Advies niet-ambtelijke adviesçomm^iç WOB.

Transcriptie

1 Advies niet-ambtelijke adviesçomm^iç oz.b*> WOB. Onderwijsraad Aan de staatssecretaris van onderwijs Nassaulaan JS 's-gravenhage en wetenschappen, Tel mevrouw drs. N.J. Ginjaar-Maas, Postbus 25000, 2700 LZ Zoetermeer. Ons kenmerk Uw kenmerk 's-gravenhage, \ 2 APR. 198$ OR 2B/1462 S VO/BVE/BO/O db/ak d.d. 15 februari 1989 Onderwerp examenprogramma's m.d.g.o. Bij bovenvermeld schrijven ontving de Afdeling secundair onderwijs (beroepsonderwijs) van de Onderwijsraad van u het verzoek advies uit te brengen over de examenprogramma's m.d.g.o. die na vaststelling moeten gelden voor leerlingen die vanaf 1 augustus 1988 in het eerste leerjaar instromen. In deze programma's zijn - voor een deel op grond van het advies van de Afdeling van 10 december 1987 (OR 2B/1119 S) - enkele wijzigingen aangebracht ten opzichte van de concept-examenprogramma's cohort De nu overgelegde examenprogramma's geven de Afdeling aanleiding tot het maken van enige kanttekeningen, waarvan een aantal reeds in het zojuist aangehaalde advies van 10 december 1987 naar voren is gebracht, maar niet is overgenomen. De eerste kanttekeningen hebben een meer algemeen karakter; daarna wordt ingegaan op enkele specifieke examenprogramma's. In de adviesaanvrage merkt u onder meer op dat de door de Onderwijsraad geconstateerde subdelegatie aan de landelijke examencommissies met betrekking tot de vaststelling van de tijdsduur en toegestane materialen en hulpmiddelen is teruggedraaid. Inderdaad hebben de scholen op 16 augustus 1988 bericht gehad over wijzigingen in de concept-examenprogramma's voor leerlingen die per 1 augustus 1987 met de opleiding zijn begonnen, waarin bedoelde subdelegatie aan de landelijke examencommissies ongedaan is gemaakt en heeft bij een aantal in de nieuwe examenprogramma's voorkomende onderdelen in dit opzicht aanpassing plaatsgevonden. Het wekt echter de bevreemding van de Afdeling op dat in de thans om advies voorliggende versie deze subdelegatie weer voorkomt bij de examenprogramma's voor de afdelingen Mode en kleding en Sociale arbeid. Hieraan kan overigens worden toegevoegd dat de scholen door middel van voornoemd schrijven nog andere wijzigingen ten aanzien van het examenprogramma voor de afdeling Mode en kleding Vermeld bij beantwoording van een brief kenmerk en datum

2 zijn meegedeeld, die in de voorliggende versie van het examenprogramma niet tot uitdrukking komen. Aan deze wijzigingen dient volgens de Afdeling aandacht te worden besteed. Voor een deel is ook rekening gehouden met de eerder door de Afdeling gemaakte opmerkingen ten aanzien van het integratief afsluitende onderdeel en het afnemen van twee toetsen in dit kader. Voor de afdeling Activiteitenbegeleiding is het examenprogramma in dit opzicht althans aangepast. Niet duidelijk is echter waarom bij deze afdeling het integratief afsluitende onderdeel (nr. 9) niet als zodanig wordt aangeduid en waarom wat dit onderdeel betreft niet dezelfde regeling in verband met slagen en zakken geldt, als bij het soortgelijke onderdeel van het examenprogramma voor de afdeling Agogisch werk wel het geval is. Eveneens rijst de vraag waarom de met betrekking tot het examenprogramma voor de afdeling Sociale arbeid door de Afdeling aanbevolen aanpassing op het gebied van het aantal toetsen bij het integratief afsluitende onderdeel niet is verwerkt in het betreffende examenprogramma. Aanpassing kan geschieden hetzij overeenkomstig die welke heeft plaatsgevonden bij de afdeling Activiteitenbegeleiding (slechts één afsluitende toets), hetzij overeenkomstig de bij de afdeling Agogisch werk gekozen opzet (twee op elkaar aansluitende toetsen) met daarbij de hiervoor vermelde regeling ten aanzien van slagen en zakken. Daarnaast heeft de Afdeling het als een gemis ervaren dat de in haar advies van 10 december 1987 gemaakte opmerkingen inzake de regels van slagen niet hebben geleid tot aanpassing van de regeling. Voor de volgende opmerkingen van toen vraagt zij in het bijzonder nog eens uw aandacht: - eindcijfers en waarderingen zijn twee mogelijkheden om eindresultaten uit te drukken. Derhalve ligt het voor de hand om deze onder X 1 a en X 1 b samen te brengen; de manier waarop het eindresultaat wordt vastgesteld in geval van meer dan een toets blijkt niet uit de regels van slagen ; het verdient overweging om van een "gewogen" gemiddelde uit te gaan ; met betrekking tot regel vijf wordt het raadzaam geoordeeld in de eerste plaats de woorden "bij herkansing" toe te voegen en in de tweede plaats zoveel mogelijk voldoendes te handhaven. Enige toelichting vergt nog de bepaling in regel vier dat het resultaat "per toets in een cijfer met één decimaal" wordt uitgedrukt. De Afdeling kan zich nauwelijks voorstellen dat deze bepaling ook geldt voor de examenonderdelen die waarderingen als eindresultaat kennen. Een ander aandachtspunt heeft betrekking op het eertijds gedane voorstel van de Afdeling om eventuele vrijstellingen bij het afleggen van een examen voor een tweede studierichting van dezelfde opleiding op te nemen. Helaas heeft dit niet tot een regeling geleid. Niet alleen op grond van het bepaalde in artikel 72 van het Besluit m.d.g.o., ook met het oog op de schoolpraktijk, acht de Afdeling een dergelijke regeling noodzakelijk. In het algemeen genomen is de Afdeling, aan het slot van haar algemene beschouwing gekomen, nog van oordeel dat het werken met 2

3 bijlagen op zich zelf beschouwd goede mogelijkheden biedt om concrete veranderingen in het gebruik van hulpmiddelen aan te geven. Zij gaat er hierbij wel van uit dat een en ander zorgvuldig wordt bijgehouden en waar nodig wordt bijgesteld. Het regelmatig bijstellen is trouwens voor alle examenprogramma's van belang. De snelle technische ontwikkelingen en de maatschappelijke veranderingen kunnen hiertoe nopen. Ten ren aanzien van de afzonderlijke examenprogramma's en de bijbehorende regels van slagen en zakken is de Afdeling nog het volgende opgevallen. Bij de afdeling Assistenten in de gezondheidszorg, studierichtingen apothekersassistent en doktersassistent, is wat betreft het onderdeel "participatie in de beroepspraktijk" het woord "examentoetsen" door "toetsing" vervangen. Met deze vervanging stemt de Afdeling in, doch zij vraagt zich tegelijkertijd af waarom deze niet bij de andere afdelingen en bij de afdeling Assistenten in de gezondheidszorg, studierichting tandartsassistent is aangebracht. Anders dan het gestelde in de adviesaanvrage doet verwachten, zijn niet alle eerder door de Afdeling naar voren gebrachte opmerkingen ten aanzien van het examenprogramma voor de afdeling Assistenten in de gezondheidszorg verwerkt. Zo is bij het examenonderdeel administratie TA het opnemen van informatica achterwege gebleven. Evenmin is tegemoetgekomen aan het bezwaar van de Afdeling inzake het examenonderdeel "participatie in de beroepspraktijk" waar het gaat om de verplichting 50% van de stage bij een huisarts, groepspraktijk of gezondheidscentrum door te brengen. Bovendien is de Afdeling van oordeel dat bij de vakken die bijdragen aan het examenonderdeel praktijkscholing van de studierichting doktersassistent ook laboratoriumwerk, gezondheidskunde en geneesmiddelenkennis dienen te worden vermeld. Bij het examenprogramma voor laatstgenoemde studierichting is verder een bijlage 4 gevoegd die volgens de inhoudsopgave de titel "verpleegkunde 1 en 2" draagt. De bijlage zelf bevat een overzicht van Verbandstoffen en wordt gevolgd door nog een bladzijde zonder titel die als bijlage 2 wordt aangemerkt. Deze bijlage is evenwel niet de bijlage 2 die in de inhoudsopgave voorkomt. Uit de aparte bijlage bij de adviesaanvrage valt voor de Afdeling niet op te maken hoe dit alles moet worden geïnterpreteerd. Zij raadt u daarom aan deze bijlage nog eens zorgvuldig te bezien. Zonder te willen voorbijgaan aan het feit dat het examenprogramma voor de afdeling Agogisch werk aanzienlijk is verbeterd en meer in harmonie is gebracht met de andere programma's, merkt de Afdeling op dat dit programma nog steeds afwijkingen met betrekking tot de opzet, vergeleken met de voor andere afdelingen geldende examenprogramma's, vertoont. Om te beginnen wordt er geen overzicht van alle examenonderdelen gegeven. Voorts wijkt de lay-out af: gegevens over bijdragende vakken, aantallen toetsen e.d. staan niet aan het begin, maar aan het einde van de examenonderdelen genoemd. Een 3

4 andere afwijking betreft de examenstof die naast de van de kandidaat verwachte prestaties wordt aangegeven. In enkele gevallen, bij voorbeeld bij onderdeel 4, werkt dit trouwens op zich zelf genomen verhelderend. Afwijkingen doen zich ten slotte tevens voor met betrekking tot het aangeven van de stof per studierichting, waarmee de duidelijkheid niet direct is gediend. Nadere toelichting acht de Afdeling verder gewenst inzake de bij diverse examenonderdelen opgenomen vermelding onder de aangegeven vakken dat ten minste vijf respectievelijk zeven van de genoemde vakken tot dit onderdeel bijdragen. Duidt dit op de omvang van het totale gebied van het examenonderdeel of moet wellicht het genoemde aantal vakken bij elke toets aan de orde komen? Daarnaast vraagt ook de toevoeging (= school beoordelen) bij het examenonderdeel "beroepsmatig handelen met betrekking tot individuen en groepen" om een verklaring. Waar het gaat om de regeling betreffende slagen en zakken voor de afdeling Mode en kleding stelt de Afdeling vast dat d«m«4 gebracht. In het examenprogramma voor de afdeling Sociale arbeid, studierichting sociale dienstverlening, ontbreekt nog immer het minimum aantal toetsen. Dit behoeft volgens de Afdeling alsnog aanvulling 1UU.L UK öi_ciyt; wurumi ïuyeiiuuieu: u _i_ u ±a I K I U L I K I ytzieu meel lan bij andere afdelingen het geval is. [et verheugt de Afdeling dat, conform haar advies, de ixamenonderdelen 9 A en 9 B "verantwoording van het handelen als verpleger/verpleegster in verpleegsituaties" in het examenprogramma voor de afdeling Verpleging thans zijn samengevoegd. Het blijft voor haar intussen wel de vraag of beperking op korte termijn van het aantal examenonderdelen dat centraal geëxamineerd wordt (tot slechts één) in het belang is van het civiel effect van de onderhavige opleiding. Hierbij behoort in aanmerking te worden genomen dat juist deze opleiding zoveel moeilijkheden bij de acceptatie in het werkveld ondervindt. Een verklaring voor het feit dat alleen ten aanzien van de afdeling Verzorging de resultaten van het examenonderdeel "participatie in de beroepspraktijk" in eindcijfers moeten worden uitgedrukt wordt ook nu niet gegeven. De vraag rijst waarom dit niet, evenals bij de overige afdelingen, door middel van waarderingen geschiedt.

5 Over de ontwikkelingen rond een examenprogramma voor de afdeling Uiterlijke verzorging heeft de Afdeling nog geen nadere gegevens mogen ontvangen. Onder verwijzing naar haar advies van 10 december 1987 verzoekt zij u haar te informeren omtrent de vraag of er al enig zicht bestaat op een dergelijk examenprogramma en, zo ja, op welke termijn dit is te verwachten. 5 Namens de Afdeling secundair onderwij s f beroepsonderwijs^. (W plaatsvervangend voorzitter), (mr. W.J.B<"van de Water, coördinerend secretaris)