,06 miljoen. 1

22 . Meerdaagse binnenlandse zakenreizen. Bestemming Noord-Holland Zuid-Holland Utrecht Gelderland Noord-Brabant Limburg Overijssel Groningen Drenthe Friesland Zeeland Flevoland weet niet MICE individueel zakelijk x ContinuZakenreisOnderzoek > Meerdaagse binnenlandse zakenreizen Meeste zakenreizen in eigen land naar de provincie Noord-Holland In het afgelopen jaar hebben de meeste meerdaagse zakenreizen in eigen land een bestemming in de provincie Noord-Holland gehad. In deze provincie hebben zakenreizen van Nederlanders met een of meerdere overnachtingen plaatsgevonden. Deze reizen waren in totaliteit goed voor bijna 1,1 miljoen zakelijke overnachtingen in deze provincie. Ook in de provincie Zuid-Holland heeft een behoorlijk aantal meerdaagse zakenreizen plaatsgevonden ( / 1,06 miljoen overnachtingen), net als in Utrecht ( / 1,04 mil - joen overnachtingen), Gelderland ( / overnachtingen) en Noord- Brabant (1.000 / overnachtingen) die de top van binnenlandse bestem - mingprovincies completeren. In de tabellen in de bijlage is nadere informatie te vinden over waar men binnen de provincies bij voorkeur verbleef.

23 . Meerdaagse binnenlandse zakenreizen Bestemming. Bestemming MICE Reizen Aandeel Individueel zakelijk MICE Overnachtingen Aandeel Individueel zakelijk Noord-Holland 6% 74% % 78% Zuid-Holland 8% 7% 9% 71% Utrecht % 47% 0% 0% Gelderland 0% 0% 48% % Noord-Brabant % 68% % 67% Limburg 1% 79% 19% 81% Overijssel 1% 69% 6% 74% Groningen % 77% 19% 81% Drenthe 1% 79% 18% 8% Friesland 16% 84% 14% 86% Zeeland 0% 80% 0% 80% Flevoland 4% 76% 18% 8% ContinuZakenreisOnderzoek > Meerdaagse binnenlandse zakenreizen Utrecht wordt gekenmerkt door het grootste aandeel reizen met een MICE-motief Uit de figuur op de voorgaande pagina is niet alleen per provincie het aantal zakelijke reizen en overnachtingen af te lezen, maar ook hierbinnen het volume van MICE en individueel zakelijk. In de tabel hiernaast is deze verhouding in percentages weergegeven. De provincie Utrecht is de binnenlandse bestemming met het grootste aandeel meerdaagse zakelijke MICE reizen van Nederlanders in eigen land. Meer dan de helft van de zakenreizen (%) naar deze provincie heeft een MICE-motief. Bij de overnachtingen daalt dit aandeel naar 0 procent. Ook Gelderland heeft een aandeel van 0 procent MICE bij zowel de reizen als de overnachtingen. Bij de overige provincies ligt het aandeel MICE (veel) lager; vaak heeft eenvijfde tot eenderde van de reizen een MICE motief. Over het algemeen wijken de aandelen bij de reizen en de overnachtingen niet erg sterk van elkaar af.

24 . Meerdaagse binnenlandse zakenreizen.6 Vervoer auto, eigendom, gehuurd of geleend auto, lease (hogesnelheids)trein bus anders weet niet Gemiddeld gereisde afstand (enkele reis) tot de bestemming (excl. trein): 19 kilometer Totaal MICE individueel zakelijk 6 Drie op de vijf zakenreizen in eigen land gaan per (eigen) auto Van het vervoermiddel dat men gebruikt om de langste afstand naar de bestemming van de meerdaagse zakenreis in eigen land af te leggen is de auto (in eigendom, geleend of gehuurd) verreweg het belangrijkste vervoermiddel; drie op de vijf reizen worden per auto (niet geleased) ondernomen (60%). Bij bijna een kwart van de zakenreizen (%) legt men per leaseauto de grootste afstand naar de binnenlandse bestemming af. Twaalf procent van de zakenreizen in eigen land wordt per (hogesnelheids) trein ondernomen. Bij binnenlandse zakenreizen vanuit een MICE motief is de eigen auto nog wat populairder, daarentegen worden reizen die onder de noemer individueel zakelijk vallen wat vaker met een leaseauto ondernomen % ContinuZakenreisOnderzoek > Meerdaagse binnenlandse zakenreizen 4

25 . Meerdaagse binnenlandse zakenreizen.6 Vervoer gewone trein hogesnelheidstrein 97 Bijna alle zakenreizen in eigen land per gewone trein Van de 8 duizend zakenreizen in eigen land die met de trein zijn ondernomen reist bijna iedere reiziger de langste afstand tot de bestemming per gewone trein. Slechts bij drie procent van de reizen wordt gebruik gemaakt van een hogesnelheidsverbinding. Hierbij dient echter opgemerkt te worden dat deze keuze ook niet bij alle binnenlandse trajecten gemaakt kan worden. eerste klasse tweede klasse 9 61 Meeste zakelijke treinreizen in de tweede klasse Van de meerdaagse zakelijke treinreizen in eigen land wordt bij drie op de vijf reizen een tweede klas treinkaartje aangeschaft, terwijl men bij twee op de vijf reizen kiest voor reizen in de eerste klasse % ContinuZakenreisOnderzoek > Meerdaagse binnenlandse zakenreizen

26 . Meerdaagse binnenlandse zakenreizen.7 Verblijf budget hotel / motel sterren hotel 4 sterren hotel sterren hotel congrescentrum pension /b&b bij relaties, vrienden, familie bungalowpark anders weet niet % Totaal MICE 40 individueel zakelijk ContinuZakenreisOnderzoek > Meerdaagse binnenlandse zakenreizen Luxere hotels meest populair voor zakenreizen in eigen land Bij bijna twee op de vijf reizen overnacht men in eigen land voor zaken in een 4- of -sterren hotel (9%); waarvan het overgrote deel een vier sterrenhotel is. Bij drie op de tien binnenlandse zakenreizen wordt in een drie sterren hotel verbleven. Bij zes procent van de zakenreizen is het ook een hotel waarin overnacht wordt, maar betreft het een minder gekwalificeerd hotel (budget hotel). Bij tien procent van de meerdaagse binnenlandse zakenreizen is het verblijf in een congrescentrum of pension / bed & breakfast. Bij vijf procent van de zakenreizen in eigen - land wordt bij relaties, vrien den of familie overnacht. Nederlanders die met een MICE motief in eigen land overnachten doen dit verhoudingsgewijs vaak in een congrescentrum of 4-sterren hotel. Bij individuele zad- kenreizigers zijn de als goe koper te boek staande accommodatietypen relatief populair (relaties/vrienden/ familie, pension, B&B, goed kopere hotels (* en minder)). 6

27 % Meerdaagse binnenlandse zakenreizen.8 Boekingsgedrag % Totaal (zaken)- reisbureau Basis: alle zakenreizen in eigen land waarvan de boekingsinstantie bekend is andere bemiddelende instantie rechtstreeks geboekt bij accommodatie telefonisch via website / internet per anders weet niet Overnachting vaak rechtstreeks geboekt De overnachting(en) tijdens een zakelijke reis in eigen land wordt bij bijna tweederde van de reizen (6%) rechtstreeks bij de accommodatie geboekt. Een (zaken)reisbureau wordt nauwelijks ingeschakeld voor het vastleggen van een meerdaagse zakenreis in eigen land (%). Bij vijftien procent van de zakenreizen is de boekingsinstantie niet bekend bij de reiziger zelf. Overnachtingen met een MICE motief worden minder vaak rechtstreeks bij de accommodatie geboekt dan individuele zakelijke reizen. Van alle meerdaagse zakenreizen in eigen land waarvan bekend is waar het verblijf geboekt is, is ook gevraagd op welke wijze deze boeking tot stand is gekomen. Dertien procent moest hier het antwoord op schuldig blijven, maar van alle overige boekingen is het grootste deel telefonisch tot stand gekomen (9%). Drie op de tien is via internet tot stand gekomen en 1 procent middels . ContinuZakenreisOnderzoek > Meerdaagse binnenlandse zakenreizen 7

28 . Meerdaagse binnenlandse zakenreizen ikzelf een secretaresse travelmanager van het bedrijf een andere medewerker van het bedrijf.8 Boekingsgedrag mijn zakenrelatie iemand anders weet niet % 1 - dagen - 4 dagen - 6 dagen ± 1 week ± weken ± weken ± 1 maand ± maanden langer dan maanden weet niet Ruim eenderde van de reizigers Periode tussen boeken en vertrek boekt de overnachtin- g(en) zelf Van het totale aantal meerdaagse 1 zakenreizen in eigen land geeft ruim eenderde (%) aan zelf de accommodatie te hebben gereserveerd. Bij ruim eenvijfde 9 van de reizen (%) is de overnachting door een secretaresse geregeld. Ruim een kwart (6%) 6 laat een andere medewerker van het bedrijf het verblijf voor hem of haar vastleggen. Bij slechts 14 zes procent van de reizen worden de overnachtingen geboekt door de zakenrelatie en bij vijf 1 procent door de travelmanager. Overnachtingen met een MICE motief worden minder vaak door de reiziger zelf gereserveerd, 7 maar vaker door andere medewerkers van bedrijven en wat vaker door secretaresses. 10 Zakelijke overnachtingen blijken over het algemeen redelijk kort voor vertrek te worden geboekt. 10 De meeste binnenlandse zakelijke overnachtingen (40%) worden maximaal een week voor 8 voor vertrek vastgelegd. Twaalf procent wordt nog eens 1- weken voor vertrek geregeld. Slechts acht procent van het zakelijk 1 verblijf in eigen land wordt langer dan twee maanden van te 0 10 voren geregeld. Individueel zakelijke overnachtingen worden va- 1 % ker nog op zeer korte termijn vastgelegd dan MICE. ContinuZakenreisOnderzoek > Meerdaagse binnenlandse zakenreizen 8

29 . Meerdaagse binnenlandse zakenreizen.9 Reisgezelschap alleen collega(e) leidinggevende(n) / directeur partner (privé) familielid / -leden anders Ongeveer de helft van de zakenreizen wordt met collega(e) ondernomen 46 Bij bijna de helft van de reizen (46%) gaat de zakenreiziger alleen in eigen land voor het werk overnachten. Bij de overige reizen (4%) bestaat het binnenlandse zakenreisgezel schap uit meer dan een persoon. In deze gevallen 44 maakt het vaakst in ieder geval een of meerdere 1 collega s deel uit van dit gezelschap (48%). Bij dertien procent van de reizen 18 bestaat het reisgezelschap 11 (daarnaast) uit een of leidinggevende en/of directeur. Slechts bij drie pro- cent van de reizen reist de privépartner van de reiziger mee. Andere familieleden 4 gaan nog minder vaak mee op binnenlandse zakenreis. 1 Binnenlandse zakenreizen 0 met een MICE motief worden minder vaak alleen gemaakt dan individueel za- 1 kelijke reizen. Bij meer dan de helft van de MICE reizen Totaal wordt de reiziger vergezeld door een of meerdere collega s. Ook leidinggeven- MICE individueel zakelijk den en /of directeuren reizen vaker mee bij MICEreizen dan bij individuele % zakelijke reizen. ContinuZakenreisOnderzoek > Meerdaagse binnenlandse zakenreizen 9

30 . Meerdaagse binnenlandse zakenreizen Totaal MICE individueel zakelijk.10 Bestedingen euro Vervoerskosten Parkeerkosten Verblijfskosten Overige kosten ContinuZakenreisOnderzoek > Meerdaagse binnenlandse zakenreizen Uitgaven meerdaagse zakenreis in eigen land bedragen gemiddeld 19 per persoon Iedere zakenreiziger heeft per reis de uitgaven aangegeven. Hierbij is een onderscheid gemaakt tussen kosten voor vervoer, eventuele parkeerkosten, verblijfskos - ten en overige kosten. In totaal geeft een zakenreiziger tijdens een meerdaagse binnenlandse zakenreis gemiddeld 19 uit. Het figuur laat zien dat tijdens een meerdaagse zakenreis in eigen land verreweg het meeste geld uitgegeven wordt aan het verblijf. Hieraan wordt gemiddeld per persoon per zakenreis 146 uitgegeven. Aan vervoer wordt gemiddeld genomen per reis 71 euro uitgegeven. Omdat niet elke reiziger parkeerkosten maakt, wordt hieraan gemiddeld genomen per reis 4 euro per persoon uitgegeven. Aan overige zaken wordt 98 p.p. per reis besteed. Een MICE reiziger geeft per persoon per reis minder uit dan een individuele zakenreiziger in eigen land. Het verschil zit hem met name in de verblijfs- en overige kosten. 0

31 . Meerdaagse binnenlandse zakenreizen.10 Bestedingen Economische waarde Meerdaagse zakenreizen in eigen land Totaal MICE Individueel zakelijk x 1 miljoen Vervoerskosten Parkeerkosten Verblijfskosten Overige kosten Totale kosten ContinuZakenreisOnderzoek > Meerdaagse binnenlandse zakenreizen Economische waarde meerdaagse zakenreizen in eigen land: ongeveer 1,4 miljard De bijna 4, miljoen meer - daagse zakenreizen die doo r de Nederlandse beroepsbevolking in de periode oktober 010 tot en met september 011 in eigen land zijn ondernomen vertegenwoordigen een economische waarde van ongeveer 1,4 miljard euro. Bijna 4 miljoen gaat op aan vervoerskosten, en nog bijna een extra 17 miljoen aan bijkomende parkeerkosten. De kosten die gemoeid gaan met zakelijk verblijf in eigen land bedragen in totaliteit gedurende een jaar ruim 66 miljoen euro. Aan overige kosten wordt nog eens bijna 44 miljoen uitgegeven. De economische waarde van alle meerdaagse zaken - reizen in eigen land die in een jaar tijd door Nederlanders met een MICE-motief worden ondernomen bedraagt in totaliteit miljoen euro. Individueel zake - lijke reizen in eigen land vertegenwoordigen een waarde van ruim 907 miljoen euro. 1

32 % Meerdaagse binnenlandse zakenreizen.11 Apparatuur met internet tijdens de zakenreis Mobiel internet en gratis WIFI % veel gebruikt tijdens binnenlandse zakenreizen Internet is al jaren niet meer weg te denken uit ons leven. De mogelijkheden om ook onderweg toegang tot internet te hebben op eigen apparatuur worden groter en groter. Van deze mogelijkheden wordt natuurlijk ook veel gebruik gemaakt door zakenreizigers. Op deze manier is het mogelijk om in bepaalde mate het gewone werk te combineren met het doel van de zakenreis. Aan de zakenreizigers is daarom gevraagd welke apparatuur ze meegenomen hebben op zakenreis en ook daadwerkelijk gebruikt hebben om toegang tot internet te krijgen. Bij bijna de helft van de zakenreizen waarbij internet is gebruikt (48%) heeft men een mobiele internetverbinding gebruikt. Ook het gebruik van gratis WIFI tijdens binnenlandse zakenreizen is met 46 procent populair. Bij ruim een kwart van de zakenreizen (6%) wordt geen contact met internet gelegd via zelf meegenomen apparatuur. Wanneer wel een verbinding met internet tot stand wordt gebracht wordt hier het vaakst een meegebrach te laptop (1%) of smartphone voor gebruikt (7%) Basis: alle zakenreizen in eigen land waarbij internet op eigen apparatuur is gebruikt ContinuZakenreisOnderzoek > Meerdaagse binnenlandse zakenreizen -.

33 Aantrekkelijkheid steden en provincies ContinuZakenreisOnderzoek

34 . Aantrekkelijkheid steden en provincies.1 Organisatoren externe zakelijke bijeenkomsten zelf extern nooit zakelijke bijeenkomsten georganiseerd; 71% zelf extern zakelijke bijeenkomsten georganiseerd; 9% * Externe vergaderaccommodaties zijn verhuurbare ruimtes (buiten het eigen bedrijf) die contractueel worden afgehuurd voor het (specifieke) doel zakelijk bijeenkomen ContinuZakenreisOnderzoek > Aantrekkelijkheid steden en provincies Drie op de tien heeft ervaring met het organiseren van zakelijke bijeenkomsten Dit hoofdstuk zal nader ingaan op de aantrekkelijkheid van provincies en steden als binnenlandse bestemming voor zakelijke bijeenkomsten. Daarnaast komt het imago van diverse Nederlandse (middelgrote) steden als zakelijke bestemming aanbod. In afwijking van zakelijke reizen worden onder zakelijke bijeenkomsten zowel eendaagse als meerdaagse georganiseerde bijeenkomsten verstaan. Het gaat hierbij echter wel om bijeenkom sten die georganiseerd zijn in externe vergaderaccommodaties*. Van de totale groep Nederlandse zakenreizigers is bijna drie op de tien (9%) zelf wel eens betrokken geweest bij het extern organiseren van een zakelijke bijeenkomst (vergadering, opleiding, training, seminar, workshop, congres of beurs). De resultaten beschreven in dit hoofd stuk zijn gebaseerd op deze specifieke groep zakenreizigers. Deze groep is in het verleden namelijk op enigerlei wijze betrokken geweest bij de bestemmingskeuze voor de locatie waar de zakelijke bijeenkomst plaatsvond. De aantrekkelijkheid van binnenlandse bestemmingen en het imago van steden is dus onder een relevante groep gemeten. Dit geeft MICE destinaties waardevolle informatie over het verbeteren van hun positionering (indien noodzakelijk)

35 . Aantrekkelijkheid steden en provincies. Aantrekkelijkheid voor zakelijke bijeenkomsten Utrecht Gelderland Noord-Brabant Zuid-Holland Noord-Holland Limburg Overijssel Drenthe Zeeland Friesland Groningen Flevoland % Zeer aantrekkelijk Noch aantrekkelijk / noch niet aantrekkelijk Helemaal niet aantrekkelijk Aantrekkelijk Niet aantrekkelijk Weet niet ContinuZakenreisOnderzoek > Aantrekkelijkheid steden en provincies 4 Utrecht meest aantrekkelijke provincie De organisatoren van externe zakelijke bijeenkomsten hebben hun oordeel gegeven over de aantrekkelijkheid als zakelijke reisbestemming van alle Nederlandse provincies. Utrecht komt als meest aantrekkelijke provincie uit de bus, gevolgd door Gelderland en Noord-Brabant. Zeven op de tien organisatoren vinden Utrecht een (zeer) aantrekkelijke bestemming voor zakelijk bijeenkomen. Utrecht wordt tevens door het grootste percentage organisatoren (%) aangemerkt als zeer aantrekkelijk. Gelderland wordt door 8 en Noord- Brabant door 4 procent van de organisatoren (zeer) aantrekkelijk gevonden als bestemming voor een zakelijke bijeenkomst. Flevoland wordt door het kleinste percentage organisatoren (%) als een zeer aantrekkelijke bestemming voor zakelijk bijeenkomen beschouwd. Slechts 18 procent vindt Flevoland (zeer) aantrekkelijk.

36 . Aantrekkelijkheid steden en provincies Utrecht Amsterdam Den Haag Den Bosch Maastricht Rotterdam Amersfoort Breda Leiden Arnhem Nijmegen Eindhoven Groningen Alkmaar Enschede. Aantrekkelijkheid voor zakelijke bijeenkomsten % Zeer aantrekkelijk Noch aantrekkelijk / noch niet aantrekkelijk Helemaal niet aantrekkelijk Aantrekkelijk Niet aantrekkelijk Weet niet ContinuZakenreisOnderzoek > Aantrekkelijkheid steden en provincies Utrecht meest aantrekkelijke stad Naast het oordeel over de aantrekkelijkheid als zakelijke reisbestemming van alle provincies is dit oordeel ook gegeven voor de in dit onderzoek specifiek onderscheiden steden. Hieruit blijkt dat Utrecht door organisatoren wordt gezien als de meest aantrekkelijke stad voor een zakelijke bijeenkomst. Ruim tweederde van de organisatoren van externe zakelijke bijeenkomsten (69%) vindt U- trecht (zeer) aantrekkelijk. Na Utrecht zijn de meeste aantrekkelijke steden Amsterdam (6%) en Den Haag (60%). Den Bosch (0%) en Maastricht (49%) completeren de top vijf van aantrekkelijke steden voor georganiseerde zakelijke bijeenkomsten. Utrecht en Amsterdam worden ook het vaakst van alle steden zeer aantrekkelijk gevonden (beiden 1 %). Maastricht volgt; 17 procent van de respondenten vindt deze stad een zeer aantrekkelijke bestemming voor extern georganiseerde zakelijke bijeenkomsten. 6

37 . Aantrekkelijkheid steden en provincies. Imago van steden als zakelijke bestemming Wanneer een stad bezocht wordt voor een zakelijke bijeenkomst zijn andere aspecten van belang dan wanneer de stad bezocht wordt vanuit een toeristisch perspectief. Door de zakenreizigers die in het verleden op enigerlei wijze betrokken zijn geweest bij het extern organiseren van zakelijke bijeenkomsten is derhalve aangegeven in hoeverre zij bepaalde aspecten vinden passen bij de specifiek onderscheiden steden wanneer zij vanwege een zakelijke bijeenkomst voor deze stad kiezen / deze stad als locatie overwegen. De aspecten waarop de steden zijn beoordeeld zijn: - ruim aanbod van goede vergaderlocaties / congresfaciliteiten - goede bereikbaarheid - prettige sfeer / uitstraling - veel mogelijkheden tot invulling van vrijetijd - goede overnachtingsmogelijkheden Amsterdam biedt goede mogelijkheden voor zakelijk bijeenkomen Elke organisator van zakelijke bijeenkomsten heeft voor nevenstaande aspecten aangegeven in hoeverre hij of zij deze aspecten vindt passen bij vijf aselect gekozen steden. Men hoefde deze stad niet al eens in het verleden vanuit een zakelijk perspectief te hebben bezocht. Het gaat puur om het beeld dat organisatoren hebben van de stad wat betreft de geschiktheid van de stad als bestem - ming voor zakelijke bijeenkomsten. Stad: Amsterdam Maastricht Utrecht Best passend bij de volgende aspecten: Goede overnachtingsmogelijkheden, veel mogelijkheden tot invulling van uw vrijetijd, ruim aanbod van goede vergaderlocaties / congresfaciliteiten Prettige sfeer / uitstraling Goede bereikbaarheid Amsterdam wordt op het merendeel van de onderscheiden aspecten als beste gewaardeerd. Men vindt met name de overnachtings mogelijkheden, de mogelijkheden tot invulling van vrijetijd, en het aanbod van vergaderaccommodaties / congresfaciliteiten die Amsterdam biedt beter dan in andere steden. Ook Maastricht en Utrecht hebben een goed imago als bestemming voor georganiseerde zakelijke bijeenkomsten. Maastricht wordt geroemd om haar prettige sfeer en uitstraling, terwijl Utrecht een sterk pluspunt heeft in haar goede bereikbaarheid. - ContinuZakenreisOnderzoek > Aantrekkelijkheid steden en provincies 7

38 . Aantrekkelijkheid steden en provincies. Imago van steden als zakelijke bestemming Top best passende aspecten % Top slechtst passende aspecten % Utrecht ruim aanbod van goede vergaderlocaties / congresfaciliteiten 81 goede bereikbaarheid 6 goede bereikbaarheid 79 prettige sfeer / uitstraling Amsterdam goede overnachtingsmogelijkheden 89 goede bereikbaarheid veel mogelijkheden tot invulling van vrijetijd 87 prettige sfeer / uitstraling 10 Den Haag veel mogelijkheden tot invulling van vrijetijd 8 goede bereikbaarheid 19 goede overnachtingsmogelijkheden 80 prettige sfeer / uitstraling Den Bosch prettige sfeer / uitstraling 79 goede bereikbaarheid 11 goede bereikbaarheid 64 goede overnachtingsmogelijkheden Maastricht prettige sfeer / uitstraling 90 goede bereikbaarheid 8 veel mogelijkheden tot invulling van vrijetijd 84 goede overnachtingsmogelijkheden Rotterdam ruim aanbod van goede vergaderlocaties / congresfaciliteiten 7 prettige sfeer / uitstraling goede overnachtingsmogelijkheden 7 goede bereikbaarheid 1 Amersfoort goede bereikbaarheid 61 veel mogelijkheden tot invulling van vrijetijd 16 prettige sfeer / uitstraling prettige sfeer / uitstraling 14 ContinuZakenreisOnderzoek > Aantrekkelijkheid steden en provincies Minder grote steden veel geroemd om de prettige sfeer / uitstraling In nevenstaande tabel wordt per stad weergegeven welke twee aspecten volgens de zakenreizigers die in het verleden op enigerlei wijze betrokken zijn geweest bij het extern organiseren van zakelijke bijeenkomsten het best bij de stad passen en welke twee aspecten zij minder goed met de stad kunnen identificeren. Wanneer de vijf grootste Nederlandse steden buiten beschouwing worden gelaten valt op dat de organisatoren in de overige steden het vaakst de bereikbaarheid en mogelijkheden tot invulling van de vrijetijd te wensen over vinden laten. Bij de steden uit de grote vijf zijn dit weliswaar ook de bereikbaarheid maar daarnaast vaak de sfeer. Opvallend is dat bij Utrecht de bereikbaarheid zowel wordt genoemd als een van de beter passende aspecten als als slechtst passend aspect, al is dit wel met een lage score (6%). 8

39 . Aantrekkelijkheid steden en provincies. Imago van steden als zakelijke bestemming Top best passende aspecten % Top slechtst passende aspecten % Breda prettige sfeer / uitstraling 67 goede bereikbaarheid 1 goede overnachtingsmogelijkheden veel mogelijkheden tot invulling van vrijetijd Leiden In de tabellen in de bijlage is een uitgebreid overzicht terug te vinden met per stad de volledige scores op alle onderscheiden aspecten. prettige sfeer / uitstraling 6 goede bereikbaarheid 1 goede bereikbaarheid 48 veel mogelijkheden tot invulling van vrijetijd 1 Arnhem goede bereikbaarheid 7 goede bereikbaarheid 17 prettige sfeer / uitstraling prettige sfeer / uitstraling 8 Nijmegen prettige sfeer / uitstraling 60 goede bereikbaarheid 18 goede overnachtingsmogelijkheden 48 veel mogelijkheden tot invulling van vrijetijd 8 Eindhoven goede overnachtingsmogelijkheden 6 prettige sfeer / uitstraling 4 ruim aanbod van goede vergaderlocaties / congresfaciliteiten veel mogelijkheden tot invulling van vrijetijd Groningen prettige sfeer / uitstraling 6 goede bereikbaarheid 46 goede overnachtingsmogelijkheden veel mogelijkheden tot invulling van vrijetijd 1 Alkmaar prettige sfeer / uitstraling 4 goede bereikbaarheid 4 goede bereikbaarheid 0 prettige sfeer / uitstraling 1 Enschede prettige sfeer / uitstraling 6 goede bereikbaarheid 8 goede overnachtingsmogelijkheden veel mogelijkheden tot invulling van vrijetijd 1 ContinuZakenreisOnderzoek > Aantrekkelijkheid steden en provincies 9

40 . Aantrekkelijkheid steden en provincies Amsterdam Utrecht Den Haag Rotterdam Eindhoven Maastricht Amersfoort Den Bosch Arnhem Breda Groningen Nijmegen Leiden Enschede Alkmaar. Imago van steden als zakelijke bestemming 0,0 0, 1,0 1,,0,,0, 4,0 4, N.B. Het cijfer waarin het imago in dit figuur is uitgedrukt kan maximaal een vijf bedragen,,8,7,9,9 ContinuZakenreisOnderzoek > Aantrekkelijkheid steden en provincies,,,,1,4,,9,8 4,0 4, Amsterdam meest aantrekkelijke stad Op basis van de mate waarin men de onderscheiden aspecten bij de steden vindt passen is per stad een totaalscore berekend door de gemiddelde scores op de verschillende aspecten samen te nemen. Deze totaalscore komt overeen met het imago van de stad als bestemming voor georganiseerde zakelijke bijeenkomsten. Volgens organisatoren van zakelijke bijeenkomsten heeft de stad Amsterdam het beste imago als bestemming voor georganiseerde zakelijke bijeenkomsten. Ook de steden Utrecht, Den Haag en Rotterdam kunnen bouwen op een goed imago. Eindhoven complementeert de imago top. Over het algemeen kunnen we stellen dat die steden die als meest aantrekkelijk worden gezien voor het organiseren van een zakelijke bijeenkomst (zie pagina 6) tevens de steden zijn die een goed imago wordt toegedicht. Uitzondering hierop vormen de steden Eindhoven en Den Bosch. 40