BELEID RECREATIEVAARTUIGEN

Transcriptie

1 BELEID RECREATIEVAARTUIGEN 2005

2

3 INHOUD 1. INLEIDING Inleiding Huidige beleidslijn Doel Gebiedsbegrenzing 6 2. STEDENBOUWKUNDIGE ASPECTEN 7 3. AANBEVELINGEN Inleiding De Zones Binnenstad singelgebied Vaartsche Rijn De Vecht Merwedekanaal Kromme Rijn Leidsche Rijn Aanbevelingen ten aanzien van de gewenste maatvoering 17 binnen de zones 3.4 Aanbelingen ten aanzien van het toegelaten aantal 18 recreatievaartuigen bij woonboten en woningen gelegen aan het water en gewenste maatvoering 4. REALISERING VAN HET BELEID Inleiding De Havenverordening Procedure bij verzoeken om een ligplaatsvergunning Handhaving Inleiding Juridisch kader handhaving Handhaving van de recreatievaart 20 3

4 1. INLEIDING 1.1 Inleiding Utrecht heeft, ondanks de relatief beperkte oppervlakte aan water, heel wat te bieden voor de recreatievaart. In de Havenatlas (behorende bij de Havenverordening, zie hoofdstuk 4) is een groot aantal passantenplaatsen aangewezen waar men maximaal 72 uur kan blijven liggen. In de nabijheid van deze "overnachtingsplaatsen" zijn sanitaire voorzieningen, zoals douches en toiletten aanwezig of in aanbouw. Voor deze ligplaatsen geldt geen grens aan de lengte van het vaartuig. Zo kan iedereen midden in de stad Utrecht met zijn recreatievaartuig afmeren en overnachten. Daarnaast biedt Utrecht de mogelijkheid kosteloos een open roeiboot tot een lengte van 4 meter in de stad permanent te laten liggen. Hiervoor zijn in de Havenatlas zones aangegeven, bijvoorbeeld de Tolsteegsingel, een gedeelte Wittevrouwensingel, de Begijnekade en de Jutfaseweg. Steeds meer inwoners van de stad maken van deze mogelijkheid gebruik. Vaartuigen voorzien van een motor en/of opbouw met een maximale lengte van 7 meter kunnen tegen een geringe vergoeding in dezelfde zones permanent blijven liggen (de zgn. "overwinteraars"). Daarnaast is er ook de mogelijkheid recreatievaartuigen aan te leggen bij woonboten. Voor het aanleggen van recreatievaartuigen bij woningen met aan het water grenzende tuinen is momenteel geen beleid. Vanuit bestuurlijk/politieke zijde is aangedrongen om het recreatievaartuigenbeleid op onderdelen te herzien. Gevraagd is naar aanvullend beleid vanuit de ruimtelijke invalshoek voor de maximale afmetingen van recreatievaartuigen, in relatie tot de zones en overige plekken waar deze vaartuigen permanent mogen liggen. 1.2 Huidige beleidslijn De Havenatlas wijst zones aan waar recreatievaartuigen met een maximale lengte van 7 meter permanent mogen liggen. Recreatievaartuigen langer dan 7 meter mogen dus niet permanent in Utrecht afgemeerd worden. De ruimte in de zones is namelijk vooral bedoeld om te voorzien in de behoefte van de inwoners om hun kleine bootjes nabij en tegen een laag tarief te kunnen afmeren. Bovendien is de ruimte beperkt. Utrecht is geen jachthaven, althans geen alternatief voor een jachthaven. Daarnaast kan worden opgemerkt dat recreatievaartuigen met een maximale lengte van 7 meter veelal niet geschikt zijn om op te wonen. Als grotere vaartuigen worden toegelaten wordt de kans op (permanente) bewoning wellicht vergroot. Voor de recreatievaartuigen bij woonboten is in 2002 aanvullend beleid vastgesteld door het college van burgemeester en wethouders. Woonbooteigenaren die in bezit zijn van een recreatievaartuig met een lengte korter dan 7 meter, mogen deze afmeren bij hun woonboot, mits binnen de rooilijnen en dit niet tot duidelijk aanwijsbare problemen leidt. De woonbooteigenaren die op dit moment meerdere recreatievaartuigen kleiner dan 7 meter in hun bezit hebben en deze vaartuigen bij hun woonboot hebben liggen, krijgen een vergunning voor het aanmeren van slechts één recreatievaartuig. Een uitsterfconstructie wordt toegepast voor de overige recreatievaartuigen. 4

5 Hoewel bovengenoemd beleid is vastgesteld, wordt dit beleid in deze notitie onder de loep genomen, omdat er vanuit ruimtelijk-stedenbouwkundig oogpunt wellicht andere of aanvullende regels te stellen zijn. Ten aanzien van recreatievaartuigen bij woningen die aan het water grenzen is er momenteel geen beleid. Op 18 maart 2003 heeft de verantwoordelijk wethouder in de raadscommissie Verkeer en Beheer toegezegd dat alle recreatievaartuigen die langer zijn dan 7 meter en die nu binnen de gemeente gesitueerd zijn, mogen blijven liggen. Deze vaartuigen langer dan 7 meter liggen voornamelijk binnen de 7 meter zones die in de Havenatlas zijn opgenomen. Deze zijn inmiddels in kaart gebracht. 1.3 Doel Het doel van deze notitie is sturing te geven aan de situering en maatvoering van recreatievaartuigen. Aanbevelingen worden gedaan over: - de zones recreatievaart die in de Havenatlas zijn opgenomen; - de maximale lengte van de vaartuigen binnen de verschillende zones; - recreatievaartuigen bij woonboten; - recreatievaartuigen bij woningen die grenzen aan het water. Deze notitie beperkt zich tot de recreatievaartuigen die permanent mogen worden afgemeerd, er worden dus geen uitspraken gedaan over de passantenligplaatsen. De notitie werkt in beginsel indirect. Het voorgestelde beleid wordt geconcretiseerd in de Havenverordening, met de daarbijbehorende Havenatlas. De Reinigings- en Havendienst heeft aangegeven dat er een grote behoefte bestaat aan uitbreiding van het aantal ligplaatsen. De laatste jaren is er namelijk een toename van het aantal aanvragen voor ligplaatsen geconstateerd. Vanwege deze toenemende behoefte is waar mogelijk uitbreiding opgenomen. Op plaatsen waar dat niet is gedaan is uitbreiding binnen de ruimtelijke context ongewenst. 1.4 Gebiedsbegrenzing Het gebied waar deze notitie betrekking op heeft, betreft alle waterlopen van de stad Utrecht. 5

6 2. STEDENBOUWKUNDIGE ASPECTEN De stedelijke openbare ruimte van Utrecht De gemeente werkt momenteel aan een Structuurvisie voor de stad Utrecht. De verwachting is dat Structuurvisie Utrecht 2015/2030 in juni 2004 wordt vastgesteld. Een van de bouwstenen van Structuurvisie Utrecht is de Structuurvisie openbare ruimte (maart 2003). In deze notitie wordt in kaart gebracht wat de gemeente kan en wil met de openbare ruimte van Utrecht. De Structuurvisie openbare ruimte geeft aan dat de stedelijke openbare ruimte structuurbepalend is voor de stad en de stad zijn herkenbaarheid, oriëntatie, samenhang en identiteit geeft. Daarnaast is de openbare ruimte de "groene natuurlijke long" van de stad met een belangrijke recreatieve functie. Natuurlijke rivieren zoals de Vecht, maar ook de historische kanalenstructuur zijn in belangrijke mate ontstaansvoorwaarden geweest voor de stad Utrecht. Deze blauw/groene linten hebben tegenwoordig natuurlijke en historische betekenis en zijn een waardevol element in de openbare ruimte. Recreatief medegebruik maakt deze elementen beleefbaar en levert een meerwaarde voor de stad. De Vecht als beelddrager 6

7 Uitgangspunt voor de ontwikkeling van de toekomstige stedelijke openbare ruimte is vergroting van de beleefbaarheid van het water en de oevers. Door de beperkte toegankelijkheid ligt de stad nu op veel plaatsen als het ware afgekeerd van het water. Het water wordt daardoor vooral als barrière beleefd. Vanuit het oogpunt van de beleefbaarheid en toegankelijkheid is het gewenst recreatievaartuigen in de Utrechtse wateren toe te laten. Maar permanent afmeren van recreatievaartuigen is vanuit hetzelfde oogpunt niet op elke locatie gewenst. De stad in ruimtelijke eenheden De beleving van de stedenbouwkundig structuur heeft een belangrijke betekenis. Deze is vooral gebaseerd op een indeling in gebieden die een ruimtelijke samenhang vertonen. Een ruimtelijke samenhang vertoont een gebied wanneer bijvoorbeeld de stedenbouwkundige opzet gelijk is, de bouwperiode bepalend voor het uiterlijk is, de historisch onderlegger een bepalende rol heeft gespeeld. Sommige van deze gebieden laten meer verandering toe, zonder dat afbreuk wordt gedaan aan het karakter, dan andere gebieden. In andere gebieden is een terughoudender beleid wenselijk. In deze gebieden zal terughoudend moeten worden omgegaan met ingrepen in de openbare ruimte. Hoewel aantasting van natuur- en landschappelijke elementen in de stad Utrecht in relatief geringe mate van toepassing is, kunnen ecologische en landschappelijke belangen wel een rol spelen. Deze belangen zijn ook meegewogen bij de aanbevelingen ten aanzien van de recreatievaart in natuuren landschappelijke waardevolle gebieden. 7

8 3. AANBEVELINGEN 3.1. Inleiding In paragraaf 3.2 worden per zone aanbevelingen gedaan of, en zo ja waar er recreatievaartuigen met een permanent karakter kunnen worden aangemeerd. In paragraaf 3.3. worden aanbevelingen gedaan ten aanzien van de gewenste maatvoering binnen de zones. Vervolgens worden er in paragraaf 3.4 aanbevelingen gedaan ten aanzien van het toegelaten aantal recreatievaartuigen bij woonboten en bij woningen met tuinen aan het water en wordt eveneens ingegaan op de gewenste maatvoering. 3.2 De zones Binnenstad singelgebied Het singelgebied rond de binnenstad is een "parel" van Utrecht. Het gebied heeft een lengte van iets meer dan 5 km. Ofschoon het een smal park is, lijkt het een groot groengebied, waar voor de wandelaar geen eind aan lijkt te komen. De singelstructuur is 160 jaar geleden aangelegd met het doel om de stadsbewoner ruimte te geven om te wandelen. Tot op de dag van vandaag is het singelgebied een geliefd wandelpark. De singelstructuur is onderdeel van het beschermd stadsgezicht. Utrecht hecht aan de historische kwaliteit en bescherming en versterking van deze kwaliteit staat centraal. De singelstructuur is een dynamisch gebied. Enerzijds komen veel kwaliteiten van het park voort uit een dynamiek binnen het park. De sfeer, beleving en het gebruik van het park zijn sinds de aanleg niet wezenlijk veranderd. Anderzijds moet het park meegaan met zijn tijd om zijn waarde voor de bevolking te behouden. Dit betekent dat nieuwe functies in het park niet zijn uitgesloten. Utrecht met zijn singelstructuur 8

9 9

10 Momenteel zijn er drie zones voor recreatievaart aanwezig. Deze kunnen worden behouden. Bekeken is of de zone gelegen aan de binnenzijde kan worden verplaatst naar de buitenzijde, wat ruimtelijk meer gewenst zou zijn. Dit bleek niet mogelijk, omdat zeer recent hier nog nieuwe ligplaatsen zijn toegekend. Bekeken is of er nog uitbreidingsmogelijkheden voorhanden zijn. Geconstateerd is dat er nog enige uitbreiding mogelijk is voor de recreatievaart aan de buitenkant van de singel, echter niet in belangrijke zichtlijnen en dwarsverbindingen van straten van de oude stad. Gezien het openbaar karakter is oevergebruik niet wenselijk. De boten kunnen positief bijdragen aan gebruikswaarde van de singelstructuur. Het aantal zones in het singelgebied is en blijft relatief beperkt. Hier is bewust voor gekozen, anders zou de functie als ligplaats voor recreatievaartuigen het historische karakter van de singel gaan overheersen. De aangegeven zones dienen ook in dit licht te worden gezien. Aanbevelingen De drie huidige zones gelegen aan de singel kunnen worden behouden en de noordelijk gelegen zone aan de buitenzijde kan aanzienlijk worden vergroot (zie kaartje "binnenstad). De zones zijn ruim gedefinieerd. Binnen de zones mogen de recreatievaartuigen niet worden afgemeerd in het verlengde van zichtlijnen en weg-assen. Oevergebruik is niet toegestaan Vaartsche Rijn De Vaartsche Rijn heeft twee verschillende oevers. De oever van Rivierenwijk is toegankelijk omdat direct langs de Vaartsche Rijn de Jutfaseweg loopt. De bebouwing bestaat hier voornamelijk uit woningen, die vrijwel een gesloten wand vormt. De Jutfaseweg ervaart men, met uitzondering van het Vondellaanterrein en de kop van Rivierenwijk, qua beeld als één geheel. Vaartsche Rijn met de Jutfaseweg De oever aan de oostzijde is bijna alleen toegankelijk ter hoogte van de plantsoenen. De bebouwing aan deze zijde kenmerkt zich door een grote variatie in typologie en functie. Men treft hier zowel woningen als bedrijven, voorkanten en achterkanten, grote en kleine gebouwen aan. Van wandvorming is echter geen sprake. De oever heeft juist een zekere mate van transparantie. 10

11 Om de genoemde transparantie van de oostelijke oever mogelijk te houden is het niet wenselijk hier een groot aantal ligplaatsen toe te staan. In de visie Vaartsche Rijnstrook (concept, waar inmiddels inspraak over gehouden is) is het uitgangspunt: ecologische en historische zone langs de Vaartsche Rijn versterken en geen uitbreiding toelaten van meer ligplaatsen. 11

12 Aanbevelingen Het profiel aan de westzijde is door de verkeersfunctie en de functie voor de recreatievaart geschikt voor beperkte uitbreiding van permanente ligplaatsen ten behoeve van de recreatievaart (zie kaartje "Vaartsche Rijn"). De ligplaatsen mogen niet in belangrijke zichtlijnen en dwarsverbindingen van straten van Rivierenwijk liggen. Er mag geen oevergebruik plaatsvinden De Vecht De kwaliteit van de stad wordt in hoge mate beïnvloed door de aanwezigheid van historische en landschappelijke structuren en elementen. In Utrecht kennen we in dit kader onder andere de grachten, de rivieren, de bolwerken, die sterk de structuur van de stad bepalen en daarmee de dragers zijn van de kwaliteit. Een stad met natuurlijke structuren, sfeerbepalende beelden, die goed zichtbaar zijn, geeft een stad grote kwaliteit. De Vecht is een belangrijke beelddrager, een groene structuur, en heeft een sterke samenhang met het buitengebied. De Vecht begint aan de Oude Gracht en loopt via de Singel naar het buitengebied. De oevers van de Vecht, van de stenen Vechtoever naar haar groene oevers richting Marnixbrug tot de dorpskern Oud Zuilen, moeten als één ondeelbaar geheel gezien worden. De Vecht 12

13 De Vecht vanaf Slot Zuylen tot de Muinck Keizerbrug Dit gebied is onderdeel van het herinrichtingsproject Vecht. De voorstellen hebben als doel het verbeteren van het gebruik, verhoging van de natuurwaarde, versterking van het landschapsarchitectonische en cultuurhistorische beeld. Aanbeveling Ruimte voor aanlegmogelijkheden voor de recreatievaart is vanuit landschappelijk en cultuurhistorisch oogpunt niet wenselijk. De Vecht vanaf de Muinck Keizer brug tot de Marnixbrug Het gebied ten zuiden van fort De Klop is landschappelijk interessant, waardoor het ruimtelijk ongewenst is er permanent vaartuigen te situeren. Daarnaast zal het fort in de toekomst eventueel een recreatieve functie krijgen. In dat kader is het gewenst het gebied te reserveren als aanlegplaats voor passanten. Het is nu dan ook niet langer gewenst vaartuigen ter plaatse te situeren. De zone dient te vervallen. Ten oosten van fort De Klop maakt de Vecht onderdeel uit van het Vechtzoompark. Zowel de Zuilense zijde als de Overvechtse zijde hebben een belangrijke openbare en recreatieve functie met mooie zichtlijnen op het Nijenrode Plantsoen, uitzicht op het Muiderslot Plantsoen en uitzicht richting de jachthaven Fortlaan. Op deze markante plek is door afgemeerde woonboten nauwelijks contact met het water. Een ruimte om te wandelen ontbreekt. 13

14 Aanbevelingen Omdat de hele zone een openbaar en recreatief karakter heeft, is het wenselijk dat de oever een meer open karakter krijgt. Ruimte voor aanlegmogelijkheid voor de permanente recreatievaart is om deze reden en vanwege landschappelijk en cultuurhistorisch oogpunt niet wenselijk. De thans aanwezige zone ten zuiden van fort De Klop dient te vervallen (zie kaartje "Vecht, ten zuiden van fort De Klop"). De Vecht vanaf de Marnixbrug tot de Vechtbrug Dit gebied wordt al stedelijk met steenachtige kades. Tussen de bestaande ligplaatsen en de Vechtbrug is plaats gereserveerd voor het aanmeren van recreatievaartuigen die wachten op passage van de Rode brug. Aan de Overvechtzijde, aan het Zandpad, liggen een aantal prostitutieschepen. Aanbeveling Er moet rekening gehouden worden met de doorvaart op de Vecht. Daarom is permanent afmeren van recreatievaartuigen niet mogelijk. De Vecht vanaf de Vechtbrug tot de David van Mollembrug Dit gebied is stedelijk met steenachtige kades. Vanaf de Rode brug tot aan de spoorbrug, aan de zijde van het gebied de Hoogstraat, zijn ontwikkelingen gaande voor verbeteringen aan de kades van de Vecht om meer openbare plekken te ontwikkelen met verblijfskwaliteit. 14

15 Aanbeveling Er moet rekening gehouden worden met de doorvaart op de Vecht. Daarom is permanent afmeren van recreatievaartuigen niet mogelijk. De Vecht vanaf de David van Mollembrug tot het sluizencomplex Hier is de Vecht in het stedelijk gebied met hoge kades waar geen mogelijkheden zijn voor aanleg van recreatievaartuigen. Aanbeveling Er zijn geen mogelijkheden voor aanleg van recreatievaartuigen Merwedekanaal Langs het Merwedekanaal is een groot aantal woonboten afgemeerd. Hierdoor is, vooral aan de oostzijde, een wand ontstaan die beleving van het water slecht mogelijk maakt. Gezien het openbaar karakter van deze zijde van het water is dit onwenselijk. Door deze situatie is één van de belangrijkste beelddragers van het kanaal de westoever geworden. Aan deze zijde is op een aantal plaatsen het oude dijkprofiel en de oude wetering nog zichtbaar. Bij eventuele toekomstige ontwikkelingen (het gebied is aan verandering onderhevig) vormt versterking van dit oude profiel en beleving van het water een belangrijk uitgangspunt. In het ruimtelijk toetsingskader voor woonboten wordt ook getracht de belevingsmogelijkheden van het water te maximaliseren. Het toelaten van grote aantallen recreatievaartuigen past niet in dit beleid. Aanbeveling Permanente ligplaatsen voor recreatievaartuigen zijn niet toegestaan Kromme Rijn In de zone vanaf de Krommerijnbrug tot aan de nieuwe bebouwing van de Eendstraat is de breedte van de waterloop beperkt. De versmalling wordt al benadrukt door de aanwezige jongerenontmoetingsplaats die gedeeltelijk over de Kromme Rijn is gesitueerd. Daarom is het ongewenst om op dit gedeelte de zones voor permanente ligplaatsen uit te breiden. Vanaf het Pieter Baancentrum richting Bunnik, heeft de Kromme Rijn een belangrijke functie als ecologische groenverbinding. De oevers van de waterloop vormen een belangrijk onderdeel hierin. Het is daarom niet wenselijk permanente ligplaatsen toe te staan. Aanbeveling Permanente ligplaatsen voor recreatievaartuigen zijn niet toegestaan Leidsche Rijn De Leidsche Rijn is één van de ruimtelijke dragers van het totale gebied Leidsche Rijn. De sfeer en de beleving van deze waterloop wordt bepaald door het wateroppervlak, de oevers, schouwpaden en bebouwing langs de randen. Vaartuigen hebben invloed op het beeld en de beleving van het wateroppervlak. Dit houdt in dat eventuele aanlegplekken voor recreatievaartuigen integraal moet worden bekeken. Rekening dient te worden gehouden met: het beeld van de oevers van de Leidsche Rijn (landschappelijk talud met bomen); de uitvoering van de Rijksstraatweg/Zandweg. (Hoogwaardig openbaar vervoerbaan, centrumontwikkeling de Meern); mogelijke ontwikkelingskavels langs de Rijksstraatweg en de Zandweg; het karakter van het lint, namelijk een waterverbinding met de stad en een recreatieve karakter. 15

16 Aanbeveling Permanente ligplaatsen voor recreatievaartuigen zijn mogelijk in te passen. Als onderdeel van een landschapontwerp of ontwerp voor openbare ruimte kunnen ligplaatsen worden opgenomen Aanbevelingen ten aanzien van de gewenste maatvoering binnen de zones De Utrechtse waterlopen hebben veelal een historische betekenis en profielopbouw (zie vorige paragraaf). Vanuit dit overwegend historische beeld is het permanent afmeren van grotere recreatieschepen niet wenselijk. Dit zou kunnen leiden tot wandvorming waardoor de oevers en het water niet meer beleefbaar en bereikbaar zijn vanaf de wal. Voorts leidt het permanent afmeren van grote schepen tot aantasting van historisch en natuurlijk waardevolle oevers. In algemene zin kan worden gesteld dat het vanuit ruimtelijk en nautisch oogpunt onwenselijk is recreatievaartuigen onbeperkt en zonder regels ten aanzien van maatvoering bij woningen aan het water en woonboten af te meren. Ruimtelijk omdat de waterlopen veelal een smal profiel hebben, waardoor het plaatsen van te veel boten in het water in strijd zou kunnen zijn met de doelstelling het water beter beleefbaar te maken. Nautische omdat er een vernauwing van het waarwater op, waardoor een veilige doorvaart in gevaar kan komen. Daartegenover kan gesteld worden dat de historische betekenis voor een groot deel afhankelijk is van het gebruik, de bevaarbaarheid. Een vorm van recreatievaart draagt in dit kader zeker bij aan de beleving van deze historische elementen. De huidige regeling die de mogelijkheid biedt vaartuigen tot 7 meter lengte af te meren in de meeste waterlopen, sluit goed aan bij het geschetste beeld. Het voorkomt dat al te grote elementen, met grote invloed op de omgeving, afbreuk doen aan de beleving van de openbare ruimte. Op een aantal plaatsen is het profiel en het historische beeld, minder kwetsbaar en is het afmeren van grotere schepen geen bezwaar. Beleving van het water, het gehele profiel, blijft wel een aandachtspunt. Lange, aaneengesloten, zones zijn daarom niet wenselijk. Voor de zones in de binnenstad en op de Vecht is het gewenst de 7 meter lengtemaat te handhaven. Deze lengtemaat die nu binnen de zones wordt gehanteerd sluit aan bij het gewenste beeld. Hierdoor wordt voorkomen dat te grote boten een grote rol gaan spelen in de verschillende, vaak historische, profielen. De vaartuigen blijven ondergeschikt. Bovendien is het een goed te handhaven maat. Langere vaartuigen zijn over het algemeen duidelijk van een ander type, waardoor het niet nodig is alle vaartuigen precies op te meten. 16

17 In de nautische regelgeving wordt de grens van zeven meter vaker toegepast. Deze lengtebeperking wordt daarom in andere steden ook gehanteerd. Op de Vaartsche Rijn, waar het profiel voldoende ruimte biedt, is het niet bezwaarlijk grotere recreatievaartuigen, tot 12 meter, toe te staan. Het is in dat geval wel belangrijk om te voorkomen dat er te lange aaneengesloten zones ontstaan. Wandvorming is niet gewenst en contact met het water en de overzijde van het water, moet mogelijk blijven. De grens van 12 meter wordt in meer plaatsen gebruikt met de volgende motivatie: 1. doelmatig gebruik van de beschikbare ligplaatscapaciteit; 2. de meeste (echte) pleziervaartuigen zijn niet langer dan 12 meter; 3. grotere vaartuigen worden in toenemende mate gebruikt voor illegale bewoning of dienen als uitbreiding van woon- en leefruimte. 3.4 Aanbevelingen ten aanzien van het toegelaten aantal recreatievaartuigen bij woonboten en woningen aan het water en gewenste maatvoering Ook ten aanzien van de recreatievaartuigen bij woonboten en bij woningen met tuinen aan het water kan in algemene zin worden gesteld dat het vanuit ruimtelijk en nautisch oogpunt onwenselijk is recreatievaartuigen onbeperkt en zonder regels ten aanzien van maatvoering af te meren. Zoals in paragraaf 3.2 is aangegeven hebben de Utrechtse waterlopen veelal een historische betekenis en profielopbouw. Vanuit dit overwegend historische beeld is het permanent afmeren van grotere recreatieschepen ook bij tuinen en langs woonboten niet wenselijk. Ook op deze locaties zou dit kunnen leiden tot wandvorming. Wel draagt een vorm van recreatievaart bij aan de beleving van deze historische elementen nabij het water. Door een grens van vijf meter aan te houden wordt voorkomen dat bij tuinen wandvorming ontstaat. Bovendien blijft het hierdoor bij kleinere, vaak open, bootjes. Het volgende beleid kan worden geformuleerd. Open bootjes, kano s, roeibootjes et cetera kunnen vrij afgemeerd worden bij woonboten. Dit onder voorwaarde dat per woonboot maximaal één recreatievaartuig wordt afgemeerd, het vaartuig niet langer is dan 5 meter, de bevaarbaarheid van de waterloop niet wordt belemmerd en de tussenruimten tussen de woonboten niet worden gebruikt. Bij tuinen aan het water is het ook mogelijk bootjes tot 5 meter af te meren. Hier mag ook, per tuin, één vaartuig worden afgemeerd. 17

18 4. REALISERING VAN HET BELEID 4.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt aangegeven op welke wijze het hiervoor geformuleerde beleid gerealiseerd zal worden. De eerste stap hierbij is de implementatie van het beleid in gemeentelijke regelgeving. Daartoe beschikt de gemeente over het instrument Havenverordening. In de volgende paragraaf wordt hierop kort ingegaan. Vervolgens wordt in dit hoofdstuk ingegaan op de procedure die wordt doorlopen als een aanvraag voor een ligplaatsvergunning bij de gemeente wordt ingediend. Ook wordt aandacht besteed aan de wijze van handhaving van het door middel van regelgeving verankerde beleid. 4.2 De Havenverordening De basis voor een goede beheersbaarheid van het haven- en grachtengebied is een ligplaatsenregime, gebaseerd op een vergunningstelsel. Dit vergunningstelsel is opgenomen in de Havenverordening en houdt concreet in dat het zonder vergunning van het college van burgemeester en wethouders niet toegestaan is een ligplaats in te nemen. Een vergunning is persoons-, ligplaats- en vaartuiggebonden. Voor recreatievaartuigen is bepaald dat het College van Burgemeester en Wethouders een vergunning slechts zal verlenen voor een plaats, welke is aangegeven in de Havenatlas onder voorwaarden van het daarbij bepaalde aantal en de voor het recreatievaartuig bepaalde maatvoering niet wordt overschreden. Genoemde Havenatlas is het uitvoeringsdocument, waarin de zones zijn aangegeven waarbinnen men met een recreatievaartuig een ligplaats mag innemen. Per zone is bovendien bepaald hoe lang een recreatievaartuig maximaal mag zijn om in aanmerking te komen voor een ligplaats voor een recreatievaartuig. 4.3 Procedure bij verzoeken om een ligplaatsvergunning Een aanvraag wordt behandeld door de Reinigings- en Havendienst. Een aanvraag wordt getoetst aan de Havenverordening en de Havenatlas. Indien er binnen een zone voldoende ruimte aanwezig is en de maatvoering van het recreatievaartuig niet de voor de betreffende zone geldende maximale maatvoering te boven gaat, komt men in aanmerking voor een ligplaatsvergunning Handhaving Inleiding Met de Havenverordening en de hierop gebaseerde Havenatlas is het ligplaatsenbeleid voor alle openbare vaarwateren in Utrecht juridisch vastgelegd. Het College van Burgemeester en Wethouders heeft zich bij de vaststelling van de Havenatlas in 2000 uitgesproken voor een handhavingsbeleid. Uitgangspunt is dat in Utrecht geen situaties meer voorkomen die in strijd zijn met de Havenverordening en de Havenatlas. Nieuwe illegale gevallen die zich voordoen na vaststelling van de geactualiseerde Havenatlas in 2004 (of zich nog gaan voordoen), zullen worden aangepakt. Diverse overheidsinstanties zijn, in meer of mindere mate, belast met toezicht en handhaving van regelgeving voor de openbare wateren: 1. Rijkswaterstaat; 2. Dienst Water en Riolering (DWR) van het Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht (AGV); 3. Hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden. 18

19 Daar waar mogelijk zullen handhavingsacties gecoördineerd worden ingezet. Hierbij valt te denken aan gezamenlijke acties waarbij zowel vanuit de waterbeheerder als vanuit de gemeente (ieder vanuit zijn invalshoek) illegale situaties worden aangepakt. Gebleken is dat een gecoördineerde aanpak vele malen effectiever is dan het alleen optreden door een locale overheid Juridisch kader handhaving De basis van het ligplaatsenbeleid wordt gevormd door de Havenverordening Utrecht Op grond van paragraaf 2.1 van deze verordening is het College van Burgemeester en Wethouders bevoegd om plaatsen vast te stellen waar de verschillende categorieën vaartuigen een ligplaats mogen innemen of hebben. Deze plaatsen worden aangegeven in de Havenatlas. Op grond van artikel is het verboden ligplaats in te nemen met een vaartuig op een plaats welke niet voor dat type vaartuig in de Havenatlas is aangewezen. Bovendien dienen vaartuigen (uitgezonderd vrachtschepen, tankschepen en sleepboten) over een ligplaatsvergunning te beschikken voor een dergelijke legale ligplaats. Vaartuigen die onder de categorie passagierschepen of verhuurboten vallen, dienen op grond van de Havenverordening te beschikken over een exploitatievergunning. Met de vaststelling van de Havenatlas heeft het college zich ook voor een handhavingsbeleid uitgesproken. De Havenmeester van de RHD is belast met het dagelijks toezicht op de naleving van de Havenatlas, waaronder dus ook bovengenoemd artikel. Het beleid is erop gericht om zoveel mogelijk direct na constatering van een illegale ligplaatsinname adequaat te handelen. Vaak kan door middel van overreding de illegale situatie worden opgeheven. Mocht dit niet baten dan zal tot bestuursrechtelijk handhaving worden overgegaan Handhaving van de recreatievaart Bij de recreatievaartuigen moet feitelijk onderscheid worden gemaakt tussen passanten en permanente ligplaatsen (t.b.v. zogenoemde overwinteraars). Passanten verblijven gedurende korte tijd in Utrecht waarna men zijn route voortzet. Passanten kunnen afmeren op de daarvoor in de Havenatlas aangewezen locaties, waar men maximaal 72 uur mag verblijven. De lengte van het recreatievaartuig doet voor een passant niet ter zake. Voor de gebruikers van de van permanente ligplaatsen ( overwinteraars ) is dat wel degelijk van belang. Het betreft hier recreatievaartuigen die gedurende langere tijd worden afgemeerd om met name de winterperiode te overbruggen. Deze kunnen op specifiek hiervoor in de Havenatlas aangewezen locaties terecht. De recreatievaartuigen waarvan de lengte groter is dan de voor deze zone in de Havenatlas vastgestelde maatvoering mogen binnen deze zone blijven liggen wanneer zij vermeld staan op de lijst die aanwezig is bij de RHD. Op deze lijst staan de recreatievaartuigen vermeld die overeenkomstig de toezegging van de wethouder mogen blijven liggen op een plaats waar zij reeds lagen ten tijde van de discussie in de raadscommissie Verkeer en Beheer van 18 maart De lijst is tot stand gekomen na een inventarisatie onder bij de gemeente bekende en havengeld betalende recreatievaartuighouders. Deze recreatievaartuighouders ontvangen van de gemeente een ligplaatsvergunning. Overigens staat op de lijst tevens een enkel recreatievaartuig vermeld die momenteel niet gelegen is binnen een hiervoor bedoelde zone. Indien mogelijk dient dit recreatievaartuig een ligplaats in te nemen binnen de zone. Slechts indien verplaatsing absoluut niet mogelijk is (denk aan de Max) zal men conform de bestuurlijke toezegging mogen blijven liggen. Zoals opgemerkt is de te verlenen ligplaatsvergunning persoons-, ligplaats- en vaartuiggebonden. Dit betekent dat wanneer zich een wijziging in 1 van deze drie factoren voordoet er sprake is van een nieuwe situatie. Vanaf dat moment gelden de zones (inclusief maximale maatvoering) als vermeld in de Havenatlas. 19