Handboek)voor)een)Data)uitgever)

Transcriptie

1 Handboek)voor)een)Data)uitgever) Auteur:AlinaSaenko,BertLemmens Datum: Versie Datum Wijzigingen Auteur Kladversie AlinaSaenko Updateinhoud AlinaSaenko Updateinhoud AlinaSaenko redactie BertLemmens Modelhandboek AlinaSaenko Updatestatus303 SeeOther AlinaSaenko

2 Handboek) Ditishethandboekvoordecollectiemedewerkervan[naammuseum]dieverantwoordelijkisvoorde publicatiecollectiedataen beeldenophetwebmetbehulpvanpersistenteuri s.dithandboek beschrijft(1)watpersistenteuri svoorcollectiedataen beeldenzijn,(2)watderolisvandedatax uitgeverinhetbeheervanpersistenteuri sen(3)hoejepersistenteuri sbeheertmetbehulpvan deresolver. Inhoud) 1.#TOELICHTING#BIJ#HET#HANDBOEK#...#3# 1.1#Voortraject# 3# 1.2#Doel#van#het#Handboek# 3# 1.3#Structuur#van#het#Handboek# 3# 2.#PERSISTENTE#URI S#...#4# 2.1#Definitie# 4# 2.2#Vorm# 4# [domein]# 5# [type#object]# 5# [type#document]# 6# [identificatienummer]# 7# Het[identificatienummer]iseenuniekecodediehetobjectzelf,dedataofafbeeldinguniekidentificeert.Het [identificatienummer]vaneenpersistenteuribeantwoordtaandevolgendeeisen:# 7# 2.3#Business#cases# 8# Eenvoudige#en#duurzamere#negotiatie#naar#de#juiste#webpagina#en#afbeelding# 8# Oplossing#voor#de#naamsvariantenproblematiek# 8# Verrijking#van#data# 8# Vereenvoudigde#registratie# 8# Promotie#van#concept#Open#Data# 8# 2.4#Implementatie# 9# Centraal# 9# Decentraal# 9# 3.#DATA#UITGEVER#...#11# 3.1#Definitie# 11# 3.2#Plaats#in#de#organisatie# 11# 3.3#Werkmiddelen# 11# 3.4#Taken# 12# 5.#Competenties# 12# 4.#RESOLVER#...#13# 4.1#Definitie# 13# 4.2#Broncode# 13# 4.3#Gebruik# 13# 4.4#Documentatie# 15# 5.#IMPLEMENTATIE#[NAAM#MUSEUM]#...#16# Actie#1.#Aanduiden# Data#uitgever # 16# Actie#2.#Documenteren#Persistente#URI s# 16# Actie#3.#Installatie#van#de#Resolver# 16# Actie#4.#Activeren#van#de#Persistente#URI s# 17# Actie#5.#Verspreiding#van#Persistente#URI s# 17# 6.#BIBLIOGRAFIE#EN#LITERATUUR#...#18# BIJLAGE#1.#SJABLOON#CSV[BESTAND#VOOR#DE#RESOLVER#...#19# 2

3 1.)Toelichting)bij)het)Handboek)) 1.1)Voortraject) In2013starttePACKEDvzweentrajectsamenmetdeVlaamseKunstCollectie(KMSKA,MSKGent, Groeningemuseum),ContemporaryArtHeritageFlanders(MuZEE,MiddelheimmuseumS.M.A.K.en MHKA),LUKASenCollectieVlaamseGemeenschapronddeontwikkelingvaneendata$hub:een centraletoegangtotdataenbeeldenoverdecollectiesvandezevenbetrokkenkunstmusea. Eenbelangrijkedoelstellingvandittrajectwasomkunstwerkenindezecollectiespersistentte identificeren,d.w.z.voorzienvaneenuniekwebadresofuriwaarmeejegeautoriseerdeinformatie enbeeldenoverhetkunstwerkkanvindenophetweb.zoeenpersistente$uribiedthetmuseum voorelkkunstwerkeenstabielcommunicatiekanaalwaarlangszeactueleenbetrouwbareinformatie overdatkunstwerkkanverspreidenophetweb.doorpersistente$uri s$opeenslimmemanierte implementerenkanookdevindbaarheidendoorzoekbaarheidvaneencollectieinzoekmachines gevoeligverbeterdworden.persistente$uri szijnbovendieneentechnischevoorwaardeom informatieovereenzelfdekunstwerkuitverschillendebronnen(bijv.s.m.a.k.,collectievlaamse GemeenschapenLUKAS)gegroepeerdaantebiedenineendata$hub.Oplangetermijnkunnen persistente$uri s$ookgebruiktwordenvoorderealisatievanlinked$datatoepassingenofeenopen$ databeleidvoorcollectiedata. HetprojectPersistenteIdentificatie(PID)(2013X2014)identificeerderuim34.000kunstwerken,hun vervaardigers,objectnamen,dateringenenbewaarinstellingenmeteenpersistente$uri.het vervolgprojecthoe$word$ik$data$uitgever?(2014x2015)ontwikkeldedithandboekeneenplanvan aanpakompersistenteuri steimplementerenmetbehulpvanderesolver. 1.2)Doel)van)het)Handboek) DitHandboekbeschrijftdeproceduresvoorpublicatievancollectiedataophetwebmetbehulpvan persistente$uri senhoejehierbijgebruikkanmakenvanderesolver.dithandboekiseen hulpmiddelvoordedata$uitgevervan[naammuseum]dieverantwoordelijkisvoordepublicatiedata enbeeldenophetwebendievoordenodigecontinuïteitzorgtinhetbeheervanpersistenteuri s. DitHandboekwordtaangepastnaarmatehetbeleid,decollectieofdeITXinfrastructuurvan[naam museum]verandert. 1.3)Structuur)van)het)Handboek) Ditdocumentbestaatuitviergrotedelen: X X X X DeelPersistente$URI swaarindedefinitie,devorm,destrategieënvoorimplementatieen verschillendevoorbeeldenvantoepassingenvanpersistenteuri swordentoegelicht; DeelData$uitgeverwaarindefunctieprofielvaneendatauitgeverwordtbeschreven; DeelResolverdiedewerkingendetoepassingvandeResolverXtooluitlegt, DeelImplementatiewaarinmeneenmodelXactieplanvoorderealisatievanpersistenteURI s vooreencollectiekanterugvinden. ) 3

4 2.)Persistente)URI s) DithoofdstukbeschrijftwateenpersistenteURIis,hoejezehetbesttoepastominformatieoverje museumcollectieteidentificeren,welkestrategiejebestkiestomuri stechnischtepublicerenen watprecieshetnutisvanhetgebruikvanpersistenteuri sinjecollectiedata. 2.1)Definitie)) DezesectiebeschrijftwateenpersistenteURIis. Een webadres (UniformResourceIdentifierofURI)heefttweefuncties: hetgeefteendingeen naam diehetuniekidentificeertophetweb,bijv.: o dewebsitevaneenmuseum, o decatalogusvandecollectievaneenmuseum; o hetkunstwerkmetinventarisnummer32datzichindecollectiebevindteen museum; hetbepaaldde'locatieophetweb'vaneendocumentovereenobject,bijv.: o hethtmlxbestanddatdehomepagevandewebsitevaneenmuseumvormt; o hetpdfxbestanddatdecatalogusvandecollectievaneenmuseumbevat; o hetjpgxbestandmeteenafbeeldingvanhetkunstwerkmetinventarisnummer32in decollectieeenmuseum. De naam vanhetobjectende locatie vanhetbijhorendedocumentophetwebhoeftnietnoodzakelijk hetzelfdetezijn.eenwebserverbiedtstandaarddemogelijkheidomhetwebadresvoorde naam van eendocumenttekoppelenaaneenanderwebadresvoorde locatie vanhetdocument.hierdoorwordt hetmogelijkomde locatie vaneendocumenttewijzigenzonderdatde naamvanhetdocument verandert.dieonveranderlijkheidisessentieelwanneerjehetwebadresvaneendocumentdeeltmet andereorganisatiesofsystemen.jewilimmersvermijdendatzoeendocumentontoegankelijkwordtvoor anderenomdathetwebadresnaeentijdjeverandert. Omwebadressenzoonveranderlijkmogelijktemakenwerdendeafgelopenjareneenreeksgoede praktijkenontwikkeld 1 diesamengebrachtwordenonderhetbegrippersistente$uri. Eenpersistente$URIiseenwebadresdat: volgensbepaalderegelswerdsamengesteld; eenheldereenconsistentestructuurheeft; makkelijkertebeherenentegebruikenis; stabiel(onveranderlijk)entoegankelijkoplangetermijnis. 2.2)Vorm) DezesectiebeschrijfthoejeeenpersistenteURIhetbestgebruiktominformatieoverje museumcollectieteidentificeren. Deaanbevolenvorm 2 vooreenpersistenteuriis: 1 Voor de definitie en de standaardvorm voor persistente URI s werd gebruik gemaakt van het onderzoek van ISA (International Solutions for European Public Administrations) naar best practices en aanbeveling voor het gebruik van persistente URI s voor de online ontsluiting van overheidsinformatie. Cf. D Study on persistent URIs, with identification of best practices and recommendations on the topic for the MSs and the EC, Zie: 2 Idem 4

5 waarbij: [domein]xdenaamvandecomputerdiedeorganisatieidentificeertdiedepersistenteuri beheert; [typeobject]xhetsoortobjectdatdoordepersistenteurigeïdentificeerdwordt; [typedocument]xhetsoortinformatiedathetdocumentoverhetobjectbevat; [identificatienummer]xhetuniekeidentificatienummervoorhetobject. Hierbijzijn[domein]en[identificatienummer]verplichttegebruikenen[typeobject]en[typedocument] facultatief.eenpersistenteurimetdezesyntaxiskanerbijvoorbeelduitzienalsvolgt: SlechtepersistenteURI szijnbijvoorbeeld [domein]) Het[domein]identificeerthetmuseumalsbeheerdervandeinformatiedieviadepersistenteURI verspreidwordt.het[domein]vaneenpersistenteuribeantwoordtaandevolgendeeisen: Het[domein]MOETspecifiektoegewezenzijnvoorhetpublicerenvanpersistenteURI s. GebruikBIJVOORKEUReensubXdomein(bijv. folder (bijv. IdentificeerhetsubXdomeinofde folder BIJVOORKEURmetdeterm collection. GebruikjeBIJVOORKEUReenreedsbestaandedomeinnaam. )[type)object]) Het[typeobject]identificeertdeaardvanhetobjectdatdoorhetmuseumgeïdentificeerdwordtophet web.het[typeobject]isoptioneel,maarbeantwoordtxindiengebruiktxaandevolgendeeisen: Het[typeobject]MOETeenvandevolgendeviertermenzijn: D)work:depersistenteURIidentificeerteencollectiestuk D)concept:depersistenteURIidentificeertbegrippenenbeschrijvingendiemeteen collectiestukgeassocieerdworden,i.c.objectnamen D)agent:depersistenteURIidentificeertpersonen,organisatiesofgroependiemeteen collectiestukgeassocieerdworden,i.c.kunstenaars D)event:depersistenteURIidentificeertgebeurtenissenintijdenruimtediemeteen collectiestukgeassocieerdworden,i.c.bruiklenen. 5

6 6 [type)document]) Het[typedocument]identificeertdeaardvandeinformatieoverhetobject,dieaandeURIgekoppeld wordtxdeinformatiediejetoegestuurdkrijgtalsjedelinkactiveert.het[typedocument]isoptioneel, maarbeantwoordt indiengebruiktxaandevolgendeeisen: Het[typedocument]MOETeenvandevolgendedrietermenzijn: o id:depersistenteuriverwijst zondermeer naarhetobjectzelf,i.e.eenschilderijin hetdepot,hetconcept olieverfschilderij ofrestauratievanhetlamgodsin1950. DezeURIdatiseensoort kapstok diegebruiktwordtominformatieovereen collectiestukinverschillendedatabankteclusterenenkanookgebruiktwordenin linkeddatatoepassingenomnaarhetkunstwerkteverwijzen.dezepersistenteuri wordtookaangeduidmetdetermworkpid. EenWorkPIDMAGdoorverwijzennaareenHTMLXbestandmeteenstandaardmelding ofinformatieoverhetcollectiestuk. EenWorkPIDMOETdestatuscode303$ $See$otherterugsturenwanneerergeen htmlxbestandaandeurigekoppeldis. o data:depersistenteuriverwijstnaareendocumentmetdataoverhetobject,i.e. eenhtmlx,xmlxofjsonxbestandmettekstinformatieovereenschilderijinhet depot,hetconcept olieverfschilderij ofrestauratievanhetlamgodsin1950.deze URIwordtgebruiktomtekstinformatieoverhetobjecttedelenmetanderemensen ensystemendiegebruikmakenvanhetweb.dezepersistenteuriwordtook aangeduidmetdetermdatapid. EenDataPIDMAGdoorverwijzennaareenHTMLX,XMLofJSONXbestandmet tekstinformatieoverhetobject. EenDataPIDMOETdestatuscode404 NotFoundterugsturenwanneerergeen bestandaandeurigekoppeldis. o representation:depersistenteuriverwijstnaareenjpgx,pngxoftiffxbestandmet eenafbeeldingvaneenschilderijinhetdepot,hetconcept olieverfschilderij of restauratievanhetlamgodsin1950.dezeuriwordtgebruiktomafbeeldingenvan hetobjecttedelenmetanderemensenensystemendiegebruikmakenvanhetweb. DezepersistenteURIzalverderRepresentationPIDgenoemdworden. EenRepresentationPIDMAGdoorverwijzennaareenJPGX,PNGXofTIFFXbestandmet tekstinformatieoverhetobject. EenRepresentationPIDMOETdestatuscode404 NotFoundterugsturenwanneer ergeenbestandaandeurigekoppeldis. ElkeobjectdatjeophetwebpersistentidentificeertzouidealiteroverdezedriepersistenteURI smoeten beschikken:dezeuri smakenhetmogelijkomcollectiedatauitverschillendemuseateverzamelenineen enkeledatabankenvervolgensdataenbeeldenoverhetzelfdekunstwerkteclusterenentekiezenvoor informatieenbeeldenuiteenbepaaldebron. HetvolgendefictievevoorbeeldmaaktduidelijkhoepersistenteURI sdeherkomstensamenhangvan informatieuitverschillendebronnenovereenkunstwerkweergeven: hetwerkzelf XCVGinventaisnummer data XdebeschrijvingvanMHKA XdebeschrijvingvanCVG XdebeschrijvingvanLUKAS XdebeschrijvingvanWikidata

7 7 de afbeelding BK s_open.jpg XhetbeeldvanLUKAS XhetbeeldvanWikipedia DeWorkPIDverbindtdeverschillendebeschrijvingenenafbeeldingenvaneenkunstwerkaanelkaar: [identificatienummer]) Het[identificatienummer]iseenuniekecodediehetobjectzelf,dedataofafbeeldinguniek identificeert.het[identificatienummer]vaneenpersistenteuribeantwoordtaandevolgendeeisen: Het[identificatienummer]MOETuniekzijnbinnendeverzamelingcollectiestukken, concepten,agentseneventsdiepersistentgeïdentificeerdwordendoorhetmuseum. Het[identificatienummer]MOETsamengesteldzijnuitenkelletters,cijfer,hypenen underscore.(geenspatiesofandereleestekens) Het[identificatienummer]maaktBIJVOORKEURgebruikvanbestaandeidentificatienummers Het[identificatienummer]vaneenWorkPIDMAGverschillendzijnvandezevaneenDataPID eneenrepresentationpid. hsp://cvg.be/ collecton/work/id/ BK5973 WerkvanCVG hsp://mhka.be/ collecton/work/ data/bk5973 Beschrijving (Record)van MHKA g/wiki/q Beschrijvingvan wikidata hsp://cvg.be/ collecton/work/ data/bk5973 Beschrijving (Record)vanCVG hsp:// lukasweb.be/ collecton/work/ data/bk5973 Beschrijving (Record)van LUKAS hsp:// lukasweb.be/ collecton/work/ representagon/) BK5973 Aueeldingvan LUKAS hsp:// commons.wikime dia.org/wiki/file %3ALamgods_op en.jpg Aueeldingvan wikipedia

8 2.3)Business)cases) DezesectiebeschrijfthetnutvanhetgebruikvanpersistenteURI sincollectiedata.ineersteinstantiezijn persistenteuri snuttigbijhetintegrerenvancollectiedatauitverschillendemuseaineencentrale databankofdata$hub.zelatentoeomdataenbeeldenoverhetzelfdekunstwerkteclusterenen tegelijkertijdeenduidelijkoverzichttehoudenopdeherkomstvandedataenbeelden.maartoegepast opinformatieoverkunstenaars,objectnamenendateringen,heefthetgebruikvanpersistenteuri snog veelmeervoordelen: Eenvoudige)en)duurzamere)negotiatie)naar)de)juiste)webpagina)en)afbeelding) Dooruniekeidentificatievankunstwerkenwordthetveeleenvoudigervanuiteenwebsitenaarde juistewebpaginametdegegevensoverhetkunstwerkteverwijzen. Dooruniekeidentificatievanwerkenenhetgebruikvanpersistenteidentifiersbijhetcentraal beheervanhetbeeldmateriaal,wordthetveeleenvoudigeropeenwebsitehetjuistebeeld/alle beschikbarebeeldenbijelkwerktetonen. Oplossing)voor)de)naamsvariantenproblematiek) Denoodzaaktotafsprakenm.b.t.uniformenaamsvariantenvoorkunstenaarsenconcepten vervalt(tochwatbetreftontsluiting).deidentifierwordtgebruiktvoorhetidentificerenvande kunstenaarofhetconcept,hetmuseumkiestdenaamsvariantdiehetgepresenteerdwilzien. Dedoorzoekbaarheidvandecollectiecatalogusverbetertdooreenbetereherkenningmet naamsvariantenkunstenaars(zoekenopeennaamsvariantgeeftallewerkenvandekunstenaar). Dedoorzoekbaarheidvandecollectiecatalogusverbetertdoorbetereherkenningmet naamsvariantenobjectnamen(zoekenopeennaamsvariantgeeftallewerkenvandittype). Verrijking)van)data) Hetmuseumkanopbasisvantoegekendeidentifiersextragegevensophalenuitexterne databronnen(authorities),zoalsdata,biografischegegevens,beroep,relatiesmetandereactoren, Vereenvoudigde)registratie) hoewelerbijkomendegegevensmoetenwordengenoteerd(bronenidentifier),betekenthet gebruikvanpersistenteidentifiersdaterookminderaandachtmoetwordenbesteedaandata cleaning. Promotie)van)concept)Open)Data) Echteverrijkingenverbeterdedoorzoekbaarheidisslechtsmogelijkwanneerexternebronnenwerkelijk als(linked)opendatabeschikbaarzijn.inanderegevallen(cf.odis,rkdartists&): Dezedemokanbeheerdersvanexterneauthoritiesertoeaanzettenhundatazelfbeschikbaarte stellenalslod. Dezedemokanbeheerdersvanexterneauthoritiesertoeaanzettenhundataviaeenderde dienstverlener(bv.viaf,freebase)beschikbaartestellenalslod. Voorbeeldwerkingvoorheterfgoedveld. 8

9 2.4)Implementatie) DezesectiebeschrijftdeverschillendestrategieëndiejealsmuseumkanvolgenompersistenteURI s technischtepubliceren. OmdatatepublicerenophetwebmetbehulpvanpersistenteURI szijnertweestrategieën. Centraal) JebrengthetbeheervandepersistenteURI sonderbijeenexterneorganisatiediedeuri svoor jouwdatabeheertvanafeencentralewebserver.omdatdecentralewebservermeteengrootaantal organisatieswordtgedeeld,zijndewebadressenvaakopgebouwduitcijferxenlettercodesomte zorgendatelkwebadresuniekblijft.dekostvandezewebserverdeeljemetandereorganisatiesdie ergebruikvanmaken. DeexterneorganisatieisBIJVOORKEURspeciaalvoorditdoelopgerichtenhaarmissievermeldt explicietdatzedetoegangtotinformatieviapersistenteuri sverzekertvoorbijdewerkingof levensduurvanjouworganisatie. Voorbeeldenvanpersistent$ID$servicesvindjebijvoorbeeldterugindeonderzoekswereld,waarze gebruiktwordenomresultatenvanonderzoeksprojectenteidentificeren(cf.thehandlesystem)of indeuitgeverswereldvooronlinedistributieenverkoop(cf.digitalobjectidentifierofdoi). Indeerfgoedsectornemenvoornamelijkgroteinstellingenzoalsnationalebibliothekenderolvan persistentidserviceop.eenvoorbeeldvaneenmuseumdateengelijkaardigeserviceaanbiedtvoor zijneigencollectieenvooranderemuseumcollectiesishetrijksmuseum.zijgebruikendehandle serviceomgegevensovercollectiestukkentepublicerenophetweb.(cf. Decentraal)) Deanderestrategieisomdeeigenwebservervanhetmuseumgebruikomdataenbeeldenoverde collectietepublicerenophetweb.daarbijmaakjegebruikvandestandaardfunctionaliteitendiede implementatievanhethttpxprotocoldoorjewebserverbiedt.museahurenofbeschikkenvaakal overeenwebserverdiezegebruikenvoorhunwebsite.hierdoorbeschikthetmuseumalvastover eenuniekedomeinnaamdiezeookkangebruikenvoorhetpublicerenvanpersistenteuri s:de domeinnaamgeldtmeteenalseenbronvermeldingvoordeherkomstvandedata. Hetgebruikvanjeeigenwebserver,biedtookdemogelijkheidomdevormvanhet[domein]volledig zelftebepalenenzoveelmogelijkbestaandeidentificatiesystemenuitanalogecatalogiofinterne databankentehergebruiken. DezestrategiesluitaanbijdeprincipesdiebeschrevenwordenindeRecommendation$on$Linked$ Open$Data$for$museumsvanCIDOC(InternationalCommitteeforDocumentation)uit Hierin schuificom(internationalcouncilofmuseums)hetmuseumnaarvooralsdeautoriteitbijuitstekdie verantwoordelijkisomuniekepersistenteuri stoetekennenaanobjectenuithaarcollectieomdat zijdirecttoegangheefttothetobject: In$order$to$support$and$advance$the$development$and$implementation$of$Linked$Data$technologies$in$ a$comprehensive$way$icom$states$the$following$principles:$ 3 Statement on Linked Data identifiers for museum objects, CIDOC 2012 Annual General Meeting, , Helsinki [ seumobjects.pdf] 9

10 Museumsarethesoleauthoritywithresponsibilityforestablishinggloballyuniqueand persistentidentities(uris)foreachoftheobjectsintheircollections; Eachmuseumshouldestablishandpublishontheinternetsuchauniqueandpersistent identity preferablyashttpuri(=url) foreachofitsobjects; ThisURLshouldresolvetoahumanXreadabledescriptionoftheobject,whichissufficiently detailedtoidentifyitunambiguously; Ideally,thisURLshouldadditionallyresolvetoacomparabledescriptioninamachine processibleformat,usingbestpracticelinkeddataprinciples; Whendescribingtherelationshipofthecollectionobjecttoitsculturalcontext(people, places,events,etc.),themuseumshouldwherepossibleuseurlsfromcommonframeworks, ratherthanmintingitsownurlsfortheseconcepts; Amuseumcanchoosetodelegatethisresponsibility; ThemuseumshouldencourageotherinstitutionstousethissetofURLs,bypublishing metadatasuchasvoiddescriptions(seehttp:// ) 10

11 3.)Data)uitgever) OmhetgebruikvanpersistenteURI sineeninstellingcorrectteimplementerenenverderopte volgen,werddefunctievaneen Datauitgever geïntroduceerd. 3.1)Definitie) DedataXuitgeverpubliceertophetwebdoorde[naammuseum]geautoriseerdeinformatieover [werken/concepten/agents/events]diebetrekkinghebbenopdecollectiemetbehulpvanpersistente URI s. PersistenteURI szijnonveranderlijkewebadressendieelk[werken/concepten/agents/events]inde collectieeenduidigidentificeren. EendataXuitgeverzorgtervoordat: 1. elkepersistenteurigekoppeldisaandejuisteinformatieoverhetwerk,; 2. deuri sonveranderlijkblijven,en; 3. webapplicatiesdiedecollectiepresenterenophetwebsystematischgebruikmakenvande dataenbeeldendiedoorpersistenteuri sverspreidworden. Debronvandieinformatiekaneen[bronsysteemvoorbeelden,webpagina s,pdfxdocumenten/ machinexleesbaardatabankrecords]zijn.dedatauitgeverdraagterzorgvoordatpersistenteuri s dataenbeeldenuitdejuistebronsystemenhalen. 3.2)Plaats)in)de)organisatie) DedataXuitgever: rapporteertaande[collectieverantwoordelijke] werktsamenmetde[itxverantwoordelijke] ondersteuntcollectiemedewerkersbijdedocumentatievanpersistenteuri s ondersteuntcollectiemedewerkers,onderzoekersenpubliekswerkersbijverspreidingen gebruikvanpersistenteuri s 3.3)Werkmiddelen) DedataXuitgeverdraagtzorgvoordepersistenteURI svan[totaalaantalobjecten] [werken/concepter/agents/events]indecollectie. DedataXuitgeverbeheertdekoppelingentussenpersistenteURI sendegeautoriseerdeinformatie metbehulpvanderesolver 4,eenwebtooldiededataXuitgevertoelaatomkoppelingentemaken,te verwijderenenteactualiseren. AlledocumentatieoverdehetgebruikvanpersistenteURI sindeorganisatie,deproceduresvoorhet beheerervan,enhetgebruikvanderesolverwordtverzameldinhetdataduitgever)handboek. DedataXuitgeverplant[totaalaantalVTE]invoorhetactualiserenvanhetdataXuitgeverhandboek DedataXuitgeverplant[totaalaantalVTE]invoordevolgenderoutinehandelingen: 4 ZieDeel$4.$Resolvervandithandboek 11

12 controleertwekelijkssteekproefsgewijsofdepersistenteuri sactiefzijn rapporteertmaandelijksoverhetdataverkeerviadepersistenteuri s controleertmaandelijksofdekoppelingenmetdegepubliceerdeinformatienogactueelzijn DaarnaastwordtdedataXuitgeveropad$hocbasisbetrokkenbijdeverwervingvannieuweobjecten enbijprojectenronddeontsluitingvandecollectieomtewakenoverdegoededocumentatieenhet correctehergebruikvanpersistenteuri s. 3.4)Taken)) DedataXuitgever: registreertpersistenteuri sinderesolveromzeopdiemaniervindbaartemakenophet web koppeltdejuisteinformatie(beeld,webpagina,pdfxbestand,databankrecord)aanhun corresponderendepersistenteuri,waardoorviadezepersistenteuri sdeinformatie gepubliceerdwordtophetweb. bewaaktofdeintellectueleeigendomsrechtenopobjecten,beeldenendatageklaardzijn, omdeontsluitingvandezeinformatieophetwebgeeninbreukvormtophetauteursrecht. haaltpersistenteuri soffline/onlineenactualiseertdegekoppeldeinformatie,waardoor persistenteuri ssteedstoegangbiedentotdemeestactueleinformatie. bewaaktdejuistheidvandepersistenteuri sdiegedocumenteerdwordeninhet collectiebeheersysteemeninandereinterneofexternebeheersystemen,omdekoppeling metinformatieuitdezesystementevereenvoudigen. bewaakthetcorrectegebruikvanpersistenteuri svoordeuitwisselingvaninformatiemet andereapplicatiesdieingezetwordenvoordeontsluitingvandecollectie,omteverzekeren datdezeapplicatiessteedstoeganghebbentotdemeestactuele,geautoriseerdeinformatie. verzameltmetbehulpvanderesolverstatistischegegevensoverhetgebruikvanpuri sop hetweb,waardoordeimpactvandeontsluitingvandecollectieophetwebmeetbaarwordt. 5.)Competenties)) Vereistekennis: Geendiplomavereisten ElementairekennisvanPCenwebapplicaties Goedekennisvandeomvangenaardvandecollectieendematewaarinzegeregistreerden gedigitaliseerdis Goedekennisvandewetgevingomtrentauteursrechtdievantoepassingisopobjecteninde collectieendegerelateerdbeeldenendata. Vereistevaardigheden: Samenwerken Nauwgezetheid Analytischdenken Besluitvaardig ) 12

13 4.)Resolver) DithoofdstukbeschrijftwatdeResolveris,waarjedebroncodevoordeResolverkandownloaden, hoejederesolvergebruiktvoorhetbeheervanpersistenteuri senwaarjedeinstallatiexen gebruikershandleidingkanvinden. 4.1)Definitie) DeResolveriseen schakelbord waarmeededatauitgeverdekoppelingentussendenaamenlocatievan webpagina s,afbeeldingenofxmlxbestandenkanbeheren. DeResolverbiedtdemogelijkheidom: metbehulpvancsvxbestanden,lijstenmetpersistenteuri sendaaraangekoppeldeurl sopte ladenenaanelkaartekoppelenviaeenwebserver,en; dezekoppelingenafzonderlijktewijzigenenbijvoorbeeldeenurltevervangenofteverwijderen. MetdeResolverkaneendatauitgeverzelfbepalenwelkedataenbeeldenviapersistenteURI ster beschikkingwordengesteld. 4.2)Broncode) DeResolverwerdontwikkeldinhetkadervanhet Persistenteidentificatie project(2013x2014) endebroncodewordtterbeschikkinggesteldondereenopensourcelicentie(gplv3). Detechnischebeschrijvingvandetoolendeinstructiesvoordeinstallatiewerdengepubliceerdopde websitevandegithubxcommunityonline: detoolkanmetdetijdveranderenenverbeteren.daaromishetbelangrijkdatdeitx verantwoordelijkeopregelmatigetijdstippencontroleertofereennieuweversievanderesolver beschikbaaris.hetwerkplanvoordeverdereontwikkelingvanderesolveristevindenopdegithub wikimeteenindicatievanhettijdstipwaaropeennieuweversiebeschikbaarwordtgesteld. 4.3)Gebruik) DewerkingvandeResolverkanschematischvoorgesteldwordenalsvolgt: RESOLVER URI URI URI URI URI URI data PID (inventarisnummer) URL beschrijving nieuwe URL URI URI representation URL plaatje Standaard melding URI - automatisch - blijft onveranderd - handmatig (import) - verandert samen met ITinfrastructuur 13

14 1. EendatauitgeverlaadtviaeenCSVXbestanddeinventarisnummersvandecollectiestukken opinderesolver. 2. DeResolververwijderdspatiesenandereleestekensdieniettoegelatenzijnineenURI.De Resolverbevatnueenlijstmetpersistent$identifiers$(PID s)voorallecollectiestukken. 3. VervolgensmaaktdeResolvervoorelkePIDeenreekspersistente$URI s$$voordedatapiden derepresentationpid.deresolvermaaktverschillendevariantenvandedatapiden RepresentationPIDwaardoordenegotiatienaardejuistedataenbeeldenmakkelijkerwordt. (OPGELET:DeResolverv1.0bevatnoggeenfunctionaliteitvoorhetpublicerenvan WorkPID s.eenbeslissingoverdewijzewaaropworkpid swordengeïmplementeerdvolgtin eenvandevolgendereleases.) 4. DedatauitgeverkoppeltvervolgensdepersistenteURI saandejuistewebxdocumenten, bijvoorbeeldeenurlnaareenafbeeldingineenexternebeeldbank,ofeenurlnaareen paginaopdewebsite.alsergeenkoppelinggedefinieerdis,krijgengebruikerseen standaardmeldingdiededatauitgeverzelfkaninstellen Bijv.dathetcollectiestuk inderdaaddeeluitmaaktvandecollectiemaardathetmuseumgeeninformatieofbeelden ophetwebbeschikbaarheeft. 5. DekoppelingtussendepersistenteURI sendeurl skunnen,indiennodig,aanxen uitgeschakeldworden bijv.alseenbeeldofflinemoetgehaaldwordenwegenseeninbreuk opdeauteursrechten. 6. Wanneerernieuwebeeldenbeschikbaarzijnophetweb,ofwanneerhetmuseumeen nieuwewebsiteheeft,kunnendeurl seenvoudiggewijzigdworden.gebruikersvande persistenteuri swordendanmeteenomgeleidnaarhetnieuwebeeldofdenieuwewebsite. Degebruikersinterfacezieteruitalsvolgt: 14

15 URI Degecreëerdedatastromenkunnenschematischvoorgesteldwordenalsvolgt: DATA STROMEN DAM - systeem API / collectiebeheersysteem CMS collectie website CMS Erfgoedinzicht website URL (XML) URI URL (JPEG) URL (HTML) URI data uitgever resolver URI URI URI mobiele apps andere europeana collectie website Erfgoedinzicht website 4.4)Documentatie) Degedetailleerdeinstallatiehandleidingkanjevindenop: vzw/resolver/blob/master/install.md Degedetailleerdegebruikershandleidingkanjevindenop: vzw/resolver/wiki. 15

16 5.)Implementatie)[naam)museum]) DithoofdstukbeschrijftderoadmapvoorhetuitrollenvandeResolverendeopstartvanhetbeheer vanpersistenteuri sinhet[naammuseum].ditdocumentbevateenpraktischestappenplanvoor(1) deinstallatievaneenresolverwaarmeehet[naammuseum]persistenteuri skanbeherenen(2)de hoofdlijnenvoordeontwikkelingvaneenbeleidronddeuitgavevandataenbeelden. Hetactieplanbevatvijfacties: 1. bepalenwiederolvandatauitgeveropneemtendaartoehetmandaatendenodige documentatieheeft; 2. depersistenteuri svoorkunstwerkenenidentificatiegegevensdocumentereninhet collectiebeheersysteem; 3. deinstallatievanderesolvervoorhetbeheervanpersistenteuri s; 4. depersistenteuri svoorkunstwerkenoperationeelmaken; 5. deverspreidingvanpersistenteuri s. Actie)1.)Aanduiden) Data)uitgever ) HetdoelvandezeactieisbepalenwiedepersistenteURIsvoorkunstwerkenindecollectievanhet Groeningemuseumbeheert,datdebeheerderdaarvooreenmandaatheeftvandedirectievanhet GroeningemuseumendatdebeheerderovervoldoendedocumentatiebeschiktomPersistenteURI s tebeherenmetbehulpvanderesolver. Taak1.1.BeheerderpersistenteURI saanduiden Taak1.2Mandaatkrijgenvandedirectie Taak1.3.Denodigedocumentatieenkennisverwerven Actie)2.)Documenteren)Persistente)URI s) HetdoelvandezeactieistegaranderendatdepersistenteURI sgedocumenteerdzijninde collectiedataofdatereenconcreetplanisomzeopkortetermijninhetcollectiebeheersysteemop tenemen. Hierdoorkunnendataenbeeldenuitverschillendebeheersystemenindetoekomsteenvoudigaan elkaargekoppeldwordenenaandepersistenteuri sinderesolver.doorpersistenteuri sopte nemenindecollectiedatakunnenzeookeenvoudiggedeeldwordenmetanderegebruikers(bijv. Europeana) Taak2.1.Updatevandeveldeninhetcollectiebeheersysteem Taak2.2.HetaanmakenvanpersistenteURI svooralleobjectenindecollectie Taak2.3.UploadvanpersistenteURI sinhetcollectiebeheersysteem Actie)3.)Installatie)van)de)Resolver) Taak3.1.OverlegmetITXdienst Taak3.2.Domeinnaamregistreren Taak3.3.InstallatievandeResolver 16

17 Actie)4.)Activeren)van)de)Persistente)URI s) HetdoelvandezeactieisdepersistenteURI svoorallekunstwerkenuitdecollectieteactiverenmet behulpvandegeïnstalleerderesolverxtool.opdiemanierzalelkepersistenteurinaariets verwijzen:eenwebpublicatieofeenstandaardmelding.daarvoordientmeneenimportbestandte makenwaarmeepersistenteuri senurl skunnenopgeladenwordeninderesolver. Taak4.1.Eenoverzichtmakenvankunstwerkenwaarovermendataenafbeeldingenonline wilplaatsen. Taak4.2.Eenoverzichtmakenvansystemen,servers,databankenwaardedocumentenover objectenzichtbevinden Taak4.3.EenlijstmakenvanbeschikbareURL s Taak4.4.ImportbestandvoordeResolvermaken(ziebijlage1) Taak4.5.ImportbestandindeResolveropladen Actie)5.)Verspreiding)van)Persistente)URI s) HetdoelvandezeactieishetgebruikvanPersistenteURI sinanderewebapplicatiestebevorderen entecontroleren.wanneereenmuseumeennieuwewebsiteofmobieleapplicatieingebruikneem, ishetnoodzakelijkdathierbijdedataenbeeldenwordengebruiktdieverspreidwordenviade persistenteuri s.alserindetoekomstnieuwewebprojectentotstandkomen,ishetnoodzakelijk omdithoofdstukteactualiseren. Taak5.1.Identificeerinterneenexternegebruikers Taak5.2Bepaalkanalen ) 17

18 6.)Bibliografie)en)Literatuur)) ) 1. D7.1.3XStudyonpersistentURIs,withidentificationofbestpracticesandrecommendations onthetopicforthemssandtheec,2012.zie: [ %20Study%20on%20persistent%20URIs.pdf] 2. StatementonLinkedDataidentifiersformuseumobjects,CIDOC2012AnnualGeneral Meeting,2012X06X13,Helsinki [ eddataidentifiersformuseumobjects.pdf] 3. DCAdeliverable.D3.2RecommendationsonContextualisationandEnrichmentof ContemporaryArtRevision:V1.1[ work_packages/dca_d32_recommendationscontextualisationandenrichment_v1.1.pdf] 4. Persistentelinks.CESTXpublicatie[ 5. Project Persistenteidentificatie.CESTXpublicatie [ 18

19 Bijlage(1.(Sjabloon(CSV1bestand(voor(de(Resolver(