LIJST BEGRIPPEN FICHE X WWW ZOEKEN

Transcriptie

1 Dimensie 0D - Punt OMSCHRIJVING - VERKLARING Het minste wat je kan tekenen = 1 stip of een punt. Het heeft geen breedte, geen lengte, geen diepte,... Een punt is nuldimensionaal (0D). In het gewone spraakgebruik verstaan we onder de dimensies (van het Latijn: afmeting) van een voorwerp de parameters waarmee z'n vorm en afmetingen worden vastgelegd. Gewoonlijk zijn dat lengte, breedte en hoogte. In de wiskunde zijn de dimensies van een ruimte de parameters waarmee een element van die ruimte wordt beschreven. VOORBEELDEN 0D of geen dimensie zou als synoniem van een punt kunnen worden beschouwd.

2 Dimensie 1D - Lijn OMSCHRIJVING - VERKLARING Een lijn is een verzameling punten. Met een lijn kan je twee punten met elkaar verbinden. Je kan met lijnen ook de omtrek van een vorm aangeven of een vlak een toon of een textuur geven. Lijnen kun je tekenen en schilderen. Afhankelijk van de manier waarop je dat doet, onstaan er strakke, afwisselende of dikkere lijnen. In het gewone spraakgebruik verstaan we onder de dimensies (van het Latijn: afmeting) van een voorwerp de parameters waarmee z'n vorm en afmetingen worden vastgelegd. Gewoonlijk zijn dat lengte, breedte en hoogte. In de wiskunde zijn de dimensies van een ruimte de parameters waarmee een element van die ruimte wordt beschreven. VOORBEELDEN 1D of ééndimensionaal zou als synoniem van een lijn kunnen worden beschouwd.

3 Dimensie 2D - Vlak OMSCHRIJVING - VERKLARING Het begrip tweedimensionaal of 2D duidt aan dat iets twee meetkundige dimensies heeft, oftewel alleen lengte en breedte. Voorbeelden van tweedimensionale dingen zijn een vierkant, een cirkel of een afbeelding, zoals een foto. Hoewel een foto zelf tweedimensionaal is, kan de afbeelding zelf wel diepte suggereren en driedimensionaal lijken. VOORBEELDEN 2D of Tweedimensionaal zou als synoniem van vlak of plat kunnen worden beschouwd.

4 Dimensie 3D - Ruimte OMSCHRIJVING - VERKLARING Het begrip driedimensionaal of 3D duidt aan dat iets drie meetkundige dimensies heeft: diepte, breedte en hoogte. Voorbeelden van driedimensionale dingen zijn een bol, een piramide of een ruimtelijk object zoals een schoenendoos. VOORBEELDEN 3D of driedimensionaal zou als synoniem van een ruimtelijke figuur kunnen worden beschouwd.

5 Dimensie 4D - Tijd OMSCHRIJVING - VERKLARING 4D of de vierde dimensie is een extra onafhankelijke verplaatsingsrichting in de ruimte. VOORBEELDEN Tijd is te interpreteren als een vierde dimensie (ruimte-tijd); een andere mogelijkheid is het opvatten van de vierde dimensie als een extra ruimtelijke dimensie, die voor driedimensionale wezens, zoals de mens, niet waarneembaar is. Er wordt daarom wel gezegd dat het derhalve wetenschappelijk niet mogelijk is om aan te tonen dat een vierde ruimtelijke dimensie al dan niet zou kunnen bestaan.

6 Mindmap OMSCHRIJVING - VERKLARING Een mindmpa is een visuele weergave van je gedachten. Een mindmap is een diagram opgebouwd uit begrippen, teksten, relaties en/of plaatjes, die zijn geordend in de vorm van een boomstructuur rond een centraal thema. Een mindmap wordt gebruikt om creatieve processen te ondersteunen en bij leren en onthouden. Elektronische mindmaps kunnen daarnaast worden gebruikt bij het interactief toegankelijk maken van complexe en multimediale informatie. VOORBEELDEN Handig & creatief om dingen te onthouden, verbanden te leggen, te combineren en te gebruiken.

7 Sfeerblad OMSCHRIJVING - VERKLARING Een sfeerblad bevat afbeeldingen, vormen, kleuren en texturen die met elkaar de sfeer verbeelden die de opdracht bij je oproept. Net als de mindmap is een sfeerblad een bron van inspiratie voor het uitvoeren van een beeldende opdracht. Een sfeerblad wordt ook wel een beeldcollage genoemd. Met een sfeerblad beeld je een idee, gevoel of een gedachte uit. Het doel van een sfeerblad is dat je in e e n keer de sfeer ziet. Je kunt een sfeerblad voor verschillende situaties gebruiken. Denk hierbij aan het inrichten van VOORBEELDEN Een sfeerblad kun je maken op verschillende ondergronden. Meestal wordt er gebruikgemaakt van een vel papier of een stuk karton. Op dit vel papier of karton plak je allerlei dingen.

8 Beeldelement - Punt OMSCHRIJVING - VERKLARING Een beeldelement is een onderdeel van een tekening, schilderij of andere uiting van beeldende kunst. We onderscheiden beeldelementen die echter zelden alleen optreden. Kunstwerken zijn meestal samengesteld uit de volgende beeldelementen: de stip (punt), de streep (de lijn), de vlek (vlakke vorm), toon (licht-donkerwerking), kleur, compositie, licht, ruimte en textuur. VOORBEELDEN Een hoeveelheid van punten en stippen geven een beeld. Stippeltekeningen zijn verzamelingen van punten. Er zijn kunstenaars die uitsluitend punten of stippen gebruiken in hun werk. Het pointilisme is een kunststroming die dit uitsluitend heeft toegepast

9 Pixel OMSCHRIJVING - VERKLARING Het woord pixel is een samentrekking van de eerste twee lettergrepen van het Engelse picture element en staat voor een enkele gekleurde punt (Eng.: dot) op het beeldscherm van de computer of in een digitaal beeld. Veel punten bij elkaar geven een beeld. Alles wat op het scherm te zien is bestaat uit een veelvoud van pixels. VOORBEELDEN

10 Referentiepunt OMSCHRIJVING - VERKLARING Een punt dat gebruikt wordt als referentie aanduiding. Plaatsaanduiding Toelichting: Voorbeeld van gebruik: punt op de kaart,vluchtpunt, middelpunt,... Een punttekening (van-punt-naar-punt-tekeningen) met verwijzing van de volgorde van het verloop van een lijn (kan met cijfers of letters) VOORBEELDEN

11 Beeldelement - Lijn OMSCHRIJVING - VERKLARING Een beeldelement is een onderdeel van een tekening, schilderij of andere uiting van beeldende kunst. We onderscheiden beeldelementen die echter zelden alleen optreden. Kunstwerken zijn meestal samengesteld uit de volgende beeldelementen: de stip (punt), de streep (de lijn), de vlek (vlakke vorm), toon (licht-donkerwerking), kleur, compositie, licht, ruimte en textuur. Een lijn is een verzameling punten. Met een lijn kun je twee punten met elkaar verbinden. Je kunt met lijnen ook de omtrek van een vorm aangeven of een vlak een toon of een textuur geven. Lijnen kun je tekenen en schilderen. Afhankelijk van de manier waarop je dat doet, onstaan er strakke of afwisselende lijnen of dikkere lijnen. VOORBEELDEN

12 Rechte lijn OMSCHRIJVING - VERKLARING Een rechte lijn is kortste verbinding tussen twee punten. Lijn die je langs een liniaal trekt zijn recht. VOORBEELDEN De streep of lijn kan in beweging zijn, kracht of emotie uitdrukken en een richting aangeven.

13 Gebroken lijn OMSCHRIJVING - VERKLARING Een gebroken lijn is een lijn die één of meer knikken of hoeken heeft. of die in het midden gebroken is door een wending. Een zigzaglijn is een voorbeeld van een gebroken lijn. VOORBEELDEN Geometrische vormen of vlakken zijn opgebouwd uit gebroken lijnen.

14 Gebogen lijn OMSCHRIJVING - VERKLARING Een gebogen lijn is een lijn waarin één of meer bochten of buigingen zitten. Op de bochten of buigingen na, is de lijn verder recht. Een cirkel en een ellips zijn bijzondere voorbeelden van gebogen lijnen. VOORBEELDEN Organische vormen of vlakken zijn opgebouwd uit gebogen lijnen.

15 Gegolfde lijn OMSCHRIJVING - VERKLARING Een gegolfde lijn heeft golvend karakter. In tegenstelling tot een gebogen lijn is een gegolfde lijn nergens recht. VOORBEELDEN Organische vormen zijn opgebouwd uit golvende lijnen.

16 Omtreklijn - Contour OMSCHRIJVING - VERKLARING Een omtreklijn, ook wel contour genoemd, geeft de begrenzing van een vorm aan. VOORBEELDEN Contour is ook een vereenvoudiging of stilering.

17 Hulplijn lijnschets OMSCHRIJVING - VERKLARING Een hulplijn is een lijn die je tekent om een vorm of andere lijnen te helpen tekenen. Met hulplijnen kun je de opbouw van een vorm tekenen of schetsen. Als de vormopbouw (ook wel: constructie) eenmaal duidelijk is, verwijder je ze meestal weer. VOORBEELDEN Een goede tekening heeft als basis goede hulplijnen of een goede lijnschets.

18 Symmetrie-as OMSCHRIJVING - VERKLARING Een symmetrie-as is een soort hulplijn. Deze hulplijn gebruik je om ervoor te zorgen dat links en rechts (of boven en onder) van de lijn dezelfde vormen in spiegelbeeld worden getekend. Het resultaat hiervan noem je symmetrie. VOORBEELDEN Symmetrische tekeningen zijn spiegelingen of is het spiegelbeeld rond een lijn, de symmetrie-as

19 Arcering OMSCHRIJVING - VERKLARING Wanneer je een (opper)vlak vult met veel dicht op elkaar getekend lijnen, noem je dat een arcering. Afhankelijk van de gebruikte lijnsoorten en de manier waarop je daarmee variaties toepast, heeft een arcering een eigen karakter. VOORBEELDEN Arcering een techniek die veel wordt gebruikt in pen- en potloodtekeningen, maar ook bij technieken zoals etsen en kopergravures is deze techniek belangrijk. Arcering is een combinatie van lijnen die zo verschillende dieptes, effecten en uitdrukkingen weergeven. Door middel van arcering kan onder andere schaduw worden aangebracht in een tekening. Door het aanbrengen van rechte, evenwijdige en soms gekruiste lijnen worden lichte en donkere oppervlakken gecreëerd. Hoe dichter de strepen op elkaar staan, hoe donkerder het geheel oogt. Bij het etsen, pentekenen en schetsen is het een vorm van etsen/tekenen om zo indruk te geven van: kleur of toon, licht en schaduw, lichting, stofuitdrukking, diverse combinaties hiervan.

20 Enkelvoudige arcering OMSCHRIJVING - VERKLARING Hierbij lopen de lijnen evenwijdig aan elkaar. De lijnen worden hierbij altijd horizontaal, verticaal of diagonaal geplaatst. De lijnen kunnen dichter (donkerder effect) en verder (lichter effect) van elkaar geplaatst worden. Door de lijnen de gelijke afstand onderling te geven krijg je het effect van een grijstoon. De lijnen kunnen ook van dik naar dun naast elkaar geplaatst worden wat het effect geeft van een verloop. Mogelijkheid is ook de onderlinge afstand van de lijnen steeds wat te vergroten wat ook het verloop effect geeft. VOORBEELDEN Arcering een techniek die veel wordt gebruikt in pen- en potloodtekeningen, maar ook bij technieken zoals etsen en kopergravures is deze techniek belangrijk. Arcering is een combinatie van lijnen die zo verschillende dieptes, effecten en uitdrukkingen weergeven. Door middel van arcering kan onder andere schaduw worden aangebracht in een tekening. Door het aanbrengen van rechte, evenwijdige en soms gekruiste lijnen worden lichte en donkere oppervlakken gecreëerd. Hoe dichter de strepen op elkaar staan, hoe donkerder het geheel oogt. Bij het etsen, pentekenen en schetsen is het een vorm van etsen/tekenen om zo indruk te geven van: kleur of toon licht en schaduw lichting stofuitdrukking diverse combinaties hiervan

21 Kruisarcering OMSCHRIJVING - VERKLARING De lijnen worden hierbij kruislings geplaatst op papier. Dat kan dan in combinatie met alle vormen lijnen vernoemd onder parallel-arcering. Een kruisarcering maak je met verschillende enkelvoudige arceringen. Deze teken je in lagen en in verschillende richtingen(kruislings) over elkaar heen. VOORBEELDEN Arceringen werden vroeger, maar ook nu nog, veel toegepast bij het maken van prenten. In een pentekening is arceren niet weg te denken. Het is namelijk dé manier om de diepzwarte inkt te plaatsen op het veelal witte papier. Bij oude prenten, uitgesneden uit hout, werd er veel van arcering gebruikgemaakt. In de etstechniek is deze manier van werken belangrijk en niet weg te denken daar een ets veelal uit arceringen bestaat. Arceringen in bouwkundige tekeningen geven de diverse materialen aan, bijvoorbeeld in detailtekeningen. Zo is het te zien of hard- of zachthout is bedoeld en welke muur in schoon metselwerk moet worden uitgevoerd. Afwijkende arceringen moeten in een renvooi op tekening worden gezet.

22 Lijnstructuur OMSCHRIJVING - VERKLARING Hierbij is het een combinatie van alle arceringen door elkaar mogelijk, maar wel geordend. Dikke- dunne lijnen, dicht- ver van elkaar geplaatste lijnen. Maakt niet uit maar met deze techniek is het belangrijkste dat je duidelijk ziet dat het hout, stof, steen of ander materiaal is. VOORBEELDEN Vrije-arcering Hierbij is alles mogelijk en zijn er geen beperkingen in het arceren. Het gaat er hier om het gewenste resultaat te bereiken, het effect dat op papier moet komen en de uitdrukkingen daarvan. Veel zie je deze techniek in pentekeningen maar ook de etsen vertonen veel van deze manier van werken. Bij het werken met arceringen in pentekenen zal veel gebruikgemaakt worden van deze 5 technieken maar daar wordt dan ook nog het pointillisme bijgevoegd om zo nog meer details te verkrijgen. Ook is arceren zeer belangrijk bij het schetsen omdat het snel en doeltreffend is en je een duidelijk en snel beeld krijgt van het object of landschap.

23 Beeldelement - Vlak/Vorm OMSCHRIJVING - VERKLARING Een beeldelement is een onderdeel van een tekening, schilderij of andere uiting van beeldende kunst. We onderscheiden beeldelementen die echter zelden alleen optreden. Kunstwerken zijn meestal samengesteld uit de volgende beeldelementen: de stip (punt), de streep (de lijn), de vlek (vlakke vorm), toon (licht-donkerwerking), kleur, compositie, licht, ruimte en textuur. VOORBEELDEN Bij het beeldelement het vlak wordt gekeken naar de structuur, textuur, ritme, kleur en herhaling van patronen. Termen die bij het vlak horen is regelmatige vlakvulling en onregelmatige vlakvulling. Bij regelmatige vlakvulling is een vlak volledig gevuld, zonder overlapping. Bij een onregelmatige vlakvulling loopt dit door elkaar heen. In tekeningen en illustraties wordt veel gewerkt met vlakken die gevuld zijn met diverse lijnen, structuren, plooien en herhalingen.

24 Tweedimensionale vorm OMSCHRIJVING - VERKLARING Het begrip tweedimensionaal of 2D duidt aan dat iets twee meetkundige dimensies heeft, oftewel alleen lengte en breedte. Voorbeelden van tweedimensionale dingen zijn een vierkant, een cirkel of een afbeelding, zoals een foto. Hoewel een foto zelf tweedimensionaal is, kan de afbeelding zelf wel diepte suggereren en driedimensionaal lijken. Tweedimensionaal zou als synoniem van vlak of plat kunnen worden beschouwd. VOORBEELDEN Tweedimensionale vorm = een vlak

25 Driedimensionale vorm OMSCHRIJVING - VERKLARING Uiterlijk van een voorwerp, mens of dier. Ruimtelijke voorstelling met suggestie van perspectief of diepte. VOORBEELDEN driedimensionale vorm = een ruimtelijke vorm

26 Plastische vorm OMSCHRIJVING - VERKLARING Het woord "plastisch" komt van het Grieks: "plasso". Dit wil zeggen: "uit leem kneden, vormen." Grieks - Plasso; plastikos - Latijn - plasticus Frans - plastique; Nederlands: plastisch (vorm) - plastiek ( stof ) Het woord "plastisch" staat voor: vorm kneden, het in vorm zetten, vormgeving, al wat vorm heeft. Plastische opvoeding is dus opvoeding in de vorm, de vormgeving, de kleur en de compositie. VOORBEELDEN

27 Enkelvoudige vorm OMSCHRIJVING - VERKLARING Vorm die uit één stuk bestaat. Een enkelvoudige vorm is slechts één vorm. VOORBEELDEN

28 Samengestelde vorm OMSCHRIJVING - VERKLARING Een vorm die je uit meer vormen opbouwd of samenstelt. De samenstellende delen kunnen van hetzelfde materiaal zijn, maar ook van verschillende materialen. VOORBEELDEN

29 Regelmatige vorm OMSCHRIJVING - VERKLARING Een vorm waarin je bepaalde afspraken of regels terugziet, die betrekking hebben op de maat of vorm. Alle meetkundige vormen zoals vierkant, cirkel, zeshoek, maar ook kubus, cilinder en piramide zijn regelmatige vormen. VOORBEELDEN

30 Onregelmatige vorm OMSCHRIJVING - VERKLARING Een vorm waarin je geen enkele afspraak of regel kunt terugzien die betrekking heeft op maat of vorm. VOORBEELDEN

31 Hoekige vorm OMSCHRIJVING - VERKLARING Een hoekige vorm is hoekig en dus niet rond of gebogen. VOORBEELDEN

32 Geronde vorm OMSCHRIJVING - VERKLARING Een geronde vorm is rond, afgerond en dus niet gehoekt. VOORBEELDEN

33 Open vorm OMSCHRIJVING - VERKLARING In een open vorm is lege ruimte opgenomen die licht en lucht toelaat. Hierdoor maakt de vorm een lichte indruk. Skeletvormen en frames zijn voorbeelden van open vormen. Een vlakke open vorm heeft als kenmerk dat deze vaak geen gesloten omtrek heeft en dat er restvormen aanwezig zijn. VOORBEELDEN

34 Gesloten vorm OMSCHRIJVING - VERKLARING Een gesloten vorm is een vorm zonder openingen. Een gesloten vorm maakt een massieve indruk. Een vlakke gesloten vorm heeft een gesloten omtrek en er zijn geen restvormen. VOORBEELDEN

35 Positieve vorm OMSCHRIJVING - VERKLARING De positieve vorm is de vorm die getekend of geschilderd is. Dit in tegenstelling tot negatieve vormen, die in en om de positieve vorm overblijven. VOORBEELDEN

36 Negatieve vorm OMSCHRIJVING - VERKLARING De vorm die overblijft in- en om een positieve vorm is de negatieve vorm. Voor ruimtelijke vormen geldt: de vorm die in en om een positieve vorm overblijft, bijvoorbeeld: de restvorm,de mal van een te gieten vorm. Ruimtelijke negatieve vormen trekken zich uit de ruimte terug. VOORBEELDEN

37 Restvorm OMSCHRIJVING - VERKLARING Als je vormen plaatst in een beeldvlak creëer je in de ruimte tussen de vormen een nieuwe vorm. De eigenlijke getekende vorm noem je de positieve vorm. De vorm daaromheen noem je de negatieve- of restvorm. VOORBEELDEN