Elcometer 121/4. Coatinginspectiemeter P.I.G. (Paint Inspection Gauge) Gebruiksaanwijzing

Transcriptie

1 Elcometer 121/4 Nederlands Coatinginspectiemeter P.I.G. (Paint Inspection Gauge) Gebruiksaanwijzing

2 R Nederlands is een gedeponeerd handelsmerk van Elcometer Limited. Alle andere handelsmerken zijn het eigendom van hun respectievelijke eigenaars. Auteursrecht Elcometer Limited Alle rechten voorbehouden. Niets van dit Document mag worden gereproduceerd, overgedragen, getranscribeerd, opgeslagen (in een retrievalsysteem of anderszins) of vertaald in enige taal, in enige vorm of door enig middel (elektronisch, mechanisch, magnetisch, optisch, handmatig of anderszins) zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van Elcometer Limited. Een exemplaar van deze Gebruiksaanwijzing is te downloaden op onze website Doc. Nr.TMA Issue 01 (Based on TMA-0453 Issue 03) Onderdeel Nr

3 INHOUDSOPGAVE Sectie Pagina 1 Over uw coatinginspectiemeter Filmdikte meten [TOP] Hechting meten met een roosterkam Messen plaatsen Batterijen van de lamp vervangen Reserveonderdelen en accessoires Onderhoud Technische gegevens Gerelateerde apparatuur

4 Dank u wel voor het aanschaffen van deze Elcometer 121/4 Coatinginspectiemeter (P.I.G.). Welkom bij Elcometer. Elcometer is wereldleider in het ontwerpen, vervaardigen en leveren van inspectieapparatuur voor coatings en beton. Onze producten omvatten alle aspecten van coatinginspectie, van ontwikkeling en aanbrengen tot eindinspectie. De Elcometer 121/4 P.I.G. is een product van wereldklasse. Met de aanschaf van deze coatinginspectiemeter hebt u toegang gekregen tot het mondiale service- en hulpnetwerk van Elcometer. Ga voor meer informatie naar 1 OVER UW COATINGINSPECTIEMETER De Elcometer 121/4 P.I.G. is een snelle, veelzijdige, draagbare en eenvoudig te gebruiken meter voor coatinginspectie en coatingmeting. Deze coatinginspectiemeter is leverbaar in twee modellen: Standaard en Top. De Standaard-meters worden gebruikt voor microscopische coatinginspectie en voor het destructief meten van de coatingdikte. De Top-meters bezitten dezelfde functionaliteit als Standaardmeters en kunnen in combinatie met optionele hulpmiddelen ook worden gebruikt voor roosterkamhechtingtests. Top-meter 2

5 Deze gebruiksaanwijzing beschrijft de werking van beide modellen. De verschillen in de werking van de twee modellen zijn in de tekst gemarkeerd als [TOP] of [STANDAARD]. De coatinginspectiemeter kan worden gebruikt op vrijwel alle substraten, inclusief hout, plastic, metalen enz., met een of meerdere lagen. Lees deze Gebruiksaanwijzing eens aandachtig door zodat u de voordelen van uw nieuwe coatinginspectiemeter ten volle kunt benutten. Als u vragen heeft, neem dan contact op met Elcometer of uw Elcometer-leverancier. 1.1 KENMERKEN Licht en duurzaam vervaardigd uit geanodiseerd aluminium. [STANDAARD] De meshouder van de coatinginspectiemeter heeft een opslagcapaciteit voor drie messen. [TOP] De messen zitten op een draaiende meshouder gemonteerd in het huis van de coatinginspectiemeter, waardoor u snel kunt overschakelen van de ene test naar de andere. [TOP] De meshouder biedt plaats aan drie messen plus een optionele roosterkam. Ingebouwde 50x microscoop met draaibare gegraveerde schaal. Helderwitte led-verlichting garandeert een duidelijk microscoopbeeld. Compact het instrument kan eenvoudig gebruikt worden op nauwe plaatsen. 3

6 1.2 STANDAARDEN Afhankelijk van het model kan de Elcometer 121/4 P.I.G. gebruikt worden in overeenstemming met de volgende Nationale en Internationale Standaarden (optionele accessoires zijn nodig om testen volgens bepaalde standaarden uit de lijst te kunnen uitvoeren): Standaard Standaard Top AS ASTM D4138-A DIN ISO B vervangt ISO B en BS 3900-C5-5B ASTM D 3359-B EN vervangt ECCA T6 NF T AS AS ISO ISO 2409 vervangt BS 3900-E6, NF T

7 1.3 INHOUD VAN DEZE LEVERING Elcometer 121/4 P.I.G.,Top of Standaard-model Messen, 3x, los geleverd: Mes #1 Mes #4 Mes #6 2,5 mm inbussleutel Zwarte viltstift Polsband Draagtas Gebruiksaanwijzing Kalibratiecertificaat voor elk afzonderlijk mes (indien dit is aangegeven bij de bestelling) De meter is verpakt in karton. Zorg ervoor dat de verpakking milieuvriendelijk wordt afgevoerd. Neem contact op met de milieuafdeling van uw gemeente voor advies. STANDAARD-model TOP-model 5

8 2 FILMDIKTE METEN 1. Trek met de meegeleverde zwarte viltstift een streep op het te testen oppervlak. Er moet altijd een duidelijk kleurcontrast waarneembaar zijn tussen de inkt van de viltstift en de coating. Verschillende inktkleuren kunnen daarom noodzakelijk zijn voor donkere coatings. 2. Plaats/kies het juiste mes zie Snijd de coating als volgt in op 90 t.o.v. de streep: Zet de coatinginspectiemeter met beide geleidewielen op het te meten oppervlak (dit zorgt ervoor dat het mes een precieze, verticale snede produceert en niet naar een kant overhelt). Oefen lichte druk uit op de meter en trek hem naar u toe. Een lichte druk is normaliter voldoende om het mes door de coating te trekken. Voor zeer dikke coatings en zeer harde oppervlakken kan een zwaardere druk noodzakelijk zijn. 4. Plaats de meter nu verticaal zodat de microscooplens boven de snede staat. 5. Houd de knop van de lamp ingedrukt om de snede te verlichten. 6. Kijk door de microscoop en draai aan het focuswiel tot de snede goed zichtbaar is. 6

9 7. Draai de schaal totdat hij haaks op de snede staat en de schaaldelen parallel staan aan de snede. Eén kant van de snede is recht en de ander is waarschijnlijk onregelmatig. 8. Tel het aantal schaaldelen om de breedte van de gesneden coating (of coatings) te meten. Om de breedte van de gesneden coating om te zetten in de coatingdikte kunt u: Het aantal schaaldelen vermenigvuldigen met de schaaldeelfactor uit Tabel 1. Tabel 1: Schaaldeelfactor Mes # Werkelijke maximale dikte a Schaaldeelfactor Snijhoek (µm) (mils) mm schaal (µm) inch schaal (mils) , ,6 10 0, ,4 5,7 2 0,1 a. Gebaseerd op gebruik van 80% mesbreedte In het getoonde voorbeeld is de coatingdikte gemeten met mes #4: 42 schaaldelen x 10µm per schaaldeel = 420µm, of 33 schaaldelen x 0,5mils per schaaldeel = 16,5 mils. Als alternatief kunt u de coatingdikte berekenen met behulp van de Table 2, Toevoegingen Tabel, op pagina 9. In het getoonde voorbeeld is de coatingdikte gemeten met mes #4: 42 schaaldelen= 40 schaaldelen; 400µm plus 2 schaaldelen 20µm = 420µm 42 schaaldelen= 30 schaaldelen; 15mils plus 3 schaaldelen 1.5mils = 16.5mils 7

10 27.27 Tel het aantal verdelingen op de schaal 1DIV=0.02mm Stift Coating (niet gesneden) Blootgesteld substraat 1DIV=0.001 inch Gesneden 8

11 Tabel 2: Toevoegingen Tabel Schaaldelen Mes #1 Mes #4 Mes #6 µm mils µm mils µm mils

12 2.1 COATINGS VAN MEERDERE LAGEN METEN De dikte van individuele lagen wordt berekend door elke laag afzonderlijk te meten (zie afbeelding hiernaast). 2.2 ONREGELMATIGHEDEN Onregelmatigheden kunnen voorkomen wanneer u zeer harde, brosse films test of films met een ontoereikende hechting aan het substraat. Hieronder wordt beschreven welke situaties zich kunnen voordoen en hoe u ze kunt vermijden. ONREGELMATIGE, SCHELPBOOG SNEDE Trek met behulp van de schaal een rechte lijn door de beste schatting van het centrum van de onregelmatige snederand. Dit zal een gemiddelde diktewaarde geven. Typische Multilaagcoating 1DIV=0.02mm DIV=0.001 inch 10

13 ZWAKKE HECHTING (GEEFT DE ILLUSIE DAT DE FILM DUNNER IS) Hoewel de coating op punt X afgebroken kan zijn, dient u altijd afstand A te meten om de juiste coatingdikte te verkrijgen (in dit voorbeeld is een coating van één laag weergegeven). GEEN AFSCHEIDING Bij diktemetingen van transparante vernis op hout kan het gebeuren dat er geen zichtbaar onderscheid is waar te nemen tussen de coating en het substraat. Bevochtig het kale hout in dat geval met tint (vulpeninkt). De coating zal de inkt niet absorberen, maar het hout wel. Zo kan de sneebreedte toch worden gemeten. 11

14 3 [TOP] HECHTING METEN MET EEN ROOSTERKAM Het optionele roosterkammes, dat op het Top-model kan worden geplaatst, kerft door de coating tot de volgende coatinglaag of tot het substraat. Twee sneden op 90 van elkaar vormen een rooster van vierkantjes. De hechtkracht wordt visueel beoordeeld door dit rooster van vierkantjes te vergelijken met ISO-, ASTM- of interne normen. 3.1 MESSEN KIEZEN Er is een scala aan roosterkammessen beschikbaar voor verschillende laagdiktes en types coating (zie Roosterkammen op pagina 24). Kies het juiste mes uit de onderstaande tabel. Coatingdikte Mesblad - Aantal sneden (µm) (mils) ASTM - Metalen substraten 0 to 50 0 to 2 1 mm - 11 sneden 50 to to 5 2 mm - 6 sneden > 125 > 5 x ISO - Harde substraten (metaal) ISO - Zachte substraten (hout, gips) 0 to 60 1 mm - 6 sneden 2 mm - 6 sneden 61 to mm - 6 sneden 2 mm - 6 sneden 121 to mm - 6 sneden 3 mm - 6 sneden 12

15 3.2 EEN ROOSTERKAM PLAATSEN Zie Roosterkammen op pagina TESTPROCEDURE Stap ISO ASTM 1 Plaats het mes op het te meten oppervlak, druk het voorzichtig aan en trek de meter in een gelijkmatige beweging naar u toe om een serie parallelle sneden te verkrijgen van ongeveer 20 mm lang. Pas voldoende druk toe om ervoor te zorgen dat u door de coating heen snijdt tot aan het substraatoppervlak. Opmerking: Maak sneden onder een hoek van 45 tot de nerfrichting als het substraat van hout of een vergelijkbaar materiaal is. Plaats het mes op het te meten oppervlak, druk het voorzichtig aan en trek de meter in een gelijkmatige beweging naar u toe om een serie parallelle sneden te verkrijgen van ongeveer 20 mm lang. Pas voldoende druk toe om ervoor te zorgen dat u door de coating heen snijdt tot aan het substraat. 13

16 Stap ISO 2 Plaats het mes op het te meten oppervlak onder een hoek van 90 van de eerste sneden en herhaal stap (1) zodat er een roosterpatroon ontstaat op de coating. ASTM Plaats het mes op het te meten oppervlak onder een hoek van 90 van de eerste sneden en herhaal stap (1) zodat er een roosterpatroon ontstaat op de coating. 3 Borstel met een geschikte borstel verschillende keren lichtjes heen en weer langs de diagonalen van het rooster om losse stukjes coating te verwijderen. Borstel de coating lichtjes met een geschikte borstel om losgekomen schilfers of sliertjes coating te verwijderen. 14

17 Stap ISO 4 Controleer of de sneden de coating volledig hebben doorsneden. 5 Ga naar stap (10) als het een zacht substraat betreft. Ga naar de volgende stap (6) als het een hard substraat betreft of een houten substraat. 6 Rol twee complete wikkelingen geschikt kleefband af (zie Kleefband op pagina 23) en gooi die weg. Rol gelijkmatig nog een stuk kleefband af en knip er een stuk van ongeveer 75 mm af. ASTM Rol twee complete wikkelingen geschikt kleefband af (zie Kleefband op pagina 23) en gooi die weg. Rol gelijkmatig nog een stuk kleefband af en knip er een stuk van ongeveer 75 mm af. 15

18 Stap ISO 7 Leg het afgeknipte stuk kleefband recht op het rooster en strijk het glad met uw vinger. Druk de tape stevig aan met uw vingernagel of vingertop om een goede hechting te verkrijgen tussen de tape en de coating. ASTM Leg het afgeknipte stuk kleefband recht op het rooster en strijk het glad met uw vinger. Druk de tape stevig aan met de gum op het uiteinde van een potlood om een goede hechting te verkrijgen tussen de tape en de coating. 16

19 Stap ISO 8 Verwijder de tape binnen vijf minuten nadat die is aangebracht met een enkele, soepele beweging onder een hoek van 60 van het oppervlak in ongeveer 0,5 tot 1 seconden. ASTM Verwijder de tape binnen 90 seconden (± 30) nadat die is aangebracht met een enkele, soepele bewegingonder een hoek van 180 van het oppervlak Om de test permanent te kunnen behouden, bewaart u de tape met een stuk transparante film erop. 17

20 Stap ISO 10 Beoordeel de hechting van de coating door het gesneden rooster met goed licht te bekijken. Gebruik een loep om het rooster beter te kunnen bekijken. Vergelijk het gesneden rooster met de ISO- en ASTM-standaarden uit ISO- en ASTMstandaarden op pagina 19. ASTM 11 Herhaal de test op twee andere plekken Opmerking: Raadpleeg de standaarden voor alle details over de testmethode. Beoordeel de hechting van de coating door het gesneden rooster te bekijken met een verlicht vergrootglas. Vergelijk het gesneden rooster met de ISO- en ASTM-standaarden uit de tabel ISO- en ASTMstandaarden op pagina

21 Tabel 3: ISO- en ASTM-standaarden Oppervlak Beschrijving ISO ASTM De snijranden zijn volkomen recht, geen van de vierkantjes uit het rooster 0 5B is losgekomen. Kleine coatingschilfertjes komen los aan de snijpunten van de insnijdingen. Minder dan 5% van het roosteroppervlak is aangetast. 1 4B De coating schilfert aan de randen en/of snijpunten van de insnijdingen. Een oppervlakte van meer dan 5%, maar niet veel meer dan 15% van het rooster is aangetast. De coating is volledig of gedeeltelijk afgeschilferd in grote slierten aan de randen van de insnijdingen en/of de coating is volledig of gedeeltelijk afgeschilferd op verschillende plaatsen in de vierkantjes. Een oppervlakte van meer dan 15%, maar niet veel meer dan 35% van het rooster is aangetast. De coating is afgeschilferd in grote slierten aan de rand van de insnijdingen en/of sommige vierkantjes zijn volledig of gedeeltelijk losgekomen. Een oppervlakte van meer dan 35%, maar niet veel meer dan 65% van het rooster is aangetast. Eender welke graad van afschilferen die niet onder klasse 4 (1B) kan worden geklasseerd. 2 3B 3 2B 4 1B 5 0B 19

22 4 MESSEN PLAATSEN Pas goed op als u met de messen en met de meter met geplaatste messen werkt. De messen zijn erg scherp en kunnen verwondingen veroorzaken als u er niet voorzichtig mee omgaat. Als u een mes plaatst, zorg dan dat dat zo gebeurt dat het hoogste punt van het mes het dichtst bij de wielen van de meter zit, zoals getoond op de afbeelding. 4.1 [STANDAARD] MODELLEN (STANDAARD) 1. Om een mes te verwijderen, legt u de meter op z n zijkant, draait de borgbout (a) los en trekt het mes eruit. 2. Reservemessen zijn opgeslagen in het huis van het instrument. Om bij deze ingebouwde opslag te kunnen, schroeft u afsluitdop (b) los en draait de meter om let daarbij op dat u de uitglijdende messen niet laat vallen (mespunten kunnen door de val beschadigd raken). Vervang de reservemessen en plaats de afsluitdop. 3. Plaats mes (c) door het in z n geheel in de uitsparing te drukken. Als het mes correct is geplaatst, zal het eenzelfde afstand van de basis van de meter uitsteken als de wielen. 4. Borg het mes door de borgbout aan te draaien. 20 c b a

23 4.2 [TOP] MODELLEN (TOP) Uw meter wordt geleverd met een set van drie messen. Alvorens de meter te gebruiken is het noodzakelijk de messen in de meshouder te plaatsen. Als u de meter gebruikt voor roosterkamhechtingtests, plaats dan ook de optionele roosterkam. Het meshouderwiel is gemerkt met de tekens 1, 4, 6 en X om de plaats van het mes in de meshouder aan te geven (X staat voor de plaats van de optionele roosterkam page 23). Zorg ervoor dat u de messen op de juiste plaats in de meshouder plaatst (mes #1 op plaats 1 enz.). Het meshouderwiel is ook gemerkt met twee stippen: De stip tussen 1 en 4 geeft de veilige stand van de meshouder aan. Als het meshouderwiel in die stand staat, zijn alle messen weggeborgen in het huis van de meter. Opmerking: Om het risico van snijwonden veroorzaakt door een uitstekend mes te verkleinen, dient u het meshouderwiel altijd in deze stand te zetten als de coatinginspectiemeter niet wordt Meshouderwiel gebruikt. De stip tussen 6 en X geeft de juiste stand aan voor het plaatsen van de optionele roosterkam. 21

24 PLAATSEN VAN MESSEN 1, 4 EN 6 1. Schroef de borgbout van de meshouder (a) los. 2. Verdraai het meshouderwiel totdat de borgbout van de meshouder (b) zichtbaar wordt. 3. Draai de borgbout van de meshouder vast. 4. Leg de meter op een vlakke ondergrond met het meshouderwiel naar beneden gericht. 5. Schroef de borgbout van de meshouder los met de meegeleverde a inbussleutel. b 6. Plaats het mes in de meshouder met het referentienummer naar het meshouderwiel toe. Schuif het mes zo ver mogelijk in de meshouder. Als het mes correct is geplaatst, zal het eenzelfde afstand van de basis van de meter uitsteken als de wielen. 7. Draai de borgbout van het mes vast. 8. Herhaal de bovengenoemde stappen voor de overige messen. Vergeet niet dat er reeds een mes is geplaatst, wees voorzichtig! EEN ROOSTERKAM PLAATSEN De roosterkam wordt in de meshouder geplaatst op de plaats waar een X staat afgebeeld. Om een roosterkam te plaatsen, volgt u de eerder gegeven instructies voor het plaatsen van messen maar draait u het meshouderwiel tot de stip tussen 6 en X en zet u het vast in deze positie voordat u de roosterkam plaatst. 22

25 5 BATTERIJEN VAN DE LAMP VERVANGEN De Elcometer 121/4 P.I.G. is alleen voor gebruik met droge batterijen. c In de lamp zitten vier AG3-batterijen, die vele uren licht zullen verschaffen. Om batterijen te plaatsen of te vervangen gaat u als volgt a te werk: 1. Schroef de vingerschroef (a) los en verwijder deze. 2. Draai de borgbout (b) los met de meegeleverde inbussleutel. 3. Verwijder de lamp uit de meter in de richting van de pijl (c). b 4. Draai de afsluitdop (het uiteinde aan de overzijde van de led) van de lamp en verwijder deze. (illustratie toont [TOP] model) 5. Verwijder de oude batterijen. 6. Plaats nieuwe batterijen in de lamp (positieve pool eerst) en plaats dan de afsluitdop van de lamp weer terug 7. Zet de lamp volgens de omgekeerde demontage-instructies weer vast in het huis van de meter. 8. Zet de vingerschroef weer vast. Opmerking: Verwijder de batterijen uit de coatinginspectiemeter en bewaar ze afzonderlijk als u de meter lange tijd niet gebruikt. Hiermee voorkomt u dat de profielmeter beschadigd raakt als de batterijen stukgaan. U dient batterijen voorzichtig af te voeren om milieuverontreiniging te voorkomen. Neem contact op met de milieuafdeling van uw gemeente voor informatie over het inleveren. Gooi batterijen nooit in vuur. 23

26 6 RESERVEONDERDELEN EN ACCESSOIRES De volgende reserveonderdelen en optionele items zijn verkrijgbaar bij Elcometer of uw lokale leverancier: 6.1 MESSEN Mes #1 T Mes #4 T Mes #6 T ROOSTERKAMMEN Mes, 6 x 1 mm: T Mes, 11 x 1 mm: T Mes, 11x 1,5 mm: T Mes, 6 x 2 mm: T Mes, 6 x 3 mm: T DIVERSEN Zwarte viltstift T Draagtas: T ,5 mm inbussleutel: T KLEEFBAND Kleefband, ASTM D Rol: K M001 Kleefband, ASTM D Rollen: T Kleefband, ISO Rol: K M012 Kleefband, ISO Rollen T

27 7 ONDERHOUD Onder normale werk- en opslagomstandigheden zal uw Elcometer 121/4 P.I.G. jarenlang betrouwbaar dienst doen. Vervang het mes als de snede onregelmatig wordt. Vervang de batterijen als het lampje niet werkt. De meter bevat verder geen onderdelen die de gebruiker zelf kan vervangen. In het onwaarschijnlijke geval dat er zich een probleem voordoet, dient u de meter terug te sturen naar uw lokale Elcometer-leverancier of direct naar Elcometer. De garantie vervalt als u het instrument hebt geopend. Contactgegevens kunt u vinden op de omslag van deze gebruiksaanwijzing en op 8 TECHNISCHE GEGEVENS Meetbereik: Afhankelijk van het gebruikte mes; zie de tabellen op paginas 7 & 12 Microscoopvergrotingsfactor:50x Schaalbereik microscoop : Metrisch: 0 tot 1,8 mm: Imperiaal 0 tot 0,07 Resolutie microscoop: Metrisch: 0,02 mm: Imperiaal: 0,001 Nauwkeurigheid: Afhankelijk van snijhoek van mes en aflezing door gebruiker Materiaal meterhuis: Geanodiseerd aluminium Voeding (lamp): 4x AG3-knoopcelbatterijen Gewicht meter: [STANDAARD] 369 g (13 oz), [TOP] 383 g (13.5 oz) Afmetingen meter: [STANDAARD] 110 mm x 75 mm x 30 mm (4,3" x 3" x 1,2") [TOP] 110 mm x 75 mm x 40 mm (4,3" x 3" x 1,6") 25

28 9 GERELATEERDE APPARATUUR Naast de Elcometer 121/4 P.I.G., produceert Elcometer een breed scala aan andere apparatuur voor het testen en meten van coatingeigenschappen. De hierna volgende Elcometer-producten kunnen ook nuttig zijn voor gebruikers van de Elcometer 121/4 P.I.G.: Elcometer 157 Coatingdiktemeter Elcometer 195 Säbergboor Elcometer 456 Coatingdiktemeter Elcometer Coatinghechtingtesters Neem voor meer informatie contact op met Elcometer, uw lokale Elcometer-leverancier of ga naar 26