12UIT doorkiesnummer

Transcriptie

1 Mevrouw E.H.W. Zomer- Scholten Clematishof CX Borne -li'lhh'l-'llľïll'-'ll uw brief van 9 juli 2012 uw kenmerk ons kenmerk 12UIT06284 contactpersoon doorkiesnummer W.H. van Schooten datum verzending 2 4 JULI info@bome.nl onderwerp Eikenprocessierups bijlagen geen Geachte mevrouw Zomer, In uw schriftelijke vragen 9 juli jl. maakt u melding van de problemen die Borne, net als veel andere gemeenten, ondervindt van de eikenprocessierups. Namens de fractie van D'66 vraagt u nadere informatie over de wijze waarop dit probleem in Borne wordt aangepakt. Vanuit het belang van de volksgezondheid vertaalt u uw zorg in een aantal concrete vragen die wij hierna puntsgewijs beantwoorden. 1. Hoe gaat de bestrijding in Borne in zijn werk? De bestrijding van de eikenprocessierups (EPR) in onze gemeente is gericht op beheren van de overlast met het oog op de volksgezondheid. Dit houdt in dat we zo goed mogelijk trachten te voorkomen dat mensen of dieren in contact raken met brandharen op de rupsen of vervellingshuidjes van de rupsen. De brandharen blijven tot negen jaar na de vervelling nog irritatie veroorzaken en kunnen daardoor gedurende lagere tijd een probleem blijven vormen. Het voorkomen van contact met brandharen gebeurt op verschillende wijzen. Indirect door voorlichting via GGD, media en de gemeentelijke website. Anderzijds wordt er actief bestreden. Daarbij worden prioriteitsgebieden aangewezen en wordt van verschillende bestrijdingsmethoden gebruik gemaakt. De prioriteitsaanduiding is gerelateerd aan het risicoprofiel van de locatie. Kwetsbare doelgroepen in combinatie met veel vervoers- of verblijfbewegingen kennen de hoogste prioriteit. In Borne ligt die prioriteit bijvoorbeeld op sportpark 't Woolderik, bij scholen en BSO's en drukke fietspaden. Deze schaal loopt af naar het buitengebied waar niet, of slechts incidenteel bestreden (kan) worden. Dezelfde geleiding zit ook in de snelheid waarmee de aannemer de nesten na een melding dient op te ruimen. Bij een school binnen 24 uur. Langs de openbare weg binnen 5 werkdagen. De bestrijding bestaat enerzijds uit preventieve bestrijding door bacteriepreparaten (Baccillus turingiensis) of door middel van aaltjes. Anderzijds de klassieke curatieve bestrijding door het wegzuigen van nesten. Rheineplein DG Postbus AE Borne Telefoon fax info@borne.nl

2 2 4 JULI 2012 Het probleem bij het gebruik van bacteriepreparaten is dat ze breedwerkend zijn. Niet alleen de jonge rupsen van de EPR maar ook die van tal van andere vlinders en natuurlijke vijanden worden gedood. Om die reden hebben de NWS gemeenten besloten om af te zien van verder gebruik van breedwerkende bacteriepreparaten. Dit jaar zijn de preventieve behandelingen voor het eerst uitsluitend met aaltjes uitgevoerd. Naast het verwijderen van rupsen en het wegzuigen van nesten krijgt preventie in de vorm van voorlichting richting burger een steeds grotere betekenis en wordt deze ook beter vorm gegeven. 2. Heeft Borne met de netwerksteden of in de regio overleg hoe deze rupsen te bestrijden zijn of trekt Borne niet op met anderen? De EPR houdt zich niet aan gemeentegrenzen. Al voor de komst hebben in 2005 de 15 regiogemeenten twee keer per jaar contact met elkaar om kennis en ervaring uit te wisselen en is er een provinciale en landelijke werkgroep. In 2009 hebben de NWS gemeenten (op dat moment nog zonder Oldenzaal) besloten om samen op te trekken. De ontwikkelingen worden jaarlijks geëvalueerd en er wordt gezamenlijk beleid geformuleerd. Hoewel serieus getracht is om in onze provincie de aanpak van de bestrijding te structureren is er tot 2010 nog maar summier sprake geweest van een gezamenlijke aanpak. Wel werd in alle Overijsselse gemeenten gewerkt volgens de landelijke leidraad. Omdat afgelopen twee jaar duidelijk geworden is dat we te maken hebben met een explosieve aantasting die grote risico's en kosten met zich meebrengt is binnen de NWS contact gelegd om te komen tot een gemeenschappelijk beheer. Vanaf najaar 2010 trekken de NWS gemeenten samen op en is ook de GGD gevraagd om een actievere rol in het EPRbeheer te gaan voeren. 3. Welke kosten worden in deze gemaakt? De kosten voor het beheer van de EPR zijn veelledig en worden op verschillende plaatsen binnen de organisatie en daarbuiten gemaakt. Hierna worden negen punten genoemd. Directe kosten» Verwijdering van nesten Indirecte kosten «Communicatie richting burgers en gezondheidsdiensten «Signalering van rupsen en nesten door burgers en beroepskrachten» Helpdesk en communicatie» Markering bomen» Planning beheermethodiek, vastleggen van gegevens Pagina 2

3 2 4 Mí 2012 «Monitoring van bronlocaties» Evaluatie (tussentijds, in het najaar en intergemeentelijk)» Beleidsondersteuning. GGD Op dit moment zijn de kosten van externe werkzaamheden voor bestrijding en de direct toerekenbare kosten goed in beeld. De indirecte kosten zijn nog onduidelijk. In 2010 bedroegen de kosten voor externe werkzaamheden en de direct toerekenbare kosten in de gemeenten Almelo, Hengelo en Enschede circa č ,- per gemeente. In Borne lagen in 2010 de kosten op circa C ,-. In 2011 liepen de directe kosten in Almelo, Hengelo en Enschede op tot gemiddeld C ,-. In Borne bleven deze, door effectievere logistiek, steken op C ,-. De indirecte kosten bedroegen in Borne circa C ,-. Hoe de kosten zich in de komende jaren zullen ontwikkelen blijft ongewis. De verwachting is dat deze binnen vijfjaar zal stabiliseren op van de huidige kosten. Deze ontwikkeling heeft in alle gemeenten zodanig grote gevolgen voor de huidige budgetten dat er in de jaarrekeningen en in de begrotingen voor de komende jaren rekening gehouden moet worden met forse overschrijdingen dan wel investeringen. In Almelo worden de kosten als overschrijding ingeboekt bij het product boomverzorging. Enschede heeft in 2012 voor de directe kosten een structureel bedrag van C ,- in haar begroting opgenomen Hengelo en Borne brengen de kosten onder bij begrotingspost "plaagdierbestrijding en veeziekten". Naar de situatie zich nu laat aanzien zullen de kosten in 2012 niet substantieel boven die van 2011 uitkomen. Dit jaar is er met de Netwerkstadpartners een communicatie traject opgezet om verder inzicht hoe de mensen de overlast ervaren en hoe wij als gemeenten daarop zouden kunnen anticiperen. De kosten van dit traject bedragen circa ë 1.000,-. De komende jaren moet er geïnvesteerd worden in opname van de EPR in de digitale beheersystemen. Voor een verdere kostenbeheersing en een goede regierol is een digitaal signalering en volgsysteem noodzakelijk. 4. Wat is tot nu toe het beleid geweest? Aanpak in Netwerkstad tot nu toe; Tot 2010 is de aanpak overal gericht geweest op een ^0Ũ% bestrijding van de rups. Na de explosieve groei in 2010 is het beleid omgegooid. Vanaf 2011 wordt de bestrijding beheermatig aangepakt. Reden hiertoe waren de twijfels over de effectiviteit en de duurzaamheid van de inzet, de explosief groeiende kosten en het gevoel van "dweilen met de kraan open". De gemeenten hebben tot 2010 overwegend gebruik gemaakt van curatieve bestrijdingsmethoden. Hierbij word in de meeste gevallen gebruik gemaakt van de inzet van een zuiger met een verbrandingsoven. In 2010 en 2011 is er voor het eerst op grote schaal gebruik gemaakt van preventieve methoden. Tot vorig jaar werd bijna uitsluitend gebruik gemaakt van het biologische bestrijdingsmiddel Bacillus thuringiensis (BT). Pagina 3

4 uw brief van 9 juli 2012 uw kenmerk ons kenmerk 12UIT06284 datum verzending 2 h JULI 2012 Ondanks grote inzet van zowel preventieve als curatieve bestrijdingsmethoden hebben we gezien dat de omvang van de kolonisatie explosief was. Met de evaluatie in het najaar van 2010 is besloten om de bestrijding duurzaam en beheermatig uit te gaan voeren. In 2011 zijn in Almelo en Enschede proeven gestart met de bestrijding door middel van aaltjes. Deze toonden aan dat met name de behandeling van oudere bomen effectief was. Het afgelopen voorjaar is er in Borne uitsluitend nog gespoten met aaltjes. Provincie en Rijkswaterstaat bestrijden sinds 2010 preventief met BT. De bestrijding wordt vooral uitgevoerd op trajecten met drukke fietspaden. In bijzondere gevallen is de provincie bereid om ook curatief te bestrijden. Landgoedeigenaren bestrijden tot op heden niet of incidenteel curatief. Particulieren bestrijden doorgaans in samenspraak met de gemeente. In alle gevallen is dit curatief. Voor het verwijderen van nesten of het spuiten van biologische bestrijdingsmiddelen wordt gebruik gemaakt van de inzet van externe bedrijven. Er zijn gevallen bekent van particulieren die zelf trachten de rupsen te bestrijden. Onbeschermd bestrijden is iets dat de GGD ten stelligste ontraad. Boomverzorgingsploegen beschikken soms over een kleine zuiger die in noodzakelijke gevallen kan worden toegepast. In Borne hebben we een dergelijke voorziening niet. Al het personeel in de buitendienst dat bij haar werkzaamheden in contact kan komen met de EPR wordt opgeleid in het waarnemen en hoe te handelen in de situatie wanneer men met de EPR geconfronteerd wordt. Voor de mensen die actief zijn binnen de boomverzorging moeten, als risicogroep, aanvullende maatregelen worden getroffen. Aanwezigheid tot en met 2011; In Almelo, Hengelo en Enschede zijn sinds 2005 bronlocaties bekent. In Borne sinds In 2008 liep het aantal bekende besmettingshaarden, met uitzondering van in Borne, op. In 2009 groeide het aantal bekende besmettingslocaties in zowel Almelo, Hengelo als Enschede richting de 250. In Borne bleef het aantal bekende locaties steken rond de 50. In 2010 is er in alle noordelijke provincies een explosieve toename van de EPR waargenomen. In Almelo, Hengelo en Enschede verdubbelde het aantal bekende locaties. In Borne was in 2010 sprake van een vervijfvoudiging ten opzichte van In 2011 was er sprake van een verdubbeling ten opzichte van Omdat de eipakketten op de jonge twijgen boven in de boom worden afgezet en vele rupsen in kleine nesten in de boom blijven is het niet mogelijk om een nauwkeurig aantal besmettingshaarden te noemen. De verwachting is dat het werkelijke aantal besmettingshaarden minimaal een vijffout van het aantal bekende haarden zal zijn. In de afgelopen jaren zijn alle provincies gekoloniseerd door de EPR. Het beheer voor 2011 was gebaseerd op jonge eigen ervaringen en op landelijke voorbeelden. De ontwikkeling in bestrijdingsmethoden is turbulent. Het besef dat locale aanpak niet werkt is bij iedere gemeente wel doorgedrongen. Evaluatie zal moeten leiden tot verdere samenwerking en een duurzaam EPR-beheer. In 2011 en 2012 is er samen met de GGD gewerkt aan een registratiesysteem waarbij alle klachten die binnen komen worden verzameld. Hiermee willen we inzicht krijgen in de ernst van de situatie ten aanzien Pagina 4

5 2 h JULI 2012 van de volksgezondheid. Eind juli wordt er gestart met een enquête waarbij de burgers in Netwerkstad bevraagd worden over hun ervaringen met de EPR. We spreken in de publieke opinie telkens over overlast maar het is nog nooit onderzocht of burgers deze ook daadwerkelijk beleven. In Borne worden mensen per mail benaderd maar men kan ook via de gemeentelijke website meedoen. 5. Worden op kwetsbare plaatsen (woonwijken, rond scholen en fietspaden) deze rupsen daadwerkelijk bestreden? Hoewel we inmiddels spreken van beheren en niet langer van bestrijden, zien we dat de acties binnen onze dorpskernen nog steeds gericht zijn op het zoveel mogelijk verwijderen van nesten. De snelheid waarmee deze actie wordt uitgevoerd hangt af van het risicoprofiel. Bij kwetsbare locaties rond scholen, sportcomplexen, zorgcentra, speelplaatsen en andere kwetsbare delen binnen de openbare ruimte wordt een aantal keren per jaar door beroepskrachten gemonitoord. Deze bevindingen worden aangevuld met meldingen uit de bevolking. Tot op heden wordt er in de gemeente Borne op alle kwetsbare plaatsen nog daadwerkelijk bestreden. Nesten in de buurt van voet- en fietspaden buiten de dorpskernen worden individueel beoordeeld. In sommige gevallen is bestrijding noodzakelijk. In andere gevallen kan waarschuwen en monitoring een alternatief kan zijn. 6. Is er zicht dat deze overlast door het gevoerde beleid verminderd en op afzienbare tijd is opgelost? Concreet is het antwoord "nee". Een EPR kolonisatie werkt als een golf beweging. In die beweging zitten we in Twente nu ongeveer bovenop de golf. De verwachting is dan ook dat de ernst van de kolonisatie binnen enkele jaren afneemt. De oplossing van het probleem moeten we zoeken in de aanwezigheid van natuurlijke vijanden. Deze laatste zijn spaarzaam maar dienen zich wel steeds meer aan. We zullend de komende decennia moeten leren leven met de aanwezigheid van eikenprocessierupsen. De afgelopen jaren zijn we overvallen door de EPR. Gezien de ontwikkelingen en het verloop in Zuid Nederland zal de situatie zich binnen enkele jaren stabiliseren en zelfs licht afnemen. Het beheer tot 2011 was gebaseerd op beheersen van de EPR. Op dit moment en voor de toekomst is het uitgangspunt beheren van de overíast met het oog op de volksgezondheid. Daarmee verschuift ook het karakter van een groenvoorzieningsproblematiek naar een volksgezondheidsprobleem wat ook gevolgen kan hebben voor de financiering van de beheerkosten. De ontwikkelingen in beheer- en bestrijdingsmethoden zijn op dit moment turbulent. Evaluatie, communicatie en onderzoek moet leiden naar een duurzaam en veilig EPR-beheer. 7. Indien dit niet het geval is wat denkt de wethouder verder te doen in het kader van de volksgezondheid en de overlast van deze in Borne te reduceren? Wij zijn afhankelijk van de natuur en de ontwikkelingen in de markt op het gebied van EPR-beheer. Pagina 5

6 2 4 JOU 2ŬÌ2 Er wordt op dit moment in kaart gebracht hoe serieus het probleem daadwerkelijk is, dan wel ervaren wordt. Met deze resultaten kunnen we beoordelen welke gemeentelijke inzet hierbij mag horen. Financiële inzet versus volksgezondheid is iets dat de komende jaren verder uitgewerkt moet worden. Ook moet benoemd worden of we te maken hebben met een volksgezondheidsprobleem of een groenvoorzieningsprobleem. Nog nooit is een vergelijkbaar onderzoek richting burgers uitgezet. Vanuit EPR beheer kijkt heel Nederland uit naar de resultaten. De verwachting is dat de inzet nog meer op beheer en acceptatie zal komen te liggen. Hierdoor zal wellicht een verdere kostenstijging uitblijven. 8. Zijn er meldingen van klachten van deze rupsen bekend bij de gemeente? Burgers worden gevraagd om waarnemingen te melden. Naast onze eigen waarnemingen, zijn dit de vertrekpunten van de bestrijding. Tot op heden komen er in 2012 opvallend minder meldingen binnen dan in Dit kan komen omdat het koude weer de ontwikkeling van de rups geremd heeft. Hierdoor duurt de overlast dit jaar ook enkel weken langer. Het is ook niet ondenkbeeldig dat bewoners de aanwezigheid al enige mate accepteren. Klachten ten aanzien van ons EPR-beheer zijn ons niet bekend. Tot op heden hebben we situaties in goed overleg kunnen oplossen. 9. Is hierover contact met de Bomse huisartsen? Met de Bornse huisartsen is slechts beperkt contact. Uit dit geringe contact komt naar voren dat de gezondheidsklachten beperkt zijn. Deze gezondheidsrol ligt vooral bij de GGD. De GGD heeft op verzoek van de NWS gemeenten een meldsysteem gerealiseerd waarbij klachten die binnenkomen bij huisartsen geregistreerd worden. Met deze gegevens kunnen we meer en meer een beeld krijgen van de overlast van de EPR en de gezondheidsrisico's en kunnen we gerichter anticiperen. Wij vertrouwen erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Een afschrift van deze brief wordt met tussenkomst van de griffier toegezonden aan de overige raads- en commissieleden. Hoogachtend, het college van burgemeester en wethouders de secretaris de burgemeester, loco R. Baveld mr. drs elten Pagina 6