Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw. Intelligente transportsystemen. een poging tot synthese. René Jacobs OCW. Synthesen N 43 / 06

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw. Intelligente transportsystemen. een poging tot synthese. René Jacobs OCW. Synthesen N 43 / 06"

Transcriptie

1 Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw OCW Intelligente transportsystemen een poging tot synthese René Jacobs Synthesen N 43 / 06

2

3 Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw Brussel Intelligente transportsystemen Een poging tot synthese door René JACOBS Publicatie N43/06 Uitgegeven door het Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw Instelling erkend bij toepassing van de besluitwet van 30 januari 1947 Woluwedal Brussel Alle rechten voorbehouden

4

5 Intelligente transportsystemen Een poging tot synthese

6

7 Inhoud Standpunt 7 Woord vooraf 9 Inleiding 11 1 FUNCTIEGEBIEDEN VAN ITS 15 2 UITROL VAN ITS Welke behoeften? Snelheid, traagheden en onzekerheden Rol van de overheden Rol van het verzekeringswezen Belemmeringen (en stimulansen?) Nieuwe spelers Verwachtingen 20 3 POTENTIEEL VAN ITS Volgens de Europese Commissie Volgens PIARC Volgens de ICTSB Volgens esafety Volgens de ERTICO 28 4 INZET EN UITDAGINGEN Mens en machine Integratie en interoperabiliteit Normalisatie en certificatie Aansprakelijkheden Bescherming van de persoonlijke levenssfeer Veiligheid van de informatie Markt en concurrentie Aanpassing van de bestuurder Gedrag Mogelijke uitwassen 32 5 NORMALISATIE EN HARMONISATIE Normeringsbestel voor ITS In België Samenwerking Aandachtspunten Beproevingsmethoden 37 5

8 Intelligente transportsystemen Een poging tot synthese 6 WEGEXPLOITATIE Veiligheid, vlotte doorstroming, efficiëntie Wegexploitatie in België De Waalse en Vlaamse gewestelijke centra 47 7 esafety ecall 55 8 GALILEO EN TOEPASSINGEN IN DE WEGENBRANCHE Voorlopers Fasering Rentabiliteit Toepassingsgebieden Dienstenpakket Uitrol Onderzoek Onenigheid over strategie en financiën 59 9 SAMENWERKING TUSSEN VOERTUIG EN INFRASTRUCTUUR Het Europees CVIS-project SNELHEID EN ITS ISA: de intelligente snelheidsbegrenzer ISA in België TOLHEFFING EN ITS De ETH-richtlijn Twee voorbeelden van tolheffing WAT BRENGT DE TOEKOMST? 81 CONCLUSIES 83 LITERATUUR 85 ENKELE WEBSITES 89 Bijlagen 1 CEN/TC 278: GEPUBLICEERDE NORMEN 91 2 AFKORTINGEN EN LETTERWOORDEN 95 6

9 Standpunt Intelligentie ten dienste van de mens Het voorliggende syntheseverslag is voor het Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw een primeur. Intelligente transportsystemen (ITS) liggen inderdaad wat buiten ons traditionele werkterrein, maar treden in het Europese vervoersgebeuren steeds meer op de voorgrond. Het is dan ook logisch dat wij ons openstellen voor een nieuwe wereld die het vak van velen in onze bedrijfstak ingrijpend zal veranderen. Zoals het rapport aangeeft, zou grootschalige, harmonieuze uitrol van innovatieve ITS-technieken de overheden die wegennetten beheren moeten helpen gemeenschappelijke strategische doelstellingen te bereiken, meer bepaald een veilig en efficiënt vervoerssysteem uit te bouwen en in stand te houden. ITS zullen het bovendien mogelijk maken het openbaar vervoer, de onderhoudsactiviteiten en de noodhulpdiensten in het algemene proces van de beheersing van het wegverkeer te betrekken. De ontwikkeling van ITS in België is bemoedigend, hoewel onvoldoende begrip en engagement nog een rem zetten op coherente uitrol van een aantal voorzieningen die een bepalende rol kunnen spelen in de verkeersveiligheid zoals het ecallsysteem. Als onderzoekscentrum nemen wij akte van de prioriteit die de Europese overheden aan ITS geven, en van de aanzienlijke middelen die zij in hun kaderprogramma s voor onderzoek en technologische ontwikkeling (KP6 en KP7) voor deze systemen uittrekken. Bundeling van kennis en kunde moet de regel worden, want nog meer dan in andere technologieën heeft op ITS-gebied niemand alle sleutels in handen. Het zou onze branche en uiteindelijk ook de weggebruiker echter schaden als ITS tot wondermiddel werd verheven en onderzoek op alle andere terreinen verwaarloosd werd. Verschillende bronnen waaronder de strategische visie van ERTRAC bevestigen dat voortzetting van de programma s voor onderzoek in de wegenbouw een must blijft om geïntegreerde oplossingen sneller te ontwikkelen. Gecoördineerde acties zijn het enige middel om de uitdagingen die de weg van de toekomst stelt met succes aan te gaan. De massale intrede van «intelligentie» in het voertuig, en morgen ook langs en in de weg, brengt ons op een keerpunt. Er wachten ons enorme uitdagingen niet alleen technologische en operationele, maar ook menselijke. Intelligentie ten dienste van de mens, en intelligente toepassing van innovatieve technieken en materialen: dat wordt de maatstaf voor wat ITS werkelijk zullen bijbrengen. Claude Van Rooten directeur-generaal Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw 7

10

11 Woord vooraf Met dit rapport over intelligente transportsystemen wordt ingegaan op een verzoek van technisch comité «Verkeer en veiligheid» van het Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw. Het bestaat uit twaalf hoofdstukken. De hoofdstukken 1 tot 5 analyseren de situatie van intelligente transportsystemen, met de functies en toepassingsmogelijkheden en met de mogelijke voordelen niet alleen voor de verkeersveiligheid, maar ook voor de doorstroming van het verkeer en voor het milieu. De uitrol van ITS wordt bekeken door het oog van verschillende organisaties. De technologische ontwikkelingen die daarmee gepaard gaan, stellen uiteraard enorme uitdagingen, die hier ter sprake komen. De stand van de normalisatie van diensten en systemen wordt opgemaakt en de trends voor de toekomst worden aangegeven. Hoofdstuk 6 is gewijd aan wegexploitatie en wegbeheer. Het inventariseert enkele systemen die de wegexploitant in staat zullen stellen de capaciteit van zijn net beter te beheren en de weggebruiker een optimaal verkeersafwikkelingsniveau aan te bieden. Het presenteert de verkeersbeheersingscentra die in Vlaanderen en Wallonië operationeel zijn. De hoofdstukken 7 en 8 richten de aandacht op twee Europese initiatieven. Enerzijds is het esafetyforum een trefpunt voor een waaier van overheids- en private instellingen die zich als taak hebben gesteld onderzoek naar en ontwikkeling en toepassing van ITS aan te moedigen. Anderzijds is de GALILEOconstellatie de hoeksteen van de ontwikkeling van tal van op satellietlokalisering gebaseerde ITS-diensten in het voertuig van morgen. In de hoofdstukken 9 tot 11 worden drie verschillende benaderingswijzen van ITS onderzocht: samenwerking tussen voertuig en infrastructuur, ITS en snelheid, en ITS en elektronische tolheffing. Hoofdstuk 12 schetst een draaiboek voor de ITS van morgen of overmorgen. Het geheel wordt afgerond met een zeer uitgebreide literatuurlijst en met twee bijlagen die respectievelijk de totnogtoe gepubliceerde Europese normen inventariseren en de talloze letterwoorden en afkortingen in de ITS-branche verklaren. N.B. Informatie is snel voorbijgestreefd, vooral op ITS-gebied. De lezer houdt er dus het best rekening mee dat de auteur half augustus 2006 de laatste hand aan dit rapport heeft gelegd. 9

12 Systèmes de transport intelligents Une tentative de synthèse «Het vervoer is van wezenlijk belang voor het functioneren van moderne economieën en heeft te maken met een permanente tegenstelling tussen een samenleving met een steeds grotere vraag naar mobiliteit en een publieke opinie die steeds meer moeite heeft met de voortdurende vertragingen en de middelmatige prestaties van een aantal diensten. Bij een nog steeds toenemende vervoersvraag kan het antwoord van de Gemeenschap niet alleen bestaan uit het aanleggen van nieuwe infrastructuur en de openstelling van markten. De noodzaak van uitbreiding enerzijds en duurzame ontwikkeling anderzijds vereist optimalisatie van de vervoerssector. Een modern vervoerssysteem moet duurzaam zijn vanuit economisch, sociaal en milieuoogpunt.» «Het Europese vervoersbeleid tot het jaar 2010: tijd om te kiezen», uit het Witboek van de Europese Commissie (5/2001) «Een aantal regio s in [ ] Europa [ ] kampen met congestie en vervuiling [die] de economische groei, de levenskwaliteit en het milieu bedreigen. Intelligente mobiliteitsoplossingen en beheersing van de vervoersvraag zullen de congestie weliswaar verlichten, maar nieuwe of betere infrastructuur zal ook nodig zijn.» «Europa duurzaam in beweging Duurzame mobiliteit voor ons continent. Tussentijdse evaluatie van het Witboek Vervoer van 2001», uit de Mededeling van de Europese Commissie (6/2006) 10

13 Inleiding De samenleving wil veiliger, vlotter en schoner verkeer. Ondanks deze rechtmatige sociale verwachtingen dalen de overheidsinvesteringen, waardoor de behoefte aan nieuwe antwoorden op traditionele uitdagingen aangewakkerd wordt. Van hun kant neigen wegbeheerders en exploitanten naar een cultuur van optimalisering van hun wegennetten. Deze verschillende factoren staan centraal in de exponentiële ontwikkeling van intelligente transportsystemen (ITS) 1. Tot het begin van de jaren 1990 werden ITS door enkele ingewijden als een zeer gespecialiseerd deelgebied van de vervoerkunde beschouwd een verzameling van een aantal enigszins ongebruikelijke technologieën. Tijdens de G7-vergadering in 1995 werden akkoorden gesloten tussen de Europese Commissie, de ERTICO 2 en de automobielindustrie. Hierdoor konden ITS een centrale plaats innemen in het Europese vervoersbeleid. Sinds 2000 zijn ITS in een stroomversnelling gekomen: van veldproeven en haalbaarheidsonderzoeken is het naar grootscheepse uitrol gegaan. In 2006 kan worden gesproken van razendsnelle vooruitgang en beginnen ITS onze manier van werken, leven en interageren fundamenteel te veranderen. In technische bewoordingen is de digitale convergentie van communicatienetwerken, media, inhouden, diensten en uitrusting volop aan de gang. De informatie wordt beschikbaar in nieuwe, verscheidene opmaken en kan op elke plaats en tijdstip worden geleverd. ITS zijn gebaseerd op drie technologieën die in volle uitbreiding zijn (zie het onderstaande kadertje): - informatietechnologie; - communicatietechnologie; - plaatsbepalingstechnologie. Informatietechnologie steunt op systemen voor automatische databaseverwerking (het rekenvermogen van microprocessors neemt toe volgens de wet van Moore: de prestaties verdubbelen om de achttien maanden). Communicatietechnologie is een verzamelbegrip voor telecommunicatietechnieken waarmee informatie kan worden verzameld, doorgestuurd en op afstand kan worden verspreid op FM, op de kortegolf of infrarood. Recentelijk zijn nieuwe technieken ten tonele verschenen zoals WiFi en mobiele telefonie, waarvan de derde generatie zich begint te ontwikkelen, en hyperfrequentiecommunicatie. Uit de informatie- en communicatietechnologie (ITC) is de telematica gegroeid, het geheel van op informatica gebaseerde of uit informatica ontstane diensten die via een telecommunicatienetwerk kunnen worden geleverd; deze leidt op haar beurt tot het begrip «intelligent» transport (eigenlijk «geïnformeerd» transport, wat een minder letterlijke, maar exacter vertaling van het Engels zou zijn) (Hernandez). Met behulp van plaatsbepalingstechnologie kan een bewegend voertuig, persoon of object worden gelokaliseerd. Men onderscheidt satellietplaatsbepaling, eventueel in combinatie met andere sensoren of bakens, en cellulaire plaatsbepaling, door middel van mobiele-telefoonnetwerken. Deze technieken banen de weg voor persoonlijk gegeolokaliseerde diensten. 1 De gebruikte afkortingen en letterwoorden worden verklaard in een bijlage bij dit rapport. 2 ERTICO: een organisatie die streeft naar gecoördineerde toepassing van telematica in Europa. 11

14 Intelligente transportsystemen Een poging tot synthese Europa laat zich niet onbetuigd: de Europese Commissie keurde in juni 2005 een nieuw strategisch raamwerk «i2010» goed, dat de grote beleidslijnen vastlegt voor een open en concurrerende digitale economie. In februari 2006 volgde het initiatief «De intelligente auto», dat de zichtbaarheid van informatie- en communicatietechnologie (ITC) moet verhogen en de veiligheids- en milieu-uitdagingen die het toegenomen weggebruik met zich meebrengt, moet aangaan. Uit het citaat in een kadertje op bladzijde 12 blijkt dat het Witboek van de Europese Commissie in 2001 al duidelijk aangaf dat de huidige vervoerssystemen onder druk staan en dat er behoefte is aan nieuwe oplossingen om naar een veiliger, doeltreffender en duurzamer bestel te evolueren. Vijf jaar later stelde de EC haar betoog wat bij, maar bevestigde zij de toenemende rol van «intelligentie» in het gebeuren. Deze ontwikkelingen openen zeer ruime perspectieven op groei en concurrentievermogen voor de hele economie. Zij impliceren een versneld proces van technologische innovatie, dat steeds meer gaat steunen op samenwerking tussen privaat en overheidsonderzoek. Wat valt er van intelligente transportsystemen te verwachten? ITS zijn gebaseerd op «intelligente» voorzieningen langs de weg of in de voertuigen. Door de communicatie tussen deze voorzieningen en de gebruiker (in hoofdzaak de bestuurder) kunnen veel problemen in het wegverkeer gemakkelijker worden opgelost. Deze problemen kunnen collectief (bijvoorbeeld een snelheidsaanpassing) of individueel (bijvoorbeeld een noodoproep) zijn. De kwaliteit en verscheidenheid van die informatie die ITS verstrekken, doen de gebruiker (niet alleen de automobilist, maar ook de exploitant van bedrijfswagenparken en de openbaarvervoergebruiker) geïnformeerde beslissingen nemen voor zijn verplaatsingen. Benevens geleiding en navitatie kunnen als voorbeelden van beschikbare informatie worden vermeld: - status van het verkeer (doorstroming, ongevallen); - mogelijke gevaren (weersgebonden of andere); - wegwerkzaamheden (onderhoud of aanleg) die het verkeer kunnen ophouden; - toegankelijkheid van parkeerruimten (en reservering van een parkeerplaats); - reistijden; - omleidingsroutes bij tijdelijke afsluiting van een wegvak. In veel ITS-toepassingen staat veiligheid centraal. Sommige zijn bedoeld om het risico op een ongeval te verkleinen (snelheidsbegrenzer, botsingswaarschuwing, remhulp), andere minder talrijk om de gevolgen van een ongeval te verlichten (intelligente veiligheidsgordels, ecall [zie 7.1]). De wegbeheerder of -exploitant kan meer capaciteit uit het huidige systeem halen en het verkeersafwikkelingsniveau op zijn wegennet zo hoog mogelijk houden door betere informatie te verstrekken. - De toepassing van ITS brengt hem ertoe de prestatie van het wegennet in real time te controleren, incidenten op wegen functioneler aan te pakken en doeltreffender methoden te hanteren om tolgelden te innen. - Hij is beter in staat personen- en goederenverkeer te bevorderen door «zachte» overgangen tussen vervoerwijzen aan te bieden. 12

15 - ITS helpen hem het vervoerssysteem tegen aanvallen te beschermen door tijdiger op menselijke bedreigingen en natuurrampen te reageren. Personen- en goederenverkeer blijven hierdoor zelfs in crisisperioden mogelijk. - Het vervoerssysteem wordt efficiënter, waardoor het brandstofverbruik afneemt en minder schadelijke stoffen worden uitgestoten. Om het duidelijk te stellen: ITS stellen de wegbeheerder in staat nieuwe strategieën voor de exploitatie van zijn wegennet uit te stippelen, of bestaande strategieën te verbeteren. Zij kunnen weliswaar de capaciteit van een weg niet sterk verhogen, maar wel helpen de theoretische capaciteit van een wegennet in zijn geheel beter te benutten! Hoever staat het onderzoek? Op Europees niveau wordt zeer druk aan onderzoek naar verkeersveiligheid gedaan, met drie grote doelstellingen. 1 De eerste, actieve veiligheid, beoogt te beletten dat ongevallen zich voordoen. Het komt er vooral op aan redelijk een aangepast rijgedrag aan te moedigen. In bepaalde projecten zijn bijvoorbeeld technische voorzieningen ontwikkeld om de rijsnelheid te verlagen of om alcohol- of geneesmiddelengebruik doeltreffend te detecteren. Andere zijn erop gericht de politie te voorzien van geavanceerde apparatuur om overtredingen beter te constateren. 2 Een tweede groep Europese onderzoekingen wil de ernst van ongevallen terugdringen (passieve veiligheid) door de veiligheidsuitrusting in voertuigen uit te breiden, de kwaliteit van wegeninfrastructuur te verbeteren en geïntegreerde systemen te ontwerpen voor verkeersveiligheidsbeheer in stedelijke gebieden. 3 Om een gepast beleid uit te stippelen, moeten beslissers kunnen uitgaan van nauwkeurige verkeersgegevens en ongevallencijfers, die tussen de landen onderling vergelijkbaar zijn. Zulke statistieken opmaken vormt een derde, specifieke uitdaging voor het Europese onderzoek. Omdat deze doelstelling buiten ITS staat, wordt zij hier enkel voor de volledigheid vermeld. Deze drie doelstellingen staan samen met vele andere in het Zevende Kaderprogramma voor Onderzoek, Technologische Ontwikkeling en Demonstratie (KP7) van de Europese Commissie (EC). Het KP7 vormt het voornaamste werktuig van de Unie om Europees onderzoek in te financieren. 13

16 Intelligente transportsystemen Een poging tot synthese Bij wijze van vergelijking toont het hiernavolgende taartdiagram de verdeling over de respectieve onderzoeksthema s die de EC voor de besteding van de totale KP7-begroting voorstelt. Opvallend zijn de grote aandelen van informatie- en communicatietechnologie (ICT) (28,5 %) en vervoer (13 %). Te onderstrepen valt dat het ICT-gedeelte dat specifiek voor wegen en wegverkeer bestemd is vrij klein uitvalt, omdat ICT massaal aanwezig is op talloze andere gebieden van menselijke activiteit (mechanische onderdelen, medische apparatuur, speelgoed, enz.). Voorts moet «vervoer» in de multimodale context worden gezien dus niet alleen over de weg, maar ook per spoor, te water en in de lucht ITC 12,756 m 28,5 % 2 Voeding, landbouw, biotechnologie 2,472 m 6 % 3 Gezondheid 8,373 m 18 % 4 Veiligheid en ruimte 3,987 m 9 % 5 Sociaaleconomische wetenschappen 798 m 2 % 6 Vervoer 5,981 m 13 % 7 Milieu en klimaatveranderingen 2,552 m 6 % 8 Energie 2,951 m 7 % 9 Nanowetenschappen, nanotechnologie,materialen, nieuwe productietechnieken 4,865 m 11 % Figuur 1: Aandeel van ITC in het KP7 van de EC Bron: Ferreira, EC DG INFSO, 5/

17 HOOFDSTUK 1 FUNCTIEGEBIEDEN VAN ITS De toepassingen van ITS zijn legio. Zij kunnen worden gerubriceerd in diensten of functies, die tot doel hebben de investeringen in en de exploitatie en het gebruik van de verschillende vervoerwijzen te verbeteren. In de onderstaande tabel zijn tachtig voorbeelden van fundamentele systemen geïnventariseerd en in vijftien functiegebieden ondergebracht. Verkeersbeheersing Beheersing van weersinvloeden Informatie en navitatie- en geleidingshulp Rijtaakondersteuning en bestuurderscontrole Vracht- of wagenparkbeheer Milieucontrole Videobewaking Vraagbeheersing Verkeerstelling/-classificatie Rijstrookbeheer en coördinatie van verkeerslichten Toeritdosering («ramp metering») Verlichtingsbeheer Parkeerbeheer Congestieheffing Handhaving Informatieverspreiding (wisselborden, enz.) Bewaking, monitoring en weersverwachting Verkeersregeling Reactie en behandeling Informatieverspreiding Informatie vóór het vertrek Informatie onderweg Geleiding Navigatie Toerisme en gebeurtenissen Rijassistentie (ESP, zichtverbeterend systeem, enz.) Antibotsingsradar Koerscontrole Waarschuwing bij rijstrookafwijking (LDW) Adaptieve cruise control (ACC) Snelheidsbegrenzer (ISA) Remassistentie Parkeerhulp Adaptieve verlichting, in bochten Vermoeidheidsdetector Rijbewijsbeheer Elektronische inklaring Elektronische inspecties Wagenparkverrichtingen en -beheer Voertuig- en vrachtopsporing Terugvinden van gestolen voertuigen Veiligheidscontroles Opsporen en voorspellen van verontreiniging Emissieverlaging Informatieverspreiding Incidentbeheersing Crisisbeheersing Verrichtingen en onderhoud Ongevallenpreventie Databeheer Openbaarvervoerbeheer Handhaving Elektronische inning Intermodaliteit Bewaking en detectie (AID) Mobilisering en reactie Bijstand Vrijmaken en heropening Informatieverspreiding Reconstructie van ongevallen en aansprakelijkheidsbepaling Noodmelding ecall Beheer van hulpdienstvoertuigen Eerstehulpdiensten Gevaarlijke stoffen (ADR) Reactie en herstel Informatieverspreiding Erfgoedbeheer Beheer van werkzaamheden Waarschuwingsinstallatie geometrie van de weg Overwegen Botswaarschuwing op kruispunten Bescherming van voetgangers Waarschuwing voor fietsers Waarschuwing voor dieren Informatieverspreiding (wisselborden, RDS-TMC, CVIS, enz.) Archivering Multimodale informatie Vraagbeheersing Combikaartenverkoop Reizigersveiligheid Wagenparkbeheer Groene golf voor voorrang Plaatsbepaling van voertuigen Organisatie van het onderhoud Snelheid, door rood rijden, enz. Elektronische tolheffing Reisgeldbetaling Parkeergeldbetaling Veelzijdige betaalsystemen (benzine, verzekeringen, enz.) Verrichtingen in het goederenverkeerscentrum Doorvoerverrichtingen Verrichtingen aan internat. grenzen Voertuiglokalisering Vracht-wegconnectorsystemen Tabel 1: Voorbeelden van functiegebieden van ITS OCW 15

18 Intelligente transportsystemen Een poging tot synthese De International Standards Organization heeft in haar ontwerpnorm ISO een lijst van elf gebieden voorgesteld: 1. Verkeersinformatie en -geleiding: verstrekken van statische en dynamische informatie over het transportwegennet inclusief de keuzemogelijkheden tussen vervoerwijzen aan de gebruiker. 2. Verkeersbeheersing: beheersen van de beweging van voertuigen, reizigers en voetgangers in het hele vervoersnet. 3. Boordsystemen: verhogen van de veiligheid en doeltreffendheid van verrichtingen door middel van waarschuwingen en hulp aan de bestuurder of aan het verkeersbeheersingscentrum. 4. Vrachtvervoer: beheer van vrachtvoertuigverrichtingen, vracht- en wagenparkbeheer. 5. Openbaar vervoer: openbaarvervoerdiensten en verstrekken van operationele informatie aan de exploitant en de gebruiker, ook over de multimodale aspecten. 6. Urgenties: diensten voor de aanpak van incidenten die als urgenties mogen worden bestempeld. 7. Elektronische inning van heffingen: transacties en reserveringen voor vervoerdiensten. 8. Veiligheid van de gebruikers: bescherming van vervoergebruikers, inclusief voetgangers en kwetsbare verkeersdeelnemers (VRU s). 9. Beheersing van weersinvloeden en milieufactoren: systemen om weers- en milieuomstandigheden te bewaken en te melden. 10. Rampenbeheersing en -coördinatie: activiteiten in de wegenbranche bij natuurrampen, verstoring van de openbare orde of terroristische aanslagen. 11. Nationale veiligheid: activiteiten om lichamelijk letsel of materiële of operationele schade die personen of installaties bij natuurrampen, verstoring van de openbare orde of terroristische aanslagen kunnen oplopen of hebben opgelopen, te voorkomen of te beperken. Verhoging van zowel de actieve als de passieve veiligheid staat in veel ITS-functies centraal. Preventieve en actieve veiligheid ONGEVAL Passieve veiligheid Na ongeval Informatie Ondersteuning Interventie Preventief rijden Waarschuwings- en hulpsystemen Actieve voertuigbesturing Veiligheidssystemen Hulpverleningssystemen en -diensten Ongevalskans Ongevallenpreventie Verzachting van botsingen Bescherming van de inzittenden Verlichting van de gevolgen Toepassingen Verkeersinfo (RTTI) Navigatie Geleiding Adaptieve cruise control Wisselborden Vermoeidheidsdetector Adaptatieve verlichting Antibotsingsradar (ESP) Remassistentie Botswaarschuwing Elektronische stabiliteit Gevarenwaarschuwing Rijstrookwaarschuwing Intelligente geleideconstructies Snelheidsbegrenzer Veiligheidsgordels Adaptieve airbags Opruimen van wrakken ecall Verkeersdoorstroming Dynamische verkeersbeheersing Samenwerking weg-voertuig Automatische incidentdetectie Energieabsorberende materialen Gegevensregistreerapparaat (black box) Figuur 2: ITS in actieve en passieve veiligheid Bron: escope, Norm ISO/TR :1999 Transportinformatie- en controlesystemen Referentiemodel architectuur voor de TICS-sector Deel 1 : TICS-basisdiensten

19 HOOFDSTUK 2 UITROL VAN ITS Hoe kunnen autoconstructeurs ertoe worden overhaald ITS-uitrusting en diensten aan te bieden, en gebruikers ze te kopen? Waarom zouden wegexploitanten en dienstverleners in zeer dure infrastructuur moeten investeren? Hoe kan ervoor worden gezorgd dat de talloze niet-technische vragen die ITS oproepen niet evenveel hinderpalen vormen voor een wereldwijde uitrol van deze technologie? Hoe kan men er zeker van zijn dat in vitro ontwikkelde ITS-oplossingen bij de productie concurrerend en bij de aankoop betaalbaar zullen zijn? Welke weg moet worden gevolgd om van de huidige toestand via een tussenfase, waarin de penetratie van de systemen een kritische massa bereikt, te evolueren naar grootschalige of zelfs wereldwijde operationele uitrol, die doorzichtig blijft en zich aan de marktwetten houdt? In één woord, dat er duizend vervangt: hoe komt het dat de telematica haar beloften niet sneller waarmaakt? 2.1 Welke behoeften? De uitrol van ITS van het ontwerp, de ontwikkeling en de evaluatie van systemen tot zij op de markt komen roept een reeks niet-technische vragen op. Veel investeringen in ITS zijn mislukt doordat zij de verwachtingen van de klant niet inlosten, hoewel zij technisch efficiënt waren. Het is van fundamenteel belang dat de werkelijke behoeften van de gebruiker tevoren uit een fijne analyse worden bepaald. Bij deze analyse kunnen verschillende criteria worden gehanteerd, waaraan elke nieuwe dienst zou moeten voldoen: - interoperabele gegevensopmaken en uitrusting; - stevig, veilig en fouttolererend ontwerp; - uitbreidbaar met nieuwe uitrusting of functies; - nuttig, bruikbaar, gunstig onthaald bij de gebruiker; - aanpasbaar aan de evoluerende behoeften van de gebruiker; - blijvende technologie: de dienstverlening moet in de tijd en in de ruimte kunnen worden gehandhaafd; - duurzaam; - voor zoveel mogelijk klanten toegankelijk (koopprijs); - veilig, dit wil zeggen geen gevaar opleverend voor personen of het milieu; - beveiligd tegen storingen en aanvallen van buitenaf; - universeel: elk systeem moet ook buiten de lands- of regiogrenzen blijven functioneren. 2.2 Snelheid, traagheden en onzekerheden De snelheid van technologische ontwikkelingen doet soms vrezen voor «zelfkannibalisme» van de markt, doordat elke nieuwigheid weer meer en beter belooft dan haar voorgangers. Onder meer deze bezeten drang naar steeds meer en beter doet de consument naar sciencefictionproducten grijpen, ten koste van beproefde apparatuur. Kan deze overhaasting tot tegenstellingen of zelfs tot trouweloosheid leiden? RDS-TMC werd rond 2003 eindelijk operationeel, maar zijn zelfverklaarde opvolger DAB maakte toen al zijn opwachting en lokte meteen diverse spelers. De industrie schept haar eigen onzekerheden wanneer zij aankondigt dat technologie die nog maar pas is ingevoerd al verouderd is, vaak nog voordat de investering voldoende heeft kunnen renderen Deze situatie heeft als ander, voor de hand liggend gevolg dat de uitrol van systemen en diensten (en van de overeenkomstige markten) voortdurend vertraagd wordt. 17

20 Intelligente transportsystemen Een poging tot synthese Het klinkt paradoxaal, maar ook de invoering van ITS kan als «traag» worden bestempeld. Veel intelligente voorzieningen die met veel poeha in de media zijn voorgesteld, hebben het zeer moeilijk om zich op de markt door te zetten. Zo bijvoorbeeld heeft het vijfentwintig jaar geduurd eer het ABS-systeem redelijk was doorgedrongen, had het elektronische stabilisatieprogramma (ESP) tien jaar nodig om een marktaandeel van 40 % te bereiken en is adaptieve cruise control (ACC) na vijfentwintig jaar nog steeds in ontwikkeling, met een zeer geringe marktpenetratie. De redenen voor deze «traagheid» zijn bekend: - wettelijke belemmeringen; - gebrek aan wettelijke of financiële stimulansen; - zeer zware concurrentie in de autobranche; - hoge kostprijs van intelligente systemen; - bescherming van de privacy; - gebrek aan informatie, waardoor de vraag klein blijft; - gebrek aan standaardisatie. De Europese Commissie is zich bewust van het probleem en startte onlangs een dubbele kwantitatieve en kwalitatieve enquête, met ontnuchterende eerste resultaten 4 : - verkeersveiligheid «verkoopt» niet: zij leidt niet tot aankoopbeslissingen; - moderne voertuigen worden reeds als zeer veilig beschouwd; - veiligheid is een recht, geen toemaatje dat als optie moet worden gekocht; - geen vertrouwen in elektronische snufjes, twijfel aan de efficiëntie, zorgen om het onderhoud; - enige vrees voor mogelijke overlading door te veel actieve waarschuwingssystemen; - sommige bestuurders zijn bang dat zij hun vrijheid en verantwoordelijkheid zullen verliezen. 2.3 Rol van de overheden De federale, gewestelijke of zelfs gemeentelijke overheden kunnen op verschillende niveaus in de uitrol van ITS meespelen. En de rol die zij vervullen, kan van velerlei aard zijn: - rol van regulator, door de verdeling van de aansprakelijkheden, de regels voor het gebruik en de als aansporing bedoelde hulpmaatregelen vast te leggen; - rol van exploitant, door zich te engageren voor de kwaliteit van de informatieverstrekking en een klimaat te scheppen dat gunstig is voor privé-investeringen en een gratis universele wegeninformatiedienst met waarschuwingsberichten van de overheid; - rol van partner, zowel op financieel als op industrieel vlak, door onderzoek, opleiding en informatieverstrekking te bevorderen; - rol van architect, die door middel een open architectuur vooral wat de interfaces betreft het ontstaan van functionele normen en interoperabiliteit in de hand werkt; - rol van beoordelaar, door monitoringcentra in te stellen om de effecten van de uitrol te volgen en door gemeenschappelijke methoden en criteria uit te werken die door alle medespelers worden geaccepteerd Kwalitatieve enquête (april 2006) in zes landen (DE, UK, FR, SF, IT, PL). De resultaten van deze kwalitatieve enquête worden in de herfst van 2006 gepubliceerd.

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 15 mei 2000 (23.05) (OR. pt) 8439/00 LIMITE TRANS 71 ENT 66

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 15 mei 2000 (23.05) (OR. pt) 8439/00 LIMITE TRANS 71 ENT 66 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 5 mei 2000 (23.05) (OR. pt) 8439/00 LIMITE TRANS 7 ENT 66 NOTA van: aan: Betreft: het voorzitterschap de delegaties Ontwerp-resolutie van de Raad betreffende de vergroting

Nadere informatie

titel Smart Mobility op de weg: ontwikkelingen in vogelvlucht Onno Tool Rijkswaterstaat Toekomst van de Wegbeheerder 11 oktober 2017, Zwolle

titel Smart Mobility op de weg: ontwikkelingen in vogelvlucht Onno Tool Rijkswaterstaat Toekomst van de Wegbeheerder 11 oktober 2017, Zwolle titel Smart Mobility op de weg: ontwikkelingen in vogelvlucht Onno Tool Rijkswaterstaat Toekomst van de Wegbeheerder 11 oktober 2017, Zwolle 1 Inhoud Waar hebben wij het over? Ontwikkelingen in vogelvlucht

Nadere informatie

de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie

de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie Raad van de Europese Unie Brussel, 9 juni 2017 (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2017/0115 (CNS) 10175/17 ADD 4 FISC 136 TRANS 263 IA 104 VOORSTEL van: ingekomen: 1 juni 2017 aan: Nr. Comdoc.: Betreft:

Nadere informatie

Commissie interne markt en consumentenbescherming. van de Commissie interne markt en consumentenbescherming. aan de Commissie vervoer en toerisme

Commissie interne markt en consumentenbescherming. van de Commissie interne markt en consumentenbescherming. aan de Commissie vervoer en toerisme EUROPEES PARLEMENT 2009-2014 Commissie interne markt en consumentenbescherming 16.10.2013 2013/0166(COD) ONTWERPADVIES van de Commissie interne markt en consumentenbescherming aan de Commissie vervoer

Nadere informatie

Crash Course Smart Mobility: ontwikkelingen in vogelvlucht

Crash Course Smart Mobility: ontwikkelingen in vogelvlucht Crash Course Smart Mobility: ontwikkelingen in vogelvlucht Chris de Veer strategisch adviseur smart mobility Provincie Noord-Holland WOW-dag 5 oktober 2017 1 Waar komen we vandaan? 2 Waar komen we vandaan?

Nadere informatie

verkeer veilige veiligheid verbindingen BIJLAGE 6: TAG CLOUDS MOBILITEIT staat stad stiptheid stress tijd tram trein treinen uur veilig

verkeer veilige veiligheid verbindingen BIJLAGE 6: TAG CLOUDS MOBILITEIT staat stad stiptheid stress tijd tram trein treinen uur veilig flexibiliteit genoeg geraken gezondheid goed goede goedkoop grote BIJLAGE 6: TAG CLOUDS MOBILITEIT Grafische voorstelling open antwoorden andere belangrijke zaken bij verplaatsingen aankomen aansluiting

Nadere informatie

Hoge Raad voor Vrijwilligers over het EYAA 2012 (European Year of Active Ageing 2012)

Hoge Raad voor Vrijwilligers over het EYAA 2012 (European Year of Active Ageing 2012) Hoge Raad voor Vrijwilligers over het EYAA 2012 (European Year of Active Ageing 2012) De Hoge Raad voor Vrijwilligers (HRV) kijkt relatief tevreden terug op 2011, het Europees Jaar voor het Vrijwilligerswerk.

Nadere informatie

9994/17 dau/gra/fb 1 DG E 2A

9994/17 dau/gra/fb 1 DG E 2A Raad van de Europese Unie Brussel, 8 juni 2017 (OR. en) 9994/17 TRANS 252 RESULTAAT BESPREKINGEN van: aan: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties nr. vorig doc.: 8666/1/17 REV 1 TRANS 158

Nadere informatie

Inventarisatie evaluaties stedelijk verkeersmanagement

Inventarisatie evaluaties stedelijk verkeersmanagement Inventarisatie evaluaties stedelijk verkeersmanagement Een overzicht van de beschikbare kennis Florence Bloemkolk, Henk Taale 21 juni 2018 Stedelijk verkeersmanagement: wat is het? CROW: Verkeersmanagement

Nadere informatie

Grensoverschrijdende territoriale samenwerking: België Duitsland Ierland Frankrijk Luxemburg Nederland Verenigd Koninkrijk Zwitserland

Grensoverschrijdende territoriale samenwerking: België Duitsland Ierland Frankrijk Luxemburg Nederland Verenigd Koninkrijk Zwitserland MEMO/08/76 Brussel, 7 februari 2008 Grensoverschrijdende territoriale samenwerking: België Duitsland Ierland Frankrijk Luxemburg Nederland Verenigd Koninkrijk Zwitserland 1. Operationeel programma voor

Nadere informatie

De verkeersveiligheid in 2008

De verkeersveiligheid in 2008 Kabinet van de Staatssecretaris PERSCONFERENTIE VAN 25 FEBRUARI 2009 De verkeersveiligheid in 2008 Resultaten van de Verkeersveiligheidsbarometer Etienne SCHOUPPE Staatssecretaris voor Mobiliteit Voorzitter

Nadere informatie

(Voor de EER relevante tekst)

(Voor de EER relevante tekst) L 185/6 UITVOERINGSVERORDENING (EU) 2015/1136 VAN DE COMMISSIE van 13 juli 2015 tot wijziging van Uitvoeringsverordening (EU) nr. 402/2013 betreffende de gemeenschappelijke veiligheidsmethode voor risico-evaluatie

Nadere informatie

Nationaal beleid voor transport veiligheid. Pieter van Vliet

Nationaal beleid voor transport veiligheid. Pieter van Vliet Nationaal beleid voor transport veiligheid Pieter van Vliet Zonder transport geen economische ontwikkeling Nationaal Verkeer en VervoersPlan: Nota mobiliteit 2002 2020 Meerjaren planning van infrastructuur

Nadere informatie

Betere doorstroming door communicerende auto's

Betere doorstroming door communicerende auto's Betere doorstroming door communicerende auto's Road & City door Redactie MobilityMatters 18-06-2015 Minder files, meer verkeersveiligheid en meer reiscomfort technologie gaat autorijden de komende jaren

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2009 2010 22 112 Nieuwe Commissievoorstellen en initiatieven van de lidstaten van de Europese Unie Nr. 937 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN BUITENLANDSE

Nadere informatie

Het Mobiliteitsplan Vlaanderen De strategische doelstelling verkeersveiligheid. A. Carpentier, M. Govaerts & G. Wets

Het Mobiliteitsplan Vlaanderen De strategische doelstelling verkeersveiligheid. A. Carpentier, M. Govaerts & G. Wets Het Mobiliteitsplan Vlaanderen De strategische doelstelling verkeersveiligheid A. Carpentier, M. Govaerts & G. Wets Inhoud Achtergrond Strategische doelstelling verkeersveiligheid Operationele doelstellingen

Nadere informatie

Doodsoorzaak: VERKEER

Doodsoorzaak: VERKEER Doodsoorzaak: VERKEER V erkeersongevallen zijn wereldwijd de belangrijkste niet aan ziekte gebonden doodsoorzaak. De VN legden zich daarom met de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen een stevige ambitie

Nadere informatie

ImFlow: BELEIDSMATIG VERKEERS MANAGEMENT

ImFlow: BELEIDSMATIG VERKEERS MANAGEMENT ImFlow: BELEIDSMATIG VERKEERS MANAGEMENT Uw doelstellingen onder controle De slimme, duurzame stad Imflow zal de huidige manier van verkeersmanagement rigoureus veranderen. Effectief en duurzaam vervoer

Nadere informatie

EEN STUKJE. Van daaruit ontstonden de «merci-platen GESCHIEDENIS KENT U AL IN1910 BEDACHT MICHELIN DE VOLGENDE FEITEN? DE VERKEERSPALEN, DIE NU

EEN STUKJE. Van daaruit ontstonden de «merci-platen GESCHIEDENIS KENT U AL IN1910 BEDACHT MICHELIN DE VOLGENDE FEITEN? DE VERKEERSPALEN, DIE NU 1 EEN STUKJE GESCHIEDENIS AL IN1910 BEDACHT MICHELIN DE VERKEERSPALEN, DIE NU NOG ALTIJD LANGS DE FRANSE WEGEN STAAN OM DE RICHTING AAN TE GEVEN. Van daaruit ontstonden de «merci-platen» met op beide zijden

Nadere informatie

BIJLAGE EEN CONCEPT VOOR DUURZAME STEDELIJKE MOBILITEITSPLANNING. bij de

BIJLAGE EEN CONCEPT VOOR DUURZAME STEDELIJKE MOBILITEITSPLANNING. bij de EUROPESE COMMISSIE Brussel, 17.12.2013 COM(2013) 913 final ANNEX 1 BIJLAGE EEN CONCEPT VOOR DUURZAME STEDELIJKE MOBILITEITSPLANNING bij de MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD,

Nadere informatie

Smart mobility Hoe maakt smart mobility het wegennet futureproof? Emile Oostenbrink en John Boender

Smart mobility Hoe maakt smart mobility het wegennet futureproof? Emile Oostenbrink en John Boender Smart mobility Hoe maakt smart mobility het wegennet futureproof? Emile Oostenbrink en John Boender 16 januari 2019 Programma 1. Welkom 2. Presentatie Smart mobility? 3. Discussie 4. Presentatie Effecten

Nadere informatie

ITS EN VERKEERSVEILIGHEID Ei van Columbus of Zwaard van Damocles? 21 april 2016

ITS EN VERKEERSVEILIGHEID Ei van Columbus of Zwaard van Damocles? 21 april 2016 ITS EN VERKEERSVEILIGHEID Ei van Columbus of Zwaard van Damocles? 21 april 2016 ITS EN VERKEERSVEILIGHEID Ei van Columbus of Zwaard van Damocles? Ei van Columbus of Zwaard van Damocles? Doel van de workshop:

Nadere informatie

Gebruik van ITS bij de noodplanning van de Brusselse wegentunnels: praktijkervaring en toekomstvisie Alain Broes Directeur Mobiliteitscentrum

Gebruik van ITS bij de noodplanning van de Brusselse wegentunnels: praktijkervaring en toekomstvisie Alain Broes Directeur Mobiliteitscentrum Gebruik van ITS bij de noodplanning van de Brusselse wegentunnels: praktijkervaring en toekomstvisie Alain Broes Directeur Mobiliteitscentrum Brecht Debusschere Hoofd Operationele Exploitatie Date Overzicht

Nadere informatie

ONTWERPVERSLAG. NL In verscheidenheid verenigd NL 2013/2174(INI)

ONTWERPVERSLAG. NL In verscheidenheid verenigd NL 2013/2174(INI) EUROPEES PARLEMENT 2009-2014 Commissie economische en monetaire zaken 25.9.2013 2013/2174(INI) ONTWERPVERSLAG over de verzekering tegen natuurlijke en door de mens veroorzaakte rampen (2013/2174(INI))

Nadere informatie

NL In verscheidenheid verenigd NL A8-0341/45. Amendement. Roger Helmer, David Coburn namens de EFDD-Fractie

NL In verscheidenheid verenigd NL A8-0341/45. Amendement. Roger Helmer, David Coburn namens de EFDD-Fractie 9.12.2015 A8-0341/45 45 Overweging H H. overwegende dat klimaatverandering, niet-concurrerende energieprijzen en de bijzonder grote afhankelijkheid van onbetrouwbare leveranciers uit derde landen een bedreiging

Nadere informatie

Anti-ongevalsystemen voor vrachtauto's

Anti-ongevalsystemen voor vrachtauto's Anti-ongevalsystemen voor vrachtauto's Grootschalige praktijkproef met het oog op vermindering ongevallen, meer veiligheid en een positief effect op doorstroming Samenvatting Het ministerie van Verkeer

Nadere informatie

Internet of Everything (IoE) Top 10 inzichten uit de Value at Stake-analyse (Analyse potentiële waarde) van IoE voor de publieke sector door Cisco

Internet of Everything (IoE) Top 10 inzichten uit de Value at Stake-analyse (Analyse potentiële waarde) van IoE voor de publieke sector door Cisco Internet of Everything (IoE) Top 10 inzichten uit de Value at Stake-analyse (Analyse potentiële waarde) van IoE voor de publieke sector door Cisco Joseph Bradley Christopher Reberger Amitabh Dixit Vishal

Nadere informatie

ICT en Fiets: Veilig Fietsgebruik in Europa

ICT en Fiets: Veilig Fietsgebruik in Europa Ronald Jorna Martijn te Wierik Henk Jan Zoer Introductie Looptijd: juni 2011 - november 2012 Subsidie van Europese Commissie DG MOVE Partners: Mobycon, Universiteit van Hasselt, Universiteit van Rome,

Nadere informatie

Zittingsdocument B7-0000/2013 ONTWERPRESOLUTIE. naar aanleiding van vraag voor mondeling antwoord B7-0000/2013

Zittingsdocument B7-0000/2013 ONTWERPRESOLUTIE. naar aanleiding van vraag voor mondeling antwoord B7-0000/2013 EUROPEES PARLEMENT 2009-2014 Zittingsdocument 22.4.2013 B7-0000/2013 ONTWERPRESOLUTIE naar aanleiding van vraag voor mondeling antwoord B7-0000/2013 ingediend overeenkomstig artikel 115, lid 5, van het

Nadere informatie

Commissie werkgelegenheid en sociale zaken. van de Commissie werkgelegenheid en sociale zaken. aan de Commissie vervoer en toerisme

Commissie werkgelegenheid en sociale zaken. van de Commissie werkgelegenheid en sociale zaken. aan de Commissie vervoer en toerisme Europees Parlement 2014-2019 Commissie werkgelegenheid en sociale zaken 2017/ 0122(COD) 8.12.2017 ONTWERPADVIES van de Commissie werkgelegenheid en sociale zaken aan de Commissie vervoer en toerisme over

Nadere informatie

EUROPEES PARLEMENT. Commissie regionaal beleid, vervoer en toerisme. Voorstel voor een besluit (COM(2001) 94 C5-0087/2001 2001/0053(COD))

EUROPEES PARLEMENT. Commissie regionaal beleid, vervoer en toerisme. Voorstel voor een besluit (COM(2001) 94 C5-0087/2001 2001/0053(COD)) EUROPEES PARLEMENT 1999 2004 Commissie regionaal beleid, vervoer en toerisme 9 oktober 2001 PE 301.826/comp.1 COMPROMISAMENDEMENT 1 Ontwerpadvies (PE 301.826) Pierre Jonckheer over het meerjarenkaderprogramma

Nadere informatie

Palletways Express distributie van palletzendingen

Palletways Express distributie van palletzendingen Palletways Express distributie van palletzendingen Het netwerk van Palletways Europe strekt zich uit over de Benelux, Noord-Frankrijk en West-Duitsland. Londen BELGIË NEDERLAND Hamburg Nijmegen DUITSLAND

Nadere informatie

Binnen het bestek van deze doelstelling is een specifieke actie van de lidstaten en de Commissie voorzien om gezamenlijk:

Binnen het bestek van deze doelstelling is een specifieke actie van de lidstaten en de Commissie voorzien om gezamenlijk: EUROPESE INHOUD IN WERELDWIJDE NETWERKEN COÖRDINATIEMECHANISMEN VOOR DIGITALISATIEPROGRAMMA'S DE BEGINSELEN VAN LUND: CONCLUSIES VAN DE VERGADERING VAN DESKUNDIGEN, LUND, SWEDEN, 4 APRIL 2001 Het eeurope

Nadere informatie

DEEL 1: Mobiliteit en Verkeersveiligheid in Vlaanderen. Universiteit Hasselt Bachelor- en master Verkeerskunde

DEEL 1: Mobiliteit en Verkeersveiligheid in Vlaanderen. Universiteit Hasselt Bachelor- en master Verkeerskunde DEEL 1: Mobiliteit en Verkeersveiligheid in Vlaanderen Universiteit Hasselt Bachelor- en master Verkeerskunde www.uhasselt.be/verkeerskunde Algemene situatie Wereldwijd: ± 1 milj. verkeersdoden/jaar 11

Nadere informatie

Internet of Everything (IoE) Top 10 inzichten uit de Cisco-enquête IoE Value Index (Index voor IoE-waarde) onder besluitvormers uit 12 landen

Internet of Everything (IoE) Top 10 inzichten uit de Cisco-enquête IoE Value Index (Index voor IoE-waarde) onder besluitvormers uit 12 landen Internet of Everything (IoE) Top 10 inzichten uit de Cisco-enquête IoE Value Index (Index voor IoE-waarde) onder 7.500 besluitvormers uit 12 landen Joseph Bradley Jeff Loucks Andy Noronha James Macaulay

Nadere informatie

Samenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s

Samenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s Samenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s In een globaliserende economie moeten regio s en ondernemingen internationaal concurreren. Internationalisatie draagt bij tot de economische

Nadere informatie

ebook Vier manieren waarop een GPSvoertuigvolgsysteem de productiviteit en salarisadministratie verbetert

ebook Vier manieren waarop een GPSvoertuigvolgsysteem de productiviteit en salarisadministratie verbetert ebook Vier manieren waarop een GPSvoertuigvolgsysteem de productiviteit en salarisadministratie verbetert Inleiding In een tijd waarin het moeilijk is om financiering rond te krijgen en er in elke sector

Nadere informatie

Commissie industrie, onderzoek en energie. van de Commissie industrie, onderzoek en energie

Commissie industrie, onderzoek en energie. van de Commissie industrie, onderzoek en energie EUROPEES PARLEMENT 2009-2014 Commissie industrie, onderzoek en energie 14.12.2010 2010/2211(INI) ONTWERPADVIES van de Commissie industrie, onderzoek en energie aan de Bijzondere Commissie beleidsuitdagingen

Nadere informatie

ACTIEPLAN 2011 -- 2020

ACTIEPLAN 2011 -- 2020 Verkeersveiligheid GEWE STELIJK ACTIEPLAN 2011 -- 2020 SGVV BHG Strategische en operationele goedgekeurd door de Regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest op 3 maart 2011 1Verminderen van de verkeerssnelheid

Nadere informatie

MINISTERIE VAN VERKEER EN INFRASTRUCTUUR

MINISTERIE VAN VERKEER EN INFRASTRUCTUUR Publicatie : 2002-07-17 MINISTERIE VAN VERKEER EN INFRASTRUCTUUR 26 JUNI 2002. - Koninklijk besluit houdende oprichting van een Federale Commissie voor de Verkeersveiligheid en een Interministerieel Comité

Nadere informatie

IPv6 Nieuwsbrief 29 november 2012

IPv6 Nieuwsbrief 29 november 2012 IPv6 Nieuwsbrief 29 november 2012 Deze nieuwsbrief mag gratis en onbeperkt verspreid worden, maar is in eerste instantie bedoeld om de IT-managers, projectleiders en netwerkverantwoordelijken van de Belgische

Nadere informatie

Hierbij gaat voor de delegaties Commissiedocument COM(2005) 431 definitief.

Hierbij gaat voor de delegaties Commissiedocument COM(2005) 431 definitief. RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 19 september 2005 (21.09) (OR. en) 12383/05 TELECOM 93 TRANS 178 ENT 116 MI 114 INGEKOMEN DOCUMENT van: mevrouw Patricia BUGNOT, directeur, namens de secretaris-generaal

Nadere informatie

Verkeersveiligheid: aantal verkeersdoden in de EU nog nooit zo laag - Europa maakt nu ook werk van een strategie voor gewonden in het verkeer

Verkeersveiligheid: aantal verkeersdoden in de EU nog nooit zo laag - Europa maakt nu ook werk van een strategie voor gewonden in het verkeer EUROPESE COMMISSIE PERSBERICHT Brussel, 19 maart 2013 Verkeersveiligheid: aantal verkeersdoden in de EU nog nooit zo laag - Europa maakt nu ook werk van een strategie voor gewonden in het verkeer Het aantal

Nadere informatie

Preview. De vragenlijst kan uitsluitend online worden ingevuld.

Preview. De vragenlijst kan uitsluitend online worden ingevuld. Preview. De vragenlijst kan uitsluitend online worden ingevuld. Vragenlijst "Een tussentijdse herziening van Europa 2020 - het standpunt van de EU-regio's en -steden" Achtergrond De tussentijdse herziening

Nadere informatie

M{ZD{ 6 203920_14R1_MAZ6_V2_COVERS.indd 1-3 25/03/2015 11:59:20

M{ZD{ 6 203920_14R1_MAZ6_V2_COVERS.indd 1-3 25/03/2015 11:59:20 M{ZD{ 6 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 1 2 3 7 6 4 5 18 19 SKYACTIV TECHNOLOGY 20 21 6 1 7 5 2 4 3 8 22 23 DE VEILIGSTE PLEK OP DE WEG Elke Mazda die we produceren beschikt over een reeks intelligente

Nadere informatie

Ontwerp Mobiliteitsplan Vlaanderen

Ontwerp Mobiliteitsplan Vlaanderen Ontwerp Mobiliteitsplan Vlaanderen KADER=MOBILITEITSDECREET Lange termijnplan (20-jaar en doorkijk op LT) Opmaak door gewestelijke planningscommissie (PC) en via participatietraject (participatiebeginsel)

Nadere informatie

SMART MOBILITY: INNOVATIES IN STEDELIJKE MOBILITEIT. ir. Bart Vuijk

SMART MOBILITY: INNOVATIES IN STEDELIJKE MOBILITEIT. ir. Bart Vuijk SMART MOBILITY: INNOVATIES IN STEDELIJKE MOBILITEIT ir. Bart Vuijk TNO: MISSIE TNO verbindt mensen en kennis om innovaties te creëren die de concurrentiekracht van bedrijven en het welzijn van de samenleving

Nadere informatie

Fiche 4: Mededeling Normalisatiepakket Europese normen voor de 21e eeuw

Fiche 4: Mededeling Normalisatiepakket Europese normen voor de 21e eeuw Fiche 4: Mededeling Normalisatiepakket Europese normen voor de 21e eeuw 1. Algemene gegevens a) Titel voorstel Normalisatiepakket: mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees

Nadere informatie

Nederlandstalige samenvatting (summary in Dutch language)

Nederlandstalige samenvatting (summary in Dutch language) Nederlandstaligesamenvatting 145 Nederlandstaligesamenvatting (summaryindutchlanguage) Reizen is in de afgelopen eeuwen sneller, veiliger, comfortabeler, betrouwbaarder, efficiënter in het gebruik van

Nadere informatie

C-ITS in het OV De coöperatieve bus. 6 oktober 2016

C-ITS in het OV De coöperatieve bus. 6 oktober 2016 C-ITS in het OV De coöperatieve bus 6 oktober 2016 Agenda 1. Smart Mobility en C-ITS 2. Vragen 3. Daimler Showcase 4. What s next Trends in mobiliteit Zelfrijdende auto Internet of things Mobility as a

Nadere informatie

Waarom zijn er meer files in Brussel terwijl het aantal auto s op de weg vermindert?

Waarom zijn er meer files in Brussel terwijl het aantal auto s op de weg vermindert? 06 VRAAG Mobiliteitsdiagnose in Brussels Hoofdstedelijk Gewest Oktober 2017 Waarom zijn er meer files in Brussel terwijl Net zoals de meeste Europese grootsteden heeft het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Nadere informatie

Automatische piloot bij Mercedes-Benz: nieuwe testmethode voor modernste veiligheidssystemen

Automatische piloot bij Mercedes-Benz: nieuwe testmethode voor modernste veiligheidssystemen Geautomatiseerd rijden maakt testprocessen efficiënter en veiliger Automatische piloot bij Mercedes-Benz: nieuwe testmethode voor modernste veiligheidssystemen Met het oog op toekomstige generaties van

Nadere informatie

betreffende de geautomatiseerde, gemotoriseerde voertuigen (driverless vehicles)

betreffende de geautomatiseerde, gemotoriseerde voertuigen (driverless vehicles) ingediend op 219 (2014-2015) Nr. 1 23 januari 2015 (2014-2015) Voorstel van resolutie van Peter Van Rompuy, Annick De Ridder, Mathias De Clercq, Bert Maertens, Dirk de Kort en Björn Anseeuw betreffende

Nadere informatie

Gedragsbeinvloeding In-car advies. Marieke Martens (Universiteit Twente en TNO)

Gedragsbeinvloeding In-car advies. Marieke Martens (Universiteit Twente en TNO) Gedragsbeinvloeding In-car advies Marieke Martens (Universiteit Twente en TNO) Verkeer op Nederlandse wegen Congestie: 2 miljard Euro 42 miljoen VVUs Vraag neemt naar verwachting nog toe Hoe beter gebruik

Nadere informatie

Draagvlak voor aanpassingen van de verkeersbelasting in Vlaanderen/België?

Draagvlak voor aanpassingen van de verkeersbelasting in Vlaanderen/België? Draagvlak voor aanpassingen van de verkeersbelasting in Vlaanderen/België? Frank Van Thillo 2004: voorstel invoering wegenvignet 2 Invoering van een wegenvignet ter vervanging van de verkeersbelasting,

Nadere informatie

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD EN HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD EN HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EUROPESE COMMISSIE Brussel, 21.8.2014 COM(2014) 527 final MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD EN HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ over de EU-strategie en het actieplan

Nadere informatie

Fiche 9: Mededeling EU strategie voor coöperatieve intelligente transportsystemen

Fiche 9: Mededeling EU strategie voor coöperatieve intelligente transportsystemen Fiche 9: Mededeling EU strategie voor coöperatieve intelligente transportsystemen 1. Algemene gegevens a) Titel voorstel Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch

Nadere informatie

Verkeersveiligheidsbeleid in Vlaanderen

Verkeersveiligheidsbeleid in Vlaanderen Verkeersveiligheidsbeleid in Vlaanderen Gilbert Bossuyt 26-11-2003 HUIDIGE VLAAMSE SITUATIE (2001) 848 verkeersdoden (binnen 30 dagen) 6.573 doden en zwaar gewonden 44.643 slachtoffers 32.073 letselongevallen

Nadere informatie

München. Gewestelijk mobilteitsplan -Dec. 2017

München. Gewestelijk mobilteitsplan -Dec. 2017 83 Stadsperimeter Brussel München 84 Visitekaart o Bevolking: " Stad: 1.400.000 (sterke groei verwacht tegen 2030) " Grootstedelijk gebied: 5.500.000 o Netwerk " Regionale treinen: 14 lijnen " Metro: 6

Nadere informatie

FLEETBAROMETER Nederland

FLEETBAROMETER Nederland 1 FLEETBAROMETER 2016 Nederland 2 Inhoudsopgave I KENMERKEN VAN HET WAGENPARK p.16 II FINANCIERING p.35 III TELEMATICA EN MOBIELE APPS p.43 IV VEILIGHEID p.55 V ZELFRIJDEND VOERTUIG p.59 VI PERSPECTIEVEN

Nadere informatie

Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid. van de Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid

Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid. van de Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid Europees Parlement 2014-2019 Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid 14.7.2016 2015/2103(I) ONTWERPADVIES van de Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid aan de

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 22 november 2006 (24.11) (OR. en) 15258/06 SAN 240. NOTA het Comité van permanente vertegenwoordigers

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 22 november 2006 (24.11) (OR. en) 15258/06 SAN 240. NOTA het Comité van permanente vertegenwoordigers RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 22 november 2006 (24.11) (OR. en) 15258/06 SAN 240 NOTA van: het Comité van permanente vertegenwoordigers aan: de Raad nr. vorig doc.: 15253/1/06 REV 1 SAN 236 nr. Comv.:

Nadere informatie

VR DOC.0850/1BIS

VR DOC.0850/1BIS VR 2017 0809 DOC.0850/1BIS DE VLAAMSE MINISTER VAN MOBILITEIT, OPENBARE WERKEN, VLAAMSE RAND, TOERISME EN DIERENWELZIJN NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: - Ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering

Nadere informatie

LETSELPREVENTIE-ONDERZOEK: SYMPTOOMBESTRIJDING OF NOODZAAK?

LETSELPREVENTIE-ONDERZOEK: SYMPTOOMBESTRIJDING OF NOODZAAK? LETSELPREVENTIE-ONDERZOEK: SYMPTOOMBESTRIJDING OF NOODZAAK? Inleiding ter gelegenheid van het bezoek van Staatsecretaris Drs. J. F. Scherpenhuizen aan het Instituut voor Wegtransportmiddelen TNO op 25

Nadere informatie

Brussel, COM(2018) 109 final ANNEX 1 BIJLAGE. bij

Brussel, COM(2018) 109 final ANNEX 1 BIJLAGE. bij EUROPESE COMMISSIE Brussel, 8.3.2018 COM(2018) 109 final ANNEX 1 BIJLAGE bij MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, DE EUROPESE CENTRALE BANK, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 31 305 Mobiliteitsbeleid Nr. 262 BRIEF VAN DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING DE VLAAMSE MINISTER VAN MOBILITEIT, OPENBARE WERKEN, VLAAMSE RAND, TOERISME EN DIERENWELZIJN NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Standpuntbepaling van de Vlaamse Regering betreffende het ontwerp van

Nadere informatie

Een kruispunt. is geen jungle

Een kruispunt. is geen jungle Een kruispunt is geen jungle Bebouwde kommen bevatten allerhande kruispunten waar verschillende types weggebruikers elkaar ontmoeten. Door de drukte en de verscheidenheid van het verkeer is het gevaar

Nadere informatie

Project Transumo A15 Van Maasvlakte naar Achterland Innovatie input TU Delft

Project Transumo A15 Van Maasvlakte naar Achterland Innovatie input TU Delft Project Transumo A15 Van Maasvlakte naar Achterland Innovatie input TU Delft Satish K. Beella, René van Someren september 2008 Inhoudsopgave Introductie 3 Schematisch overzicht transportpreventie (goederen)

Nadere informatie

BIJLAGE. bij MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO'S

BIJLAGE. bij MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO'S EUROPESE COMMISSIE Straatsburg, 25.10.2016 COM(2016) 710 final ANNEX 2 BIJLAGE bij MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ

Nadere informatie

WORLDWIDE MONITORING & CONTROL

WORLDWIDE MONITORING & CONTROL WORLDWIDE MONITORING & CONTROL HOE ZORGT U VOOR PROACTIEVE ONDERHOUD EN SERVICE? 2 KANSEN EN BEDREIGINGEN VAN DEZE TIJD Globalisering: Digitalisering: Customization: Automatisering: Technologieën: Internationaal

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 28 mei 2008 (04.06) (OR. en) 9935/08 SOC 316 COMPET 194

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 28 mei 2008 (04.06) (OR. en) 9935/08 SOC 316 COMPET 194 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 28 mei 2008 (04.06) (OR. en) 9935/08 SOC 316 COMPET 194 VERSLAG van: het Comité van permanente vertegenwoordigers (1e deel) aan: de Raad EPSCO Nr. vorig doc.: 9081/08

Nadere informatie

ebook Wat Is Telematica?

ebook Wat Is Telematica? ebook Wat Is Telematica? Wat is telematica? Laten we bij het begin beginnen. Telematics, of telematica, is letterlijk een combinatie van de woorden telecommunicatie en informatica. Het is de technologie

Nadere informatie

Hernieuwbare energie in Brussel

Hernieuwbare energie in Brussel Hernieuwbare in Brussel Achtergrond en vooruitzichten Hernieuwbare in Brussel: welke opportuniteiten voor de bouwbedrijven? Afdeling Energie, Lucht, Klimaat en Duurzame gebouwen F. Cornille 19/10/2017

Nadere informatie

Workshop Afstemmen van ruimte en mobiliteit. Mobiliteit tussen regio s met een stedelijk karakter 23/11/15

Workshop Afstemmen van ruimte en mobiliteit. Mobiliteit tussen regio s met een stedelijk karakter 23/11/15 Workshop Afstemmen van ruimte en mobiliteit Mobiliteit tussen regio s met een stedelijk karakter 23/11/15 BRV strategische visie Het Vlaams ruimtelijk beleid maakt zich sterk voor een goede integratie

Nadere informatie

Lichtvisie voor Vlaamse autosnelwegen

Lichtvisie voor Vlaamse autosnelwegen Lichtvisie voor Vlaamse autosnelwegen Erik De Bisschop, Eva Van den Bossche, Ethel Claeyssens 11/09/2013 Voor de lichtvisie Doorgaande verlichting on-off op basis van een vast uurrooster Behalve R0, R1

Nadere informatie

Deeleconomie De FOD Economie in het midden van de puzzel

Deeleconomie De FOD Economie in het midden van de puzzel Deeleconomie De FOD Economie in het midden van de puzzel Een innovatief economisch model, een opportuniteit voor ondernemers en consumenten Opdracht van de FOD Economie In een steeds veranderende Belgische

Nadere informatie

M{ZD{ CX-5 203919_14R1_MAZ_CX5_V2_COVERS.indd 1-3 03/02/2015 17:50:14

M{ZD{ CX-5 203919_14R1_MAZ_CX5_V2_COVERS.indd 1-3 03/02/2015 17:50:14 M{ZD{ CX-5 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 1 5 2 4 3 18 19 SKYACTIV TECHNOLOGY 20 21 6 1 7 5 2 3 4 8 22 23 DE VEILIGSTE PLEK OP DE WEG Elke Mazda die we maken is voorzien van over een reeks intelligente

Nadere informatie

R-89-25 Ir. A. Dijkstra Leidschendam, 1989 Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid SWOV

R-89-25 Ir. A. Dijkstra Leidschendam, 1989 Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid SWOV SCHEIDING VAN VERKEERSSOORTEN IN FLEVOLAND Begeleidende notitie bij het rapport van Th. Michels & E. Meijer. Scheiding van verkeerssoorten in Flevoland; criteria en prioriteitsstelling voor scheiding van

Nadere informatie

EuroRAP Road Protection Score

EuroRAP Road Protection Score EuroRAP Road Protection Score Samenvatting Verkeersveiligheid staat hoog op de Europese en de Nederlandse agenda. Het European Road Assessment Programme (EuroRAP) wil eraan bijdragen om de verkeersveiligheid

Nadere informatie

intelligent software for monitoring centres

intelligent software for monitoring centres intelligent software for monitoring centres Waarom UMO? Binnen Europa en daarbuiten hebben landen te maken met de vergrijzing. Daardoor stijgt de zorgvraag in het komende decennium sterk. Hoe wordt die

Nadere informatie

Drie domeinen als basis voor onze toekomstige veiligheid De genoemde trends en game changers raken onze veiligheid. Enerzijds zijn het bedreigingen, anderzijds maken zij een veiliger Nederland mogelijk.

Nadere informatie

VR DOC.0389/1BIS

VR DOC.0389/1BIS VR 2019 2903 DOC.0389/1BIS VR 2019 2903 DOC.0389/1BIS DE VLAAMSE MINISTER VAN MOBILITEIT, OPENBARE WERKEN, VLAAMSE RAND, TOERISME EN DIERENWELZIJN NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: - Ontwerp van besluit

Nadere informatie

Intelligent Transport Systems (ITS) Hoe innovaties in voertuigtechniek en ICT de toekomst van mobiliteit gaan bepalen

Intelligent Transport Systems (ITS) Hoe innovaties in voertuigtechniek en ICT de toekomst van mobiliteit gaan bepalen IA Brussel Davy Pieters, meer informatie: www.ianetwerk.nl Intelligent Transport Systems (ITS) Hoe innovaties in voertuigtechniek en ICT de toekomst van mobiliteit gaan bepalen Auteur: Edoardo Felici (Rijkstrainee),

Nadere informatie

Klimaat en mobiliteitsknoop verzoenbaar? ir. Jan Bosschem, CEO ORI

Klimaat en mobiliteitsknoop verzoenbaar? ir. Jan Bosschem, CEO ORI Ronde tafel Vlaamse Klimaattop 25 oktober 2016 Klimaat en mobiliteitsknoop verzoenbaar? ir. Jan Bosschem, CEO ORI Advies- en ingenieursbureaus Bureaux d ingénierie et de consultance Houston! We have a

Nadere informatie

INZAKE VERKEER EN VEILIGHEID

INZAKE VERKEER EN VEILIGHEID WEGVERVOER: VOORSCHRIFTEN INZAKE VERKEER EN VEILIGHEID De Europese Unie heeft zich ten doel gesteld een Europese ruimte voor verkeersveiligheid tot stand te brengen in de loop van de periode 2010-2020.

Nadere informatie

EUROPESE UNIE HET EUROPEES PARLEMENT

EUROPESE UNIE HET EUROPEES PARLEMENT EUROPESE UNIE HET EUROPEES PARLEMENT DE RAAD Brussel, 18 juni 2007 (OR. en) 2006/0183 (COD) PE-CONS 3620/07 TRANS 169 CODEC 531 WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE INSTRUMENTEN Betreft: RICHTLIJN VAN HET EUROPEES

Nadere informatie

De auto als actuator

De auto als actuator De auto als actuator Martie van der Vlist Goudappel Coffeng BV mvdvlist@goudappel.nl Rolf Krikke Quest-TC rolf@quest-tc.nl Samenvatting De auto als actuator Communicatiemiddelen in de auto worden gebruikt

Nadere informatie

Precompetitieve. ITS domein. Monitoring en. Smart Mobility. Krachten bundelen voor de mobiliteit van de toekomst

Precompetitieve. ITS domein. Monitoring en. Smart Mobility. Krachten bundelen voor de mobiliteit van de toekomst Precompetitieve Monitoring en samenwerking evaluatie van in het ITS domein Smart Mobility Leren van elkaar, voortbouwen op eerdere resultaten Krachten bundelen voor de mobiliteit van de toekomst Raamwerk

Nadere informatie

ARUP studie Groningen 2013

ARUP studie Groningen 2013 ARUP studie Groningen 2013 Strategie voor structurele versteviging van gebouwen Nederlandse samenvatting Issue 17 januari 2014 Nederlandse samenvatting 1 Inleiding Dit rapport omvat een samenvatting van

Nadere informatie

PIJLER 2 Verkeersveiligheidsaudits (VVA) en

PIJLER 2 Verkeersveiligheidsaudits (VVA) en Pagina 33 van 126 PIJLER 2 sveiligheidsaudits (VVA) en inspecties (VVI) (Fiche 8) Veilige wegen kunnen verkeersonveilige situaties vermijden en voorkomen. veiligheidsaudits vormen de basis van het ontwerpproces

Nadere informatie

CO2 uitstoot per klant Tolheffingen per klant Lege kilometers Gereden kilometers per stop en klant Transport- of voertuigkosten per stop en klant

CO2 uitstoot per klant Tolheffingen per klant Lege kilometers Gereden kilometers per stop en klant Transport- of voertuigkosten per stop en klant Hoe kun je de race tegen de klok winnen? HOE KUN JE DE RACE TEGEN DE KLOK WINNEN? PTV. The Mind of Movement De PTV Group levert software en consultancy diensten voor transport, logistiek en geomarketing.

Nadere informatie

De Herziening van de Eurovignetrichtlijn

De Herziening van de Eurovignetrichtlijn De Herziening van de Tijl Dendal Departement Mobiliteit en Openbare Werken Afdeling Beleid, team intelligent en duurzaam transport CCIM stakeholder event, klimaat & transport, Brussel, 12 maart 2018 1

Nadere informatie

Rapport DE ANTIFILE-APP

Rapport DE ANTIFILE-APP Rapport DE ANTIFILE-APP Rapport over een klacht over de minister van Infrastructuur en Milieu (Rijkswaterstaat) Datum: 19 augustus 2015 Rapportnummer: 2015/125 2 Klacht Verzoeker klaagt erover dat een

Nadere informatie

8975/15 dau/ons/as 1 DG G 3 C

8975/15 dau/ons/as 1 DG G 3 C Raad van de Europese Unie Brussel, 19 mei 2015 (OR. en) 8975/15 NOTA van: aan: RECH 142 COMPET 229 MI 320 TELECOM 120 het Comité van permanente vertegenwoordigers (1e deel) Raad nr. vorig doc.: 8409/15

Nadere informatie

Commissie juridische zaken. aan de Commissie industrie, onderzoek en energie

Commissie juridische zaken. aan de Commissie industrie, onderzoek en energie EUROPEES PARLEMENT 2009-2014 Commissie juridische zaken 25.6.2013 2013/2063 (INI) ONTWERPADVIES van de Commissie juridische zaken aan de Commissie industrie, onderzoek en energie inzake het vrijmaken van

Nadere informatie

Boodschap uit Gent voor Biodiversiteit na 2010

Boodschap uit Gent voor Biodiversiteit na 2010 Boodschap uit Gent voor Biodiversiteit na 2010 Belgisch voorzitterschap van de Europese Unie: Conferentie over Biodiversiteit in een veranderende wereld 8-9 september 2010 Internationaal Conventiecentrum

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510 WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE INSTRUMENTEN Betreft: Resolutie van de Raad en de vertegenwoordigers van de regeringen

Nadere informatie

Beheer en onderhoud. 4 onafhankelijke onderzoeken: 1. Federal Highway Administration. 2. Low Cost Measures. 3. Warnke Studie. 4.

Beheer en onderhoud. 4 onafhankelijke onderzoeken: 1. Federal Highway Administration. 2. Low Cost Measures. 3. Warnke Studie. 4. Beheer en onderhoud 4 onafhankelijke onderzoeken: 1. Federal Highway Administration (US Department of Transportation, Verenigde Staten) 2. Low Cost Measures (Elsamex Spanje) 3. Warnke Studie (Deutsche

Nadere informatie

Samenvatting ... Het gebruik van de trein nam sinds 1985 eveneens fors toe met meer dan een verdubbeling van het aantal treinkilometers.

Samenvatting ... Het gebruik van de trein nam sinds 1985 eveneens fors toe met meer dan een verdubbeling van het aantal treinkilometers. Samenvatting... De mobiliteit van Nederlanders groeit nog steeds, maar niet meer zo sterk als in de jaren tachtig en negentig. Tussen 2000 en 2008 steeg het aantal reizigerskilometers over de weg met vijf

Nadere informatie