Eerste Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar Nr. 87 b Wijziging van de Wet op de omzetbelasting 1968 en van de Wet op de accijns van alcoholvrije dranken (herziening tariefindeling voedings- en geneesmiddelen) MEMORIE VAN ANTWOORD Ontvangen 16 december 1988 Budgettaire aspecten De leden van de P.v.d.A. fractie vragen naar de budgettaire gevolgen van het wetsvoorstel in zijn totaliteit alsmede van de door de Tweede Kamer der Staten-Generaal aangenomen amendementen. Ik kan hierop antwoorden dat het wetsvoorstel in zijn totaliteit tot een budgettaire derving van f 594 min. leidt. De uitsplitsing naar de samenstellende delen is als volgt: - overheveling voedings- en geneesmiddelen naar het verlaagde tarief conform het oorspronkelijke wetsvoorstel; 710 min. - verlaging landbouwforfait met 0,5 percentpunt; min. - overbrenging zeep- en wasmiddelen naar het algemene tarief (amendement); +110 min. - overheveling frisdranken naar het verlaagde tarief (amendement) 160 min. - overheveling hulpmiddelen diabetici naar het verlaagde tarief (amendement); 9 min. - verhoging accijns alcoholvrije dranken (amendement); + 50 min. 594 min. De oorspronkelijk voorziene dekking in de vorm van een verhoging van het verlaagde tarief is, zoals bekend, in verband met de meevallende budgettaire ontwikkeling achterwege gebleven. Veehandel en landbouwforfait De leden van de P.v.d.A.-fractie - waarbij de leden van alle overige fracties zich aansluiten - vragen of veehandelaren in een aantal situaties zullen worden uitgeschakeld doordat de hoogte van het landbouwforfait en van het verlaagde b.t.w.-tarief verder uit elkaar komen te liggen. Deze tendens kan zich in bepaalde situaties zeker voordoen. Bij de behandeling van het onderhavige wetsvoorstel in de Tweede Kamer zijn voor deze problematiek vier mogelijke oplossingen aan de orde geweest. Aan drie ervan - een apart tarief voor vee, een apart forfait voor vee alsmede het overbrengen van landbouwwerktuigen van Eerste Kamer, vergaderjaar , , nr. 87 b 1

2 het verlaagde tarief naar het algemene tarief onder gelijktijdige verhoging van het landbouwforfait - bleken zodanige bezwaren te zijn verbonden, dat zij als oplossing voor de desbetreffende problematiek niet acceptabel waren. Als vierde mogelijkheid is in de Tweede Kamer een vereveningsregeling ter sprake gekomen. Deze regeling zou erin dienen te bestaan dat aan handelaren in vee het b.t.w-nadeel wordt uitbetaald dat wordt geleden door het verschil tussen de hoogte van het verlaagde tarief en de hoogte van het landbouwforfait. In de Tweede Kamer heb ik mij bereid getoond, te zullen onderzoeken in hoeverre een vereveningsregeling juridisch haalbaar is en bovendien ook in de praktijk uitvoerbaar is. Dit onderzoek, dat mede in overleg met het betrokken bedrijfsleven heeft plaatsgevonden, heeft aangetoond dat ook een vereveningsregeling geenszins een pasklare oplossing biedt voor de problematiek van veehandelaren. Zo zijn de administratieve complicaties van de vereveningsregeling niet te verenigen met de ratio van de veehandelsregeling, die juist een administratieve vereenvoudiging voor de veehandelaren beoogt. Dit betekent dat een vereveningsregeling slechts zou kunnen gelden voor handelaren die de gewone b.t.w.-regeling - en dus ook de gewone b.t.w-administratie - toepassen. Maar ook dan nog alleen indien deze handelaren in staat zijn om per dier de b.t.w.-status van de leverancier en van de afnemer vast te leggen en er per dier een registratie bestaat. Met name dit laatste is zeker niet voor alle dieren het geval. Binnen de aangegeven voorwaarden is er echter wel een mogelijkheid voor een vereveningsregeling. Echter, zoals ik reeds bij de behandeling in de Tweede Kamer heb verklaard, is in de zesde b.t.w.-richtlijn geen basis te vinden voor een vereveningsregeling. Dit betekent dat een machtiging van de Raad van de E.G. nodig is krachtens artikel 27 van deze richtlijn. Op grond van dit artikel kunnen de Lid-Staten worden gemachtigd, een van die richtlijn afwijkende regeling te treffen indien zo'n regeling beoogt de belastingheffing te vereenvoudigen, of dient om belastingfraude of -ontwijking te voorkomen. Hoewel ik in dezen niet optimistisch ben, behoeft een verzoek om een dergelijke machtiging niet bij voorbaat kansloos te zijn. Ik heb dan ook het voornemen op korte termijn in Brussel een machtigingsverzoek in te dienen. Als de machtiging door Brussel wordt verleend zal de vereveningsregeling - met terugwerkende kracht - vanaf 1 januari 1989 van toepassing kunnen zijn. De onderhavige problematiek is mede besproken met vertegenwoordigers uit de Nederlandse Bond van Handelaren in Vee. Ik kan mij indenken dat deze Bond - zoals blijkt uit de brief van 30 november waarnaar wordt verwezen - niet enthousiast is over het feit dat de vereveningsregeling niet voor alle veehandelaren een oplossing kan bieden. Een verder gaande regeling dan hiervoren is omschreven is echter niet mogelijk. Overigens merk ik naar aanleiding van een vraag van de leden van de P.v.d.A.-fractie op, dat de afstand tussen het landbouwforfait en de werkelijke belastingdruk - afgezien van een verlaging sec van het landbouwforfait - alleen verkleind zal worden indien zich een stijging voordoet van de voordruk van de forfaitair belaste landbouwers in verhouding met hun omzet. Dit kan zich voordoen bij wijzigingen in aankooppatroon en omzet van deze landbouwers. Prijs- en inkomenselasticiteiten van zeep- en wasmiddelen Ten aanzien van de door de P.v.d.A.-fractie gevraagde prijs- en Eerste Kamer, vergaderjaar , , nr. 87 b 2

3 inkomenselasticiteiten van zeep- en wasmiddelen respectievelijk alcoholvrije dranken merk ik op dat ik niet over voldoende uitgesplitste gegevens beschik om een antwoord op deze vraag te kunnen geven. Wat de alcoholvrije dranken betreft zou wellicht een indicatie kunnen worden ontleend aan berekeningen die door Prof. W. J. Keiler zijn gepubliceerd in het recente preadvies van de Vereniging voor de Staatshuishoudkunde. Daarin worden de inkomens en de prijselasticiteit van dranken berekend op 0,8 respectievelijk - 0,4. Er dient evenwel te worden bedacht dat deze elasticiteiten zowel de alcoholvrije als alcoholhoudende dranken betreffen. Zeep- en wasmiddelen De leden van de fractie van de P.v.d.A. vragen - een vraag overigens waar alle overige fracties zich bij aansluiten - naar mijn oordeel over de door de Nederlandse Vereniging van Zeepfabrikanten en de Raad voor het Filiaal- en Grootwinkelbedrijf aan de Eerste Kamer der Staten- Generaal gezonden brieven. Dienaangaande merk ik op dat ik er begrip voor kan opbrengen dat het door de Tweede Kamer aanvaarde amendement voor zeep- en wasmiddelen door de betrokken bedrijfstak als onaangenaam wordt ervaren. Op de in vorenbedoelde brieven naar voren gebrachte argumenten tegen de opschoning van zeep- en wasmiddelen zal ik hierna impliciet ingaan bij de beantwoording van de concrete vragen, die ter zake van de zeep- en wasmiddelen zijn gesteld door de leden van de fracties van de P.v.d.A. en de V.V.D. De vraag van de leden van de fractie van de P.v.d.A. of het onder het algemene tarief indelen van zeep- en wasmiddelen past in de Interne Marktvoorstellen van de Europese Commissie, kan ik bevestigend beantwoorden. Daarmee staat uiteraard nog niet definitief vast - dit naar aanleiding van een vraag van de leden van de V.V.D.-fractie - of de EG-Raad ook definitief voor een dergelijke tarieftoepassing zal kiezen. Ten aanzien van de vraag van de leden van de P.v.d.A.-fractie over de overgangsproblemen die het onderhavige wetsvoorstel oproept voor de zeep- en wasmiddelenindustrie merk ik op dat ik niet wil ontkennen dat deze problemen zullen optreden. De problemen waaraan de zeep- en wasmiddelenindustrie het hoofd dient te bieden, verschillen echter niet wezenlijk van de normaliter bij tariefwijzigingen optredende problemen. Specifiek voor de groep van zeep- en wasmiddelen is alleen de kwestie van het verpakkingsmateriaal waarop de tekst «inclusief verlaagd obtarief» is voorgedrukt. Dit schept wellicht tijdelijk een wat vreemde situatie, maar staat niet in de weg aan het tijdig kunnen werken met het algemene tarief. Voorts doet de - tijdelijke - onjuiste vermelding van het b.t.w.-tarief op de verpakking geen enkele afbreuk aan de kwaliteit, prijs en andere kenmerken van het produkt, zoals die de consument worden voorgehouden. Overigens ben ik voornemens een aanschrijving uit te doen gaan, waarin te kennen wordt gegeven dat het vanwege de b.t.w.-wetgeving geen bezwaar ontmoet dat het bestaande verpakkingsmateriaal ook na 1 januari 1989 nog wordt gebruikt. Tevens zal daarbij worden goedgekeurd dat vóór deze datum eventueel reeds nieuw ontworpen verpakkingsmateriaal wordt gebruikt. Voor een verder gaande overgangsregeling zie ik geen aanleiding, ook niet vanuit de door de leden van de V.V.D.-fractie genoemde oogpunten van economische gevolgen en behoorlijk bestuur. De leden van de P.v.d.A.-fractie vragen of het niet gewenst is tariefwijzigingen te laten ingaan op een zodanig tijdstip, dat ondernemers voldoende gelegenheid hebben de hiermee verband houdende aanpassingen door te voeren. Deze wenselijkheid onderschrijf ik. Ik heb er begrip voor, dat de zeep- en wasmiddelenindustrie de in het wetsvoorstel opgenomen datum van 1 januari 1989 als problematisch ervaart. Eerste Kamer, vergaderjaar , , nr. 87 b 3

4 Niettemin ben ik van oordeel dat wanneer het bestaande verpakkingsmateriaal ook na 1 januari 1989 gebruikt kan worden, het onderhavige voorstel van wet ook voor de zeep- en wasmiddelen in de praktijk geen onoverkomelijke problemen hoeft op te leveren. Het doet mij genoegen dat de leden van de V.V.D.-fractie in het algemeen gesproken met instemming hebben kennis genomen van het onderhavige wetsvoorstel. Naar aanleiding van de vraag van de leden van de V.V.D.-fractie of het juist is dat zeep- en wasmiddelen onder het verlaagde tarief zijn ingedeeld omdat zij tot de eerste levensbehoeften worden gerekend, deel ik mede dat dit motief indertijd inderdaad als argument is aangevoerd voor de indeling in dit tarief. Tijdens de behandeling van het onderhavige wetsvoorstel door de Tweede Kamer is de bij de zeep- en wasmiddelen bestaande afbakeningsproblematiek diverse malen aan de orde geweest. Naar aanleiding van de vraag van de leden van de V.V.D.-fractie terzake merk ik op dat, gezien het feit dat de bestaande tariefproblematiek slechts een beperkte groep produkten betreft, vanuit deze optiek geen noodzaak aanwezig is alle zeep- en wasmiddelen onder één tarief te rangschikken. Niet ontkend kan echter worden dat daarmee niettemin een aantal problemen wordt opgelost. Uiteindelijk heeft bij de afweging in de Tweede Kamer het budgettaire aspect de doorslag gegeven. Ten aanzien van de vraag van de leden van de V.V.D.-fractie naar mijn oordeel over de andere argumenten om de zeep- en wasmiddelen onder het algemene tarief te brengen, het volgende. Vanuit milieuoverwegingen zou het passen het gebruik van zeep- en wasmiddelen af te remmen en is het overbrengen naar het algemene tarief van deze groep produkten derhalve verdedigbaar. Anderzijds kunnen ook argumenten tegen deze opschoning van zeep- en wasmiddelen worden aangevoerd. Tijdens de mondelinge behandeling van het wetsvoorstel in de Tweede Kamer heb ik onder meer het argument van de volksgezondheid genoemd. Overigens wil ik opmerken dat de b.t.w. naar mijn mening niet het meest geëigende instrument is om bepaalde doelstellingen bij voorbeeld op het gebied van het milieu te verwezenlijken. Het lid van de S.G.P.-fractie vraagt waarom de regering de Tweede Kamer niet heeft geadviseerd de fosfaatvrije c.q. -arme wasmiddelen onder het verlaagde tarief ingedeeld te laten blijven. Dienaangaande merk ik op dat mij uit van de zijde van het ministerie van Volksgezondheid. Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer verstrekte informatie is gebleken, dat er via andere wegen reeds naar wordt gestreefd met ingang van 1990 alle wasmiddelen fosfaatvrij te laten zijn. Het treffen van de door dit lid voorgestelde maatregel - wat daar overigens gelet op het vorenstaande van zij - is uit dien hoofde dus niet nodig. Wat het budgettaire aspect betreft, de leden van de fractie van de V.V.D. vragen daarnaar, heb ik tijdens vorenbedoelde mondelinge behandeling opgemerkt dat het totale pakket van tariefmaatregelen, zoals dat door de Tweede Kamer is voorgesteld, in financieel opzicht nagenoeg als sluitend valt te beschouwen. Voor een totaal budgettair overzicht van het voorstel van wet zij verwezen naar het begin van deze memorie van antwoord. Zoals uit het vorenstaande moge blijken is voor een geïsoleerde heroverweging van de thans voorgestelde tariefindeling voor zeep- en wasmiddelen budgettair gezien geen enkele ruimte aanwezig. Ook vanuit een andere invalshoek zie ik geen aanleiding om tot een heroverweging van de maatregel te komen. Eerste Kamer, vergaderjaar , , nr. 87 b 4

5 Aangaande de vraag van de leden van de V.V.D.-fractie over het aspect dat de opschoning van de zeep- en wasmiddelen voor het betrokken bedrijfsleven niet was te voorzien wil ik het volgende opmerken. Bij de schriftelijke behandeling van het onderhavige wetsvoorstel door de Tweede Kamer is verschillende malen ingegaan op de mogelijkheid deze groep produkten naar het algemene tarief over te brengen. Geheel onvoorzienbaar was de besluitvorming in de Tweede Kamer ter zake dus niet. Desalniettemin heb ik er begrip voor dat de zeep- en wasmiddelenindustrie onaangenaam is verrast door het door de Tweede Kamer aanvaarde amendement. Met betrekking tot de vraag of ter zake vooraf overleg is gepleegd met de betrokken bedrijfstak wil ik volstaan met de opmerking dat het voeren van overleg niet op mijn weg lag nu het initiatief in deze bij de Tweede Kamer lag. De Staatssecretaris van Financiën, H. E. Koning Eerste Kamer, vergaderjaar , , nr. 87 b 5