Vaste Commissie VWS, Tweede Kamer der Staten Generaal Zorgverzekeraars Nederland

Transcriptie

1 Aan Van Vaste Commissie VWS, Tweede Kamer der Staten Generaal Zorgverzekeraars Nederland Doorkiesnummer (030) Datum 28 oktober 2014 Onderwerp AO Wijkverpleging Heeft u vragen of wilt u meer informatie dan kunt u contact opnemen met : Zorgverzekeraars Nederland Wouter Kniest, adviseur communicatie en public affairs, Geachte leden van de Vaste Commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Met het oog op het algemeen overleg Wijkverpleging op donderdag 30 oktober 2014 vraagt Zorgverzekeraars Nederland (ZN) uw aandacht voor vijf onderwerpen: 1. Budgettair kader wijkverpleging ontoereikend 2. Geen knip bij zorginkoop wijkverpleging 3. Misverstanden rond PGB in de Zvw 4. Teleurstelling over communicatie naar AWBZ-cliënten 5. Samenwerking gemeenten en zorgverzekeraars goed op gang Bij de zorgverzekeraars zijn veel medewerkers op dit moment druk bezig met de veranderingen in de langdurige zorg. De overheveling van de wijkverpleging naar de Zorgverzekeringswet (Zvw) neemt daarbij een prominente plek in. Zorgverzekeraars voeren zorginkoopgesprekken met zorgaanbieders en richten de samenwerking in met gemeenten om zo de introductie van de wijkverpleging in de Zvw op 1 januari mogelijk te maken. Ondanks alle goede voorbereidingen en de intensieve samenwerking met alle betrokken organisaties constateren zorgverzekeraars ook verschillende knelpunten. 1. Budgettair kader wijkverpleging ontoereikend Zorgverzekeraars meldden al eerder dat het budgettair kader voor de wijkverpleging knelt bij de zorginkoop. ZN heeft de haalbaarheid van de bezuinigingen op de wijkverpleging al voor de zomer in twijfel getrokken. ZN houdt rekening met een overschrijding van 200 tot 250 miljoen euro op het budgettair kader wijkverpleging in Zorgverzekeraars werken hard aan de afronding van de zorginkoop van wijkverpleging. Daarbij baseren zij zich op het afgesproken kader voor 2015 dat in juli 2014 door VWS is vastgesteld. De minister van VWS concludeert in haar brief aan ZN van 27 oktober 2014 ten onrechte dat zorgverzekeraars het

2 BKZ-kader zoals weergegeven in de Rijksbegroting 2015 als uitgangspunt nemen bij de zorginkoop. Zorgaanbieders, zorgverzekeraars en het ministerie van VWS hebben namelijk in maart 2014 in het Onderhandelaarsresultaat transitie verpleging en verzorging met elkaar een financieel kader vastgesteld. Hierin is ook afgesproken dat het kader tot uiterlijk op 1 juni 2014 geactualiseerd kon worden. Het kader vormt de basis voor de contractering. Zorgverzekeraars zijn op Prinsjesdag geconfronteerd met een verlaging van het financieel kader met 62,5 miljoen euro. Verder is er in de afgelopen maanden, terwijl de zorginkoop volop liep, voor verschillende cliëntengroepen die tussen wal en schip dreigden te vallen, besloten om in 2015 de zorg niet vanuit de Zvw te verlenen. Dit geldt voor het eerstelijnsverblijf en de zorg voor Wlz-indiceerbaren. ZN steunt deze besluiten, maar wijst erop dat zorgverzekeraars in het inkoopkader hier geen rekening mee hebben kunnen houden. Bovendien heeft ZN al voor de zomer in een brief aan VWS de zorgen geuit over de haalbaarheid van de taakstelling op de wijkverpleging. ZN constateerde toen al dat de realisatie van een bezuiniging van 400 miljoen euro op de wijkverpleging in 2015 onzeker is vanwege de inperking van de sturingsinstrumenten voor zorgverzekeraars. Zorgverzekeraars moeten in 2015 rekening houden met de gemaakte afspraken om de continuïteit van zorg voor hun verzekerden te waarborgen en de zorgkosten die worden gemaakt bij nietgecontracteerde zorgaanbieders. Zorgverzekeraars hebben een zorgplicht voor hun verzekerden. Zij kunnen via hun basisverzekering aanspraak maken op de zorg die zij nodig hebben. Het is een feit dat ten opzichte van maart 2014, toen de afspraken uit het bestuurlijk akkoord wijkverpleging zijn gemaakt, de condities inmiddels aanzienlijk zijn veranderd. De diverse beleidsveranderingen, veranderingen in de begroting én het ontbreken van de benodigde sturingsinstrumenten maken de afgesproken bezuiniging op de wijkverpleging niet haalbaar. ZN houdt in 2015 rekening met een overschrijding van zo n 200 tot 250 miljoen euro op het budgettair kader zorg en pleit ervoor om: - de financiële gevolgen van de verschuivingen als gevolg van recente besluitvorming (o.a. Wlz-indiceerbaren) niet in mindering te brengen op het budgettaire kader voor de Zorgverzekeringswet en de risicoverevening; - de verlaging van 62,5 miljoen ten opzichte van het door VWS in juli afgegeven kader ongedaan te maken; - zorgaanbieders in 2015 niet te confronteren met een eventuele inzet van het macrobeheersinstrument. 2. Geen knip bij zorginkoop wijkverpleging Integrale en afgestemde zorg is de kern van de functionele aanspraak wijkverpleging in de Zvw. ZN is daarom verbaasd over het hardnekkige misverstand dat zorgverzekeraars bij de zorginkoop de taken van de wijkverpleging zouden opknippen. Eén van de meest hardnekkige misverstanden die ZN signaleert rond de inkoop van de wijkverpleegkundige zorg is dat zorgverzekeraars de taken van 2

3 de wijkverpleegkundige zouden opknippen. Zo zouden taken gericht op afstemming met het sociale domein en andere zorgverleners worden gescheiden van de indicatie en de zorgverlening. Het misverstand zit in het idee dat afstemming met wijknetwerken uitsluitend gedeclareerd kan worden via de nieuwe prestatie wijkgericht werken. Dit is echter volstrekt onjuist. Op dringend verzoek van gemeenten en VWS is 40 miljoen euro vrijgemaakt om te zorgen dat er binnen de Wmo-regio s wijkverpleegkundige expertise beschikbaar is. Het gaat hierbij om niet-toewijsbare zorg. Voor deze taak is de prestatie wijkgericht werken door de NZa in het leven geroepen. De invulling van wat er voor die prestatie geleverd wordt, gebeurt in samenspraak tussen gemeenten en zorgverzekeraars. Hiervoor is door VWS, VNG en ZN een Focuslijst verbinding wijkverpleging en sociaal domein opgesteld. Zorgverzekeraars vinden het belangrijk dat wijkverpleegkundigen die worden ingezet om expertise te leveren aan de wijknetwerken (prestatie wijkgericht werken ) ook hun voeling houden met de dagelijkse, directe zorgverlening aan patiënten in de wijk. Daarom hanteren zorgverzekeraars bij de zorginkoop als uitgangspunt dat de prestatie wijkgericht werken alleen ingekocht wordt bij zorgaanbieders die ook gecontracteerd worden voor de toewijsbare zorg. Een deel van de zorgverzekeraars stelt daarnaast nog als specifieke eis dat de wijkverpleegkundige die de wijkgericht werken -prestatie levert ook zelf daadwerkelijk toewijsbare zorg verleent. Andere zorgverzekeraars laten het aan de zorgaanbieder om een passende vorm te vinden. Uitgangspunt is wel dat de wijkverpleegkundige die invulling geeft aan de prestatie wijkgericht werken onafhankelijk van de zorgaanbieder signaleert. Verzekerden kunnen dan vervolgens zelf kiezen welke zorgaanbieder hun zorg gaat verlenen. 3. Misverstanden rond pgb in de Zvw ZN ziet dat er rond de pgb in de Zvw een aantal misverstanden ontstaat. Het gaat om een drietal punten: I. Uitvoering werkgeverstaken door SVB In het onderhandelingsresultaat tussen Per Saldo, VWS en ZN is afgesproken dat als een verzekerde voor het Zvw-pgb kiest de verzekerde zelf (en niet de zorgverzekeraar) verantwoordelijk is voor het uitvoeren van de werkgeversfunctie indien hij een arbeidsovereenkomst met de zorgverlener heeft afgesloten. Tevens is in het akkoord afgesproken dat VWS in 2015 er zorg voor draagt dat de verzekerde, indien hij/zij dat wenst, voor de ondersteuning bij zijn werkgeverstaken gebruik kan maken van de diensten van de Sociale Verzekeringsbank (SVB). ZN vindt heldere communicatie van groot belang. Zodra voor ons helder wordt op welke wijze de SVB de werkgeversfunctie kan uitvoeren, is het mogelijk dit direct naar verzekerden te communiceren. II. Veel uniformering, maar geen uniforme pgb-tarieven in 2015 In het overgangsjaar 2015 streven de zorgverzekeraars naar zoveel mogelijk uniforme uitvoering van het Zvw-pgb in het belang van hun verzekerden. Zorgverzekeraars hebben, binnen de korte tijd die 3

4 hiervoor beschikbaar was, uniform ontwikkeld: het pgb-reglement, het aanvraagformulier (inclusief budgetplan), de zorgovereenkomsten en de toestemmingsbrief. Het ministerie van VWS heeft ZN in oktober laten weten dat zij niet kunnen waarborgen dat het is toegestaan om in 2015 ook uniforme tarieven te hanteren. Zorgverzekeraars zijn nu bezig om individueel het tarief te bepalen en dit zo spoedig mogelijk te communiceren naar hun verzekerden. Daarbij merken wij op dat in het onderhandelingsresultaat is afgesproken dat ZN samen met Per Saldo en VWS vanaf de start nauwlettend volgt of de tarieven toereikend zijn. III. Leeftijd geen criterium bij Zvw-pgb Ten onrechte bestaat soms nog het beeld dat ouderen geen toegang kunnen krijgen tot het Zvw-pgb. ZN onderstreept dat alle verzekerden, dus ook ouderen, in aanmerking komen voor het Zvw-pgb mits ze aan de toegangscriteria voldoen die zijn afgesproken tussen Per Saldo, ZN en VWS. In het (model) regelement pgb vv worden deze afgesproken toegangscriteria gehanteerd. 4. Teleurstelling over communicatie naar AWBZ-cliënten ZN is teleurgesteld dat het initiatief van zorgverzekeraars en zorgkantoren om alle AWBZ-cliënten persoonlijk te informeren over de veranderingen in de zorg door VWS op het laatste moment is tegengehouden. Goede communicatie naar mensen die daadwerkelijk te maken krijgen met de veranderingen, is in deze fase cruciaal. Op 16 oktober heeft VWS de aftrap gegeven voor de landelijke publiekscampagne Nederland verandert, de zorg verandert mee. Een mooie campagne die er ongetwijfeld in zal slagen om veel Nederlanders in algemene zin te attenderen op de veranderingen die vanaf 1 januari in de zorg worden doorgevoerd. Maar de publiekscampagne neemt niet de zorgen bij zorgverzekeraars weg over de communicatie naar de mensen die daadwerkelijk te maken krijgen met de veranderingen. Mensen die nu AWBZ-zorg krijgen, vragen zich af wat de veranderingen in de zorg voor hun situatie betekenen en bij wie ze in 2015 voor zorg terecht kunnen. Om mensen hierin op weg te helpen, had VWS aanvankelijk het plan om alle AWBZ-cliënten in het najaar een persoonlijke brief te sturen 1. Nadat in juli het ministerie besloot om van deze zogenaamde cliëntbrief af te zien, hebben de gezamenlijke zorgverzekeraars zelf het initiatief genomen om toch alle AWBZ-cliënten via de zorgkantoren persoonlijk per brief te informeren over veranderingen die het kabinet in de langdurige zorg wil doorvoeren. Eind september stonden vier brieven klaar om alle AWBZ-cliënten te informeren bij wie zij in 2015 voor hun zorg terecht kunnen (het zorgkantoor, de zorgverzekeraar, de gemeente of de gemeente èn de zorgverzekeraar). ZN vindt het erg spijtig dat de staatssecretaris van VWS dit initiatief van zorgverzekeraars en zorgkantoren op het laatste moment heeft tegengehouden. De brief zou een goede brug geslagen hebben tussen de algemene publiekscampagne van VWS en de grote diversiteit aan specifieke 1 Communicatieplan Hervorming langdurige zorg, Naar een goede zorg die bij ons past, VWS,

5 brieven en andere communicatie die mensen de komende maanden ontvangen van gemeenten, zorgverzekeraars, zorgkantoren en diverse betrokken overheidsinstanties. Daarnaast zou de brief van de zorgkantoren, die met VWS en andere betrokken veldpartijen uitgebreid was afgestemd, mensen verwijzen naar betrouwbare informatie, zoals het Informatiepunt Langdurige zorg en Jeugdhulp en de website Wij constateren dat er op dit moment geen ruimte meer is om alle AWBZcliënten persoonlijk te informeren over de veranderingen in de zorg. Het hangt van hun situatie af wanneer en op welke manier zij worden geïnformeerd over de veranderingen en wat dat betekent voor hun zorg. Nu de Rijksoverheid zich beperkt tot het communiceren via een publiekscampagne komt alle verantwoordelijkheid voor goede communicatie met mensen die langdurige zorg nodig hebben, neer bij zorgaanbieders, cliëntorganisaties, gemeenten, zorgverzekeraars en zorgkantoren. Zorgverzekeraars en zorgkantoren zullen zich in de laatste maanden voor 1 januari 2015 vooral richten op de communicatie met hun verzekerden. Zij proberen mensen zo precies mogelijk te informeren over wat de veranderingen betekenen voor hun situatie. Voor veel verzekerden kan het betekenen dat zij in 2015 minder zorg krijgen. ZN constateert dat de Rijksoverheid in haar communicatie-uitingen vooral de indruk willen wekken dat mensen de zorg krijgen die ze nodig hebben en niet ingaat op de bezuinigingen in de zorg. Omdat mensen de veranderingen in de zorg dus in de praktijk anders zullen ervaren, bereiden zorgverzekeraars en zorgkantoren zich daarom voor op het feit dat de vragen, de ongerustheid en ontevredenheid van hun verzekerden over de veranderingen in de zorg vooral op hun bord komen te liggen. Nu AWBZ-cliënten niet persoonlijk zijn geïnformeerd over de veranderingen in de zorg en de publiekscampagne van de Rijksoverheid niet rept over de bezuinigingen in de zorg, roept ZN de minister en staatssecretaris van VWS op om: - zichtbaar de dialoog aan te gaan met mensen die gebruik maken van langdurige zorg over de bezuinigingen en wat dat voor hen kan betekenen; - zorgverzekeraars, zorgkantoren en alle andere betrokken organisaties te ondersteunen bij de communicatie over en implementatie van alle nieuwe wet- en regelgeving; - zorgverzekeraars en zorgkantoren en alle andere betrokken organisaties te steunen in het publieke debat en bij het vinden van oplossingen op het moment dat mensen onverhoopt toch tussen wal en schip dreigen te raken; - het Informatiepunt Langdurige zorg en Jeugdhulp veel actiever onder de aandacht te brengen bij de huidige AWBZ-cliënten, hun zorgverleners en hun omgeving. 5

6 5. Samenwerking gemeenten en zorgverzekeraars goed op gang ZN ziet dat de samenwerking tussen gemeenten en zorgverzekeraars goed op gang is gekomen. Naast het feit dat goede communicatie tijdens de invoering van de nieuwe Wmo, Zvw en Wlz cruciaal is, moeten er ook nieuwe samenwerkingsvormen ontstaan. Voor de wijkverpleging is de samenwerking tussen gemeenten en zorgverzekeraars een absolute voorwaarde. Gemeenten en zorgverzekeraars beseffen al geruime tijd dat de hervormingen in de langdurige zorg feitelijk op hun schouders rusten. En die gezamenlijke verantwoordelijkheid zorgt ervoor dat de samenwerking tussen gemeenten en zorgverzekeraars binnen de Wmoregio s zeer voortvarend en met veel energie is opgepakt. Zorgprofessionals moeten door gemeenten en zorgverzekeraars ondersteund worden in de samenwerking op het snijvlak van het sociale en medische domein. ZN is blij met de positieve berichten en ziet bevestigd dat er vertrouwen mag zijn in gemeenten en zorgverzekeraars als het gaat om hun samenwerking om de zorg en ondersteuning voor mensen op maat te organiseren. Na 1 januari 2015 ZN is onder de indruk van de enorme berg werk die door zorgaanbieders, cliëntenorganisaties, gemeenten, zorgverzekeraars en zorgkantoren is verzet om de hervormingen in de langdurige zorg voor te bereiden. Maar op 1 januari 2015 begint de hervorming pas echt. Dat er in 2015 soms zaken niet goed zullen lopen is helaas niet te voorkomen. Het is voor zorgverzekeraars en zorgkantoren daarom van groot belang dat zij, samen met alle andere betrokken organisaties, ruimte en vertrouwen krijgen om eventuele problemen pragmatisch op te lossen zodat mensen ook in 2015 de zorg krijgen die zij nodig hebben. Met vriendelijke groet, Zorgverzekeraars Nederland dr. P.F. Hasekamp Algemeen directeur 6