DE RENTABILITEIT VAN DE BANKEN ONDER DE LOEP

Transcriptie

1 DE RENTABILITEIT VAN DE BANKEN ONDER DE LOEP Freddy Van Den Spiegel Professor - VUB - Vlerick - Febelfin Academy

2 RENTABILITEIT VAN BANKEN ONDER DE LOEP Specificiteit van bankbalans en V&W

3 EEN VEREENVOUDIGDE BANKBALANS ACTIVA PASSIVA Cash en liquide activa Eigen vermogen Leningen Deposito s Trading portefeuille Wholesale funding

4 VEREENVOUDIGDE INKOMENSSTROMEN VOOR EEN BANK Inkomen uit: Rentemarge Ontvangen rente van leningen betaalde rente op deposito s en andere Renterisico, kredietrisico, liquiditeitsrisico, renterisico, operationeel risico Commissie-inkomsten Inkomen uit financiële diensten (betaalverrichtingen, effectenverrichtingen voor cliënten, betaalverkeer) Operationeel risico Financiële transacties (gedreven door cliënten en proprietary) Markt risico

5 Specificiteit van bankbalans en V&W Regels voor het bankboek versus trading boek Belang van hedging regels

6 RENTABILITEIT VAN BANKEN ONDER DE LOEP Specificiteit van bankbalans en V&W Principes van de oude regelgeving

7 Principes van de oude regelgeving Algemene governance regels Focus op solvabiliteit en liquiditeit

8 Micro prudentiële regulering/toezicht. Kern is solvabiliteit en liquiditeit: Voldoende eigen vermogen om verliezen te absorberen zonder deposito s in gevaar te brengen Voldoende liquide activa om opgevraagde deposito s terug te betalen

9 EEN VEREENVOUDIGDE BANKBALANS ACTIVA PASSIVA Cash en liquide activa Eigen vermogen Leningen Deposito s Trading portefeuille Wholesale funding

10 Principes van de oude regelgeving Algemene governance regels Focus op solvabiliteit en liquiditeit Solvabiliteit volgens Bazel I

11 Micro prudentiële regulering/toezicht Een voorbeeld: vereist eigen vermogen voor een leningportefeuille TYPE LENING BEDRAG RISICOGEWICHT RWA Overheidsobligaties % Hypothecaire leningen Investeringskredieten % 100% Gewogen risico 3500 Vereist eigen vermogen: 3500 x 8% = 280 (RWA: risicogewogen activa, risk weighted assets)

12 Principes van de oude regelgeving Algemene governance regels Focus op solvabiliteit en liquiditeit Solvabiliteit volgens Bazel I Liquiditeitsregels: overgelaten aan nationaal toezicht

13 RENTABILITEIT VAN BANKEN ONDER DE LOEP Specificiteit van bankbalans en V&W Principes van de oude regelgeving De nieuwe regels sinds 2008

14 Micro prudentiële regulering/toezicht Basel I was snel verouderd wegens de ontwikkeling van nieuwe financiële producten: de gedefinieerde risicocategorieën gaven niet langer de echte risico s weer Kredietrisico werd complexer met nieuwe afgeleide financiële producten (opties, futures) en andere buitenbalanstransacties Basel II (2004) is a herziening van Bazel I en werd in de EU omgezet in de CRD (Capital requirements directive), van kracht in 2008

15 Micro prudentiële regulering/toezicht Basel II Doelstellingen - Het banksysteem versterken en stabieler maken. Banken moeten hun eigen kapitaalvereisten berekenen. - Promoten van beter risicobeheer inzonderheid krediet-, operationeel en marktrisico. - Meer transparantie, wat de marktoperatoren moet toelaten beter de risico s en kapitaalvereisten in te schatten (marktdiscipline) - Verwacht resultaat: meer stabiliteit, meer discriminatie tussen goede en slechte ontleners, pricing afhankelijk van geschat risico.

16 Basel II in a nutshell Pillar I : Minimum Capital Requirement Credit risk - securitisation - mitigation Operational Risk Market risk Pillar II : Supervisory Review Four key principles for review Pillar III : Market Discipline Disclosure Requirements -Adequate capital to support all the risks - Encourage banks to develop and use better risk management techniques

17 Micro prudentiële regulering/toezicht BAZEL II heeft drie pijlers Pijler I (grote) banken kunnen zelf hun risico berekenen, gebaseerd op statistische modellen die zij zelf ontwikkelen. Naast kredietrisico wordt ook marktrisico en operationeel risico in aanmerking genomen. De modellen moeten goedgekeurd worden door de toezichthouder. Pijler II Toezichthouders zullen de aanpak van de banken kritisch bekijken en eventueel supplementair kapitaal eisen, rekening houdend met andere elementen zoals strategie, organisatie, business model enz. Pijler III Banken moeten hun risico s transparant mededelen. Daardoor zullen de marktoperatoren beter de waarde van de bank kunnen inschatten. Dat moet de banken ertoe aanzetten risico s onder controle te houden.

18 ERVARINGEN MET BAZEL II Sinds de crisis (maar ook reeds ervoor) werd Bazel II bekritiseerd: Vooral gebaseerd op modellen, wat de aanpak mechanisch maakt, een gevaar wanneer de modellen zouden falen (wat gebeurd is) Sommige risico s, zoals liquiditeitsrisico worden buiten beschouwing gelaten. Pro-cycliciteit, aangezien statistische risico s zullen toenemen in slechte tijden en afnemen in goede tijden, Aangezien het eigen vermogen toeneemt in goede tijden en afneemt in slechte tijden wat kan leiden tot bubbles en crashes, en tot kredietschaarste in tijden van recessie

19 Micro prudentiële regulering/toezicht Gegeven de ervaringen tijdens de crisis werd Bazel II aanzienlijk gewijzigd. De nieuwe versie is Bazel III. De kapitaalvereisten werden strenger, en voortaan wordt ook de liquiditeit gereglementeerd.

20 Bazel III Kapitaalvereisten

21 Bazel III Kapitaalvereisten DE BASISFORMULE BLIJFT: EIGEN VERMOGEN > RISICO-GEWOGEN ACTIVA X KAPITAALRATIO

22 Bazel III Kapitaalvereisten De basisformule blijft Nieuwe definitie van kapitaal en regels inzake kapitaal structuur

23 Bazel III Nieuwe definitie van kapitaal en kapitaalstructuur EIGEN VERMOGEN > RISICO-GEWOGEN ACTIVA X KAPITAALRATIO

24 NIEUWE DEFINITIE VAN KAPITAAL EN KAPITAALSTRUCTUUR Focus op kern kapitaal (aandelen kapitaal) Striktere definitie van Additioneel Tier-1 kapitaal Aanvaard percentage verminderd Perpetueel in principe, geen aanzet to voortijdige terugbetaling Duidelijke limiet voor verliesabsorberende werking (in going concern). innovatieve hybride instrumenten niet meer aanvaard. Een specifieke rol voor contingent converteerbare obligaties? Rol van Tier-2 verminderd: enkel voor gone concern

25 Impact schatting door BCBS/EBA. Sommige banken verliezen tot 60% van hun kapitaal. Gemiddeld verliezen EU banken 30% van hun kapitaal.

26 Bazel III Kapitaalvereisten De basisformule blijft Nieuwe definitie van kapitaal en regels inzake kapitaal structuur Strengere inschatting van risico s

27 Bazel III De nieuwe risicoweging EIGEN VERMOGEN > RISICO-GEWOGEN ACTIVA X KAPITAALRATIO

28 Bazel III Kapitaalvereisten De basisformule blijft Nieuwe definitie van kapitaal en regels inzake kapitaal structuur Strengere inschatting van risico s Risicometing doorheen de cyclus Risico van het trading boek Risico van complexe effectiseringen

29 Bazel III Kapitaalvereisten De basisformule blijft Nieuwe definitie van kapitaal en regels inzake kapitaal structuur Strengere inschatting van risico s Hogere eigen vermogensratio

30 Bazel III Meer eigen vermogen vereist EIGEN VERMOGEN > RISICO-GEWOGEN ACTIVA X KAPITAALRATIO

31 Bazel III Kapitaalvereisten De basisformule blijft Nieuwe definitie van kapitaal en regels inzake kapitaal structuur Strengere inschatting van risico s Hogere eigen vermogensratio Capital conservation buffer Anti cyclische kapitaalbuffer Dynamische provisionering Supplementair kapitaal voor systemische banken

32 Bazel III Kapitaalvereisten De basisformule blijft Nieuwe definitie van kapitaal en regels inzake kapitaal structuur Strengere inschatting van risico s Hogere eigen vermogensratio Een hefboomratio (leverage ratio), nieuw voor EU Eigen vermogen minimum 3% van balanstotaal

33 Bazel III Kapitaalvereisten De basisformule blijft Nieuwe definitie van kapitaal en regels inzake kapitaal structuur Strengere inschatting van risico s Hogere eigen vermogensratio Een hefboomratio (leverage ratio), nieuw voor EU Geleidelijke Invoering

34 BCBS 12 September 2010 Capital requirements: gradual increase until ,625 1,25 1,875 2, ,5 2, ,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1, ,5 4 4,5 4,5 4,5 4,5 4, Now From 2019 Minimum Common equities Tier 1 Other Tier 1 Other capital Capital conservation buffer (also common equities)

35 Bazel III Kapitaalvereisten Liquiditeitsvereisten

36 Bazel III Liquiditeitsvereisten Nieuw concept voor Bazel Verminderde capaciteit tot termijntransformatie, met impact op winstgevendheid en beschikbaarheid van langlopend krediet Focus op korte termijn in stresssituatie (1 maand): LCR (liquidity coverage ratio) Focus op lange termijn structuur (1 jaar): NSFR (Net stable funding ratio) Regels herzien in december 2012: invoering later en soepeler

37 Bazel III algemeen overzicht Kapitaalvereisten: geleidelijke invoering tot 2019 Capital conservation buffer: 2.5%. Supplementair kapitaal voor systemische banken: FSB overeenkomst. Anti-cyclische buffer tot 2.5% Hefboom ratio: 3%, vanaf Liquiditeitsregels: vanaf En toezichthouders kunnen verder gaan in Pijler I of II Maar markten hebben geen geduld Kritiek: te weinig en te traag of fataal voor de economie?

38 Impact van liquiditeitsregels. Banken moeten 3000 miljard lange termijn funding vinden of Moeten lange termijn kredieten verminderen EEN POLITIEK GEVAARLIJK DILEMMA Is lange termijn funding beschikbaar? Impact op rentabiliteit van beperking termijntransformatie

39 RENTABILITEIT VAN BANKEN ONDER DE LOEP Specificiteit van bankbalans en V&W Principes van de oude regelgeving De nieuwe regels sinds 2008 Hoe Belgische banken veranderden

40 STERKE DELEVERAGING 40

41 Relatief kleinere banksector in Europa 41

42 Minder trading Evolution financial assets held for trading and derivatives (in billions EUR) ,2 281,4 164,6 174,4 197,9 130,9 77,6 86,6 62,6 67,4 Sum of Financial assets held for trading (bill ) 42

43 Focus op Belgische activiteiten 43

44 Voortdurende groei van Belgische kredietportefeuille Increase in % (end 2007 May 2016) Increase in absolute amounts (end 2007 May 2016) Outstanding volume (end May 2016) Loans to Belgian authorities % + 17,009 85,797 Loans to Belgian households (mainly mortgage loans) % + 63, ,941 Loans to Belgian non-financial companies % + 22, ,038 Total loans to non-financial sectors % + 103, ,776 Source: Febelfin-calculations on NBB data 44

45 Sterke groei van hypothecair krediet Mortgage flow (FSMA) 45

46 RENTABILITEIT VAN BANKEN ONDER DE LOEP Specificiteit van bankbalans en V&W Principes van de oude regelgeving De nieuwe regels sinds 2008 Hoe Belgische banken veranderden Impact op rentabiliteit

47 THE OLD REGULATION OWN CAPITAL 50 BALANCE SHEET TOTAL GROSS INCOME 21 COSTS -14 RESULT BEFORE TAX 7 NET RESULT AFTER TAKS (30%) 5 RETURN ON EQUITY 10% DIVIDEND 4% RETAINED EARNINGS 6% THE BANK IS WELL CAPITALISED AND PROFITABLE

48 OLD REGULATION NEW REGULATION OWN CAPITAL BALANCE SHEET TOTAL GROSS INCOME 21 COSTS -14 RESULT BEFORE TAX 7 CAPITAL HAS TO INCREASE WITH 30% (cfr Belgian banks) NET RESULT AFTER TAX (30%) 5 RETURN ON EQUITY 10% DIVIDEND 4% RETAINED EARNINGS 6%

49 OLD REGULATION NEW REGULATION OWN CAPITAL BALANCE SHEET TOTAL GROSS INCOME 21 COSTS -14 RESULT BEFORE TAX 7 NET RESULT AFTER TAX (30%) 5 RETURN ON EQUITY 10% Bank must deleverage the balance sheet with 30% (cfr. Belgian banks) DIVIDEND 4% RETAINED EARNINGS 6%

50 OLD REGULATION NEW REGULATION OWN CAPITAL BALANCE SHEET TOTAL GROSS INCOME 21 14,7 COSTS -14 RESULT BEFORE TAX 7 NET RESULT AFTER TAX (30%) 5 RETURN ON EQUITY 10% DIVIDEND 4% Income comes down In line with balance sheet size because of less activities RETAINED EARNINGS 6%

51 OLD REGULATION NEW REGULATION OWN CAPITAL BALANCE SHEET TOTAL GROSS INCOME 21 14,7 COSTS ,2 RESULT BEFORE TAX 7 NET RESULT AFTER TAKS (30%) 5 RETURN ON EQUITY 10% DIVIDEND 4% Cost come down but only with 20% because of fixed costs RETAINED EARNINGS 6%

52 OLD REGULATIONNEW REGULATION OWN CAPITAL BALANCE SHEET TOTAL GROSS INCOME 21 14,7 COSTS ,2 RESULT BEFORE TAX 7 3,5 NET RESULT AFTER TAX (30%) 5 RETURN ON EQUITY 10% DIVIDEND 4% RETAINED EARNINGS 6% As a result, income before tax comes down with 50%

53 OLD REGULATIONNEW REGULATION OWN CAPITAL BALANCE SHEET TOTAL GROSS INCOME 21 14,7 COSTS ,2 RESULT BEFORE TAX 7 3,5 NET RESULT AFTER TAX (30%) 5 2,3 RETURN ON EQUITY 10% DIVIDEND 4% RETAINED EARNINGS 6% As a result, net income is down to 2,3, given additional taxes and charges

54 OLD REGULATION NEW REGULATION OWN CAPITAL BALANCE SHEET TOTAL GROSS INCOME 21 14,7 COSTS ,2 RESULT BEFORE TAX 7 3,5 NET RESULT AFTER TAX (30%) 5 2,3 RETURN ON EQUITY 10% 3,5% DIVIDEND 4% RETAINED EARNINGS 6% ROE REDUCED TO 3,5%

55 RENTABILITEIT VAN BANKEN ONDER DE LOEP Specificiteit van bankbalans en V&W Principes van de oude regelgeving De nieuwe regels sinds 2008 Hoe Belgische banken veranderden Impact op rentabiliteit De lage/negatieve rentevoeten

56 56

57 RENTABILITEIT VAN BANKEN ONDER DE LOEP Specificiteit van bankbalans en V&W Principes van de oude regelgeving De nieuwe regels sinds 2008 Hoe Belgische banken veranderden Impact op rentabiliteit De lage/negatieve rentevoeten Impact op rentabiliteit

58 IMPACT VAN LAGE RENTE OP HET RESULTAAT Lagere marges Problemen bij product development Clienten ontevreden Hedging faalt

59 CONCLUSIE De nieuwe regelgeving, samen met de lage rente brengen traditionele banken in een structureel (te) lage rentabiliteit Additionele heffingen maken de toestand nog moeilijker Het herstellen van een aanvaardbare rentabiliteit dwingt de banken tot het fundamenteel herzien van hun business modellen Interne reorganisatie en cost cutting zijn onvermijdelijk, maar financiële dienstverlening dreigt ook voor de consument duurder te worden in de toekomst.

60 Dank U Freddy Van Den Spiegel Professor - VUB - Vlerick - Febelfin Academy