HANDLEIDING PROFIELWERKSTUK NEDERLANDS/LETTERKUNDE

Transcriptie

1 HANDLEIDING PROFIELWERKSTUK NEDERLANDS/LETTERKUNDE Schooljaar Inhoudsopgave Inleiding 2 Stap 1 Keuze van partner, onderwerp en vakken; logboek 3 Stap 2 Onderwerp afbakenen en je probleemstelling formuleren 4 Stap 3 Een plan van aanpak maken 5 Stap 4 Informatiebronnen kiezen, zoeken 6 Stap 5 Informatie ordenen en verwerken; mogelijke werkwijze 6 Stap 6 Profielwerkstuk schrijven of ontwerp maken 6 Stap 7 Definitieve versie maken 7 Bijlagen: Harvard-systeem literatuurlijst 10 Beoordelingsmodel 10 Logboek 12 Afsprakenformulier 14 1

2 Inleiding Eén van de onderdelen van het examendossier is het profielwerkstuk. Dat is een soort bekroning van datgene wat je hebt geleerd aan kennis en vaardigheden binnen één of meer vakken van het door jou gekozen profiel. Het profielwerkstuk kán de vorm hebben van een schriftelijk verslag, maar ook heel andere vormen zijn mogelijk. Het profielwerkstuk moet aan een aantal eisen voldoen: Als het slechts één vak betreft, moet het vak zinvol met het onderwerp in verband gebracht kunnen worden. Het formuleren van de onderzoeksvraag is daarom van het grootste belang. Als het meer vakken betreft: de vakken moeten zinvol met het onderwerp in verband gebracht kunnen worden. Dat kan leiden tot vakkenintegratie. Dat betekent dat de vakken samen een duidelijk antwoord kunnen geven op de centrale probleemstelling. Het formuleren van zo'n vraag is dus van het allergrootste belang. Er dient een logboek bijgehouden te worden. Dat wordt regelmatig ingezien en dient als een zogenaamd Bewijs van Verrichting. Daar moet je ook de keuzes in verantwoorden die je maakt. Bij stap 1 lees je meer over het logboek. Wanneer de vorm van het profielwerkstuk anders is dan een schriftelijk werkstuk, bijv. een posterpresentatie, een diaklankbeeld, een fotoreportage, een toneelstuk, een uitvoering van een muziekstuk, dient altijd een schriftelijke toelichting aanwezig te zijn. Deze schriftelijke toelichting wordt dan niet gezien als het profielwerkstuk zelf, maar als een deelproduct met verantwoording en technische specificatie. De beoordeling geschiedt volgens een beoordelingsmodel. Dat model tref je verderop aan in bijlage 2. Voor de afgesproken beoordelingsmomenten gelden duidelijke deadlines. Overige vragen en problemen kunnen tijdens F-uren tussendoor aan de orde komen zonder dat ze invloed hebben op de hoogte van de beoordeling. In deze handleiding wordt beknopt aangegeven hoe je het maken van een profielwerkstuk kunt aanpakken. Per leerling of groep hoeft slechts één werkstuk te worden ingeleverd bij de begeleider. Het schrijven van een profielwerkstuk is allesbehalve gemakkelijk. Je zult verschillende stappen moeten zetten om tot een goed resultaat te komen. Die opeenvolging van de diverse stappen heet het 'stappenplan'. Bij het maken van praktische opdrachten voor het examendossier ben je die uitdrukking al tegengekomen. Op het bijgevoegde stappenplan staan vier fasen en zeven verschillende stappen genoemd met de bijbehorende activiteiten. Als je die stappen goed zet, is het maken van een profielwerkstuk geen onoverkomelijk probleem. Die stappen worden één voor één toegelicht. Met alleen het stappenplan voor je neus ben je er natuurlijk nog niet. Er staan wel allerlei activiteiten in vermeld plus inlever- en contactmomenten, maar je weet dan nog niet wát je precies moet doen, welke papieren belangrijk zijn en wat contactmomenten inhouden. Daarvoor is een aantal formulieren ontwikkeld. Al die formulieren vind je terug in deze handleiding. De uitwerking vind je op het beoordelingsformulier (zie bijlage 2). Beoordeling Elke fase wordt beoordeeld. Bij de beoordeling spelen de volgende vragen een rol: De planning: heeft de leerling op tijd de noodzakelijke activiteiten uitgevoerd? Zijn de activiteiten naar behoren uitgevoerd? Stap 1 A. Keuze van partner, onderwerp en vakken; B. Logboek A. Keuze van partner, onderwerp en vakken Wanneer je er voor kiest om als groep een profielwerkstuk te maken, kies je, voordat je een onderwerp gaat zoeken natuurlijk eerst een partner of partners waarmee je het profielwerkstuk gaat maken. Je kunt natuurlijk en vriend(in) vragen om met je samen te werken, maar het is maar de vraag of je dezelfde belangstelling voor bepaalde onderwerpen hebt. En als je een onderwerp op het oog 2

3 hebt en je weet welke vakken daarbij goed aansluiten, is het nog maar de vraag of je vriend(in) dezelfde vakken in zijn/haar pakket heeft. De keuze van een goede partner is van belang omdat je maandenlang samen moet werken. Bij de keuze van het onderwerp kun je op twee manieren werken: òf je kiest eerst de vakken waarvoor je een profielwerkstuk wilt gaan schrijven òf je kiest eerst het onderwerp en vervolgens de twee vakken die er het best bij passen. Je mag natuurlijk ook een profielwerkstuk maken voor, bijvoorbeeld, enkel het vak Letterkunde of Nederlands. De tweede manier ligt het meest voor de hand. Maar hoe kom je aan een goed onderwerp? Daarvoor de volgende tips: 1. Schrijf op waarover je een duidelijk eigen mening hebt of waarover je iets wilt weten. Bijvoorbeeld: Je bent tegen de komst van de euro; je weet een oplossing voor het fileprobleem; je vindt een bepaalde muziekstijl tè gek, je leest graag bepaalde boeken, je bent van mening dat Nederland vol genoeg is, je bent vóór een basisinkomen voor jongeren van zestien jaar en ouder, je vindt dat onderwijs gratis moet zijn. Of je wilt weten hoe het zit met El Niño, de bestrijding van aids, de oorzaken van de varkenspest, speculeren op de beurs, het voorkomen van sport blessures, wel of geen water op de maan, het ontstaan van de gabbercultuur enz. enz. 2. Ga eens na waar anderen een uitgesproken mening over hebben. Luister naar vrienden en bekenden, kijk naar het journaal, blader de krant door. Je ziet dan voor- en tegenstanders van bijvoorbeeld de uitbreiding van Schiphol, de aanleg van de Betuwelijn, de aanleg van de HSL, de uitbreiding van de Maasvlakte, euthanasie, abortus, uitbreiding van de Europese Unie, uitbreiding van de NAVO, genetische manipulatie. 3. En als je er helemaal niet uitkomt kun je in de bibliotheek gaan neuzen, een database nalopen of bij een docent aankloppen. Als je tenslotte een onderwerp / probleemstelling hebt gevonden, overleg je kort met vakdocenten over de vraag wat zij van je keuze vinden. Vergeet niet om in je logboek in te vullen met wie je contact hebt gehad. B. Logboek Bij het profielwerkstuk gaat het niet alleen om de inhoud, maar ook om het proces. Gegevens die met het proces te maken hebben zet je in het logboek. Een voorbeeld van een logboek vind je in bijlage 3. De begeleider moet (vooral ook bij de voortgangscontrole) kunnen lezen wat er in de voorafgaande periode zoal gebeurd is. Het logboek is een soort dagboek waarin je elke keer schrijft wie wat op die dag gedaan heeft en hoeveel tijd (SLU) dat gekost heeft. Daar schrijf je ook op welke problemen je tegenkwam en hoe je die hebt proberen op te lossen. Of je contact gezocht hebt met bepaalde personen en instellingen en wat dat heeft opgeleverd. Of je hebt gebaald en zo ja waarom. Zo kun je je frustraties, maar ook je ideale vondsten op papier kwijt. Je houdt dus bij wat er 'achter de schermen' van het profielwerkstuk gebeurd is. Zoals gezegd geeft dat logboek de begeleider goed zicht op het proces van het maken van een profielwerkstuk. Het proces wordt ook regelmatig beoordeeld. Dat kun je zien op het beoordelingsmodel. Het logboek is ook het uitgangspunt bij de begeleiding. Door het regelmatig lezen van het logboek bij het profielwerkstuk kan de begeleider een goede indruk krijgen van de gang van zaken. Indien nodig kan hij/zij tips geven om de gang er in te houden. Veel vervolgopleidingen eisen van hun leerlingen dat ze bedreven zijn in het bijhouden van een logboek. Deze vaardigheid wordt op deze wijze reeds in de vooropleiding aangeleerd. Bij de beoordeling van het proces (zie beoordelingsformulier profielwerkstuk) kunnen nogal wat punten worden toegekend. Zorg er dus voor dat je logboek iets meer wordt dan een kassabon waar je alleen op kunt zien dat je voldoende uren gewerkt hebt. 3

4 Stap 2 A. Je onderwerp afbakenen en B. je probleemstelling formuleren A. Onderwerp afbakenen Je hebt nu een definitief onderwerp gekozen. Je begeleider heeft gezegd dat je daar wel een profielwerkstuk over zou kunnen maken. Nu moet je proberen het onderwerp in te perken. Anders gezegd: je schrijft op wát je wilt gaan bestuderen van je onderwerp of wát je wilt gaan ontwerpen. Het grootste probleem is meestal niet dat je te weinig informatie kunt vinden, maar teveel. Je ziet door de bomen het bos niet meer. Dat risico loop je als je onderwerp te ruim is. Vraag docenten in dit stadium wat ze van je (afgebakende) onderwerp vinden. Het is nu nog mogelijk om goede tips te verwerken. De grootste fout die je kunt maken is een te breed onderwerp kiezen. Als je wilt gaan schrijven over de 'moderne media', zit je fout. Wat bedoel je dan? Gaat het over kranten? CDROMS? Het omroepbestel? Internet? En over welk aspect van die kranten, het omroepbestel, het Internet? Wel een goed voorbeeld is: De berichtgeving in de Volkskrant over de dijkproblemen in de winter van 1995/96, vergeleken met die in de Gelderlander (of een andere regionale krant). Beperk je dus tot een klein gedeelte/bepaald aspect van je onderwerp. Dan heb je ook meer kans dat je met iets nieuws komt. Nog een verkeerde: de geografie van Frankrijk. Dat betekent het schrijven van een tiendelig standaardwerk. Maar wèl goed is: De betekenis van de TGV voor de stad Lille. Een handig hulpmiddel is onderstaande vragenlijst. Het zijn voorbeelden van vragen die je je zou kunnen stellen. Misschien dat je aan een aantal vragen wat hebt. Vragenlijst: 1. Wat is de gangbare definitie van je onderwerp? 2. Wie hebben met jouw onderwerp te maken, hoe bepaalt het onderwerp hun leven? 3. Hoe is het onderwerp ontstaan? Hoe ziet het heden, verleden en de toekomst van het onderwerp eruit? 4. Waar komt jouw onderwerp voor? Waar zitten de grootste problemen en de beste oplossingen en het zwaartepunt? 5. Wanneer ontstond je onderwerp en wanneer is het meest urgent? 6. Waardoor is je onderwerp veroorzaakt? Waardoor is het tegengehouden en waardoor kan het worden opgelost? 7. Onder of op welke voorwaarden is het onderwerp aanvaardbaar en is het probleem of de oplossing aanvaardbaar? 8. Ondanks wat ontstond het onderwerp? 9. Welke tegenkrachten waren al of niet actief, welke krachten werken in het onderwerp en welke facetten heeft het onderwerp? 10. Welke gevolgen veroorzaakt je onderwerp? 11. Wat is er voor en tegen het onderwerp te doen? 12. Waarom is jouw onderwerp van belang? Afhankelijk van je onderwerp zijn sommige vragen wel en andere niet van belang. De gekozen vragen moet je proberen te groeperen tot enkele belangrijke. Dat zouden bijvoorbeeld de titels van je hoofdstukken kunnen worden. Maak liefst niet meer dan vier of vijf groepen vragen. Rangschik de groepen vragen alvast in een volgorde die je logisch vindt. Laat een ander (bijv. een docent) eens naar jouw volgorde kijken. En misschien ontdek je nu dat je je probleemstelling een beetje moet bijstellen. Zie ook stap 5. B. Probleemstelling formuleren Als je een onderwerp hebt, ben je er nog niet. Het moeilijkste moet dan nog komen: de probleemstelling. Een probleemstelling heeft vier belangrijke functies: Aan het begin van je onderzoek zoek je materiaal (literatuur) dat bij je probleemstelling past. Als je die literatuur gaat lezen, moet je je probleemstelling in je achterhoofd hebben. Anders ga je maar lukraak lezen en dan weet je nog niet wat je kunt gebruiken. Om een rode draad in je verhaal of onderzoek te krijgen, moet je bij het schrijven of ontwerpen/ onderzoeken in de gaten houden wat je probleemstelling is. In het laatste hoofdstuk moet je conclusies trekken uit je onderzoek en antwoord geven op je probleemstelling. Dit geldt natuurlijk vooral voor schriftelijke werkstukken. Bij het maken van een (technisch) ontwerp moet je onder woorden brengen in hoeverre je erin geslaagd bent datgene te maken/ontwerpen dat je je had voorgenomen. 4

5 Er zijn verschillende soorten probleemstellingen: beschrijvende: je probeert een situatie te beschrijven. vergelijkende: je probeert overeenkomsten of verschillen te ontdekken verklarende: je gaat antwoord geven op de vraag: Hoe komt het dat... waardebepalende: je probeert een oordeel te formuleren. voorspellende: je gaat uitzoeken hoe het in de toekomst zal zijn. probleemoplossende: je wilt voorstellen doen om een probleem (deels) op te lossen. Je vraagt je nu af. Wát wil ik precies van mijn onderwerp weten of wát zou ik willen maken/ontwerpen? En omdat het profielwerkstuk over minstens twee vakken moet gaan, is het ook belangrijk stil te staan bij de mogelijke deelvragen. Je kunt natuurlijk proberen je centrale probleemstelling te beantwoorden vanuit de verschillende vakken, maar het maken van deelvragen per vak is ook mogelijk. De deel vragen voor de vakken die bij het profielwerkstuk betrokken zijn, moeten te maken hebben met je afgebakende onderwerp. Ze moeten elkaar aanvullen, zodat je een bredere kijk krijgt op je afgebakende onderwerp. Dat noemt men integratie van vakken. Stap 3 Een plan van aanpak maken Wanneer je met je probleemstelling klaar bent, richt je je aandacht op het plan van aanpak. Dat is zeker belangrijk als je in duo's of grotere groepen werkt. Het is een overzicht waarop staat wie wát en wanneer gaat doen en hoeveel tijd dat zal (mag) gaan kosten. Natuurlijk moet je zo'n overzicht regelmatig aanpassen. Een overzicht van je planning en de uiteindelijke uitvoering leg je vast in een logboek. Aandachtspunten bij een plan van aanpak kunnen zijn: - Je moet al een beeld hebben van de vorm waarin het eindproduct wordt gegoten: zal het een soort scriptie worden (geschreven werkstuk) of zal het een andere vorm (kunnen) hebben. Wil je er een presentatie aan vast knopen of vind je een eindgesprek voldoende. Zo'n presentatie kan zijn een voordracht voor een groep mensen, een fototentoonstelling, een uitvoering van een muziek- of toneelstuk, een videopresentatie of een posterpresentatie. - Misschien wil je een deel van je pws aan een instelling voor Hoger Onderwijs doen. Daar kun je een mediatheek raadplegen en practicummateriaal gebruiken. Zeer aan te bevelen als je van plan bent aan zo'n instelling verder te gaan studeren. - Denk na over de vraag of alle plannen realiseerbaar zijn binnen de gegeven tijd van 40 à 60 uur voor HAVO en 80 uur voor VWO. Sommige dingen kosten geld en daar moet je ook rekening mee houden. Dat kun je niet bij de school declareren! Tot slot: een probleemstelling is niet heilig. Al lezende (of bij het maken van een ontwerp) kun je tot de ontdekking komen dat de probleemstelling eigenlijk aangepast zou moeten worden. Dat moet je dan zeker doen. Neem wel even contact op met je begeleider en vergeet de deelvragen niet aan te passen. Natuurlijk noteer je een en ander in je logboek. Een kopie van het logboek wordt ingeleverd voorafgaand aan een beoordelingsgesprek en bij het eindproduct. De omvang van het logboek zal natuurlijk toenemen tijdens de werkzaamheden aan het profielwerkstuk. Stap 4 Je informatiebronnen kiezen/zoeken Als je een onderwerp hebt gekozen waar je al langer in geïnteresseerd bent, zul je waarschijnlijk al over bronnen beschikken en vanuit die bronnen kom je wellicht verder. Als je nog niet over bronnen (vaak literatuur) beschikt, probeer je aan de hand van trefwoorden informatie te vinden. Als je literatuur gevonden hebt, noteer je ook meteen de volledige gegevens van die bron (volgens het Harvard-systeem, zie bijlage 1). Dat bespaart je veel extra werk achteraf. De meest gebruikelijke vindplaatsen zijn de schoolbibliotheek, de openbare bibliotheek (SISO-code, CD-ROM, documentatiemappen), de twee scriptiemappen van de Universiteit van Utrecht (aanwezig in de mediatheek), internet en al eerder genoemde databases. Informatie kan ook verworven worden op andere manieren: via een interview, een enquête doen van proeven, veldwerk, excursie en 5

6 museumbezoek, bezoek aan een instelling voor hoger onderwijs (hogeschool, universiteit), gemeentehuis, contact opnemen met bedrijven of instellingen. Je kunt natuurlijk ook zelf onderzoek gaan verrichten. Stap 5 Je informatie ordenen en verwerken: mogelijke werkwijze Noteer de uitgekozen en mogelijk gegroepeerde vragen (de mogelijke titels van een hoofdstuk) op aparte blaadjes. Zoek nu bij je verzamelde informatie (bijvoorbeeld de blaadjes met trefwoorden) welke gegevens bij een bepaalde vraag horen. Schrijf per blaadje maar één bepaald soort informatie op (bijvoorbeeld de uitwerking van/toelichting op één bepaald trefwoord). Geef de blaadjes natuurlijk wel een nummer: bij vraag 1 horen natuurlijk de blaadjes 1a, 1b, 1c enz. Je moet vervolgens proberen de ingevulde blaadjes (van een multomap?) op een logische volgorde te leggen. Die volgorde zul je al schrijvende ongetwijfeld nog verschillende keren veranderen. Het is natuurlijk ook mogelijk dat je een andere manier kiest om je informatie te ordenen. Langere teksten kun je beter meteen in WORD invoeren. Je verliest anders veel tijd met het telkens overtypen van handgeschreven kladjes. Als je thuis niet over WORD beschikt, maar een andere tekstverwerker gebruikt, kun je de teksten uitwisselen in.txt of.rtf formaten. Je slaat de teksten binnen WORD op in één van deze formaten. Als je citaten - letterlijke aanhalingen - gebruikt, moet je dat aangeven. Het Harvardsysteem (bijlage 1) geeft aan hoe dat moet. Stap 6 Je profielwerkstuk schrijven of een ontwerp maken Het uiteindelijke werkstuk (geschreven versie) moet bevatten: Titelblad met titel - eventuele ondertitel - naam en klas - vakken - inleverdatum - namen van begeleider(s). Voorwoord (niet verplicht). Hierin staan zaken die niet in de inleiding thuishoren, zoals bedankjes aan het adres van je zus die zo goed was je profielwerkstuk op fouten en leesbaarheid te controleren of aan het adres van een geïnterviewde persoon. Inhoudsopgave: hoofdstukken en paragrafen moeten voorzien zijn van een nummer en de bladzijde waarop ze te vinden zijn. Inleiding. Hierin worden achtereenvolgens beschreven: de motivering van de keuze van het onderwerp. de probleemstelling en de deelvragen. de wijze van onderzoek. de verantwoording van de hoofdstukkenindeling zoals deze logischerwijs voortvloeit uit de probleemstelling. Hoofdstukken. Die moeten samen een uitgebreid antwoord geven op het probleem. Conclusie: herhaalt de probleemstelling en vat de hoofdstukken samen. Literatuuropgave. Mogelijke bijlagen (enquêteformulieren krantenknipsels, tabellen, grafieken, kaarten, foto s). Soms een begrippenlijst. Dat hangt af van het onderwerp en de bijbehorende vakken. Schrijven valt niet mee. Veel leerlingen hebben er een hekel aan. Ze hadden verwacht alleen maar te hoeven typen. Maar het hebben van interessante gedachten is iets anders dan het op schrift zetten ervan. Alles in één keer goed op papier zetten is onmogelijk. Je zult moeten vijlen, schrappen, herschrijven (zie hier het belang van een tekstverwerker!). Soms moet je een hele bladzijde weggooien omdat je er niet tevreden over bent. Een belangrijke raad voor beginnende schrijvers: doe het elke dag. Je hoeft niet lang achter de pc te zitten, maar doe het wel regelmatig. En probeer niet meteen mooie volzinnen te schrijven. Verzamel op het scherm allerlei notities, wat je toevallig gezien hebt, iets uit de krant van die dag, wat op het journaal was, wat je leraar tegen je zei. Schrijf allerlei invallen die met je profielwerkstuk te maken hebben meteen op. Je kunt dat materiaal misschien heel goed gebruiken. Weggooien kan altijd nog. Niet voor niets zit er tegenwoordig op menig computer een prullenbak! Het grote probleem bij het maken van een profielwerkstuk is het gebrek aan regelmaat. Sommige leerlingen beginnen pas tegen het volgende contact- en beoordelingsmoment (zoals die op het beoordelingsformulier staan vermeld). En dan wordt er in grote haast wat opgeschreven, beter 6

7 gezegd wat overgeschreven uit boeken en tijdschriften. En dat levert natuurlijk een onvoldoende product op. Op welk niveau ga je schrijven? Voor welk publiek is je werkstuk bedoeld? Wat betreft vakinhoud moet het minimaal geschreven worden op het niveau van halverwege/eind 4 HAVO en 5 VWO. Als bijvoorbeeld bij een profielwerkstuk wiskunde betrokken is, mag dat niet op een eerste-klas-niveau worden gehanteerd. Dat levert dan zeker minder punten op bij de beoordeling. Maar een werkstuk dat de begeleiders niet meer (kunnen) snappen heeft ook geen zin. Je begrijpt dat deze stap vooral bedoeld is voor het maken van een schriftelijk werkstuk. Bij het maken van een ontwerp moet er natuurlijk ook het een en ander schriftelijk worden vastgelegd, maar daar is de hoofdzaak toch het maken en niet het schrijven. Je begeleider kan je er zeker meer over vertellen. Stap 7 Definitieve versie maken Net zo belangrijk als schrijven is herschrijven. Als er een eerste versie van een hoofdstuk of paragraaf klaar is, moet je die een paar keer overlezen. En dan liefst niet meteen. Herschrijven is vaak: schrappen. Het is verbluffend hoeveel overbodige woorden, zinnen en alinea's een tekst kan bevatten. Probeer zo economisch mogelijk te schrijven, het komt de leesbaarheid van de tekst ten goede. Pas ook op voor onbegrijpelijke overgangen van de ene naar de andere alinea. Vraag je af of de eerste zin van een alinea aansluit op de laatste van de vorige. Vermijd overbodige zinnen en herhalingen. Print je hoofdstuk uit en laat het lezen aan een vriend(in). Laat hem of haar wegstrepen wat overbodig lijkt. Vrijwel elke tekst is te verbeteren. De belangrijkste eis is helderheid en leesbaarheid! Het woord vooraf en de inleiding kun je het beste schrijven als alle hoofdstukken af zijn. Wat er in ieder geval in moet staan is eerder aangegeven. Andere dan schriftelijke presentaties worden aangemoedigd. Andere presentatievormen kunnen zijn: een mondelinge presentatie, een audio- of videopresentatie, een fotoreportage, een posterpresentatie, een computerpresentatie, een product ontwerpopdracht met bijbehorende documentatie. Voor het houden van zo'n presentatie moet je contact opnemen met je begeleider. 7

8 Bijlage 1 Het Harvard-systeem literatuurlijst Bronverwijzingsysteem voor profiel- en andere werkstukken Als je in een werkstuk of andere opdracht gebruik maakt van teksten van een ander, dan moet je aangeven van wie die tekst is. Met andere woorden: je moet verwijzen naar de bron. Als dat een citaat is, dan zet je het betreffende zinsdeel tussen aanhalingstekens. Schrijf je iets op dat de strekking van een verhaal weergeeft, dan kun je die aanhalingstekens weglaten. In beide gevallen geef je tussen ronde haken aan van wie de uitspraak is, gevolgd door het jaartal van publicatie en tot slot (indien mogelijk) het paginanummer. Voorbeeld van een verwijzing in de tekst Hoewel men in West-Europa de mond vol heeft van 'economische hulp' en 'integratie' met Oost-Europa... houdt men de tariefmuren hoog opgetrokken en probeert men van de overschotten af te komen. (De Groot 1991, p. 8). Notaties in de bronnenlijst a.d.b.v. bovenstaand voorbeeld. De bronnenlijst wordt helemaal achter in het document opgenomen. Er wordt alfabetisch gerangschikt op achternaam (zoals in het telefoonboek). In de literatuurlijst staan alle gebruikte verwijzingen. Niet worden opgenomen: 1. Teksten die wel bestudeerd zijn, maar uiteindelijk niet gebruikt zijn in de tekst, 2. Zeer algemene, voor iedereen toegankelijke bronnen, zoals woordenboeken, atlassen, e.d., tenzij deze onderwerp zijn van de studie. Bepaal eerst waar je geleende uitspraak vandaan komt. Zoek dan in de lijst hieronder de juiste categorie. Doe dan hetzelfde als in dit voorbeeld. Literatuur (boeken) Groot, S. de (1991), Oekraïne in de klem, Groningen: Wolters-Noordhoff. Artikelen uit tijdschriften Groot, S. de (1991), Oekraïne in de klem, in: Geografie Educatief, jaargang 5, vierde kwartaal, pp Artikelen uit verzamelde werken Groot, S. de (1991), Oekraïne in de klem, in: De Vries, Oost-Europa in beweging, Groningen: Wolters-Noordhoff, pp Krantenartikelen Groot, S. de (1991), Oekraïne in de klem, in: NRC Handelsblad '91. Ongepubliceerd werk (dissertatie, nota, circulaire, etc.) Groot, S. de (1991), Oekraïne in de klem, promotie-onderzoek Regionale Geografie, Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen, Universiteit Utrecht '91. Internet Groot, S. de (1996), Oekraïne in de klem, '96. Ongeschreven bronnen - Interviews Groot, S. de (1991), interview over de knelpunten tussen de EU en Oekraïne, door: Jansen, Eindhoven, '91. - TV/Radio Groot, S. de (reg.) (1991), radio-productie Oekraïne in de klem, Hilversum: KRO,

9 Auteurs Er is sprake van twee auteurs Groot, S. de & J.P. de Vries (1991), Oekraïne in de klem, Groningen: Wolters-Noordhoff. Er is sprake van meer dan twee auteurs Groot, S. de et al (1991), Oekraïne in de klem, Groningen: Wolters-Noordhoff. Auteur is onbekend Anoniem (1991), Oekraïne in de klem, in: NRC Handelsblad '91. Auteur is onbekend maar persbureau is wel bekend (krantenartikelen) REUTER (1991), Oekraïne in de klem, in: NRC Handelsblad '91. Auteur is onbekend maar instantie (publicist, uitgever, etc.) is wel bekend Atlantische Commissie (1991),'~Oekraïne in de klem, lesplan voor bovenbouw VWO, Den Haag: Atlantische Commissie. Redactie of samenstellers zijn bekend Groot, S. de (red./samst.) (1991), Oekraïne in de klem, Groningen: Wolters-Noordhoff. Er is behalve een auteur sprake van een vertaler Ross, C.P., vert.: S. de Groot (1991), Oekraïne in de klem, Groningen: Wolters-Noordhoff. (De oorspronkelijke auteur wordt in de tekst verwezen, dus: (Ross 199 1, p. 8).) Jaartal is onbekend Groot, S. de (onbekend), Oekraïne in de klem, Groningen: Wolters-Noordhoff Meerdere publicaties van dezelfde auteur in hetzelfde jaar Op datum: Groot, S. de (1991 a), Verre vrienden, in: NRC Handelsblad '91. Groot, S. de (1991 b), 'De Nieuwe Zijderoute ', in: NRC Handelsblad '91. Groot, S. de (1991 c), Oekraïne in de klem, in: NRC Handelsblad '91. Als dat niet kan, dan alfabetisch op titel: Groot, S. de (1991 a), De Nieuwe Zijderoute, Groningen: Wolters-Noordhoff. Groot, S. de (1991 b), Oekraïne in de klem, Groningen: Wolters-Noordhoff Groot, S. de (1991 c), Verre vrienden, Groningen: Wolters-Noordhoff Er is slechts een gedeelte van een boek bestudeerd Groot, S. de (1991), Oekraïne in de klem, hieruit: hoofdstuk 4, Tariefmuren, Groningen: Wolters- Noordhoff, pp Gebruik dit systeem alleen voor belangrijke uitspraken, beweringen of passages. Algemene, voor iedereen bekende uitspraken hoeven niet verwezen worden! Voor extra toelichting kun je terecht bij je begeleider. 9

10 Bijlage 2 Beoordelingsmodel Profielwerkstuk Nederlands/Letterkunde Contact Beoordelingsaspecten Kwalificatie herkansing Datum / Paraaf / punten 1 e contactmoment deadline 4 oktober 2002 Vooraf een kopie van het logboek bij je docent inleveren. Heeft de probleemstelling een voldoende vakinhoudelijk niveau? Denk daarbij aan: de duidelijkheid van de vraagstelling. de diepgang van de vraagstelling. Hebben de deelvragen een voldoende vakinhoudelijk niveau? de relatie tussen deelvraag en probleemstelling. de diepgang van de deelvragen. Is de kwaliteit van het logboek voldoende? Contacten met docenten of andere personen. Opmerkingen formuleren probleemstelling Er zijn initiatieven voor latere stappen. onvoldoende + onvoldoende + onvoldoende + Wordt definitief beoordeeld bij het eindproduct. 2 e contactmoment deadline: 29 november 2002 plan van aanpak is klaar. Je bronnen zijn geraadpleegd. Je hebt het onderzoek gepland en bent bezig met de uitvoering. Een interview / bezoek gepland. Je hebt al idee over de vorm van je presentatie. Vooraf een kopie van het logboek bij je docent inleveren. Hoe ziet het plan van aanpak er uit? Duidelijkheid van het plan. De uitvoerbaarheid van het plan. Taakverdeling en tijdplanning Zijn er voldoende gegevens verzameld? Niveau van de verzamelde gegevens. Verscheidenheid van bronnen. Actualiteit en omvang van de bronnen Is de voorlopige inhoud het onderzoek van een voldoende vakinhoudelijk niveau? De onderzoeksvraag. Niveau van de opzet. Niveau van de uitvoering. Is de voorlopige inhoud de presentatie van een voldoende vakinhoudelijk niveau? Ingaan op de hoofdvraag. Niveau van de conclusie. Wel of geen eigen mening of helder betoog. Voortgangscontrole en -begeleiding: Worden er voldoende vorderingen gemaakt? Tijdsinvestering afgelopen periode. Laten zien van eerste producten Bijhouden logboek onvoldoende + onvoldoende + onvoldoende + onvoldoende + onvoldoende 10

11 3 e Eindproduct Inleveren van het eindresultaat. Je kunt niet meer op de resultaten terugkomen. Het eindoordeel wordt uitgesproken! Deadline: 10 januari 2003 Van welk niveau is de opbouw? De introductie van het onderwerp in de inleiding en formulering probleemstelling, hypothesen, opzet, materiaal en methoden bij het onderzoek. Uitwerking van de onderzoeksvragen in het deel Resultaten. Herkenbaar verwerking theorie, praktische onderdeel, interview. Aansluiten van de conclusie bij de vraagstelling. Is de theoretische inhoud van een voldoende vakinhoudelijk niveau? De probleemstelling is uitdagend. De uitwerking heeft voldoende diepgang. De conclusie hebben voldoende inhoud: terugblikken op hypothese(n), verklaringen, theorie verwerkt, redenerend opgeschreven. Van welk niveau is de uitwerking van het onderzoek? De originaliteit ervan. Het verloop van de uitvoering. Beschrijving van de resultaten. Aansluiten van de conclusie bij de resultaten. Betoogtrant in de conclusies. Logboek geeft verantwoording over: Tijdsinvestering afgelopen maanden. Soorten activiteiten. Taakverdeling. Verschil planning en werkelijkheid. Eindoordeel onvoldoende onvoldoende onvoldoende onvoldoende 11

12 Bijlage 3 Logboek Namen: Begeleider:.. Datum Stapnr. Omschrijving activiteit Toelichting Plaats Tijdsduur in min. 12

13 Datum Stapnr. Omschrijving activiteit Toelichting Plaats Tijdsduur in min. Totale tijd:.uur 13

14 Bijlage 4 Afsprakenformulier Namen: Begeleider: Datum Onderwerp Afspraken Paraaf leerling 14

15 Datum Onderwerp Afspraken Paraaf leerling 15