Normaal jaar maar regionaal zeer nat en vaak onweer

Transcriptie

1 Jaaroverzicht 2012 Normaal jaar maar regionaal zeer nat en vaak onweer Klaas Ybema, Harm Zijlstra Het afgelopen jaar voldeed in veel gevallen keurig aan de normale waarden. Normaal is in dit opzicht de periode Vergelijken we met oudere normalen, dan was het opnieuw veel te zacht. Ten opzichte van andere zeer warme jaren van de laatste pakweg 25 jaar was 2012 echter onopvallend. In het algemeen was het ietsje zonniger dan normaal en wat aan de natte kant. In het westen en noordwesten was het echter extreem nat met plaatselijk meer dan 1100 mm neerslag, terwijl het in het binnenland (Overijssel, Gelderland) aan de droge kant was. Het aantal dagen met onweer mag niet onvermeld blijven, want dat was wél extreem. Schiphol bleef slechts 1 dag onder het nationale jaarrecord. Temperatuur De Bilt had een vrijwel normale gemiddelde temperatuur met 10.3 C (n = 10.1). Dit is een 17 e plaats sinds 1900 (en ook sinds 1988). De relatief warmste maanden waren daar januari (+1.8, 16 e na 1900), maart (+2.1, 3 e ), mei (+1.4, 8 e ), augustus (+1.0, 11 e ) en december (+1.3, 22 e ). Koud of koel waren februari (-2.5, 23 e ) en april (- 0.8, 53 e ). Februari lijkt onopvallend, maar kende een markante vorstperiode, compleet met landelijke koudegolf. Desondanks kwam de maandtemperatuur in De Bilt boven nul uit (0.8). Het laatste jaar met een negatief februarigemiddelde blijft daar 1991 (-0.8 C). Van de seizoenen was alleen de afwijkend van de normale waarde (+0.9, 6 e plaats na 1900). In de andere seizoenen werden de koelere maanden min of meer gecompenseerd door de zachtere. De Bilt berekende een gemiddelde maximumtemperatuur van 14.2 C. Normaal is eentiende lager. Landelijk waren de uitersten 12.4 C te Hoorn- Terschelling en Lauwersoog tot 14.8 in Eindhoven (+0.3) en Ell. Beschutte stations in het binnenland kwamen tot 15.0 of hoger, zie de amateurtabel. Het gemiddeld minimum bedroeg in De Bilt 6.2 C (normaal 6.0). Dit cijfer varieerde van 5.0 C (n = 5.2) te Twente-vv tot 8.4 (8.3) te Vlissingen. Het aantal vorstdagen in De Bilt was 50 tegen normaal 58. Door de vorstperiode was februari de beste maand qua vorstdagen. De Bilt had er 15 (+2), het landgemiddelde was 14.5 Tabel 1. Temperatuur (De Bilt) jaar (normaal) gem. temperatuur afwijking max max max min. < min <= min <= max < Tabel 2. Temperatuur (extremen) > maximum (maand) < minimum (maand) 14.1 (01) Westdorpe (02) Lelystad-vv 31.1 (05) Meddo -5.1 (04) Deelen 36.7 (08) Ell 1.0 (06) Twente-vv 30.4 (09) Homoet -6.4 (10) Twente-vv (+2.0). Met name maart kende weinig vorst met landelijk gemiddeld slechts 2.4 dagen (8.1 normaal). De Bilt noteerde 15 dagen met matige vorst, tegen normaal 13. Daarvan waren er 12 in februari. Strenge vorst kwam in De Bilt alleen voor in februari. Lelystad-vv en Maastricht-vv kenden 11 zulke dagen, in Zeeland was dat plaatselijk 1. Vlissingen ging het minst ver onderuit met een laagste minimum van Dat was daar de eerste strenge vorst sinds Toen gebeurde dat in januari (3x, met als laagste -12.1). Ook de aantallen ijsdagen waren boven normaal. De Bilt had er 13, een overschot van 5 op jaarbasis. Daarvan vielen er 11 in februari (+9). Het landelijk gemiddelde in februari was 10.7 ijsdagen (+8.2). Zie ook figuur 4. De Bilt had 77 warme dagen (20+). Dit is daar een tekort van 8 dagen, vooral veroorzaakt door het ontbreken van weer in juni en juli. De laatste maand kon dit niet meer goedmaken, met 28 dagen en een landgemiddelde van 26.9 (+5.4). Arcen en Ell waren weer de landelijke toppers met 103 dagen, zie figuur 5. Het aantal se dagen bedroeg in De Bilt 24, een tekort van 2. Landelijk was dat gelijk aan normaal, zie figuur 6. Augustus was ook in dit opzicht de beste maand van 2012 (landge-

2 Fig. 1 Gemiddelde temperatuur Gemiddeld 10.1 Normaal 10.0 Vlissingen 10.8 Winsum 9.3 Fig. 2 Afwijking temperatuur Gemiddeld +0.1 Arcen / Heino +0.3 Plaatselijk kust 0 Fig. 3 Aantal vorstdagen Gemiddeld 46 Normaal 56 Twente 72 Vlissingen 18 Fig. 4 Aantal ijsdagen Gemiddeld 13 Normaal 9 Diverse plaatsen 15 Vlissingen 9 Fig. 5 Aantal dagen 20 graden Gemiddeld 77 Normaal 77 Arcen / Ell 103 Hoorn-Terschelling 43 Fig. 6 Aantal dagen 25 graden Gemiddeld 23 Normaal 23 Arcen / Ell 38 Hoorn-Tersch. / Vlieland 6 middelde was 8.3, normaal 6.6). Het aantal tropische dagen lag duidelijk onder normaal. Het landelijk gemiddelde was 2.4 (normaal 3.6). Ell had er nog 5 (35.5 C op 18 augustus en 36.7 op 19). In het noorden werd plaatselijk de 30 graden niet bereikt. Terschelling had een jaarmaximum van 28.4 C, Laaksum Luchtdruk De luchtdruk in De Bilt was gemiddeld vrijwel normaal met hpa (-0.2). De landelijke uitersten waren (0.0) te Maastricht-vv en (-0.3) op Vlieland en Terschelling. De uiterste uurwaarden in De Bilt waren (1 nov) en (7 feb). Wind De landgemiddelde wind bedroeg 4.3 m/s. Dit varieerde van 3.0 m/s te Heino en 7.8 m/s op Vlieland. Net als in 2011 was de gemiddelde luchtverplaatsing 1.9 m/s uit het zuidwesten. Normaal is 1.4 m/s uit dezelfde richting.

3 Fig. 7 Uren zon Gemiddeld 1714 Normaal 1626 Stavoren 1894 Deelen 1560 Fig. 8 Afwijking zon Gemiddeld +88 Stavoren +148 De Bilt +8 Fig. 9 Dagen onweer Gemiddeld 34 Normaal 26 Schiphol 51 Plaatselijk < 20 Tabel 3. Zonneschijn De Bilt aantal uren / zonloze dagen 224 (+25) 21 (-12) 497 (-6) 11 (+1) 577 (-11) 1 (-3) 331 (+16) 8 (-9) jaar 1610 (+8) 48 (-16) Tabel 4 Zonneschijn (extremen) > aantal uren 271 Stavoren 593 Stavoren 697 De Kooy 381 Vlissingen < aantal uren Zonneschijn en straling 206 Maastricht-vv 476 Deelen 552 Deelen 317 Hoorn-Terschelling De Bilt berekende 1610 uren zon. Dit was ongeveer normaal. De en maart waren nog zonnig verlopen, maar in de rest van het jaar was het, met uitzondering van september, normaal of te somber. Met name april (-52 uren) en juni (-36) boekten in De Bilt aanzienlijke tekorten. Kende De Bilt een overschot van slechts 8 uren, elders was het relatief zonniger. In het noorden liep het overschot op jaarbasis op tot 120 uren, zie figuur 8. Over het hele jaar was Stavoren de zonnigste meetplaats, met name door de en de. Zie verder figuur 7. De globale straling was in De Bilt kj/cm 2 (normaal 353.9). Landelijk liep dit uiteen van te Deelen tot kj/cm 2 te Stavoren. Onweer Het aantal dagen met onweer in De Bilt bedroeg 36, normaal is 31. Schiphol kende het landelijk hoogste aantal met maar liefst 51 zulke dagen. Het was slechts 1 dag minder dan het landelijk record (De Bilt 1957 en Baexem 1910). Per station werden gemiddeld 34 berekend (Fig. 9). Op in totaal 132 dagen kon binnen onze landsgrenzen onweer worden gehoord (normaal 107). Deze eeuw was dat alleen hoger in 2005 (135). Tabel 5. Onweer (extremen) > aantal dagen 11 Schiphol 14 Wilhelminadorp 26 Lelystad 12 Schiphol Tabel 6. Dagen onweer Nederland 25 (+10) 28 (+2) 54 (+13) 28 (+3) Neerslag De Nederlandse gebiedsneerslag werd berekend op 937 mm, een teveel van 90 mm. In Gelderland was het plaatselijk 90 mm of meer te droog. In het noordwesten van Friesland was het voor veel plaatsen het natste jaar sinds tenminste Zie ook tabel 7. Tabel 7. Natste kalenderjaren (Harlingen; 1901-nu) Tabel 8. Relatief natst / droogst Harlingen Frl +351 Hollum-Ameland Frl +335 Herbayum Frl +330 Wapenveld Gel -94 Apeldoorn Gel -95 Hengelo-Gel Gel -103

4 Tabel 9. Natste en droogste plaatsen Bergen NH 1197 Zaandam-Hembrug NH 1187 Hollum-Ameland Frl 1182 Herbayum Frl 1162 Obdam NH 1159 Amsterdam-HB NH 1156 Harlingen Frl 1146 Lijnden NH 1136 Drachten Frl 1127 Assendelft NH 1125 Leiden ZH 1124 Heemstede NH 1121 Hengelo-Gel Gel 758 Markelo Ov 758 Weerselo Ov 756 Vlagtwedde Gr 755 Heibloem L 753 Denekamp Ov 750 Roermond L 750 Schoonebeek Dr 742 Montfort L 731 Buchten L 730 Echt L 725 Almen Gel 723 De neerslag-duur was in De Bilt 700 uren (n = 663). De grootste afwijkingen kwamen op naam van december (+73) en maart (-45). Leeuwarden kende de hoogste neerslagduur met 767 uur. Tabel 10. Districtsgemiddelden Waddeneilanden Fryslân-vasteland Groningen Drente Overijssel Veluwe Oost-Gelderland Betuwe Utrecht Flevoland + IJsselmeer Noord-Holland (excl. Texel) Zuid-Holland Zeeland Westelijk Noord-Brabant Oostelijk Noord-Brabant Limburg-laag Limburg-hoog Nederland Diversen Het aantal dagen met ergens in Nederland sneeuw was 48 tegen normaal 69. Het stationsgemiddelde was ongeveer 18, normaal 25. Het benaderd weercijfer van De Bilt was vrijwel normaal met 5.9 (-0.1), maar wel de laagste waarde sinds De uiterste waarden in dit opzicht waren 5.3 (Vlieland) en 6.5 (Heino). Fig. 10 Neerslag Gemiddeld 937 Normaal 847 Bergen 1197 Almen 723 Tabel 11. Neerslag jaar (normaal) landgemiddelde afwijking neerslagduur (De Bilt) afwijking Tabel 12. Neerslag (extremen) > seizoensom < seizoensom > etmaalsom (maand) 346 Kootwijk 185 Tollebeek 45 (12) Westdorpe-AWS Winschoten 218 Prinsenbeek 88 Ezinge 76 (05) St. Anthonis 488 Zaandam-Hembr. 190 Buchten 110 (08) St. Annaparochie 467 Bergen 138 Oss 51 (10) Buchten

5 JAAR 2012 Temperatuur max min Neerslag dagen Aantal dagen met Bedekking Weercijfer max gem min > max < max > min < min ijsd. < 0-10 Tot. > etm mi ha on nv sn sd > sn gem zl zo gem 1 9 De Bilt Britsum STR Laaksum BTR Lemmer STR Leeuwarden-Zuiderburen Str Opeinde VTR Schettens VTR Workum STr Delfzijl StR Groningen-Beijum StR Roodeschool VTR Ten Post STR Winsum VTR Assen-N STR Oosterhesselen STR IJsselmuiden StR Markelo BTR Nijverdal STR Wilsum STR Bennekom-N STR Borculo STR ½ Eerbeek BTR t Harde STR Hattemerbroek STR Malden STR Neede STr Ruurlo STR Bilthoven-N STR Woudenberg BTR Zaandam STR Groot-Ammers BTR Hendrik-Ido-Ambacht StR Hoogvliet STR ½ Nieuwerkek a/d Ijssel STR Rozenburg STR Sluis Str V Berkel-Enschot StR Fijnaart STR Overloon BTR Prinsenbeek STR Montfort StR Meteorologisch jaar: Winsum VTR Den Ham STR