Leerplan. Informatica

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Leerplan. Informatica"

Transcriptie

1 ACE-GROEP T Centrum voor Volwassenenonderwijs Vesaliusstraat Leuven Telefoon: 016/ Fax: 016/ Leerplan Graduaat Informatica Leerplan graduaat Informatica 1

2 Inhoudsopgave 1. Structuur van de afdeling en de lessentabel (document 8) 3 2. Beginsituatie 4 3. Doelstellingen 5 4. Leerinhouden: doel, inhoud en bibliografie 7 Eerste jaar Programmeren met C# Practicum C# Computersystemen Practicum ICT-tools Database systemen Practicum database systemen Tweede jaar Programmeren met JAVA Practicum JAVA Ontwerpen met JAVA Objectgerichte systeemanalyse Netwerkbesturingssystemen Practicum netwerkbesturingssystemen ICT-management Business intelligence systemen Derde jaar Softwareontwikkeling in JAVA Softwareontwikkeling in.net Trends in ICT-management Ondernemingsproject 5. Evaluatie 64 Leerplan graduaat Informatica 2

3 Structuur van de afdeling en de lessentabel Afdeling: Categorie: Aantal weken: Duur van de lestijd: Informatica Economisch 40 weken 50 minuten Aantal studiejaren: 3 Aantal lestijden: Eerste jaar: Tweede jaar: Derde jaar: 320 Lessentabel: Zie bijlage. Leerplan graduaat Informatica 3

4 Beginsituatie Houders van een diploma of gehomologeerd getuigschrift van hoger secundair onderwijs of van een hogere secundaire technische leergang (HSTL) worden toegelaten tot het eerste jaar. Studenten die niet in het bezit zijn van één van de bovenvermelde diploma's of getuigschriften, en die uiterlijk op 31 december van het kalenderjaar waarvoor men zich inschrijft de leeftijd van 21 jaar bereiken, worden eveneens toegelaten indien ze slagen voor een toelatingsproef. Studenten die al met succes hoger of universitair onderwijs volgden kunnen voor één of meerdere opleidingsonderdelen een vrijstelling krijgen. De ervaring leert dat motivatie en doorzettingsvermogen in vrijwel alle gevallen van doorslaggevend belang zijn. Leerplan graduaat Informatica 4

5 Doelstellingen Einde 20 ste eeuw heeft het internet de informatiesamenleving ingezet. Informatie en informatieaanbieding zijn business domeinen geworden met miljarden Euro omzet. Getuige het succes van Google, YouTube, en de voorzichtige start met interactieve TV. Allemaal gebouwd op basis van dezelfde technologie: JAVA en.net. Daar waar eind 20 ste eeuw administratieve toepassingen in bedrijven en internet, gebaseerd werden op verschillende technologieën, is dit onderscheid volledig verdwenen. Applicaties zijn vandaag web enabled. Informatie raadplegen op internet of in een bedrijfstoepassing, of dat nu een boekhoudpakket of een CRM-toepassing is, is steeds ontsloten naar de gebruiker via een browser. Toepassingen, of ze nu lokaal in een bedrijf worden gebruikt via een intranet of via het publieke internet, zijn allemaal gebouwd volgens het moderne internet paradigma anno 21 ste eeuw: een zuiver architecturaal ontwerp gebouwd met het integreren van componenten. Gelijklopend met deze unificatie van technologieën, is het profiel van de ICTer in Europa gewijzigd. Een ICTer die korter bij zijn klant moet staan om de noden van zijn klant te begrijpen en vast te leggen, de ICTer die niet meer vanaf nul applicaties bouwt maar applicaties creëert door bouwstenen componenten te integreren. Een ICTer die meer dan eind vorige eeuw een ontwerper-analist is dan een programmeur. Aangezien zowel de onderneming als ook de informatietechnologie gewijzigd zijn, is ook de rol van de IT-professional grondig gewijzigd in de loop der jaren. Ooit was de IT-professional een specialist met een zeer specifieke kennis. Tegenwoordig is hij of zij meer een interne consultant voor alle functionele domeinen met kennis van diverse behoeften en competent in het toegankelijk maken van de kracht van IT voor heel de onderneming. Het domein waarin de IT-professional opereert vergt andere verantwoordelijkheden. Niet enkel binnen de onderneming maar zeker ook naar gans het netwerk van leveranciers, klanten, concurrenten en andere entiteiten, ongeacht hun locatie. Van deze duale rol van de IT-professional een professional met gespecialiseerde skills en gegeneraliseerd perspectief trachten we de student tijdens de opleiding bewust te maken. De opleiding focust op het vormen van een ontwerper-analist. Om dit pad succesvol af te leggen starten we met programmeren om gaandeweg te ontwerpen en de noden van een klant op een gestructureerde manier vast te leggen. Vakoverschrijdende integratie staat centraal in het curriculum. De practica hebben steeds aandacht voor alle aspecten van ICT, van planning over analyse, ontwerp, programmatie, testen, Vanaf het eerste jaar ontwerpen de studenten applicaties met een gebruiksvriendelijke user-interface, business logica en database integratie. De mate waarin studenten aspecten autonoom kunnen uitwerken groeit doorheen het curriculum en wordt besloten met de realisatie van een ondernemingsproject. Het curriculum is opgebouwd rond drie centrale thema s. In de eerste plaats het ontwikkelen van applicaties: van programmeren tot ontwerpen. Zowel de.net als de op JAVA gebaseerde paradigma komen aan bod. In het curriculum wordt gestart met object georiënteerde programmeertalen (C# en JAVA) en met database systemen om in het derde jaar te eindigen met softwareontwikkeling gebruik makende van ontwerptechnieken frameworks zoals.net, EJB, Hibernate, Het tweede thema werkt rond analyse en analysemethoden. In het eerste jaar vanuit een dataanalyse benadering, vanaf het tweede en ook in het derde jaar met de object georiënteerde methodologie UML. Leerplan graduaat Informatica 5

6 Doelstellingen Het derde thema zorgt voor de onderbouw met computertechnologie, netwerken en besturingssystemen, beveiliging en de managementaspecten waarmee een moderne ICTer wordt geconfronteerd: budgettering, project- en programmaplanning, governance, auditing en controle, organisatie van een ICT-bedrijf. Leerplan graduaat Informatica 6

7 Leerinhouden: doel, inhoud en bibliografie Eerste jaar Programmeren met C# Practicum C# Computersystemen Practicum ICT-tools Database systemen Practicum database systemen Leerplan graduaat Informatica 7

8 Programmeren met C# - Practicum C# 1/4 Situering in het studieprogramma Eerste jaar Programmeren met C# 80 lestijden Practicum C# - 80 lestijden Doel Het meest karakteristieke van het.net platform is wel de duidelijke structuur. Waar het in WIN32 een ongestructureerde verzameling API's was, biedt.net een mooi gestructureerd framework van classes en methods. De managed C# code is korter en eenduidiger dan unmanaged C++. Het belangrijke voordeel van het.net framework, is dat het toelaat om applicaties te schrijven met minder code. Bovendien is C# een object georiënteerde taal. Deze object georiënteerde programmeertechniek verschilt behoorlijk veel met de procedurale techniek. De beste manier om met.net te beginnen, is het leren van een object georienteerde taal zoals C#. In eerste instantie worden de belangrijkste programma- en gegevensstructuren behandeld. Vervolgens zullen de belangrijkste facetten van.net aan bod komen: classes, functions, collections, polymorfisme, inheritance, interfaces, exceptions, file IO,... Gaandeweg leren de studenten meer omvangrijke problemen aan te pakken en komen ook speciale programmeringstechnieken aan bod, zoals interfaces, abstract classes, events, delegates,... De cursus wordt opgebouwd aan de hand van programmavoorbeelden in C#. De cursus bestaat voor de helft uit practica, waarbij de theorie letterlijk aan de praktijk wordt getoetst door de studenten zelf programma's te laten ontwikkelen, coderen en testen. Het gebruik van de programmeeromgeving Visual Studio komt aan bod tijdens de practica. Deze programmeeromgeving wordt op het einde van het jaar gebruikt om een GUI-gebaseerd project uit te werken waarin de kennis van een volledig jaar wordt verwerkt. Het doel van de cursus is dan ook, naast het bijbrengen van de basis object georiënteerde kennis, een basis van projectmatig werken aan te leren. Inhoud 1. Inleiding 1.1. Concrete informatie over de cursus en het gebruikte handboek 1.2. Componenten van een computersysteem 1.3. Programmaontwikkeling 1.4. Wat is compileren? 1.5. JIT-compilatie 1.6. IL intermediate language 1.7. CRL Common Language Runtime 1.8. Waar staat.net voor? 1.9. Alternatieven voor NET and C# (pro and contra) 2. Console-applicatie.NET basis 2.1. System namespace 2.2. Eenvoudige build-in types Variabelen Leerplan graduaat Informatica 8

9 Programmeren met C# - Practicum C# 2/ Constanten Uitdrukkingen Scope Body eenvoudig applicatie Inlezen van en schrijven naar scherm (System.Console) Mathematische operatoren System.Convert 3. Flow control 3.1. Relationele en logische operatoren 3.2. Conditionele / voorwaardelijke opdracht If else Switch 3.3. Iteraties While Do while For Nested loops 3.4. Sprong opdrachten Break Continue 4. Strings 4.1. ToString Method 4.2. String manipulatie 4.3. Substrings 5. Arrays 5.1. System.Array namespace Array Index Initializeren Iteratie foreach Methods (GetLength, Sort, ) 5.2. System. collections namespace ArrayList Methods (add, RemoveAt, Clear, Sort, ) Iteratie foreach 6. Structures and classes 6.1. Structures 6.2. Classes Data members Data hiding: Public / private Constructor Methods Eigenschappen van variabelen, structures en classes bij parameter passing Scope van variabelen Eigenschappen van Structures en classes bij parameter passing Value types: ref en out Overloaded methods (geen default argumenten) Leerplan graduaat Informatica 9

10 Programmeren met C# - Practicum C# 3/ Properties 7. Reference types versus value types 7.1. Value types 7.2. Reference types 8. Overerving 8.1. Algemene Inleiding 8.2. System.Object Array of collectie van structures Array of collectie van System.Object 8.3. Virtual methods / hiding methods 8.4. Oproepen van functies uit de basis klasse 8.5. Constructoren van afgeleide klassen 8.6. Protected 8.7. is operator 8.8. Abstract classes 9. Exceptions 9.1. System.Exception namespace 9.2. Try catch 9.3. Finally 9.4. Multiple catch 9.5. User defined Exception 9.6. Throw 10. Files, directories, streams en file System.IO namespace System.IO.File System.IO.Directory System.IO.FileInfo System.IO.FileStream File IO System.IO.StreamReader System.IO.StreamWriter Delimiter, split string Try, catch, finally block System.IO.TextReader System.IO.TextWriter System.IO.XmlTextReader System.IO. XmlTextWriter 11. Interfaces Interface Implementatie Accessing Interface Methods Overriding Interface Implementaties Advanced collections IComparable Interface IEnumerator Interface Equivalent van een map type Leerplan graduaat Informatica 10

11 Programmeren met C# - Practicum C# 4/4 12. Delegates en events Delegates Declaratie van delegates Gebruik van delegates Combineer delegates Events Event en EventHandler 13. Building Windows Applications Simple Windows Form Button Combobox Radiobutton MessageBox Events Windows Form Application Bibliografie Professional C# 3rd edition Robinson, Nagel,Watson, Glynn, Skinner, Evjen Publisher:Wrox ISBN: Programming C# 4th edition Jesse Liberty Publisher: O Reilly ISBN: Leerplan graduaat Informatica 11

12 Computersystemen 1/8 Situering in het studieprogramma Eerste jaar 60 lestijden Doel Het doel van dit vak is een gedegen kennis op het gebied van computersystemen bij te brengen. Deze gedegen kennis omvat ondermeer volgende zaken: - de studenten moeten een zo actueel mogelijk beeld hebben van wat er vandaag bestaat en omgaat in de wereld van de computersystemen (met een nadruk op de x86-wereld); - de studenten moeten een aantal termen/begrippen/schema s begrijpen en met eigen woorden kunnen verklaren; - de studenten moeten een aantal blijvende concepten en technieken (vaak vakoverschrijdende concepten en technieken) kunnen toelichten; - de studenten moeten ook een aantal verbanden kunnen leggen (vb. waarom hier het gebruik van deze technologie, waarom kan je dit beter anders aansluiten, ); - bedoeling van dit vak is ook praktisch (naar wat ben ik op zoek, wat is nu een goede koop voor mij of voor het bedrijf waarvoor ik werk, ); - dit vak geeft ook ondersteuning aan andere vakken (zoals het programmeren, netwerkbesturingssystemen, ); - bedoeling is ook om te laten proeven van verschillende domeinen om zodanig interesse en motivatie op te wekken bij de studenten, waarbij deze interesse of motivering zich daarom niet hoeft te beperken tot computersystemen (vb. interesse voor software, netwerken, elektronica, ). Inhoud 1. Basis 1.1. Wat is een computer? 1.2. Hardware / Software 1.3. Analoge / Digitale data 1.4. Gegevensvoorstelling Eenheid van informatie Logische operaties Hexadecimale representatie Voorstelling van natuurlijke getallen Voorstelling van gehele getallen Voorstelling van reële getallen Voorstelling van lettertekens Voorbeelden 1.5. Serieel / Parallel 1.6. Bestandssystemen 1.7. Netwerken 1.8. TCO 1.9. Veilig werken Leerplan graduaat Informatica 12

13 Computersystemen 2/8 2. Geschiedenis 2.1. De prehistorie 2.2. De pioniers 2.3. De eerste generatie (elektonenbuizen, Von Neumann) 2.4. De tweede generatie (transistors) 2.5. De derde generatie (geïntegreerde schakelingen) 2.6. De vierde generatie (VLSI) 2.7. De vijfde generatie (toekomst: High-K, Nanotechnologie, Quantumcomputers,...) 3. Inleiding 3.1. Moore s law 3.2. Abstractieniveaus (Toepassingsprogramma s, Hoog-niveauprogrammeertalen, Machinetaal, Controlesignalen, Functionele blokken, Poortnetwerken, Transistors en verbindingen) Architectuur versus organisatie Binaire compatibiliteit Broncodecompatibiliteit Platform Porteren Emuleren Java Virtuele Machine 3.3. Soorten computers 3.4. PC Types (Notebook, Desktop, Server, Legacy-free, All-in-one, Barebone, Workstation, Thin clients) 3.5. Servers (x86, mid-range, high-end) + Blade 3.6. File server versus application server 3.7. Client / server architectuur (n-tier model) 3.8. Virtualisatie (x86 virtualisatie Vmware, UNIX virtualisatie containers, LPAR s) 3.9. PDA s Ingebedde systemen + Harvard architectuur Richtlijnen, labels en keurmerken Belangrijkste subsystemen Marketing IT products Maten en gewichten Bussen Bussnelheid t.o.v. data transfer rate 4. Processor subsysteem 4.1. Inleiding processoren 4.2. Fetch Decode Execute Store cycle 4.3. Bespreking van de Pentium II (DIB, pipelining, branch prediction, out-of-order execution, ) 4.4. Bespreking van de program counter en van de stack pointer 4.5. Adresbus, controlebus en databus 4.6. CISC versus RISC 4.7. architectuur vs micro-architectuur 4.8. Processorvoorbeelden (Pentium 4, Intel NGMA, AMD, Itanium, VIA Eden, ARM, Power, SPARC, Cell) 4.9. MMX, SSE, SSE2, 3DNow : principe van SIMD bit processoren NX bit Multiprocessing Hyperthreading Multi Core Leerplan graduaat Informatica 13

14 Computersystemen 3/ Clustering Packaging Trends 5. Memory subsysteem 5.1. Soorten geheugens en geheugenhiërarchie 5.2. Registers 5.3. Cache (taak, delen, werking, soorten) 5.4. Hoofdgeheugen (taak, samenwerking met de processor, situering) 5.5. Soorten geheugen Soorten ROM (ROM, PROM, EPROM, EEPROM, Flash) Soorten RAM (DRAM, SRAM) Opbouw en werking van DRAM Soorten DRAM (SDRAM, DDR-SDRAM, DDR2, DDR3, Direct RDRAM, Fully Buffered) 5.6. Geheugen en performantie 5.7. Error detectie en correctie 5.8. Geheugenkaartjes 5.9. Trends Secundair geheugen Off-line geheugen 6. Moederborden en bus subsysteem 6.1. Wat is een moederbord? 6.2. Moederbord vormfactoren 6.3. Moederbordonderdelen Processor socket/slot Chipset (+ veel voorbeelden) Super I/O BIOS SIMM/DIMM sockets Bussen: ISA-bus, EISA, PCI-bus, PCI-X, PCMCIA, PC Card, Cardbus, PCI Express, PCI Express Mini-card, ExpressCard, Hypertransport Plug and play VRM Batterij De Voeding UPS 7. Standaardpoorten voor invoer en uitvoer In- en uitvoerapparaten 7.1. Wat is een I/O poort? 7.2. Karakteristieken I/O 7.3. Speciale I/O t.o.v. Memory Mapped I/O 7.4. I/O poortadressen 7.5. Soorten I/O Geprogrammeerde overdracht Actieve synchronisatie (polled I/O) Onderbrekingen (interrupts) Directe geheugentoegang (DMA) 7.6. I/O poorten Seriële poort Infrarood poort Bluetooth Leerplan graduaat Informatica 14

15 Computersystemen 4/ Parallelle poorten USB Wireless USB IEEE 1394 FireWire PS/2 en spelpoort Overzicht poorten / connectors 7.7. Invoerapparaten Keyboard Muis TrackPoint Joystick, gamepad, stuurwiel Scanner Lichtpen, aanraakscherm, barcodelezers Digitale camera s 7.8. Uitvoerapparaten Beeldscherm (hoofdstuk 8 grafisch subsysteem) Printers Impactprinters Non-Impactprinters (thermisch, inkjet, laser) Plotters 8. Disk subsysteem en opslagmedia 8.1. Principe van magnetische gegevensopslag 8.2. Perpendicular recording 8.3. Floppy 8.4. Harde schijf Onderdelen Indeling Snelheden en tijden Formatteren Low-level High-level Partinionering Overbijvende disktermen 8.5. Interfaces voor opslagapparaten ATA-interface Serial ATA Serial ATA II SCSI Vergelijking SCSI versus EIDE SAS Fibre Channel iscsi 8.6. Factoren bij diskperformantie 8.7. RAID 8.8. Soorten Storage (Bus attached storage, NAS, SAN) 8.9. CD-ROM drive DVD HD-DVD, Blu-Ray, EVD ZIP LS-120 en HiFD MO-drives Leerplan graduaat Informatica 15

16 Computersystemen 5/ Tape backup Beschikbaarheidsbeheer Continuïteitsbeheer ILM : Information Lifecycle Management 9. Grafisch subsysteem 9.1. Grafisch subsysteem: overzicht 9.2. Grafisch subsysteem: werking 9.3. Het beeldscherm Werking van de CRT-monitor Refresh rate Interlacing Resolutie Soorten maskers Soorten beeldbuizen Flat panels Vergelijking tussen TFT s en CRT s OLED Analoge versus digitale interface Relatie pixel/karakter Waarop toezien bij de aankoop van een scherm (Dot Pitch, OSD, Moiré, Straling,...) 9.4. Videokaarten: componenten Videoprocessor Videogeheugen Videobusbreedte DAC Busconnector: AGP Videostuurprogramma D grafische acceleratoren 9.6. Integrated graphics and memory controller 10. Multimedia Analoge en Digitale signalen Omzetting van analoog naar digitaal Compressie van digitale signalen Afbeeldingen Bitmapafbeeldingen Vectorafbeeldingen Geluid: een overzicht Waveform: analoge en digitale golfvorm MIDI MP D Sound Video: overzicht en termen Video: Compressie / decompressie TV-outputs TV standaarden Internet Streaming Media Virtual Reality Leerplan graduaat Informatica 16

17 Computersystemen 6/8 Handboek-Cursustekst Cursustekst : Computersystemen Tom Sluys Installatie Hardware 3, 4de druk Bert Pinkster Uitgeverij: Sdu Uitgevers Bibliografie Upgrading en Repairing PC s S. Mueller Uitgeverij: Que Corporation How Computers Work R. White Uitgeverij: Ziff-Davis Press Leer u zelf werken met computers G. Courter, A. Marquis Uitgeverij : Sybex Computersystemen en netwerken L. van Moergestel Uitgeverij : Academic Service USB explained S. MacDowell, M.D. Seyer Uitgeverij: Prentice Hall Computers: Tools for an Information Age H.L. Capron Uitgeverij: Prentice Hall A Computer Graphics Industry Reference T. Masson Uitgeverij: New Riders Cursus Beginselen van Computerarchitectuur Prof. Koen De Bosschere Vakgroep ELIS Windows XP Grand Cru John Levine Margaret Levine Young Uigeverij: Easy Computing Leerplan graduaat Informatica 17

18 Computersystemen 7/8 Modern Operating Systems Andrew S. Tanenbaum Uitgeverij : Prentice Hall Structured Computer Organization 5/E Andrew S. Tanenbaum Uitgeverij : Prentice Hall Computer Organization and Architecture : Designing for Performance, 7/E William Stallings Uitgeverij : Prentice Hall Data and Computer Communications, 7/E William Stallings Uitgeverij : Prentice Hall Tijdschriften Computer Magazine: VNU Business Publications Computer Totaal: IDG Communications Nederland C t (Computer en Techniek): F&L Technical Publications PC World: Best of Publishing Elektuur (elektronica en computertechniek): Segment PC Magazine: Minoc Business Press (Ziff-Davis Media) Netwerk: NV Sparta (persgroep) Hardware.info Websites Leerplan graduaat Informatica 18

19 Computersystemen 8/ Leerplan graduaat Informatica 19

20 Practicum ICT-tools 1/3 Situering in het studieprogramma Eerste jaar 40 lestijden Doel In de eerste plaats worden de studenten vertrouwd gemaakt met de ICT-infrastructuur op de campus. De voornaamste doelstelling van dit practicum is de studenten op een gevorderd niveau te leren werken met Word en vooral Excel. De studenten moeten, na het volgen van dit practicum, in staat zijn deze ICT-tools op een efficiënte manier te gebruiken in functie van hun latere job. Inhoud Deel 1: ICT-infrastructuur bij ACE-Groep T 1. Windows NT 2. Extranet Toledo als elektronische leeromgeving 5. Netwerk en Servers - FTP 6. Websites Deel 2: Microsoft Word 1. Basismanipulaties document 2. Opmaak 2.1. Karakter 2.2. Alinea Inspringing Tabs 2.3. Opmaakprofielen 2.4. Document Secties Pagina opmaak Inhoudsopgave en index 3. Tabellen 4. Sjablonen 4.1. Gebruik en aanmaak 4.2. Formuliervelden 5. Mailmerge Leerplan graduaat Informatica 20

21 Practicum ICT-tools 2/3 Deel 3: Microsoft Excel 1. Gegevens 1.1. Invoer 1.2. Opmaak 2. Formules en functies 2.1. Eenvoudige formules maken 2.2. Relatieve en absolute celverwijzingen 2.3. Gebruik van namen 2.4. Overzicht functies 3. Grafieken 3.1. Grafiektypen 3.2. Grafiekgegevens wijzigen 3.3. Opmaak van de onderdelen 4. Werkbladen 4.1. Basismanipulaties 4.2. Werken in groep D-berekeningen 5. Lijsten beheren 5.1. Gegevens sorteren 5.2. Gegevens filteren 5.3. Subtotalen 6. Draaitabellen 7. Simulaties 7.1. Gegevenstabellen 7.2. Scenariobeheer 7.3. Doelzoeken 7.4. Oplosser 8. Gegevensuitwisseling met andere softwarepaketten Deel 4: VBA Excel 1. Inleiding 1.1. Gebruik macrorecorder 1.2. Overzicht elementen: objecten, methodes, eigenschappen, functies, commentaar, Interpretatie en verfijning code 2. Methodes en eigenschappen 2.1. Methodes: Copy, Paste(Special), Clear, Delete, Insert, Find, Select, 2.2. Eigenschappen: ColorIndex, RowHeight, Formula, 3. Constanten en variabelen Leerplan graduaat Informatica 21

22 Practicum ICT-tools 3/3 4. Controlestructuren 4.1. If-Then-Else, Select Case, For-Each, Do-Loop Until, Dialoogvensters 5.1. Messagebox 5.2. Inputbox 6. Functies 7. Modulair werken 8. Debugging en errorhandling Cursustekst-Handboek MS Word - MS Excel Eric Cuypers, Eddy Van den Broeck Uitgeverij: De Boeck Leerplan graduaat Informatica 22

23 Database systemen 1/2 Situering in het studieprogramma Eerste jaar 40 lestijden Doel Deze cursus heeft een grondige studie van database systemen tot doel. De nadruk ligt op de huidige relationele systemen en SQL (Structured Query Language), de standaardtaal voor het gebruik van relationele databases. De studenten verwerven inzicht in data-analyse, de werking, het ontwerp en het onderhoud van een relationeel database management systeem. Inhoud 1. DBMS en RDBMS 1.1. Databases 1.2. Database management systemen 2. SQL 2.1. DML (data manipulation language) 2.2. DDL (data definition language) 2.3. DCL (data control language) 3. Het relationeel model 3.1. Tabellen 3.2. Relaties 3.3. Views 4. Data integriteit 4.1. Key constraints 4.2. Referentiële constraints 4.3. Check constraints 5. De 12 regels van Codd 5.1. Basisregels van RDBMS 5.2. Relationele algebra 5.3. Relationele operatoren 6. Data-analyse en database-ontwerp 6.1. Normalisatieregels van Codd 6.2. ER-diagrammen 7. Concurrency 7.1. Transaction handling 7.2. Recovery Leerplan graduaat Informatica 23

24 Database systemen 2/2 8. SQL en programmeren 8.1. Procedurele objecten 8.2. Stored procedures 8.3. Triggers 8.4. Embedded SQL, ODBC 9. Security 9.1. Users, rollen 10. Optimalisatie Indexen Query optimiser Tuning 11. Extra topics DB replicatie DB synchronisatie Handboek-Cursustekst Cursustekst: DBMS Bibliografie Het SQL Leerboek Rick F.Van Der Lans ISBN Databasesystemen voor de praktijk Prof.dr.J.A. Vandenbulcke Prof.dr.W.O. Lemahieu ISBN Databases David M. Kroenke ISBN Websites Leerplan graduaat Informatica 24

25 Practicum database systemen 1/1 Situering in het studieprogramma Eerste jaar 60 lestijden Doel Het doel van dit practicum is de basistechnieken van een database systeem in de praktijk te leren toepassen. We maken hierbij gebruik van MS Access en SQL Server. Er wordt ruime aandacht besteed aan het inoefenen van SQL om eenvoudige en complexe zoekopdrachten te kunnen uitvoeren op een databank. Ook het ontwerpen en onderhouden van een database systeem komt aan bod. Inhoud 1. DML Eenvoudige en complexere query opdrachten 2. DML/DDL met behulp van MS Access en SQL Server 2.1. Creëren van een eigen databank 2.2. Invoeren en wijzigen van gegevens in de eigen databank 2.3. Wijzigen van tabellen en eigenschappen van velden 2.4. Leggen van relaties tussen tabellen 2.5. Views 2.6. Stored procedures en triggers 2.7. Beveiliging 3. Formulieren en rapporten maken op de databank 4. Project 4.1. Ontwerp van een databank 4.2. Aanmaak van deze databank 4.3. Integratie met C# Bibliografie Het SQL Leerboek Rick F. van der Lans Uitgeverij: Academic Service MS Access 2003 Eric Cuypers, Eddy Van den Broeck Uitgeverij: De Boeck Leerplan graduaat Informatica 25

26 Leerinhouden: doel, inhoud en bibliografie Tweede jaar Programmeren met JAVA Practicum JAVA Ontwerpen met JAVA Objectgerichte systeemanalyse Netwerkbesturingssystemen Practicum netwerkbesturingssystemen ICT-management Business intelligence systemen Leerplan graduaat Informatica 26

27 Programmeren met JAVA 1/3 Situering in het studieprogramma Tweede jaar 40 lestijden Doel Deze cursus heeft tot doel een gevorderde kennis op te bouwen van de programmeertaal JAVA. Er wordt voortgebouwd op de basiskennis object georiënteerd programmeren die werd opgedaan tijdens het eerste jaar. Er wordt uitgegaan van een object georiënteerde aanpak. Er wordt voortdurend gerefereerd naar het object georiënteerd jargon, waarvan de programmeertaal JAVA een praktische toepassing is. Inhoud 1. Polymorphisme 1.1. Polymorphisme : voorbeelden 1.2. Abstracte classes en methoden 1.3. Case studie: payroll systeem 1.4. Final methods en classes 1.5. Case studie: creëren en gebruiken van interfaces 2. Files en streams 2.1. Data hierarchy 2.2. Files en streams 2.3. Class file 2.4. Sequential acces text files 2.5. Object serialization 2.6. Random acces files 3. Datastructuren 3.1. Autoboxing en unboxing 3.2. Zelf refererende classes 3.3. Dynamische geheugenallocatie 3.4. Gelinkte lijsten 4. Generics 4.1. Generic methods 4.2. Methoden die een type parameter als return type gebruiken 4.3. Overloaden van generic types 4.4. Generic classes 4.5. Raw types en wildcards 4.6. Generics en overerving Leerplan graduaat Informatica 27

28 Programmeren met JAVA 2/3 5. Collections 5.1. Overzicht 5.2. Interface collection en class collections 5.3. Lists 5.4. Collection algoritmes 5.5. Stack 5.6. Queue interface 5.7. Sets en maps 5.8. Properties class 6. Multithreading 6.1. Thread stadia 6.2. Thread prioriteiten en scheduling 6.3. Crëeren en uitvoeren van threads 6.4. Thread synchronisatie 7. Databases en connectivity met JDBC 7.1. Relationele databases 7.2. Manipulatie van databases met JDBC 7.3. Connecteren naar en ondervragen van een database 8. Servlets 8.1. Servlet overzicht en architectuur 8.2. Afhandelen van een http request Afhandelen http get request Afhandelen http post request 8.3. Afhandelen van een http respons 8.4. Redirecting requests 9. JSP 9.1. Voorbeeld 9.2. Implicite objecten 9.3. Scripting 9.4. Standaard actions 9.5. Directives 10. Optionele onderwerpen Struts Hybernate Design patterns Bibliografie JAVA: how to program Deitel & Deitel ISBN Leerplan graduaat Informatica 28

29 Programmeren met JAVA 3/3 Java 2 jdk 5 Edition wrox Ivor Horton ISBN Thinking in JAVA Bruce Eckel Uitgeverij: Prentice Hall Website Standaard documentatie over JAVA Leerplan graduaat Informatica 29

Zelftest Informatica-terminologie

Zelftest Informatica-terminologie Zelftest Informatica-terminologie Document: n0947test.fm 01/07/2015 ABIS Training & Consulting P.O. Box 220 B-3000 Leuven Belgium TRAINING & CONSULTING INTRODUCTIE Deze test is een zelf-test, waarmee u

Nadere informatie

Zelftest Java EE Architectuur

Zelftest Java EE Architectuur Zelftest Java EE Architectuur Document: n1218test.fm 22/03/2012 ABIS Training & Consulting P.O. Box 220 B-3000 Leuven Belgium TRAINING & CONSULTING INLEIDING BIJ DE ZELFTEST JAVA EE ARCHITECTUUR Nota:

Nadere informatie

Zelftest Java concepten

Zelftest Java concepten Zelftest Java concepten Document: n0838test.fm 22/03/2012 ABIS Training & Consulting P.O. Box 220 B-3000 Leuven Belgium TRAINING & CONSULTING INLEIDING BIJ DE ZELFTEST JAVA CONCEPTEN Om de voorkennis nodig

Nadere informatie

Programmeren in C++ (deel 1)

Programmeren in C++ (deel 1) FHT&L MODULE BESCHRIJVING Programmeren in C++ (deel 1) PRO4 Samenstelling: Cees van Tilborg, Thijs Dorssers Datum: september 2011 Versie: 1h Titel: Programmeren in C++ Identificatie Progresscode: PRO4

Nadere informatie

1 Client/Server. 2 Geschiedenis. 3 Toekomst

1 Client/Server. 2 Geschiedenis. 3 Toekomst Deel 1 Inleiding 1 Client/Server 2 Geschiedenis 3 Toekomst Het client-server model is een model voor de samenwerking tussen twee of meer programma's, die zich op verschillende computers kunnen bevinden.

Nadere informatie

SuperOffice Systeemvereisten

SuperOffice Systeemvereisten Minimale systeemvereisten voor SuperOffice CRM De minimale systeemvereisten voor SuperOffice CRM zijn tevens afhankelijk van het besturingssysteem en de services/applicaties die op het systeem actief zijn.

Nadere informatie

ECTS fiche. Module info. Evaluatie. Gespreide evaluatie OPLEIDING. Handelswetenschappen en bedrijfskunde HBO Informatica

ECTS fiche. Module info. Evaluatie. Gespreide evaluatie OPLEIDING. Handelswetenschappen en bedrijfskunde HBO Informatica ECTS fiche Module info OPLEIDING STUDIEGEBIED AFDELING MODULE MODULENAAM Programmeren 5 MODULECODE B STUDIEPUNTEN 10 VRIJSTELLING MOGELIJK ja Handelswetenschappen en bedrijfskunde HBO Informatica Evaluatie

Nadere informatie

Voltijdse dagopleiding netwerkbeheerder

Voltijdse dagopleiding netwerkbeheerder Voltijdse dagopleiding netwerkbeheerder Kies je voor een opleiding bij SYNTRA Midden-Vlaanderen, dan kan je rekenen op een professionele opleiding die steeds vertrekt vanuit de praktijk. Je krijgt les

Nadere informatie

Capita Selecta Design Patterns voor administratieve applicaties

Capita Selecta Design Patterns voor administratieve applicaties Capita Selecta voor administratieve applicaties Bij afstudeerproject: Generiek framework voor administratieve toepassingen in een webgeörienteerde omgeving Henk van de Ridder 26 augustus 2006 Inhoud 26

Nadere informatie

INLEIDING... 1 AFSPRAKEN... 2 INHOUDSOPGAVE...

INLEIDING... 1 AFSPRAKEN... 2 INHOUDSOPGAVE... Inhoudsopgave INLEIDING... 1 AFSPRAKEN... 2 INHOUDSOPGAVE... 3 1 OOP EN.NET... 11 1.1 Inleiding... 11 1.2 Kwaliteit van een programma... 11 1.2.1 Correctheid en bruikbaarheid... 11 1.2.2 Robuustheid...

Nadere informatie

The OSI Reference Model

The OSI Reference Model Telematica Applicatielaag Hoofdstuk 16, 17 Applicatielaag 4Bevat alle toepassingen die van het netwerk gebruik maken n E-mail n Elektronisch nieuws n WWW n EDI (Electronic Data Interchange) n Napster,

Nadere informatie

Tim Mallezie Architectuur van besturingssystemen: Vraag A2.

Tim Mallezie Architectuur van besturingssystemen: Vraag A2. Procesbeheer: kenmerken van moderne besturingssystemen. 1. Bespreek de (drie) meest typische kenmerken van moderne besturingssystemen. 2. In hoeverre beantwoorden UNIX, Linux en Windows NT hieraan? Geef

Nadere informatie

CareConnect Fin Pre-requirements

CareConnect Fin Pre-requirements Pre-requirements Inhoudstafel A. Algemeen... 3 B. Type installaties... 3 C. Hardware en software vereisten... 4 1. PC Clients... 4 2. Terminal Server Clients (Thin Clients)... 4 3. Server... 4 D. Operating

Nadere informatie

Weblogic 10.3 vs IAS 10.1.3

Weblogic 10.3 vs IAS 10.1.3 Vision ~ Knowledge ~ Results Weblogic 10.3 vs IAS 10.1.3 OGh Fusion Middleware/ SOA Dag 19 Mei 2010, Het Oude Tolhuys Edwin Biemond email edwin.biemond@whitehorses.nl Web http://blogs.whitehorses.nl/,

Nadere informatie

Niveau 2 Medewerker ICT

Niveau 2 Medewerker ICT Wat kunt u van onze studenten verwachten Niveau 2 Medewerker ICT Schooljaar 2012-2013 Semester 2 Klas 2 (20 weken); deze klas is aan het begin van vorig schooljaar begonnen: Voor deze studenten is het

Nadere informatie

Modulewijzer Tirdat01

Modulewijzer Tirdat01 Modulewijzer Tirdat01 W. Oele 25 augustus 2008 1 Inhoudsopgave 1 Inleiding en leerdoelen 3 2 Voorkennis 3 2.1 tirprg01 en tirprg02........................ 3 2.2 tirprg03.............................. 4

Nadere informatie

LEREN PROGRAMMEREN IN C#.NET - INTRODUCTIE ADO.NET

LEREN PROGRAMMEREN IN C#.NET - INTRODUCTIE ADO.NET #INFORMATICA LEREN PROGRAMMEREN IN C#.NET - INTRODUCTIE ADO.NET BESPAAR MET DE KMO-PORTEFEUILLE 2178,00 incl. BTW I.S.M. OMSCHRIJVING Omschrijving Organisaties die op middellange termijn keuze moeten maken

Nadere informatie

GERACC.net suite Systeemsoftware- en hardwarevereisten

GERACC.net suite Systeemsoftware- en hardwarevereisten suite 1. Hardware/Software eisen voor de installatie van de suite 1.1 PC Clients Processor: Processor snelheid: Dual Core 2.4 GHz of sneller Besturingssysteem: Windows XP SP3 of hoger (let op: raadpleeg

Nadere informatie

Software Processen. Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 4 Slide 1. Het software proces

Software Processen. Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 4 Slide 1. Het software proces Software Processen Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 4 Slide 1 Het software proces Een gestructureerd set van activiteiten nodig om een software systeem te ontwikkelen Specificatie;

Nadere informatie

Les 11: systeemarchitectuur virtuele machines

Les 11: systeemarchitectuur virtuele machines Les 11: systeemarchitectuur virtuele machines Geavanceerde computerarchitectuur Lieven Eeckhout Academiejaar 2008-2009 Universiteit Gent Virtuele machines Motivatie Interfaces Virtualisatie: inleiding

Nadere informatie

Curriculum Vitae Ishak Atak. www.ishakatak.nl. Naam : Ishak Atak Roepnaam : Ishak. Woonplaats : Utrecht Geboorte datum : 13-05-1983

Curriculum Vitae Ishak Atak. www.ishakatak.nl. Naam : Ishak Atak Roepnaam : Ishak. Woonplaats : Utrecht Geboorte datum : 13-05-1983 Naam : Ishak Atak Roepnaam : Ishak Woonplaats : Utrecht Geboorte datum : 13-05-1983 Tel. : +316-46 17 76 00 Beschikbaar : Full time December 2015 Email: : contact@ishakatak.nl Datum CV : November 2015

Nadere informatie

tot oplevering (thuis e maken met ondersteuning via forum) Cursus Moodle, boek, internet

tot oplevering (thuis e maken met ondersteuning via forum) Cursus Moodle, boek, internet ECTS fiche Module info OPLEIDING STUDIEGEBIED AFDELING MODULE MODULENAAM Programmeren 4 MODULECODE B3 STUDIEPUNTEN 10 VRIJSTELLING MOGELIJK Handelswetenschappen en bedrijfskunde HBO Informatica Evaluatie

Nadere informatie

Internettechnlogie, systteem- en netwerkbeheer MODULECODE STUDIEPUNTEN 10 VRIJSTELLING MOGELIJK ja

Internettechnlogie, systteem- en netwerkbeheer MODULECODE STUDIEPUNTEN 10 VRIJSTELLING MOGELIJK ja ECTS fiche Module info OPLEIDING STUDIEGEBIED AFDELING MODULE Handelswetenschappen en bedrijfskunde HBO Informatica MODULENAAM Internettechnlogie, systteem- en netwerkbeheer MODULECODE C4 STUDIEPUNTEN

Nadere informatie

Waarmaken van Leibniz s droom

Waarmaken van Leibniz s droom Waarmaken van Leibniz s droom Artificiële intelligentie Communicatie & internet Operating system Economie Computatietheorie & Software Efficiënt productieproces Hardware architectuur Electronica: relais

Nadere informatie

Hoge beschikbaarheid bij Lips Textielservices Johan Westerduin, Transfer Solutions

Hoge beschikbaarheid bij Lips Textielservices Johan Westerduin, Transfer Solutions Hoge beschikbaarheid bij Lips Textielservices Johan Westerduin, Transfer Solutions 22 April, 2010 Woerden, Nederland Introductie Transfer Solutions Transfer Solutions is een gespecialiseerde

Nadere informatie

ECTS fiche. Module info. Evaluatie. Gespreide evaluatie OPLEIDING. Handelswetenschappen en bedrijfskunde HBO Informatica.

ECTS fiche. Module info. Evaluatie. Gespreide evaluatie OPLEIDING. Handelswetenschappen en bedrijfskunde HBO Informatica. ECTS fiche Module info OPLEIDING STUDIEGEBIED AFDELING MODULE MODULENAAM Netwerkbeheer 2 MODULECODE C2 STUDIEPUNTEN 10 VRIJSTELLING MOGELIJK Handelswetenschappen en bedrijfskunde HBO Informatica Evaluatie

Nadere informatie

Curriculum Vitae James Cotton

Curriculum Vitae James Cotton Persoonsgegevens Naam James Martijn Cotton Geboortedatum 2 mei 1978 Geboorteplaats Kingston upon Thames, Engeland Geslacht Man Burgerlijke staat Geregistreerd partnerschap Nationaliteit Engels Adres Burgemeester

Nadere informatie

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT

CVO PANTA RHEI - Schoonmeersstraat GENT identificatie opleiding Informatica modulenaam Datacommunicatie en netwerken code module A9 geldig vanaf 01/02/2016 aantal lestijden 60 studiepunten structuurschema / volgtijdelijkheid link: structuurschema

Nadere informatie

Cerussa FIN Pre-requirements

Cerussa FIN Pre-requirements Pre-requirements Inhoudstafel A. Algemeen... 3 B. Type installaties... 3 C. Hardware en software vereisten... 4 1. PC Clients... 4 2. Terminal Server Clients (Thin Clients)... 4 3. Server... 4 D. Operating

Nadere informatie

Java. Basissyllabus. Egon Pas

Java. Basissyllabus. Egon Pas Java Basissyllabus Egon Pas 2011 BeanPole bvba Gasmeterlaan 92-9000 Gent BTW BE 472.902.516 Tel: + 32 9 224 42 17 Fax: + 32 9 223 62 88 www.beanpole.be info@beanpole.be 1 Programmeren 1.1 Hoe werkt een

Nadere informatie

Inhoud. Packet Tracer x. Labs xi

Inhoud. Packet Tracer x. Labs xi v Inhoud Packet Tracer x Labs xi 1 Het netwerk verkennen 1 1.1 Netwerk-resources 1 1.1.1 Netwerken van verschillende grootten 1 1.1.2 Clients en servers 2 1.2 LAN s, WAN s en Internet 4 1.2.1 Netwerkcomponenten

Nadere informatie

TALIS. Systeemeisen. Versie 1 CREATED WITH

TALIS. Systeemeisen. Versie 1 CREATED WITH Systeemeisen Versie 1 Aangemaakt op: 12-2-2017 17:37:39 Status: Approved CREATED WITH Inhoudsopgave 1. Inleiding 4 1.1 Netwerk 4 1.2 en Microsoft Office 2007/2010/2013 4 1.3 Virtualisatie 4 2. 5 2.1 Stand-alone

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE 3. 3.5 Het Boekenwinkeltje... 90 3.5.1 Registreer.aspx... 90 3.6 Opgaven... 97

INHOUDSOPGAVE 3. 3.5 Het Boekenwinkeltje... 90 3.5.1 Registreer.aspx... 90 3.6 Opgaven... 97 Inhoudsopgave 1 Inleiding 8 1.1 Het.Net Framework................................ 8 1.1.1 Het.Net Ontwikkelingsmodel....................... 8 1.1.2 Compilatie en Uitvoering in.net.....................

Nadere informatie

Voorbereiding onderwijsvisitatie: Bachelor Opleidingsonderdelen J. Broeckhove

Voorbereiding onderwijsvisitatie: Bachelor Opleidingsonderdelen J. Broeckhove Voorbereiding onderwijsvisitatie: Bachelor Opleidingsonderdelen J. Broeckhove Gevorderd Programmeren Verplicht onderdeel: BA2, 1 e semester, 6 studiepunten, 30+30 contacturen Vakbeschrijving Werkvorm Evaluatievorm

Nadere informatie

Viktor van den Berg. Xpert Training Group VMware Authorized Training Center Citrix Authorized Learning Center Microsoft CPLS Eigen datacenter

Viktor van den Berg. Xpert Training Group VMware Authorized Training Center Citrix Authorized Learning Center Microsoft CPLS Eigen datacenter VIRTUALISATIE IRTUALISATIE & C...EEN EEN INTRODUCTIE & CLOUD COMPUTING VIKTOR VAN DEN BERG (XTG) INTRODUCTIE Viktor van den Berg VMware Certified Instructor Product Manager VMware Trainingen Dutch VMUG

Nadere informatie

Kleine cursus PHP5. Auteur: Raymond Moesker

Kleine cursus PHP5. Auteur: Raymond Moesker Kleine cursus PHP5 Auteur: Raymond Moesker Kleine cursus PHP PHP is platform en CPU onafhankelijk, open source, snel, heeft een grote userbase, het is object georiënteerd, het wordt omarmd door grote bedrijven

Nadere informatie

Equivalentie tussen: vormingen georganiseerd door het ministerie van Defensie en opleidingen van het volwassenenonderwijs

Equivalentie tussen: vormingen georganiseerd door het ministerie van Defensie en opleidingen van het volwassenenonderwijs - 1 - Equivalentie tussen: vormingen georganiseerd door het ministerie van Defensie en opleidingen van het volwassenenonderwijs 1. Vorming officier Informaticus niveau Korps Technische fiche van de vorming

Nadere informatie

INFITT01 - Internettechnologie WEEK 8

INFITT01 - Internettechnologie WEEK 8 INFITT01 - Internettechnologie WEEK 8 Programma Databases (JDBC, JNDI, ORM, JPA) MVC & Spring/Struts EJB Databases Veel web applicaties moeten informatie over langere tijd op kunnen slaan. Een voor de

Nadere informatie

Zelftest Internet concepten en technieken

Zelftest Internet concepten en technieken Zelftest Internet concepten en technieken Document: n0832test.fm 25/01/2017 ABIS Training & Consulting P.O. Box 220 B-3000 Leuven Belgium TRAINING & CONSULTING INTRODUCTIE ZELFTEST INTERNET CONCEPTEN EN

Nadere informatie

ECTS fiche. Module info. Evaluatie. Gespreide evaluatie. Eindevaluatie OPLEIDING. Handelswetenschappen en bedrijfskunde HBO Informatica

ECTS fiche. Module info. Evaluatie. Gespreide evaluatie. Eindevaluatie OPLEIDING. Handelswetenschappen en bedrijfskunde HBO Informatica ECTS fiche Module info OPLEIDING STUDIEGEBIED AFDELING MODULE MODULENAAM Netwerkbeheer 1 MODULECODE A10 STUDIEPUNTEN 5 VRIJSTELLING MOGELIJK ja Handelswetenschappen en bedrijfskunde HBO Informatica Evaluatie

Nadere informatie

HBO5 Informatica Netwerkbeheer (90 studiepunten) In deze module leer je projecten op te stellen en te programmeren in de VB.NET-omgeving.

HBO5 Informatica Netwerkbeheer (90 studiepunten) In deze module leer je projecten op te stellen en te programmeren in de VB.NET-omgeving. STUDIEFICHE CVO DE AVONDSCHOOL Opleiding HBO5 Informatica Netwerkbeheer (90 studiepunten) Module A5 Programmeren 1 (9 studiepunten) Plaats van de module in de opleiding: In deze module leer je projecten

Nadere informatie

Voltijdse dagopleiding PC technicus

Voltijdse dagopleiding PC technicus Voltijdse dagopleiding PC technicus Kies je voor een opleiding bij SYNTRA Midden-Vlaanderen, dan kan je rekenen op een professionele opleiding die steeds vertrekt vanuit de praktijk. Je krijgt les van

Nadere informatie

B.Sc. Informatica Module 4: Data & Informatie

B.Sc. Informatica Module 4: Data & Informatie B.Sc. Informatica Module 4: Data & Informatie Djoerd Hiemstra, Klaas Sikkel, Luís Ferreira Pires, Maurice van Keulen, en Jan Kamphuis 1 Inleiding Studenten hebben in modules 1 en 2 geleerd om moeilijke

Nadere informatie

Centrale begrippen hoofdstuk 3. Waarom multiprogramming? Vandaag. processen proces state: running, ready, blocked,... Vragen??

Centrale begrippen hoofdstuk 3. Waarom multiprogramming? Vandaag. processen proces state: running, ready, blocked,... Vragen?? Vragen?? Vandaag Hoofdstuk 4: threads (tentamenstof : 4.1 t/m 4.2) Kleine Opgaven 4.1 (niet alleen ja of nee, ook waarom!) en 4.4 inleveren maandag Centrale begrippen hoofdstuk 3 processen proces state:

Nadere informatie

Modulewijzer tirprog02/infprg01, programmeren in Java 2

Modulewijzer tirprog02/infprg01, programmeren in Java 2 Modulewijzer tirprog02/infprg01, programmeren in Java 2 W. Oele 17 november 2009 1 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Studiehouding 3 3 Voorkennis 4 4 Inhoud van deze module 5 5 Leermiddelen 5 6 Theorie en

Nadere informatie

1750,00 excl. BTW. analytisch denkvermogen, empathie, assertief, communicatief, aanleg voor formalisme,...

1750,00 excl. BTW. analytisch denkvermogen, empathie, assertief, communicatief, aanleg voor formalisme,... OPLEIDING #ICT EN INFORMATIEMANAGEMENT c# software architect 1750,00 excl. BTW I.S.M. omschrijving INTRODUCTIE Tijdens deze 6-daagse opleiding komen de vele aspecten waarin een software architect actief

Nadere informatie

Een.NET-besturingssysteemtoolkit. Discovering Cosmos. Sijmen J. Mulder

Een.NET-besturingssysteemtoolkit. Discovering Cosmos. Sijmen J. Mulder Een.NET-besturingssysteemtoolkit Discovering Cosmos Sijmen J. Mulder Agenda Boek 1 Cosmos: a very short introduction Boek 2 Modern Operating Systems Pauze Boek 3 The Design and Implementation of the Cosmos

Nadere informatie

Copyright IBS 2006. Nieuwbouw. Vereenvoudigd en versnelt Java ontwikkeling. Huub Cleutjens

Copyright IBS 2006. Nieuwbouw. Vereenvoudigd en versnelt Java ontwikkeling. Huub Cleutjens Nieuwbouw Vereenvoudigd en versnelt Java ontwikkeling Huub Cleutjens Inhoud IBS en Java Keuzes: taal / architectuur Productiviteit / arbeidsdeling IBS Java Development Accelerator Persistence UI Persistence

Nadere informatie

Interactief, real time security management

Interactief, real time security management P2000 en P2000LE SECURITY MANAGEMENT SYSTEEM Interactief, real time security management P2000 Security Management Systeem Schaalbaar, intuïtief en eenvoudig in gebruik Het Johnson Controls P2000 security

Nadere informatie

Databases - Inleiding

Databases - Inleiding Databases Databases - Inleiding Een database is een verzameling van een aantal gegevens over een bepaald onderwerp: een ledenbestand van een vereniging, een forum, login gegevens. In een database worden

Nadere informatie

Belangrijkste ideeën/concepten uit OS, incl. proces

Belangrijkste ideeën/concepten uit OS, incl. proces Operating System Overview (Hfst 2) Wat is een OS? Wat was een OS? Evolutie van OS. OS als virtuele machine OS als beheerder van hulpbronnen (resources) Belangrijkste ideeën/concepten uit OS, incl. proces

Nadere informatie

Droom of werkelijkheid? Integratie VMware NSX en F5 zorgt voor effectieve uitrol van applicaties.

Droom of werkelijkheid? Integratie VMware NSX en F5 zorgt voor effectieve uitrol van applicaties. Droom of werkelijkheid? Integratie VMware NSX en F5 zorgt voor effectieve uitrol van applicaties. Ralph Wanders Datacenter Solutions Manager IT SECURITY IS TOPSPORT! Datacenter solutions componenten Orchestrate

Nadere informatie

Program overview. Year 2013/2014 Electrical Engineering, Mathematics and Computer Science

Program overview. Year 2013/2014 Electrical Engineering, Mathematics and Computer Science Program overview 5-Jun-017 0:17 Year 013/014 Organization Electrical Engineering, Mathematics and Computer Science Education Minors EWI Code Omschrijving ECTS TI-Mi-110-13 TI-Mi-110-13 Software Ontwerpen

Nadere informatie

Software Mobiliteit. UAMS - 6 maart 2001. Theo D'Hondt Lab voor Pogrammeerkunde Vrije Universiteit Brussel http://prog.vub.ac.

Software Mobiliteit. UAMS - 6 maart 2001. Theo D'Hondt Lab voor Pogrammeerkunde Vrije Universiteit Brussel http://prog.vub.ac. Software Mobiliteit Theo D'Hondt Lab voor Pogrammeerkunde Vrije Universiteit Brussel http://prog.vub.ac.be/~tjdhondt p. 1 Overzicht Stelling Objecttechnologie Distributie Mobiliteit Evolutie Besluit p.

Nadere informatie

Technische implementatie De infrastructuur rondom Transit kent de volgende rollen:

Technische implementatie De infrastructuur rondom Transit kent de volgende rollen: Transit Herkent u het? Steeds dezelfde uitdagingen in migratieprojecten; meerdere variabelen, in verschillende stadia en in een blijvend veranderende omgeving, managen. Grote hoeveelheden gegevens over

Nadere informatie

1.7 Ontleding van het eerste programma... 14

1.7 Ontleding van het eerste programma... 14 Inhoudsopgave 1 Inleiding 1 1.1 Wat kan je met Java doen?..................... 1 1.2 Over Java............................... 3 1.3 Gebruik van dit boek......................... 5 1.4 Installatie...............................

Nadere informatie

informatica. hardware. overzicht. moederbord CPU RAM GPU architectuur (vwo)

informatica. hardware. overzicht. moederbord CPU RAM GPU architectuur (vwo) informatica hardware overzicht moederbord CPU RAM GPU architectuur (vwo) 1 moederbord basis van de computer componenten & aansluitingen chipset Northbridge (snel) Southbridge ("traag") bussen FSB/HTB moederbord

Nadere informatie

Referentie-architectuur voor de infrastructuur. Toine Schijvenaars, ArchiXL

Referentie-architectuur voor de infrastructuur. Toine Schijvenaars, ArchiXL Referentie-architectuur voor de infrastructuur Toine Schijvenaars, ArchiXL 1 Agenda Voorstellen Wat is een referentie-architectuur ArchiXL referentie-architectuur Verschillende varianten infrastructuurarchitectuur

Nadere informatie

ManualMaster Systeem 6.1 (ManualMaster Administrator, ManualMaster WebAccess en ManualMaster WebEdit)

ManualMaster Systeem 6.1 (ManualMaster Administrator, ManualMaster WebAccess en ManualMaster WebEdit) Let op: de versie op de gebruikerswebsite kan worden bijgewerkt! Het kan dus zijn dat uw geprinte versie verouderd is. Van toepassing op ManualMaster Systeem 6.1 (ManualMaster Administrator, ManualMaster

Nadere informatie

Is APEX a worthy substitute for Oracle Forms?

Is APEX a worthy substitute for Oracle Forms? your oracle solu+ons partner Is APEX a worthy substitute for Oracle Forms? APEX for mission critical applications: the Groupm business-case By Ronny Boeykens & Stijn Van Raes iadvise o Opgericht in 2004

Nadere informatie

De convergentie naar gemak. Hans Bos, Microsoft @hansbos, hans.bos@microsoft.com

De convergentie naar gemak. Hans Bos, Microsoft @hansbos, hans.bos@microsoft.com De convergentie naar gemak Hans Bos, Microsoft @hansbos, hans.bos@microsoft.com ge mak (het; o) 1. kalmte, bedaardheid: iem. op zijn gemak stellen kalm laten worden 2. het vermogen iets zonder moeite te

Nadere informatie

Technische Specificaties nieuwe Unix Applikaties

Technische Specificaties nieuwe Unix Applikaties Technische Specificaties nieuwe Unix Applikaties In 2010 werden 7 Unix servers geconsolideerd naar een nieuwe Unix omgeving, waar gebruik gemaakt wordt van srp s (vergelijkbaar met zone, of container).

Nadere informatie

Functionele beschrijving: scannen naar UNIT4 DocumentManager

Functionele beschrijving: scannen naar UNIT4 DocumentManager Functionele beschrijving: scannen naar UNIT4 DocumentManager Algemeen Met de KYOCERA Scannen naar UNIT4 DocumentManager beschikt u over een efficiënte oplossing om uw documenten te scannen naar UNIT4 DocumentManager

Nadere informatie

Powerpoint presentatie College 5 Gilbert van Lierop & Farshad Salamat

Powerpoint presentatie College 5 Gilbert van Lierop & Farshad Salamat Powerpoint presentatie College 5 Gilbert van Lierop & Farshad Salamat Wat is een database? Een verzameling van georganiseerde data Een database bestaat uit applicaties, SQL en het DBMS Watis eendbms? EenDBMS

Nadere informatie

Functionele beschrijving: scannen naar Exact Globe.

Functionele beschrijving: scannen naar Exact Globe. Functionele beschrijving: scannen naar Exact Globe. Algemeen Met de KYOCERA scannen naar Exact Globe beschikt u over een efficiënte oplossing om uw documenten te scannen naar Exact Globe. Met deze oplossing

Nadere informatie

Visual Basic.NET. Visual Basic.NET. M. den Besten 0.3 VB. NET

Visual Basic.NET. Visual Basic.NET. M. den Besten 0.3 VB. NET Visual Basic.NET M. den Besten 0.3 VB. NET Inhoud Voorwoord Deel 1 Visual Basic.NET 1.1 Inleiding...13 1.2 De programmeertaal Visual Basic.NET...14 1.3 Microsoft Visual Basic 2010 Express Edition...15

Nadere informatie

Oracle Application Server Portal Oracle Gebruikersgroep Holland Oktober 2003

Oracle Application Server Portal Oracle Gebruikersgroep Holland Oktober 2003 Oracle Application Server Portal Oracle Gebruikersgroep Holland Oktober 2003 Page 1 1 Kees Vianen Senior Sales Consultant Technology Solutions Oracle Nederland Agenda Geschiedenis van Oracle Portal Portal

Nadere informatie

Ontwerp van Informatiesystemen

Ontwerp van Informatiesystemen 1ste bach HIB Ontwerp van Informatiesystemen Prof. Verelst Q www.quickprinter.be uickprinter Koningstraat 13 2000 Antwerpen 112 2,50 Online samenvattingen kopen via www.quickprintershop.be Table of Contents

Nadere informatie

DB architectuur. joost.vennekens@denayer.wenk.be

DB architectuur. joost.vennekens@denayer.wenk.be DB architectuur joost.vennekens@denayer.wenk.be DB - logisch perspectief - DB - fysisch perspectief - DBMS Fysische details van databank beheren Zodat gebruiker zich enkel om logische perspectief moet

Nadere informatie

Welkom bij IT-Workz. Etten-Leur, 16 november 2010. Altijd en overal werken en leren. Applicatie en Desktop Delivery met Quest vworkspace

Welkom bij IT-Workz. Etten-Leur, 16 november 2010. Altijd en overal werken en leren. Applicatie en Desktop Delivery met Quest vworkspace Welkom bij IT-Workz Altijd en overal werken en leren Applicatie en Desktop Delivery met Quest vworkspace Etten-Leur, 16 november 2010 IT-Workz is de verzelfstandigde Dienst ICT van het ROC West-Brabant.

Nadere informatie

J2EE/.NET en de rol Applicatie Architectuur

J2EE/.NET en de rol Applicatie Architectuur J2EE/.NET en de rol Applicatie Architectuur Edwin van Dillen evdillen@sogyo.nl 2003 Sogyo Information Engineering 1 Sogyo information engineering! IT Innovator sinds 1995! Klanten: ABN AMRO, Rabobank,

Nadere informatie

SYNTRA-WEST. Initiatiecursus JAVA. Deel

SYNTRA-WEST. Initiatiecursus JAVA. Deel SYNTRA-WEST Initiatiecursus JAVA Deel Syntra-West Syntra-West (vroeger Vormingsinstituut West-Vlaanderen) Doorniksesteenweg 220 8500 Kortrijk Tel. 056/26.02.00 Fax 056/22.81.07 i Inhoudsopgave SYNTRA-WEST...

Nadere informatie

Functionele beschrijving: Scannen naar AFAS Profit.

Functionele beschrijving: Scannen naar AFAS Profit. Functionele beschrijving: Scannen naar AFAS Profit. Algemeen Met de Kyocera Scannen naar AFAS Profit beschikt u over een efficiënte oplossing om uw documenten te scannen naar AFAS Profit. Met deze oplossing

Nadere informatie

TALIS. Basis systeemeisen. Versie 3 Approved CREATED WITH

TALIS. Basis systeemeisen. Versie 3 Approved CREATED WITH Basis systeemeisen Versie 3 Approved Aangemaakt op: 16-2-2016 9:34:43 Auteur TANS CREATED WITH Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. 4 2.1 Stand-alone 4 2.2 client-server 5 2.3 Remote 6 1. Inleiding Deze systeemeisen

Nadere informatie

No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means without written permission of the publisher.

No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means without written permission of the publisher. Frans, Roger Visual Basic.NET 2/2 / Roger Frans; Geel: Campinia Media vzw, 2004; 231 p; index; 25,5 cm; gelijmd. ISBN: 90.356.1192.6; NUGI 854; UDC 681.3.06 Wettelijk depot België: D/2004/3941/9 Campinia

Nadere informatie

Systeemvereisten. Systeemvereisten voor Microsoft Dynamics NAV 2009. Rolgebaseerde client

Systeemvereisten. Systeemvereisten voor Microsoft Dynamics NAV 2009. Rolgebaseerde client Systeemvereisten voor Microsoft Dynamics NAV 2009 Rolgebaseerde client Microsoft Windows XP Professional SP3 of later (X86 of 32-bits Microsoft Windows Vista (Business, Enterprise, of Ultimate) SP1 of

Nadere informatie

Vakgroep CW KAHO Sint-Lieven

Vakgroep CW KAHO Sint-Lieven Vakgroep CW KAHO Sint-Lieven Objecten Programmeren voor de Sport: Een inleiding tot JAVA objecten Wetenschapsweek 20 November 2012 Tony Wauters en Tim Vermeulen tony.wauters@kahosl.be en tim.vermeulen@kahosl.be

Nadere informatie

Applicatie-Architecturen

Applicatie-Architecturen Applicatie-Architecturen joost.vennekens@kuleuven.be http://www.cs.kuleuven.be/~joost/dn/ Onderwerp Programming in the large! ( programming in the small)! Bijvoorbeeld: KU Leuven Veel verschillende functionaliteit

Nadere informatie

Productmeeting EqualLogic

Productmeeting EqualLogic Productmeeting EqualLogic Storage - algemeen Donderdag 8 november 2007 Peter Van Waeleghem Agenda Opslag van gegevens Principe Technologie Optimalisatie van de opslag RAID Opslag via een netwerk Extra

Nadere informatie

Model driven Application Delivery

Model driven Application Delivery Model driven Application Delivery Fast. Flexible. Future-proof. How Agis streamlines health procurement using Mendix Model driven Application Platform Mendix in a nutshell Mendix delivers the tools and

Nadere informatie

Module I - Informatica

Module I - Informatica Module I - Informatica 1) Iemand wilt een nieuwe auto aanschaffen. Gezien de gestegen brandstofprijzen wil de persoon een auto, die zuinig in brandstofgebruik is. Maak duidelijk hoe de persoon een weloverwogen

Nadere informatie

ASSISTANCE SOFTWARE INSTALLATIE-EISEN ASSISTANCE SOFTWARE FOR MICROSOFT DYNAMICS. Author : AV. Datum : 30 augustus 2013 Versie : 6 Status : Definitief

ASSISTANCE SOFTWARE INSTALLATIE-EISEN ASSISTANCE SOFTWARE FOR MICROSOFT DYNAMICS. Author : AV. Datum : 30 augustus 2013 Versie : 6 Status : Definitief ASSISTANCE SOFTWARE INSTALLATIE-EISEN ASSISTANCE SOFTWARE FOR MICROSOFT DYNAMICS Author : AV Datum : 30 augustus 2013 Versie : 6 Status : Definitief INHOUD INTRODUCTIE... 1 1. WERKSTATIONS... 2 1.1 GEBRUIKERS

Nadere informatie

Installatie SQL: Server 2008R2

Installatie SQL: Server 2008R2 Installatie SQL: Server 2008R2 Download de SQL Server 2008.exe van onze site: www.2work.nl Ga naar het tabblad: Downloads en meld aan met: klant2work en als wachtwoord: xs4customer Let op! Indien u een

Nadere informatie

HBO5 Informatica Netwerkbeheer (90 studiepunten)

HBO5 Informatica Netwerkbeheer (90 studiepunten) STUDIEFICHE CVO DE AVONDSCHOOL Opleiding HBO5 Informatica Netwerkbeheer (90 studiepunten) Module A8 Databanken (5 studiepunten) Plaats van de module in de opleiding: In deze module 'Netwerkbeheer 2' de

Nadere informatie

Invantive Producer. Als integriteit en compliance noodzakelijk is. Maar niks extra mag kosten.

Invantive Producer. Als integriteit en compliance noodzakelijk is. Maar niks extra mag kosten. Invantive Producer Als integriteit en compliance noodzakelijk is. Maar niks extra mag kosten. Agenda Invantive Visie De Invantive Benadering Het Invantive Resultaat Invantive Producer Praktijkvoorbeelden

Nadere informatie

Rent+ Pre-requirements

Rent+ Pre-requirements Pre-requirements Inhoudstafel A. Algemeen... 3 B. Type installaties... 3 C. Hardware en software vereisten... 4 1. PC Clients... 4 2. Terminal Server Clients (Thin Clients)... 4 3. Server... 4 D. Operating

Nadere informatie

Magnutude 2012 Efficient BI. 18 september Joost de Ruyter van Steveninck

Magnutude 2012 Efficient BI. 18 september Joost de Ruyter van Steveninck Magnutude 2012 Efficient BI 18 september Joost de Ruyter van Steveninck 2 Inhoud Is BI nog niet efficiënt? Trends in BI Efficient BI: de trends in praktijk 3 Feedback van de gebruiker Informatie behoefte

Nadere informatie

GETTING THE BEST OUT OF YOUR SOURCE CODE MODERNISEREN MET UNIFACE

GETTING THE BEST OUT OF YOUR SOURCE CODE MODERNISEREN MET UNIFACE GETTING THE BEST OUT OF YOUR SOURCE CODE MODERNISEREN MET UNIFACE 2 OMNEXT IN HET KORT Broncode als bron van informatie Gevestigd in NL, UK en USA Kennis van meer dan 40 diverse technologieën Verschillende

Nadere informatie

TALIS. Systeemeisen Basis. Versie 3.0 Approved CREATED WITH

TALIS. Systeemeisen Basis. Versie 3.0 Approved CREATED WITH Systeemeisen Basis Versie 3.0 Approved Aangemaakt op: 28-7-2015 16:19:16 Auteur TANS CREATED WITH Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. 4 2.1 Stand-alone 4 2.2 server en werkstations 4 2.3 Remote 5 1. Inleiding

Nadere informatie

Zelftest Internet concepten en technieken

Zelftest Internet concepten en technieken Zelftest Internet concepten en technieken Document: n0832test.fm 10/02/2010 ABIS Training & Consulting P.O. Box 220 B-3000 Leuven Belgium TRAINING & CONSULTING INTRODUCTIE ZELFTEST INTERNET CONCEPTEN EN

Nadere informatie

High Availability & Disaster Recovery

High Availability & Disaster Recovery Disaster Recovery Problematiek en denkpistes voor oplossingen Cevi Usernamiddag 8 december 2009 9 december 2009 Cevi bedrijfspresentatie High Availability & Disaster Recovery Een theoretische benadering

Nadere informatie

Webwinkel in het D-cluster van de opleiding Logistiek

Webwinkel in het D-cluster van de opleiding Logistiek Webwinkel in het D-cluster van de opleiding Logistiek Pract. 1 week 2 Pract. 2 week 3 Pract. 3 week 4 Pract. 4 week 6 Pract. 5 week 7/8 Ad van Kooten docent ERP toepassingen E-mail: ad.vankooten@han.nl

Nadere informatie

Sint-Jan Berchmanscollege

Sint-Jan Berchmanscollege Sint-Jan Berchmanscollege Infobrochure Informaticabeheer (3de graad TSO) Leerlingprofiel Je vindt nieuwe softwareontwikkelingen boeiend. Tegelijk wil je een brede algemene vorming. Je hebt interesse in

Nadere informatie

Beknopte dienstbeschrijving beveiligen van Webapplicaties m.b.v. digitale certificaten en PKI

Beknopte dienstbeschrijving beveiligen van Webapplicaties m.b.v. digitale certificaten en PKI Beknopte dienstbeschrijving beveiligen van Webapplicaties m.b.v. digitale certificaten en PKI Document: Beknopte dienstbeschrijving beveiligen van Webapplicaties Versie: maart 2002 mei 2002 Beknopte dienstbeschrijving

Nadere informatie

Curriculum 2014-2015 Afkortingen Bachelor Informatica Propedeuse Postpropedeuse Start Vervolg Afsluiting 60,0 Gebonden keuze (8,6 EC) Afsluiting

Curriculum 2014-2015 Afkortingen Bachelor Informatica Propedeuse Postpropedeuse Start Vervolg Afsluiting 60,0 Gebonden keuze (8,6 EC) Afsluiting Curriculum 2014-2015 Opleidingen Open Universiteit, faculteit Management, Science & Technology, wetenschapsgebied Informatica en informatiekunde, geldig vanaf 1-9-2014 Afkortingen European Credits (studiepunten)

Nadere informatie

Programmeren in Access met VBA

Programmeren in Access met VBA Programmeren in Access met VBA Kosten: 750,- excl. BTW per deelnemer Duur: 2 dagen Max Deelnemers: 8 U leert tijdens deze training alle concepten van de programmeertaal VBA (Visual Basic for Applications)

Nadere informatie

SHAREPOINT ONLINE (SAMEN-)WERKEN IN DE WOLKEN. http://www.ie-net.be - Workshop SharePoint 1

SHAREPOINT ONLINE (SAMEN-)WERKEN IN DE WOLKEN. http://www.ie-net.be - Workshop SharePoint 1 SHAREPOINT ONLINE (SAMEN-)WERKEN IN DE WOLKEN 1 WIE ZIJN WIJ? 2 WIE BENT U? Professional Op zoek naar productiviteit Samenwerken met Collega s Externe partijen Onderaannemers 3 WAT IS ONS PLAN? 1. Wat

Nadere informatie

Van Big Data tot waardevolle informatie op maat van de (interne)gebruiker en de burger

Van Big Data tot waardevolle informatie op maat van de (interne)gebruiker en de burger Van Big Data tot waardevolle informatie op maat van de (interne)gebruiker en de burger Tijdens deze sessie krijgt u een inzicht in een specifieke visie over hoe men op basis van grote hoeveelheden ongestructureerde

Nadere informatie