Verduurzaming vooroorlogse woningen Energiecampagne Wippolder Delft

Transcriptie

1 Informatieavond September 2012 Verduurzaming vooroorlogse woningen Energiecampagne Wippolder Delft door Guido Bekink, KOW 1

2 Verduurzaming vooroorlogse woningen Informatieavond september Introductie KOW - Uitgangspunten maatregelen verduurzaming - Kenmerken vooroorlogse woningen - Bouwfysische aandachtspunten - Aandachtspunten en ingrepen ventilatie - Maatregelen bij kozijnen (voorgevel) - Maatregelen gevel - Dakisolatie - Vloerisolatie 2

3 Introductie KOW Ruime ervaring renovatie en verduurzaming vooroorlogse woningen 4.2 Referentieproject 2: Steek energie in je woning Tanthof Opdrachtgever: Gemeente Delft/ Stichting Erea/ KOW Aantal woningen daadwerkelijke uitgevoerd: 27 woningen Type: Particulier eigenaren Uitgevoerd in: 2011 Tevredenheidsverklaring: Gemeente Delft (coördinerend) 1. Aanbrengen van HR++ in bestaande kozijnen en ramen, incl. 3A. Aanbrengen van zonneboiler (tapwater) in aansluiting op bes 3B. Aanbrengen van zonneboiler (tapwater) in aansluiting op bes Uitgevoerde werkzaamheden: schilderwerk. 2. Aanbrengen en aansluiten van PV panelen geschikte ketel Valkenboslaan, Den Haag Loosduinsekade, Den Haag HR107 ketel. 4. Aanbrengen Statensingel, van vloerisolatie Rotterdam (rd 2.5 m² K/W), verschillende m Dapperbuurt, Amsterdam Korenbloem, Utrecht Energiecampagne, Delft 3

4 Uitgangspunten verduurzaming Bij energiebesparende maatregelen vooroorlogse woningen - Gezondheid mens en gebouw - Duurzaam (energie en materiaal) - Esthetisch - Zonder omgevingsvergunning - Financieel interessant 4

5 Kenmerken vooroorlogse woningen Situatie per 1950 (installatie toilet / douche / gas / electra) - Ongeïsoleerd - Houten constructie - Steens metselwerk (zonder spouw) - Houten (schuif)ramen, enkel glas - Natuurlijke ventilatie Woningen zijn goed aanpasbaar, is ook in meer of mindere mate gebeurd! 5

6 Kenmerken vooroorlogse woningen Bouwfysische kenmerken situatie per Damp-open gebouwd (Gebouw kan ademen ) - Condensatie op het glas (koudste vlak) - Ventilatie toe- en afvoer in evenwicht - Koolmonoxide gevaar - Energieverbruik beperkt - Oncomfortabel (tocht en koudeval ) - Energielabel F of G (slecht) Aanbrengen van centrale verwarming verstoort de balans van het gebouw. 6

7 Bouwfysische aandachtpunten Bij energiebesparende maatregelen vooroorlogse woning - Gebouw afsluiten (damp-dicht) - Isolatie glas hoger dan gevel - Vocht in woning - Koudebruggen - Stilstaande lucht Oplossingen: - Voldoende ventilatie voorzieningen - Voorkomen koudebruggen 7

8 Zie ommezijde voor de toelichting Bouwfysische aandachtpunten Isolerende beglazing in relatie gevelisolatie 8

9 Aandachtspunten ventilatie Natuurlijke ventilatie vooroorlogse woningen - Aanvoer via gevel - 1 rooster per ruimte, per gevel - Afvoer naar het dak - Doorstroom toilet-douche-keuken - Aan- en afvoer in balans - Belemmering mechanische ventilatieboxjes - Aandacht bij open verbrandingstoestellen (advies: vervangen) - CO 2 meter en/of hygrometer 9

10 Verborgen raamventilatie Maatregelen m.b.t. ventilatie Bijlage I bij het informatie- en instr - Sleufrooster - Indicatie kosten: 180,00 per m1 Voorbeelden van goede voorz - in combinatie met: tochtwering 10

11 Muurventilatie Maatregelen m.b.t. ventilatie Natuurlijke gevelventilatie Mechanische gevelventilatie - Binnen/buiten rooster, gat in gevel - Product Sonair A+ - Indicatie kosten: 300,00 per st. - Indicatie kosten: 1.000,00 per st. 1a - in combinatie met: tochtwering 7 - Geluidwerend, luchtreinigend aanbrengen mechanische suskast: - boren gat in gevel onder hoek - buitenrooster met insectengaas - Energieverbruik - aansluiting binnenzijde afkitten - suskast Innosource Sonair A+ - aansluiten op bestaande of aan te brengen wandcontactdoos 2(a) 6 2a ik 6 Details horizontaal Nieuw (t.p.v. tussenstijl erker) 7 pan34 8 S 9 opbouw paneel: - bestaande constructie - sandwich 8-6-8mm (pan34) of - gipskartonplaat 12,5mm (pan) - plint conform bestaand - naden afwerken, sausen en schilderen 500 3a deel stijlen beglazing ) g ep ERK01 Erker en Mechanische suskast Nieuw aanzicht rooster mechanische suskast (gietijzer, type monumentaal) opbouw erkervloer: - bestaand vloerbeschot - sandwich 8-6-8mm, rondom kitten - aansluitingen vullen met minerale wol - regelwerk (zwak gevenitileerd) - geprofileerde plafonddelen (conform bestaand) 140 erbank, geprofileerd) eren Nieuw od) 11 aanzicht suskast Innosource Sonair A+ in de woning Details vertikaal Nieuw (vloer/borstwering erker) 8 Details vertikaal Nieuw (mechanische suskast) 9

12 Tochtwering schuiframen Maatregelen m.b.t. kozijnen - Tochtborstel of VR strips - In bestaand schuifraam - Resultaat t.o.v. geen tochtwering: 70% - Indicatie kosten: 40,00 per raam - Indicatie kosten VR strips: 170,00 per raam (+ 120,00 door aannemer) VR STRIPS schuifraamtechn 12

13 Reflecterende glasfolie Maatregelen m.b.t. kozijnen - Isoleert door reflectie - Resultaat t.o.v. enkel glas: 57% - Resultaat t.o.v. Thermopane: 45% - Indicatie kosten: 80,00 per m2 - Let op bij Maatwerkadvies en Energielabel 13

14 Isolerende raambekleding Maatregelen m.b.t. kozijnen - Plisségordijn met aluminium coating - Werking: stilstaande lucht en reflectie - Resultaat t.o.v. enkel glas: 60% (gesloten) - Resultaat t.o.v. Thermopane: 46% (gesloten) - Indicatie kosten: 35,00 per m2 - Let op bij Maatwerkadvies en Energielabel 14

15 Monumentenglas Maatregelen m.b.t. kozijnen - Klassiek glas (VanRuysdael) - Gelamineerd glas met folie - Werking: Vooral door reflectie - 7,5 mm glas in bestaand raamhout - Resultaat t.o.v. enkel glas: 43% - Aanpassen gewichten / balansveren - In combinatie met tochtwering en ventilatie Indicatie kosten: , per 50 m Van Ruysdael glas

16 Inhaakkozijn met HR++ glas 3 Maatregelen m.b.t. kozijnen - Nieuw kozijn tegen bestaand kozijn Details - Resultaat vertikaal Bestaand t.o.v. enkel glas: 80% - Indicatie - bestaand kosten: natuursteen 550,00 per m2 1 4 Legenda 2 3 5Kozijn Bestaand4 - bestaand (naald)hout - bestaand metselwerk - nieuw 'intrekkozijn' hardhout (Holland Elementen Verweij) 4 - nieuw (naald)hout afwerking 5 Legenda - nieuwe geluidwerende beglazing - nieuwe geluidwerende - bestaand beglazing (naald)hout (achterzet in aluminium frame) - bestaand metselwerk 1 - bestaand natuursteen - nieuw 'intrekkozijn' hardhout (Holland Elementen Verweij) - nieuw (naald)hout afwerking 2 - nieuwe geluidwerende beglazing - Behoud van glas-in-lood - in combinatie Details vertikaal met: Nieuw isolatie Details gevel vertikaa en ventilatie (met glas-in-lood) (zonder glas-in-l 1(a) 4 2(a) 3(a) Kozijn 5 Nieuw 4(a) 5(a) 4 3 4a 5a 1 2 al Bestaand 16 - nieuwe geluidwerende beglazing (achterzet in aluminium frame) Details horizontaal Nieuw (met glas-in-lood) Details horizontaal Nieuw (zonder glas-in-lood)

17 Reflecterende muurverf Maatregelen m.b.t. gevel - Isuladd verf toevoeging - Micro keramische holle bolletjes - Resultaat t.o.v. steens betengeling: 80% - Indicatie kosten: 5,00 per m2 - Let op bij Maatwerkadvies en Energielabel 17

18 Temperaturen und Feuchteverhältnis sen vermieden und das ohne den Isoleren gevel binnenzijde Einsatz von aufwendigen Dampfsperren. Maatregelen m.b.t. gevel... und die Entsorgung? Kein Problem! YTONG mogelijk Multipor muss nicht als Son der müll entsorgt werden. Schadstoffe sind in YTONG Multipor Dämmplatten ebenfalls nicht enthalten. Somit entfallen die üblichen Entsorgungsprobleme 200% bei Dämmstoffen. Und noch besser: Die Dämmplatten sind vollständig recycelbar! origineel - Spouwmuurisolatie (meestal) niet - Damp open cellenbeton - Resultaat t.o.v. steens betegeling: - Indicatie kosten: Ytong 75,00 Multipor per m2 3a ISOLEREN VAN GEVELS AAN DE BINNENZIJDE - in combinatie met: HR++ glas en ventilatie - Aandachtspunt: isolatie vloer en woningscheidende muren buren infrarood 3b 18

19 Een schuin dak wordt aan de binnenzijde geïsoleerd met minstens 10 cm glas- of steenwol, vlasplaten, houtvezelplaten of EPS (piepschuim). Bij isoleren hoort ventileren. Door een geïsoleerd schuin dak met dakpannen kan vocht naar buiten toe verdampen. Aan de warme zijde (woonzijde) van het isolatiemateriaal wordt een dampdichte kunststoffolie over de isolatielaag aangebracht. Zo voorkomt u dat er vocht in de constructie komt. Aandachtspunten dakisolatie Hellend dak Hoeveel energie u kunt besparen hangt af van de grootte van uw woning, en of er onder het dak of de zolder een woonlaag is (of alleen slaapkamers). Verder hangt de besparing af van of uw stookgedrag. Wanneer u altijd al zuinig was, dan zal de besparing wat minder groot uitpakken. U mag erop rekenen dat het toepassen van deze dakisolatie m 3 gas per jaar scheelt. Bij de huidige gasprijs gaat het om een kostenbesparing van 120,-- tot 240,-- per jaar. Benodigdheden Dakisolatie is de meest effectieve maatregel met een besparing van ca. 300 m3 gas per jaar! Isolatiemateriaal, minstens 10 cm dik Afstandslatjes, latten voor aftimmering, spijkers en schroeven Dampremmende folie, tape Gipsplaat of een andere betimmering Gereedschap: duimstok of rolmaat, schroefmachine, hamer, hobbymes, nietmachine - Isolatie binnenzijde dampdicht - Resultaat t.o.v. ongeïsoleerd: 300% - Indicatie materiaal: 30,00 per m2 - in combinatie met: ventilatie 19 2

20 Waar gaat het om? Als het isoleren van het dak wordt gecombineerd met het vervangen van de dakbedekking, kunt u ervoor kiezen om de isolatieplaten onder de dakbedekking te leggen. Dit is specialistisch werk en er binnen in huis niets verbouwd hoeft te worden. of: Aandachtspunten dakisolatie of XPS). De isolatieplaten moeten in totaal minstens 10 cm dik zijn en drukvast, omdat er op gelope (EP polystyreen met geïsoleerd buitenkant de aan worden dakbedekking bitumen met daken Platte moet kunnen worden. Ze worden op de dakbedekking gelegd en tegen afwaaien geballast met tege Plat dak grind of een begroeid dak (groendaksysteem met vetplantjes). Het voordeel van deze methode is d komen voor subsidie, dat er een isolatielaag van minstens 10 cm polystyreen moet worden w aanmerking in u als dat geldt dan Ook uitgevoerd. worden dakdekkerbedrijf erkend een door moet Let op: de verwerking van dit resolschuim moet absoluut bij droge weersomstandigheden gebeuren toegepast worden resolschuim cm 6 minstens ook isolatie als mag situatie deze Voor aangebracht. af van of uw stookgedrag. Wanneer u altijd al zuinig was, zal de besparing wat minder groot besparin de hangt Verder woning. uw van grootte de van af hangt besparen kunt u energie Hoeveel gas per jaar uitpakken. U mag erop rekenen dat het toepassen van deze dakisolatie m3 Tegels, grind of een groendak. Gereedschap: duimstok of rolmaat, hobbymes. Drukvaste polystyreenplaten van minstens 10 cm, of nog liever van twee keer minstens 5 cm. Bij oude bitumen: vliesdoek - Isolatie aan de buitenzijde! - Op of onder dakbedekking - Goede afwatering / aansluitingen - Isolatie drukvast (bijv. XPS 60 mm) - Resultaat t.o.v. ongeïsoleerd: 200% - Indicatie kosten 70,00 per m2 afwatering van het dak moet je een afschot houden van 1 centimeter per meter, richting de Benodigdheden scheelt. Bij de gasprijs van 2010 gaat het om een kostenbesparing van 120,-- tot 300,-- per jaar Een plat dak mag nooit horizontaal zijn, want dan zou er regenwater op blijven staan. Voor een goe hemelwaterafvoer. U kunt afschotplaten toepassen als er geen of nauwelijks afschot aanwezig is. Denk ook eens aan een groen sedum dak 20

21 Vloerisolatie Thermokussens bij houten vloeren - Bij voldoende kruipruimte (min. 60 cm) - Hoge comfortverbetering - Isolatie en reflectie - 15% besparing verwarming - Indicatie kosten: 30,-/m2 - Lage milieubelasting 21

22 Vloerisolatie Isolatiechips in de kruipruimte - Bij lage kruipruimte (60-40 cm) - Hoge comfortverbetering - isolatie en droge lucht - 10% besparing verwarming - Indicatie kosten: 25,-/m2 - Ook voor vochtige kruipruimtes - Leidingen blijven bereikbaar 22

23 Informatieavond September 2012 Bedankt voor uw aandacht Heeft u nog vragen? 23