Jaargang 39 no 4 December 2014

Transcriptie

1 Koninklijk goedgekeurd bij besluitnr.109 dd 17juni 1975 Lid Nederlandse Bond AquaTerra Jaargang 39 no 4 December 2014 Postadres: Kalmoes 8, 1273AG Huizen 1

2 COLOFON Voorzitter Theo Hesp Kruin AZ Huizen Secretaris Dick Benkhard Kalmoes AG Huizen Dick321@gmail.com Penningmeester & ledenadministratie Patrick van Breukelen Ten Boschstraat VJ Naarden de Penningmeester Nel Grolle van Roemburg Noorderweg VL Huizen Techniek Frans van de Brug Kromme Englaan BV Bussum Inkoper Alexander van den Berg Prinses Beatrixhof CH Naarden alex.berg@ziggo.nl Vivariumvereniging voor Huizen en Omstreken Opgericht 18 maart 1975 Koninklijk goedgekeurd bij besluit nr 109 dd 17 juni 1975 Lid van de Nederlandse Bond Aqua Terra Bank rek. NL 49 RABO t.n.v. de Penningmeester Aquarius VERENIGINGSRUIMTE: Trekkerweg 3 C 1276 XP Huizen tel: (ingang Weideweg, rechterzijde van het gebouw De Koelemoes ) Toegankelijk voor leden en introducés op dinsdagen donderdagavond van tot uur, en elke zaterdagmiddag van tot uur. Postadres: Kalmoes 8, 1273AG Huizen Aquarius website: Het verenigingsblad AQUARIUS verschijnt 10 x per jaar en wordt gratis toegezonden aan de leden van de vereniging. Het lidmaatschap loopt van januari tot en met december en wordt stilzwijgend verlengd met telkens één jaar.. Opzegging van het lidmaatschap dient voor oktober schriftelijk ingediend te worden bij de ledenadministratie. Inleveren kopij voor de 15 de van de maand. Overname van artikelen alleen met bronvermelding Postadres: Kalmoes 8, 1273AG Huizen 2 Redactie adres Kruin AZ Huizen

3 In maart 2015 bestaat onze vereniging 40 jaar. Voorwaar een hele prestatie zeker als je weet dat er al vele aquarium-verenigingen zijn opgeheven. Landelijk loopt het aantal georganiseerde aquarium liefhebbers terug. Toch zie je in vele woonkamers een aquarium staan. Het gebeurt maar zelden dat er een zogenaamd levend schilderij staat. Laat staan dat de bak zodanig ingericht is dat de vissen zich prettig voelen. Typisch van die bakken die in opwelling zijn aangeschaft zonder dat er kennis is opgedaan over de inrichting en onderhoud van een aquarium. Vaak is dan het gevolg overmatig algen groei, de plantengroei stagneert en de aardigheid gaat er af. In het ergste geval gaat de bak de deur weer uit. Zo jammer, het is zo n mooie hobby. Hoe bereik je deze potentiële leden? Gewoon aanbellen? Folderen? Via de krant? Ach, als je echt geïnteresseerd bent in het aquarium houden dan ga je toch googelen en kom je op onze website uit. Ons 40 jaar bestaan zal ook in het teken staan van ledenwerving. Daarvoor is onder andere een powerpoint beginnerscursus aquarium houden samengesteld. Agenda Theo Hesp Dinsdag 23 december, uur Aquarius Kerstbingo. Behoeft geen nadere toelichting. De gezelligheid staat voorop. Dinsdag 6 januari 2015, uur Nieuwjaarsreceptie Het bestuur wenst U en de Uwen een gezond en gelukkig 2015 toe 3

4 Optimaal aquariumplanten groeien Dinsdag 11 november was bondskeurmeester Erik Prins bij ons te gast om ons wegwijs te maken in de materie van aquariumplanten groei en onderhoud. Planten groeien alleen weelderig als de omgeving goed is. Dat wil zeggen dat aan alle voorwaarden voldaan moet zijn: licht, ph, KH, Gh, macro-elementen en micro-elementen. Hier geldt de wet van Liebig: de wet van het minimum. Als er één element niet voldoende aanwezig is zal de plant slecht of niet groeien. Tot voor 10 jaar keek men naar de samenstelling van het water waar de planten in de natuur groeien. Dat water bevatte dan hele lage waardes van de elementen. Dat werd dan ook in het aquarium toegepast. Tegenwoordig is de theorie aangepast. In de natuur wordt door de stroming steeds vers water met elementen aangevoerd en de plant heeft dus een ruim aanbod van voer. In het aquarium is op is op. Er wordt geen nieuw voeding aangeboden. Er zal dus naar behoefte toegevoegd moeten worden aan het water. De hoeveelheid is alleen te bepalen door meten, meten en meten. Na lange tijd zal het meten overbodig worden omdat door ervaring je op tijd ziet als er negatieve veranderingen plaats vinden. De meest belangrijke voeding voor planten is koolzuur. Koolzuur wordt onder invloed van licht omgezet in glucose wat de plant gebruikt voor de opbouw van zijn cel. De juiste hoeveelheid vrij koolzuur (10 tot 20 mg per liter) is afhankelijk van de ph en KH van het water. Zie onderstaand tabel Te veel CO2 Optimaal CO2- bereik Te weinig CO2 ph 6,0 6,2 6,4 6,6 6,8 7,0 7,2 7,4 7,6 7,8 8,0 0,5 15 9,3 5,9 3,7 2,4 1,5 0,93 0,59 0,37 0,24 0,15 1, ,6 11,8 7,4 4,7 3,0 1,86 1,18 0,74 0,47 0,30 1, ,6 11,1 7,0 4,4 2,8 1,76 1,11 0,70 0,44 KH-waarde van het 2, ,8 9,4 5,9 3,7 2,4 1,48 0,94 0,59 water verhogen 2, ,5 11,8 7,3 4,6 3,0 1,85 1,18 0,73 3, ,7 5,6 3,5 2,2 1,4 0,87 3, ,4 10,3 6,5 4,1 2,6 1,64 1,03 4, ,7 11,8 7,5 4,7 3,0 1,87 1,18 Optimaal bereik KH-waarde 5, ,7 9,3 5,9 3,7 2,3 1,47 6, ,7 11,2 7,1 4,5 2,8 1,77 8, ,9 9,4 5,9 3,7 2, ,6 11,8 7,4 4,7 3,0 KH-waarde van het water verlagen ,6 11,1 7,0 4, ,8 9,4 5,9 CO2-gehalte in mg/l - Carbonaathardheid in graden KH 4

5 Een optimale ph voor de meeste planten ligt tussen de 6 en 6,9. Waarom? De meeste stoffen, met name ijzer en calcium, lossen in dit gebied beter op in licht zuur water dan in neutraal water (ph7) of licht basisch water (ph 8tot9) en worden dus gemakkelijker opgenomen door de plant. Om een ph van zeg 6.5 te verkrijgen dient eerst de KH op 4 gebracht te worden (zie volgende alinea) om daarna met koolzuur dosering de ph op 6 tot 7 te brengen. Een tijdelijke hardheid(kh) van 4 is ook voor de meeste planten de juiste waarde. Ons leidingwater is hier KH 6 à 7. Om een KH van 4 te bereiken is het het beste om water te verversen met osmosewater of regenwater. Regenwater wel filtreren over watten voor het verwijderen van het groffe vuil. Maak je geen zorgen voor andere verontreinigen want dat is verwaarloosbaar. De totale hardheid (GH) van 4 tot maximaal 8 is optimaal. Bij een nog hogere hardheid is het voor de plant moeilijker om het juiste materiaal (bv ijzer) te vinden tussen de vele zouten. Als er te weinig vrij koolzuur in het water aanwezig is dan zijn er planten die het voor elkaar krijgen om koolzuur te ontrekken aan het opgeloste calciumbicarbonaat onder vorming van het slecht oplosbare calciumcarbonaat (in de volksmond ketelsteen). Een wit neerslag op de plant of hout is het gevolg. Bij de juiste waarden ph, KH en GH zal de microsiemens niet boven de 400 komen. Dit is een goed controlegetal. Het aquariumwater dient elke week met 20% ververst te worden omdat niet alle gevormde stoffen afgebroken worden. Een filter met pijpjes of iets dergelijks is nauwelijks effectief. Meestal stroomt het water er te snel door en bevat het filter te weinig zuurstof om zijn werk te doen. Fijn tot grof filtermateriaal is genoeg om het zweefvuil te verwijderen. De afbraak van de opgeloste stoffen vindt voornamelijk plaats door de in de bodem aanwezige bacterien. 5 Licht is onontbeerlijk voor de plantengroei. Is licht een voedingsstof? Niet echt maar er wordt wel energie door de plant opgenomen om de fotosynthese te laten plaats vinden. Laat U niets wijs maken over speciale TL s die de plantengroei zouden bevorderen. De beste TL s voor een prikkie bij de bouwmarkt: Philips 830, 840, 850, 865, 930, 940 en 950. Allen zeer goed voor de groei. Ook het verbruik van het nitraat dient gemeten te worden. De plan neemt nitraat op. Een aquarium met veel gezonde planten kan wel eens alle aanwezige nitraat verbruiken. Meet dan ook voor het verversen van het water of er nog nitraat aanwezig is. Na het water verversen nogmaals meten en het nitraat gehalte afstellen op een gehalte van 10 tot 25 mg per liter,door kalium- of natriumnitraat toe te voegen.

6 Een plant gebruikt ook fosfaat. Fosfaat is niet met eenvoudige middelen te meten. Te veel fosfaat zal tot algen leiden wellicht ook tot blauwalg. Ter voorkoming van een overmaat fosfaat zal niet teveel gevoerd moeten worden en rotte planten verwijderd moeten worden. Sporenelementen zijn er te kust en te keur bv profito en de door Theo Verheij geleverde mineralen. Aanbevolen wordt om meerdere merken toe te passen. Elke fabrikant zal een andere samenstelling toepassen en dus is het wisselen gunstig voor de broodnodige variatie. Bij stilstaand water zal om de plant een tekort aan voedingstoffen ontstaan. Een goede stroming voert steeds de benodigde stoffen weer aan en bevordert dus de plantengroei. Voor de bodem beveelt Erik filterzand aan. Dit is een heel fijn licht zand met een gelijke korrelgrootte. Het klontert niet samen en blijft luchtig waardoor het veel zuurstof en daardoor dan weer veel bacterien bevat. Ik pretendeer niet dat deze samenvatting volledig is maar ik vond deze lezing dermate interessant dat ik getracht heb de meest wezenlijke informatie hier weer te geven. Uw reactie zie ik graag tegemoet. Theo Hesp Klaverjastoernooi Donderdag 13 november is met veel enthousiasme de vierde ronde gespeeld. Zie hier het resultaat over de 4 rondes. Het zegt nog niet alles maar toch begint zich al af te tekenen wie de beste kaarters zijn. (of de beste kaarten krijgen zoals sommigen beweren) Theo punten Frans Foekje Selma Leny Anton Jaap Tony Karin Adri Ina Anneke

7 7

8 Voor U gelezen Toiletvissen bedreigen ecosysteem Een groeiend aantal uitheemse vissoorten bedreigt de oorspronkelijke bewoners van de water bij Californië. De exotische dieren woonden waarschijnlijk in aquaria, totdat hun eigenaren ze door het toilet spoelden. Dertien exotische vissoorten zijn de afgelopen anderhalve eeuw in de zee voor de kust van Californië beland. Maar liefst negen daarvan vestigden zich succesvol op de nieuwe stek. Dat rapporteren Amerikaanse ecologen aan de Californische oceaan beschermingsraad. Handelaren schepen jaarlijks meer dan elf miljoen exotische vissen, zeewieren en slakken Californië binnen, zo becijferden de onderzoekers. De in totaal 102 soorten komen voornamelijk uit Indonesië en de Filippijnen. Ze zijn bestemd voor tropische aquaria. Wanneer mensen eenmaal op hun aquarium zijn uitgekeken, spoelen ze de dieren vaak door het toilet of dumpen ze de aquariuminhoud in het oppervlaktewater. Sommige vrijgelaten aquariumvissen overleven deze brute verhuizing. Volgens de onderzoekers zijn dit er genoeg om lokale ecosystemen onder druk te zetten. Sommige soorten planten zich snel voort, en concurreren met de lokale visbevolking om woonruimte of voedsel. De route door het toilet is niet de enige manier waarop exotische vissen de nieuwe gebieden bereiken. Zo worden jaarlijks ook talloze vissen meegenomen in ballastwater dat schepen tijdens de vaart meedragen om hun diepgang onder controle te houden. Toch vormen de aquariumvissen een aparte probleemgroep. De aquariumvissen zijn erg succesvol in een nieuwe omgeving omdat ze gekweekt zijn om sterk en robuust te zijn, verklaart onderzoeksleider Susan Williams in een persverklaring. bron: Ans Hekkenberg, 8

9 9

10 Let op: Zaterdagmiddag open van tot uur Contributie Eenmalig inschrijven 5,00 Bondsblad Het Aquarium 18,00 Jeugdlid (tot 18 jaar) 20,00 Inlichtingen: 10 Secretaris Dick Benkhard (zie colofon)

11 Lezers aan de schrijftafel Mijn aquarium aan het infuus Klinkt raar maar is toch waar. Naar aanleiding van de laatste lezing over aquariumplanten en de bemesting die zij nodig hebben was ik gaan denken over een opmerking dat je niet ééns in de week plantenmest er in moet spuiten. Ik voeder de vissen via een automaat, Ik doseer koolzuur via een computer dus dacht ik dan de bemesting van de planten ook maar automatisch. Op zoek naar een doseer apparaat op Marktplaats.nl Kostbaar maar ik vond een infuuspomp voor weinig, 50,-- euro Het apparaat gekocht, en ja het werkt Een 60cc spuit in de infuuspomp met plantenmest ingesteld op 0,4 ml per uur geeft de juiste dosering voor mijn aquarium van 360 liter De pomp kan ik dan ongeveer 1x per week vullen en de bemesting gaat heel stabiel en rustig. Ik heb gemeten: een druppel meststof per 6,5 min. Als ik straks andere vloeibare aquariumplantenmest koop wat meer geconcentreerd is kan ik twee weken doen met een vulling. Misschien vinden jullie het allemaal onzin maar ik hou van techniek en helemaal als het nog goed werkt ook Dick Benkhard 11

12 Verenigingskeuring Het moet gezegd worden dat dit jaar nog geen keuring is ingepland. Wellicht een beetje slordig. Van de andere kant wordt er door de leden nauwelijks om gevraagd. Het leeft niet echt. Is men bang voor kritiek? De verenigingskeuring is een advieskeuring ook al komt er een bondskeurmeester. En is het niet vreemd dat de meeste leden er geen trek in hebben om advies te krijgen? We willen toch graag een mooi aquarium. Een levend schilderij creëren. De juiste vissen bij elkaar in een verantwoorde water samenstelling. Dat is toch één van de redenen om lid van een aquariumclub te zijn! Dit jaar hebben we de mogelijkheid om in februari / maart 2015 bondskeurmeester Erik Prins in te huren voor deze keuring. (Erik heeft onlangs een boeiende lezing bij ons gehouden over optimale groei en onderhoud van planten). Erik kan op een zaterdag maximaal 8 bakken keuren. Doe mee 12

13 Actieve euthanasie (in het aquarium) Hebt u dat ook wel eens gehad? Een vis die ziek is en dan opeens spoorloos is? Uiteindelijk komt hij dan, aangevreten en wel, weer ergens boven (of onder) water, ontdaan van zijn ogen en ingewanden. In het oude Egypte zou hij klaar zijn om te worden gemummificeerd. In voorkomend geval heb je er spijt van dat je hem er niet eerder uit hebt gevangen. Hoe erg heeft het dier geleden en wat heeft deze zieke vis voor schade toegebracht aan de andere vissen. Had je, toen je hem vrij liet in je bak, niet stilzwijgend de taak op je genomen om goed voor hem te zorgen? Moest je zijn wel en wee niet met argusogen volgen, omdat hij zelf zijn wel- of non-welbevinden niet zelf kan aangeven? Hij had er toch niet om gevraagd om in je bak te worden uitgezet. En hem zo ziek te laten worden dat hij uiteindelijk dood gaat kan toch moeilijk als een goede verzorging worden aangemerkt. Want goede verzorging wil toch zeggen: schep de ideale leefomstandigheden en neem, als het moment daar is, op de meest humane wijze afscheid van het dier waar je voor mocht zorgen. Of zag je er tegen op om het dier uit te vangen en door de WC te spoelen. Toegegeven, het is niet het meest ideale beeld als je een dier, dat je jaren hebt verzorgd en dat je veel kijkplezier heeft gegeven, spartelend in de toiletpot ziet liggen. Een druk op de spoeling is dan voor jou het einde van het verhaal. Maar niet voor de vis. Grote kans dat zijn lijden pas een einde vindt in de waterzuivering. Mij is altijd bijgebleven een beeld uit mijn kinderjaren, namelijk de bak van mijn vader met daarin een rode rio met een kapotte zwemblaas, die maandenlang, dag en nacht, met springende bewegingen trachtte te voorkomen dat hij naar de bodem zonk. Bij de zoogdieren die we als huisdier houden nemen we al lang onze verantwoordelijkheid om, als het moment van definitief afscheid nemen daar is, de dierenarts het spuitje te laten geven. En waarom doen we dat niet bij onze dieren in het aquarium. Heeft een koudbloedig dier dat je niet kunt strelen geen gevoel? Maar hoe doe je dat dan wel, hoe verlos je een ziek dier uit zijn lijden. Heel simpel door hem in te vriezen. Proeven hebben uitgewezen, dat bij gestage temperatuurverlaging de activiteit van het zenuwstelsel recht evenredig afneemt tot de dood erop volgt. In menselijke termen is sprake van een rustig inslapen. Je gaat bij voorkeur als volgt te werk: Je vult een plastic potje, bij voorkeur enigszins taps toelopend, voor driekwart met aquariumwater. Je vangt de zieke vis waarvan je zeker weet dat hij niet meer te redden is uit de bak en doet hem in het potje. Je sluit het potje. Moeder de vrouw wil meestal niet, dat een dergelijk potje tussen de kippenbouten wordt 13

14 geplaatst, dus overleg je met haar op welke plek je het potje met de zieke vis in de vriezer mag neerzetten. Zelf omwikkel ik het potje altijd met een schone plastic diepvries zak. Voor de zekerheid, opdat er toch maar zeker geen ziektekiemen in de vriezer achterblijven. Omdat ik nogal grote vissen heb gebruik ik voor het invriesritueel een vierkant mayonaise-emmertje met afgeronde hoeken. Hier kan nogal wat water in, waardoor de zieke vis tijdens het invriezen geen zuurstoftekort krijgt. Als nu het emmertje in de plastic zak in de vriezer wordt geplaatst en de deur gaat dicht, dan zullen de beginnende kou en de duisternis de activiteit van het zieke dier doen afnemen en zal hij na niet al te lange tijd pijnloos uit zijn lijden zijn verlost. Ik doe het dan zo, dat ik de volgende dag het emmertje uit de vriezer haal. Ik laat het een kwartiertje staan totdat de ijsklomp los in het emmertje zit. Door de enigszins tapse vorm van het emmertje kan ik de loszittende ijsklomp met ingevroren vis makkelijk in de afvoeropening van mijn tweede toilet laten glijden. Na een halve dag is het ijs gesmolten en kan het dode dier verder worden doorgespoeld. Let er wel op dat het ijs volledig is gesmolten. Om het smeltproces te versnellen, vooral wenselijk als er maar één toilet beschikbaar is, kun je een keteltje heet water in de spoelopening gooien. Deze manier van euthanasie is wel wat meer werk dan simpelweg levend door het toilet spoelen. Ik, en hopelijk u ook, heb het er graag voor over. Door: Charles Verhoosel.Uit: het clubblad van De Siervis te Oosterhout en Ciliata Nieuws Ridderkerk. Aanbeveling van de redactie Genoemde methode is door sommige toch niet als diervriendelijk beschouwd. Het is een vrij lang durig proces. Een paar druppels nagelbladolie in een liter water suspenderen doet een vis binnen enkele seconde versuffen en zal niet weten dat de dood nabij is. 14

15 Medewerkers lijst Dinsdag 2 december Femke Nel Donderdag 4 Emmy Nel Zaterdag 6 Han Foekje Dinsdag 9 Leo Nel Donderdag 11 Piet Nel Zaterdag 13 Tony Nel Dinsdag 16 Etty Nel Donderdag 18 Greet Nel Zaterdag 20 Harry Marjan Dinsdag 23 Femke Nel Donderdag 25 Kerst Kerst Zaterdag 27 Leny Joost Dinsdag 30 Leo Nel Donderdag 1 januari Nieuwjaar Zaterdag 3 Januari Han Foekje Dinsdag 6 Etty / Nel Donderdag 8 Piet Nel Zaterdag 10 Leny Joost Dinsdag 13 Femke Nel Donderdag 15 Greet Nel Zaterdag 17 Harry Marjan Dinsdag 20 Leo Nel Donderdag 22 Emmy Nel Zaterdag 24 Tony Nel Dinsdag 27 Etty Nel Donderdag 29 Piet Nel zaterdag 31 Han Foekje Indien u verhinderd bent probeer dan uw dienst te ruilen. Hierbij de tel. nummers: Leny de Booij Harry / Marjan de Bruijn Femke van Rijswijk Emmy Hesp Foekje Verkerk Tony Grolle Piet Pool Han Hasker Etty Nel Greet

16 Vijveronderhoud Givaudan 2014 Hierbij ontvangt u het schema van de data waarop regulier onderhoud zal worden gepleegd aan de vijvers van Givaudan met de indeling van de groepen. Elke 14 dagen zal een groep actief zijn. Elke groep komt dan eens in de 6 weken bij elkaar. Als iemand niet kan dan graag ruilen met iemand uit een andere groep. Mocht dat niet lukken dan graag contact opnemen met Theo Hesp Theo is normaal op alle data aanwezig. Indien hij verhinderd is neemt hij contact op met de eerste uit de groep. We willen steeds om 9 uur beginnen. De ervaring is dat we om half twaalf klaar zijn. Wij verwachten dat u veel plezier zult beleven aan het samen met anderen uitoefenen van onze vijver hobby. Groep 1 Groep 2 Groep 3 Frans van de Brug Piet Pool Rob de Graaf Gijs Kos Jan Geelen Harry de Bruijn Elly Fioole Bert van Roosmalen Marjan de Bruijn Leo van Heukelom Jaap Schipper Adri Grolle Johan Fioole Theo Hesp Theo Hesp Theo Hesp Groep 1 Groep 2 Groep 3 8 maart 22 maart 5 april 19 april 3 mei 17 mei 31 mei 14 juni 28 juni 12 juli 26 juli 9 augustus 23 augustus 6 september 20 september 4 oktober 18 oktober 1 november 15 november 29 november 13 december 16

17 17

18 18