Ouderschap: Geschikt of Ongeschikt?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Ouderschap: Geschikt of Ongeschikt?"

Transcriptie

1 Ouderschap: Geschikt of Ongeschikt? Een onderzoek naar preventieve kinderbeschermingsmaatregelen ter voorkoming van onverantwoord ouderschap Datum: 19 september 2012 Naam: Orthe Angela Maria Slaats ANR: Begeleidster: mr. mevrouw De Jong Specialisatie: Privaatrecht

2 Voorwoord Het is zover! Na twee jaar hard studeren heb ik het eindpunt bereikt. Toen ik klaar was met hbo-rechten wilde ik per se doorstuderen, omdat ik nog meer over het recht wilde weten en in het specifiek Familie- en Jeugdrecht. De twee jaar op de universiteit heb ik als positief en indrukwekkend ervaren, met af en toe ook behoorlijk wat stress. Tijdens een van de colleges van mr. P. Vlaardingerbroek vertelde hij over gedwongen anticonceptie. Ik vond dit zo n interessant onderwerp dat ik dit nooit meer heb losgelaten. Ik wilde echter verder kijken dan gedwongen anticonceptie en ben gaan onderzoeken welke preventieve kinderbeschermingsmaatregelen er opgelegd kunnen worden bij onverantwoord ouderschap. Dit onderzoek heeft tot veel inzichten geleid en daarnaast was het ook erg interessant om te zien hoe mensen reageerden wanneer je het gesprek over dit onderwerp met ze aanging. Dit onderwerp was in ieder geval goede gespreksstof tijdens verjaardagen! Ik wil mevrouw Ruhl en mevrouw Bergakker bedanken voor de belangstelling die ze in mij en mijn onderzoek hebben getoond en ben door hun tot verschillende inzichten gekomen die relevant waren voor mijn onderzoek. Daarnaast wil ik mijn begeleidster mevrouw R. de Jong bedanken. Zij heeft tijdens mijn onderzoek kritische vragen gesteld en handvatten gegeven om tot een nog beter onderzoek te komen en daarnaast het laatste gedeelte van mijn onderzoek in sneltreinvaart laten doorlopen. Ik wil haar bij deze ook ontzettend veel succes wensen met de nieuwe stap die zij gaat zetten. Tot slot wil ik mijn familie bedanken. Zij hebben mij altijd door dik en dun gesteund. In het bijzonder wil ik mijn ouders bedanken. Zij hebben het mogelijk gemaakt dat ik nog verder kon studeren, want zonder hen was dit nooit gelukt. Daarnaast kan ik zeggen dat ik erg dankbaar ben dat mijn ouders ons in een veilige en gezonde omgeving hebben laten opgroeien. Dank daarvoor! Ik wens u met het lezen van dit onderzoek veel plezier en hopelijk heb ik u met dit onderzoek tot denken aangezet. Orthe Slaats 19 september

3 Inhoudsopgave Inleiding p. 4-5 Hoofdstuk 1: Onverantwoord ouderschap 1.1 Het begrip ouderschap p Nederlandse wetgeving p Internationale wetgeving p Literatuur p Onverantwoord ouderschap p De initiatiefnota onverantwoord ouderschap p Kinderbeschermingsmaatregelen p Ondertoezichtstelling p Uithuisplaatsing p Ontheffing p Ontzetting p Herziening kinderbeschermingsmaatregelen p Conclusie p. 18 Hoofdstuk 2: De rechtspositie van de ouder 2.1 Artikel 8 EVRM: het recht op eerbiediging van het privéleven en gezinsleven p Het recht op procreatie p Het zelfbeschikkingsrecht p Conclusie p Hoofdstuk 3: De rechtspositie van het ongeboren kind 3.1 Het begrip (ongeboren) kind p Belang van het kind p De ongeboren vrucht als rechtssubject? p Bescherming van het ongeboren kind p

4 3.4 Juridische status (toekomstig) ongeboren vrucht op internationaal niveau p Het recht om niet te leven p Conclusie p Hoofdstuk 4:Preventieve kinderbeschermingsmaatregelen 4.1 De maatregel gedwongen anticonceptie p Subsidiariteit p Proportionaliteit p Anticonceptiemethoden p Het condom, pessarium en spiraaltje p De combinatiepil, prikpil en progestageenimplantaat p Sterilisatie p Alternatieve preventieve kinderbeschermingsmaatregelen p Ontmoedigingsbeleid p De niet-opnieuw-ouder-maatregel p De verloskundige p Informatieverstrekking in het kader van ondertoezichtstelling p Voorlichting p Experiment Verenigde Staten en Groot- Brittannië p Conclusie p Hoofdstuk 5: Conclusie & Aanbevelingen 5.1 Conclusie p Aanbevelingen p Literatuurlijst p

5 Inleiding Kinderen hebben recht op een gezonde en evenwichtige ontwikkeling en groei naar zelfstandigheid. De ouders zijn hiervoor als eersten verantwoordelijk. 1 Helaas krijgt de overheid 2 regelmatig signalen over ouders die bij herhaling niet in staat blijken om kinderen minimaal adequaat op te voeden. In Nederland overlijden er ieder jaar tientallen kinderen als gevolg van mishandeling door (een van) hun ouders. 3 De afgelopen jaren is het onderwerp gedwongen anticonceptie verschillende malen een discussiepunt geweest. Telkens wanneer er een nieuwe zaak in de media opspeelt, begint deze discussie opnieuw. 4 Naar aanleiding van deze discussies heeft PVDA-lid Marjo van Dijken zich gebogen over de problematiek betreffende het onverantwoord ouderschap en hierover een initiatiefnota geschreven. Zij beschrijft in deze initiatiefnota dat er naar haar mening ouders zijn waarbij bestaande maatregelen niet afdoende zijn om een gezinssituatie te creëren waarin eerder uit huis geplaatste kinderen kunnen terugkeren of waarbij kan worden voorkomen dat nieuwgeboren kinderen wederom het slachtoffer van een ernstig falende opvoeding worden. De schrijnende en traumatiserende situaties waaraan kinderen kunnen worden blootgesteld werpen de vraag op of er geen omstandigheden kunnen zijn waarbij tenminste aan de orde kan worden gesteld of het wel verstandig is dat dergelijke ouders, bij ongewijzigde omstandigheden, opnieuw kinderen krijgen. 5 Van Dijken wil dat er een mogelijkheid komt om ouders in bepaalde situaties te kunnen verplichten tot anticonceptie. Zij wil naast de bestaande kinderbeschermingsmaatregelen de maatregel (tijdelijke) gedwongen anticonceptie in werking laten treden. Probleemanalyse De overheid kan kinderbeschermingsmaatregelen opleggen wanneer blijkt dat ouders niet in staat zijn om hun kind een goede opvoeding te geven en het kind in een fysiek onveilige situatie verkeert. Echter, deze kinderbeschermingsmaatregelen zijn maatregelen die pas kunnen worden ingezet wanneer het kind al in zijn of haar ontwikkeling is bedreigd. Waarom moet er eerst iets aan de hand zijn in het gezin en kan pas daarna het kind beschermd worden? Bescherming moet toch ook al geboden kunnen worden aan kinderen die nog niet geboren zijn? Het probleem dat hierachter schuilt, is dat preventieve kinderbeschermingsmaatregelen niet zomaar kunnen worden opgelegd. De fundamentele mensenrechten die ouders hebben, kunnen niet zomaar door de overheid worden beperkt. Mag er überhaupt wel inbreuk worden gemaakt op de rechten van ouders? En daarbij, is het ongeboren kind drager van rechten en plichten? Heeft het ongeboren kind recht op bescherming en zo ja, in welke mate? Het probleem dat in deze scriptie onderzocht zal worden is om te bekijken of de overheid inbreuk mag maken op de rechten van ouders wanneer zij herhaaldelijk niet in staat zijn om goed voor hun kind te zorgen, en zo ja, in hoeverre. Heeft het ongeboren kind ook rechten en geniet het bescherming van de overheid? Zo ja, vanaf 1 Kamerstukken II 2008/09, , nr. 3, p.1. 2 Onder de overheid versta ik: Bureau Jeugdzorg, de Raad voor de Kinderbescherming, Ministerie van Veiligheid en Justitie, Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport. 3 Van Vollenhoven e.a. 2011, p Huisman 2010, p Kamerstukken II 2009/10, 32405, nr

6 welk moment en in hoeverre wordt het ongeboren kind beschermd? Daarnaast wil ik onderzoeken welke preventieve kinderbeschermingsmaatregelen op gerechtvaardigde wijze door de overheid aan ouders, die niet in staat zijn hun kind op veilige en gezonde wijze op te voeden, kunnen worden opgelegd. Onderzoeksvraag Welke preventieve kinderbeschermingsmaatregelen kan de overheid, op grond van nationale en internationale regelgeving opleggen, aan ouders die herhaaldelijk niet in staat zijn gebleken hun kind op veilige en gezonde wijze op te voeden, zonder daarbij op ongerechtvaardigde wijze inbreuk te maken op de rechten van ouders? Opzet In het eerste hoofdstuk zal uiteen gezet worden wat de term onverantwoord ouderschap inhoudt. Daarbij wordt ingegaan op de initiatiefnota van Van Dijken, omdat zij pleit voor een verplichte maatregel van gedwongen anticonceptie bij onverantwoord ouderschap. Vervolgens zullen de bestaande kinderbeschermingsmaatregelen besproken worden; welke kinderbeschermingsmaatregelen de overheid op dit moment kan opleggen en er wordt kort aandacht besteed aan de herziening kinderbeschermingsmaatregelen. In hoofdstuk 2 zullen de rechten van ouders besproken worden. Wat houden deze rechten in en kan hier door de overheid inbreuk op worden gemaakt wanneer ouders niet in staat zijn hun kind op gezonde en veilige wijze op te voeden? In hoofdstuk 3 zal de rechtspositie van het ongeboren kind aan bod komen. Het ongeboren kind is voor mijn scriptie van belang, omdat ik wil onderzoeken of preventieve kinderbeschermingsmaatregelen kunnen worden opgelegd, dus wanneer het kindje nog een ongeboren vrucht is. Heeft het ongeboren kind eigenlijk wel rechten en heeft het recht op bescherming van de overheid? In hoofdstuk 4 zullen de preventieve kinderbeschermingsmaatregelen besproken worden. En tot slot zal in hoofdstuk 5 een conclusie worden getrokken en aanbeveling worden gedaan. 5 5

7 Hoofdstuk 1 Onverantwoord ouderschap Inleiding Savanna, het meisje van Nulde, baby Hendrikus, iedereen kent deze zaken wel. Het zijn voorbeelden die niet dagelijks voorkomen, maar helaas krijgt de overheid regelmatig signalen over ouders die bij herhaling niet in staat blijken om kinderen minimaal adequaat op te voeden. 6 In dit hoofdstuk staat het begrip ouderschap centraal. In paragraaf 1.1 zal ik onderzoeken wat het begrip (onverantwoord) ouderschap volgens de wet en literatuur inhoudt. In paragraaf 1.2 zal de initiatiefnota van PVDA-lid Van Dijken worden besproken. Van Dijken heeft zich gebogen over de problematiek betreffende het onverantwoord ouderschap en vervolgens hierover een initiatiefnota geschreven. Van Dijken wil dat er een mogelijkheid komt om ouders in bepaalde situaties te kunnen verplichten tot anticonceptie. In deze paragraaf zal ik de punten uit de initiatiefnota bespreken waarvan ik denk dat deze nog de nodige aandacht behoeven, wil deze maatregel ook een wettelijke maatregel worden. In paragraaf 1.3 zal ik de bestaande kinderbeschermingsmaatregelen bespreken. Deze kinderbeschermingsmaatregelen heeft de overheid momenteel om in te kunnen grijpen wanneer ouders niet in staat zijn op veilige en gezonde wijze het kind op te voeden. Het gaat hierbij om kinderen die al geboren zijn. Ook kan de overheid deze kinderbeschermingsmaatregelen, en dan voornamelijk de ondertoezichtstelling, inzetten wanneer het ongeboren kind in zijn of haar ontwikkeling bedreigd wordt. Ik vind het belangrijk om deze kinderbeschermingsmaatregelen te bespreken, zodat inzichtelijk wordt wat de overheid op dit moment aan handvatten heeft om dan in te kunnen grijpen. In paragraaf 1.4 zal ik kort de herziening kinderbeschermingsmaatregelen bespreken. Deze herziening moet voor vereenvoudiging van de kinderbeschermingsmaatregelen zorgen en tot slot in paragraaf 1.5 de conclusie. 1.1 Het begrip ouderschap Om te beoordelen wat onverantwoord ouderschap is, zal eerst onderzocht worden wat ouderschap inhoudt. Wanneer is er sprake van goed ouderschap en welke criteria zijn hieraan verbonden? In deze paragraaf volgt een uiteenzetting over wat de term ouderschap volgens de nationale- en internationale wetgeving inhoudt en wat de literatuur over dit begrip heeft geschreven en vervolgens wat onverantwoord ouderschap inhoudt Nederlandse wetgeving Art. 1:247 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek (hierna: BW) stelt dat het ouderlijk gezag de plicht en het recht van ouders omvat zelf hun minderjarige kinderen te verzorgen en op te voeden. 7 Art. 1:247 lid 2 BW geeft hier invulling aan en zegt dat ouders verplicht zijn zorg te dragen en verantwoordelijkheid te hebben voor het geestelijk en lichamelijk welzijn en de veiligheid van het kind alsmede het bevorderen van de ontwikkeling van zijn persoonlijkheid. In de verzorging en opvoeding van het kind passen ouders geen geestelijk of lichamelijk geweld of 6 Kamerstukken II 2009/10, , nr. 2, p.3. 7 Art. 1:247 lid 1 BW. 6 6

8 enige andere vernederende behandeling toe. 8 Art. 1:247 lid 2 BW is gewijzigd bij wet van 8 maart De bedoeling van deze wetswijziging is dat hiermee een bijdrage wordt geleverd aan het voorkomen van kindermishandeling. Met de wijziging is er voorrang gegeven aan de verantwoordelijkheid van de overheid boven de opvoedingsvrijheid van de ouders. Deze beperking beschermt het kind tegen geweld en waarborgt de fysieke bescherming van het kind. Hieronder valt iedere vorm van geweld die wordt gebruikt als opvoedingsmiddel Internationale wetgeving Een belangrijk internationaal verdrag is het Internationale Verdrag inzake de Rechten van het Kind (hierna: IVRK). Het is het meest universele mensenrechtenverdrag. Voor Nederland geldt het Verdrag sinds 8 maart In dit verdrag zijn de rechten van het kind en de verplichtingen van de ouders beschreven. Art. 18 en art. 24 IVRK verplichten de Staat om ervoor te zorgen dat ouders hun verantwoordelijkheid nemen ten opzichte van het kind. Art. 18 IVRK verplicht Staten om er alles aan te doen wat in hun vermogen ligt om de erkenning te verzekeren van het beginsel dat beide ouders de gezamenlijke verantwoordelijkheid dragen voor de opvoeding en de ontwikkeling van het kind. Ouders, of al naar gelang het geval, wettige voogden, hebben de verantwoordelijkheid voor de opvoeding en de ontwikkeling van het kind. Het belang van het kind is hun allereerste zorg. 12 Op grond van art. 24 lid 1 IVRK erkennen de Staten die partij zijn, het recht van het kind op het genot van de grootst mogelijke mate van gezondheid en op voorzieningen voor de behandeling van ziekte en het herstel van gezondheid. De Staten die partij zijn, streven ernaar te waarborgen dat geen enkel kind zijn of haar recht op toegang tot deze voorzieningen voor gezondheidszorg wordt onthouden. 13 Naast de eerste verantwoordelijkheid van de ouders hebben Staten op grond van art. 19 IVRK ook de verantwoordelijkheid om zorg te dragen voor het geestelijk en lichamelijk welzijn van het kind. De overheid heeft daarbij de plicht om in te grijpen wanneer het kind bedreigd wordt in zijn of haar geestelijk of lichamelijk welzijn en veiligheid. Art. 19 IVRK verplicht Staten die partij zijn, dat zij alle passende wettelijke en bestuurlijke maatregelen en maatregelen op sociaal en opvoedkundig gebied nemen om het kind te beschermen tegen alle vormen van lichamelijk of geestelijk geweld, letsel of misbruik, lichamelijk of geestelijke verwaarlozing of nalatige behandeling, mishandeling of exploitatie, met inbegrip van seksueel misbruik, zolang het onder de hoede is van de ouder(s), wettige voogd(en) of iemand anders die de zorg voor het kind heeft. 14 Uit de artikelen 18 en 24 IVRK kan worden geconcludeerd dat ouders de gezamenlijke verantwoordelijkheid dragen voor de gezondheid en ontwikkeling van het kind en zij de nodige zorg aan het kind moeten geven, omdat 8 Art. 1:247 lid 2 BW. 9 Stb. 2007/ 145, p Vlaardingerbroek 2008, p Doek e.a. 2009, p Art. 18 lid 1 IVRK. 13 Art. 24 lid 1 IVRK. 14 Art.19 lid 1 IVRK. 7 7

9 het kind recht heeft op het genot van de grootst mogelijke mate van gezondheid. Bij de beoordeling van onverantwoord ouderschap zijn de begrippen verantwoordelijkheid en zorg volgens het IVRK van groot belang. Als ouders niet de verantwoordelijkheid hebben en zorg nemen over het kind, dan mag de overheid ingrijpen om het kind te beschermen literatuur Naast nationale- en internationale wetgeving, wordt er in de literatuur ook gesproken over het begrip ouderschap. Wanneer kunnen mensen kinderen opvoeden? Om vast te kunnen stellen wat onverantwoord ouderschap is, zal ik eerst uiteenzetten wat goed of voldoende ouderschap inhoudt. Volgens Willems is goed ouderschap omschreven als de opdracht om de eigen leefwereld en de daarin vervatte relaties met zichzelf, met anderen en met de samenleving zodanig vorm te geven dat de realisering van een eigen leefwereld door het kind erdoor mogelijk wordt gemaakt. Dat betekent onder meer dienstbaar opvoedingsgedrag en het groeien naar een nieuwe relatie van wederkerige vrijheid. 15 Het onderzoek Samenspel van factoren, een inventariserend onderzoek naar de ouderschapscompetenties van mensen met een verstandelijke handicap beschrijft wat ouderschap volgens haar zou moeten inhouden. Zij onderscheidt het ouderschap in vier categorieën: 1. Goed ouderschap In de praktijk wordt goed ouderschap veelal afgemeten aan de ontwikkeling en het welzijn van kinderen. Als het met de kinderen niet goed gaat, is de eerste gedachte vaak dat er in de opvoeding iets is misgegaan. De relatie tussen het welzijn van kinderen en de opvoedingskwaliteiten van ouders, maakt ouders kwetsbaar. Toch hebben ook goede ouders niet alleen te maken met hun eigen opvoedingskwaliteiten, maar ook met de kwaliteiten en kenmerken van hun kinderen en met de mogelijkheden en beperkingen van hun omgeving Goed genoeg ouderschap De tweede categorie geeft het goed genoeg ouderschap weer. Goed genoeg ouderschap is ouderschap dat kinderen voldoende ondersteunt in hun ontwikkeling. In het onderzoek Samenspel van factoren wordt goed genoeg ouderschap gedefinieerd als ouderschap waarbij er geen uithuisplaatsing plaatsvindt, er geen bemoeienis is van de Raad voor de Kinderbescherming en er geen aanwijzingen zijn voor verwaarlozing en mishandeling Problematisch ouderschap In deze derde categorie wordt beschreven wanneer er sprake is van problematisch ouderschap. Van problematisch ouderschap is sprake als er aan de kant van het kind en / of de ouder(s) problemen ontstaan die door de ouder(s) onvoldoende kunnen worden opgevangen. Voor ouders is opvoeden in een dergelijke situatie een bron van teleurstelling, verdriet en uitzichtloosheid geworden. Kinderen krijgen onvoldoende fysieke, affectieve, morele, intellectuele of sociale ondersteuning. In het onderzoek wordt problematisch ouderschap gedefinieerd als 15 Willems 2008, p De Vries e.a. 2005, p De Vries e.a. 2005, p

10 ouderschap waarbij het welzijn en de ontwikkeling van het kind in het gedrang komt doordat bij ouders het evenwicht tussen draagkracht en draaglast verstoord is (geraakt) Tekortschietend ouderschap Tot slot categorie vier. Ouders schieten tekort als zij hun kind of kinderen, verwaarlozen, mishandelen of onvoldoende ondersteunen. In het onderzoek is als maat voor het tekortschieten aangehouden dat kinderen uithuis zijn geplaatst of dreigen te worden, dat er bemoeienis van de Raad voor de Kinderbescherming is en/of dat er aanwijzingen zijn voor verwaarlozing dan wel mishandeling. 19 De vraag die Willems stelt is of mensen pas in staat tot ouderschap zijn wanneer het risico op schade voor het kind afwezig of vrijwel afwezig is of ook al wanneer dat risico niet al te groot is. De Gezondheidsraad kiest voor de mogelijkheid waarbij het risico niet al te groot is. Dit is de categorie goed genoeg ouderschap. Ouderschap waarbij er geen uithuisplaatsing plaatsvindt, er geen bemoeienis is van de Raad voor de Kinderbescherming en er geen aanwijzingen zijn voor verwaarlozing en mishandeling Onverantwoord ouderschap Het is lastig om onverantwoord ouderschap te definiëren, want het begrip onverantwoord ouderschap is niet wettelijk vastgelegd. Er is alleen vastgelegd wat men onder verzorging en opvoeding verstaat. Art. 1:247 lid 2 BW geeft hieraan invulling en beschrijft dat ouders geen geestelijk of lichamelijk geweld mogen gebruiken en dat zij moeten zorgen voor de veiligheid en het welzijn van de ontwikkeling van het kind. Vanaf welk moment kan worden vastgesteld dat ouders onverantwoord in de opvoeding zijn? Volgens Van Dijken is onverantwoord ouderschap het ernstig falen in de zin dat een nieuw kind slachtoffer dreigt te worden en er voor een reeds bestaand eerder uit huis geplaatst kind geen kans bestaat dat het terug kan keren naar het gezin 21 De Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Amsterdam (hierna: GGD) heeft criteria voor de basiszorg geformuleerd. Als er niet aan deze criteria wordt voldaan, dan volgt er een OTS- traject met mogelijke uithuisplaatsing. De criteria die de GGD voor basiszorg heeft geformuleerd, zijn: Huisvesting, voldoende dagelijkse verzorging, regelmatig dagen nachtritme van ouders en kind, minimaal één vaste verzorger (in verband met hechting), het nakomen van medische controles, regelmatig schoolbezoek en voldoende emotionele en affectieve aandacht voor het kind. 22 De Gezondheidsraad spreekt van onverantwoord ouderschap als het kind ten gevolge van tekortschietende opvoedingsvaardigheden ernstige schade ondervindt. Daarvan zal sprake zijn als de opvoeding op één van de volgende deelgebieden duidelijk tekortschiet: basale lichamelijke zorg, primaire ontwikkelingsstimulatie, affectieve zorg en pedagogische opvoeding. 23 Uit het onderzoek van de Gezondheidsraad komt naar voren dat men een 18 De Vries e.a. 2005, p De Vries e.a. 2005, p Willems 2008, p Kamerstukken II 2009/10, , nr. 2, p Goderie e.a. 2005, p Goderie e.a. 2005, p

11 situatie onverantwoord acht als de veiligheid van het kind op wat voor manier dan ook in het geding is. Daarbij worden voorbeelden gegeven van het in het geding zijn van de veiligheid van het kind, zoals lichamelijke verwaarlozing, gebrek aan hygiëne, de verzorging die te wensen overlaat, gevaar dat niet kan worden in geschat, verkeerde voeding, het kind krijgt geen rust, het kind wordt alleen thuis gelaten, mishandeling of dreiging van misbruik. 24 Het voorstel van Van Dijken voorziet in een stapsgewijze besluitvorming waarin de kinderrechter aan de hand van aanwijzingen kan vaststellen of er sprake is van onverantwoord ouderschap. De aanwijzingen hiervoor zijn herhaalde ondertoezichtstellingen en uithuisplaatsingen van de kinderen en/of ontheffing of ontzegging uit het gezag van de ouders. 25 De vraag die hieruit voortvloeit is, waar de grens ligt om te bepalen dat een situatie onverantwoord is en daarbij, in het kader van preventief ingrijpen, ouders (tijdelijk) te verbieden geen kinderen te krijgen. Aangezien de grens in de literatuur, jurisprudentie en wetgeving niet naar voren komt, is hier onduidelijkheid over. Deze grens is nog door niemand bepaald. De grens is lastig te bepalen, omdat er vele factoren kunnen mee spelen. Factoren die naar mijn mening mee kunnen spelen zijn het (on)vermogen van ouders, verwijtbaarheid, welwillendheid en daarnaast kan een OTS ook worden uitgesproken als het kind het probleem vormt, omdat hij of zij bijvoorbeeld crimineel gedrag vertoont en dit heeft niets met onverantwoord ouderschap te maken. Mijns inziens zou de grens voor het bepalen van onverantwoord ouderschap moeten liggen wanneer er door de kinderrechter meerdere keren een ondertoezichtstelling met uithuisplaatsing is uitgesproken en het kind niet veilig terug kan keren. Een ondertoezichtstelling kan worden uitgesproken wanneer een minderjarige zodanig opgroeit dat zijn zedelijke en geestelijke belangen of zijn gezondheid ernstig bedreigd worden. De kinderrechter bepaalt daarbij de duur van de OTS op ten hoogste een jaar en kan deze telkens voor ten hoogste een jaar verlengen. 26 Ook de uithuisplaatsing kan steeds met een jaar verlengd worden. 27 Om hoeveel verlengingen van ondertoezichtstellingen het moet gaan moet door de kinderrechter per situatie bekeken worden. Het is begrijpelijk dat ouders soms moeilijkheden ondervinden in de opvoeding en daarbij hulp nodig hebben. Ik vind het dan ook niet meer dan normaal dat ouders er eerst voor zorgen dat, het kind dat onder toezicht is gesteld en uit huis is geplaatst, weer op gezonde en veilige in het gezin kan wonen. Een factor die ook kan meewegen in een verlenging van een OTS is of ouders de hulp en steun die Bureau Jeugdzorg de ouders aanbiedt, aanvaarden en hier iets mee doen. Wanneer ouders de hulp en steun niet aannemen en Bureau Jeugdzorg geen verbeteringen ziet en de ouders toch weer een volgend kind nemen, terwijl het eerste kind nog onder toezicht staat, dan ben ik van mening dat ouders niet geschikt zijn voor het ouderschap en mogen er preventieve kinderbeschermingsmaatregelen opgelegd worden. 24 Goderie e.a. 2005, p Forder e.a. 2010, p Art. 1:256 leden 1 & 2 BW. 27 Art. 1: 262 lid 1 BW

12 1.2 De initiatiefnota: onverantwoord ouderschap PVDA- lid Van Dijken heeft een initiatiefnota geschreven omtrent het begrip onverantwoord ouderschap. Volgens haar mening zijn er ouders die niet in staat blijken te zijn hun kinderen op te voeden, zonder dat hierbij het geestelijk en lichamelijk welzijn en de veiligheid van het kind in het geding komt. Deze ouders zijn al meerdere keren in aanraking gekomen met de kinderbeschermingsmaatregelen. Deze kinderbeschermingsmaatregelen zullen in paragraaf 1.3 worden besproken. Van Dijken wil in de meest schrijnende gevallen van onverantwoord ouderschap en nadat alle andere kinderbeschermingsmiddelen zijn uitgeput, ouders onder strikte voorwaarden en waarborgen kunnen dwingen tijdelijk geen kinderen meer te krijgen, door middel van verplichte anticonceptie. 28 De initiatiefnota wil ik kort bespreken, omdat deze tot veel discussies heeft geleid en daarnaast is de initiatiefnota van belang voor mijn scriptie. Ik wil namelijk onderzoeken welke preventieve kinderbeschermingsmaatregelen de overheid heeft om in situaties, waarin ouders niet in staat zijn het kind op gezonde en veilige wijze op te voeden, te kunnen verplichten tot zo n preventieve kinderbeschermingsmaatregel. De maatregel van gedwongen anticonceptie is er hier één van. Hieronder worden de praktische kanten uit de initiatiefnota besproken waarvan ik denk dat deze nog aandacht behoeven, wil de maatregel tot gedwongen anticonceptie tot een wet kunnen komen. Van Dijken beschrijft in haar initiatiefnota een aantal extreme voorbeelden hoe het tussen kind en ouder mis kan gaan. Zo noemt zij als voorbeelden de dood van Savanna en Rowena Rikkers. Deze beide kinderen zijn door toedoen van hun moeders op gruwelijke wijze om het leven gekomen. 29 Daarnaast heeft Van Dijken het ook over verstandelijk beperkten en personen met een ernstige verslaving of een psychiatrische stoornis, die niet in staat zijn hun kind op te voeden. Zij maakt echter geen onderscheid in deze categorieën. Zij vindt dat afbakening van bepaalde groepen uiterst ongewenst is. Het voorstel van gedwongen anticonceptie richt zich niet op een specifieke groep, maar op alle groepen ouders die niet in staat zijn gebleken hun kind op gezonde en veilige wijze op te voeden. 30 De vraag rijst nu of het wenselijk is dat Van Dijken hierin geen onderscheid wil maken. Kan bijvoorbeeld een verstandelijk gehandicapte, die het kind niet op een gezonde en veilige manier kan opvoeden, maar wel de motivatie heeft om dit goed te doen, hetzelfde worden verweten als een moeder die bewust het kind verwaarloost en mishandelt en al meerdere keren in aanraking is gekomen met kinderbeschermingsmaatregelen? En hoe zit het met de ouders die nog niet specifiek in aanraking zijn gekomen met kindbeschermingsmaatregelen, maar waar wel bij vaststaat dat zij niet in staat zullen zijn het kind op gezonde en veilige wijze op te voeden? Kan de maatregel van gedwongen anticonceptie ook aan hen worden opgelegd? Omdat elke situatie uniek is ben ik van mening dat er onderscheid moet worden gemaakt wil men de maatregel van gedwongen anticonceptie kunnen opleggen. Van Dijken spreekt ook over de niet- opnieuw- ouder- maatregel. Wanneer er tijdens de looptijd van die maatregel kinderen worden geboren, worden deze direct vanaf de geboorte uit huis geplaatst. Volgens Van Dijken zal dit de desbetreffende ouders helpen inzien dat het opnieuw zwanger worden geen zin heeft omdat het geboren kind 28 Kamerstukken II 2009/10, , nr. 2, p Kamerstukken II 2009/10, , nr. 2, p Kamerstukken II 2009/10, , nr. 2, p

13 geen deel van het gezin zal uitmaken. Dit is een vorm van drang. Mocht echter blijken dat deze semi-vrijwillige weg niet begaanbaar is, dan kan gedwongen anticonceptie door de rechter alsnog worden opgelegd. 31 Deze nietopnieuw-ouder-maatregel zou op zich een goede kinderbeschermingsmaatregel kunnen zijn, omdat ouders ontmoedigd worden geen kinderen meer te krijgen. Het probleem dat ik hierin zie is dat deze niet-opnieuw-oudermaatregel zich wel richt op preventie, maar dit slechts een soort van waarschuwingsmaatregel is om ouders in te laten zien geen kinderen meer te krijgen. Als ouders hier niet naar luisteren, dan kunnen ze gewoon een kind verwekken. Pas bij een volgend kind kan de maatregel tot gedwongen anticonceptie worden opgelegd. Feit is dat er dan weer een kindje geboren is dat kans heeft in zijn of haar ontwikkeling te worden bedreigd en dus pas kan worden ingegrepen als er iets met het kind aan de hand is. Wanneer ouders zich niet houden aan de niet-opnieuwouder-maatregel en zij een kind verwekken, dan wordt het pasgeboren kindje meteen bij de ouders weggehaald. Ik vind dat een kind zijn of haar moeder nodig heeft en vooral wanneer het pas geboren is. Het kindje zal misschien op latere leeftijd te maken krijgen met hechtingsproblemen, zal minder zelfvertrouwen hebben en zal te maken kunnen krijgen met een identiteitscrisis. Ten tweede, hoe kunnen ouders nu bewijzen dat ze wel voor het kindje kunnen zorgen? Ze krijgen de kans er niet eens voor. Ouders zullen waarschijnlijk weer proberen zwanger te worden net zolang totdat ze het kindje wel mogen houden. En bij het opleggen van de maatregel tot verplichte anticonceptie? Wie zorgt ervoor dat de vrouw daadwerkelijk elke dag haar anticonceptiepil slikt of iedere maand de prikpil komt halen? Wordt zij opgehaald en aan haar hand meegenomen of heeft zij hierin zelf de verantwoordelijkheid? Ook geeft Van Dijken aan dat de betrokkene verzet kan aantekenen tegen de opgelegde maatregel van gedwongen anticonceptie. 32 Wordt tijdens het verzet de maatregel geschorst of loopt deze gewoon door? Wanneer deze geschorst wordt, kan de vrouw tijdens dit verzet gewoon zwanger raken. De opgelegde maatregel heeft dan geen enkele zin meer. Dit zijn de praktische kanten, maar daarnaast zijn er nog de mensenrechten, zoals het recht op familieleven (art. 8 EVRM), het recht om een gezin te stichten (art. 12 EVRM), het recht op zelfbeschikking en het verbod voor de overheid op foltering en niet te vergeten de rechten van het kind van belang. In hoofdstuk 2 en 3 zal ik ingaan op deze fundamentele mensenrechten. 1.3 Kinderbeschermingsmaatregelen Wanneer de overheid ziet of vermoedt dat het kind in zijn geestelijk en lichamelijk welzijn en veiligheid bedreigd wordt, dan mag de overheid ingrijpen. Zij is hiertoe op grond van onder andere art. 19 IVRK zelfs verplicht en heeft naast de ouders de verantwoordelijkheid om het kind te beschermen. De overheid is verplicht alle passende wettelijke en bestuurlijke maatregelen en maatregelen op sociaal en opvoedkundig gebied te nemen om het kind te beschermen tegen alle vormen van lichamelijk of geestelijk geweld, letsel of misbruik, lichamelijk of geestelijke verwaarlozing of nalatige behandeling, mishandeling of exploitatie, met inbegrip van seksueel misbruik, zolang het 31 Kamerstukken II 2009/10, , nr. 2, p Kamerstukken II 2009/10, , nr. 2, p

14 onder de hoede is van de ouder(s), wettige voogd(en) of iemand anders die de zorg voor het kind heeft. 33 Om het kind te beschermen kan de kinderrechter kinderbeschermingsmaatregelen uitspreken, dit zijn: de (voorlopige) ondertoezichtstelling, eventueel samen met de uithuisplaatsing, de ontheffing en de ontzetting uit het ouderlijk gezag. Het gaat hier om kinderbeschermingsmaatregelen die van toepassing zijn op het geboren kind. De kinderbeschermingsmaatregelen zullen in deze paragraaf besproken worden, omdat door middel van deze kinderbeschermingsmaatregelen kan worden beoordeeld welke ouders onder de term onverantwoord ouderschap kunnen vallen. In het kader van preventieve kinderbeschermingsmaatregelen kan de (voorlopige) ondertoezichtstelling aan het ongeboren kind bescherming bieden. In het kader van dit onderzoek noem ik de ots niet als preventieve kinderbeschermingsmaatregel, omdat er al een kind verwekt is dat bescherming nodig heeft. De preventieve kinderbeschermingsmaatregelen waar ik me op richt zijn kinderbeschermingsmaatregelen die ervoor zorgen dat er niet nog een kind geboren wordt. De preventieve kinderbeschermingsmaatregelen zullen later in dit onderzoek aan bod komen Ondertoezichtstelling Wanneer een minderjarige zodanig opgroeit dat zijn zedelijke of geestelijke belangen of zijn gezondheid ernstig worden bedreigd, kan de kinderrechter het minderjarige kind onder toezicht stellen (hierna: OTS) van Bureau jeugdzorg. Art. 1:254 lid 1 BW geeft hier de wettelijke grond voor. De gevallen waarin de maatregel uitgesproken kan worden zijn divers en worden meestal gekenmerkt door een complexe problematiek, zoals gedrags- en opvoedingsstoornissen, verslaving, gevallen van kindermishandeling, crimineel gedrag en ernstige problemen van de ouders die hun weerslag hebben op de kinderen, al dan niet in combinatie met elkaar. De OTS kan worden gezien als een preventieve maatregel: het voorkomen van de verderstrekkende ontheffing of ontzetting met de onvermijdelijke uithuisplaatsing. 34 Een OTS kan worden uitgesproken voor de duur van ten hoogste een jaar en kan telkens met een jaar worden verlengd. Een OTS eindigt van rechtswege als de minderjarige 18 jaar wordt. 35 Er worden jaarlijks honderden kinderen ondertoezicht gesteld. Een voorbeeld van een OTS is een uitspraak van de rechtbank s- Gravenhage op 7 oktober Dit arrest wil ik kort bespreken, omdat dit laat zien dat wanneer de ouder(s) onverantwoordelijk is/zijn in de opvoeding en daarbij het kind ernstig in zijn of haar ontwikkeling wordt bedreigd, de kinderrechter kinderbeschermingsmaatregelen mag oppleggen om de belangen van het kind te beschermen. Daarnaast wordt in deze zaak ook een ondertoezichtstelling over het ongeboren kind uitgesproken. Hieruit blijkt onder andere dat het ongeboren kind ook bescherming toekomt. In deze zaak gaat het om een moeder die alleen het gezag uitoefent over twee kinderen. De kinderrechter overweegt dat: het feit dat de moeder de kinderen heeft blootgesteld aan een situatie waarbij hun veiligheid en basisbehoeften in gevaar kwamen, voldoende aanleiding vormt voor de conclusie dat sprake is van een bedreigende situatie. De ontwikkeling van de minderjarige kinderen worden op sociaal- emotioneel, cognitief en fysiek gebied bedreigd. De 33 Art. 19 lid 1 IVRK. 34 Van der Linden 2005, p Rechtbank s- Gravenhage, 7 oktober 2008, LJN: BG

15 Raad constateert een achterstand op diverse ontwikkelingsgebieden. Hoewel moeder liefdevol met haar kinderen omgaat en het beste voor hen wil, vertoont zij door een verstandelijke beperking geen adequaat opvoedingsgedrag. Hulpverlening in het vrijwillige kader blijkt niet afdoende te werken. Daarnaast is moeder zwanger van haar derde kind. De Raad maakt zich zorgen om het ongeboren kind en vraagt om het ongeboren kind onder toezicht te stellen. De kinderrechter stelt zowel de minderjarigen als de ongeboren vrucht onder toezicht. 37 Doek geeft aan dat er gekeken wordt naar de waardering van de feitelijke omstandigheden om te bepalen in welke gevallen van een dergelijke bedreiging, zoals aangegeven in art. 1:254 lid 1 BW, sprake is. 38 Die waardering is overgelaten aan het oordeel van de kinderrechter. Doek geeft aan dat er niet alleen sprake moet zijn van een ernstige situatie, maar ook aannemelijk moet worden gemaakt dat andere middelen ter afwending van de ernstige bedreiging hebben gefaald of naar alle waarschijnlijkheid zullen falen. 39 Deze voorwaarde is aan de rechtsgrond toegevoegd om te benadrukken dat niet zonder strikte noodzaak in de autonomie van het gezin mag worden ingegrepen Uithuisplaatsing Art. 1: 261 lid 1 BW geeft aan dat indien dit noodzakelijk is in het belang van de verzorging en opvoeding van de minderjarige of tot onderzoek van diens geestelijke of lichamelijke gesteldheid, kan de kinderrechter de Stichting, bedoeld in artikel 1, onder f, van de Wet op de jeugdzorg op haar verzoek machtigen de minderjarige gedurende dag en nacht uit huis te plaatsen. Een voorbeeld van een uithuisplaatsing is een uitspraak van de rechtbank Rotterdam op 23 november In deze zaak oordeelt de kinderrechter dat: voldoende vast staat dat de moeder niet in staat is, of op termijn in staat zal zijn, voor de minderjarige te zorgen. Bij de moeder is sprake geweest en mogelijk nog sprake van alcohol- en drugsgebruik. Moeder is herhaaldelijk gedetineerd geweest en zit nu ook weer vast. Er is ook sprake geweest van een opname in een verslavingskliniek. Moeders sociale omgeving bestaat onder andere uit personen die bekend zijn bij de politie. Tenslotte heeft de moeder een zeer opvliegend karakter hetgeen met name tot uiting komt wanneer zij wordt geconfronteerd met situaties die haar niet zinnen. Aanwijzingen, anders dan goede voornemens, dat de moeder haar levensstijl zal wijzigen, zijn niet gevonden. De kinderrechter is van oordeel dat de minderjarige opgroeit in een situatie waarin sprake is van ernstige bedreiging van haar gezondheid en geestelijk belangen en dat andere middelen om die gevaren af te wenden hebben gefaald of ontbreken Rechtbank s- Gravenhage, 7 oktober 2008, LJN: BG Doek e.a. 2009, p Art. 1: 254 BW. 40 Doek e.a. 2009, p Rechtbank Rotterdam 23 november 2009, LJN:BK Rechtbank Rotterdam 23 november 2009, LJN:BK4700. Zie ook: Kamerstukken II 2009/10, 32405, nr. 2, p

16 1.3.3 Ontheffing Een uiterste maatregel is de mogelijkheid ouder(s) of voogd het gezag te ontnemen. Dit kan geschieden door toepassing van de (gedwongen) ontheffing of door ontzetting. 43 Op grond van art. 1: 266 BW kan de rechter de ouder(s) uit het gezag ontheffen: mits het belang van de kinderen zich daar niet tegen verzet, kan de rechtbank een ouder van het gezag over een of meer van zijn kinderen ontheffen, op grond dat hij ongeschikt of onmachtig is zijn plicht tot verzorging en opvoeding te vervullen. Een ontheffing kan in beginsel uitsluitend door de Raad worden verzocht of door de officier van justitie. 44 De regel dat een ontheffing niet kan worden uitgesproken als de ouder zich daartegen verzet, kent een aantal uitzonderingen neergelegd in art. 1: 268 lid 2 BW, welke de maatregel van gedwongen ontheffing is. De mogelijkheid van gedwongen ontheffing van art. 1:268 lid 2 sub a BW valt in twee delen uiteen: 1) na een ondertoezichtstelling van zes maanden of meer kan tot gedwongen ontheffing van de ouders worden overgegaan als blijkt dat de OTS, als gevolg van de ongeschiktheid of onmacht van de ouder om zijn plicht tot verzorging en opvoeding te vervullen, onvoldoende is om de ernstige bedreiging van de zedelijke of geestelijke belangen of van de gezondheid van het kind af te wenden of; 45 2) na een uithuisplaatsing in het kader van een ondertoezichtstelling van meer dan een jaar en zes maanden kan eveneens tot gedwongen ontheffing worden besloten 46. De mogelijkheid van gedwongen ontheffing na uithuisplaatsing heeft in de loop der jaren veel stof doen opwaaien wat aanleiding gaf tot rechtspraak. De oorzaak daarvan was de regel dat een uithuisplaatsing in het kader van een OTS slechts twee jaar mocht duren. Als uithuisplaatsing ook na die twee jaar moest voortduren werd op allerlei manieren geprobeerd dit toch te doen in het kader van de OTS. Dit alles om te vermijden wat de wet in dat geval kennelijk nodig achtte, namelijk (gedwongen) ontheffing van de ouder(s) van het gezag. 47 Wanneer de ouder(s) duurzame bereidheid toonde(n) om de uithuisplaatsing voort te laten duren, dan werd er geen gedwongen ontheffing uitgesproken. Bijvoorbeeld een vader, die veroordeeld was tot negen jaar gevangenisstraf wegens doodslag op de moeder van de kinderen, had nadrukkelijk en bij herhaling verklaard de kinderen in het pleeggezin te zullen laten en hij gaf voldoende vertrouwen dat hij zich aan deze toezegging zou houden, dan werd de vader niet gedwongen ontheven uit het ouderlijk gezag. 48 In de uitspraak van de Hoge Raad op 4 april 2008 heeft de Hoge Raad een andere beslissing genomen. Hij overweegt in r.o. 3.4: in het verleden heeft de Hoge Raad geoordeeld dat aan de voor een gedwongen ontheffing van het ouderlijk gezag in art. 1:268 lid 2 sub a BW gestelde voorwaarden in beginsel niet is voldaan indien de met gezag belaste ouder blijk heeft gegeven van duurzame bereidheid het kind in het pleeggezin waarin het is geplaatst te laten opgroeien. Deze rechtspraak behoeft in verband met het belang van het kind bij stabiliteit en continuïteit in zijn opvoedingssituatie heroverweging, in zoverre dat het blijk geven van die duurzame 43 Doek e.a. 2009, p Doek e.a. 2009, p Art. 1:254 BW. 46 Doek e.a.2009, p Doek e.a. 2009, p Doek e.a. 2009, p

17 bereidheid weliswaar in de beoordeling moet worden betrokken, maar niet (zonder meer) in de weg staat aan gedwongen ontheffing. 49 Het Hof overwoog in deze zaak dat het kind op grond van art. 3 en 20 IVRK recht heeft op duidelijkheid over zijn opvoedplaats. 50 Wanneer de ouder(s) voorheen duurzame bereidheid toonde(n) om de uithuisplaatsing voort te laten duren, werd er geen gedwongen ontheffing uitgesproken. Tegenwoordig staat deze duurzame bereidheid niet meer in de weg aan gedwongen ontheffing. Geconcludeerd zou kunnen worden dat de Hoge Raad een mogelijkheid heeft geschapen om sneller in te kunnen grijpen en de ouder(s) gedwongen uit het ouderlijk gezag te ontheffen. De gedwongen ontheffing is samen met de ontzetting een ultimum remedium. Wanneer ouders uit hun gezag worden ontzet of ontheven kan ervan worden uit gegaan dat deze ouders echt niet in staat zijn om hun kind op gezonde en veilige wijze op te voeden Ontzetting De gronden voor ontzetting zijn te vinden in art. 1:269 lid 1 BW, dat stelt: indien de rechtbank dit in het belang van de kinderen noodzakelijk oordeelt, kan zij een ouder van het gezag over een of meer van zijn kinderen ontzetten, op grond van: a) misbruik van het gezag, of grove verwaarlozing van de verzorging en opvoeding van een of meer kinderen; b) slecht levensgedrag; c) onherroepelijke veroordeling; d) het in ernstige mate veronachtzamen van de aanwijzingen van de stichting, bedoeld in art. 1 onder f van de Wet op de Jeugdzorg of belemmering van een uithuisplaatsing krachtens het bepaalde in art. 1:261 BW; e) het bestaan van gegronde vrees voor verwaarlozing van de belangen van het kind, doordat de ouder het kind terugeist of terugneemt van anderen, die diens verzorging en opvoeding op zich hebben genomen. 51 De ontheven of ontzette ouder kan de rechtbank vragen hem in het gezag te herstellen. 52 Deze bevoegdheid komt ook toe aan de RvdK. 53 De grond voor herstel is eenvoudig: herstel in het gezag kan plaatsvinden als de rechtbank overtuigd is dat het kind weer aan zijn ontheven of ontzette ouder mag worden toevertrouwd. 54 De rechtbank heeft dus een discretionaire bevoegdheid om in concreto te beslissen of herstel kan plaatsvinden. 55 Uit de hierboven besproken kinderbeschermingsmaatregelen kan worden geconcludeerd dat onder de term onverantwoorde ouders vallen: Ouders die het kind blootstellen aan een situatie waarbij de veiligheid van het kind en basisbehoeften in gevaar komen, waarbij hulpverlening in het vrijwillige kader niet afdoende werkt en waarbij meerdere kinderbeschermingsmaatregelen zijn uitgesproken. Ouders die niet in staat zijn en zullen zijn voor de minderjarige te zorgen, waardoor het kind niet veilig thuis kan wonen en de ouders daardoor ongeschikt of onmachtig zijn in de plicht tot verzorging en opvoeding. Mijns inziens gaat het dus om ouders waar het vrijwillige 49 Hoge Raad, 4 april 2008, r.o. 3.4, LJN: BC Doek e.a. 2009, p Art. 1:269 lid 1 BW. 52 Art. 1:277 lid 1 BW. 53 Art. 1:278 lid 2BW. 54 Art. 1:277 lid 1 BW. 55 Doek e.a. 2009, p

18 kader niet bij werkt en ook de opgelegde kinderbeschermingsmaatregelen niet werken en daardoor het kind niet meer op veilige wijze kan terugkeren naar huis. Deze groep onverantwoorde ouders komen naar mijn mening in aanmerking voor preventieve kinderbeschermingsmaatregelen. 1.4 Herziening kinderbeschermingsmaatregelen De herziening wil de kinderbeschermingsmaatregelen vereenvoudigen, zodat in de toekomst ter bescherming van het kind sneller ingegrepen kan worden. De eerste belangrijke verandering is de gezagsbeëindigende maatregel. Deze vervangt de ontheffing en ontzetting uit het gezag. Bij de invoering van deze maatregelen was het uitgangspunt dat bij ontzetting sprake was van verwaarlozing of misbruik van het gezag van de ouders en dat de ontheffing werd uitgesproken op verzoek van de ouders die wegens hun onvermogen geen zorg konden dragen voor de opvoeding van het kind. In de loop van de tijd is dit onderscheid genuanceerd, bijvoorbeeld door de invoering van de mogelijkheid om ouders gedwongen van het gezag te ontheffen. Thans bestaat de wens om sneller tegen de wil van de ouders het gezag te beëindigen, bijvoorbeeld in situaties waarin het al bij begin van het kinderbeschermingstraject duidelijk is dat de ouders niet in staat zijn binnen aanvaardbare termijn hun opvoedingsverantwoordelijkheid te nemen. Daarnaast wordt het belang van het kind door de wijziging benadrukt. 56 Een tweede belangrijke verandering bevat aanpassingen die de maatregel van ondertoezichtstelling ingrijpend zullen wijzigen. Een kinderrechter kan een minderjarige onder toezicht stellen indien de minderjarige zodanig opgroeit dat hij in zijn ontwikkeling wordt bedreigd, en de noodzakelijke zorg die in verband met het wegnemen van deze concrete bedreigingen is aangewezen, door het kind of door de ouders of een van hen niet of onvoldoende wordt geaccepteerd. De nieuwe grond biedt de mogelijkheid om ook kinderen met relatief lichte problemen onder toezicht te stellen. Het is immers niet meer noodzakelijk dat hij/zij ernstig in zijn ontwikkeling wordt bedreigd. Waar nodig kan opvoedingsondersteuning, door middel van een schriftelijke aanwijzing in het kader van een ondertoezichtstelling worden opgelegd. 57 Nu het wetsvoorstel de ruimte biedt om ook minderjarigen met relatief lichte problemen onder toezicht te stellen, is het wenselijk de ondertoezichtstelling niet standaard voor één jaar op te leggen zoals nu in de praktijk niet zelden het geval is, maar per geval te bepalen welke termijn adequaat is gezien de concrete bedreigingen in de ontwikkeling van het kind. De kinderrechter dient de duur van de ondertoezichtstelling af te stemmen op het concrete geval en mag niet langer duren dan noodzakelijk is. 58 De herziening kinderbeschermingsmaatregelen zorgt ervoor dat er in de toekomst sneller kan worden ingegrepen. Dit moet worden gerealiseerd door middel van onder andere een nieuwe lichtere maatregel. Er bestaat kennelijk behoefte om de huidige kinderbeschermingsmaatregelen uit te breiden. Hieruit zou kunnen worden geconcludeerd dat de huidige kinderbeschermingsmaatregelen op dit moment niet voldoende bescherming bieden 56 Kamerstukken II 2011/12, , nr. 3, p Kamerstukken II 2008/09, , nr. 3, p Kamerstukken II 2008/09, , nr. 3, p

19 aan het kind. Toch blijft naast de bestaande kinderbeschermingsmaatregelen ook de nieuwe lichtere maatregel een repressieve kinderbeschermingsmaatregel. Ook de maatregel gedwongen anticonceptie kan pas worden opgelegd als er al een kind van de rekening rondloopt. Hoe kan nu preventief worden ingegrepen zonder dat er eerst een kind slachtoffer van kindermishandeling wordt? 1.5 Conclusie Ouders hebben de plicht om zorg te dragen en de verantwoordelijkheid te nemen voor het geestelijk en lichamelijk welzijn en de veiligheid van hun kind. Wanneer de ouders deze plicht niet kunnen nakomen en het kind in zijn ontwikkeling en opvoeding bedreigd wordt, dan is de overheid verplicht om alle passende maatregelen te nemen om het kind te beschermen tegen alle vormen van geweld, misbruik, verwaarlozing of mishandeling. 59 Om deze bescherming te bieden heeft de overheid de mogelijkheid kinderbeschermingsmaatregelen in te zetten. Zoals uit de jurisprudentie naar voren is gekomen moet er voor het uitspreken van een kinderbeschermingsmaatregel minimaal sprake zijn van een ernstige bedreiging. De voorkeur gaat er naar uit om binnen een vrijwillig kader naar oplossingen te zoeken, waarbij de maatregelen niet ingrijpender mogen zijn dan noodzakelijk en pas nadat alle vormen van vrijwillige hulpverlening zijn uitgeput. De herziening kinderbeschermingsmaatregelen moet de maatregelen van kinderbescherming vereenvoudigen, zodat sneller ingegrepen kan worden. Er is kennelijk behoefte om de huidige kinderbeschermingsmaatregelen uit te breiden. Hieruit zou kunnen worden geconcludeerd dat de huidige kinderbeschermingsmaatregelen op dit moment niet voldoende bescherming bieden aan het kind. Zouden preventieve kinderbeschermingsmaatregelen een meer rechtvaardigde oplossing kunnen zijn? Waarom pas ingrijpen als het al te laat is? 59 Art. 19 lid 1 IVRK

Jeugdbescherming in Nederland

Jeugdbescherming in Nederland Jeugdbescherming in Nederland Jeugdbescherming in Nederland Mr. drs. Bart de Jong Adviseur Van Montfoort 2 Stelselwijziging Jeugd Wat is Jeugdbescherming? Proces/Actoren Doelgroep en problematiek Maatregelen

Nadere informatie

VERDRAG INZAKE DE RECHTEN VAN HET KIND (IRVK)

VERDRAG INZAKE DE RECHTEN VAN HET KIND (IRVK) VERDRAG INZAKE DE RECHTEN VAN HET KIND (IRVK) Artikel 3 IRVK 1. Bij alle maatregelen betreffende kinderen, ongeacht of deze worden genomen door openbare of particuliere instellingen voor maatschappelijk

Nadere informatie

Als opvoeden een probleem is

Als opvoeden een probleem is Als opvoeden een probleem is Inhoud 3 > Als opvoeden een probleem is 3 > De Raad voor de Kinderbescherming 5 > Maakt u zich zorgen over een kind? 6 > De rol van de Raad 10 > Maatregelen van Kinderbescherming

Nadere informatie

ECLI:NL:RBAMS:2015:10059

ECLI:NL:RBAMS:2015:10059 ECLI:NL:RBAMS:2015:10059 Instantie Rechtbank Amsterdam Datum uitspraak 20-10-2015 Datum publicatie 13-06-2016 Zaaknummer C/13/592460 / JE RK 15-996 Rechtsgebieden Personen- en familierecht Bijzondere kenmerken

Nadere informatie

Congres De ots90 jaar:versleten of vitaal? Workshop: ots, omgang en het belang van het kind

Congres De ots90 jaar:versleten of vitaal? Workshop: ots, omgang en het belang van het kind Congres De ots90 jaar:versleten of vitaal? Workshop: ots, omgang en het belang van het kind Voorzitter: Paul van Teeffelen Inleider: Esther Lam Referent: Sonja de Pauw Gerlings Introductietekst workshop

Nadere informatie

ECLI:NL:RBAMS:2016:7682

ECLI:NL:RBAMS:2016:7682 ECLI:NL:RBAMS:2016:7682 Instantie Rechtbank Amsterdam Datum uitspraak 22-11-2016 Datum publicatie 28-11-2016 Zaaknummer C/13/614102 / FA RK 16-5813 Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie

Nadere informatie

Ouder van mijn ouders Van helpen en ondersteunen tot gedwongen hulp en gezagsbeëindiging. Nijkerk, Opstandingskerk. 25 mei 2016

Ouder van mijn ouders Van helpen en ondersteunen tot gedwongen hulp en gezagsbeëindiging. Nijkerk, Opstandingskerk. 25 mei 2016 Ouder van mijn ouders Van helpen en ondersteunen tot gedwongen hulp en gezagsbeëindiging Nijkerk, Opstandingskerk 25 mei 2016 Prof.mr. Paul Vlaardingerbroek Cijfers Jaarlijks worden ca. 119.000 kinderen

Nadere informatie

Als opvoeden een probleem is

Als opvoeden een probleem is Als opvoeden een probleem is Inhoud 3 > Als opvoeden een probleem is 3 > De Raad voor de Kinderbescherming 4 > Maakt u zich zorgen over een kind? 5 > Opvoedingsproblemen 6 > De rol van de Raad 10 > Maatregelen

Nadere informatie

Als opvoeden een probleem is

Als opvoeden een probleem is Als opvoeden een probleem is Inhoud 3 > Als opvoeden een probleem is 3 > De Raad voor de Kinderbescherming 4 > Maakt u zich zorgen over een kind? 5 > Opvoedingsproblemen 6 > De rol van de Raad 10 > Maatregelen

Nadere informatie

ECLI:NL:GHDHA:2013:BZ9770

ECLI:NL:GHDHA:2013:BZ9770 ECLI:NL:GHDHA:2013:BZ9770 Instantie Gerechtshof Den Haag Datum uitspraak 09-01-2013 Datum publicatie 14-05-2013 Zaaknummer 200.114.823/01 Rechtsgebieden Personen- en familierecht Bijzondere kenmerken Hoger

Nadere informatie

Als opvoeden een probleem is

Als opvoeden een probleem is Als opvoeden een probleem is Inhoud 3 > Als opvoeden een probleem is 3 > De Raad voor de Kinderbescherming 4 > Maakt u zich zorgen over een kind? 5 > Opvoedingsproblemen 6 > De rol van de Raad 10 > Maatregelen

Nadere informatie

ECLI:NL:GHARL:2015:1824

ECLI:NL:GHARL:2015:1824 ECLI:NL:GHARL:2015:1824 Uitspraak Arrest GERECHTSHOF ARNHEM-LEEUWARDEN Civiel recht (personen- en familierecht) Datum uitspraak: 3 maart 2015 zaaknummer 200.156.874/01 (zaaknummer rechtbank Overijssel

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 1999 2000 27 047 Wijziging van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek in verband met het gezamenlijk gezag van rechtswege bij geboorte tijdens een geregistreerd

Nadere informatie

Als uw kind onder toezicht gesteld wordt

Als uw kind onder toezicht gesteld wordt Als uw kind onder toezicht gesteld wordt Inhoud 3 > Als uw kind onder toezicht gesteld wordt 3 > Ondertoezichtstelling 4 > Maatregel van kinderbescherming 5 > De rol van de Raad 6 > De rechter 6 > De gezinsvoogd

Nadere informatie

Gedwongen anticonceptie bij verstandelijk beperkten

Gedwongen anticonceptie bij verstandelijk beperkten Gedwongen anticonceptie bij verstandelijk beperkten Is een regeling betreffende gedwongen anticonceptie in strijd met artikel 8 en artikel 12 EVRM of kan het belang van het ongeboren kind een inbreuk op

Nadere informatie

Als uw kind onder toezicht gesteld wordt

Als uw kind onder toezicht gesteld wordt Als uw kind onder toezicht gesteld wordt Inhoud 3 > Als uw kind onder toezicht gesteld wordt 3 > Ondertoezichtstelling 4 > Maatregel van kinderbescherming 5 > De rol van de Raad 6 > De rechter 6 > De gezinsvoogd

Nadere informatie

ECLI:NL:GHAMS:2015:4056 Gerechtshof Amsterdam Datum uitspraak Datum publicatie Zaaknummer /01

ECLI:NL:GHAMS:2015:4056 Gerechtshof Amsterdam Datum uitspraak Datum publicatie Zaaknummer /01 ECLI:NL:GHAMS:2015:4056 Instantie Gerechtshof Amsterdam Datum uitspraak 29-09-2015 Datum publicatie 23-10-2015 Zaaknummer 200.166.964/01 Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie Personen- en

Nadere informatie

Aanpassing van wetgeving en vaststelling van overgangsrecht in verband met de herziening van de maatregelen van kinderbescherming

Aanpassing van wetgeving en vaststelling van overgangsrecht in verband met de herziening van de maatregelen van kinderbescherming Aanpassing van wetgeving en vaststelling van overgangsrecht in verband met de herziening van de maatregelen van kinderbescherming MEMORIE VAN TOELICHTING Algemeen 1. Inleiding Op 18 juli 2009 is bij de

Nadere informatie

Versie 1.0 13 mei 2005. Cliëntroute Bureau Jeugdzorg Voogdij

Versie 1.0 13 mei 2005. Cliëntroute Bureau Jeugdzorg Voogdij Versie 1.0 13 mei 2005 Cliëntroute Bureau Jeugdzorg Inleiding In de wet staat dat minderjarigen altijd iemand moeten hebben die gezag over hen heeft. Dit gezag ligt in principe bij de ouders van de minderjarige.

Nadere informatie

VAN GEZAGSBEPERKING NAAR GEZAGSONTNEMING

VAN GEZAGSBEPERKING NAAR GEZAGSONTNEMING VAN GEZAGSBEPERKING NAAR GEZAGSONTNEMING LEGITIMATIE VAN OVERHEIDSINGRIJPEN IN HET FAMILIE- EN GEZINSLEVEN JOYCE DE BRUIJN SEPTEMBER 2012 2 Van gezagsbeperking naar gezagsontneming Legitimatie van overheidsingrijpen

Nadere informatie

Als uw kind onder toezicht gesteld wordt

Als uw kind onder toezicht gesteld wordt Als uw kind onder toezicht gesteld wordt Inhoud 3 > Als uw kind onder toezicht gesteld wordt 4 > Maatregel van kinderbescherming 5 > De rol van de Raad 6 > De rechter 7 > De gezinsvoogd 8 > Wie doet wat

Nadere informatie

Kinderen beschermen we samen. Gemeente en Raad voor de Kinderbescherming in het nieuwe Stelsel voor de jeugd

Kinderen beschermen we samen. Gemeente en Raad voor de Kinderbescherming in het nieuwe Stelsel voor de jeugd Kinderen beschermen we samen Gemeente en Raad voor de Kinderbescherming in het nieuwe Stelsel voor de jeugd 1 juni 2013 Beelden van de Raad 2 Tijd om kennis te maken! Kennismaking met de Raad voor de Kinderbescherming

Nadere informatie

Gedwongen anticonceptie bij onverantwoord ouderschap

Gedwongen anticonceptie bij onverantwoord ouderschap Gedwongen anticonceptie bij onverantwoord ouderschap Van wens naar wet?! Özlem Aydogan Juni, 2012 Gedwongen anticonceptie bij onverantwoord ouderschap Van wens naar wet?! Door Özlem Aydogan (ANR: 128396)

Nadere informatie

INZICHT IN JEUGDRECHT

INZICHT IN JEUGDRECHT INZICHT IN JEUGDRECHT Ingeborg Galama Juridisch adviseur Raad voor de Kinderbescherming Onderwerpen 1.Doel en grond voor de ondertoezichtstelling 2.Uithuisplaatsing 3.Gesloten jeugdzorg 4.Ontheffing/ontzetting

Nadere informatie

Bureau Jeugdzorg afdeling Jeugdbescherming. Mathilde Roubos Anjo Mangelaars

Bureau Jeugdzorg afdeling Jeugdbescherming. Mathilde Roubos Anjo Mangelaars Bureau Jeugdzorg afdeling Jeugdbescherming Mathilde Roubos Anjo Mangelaars Vrijwillig kader Gedwongen kader Bureau Jeugdzorg Toegang AMK Jeugdbescherming Jeugdreclassering CIT Voorlopige Ondertoezichtstelling

Nadere informatie

Mr. dr. A. van Montfoort. Presentatie Van casus naar gestructureerd beslissen in de jeugdbescherming

Mr. dr. A. van Montfoort. Presentatie Van casus naar gestructureerd beslissen in de jeugdbescherming Mr. dr. A. van Montfoort Presentatie Van casus naar gestructureerd beslissen in de jeugdbescherming Van casus naar gestructureerd beslissen in de jeugdbescherming Presentatie Themadag jeugdrecht SSR,

Nadere informatie

ECLI:NL:GHSGR:2011:BR0816

ECLI:NL:GHSGR:2011:BR0816 ECLI:NL:GHSGR:2011:BR0816 Instantie Datum uitspraak 04-05-2011 Datum publicatie 08-07-2011 Gerechtshof 's-gravenhage Zaaknummer 200.083.271-01 Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie Personen-

Nadere informatie

Minderjarigheid in het recht

Minderjarigheid in het recht Minderjarigheid in het recht Minderjarigen zijn personen onder de 18 jaar, tenzij voor hun 18e levensjaar huwelijk, geregistreerd partnerschap (GP) of meerderjarigverklaring van moeder van 16/17 jr Twee

Nadere informatie

ECLI:NL:GHAMS:2017:357 Gerechtshof Amsterdam Datum uitspraak Datum publicatie Zaaknummer /01

ECLI:NL:GHAMS:2017:357 Gerechtshof Amsterdam Datum uitspraak Datum publicatie Zaaknummer /01 ECLI:NL:GHAMS:2017:357 Instantie Gerechtshof Amsterdam Datum uitspraak 07-02-2017 Datum publicatie 23-02-2017 Zaaknummer 200.199.846/01 Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie Personen- en

Nadere informatie

Verantwoord preventief ingrijpen bij onverantwoord ouderschap

Verantwoord preventief ingrijpen bij onverantwoord ouderschap Masterscriptie Verantwoord preventief ingrijpen bij onverantwoord ouderschap Onderzoek naar de vraag of een maatregel van gedwongen anticonceptie bij onverantwoord ouderschap juridisch te rechtvaardigen

Nadere informatie

Opmerkingen over Hoofdstuk 1. Wijziging van wetten Artikel 1.8, wijziging van het Bw

Opmerkingen over Hoofdstuk 1. Wijziging van wetten Artikel 1.8, wijziging van het Bw Parkstraat 83 Den Haag Correspondentie: Postbus 30137 2500 GC Den Haag Telefoon (070) 361 93 00 Fax algemeen (070) 361 93 10 Fax rechtspraak (070) 361 93 15 Aan de Staatssecretaris van Volksgezondheid,

Nadere informatie

ECLI:NL:RBZLY:2010:BL6834

ECLI:NL:RBZLY:2010:BL6834 ECLI:NL:RBZLY:2010:BL6834 Instantie Rechtbank Zwolle-Lelystad Datum uitspraak 01-02-2010 Datum publicatie 09-03-2010 Zaaknummer 166958 / JZ RK 10-46 Rechtsgebieden Personen- en familierecht Bijzondere

Nadere informatie

90 jaar OTS: versleten of vitaal? Werkgroep 1 Verlenging OTS/UHP: dilemma s in de praktijk

90 jaar OTS: versleten of vitaal? Werkgroep 1 Verlenging OTS/UHP: dilemma s in de praktijk 90 jaar OTS: versleten of vitaal? Werkgroep 1 Verlenging OTS/UHP: dilemma s in de praktijk Regelgeving OTS - tegengaan ernstige bedreiging ontwikkeling kind - met als doel: a) de ouder/opvoeder op een

Nadere informatie

Versie 1.0 19 april 2005. Cliëntroute Bureau Jeugdzorg Onderzoek Advies- en Meldpunt Kinderbescherming

Versie 1.0 19 april 2005. Cliëntroute Bureau Jeugdzorg Onderzoek Advies- en Meldpunt Kinderbescherming Versie 1.0 19 april 2005 Cliëntroute Bureau Jeugdzorg Onderzoek Advies- en Meldpunt Kinderbescherming Inleiding Vanaf 1 januari 2005 zijn de Advies- en Meldpunten Kindermishandeling (AMK) een onderdeel

Nadere informatie

ECLI:NL:GHAMS:2013:2541 Gerechtshof Amsterdam Datum uitspraak Datum publicatie Zaaknummer /01

ECLI:NL:GHAMS:2013:2541 Gerechtshof Amsterdam Datum uitspraak Datum publicatie Zaaknummer /01 ECLI:NL:GHAMS:2013:2541 Instantie Gerechtshof Amsterdam Datum uitspraak 18-06-2013 Datum publicatie 19-08-2013 Zaaknummer 200.119.707/01 Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie Personen- en

Nadere informatie

Inhoudsopgave LIJST VAN AFKORTINGEN

Inhoudsopgave LIJST VAN AFKORTINGEN LIJST VAN AFKORTINGEN XIII 1 INLEIDING 1 1.1 Inleiding 1 1.1.1 Definitie van gesloten jeugdhulp 3 1.1.2 Gesloten jeugdhulp en vrijheidsbeneming 5 1.1.3 Gesloten jeugdhulp in cijfers 7 1.1.4 Doelgroep van

Nadere informatie

Aanpassing van wetgeving en vaststelling van overgangsrecht in verband met de herziening van de maatregelen van kinderbescherming

Aanpassing van wetgeving en vaststelling van overgangsrecht in verband met de herziening van de maatregelen van kinderbescherming anpassing van wetgeving en vaststelling van overgangsrecht in verband met de herziening van de maatregelen van kinderbescherming VOORSTEL VN WET Wij Beatrix, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden,

Nadere informatie

ECLI:NL:RBSGR:2009:BL0577

ECLI:NL:RBSGR:2009:BL0577 ECLI:NL:RBSGR:2009:BL0577 Instantie Datum uitspraak 10-12-2009 Datum publicatie 26-01-2010 Rechtbank 's-gravenhage Zaaknummer 09-3292 / 353683 Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie Personen-

Nadere informatie

Informatie voor gezinnen

Informatie voor gezinnen Informatie voor gezinnen Wat is Jeugdbescherming? Jeugdbescherming Regio Amsterdam draagt bij aan de bescherming van kinderen en daardoor aan een blijvend veilige ontwikkeling van kinderen. Kinderen hebben

Nadere informatie

ECLI:NL:RVS:2017:1318

ECLI:NL:RVS:2017:1318 ECLI:NL:RVS:2017:1318 Instantie Raad van State Datum uitspraak 17-05-2017 Datum publicatie 17-05-2017 Zaaknummer Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie 201607764/1/A2 Bestuursrecht Hoger

Nadere informatie

Rapport. Rapport over een klacht van de heer G. over Bureau Jeugdzorg Noord-Brabant. Datum: 8 september Rapportnummer: 2010/247

Rapport. Rapport over een klacht van de heer G. over Bureau Jeugdzorg Noord-Brabant. Datum: 8 september Rapportnummer: 2010/247 Rapport Rapport over een klacht van de heer G. over Bureau Jeugdzorg Noord-Brabant. Datum: 8 september 2010 Rapportnummer: 2010/247 2 Klacht Zie onder bevindingen of volledige tekst voor de volledige tekst

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG 1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 20301 2500 EH Den Haag www.rijksoverheid.nl/venj

Nadere informatie

2011D18638 LIJST VAN VRAGEN

2011D18638 LIJST VAN VRAGEN 2011D18638 LIJST VAN VRAGEN 1 Hoe zal gedwongen anticonceptie er in de praktijk uit gaan zien? Zijn het juist niet deze moeders die niet een prikpil of anticonceptie komen halen? Wordt middels de voorgestelde

Nadere informatie

In het belang van het kind?

In het belang van het kind? In het belang van het kind? Een onderzoek naar de wijzigingen van de kinderbeschermingsmaatregelen in Boek 1 BW Auteur: Daphne de Kreij Breda, 26 mei 2014 Opleiding: HBO-Rechten Onderwijsinstelling: Juridische

Nadere informatie

Het wetsvoorstel Herziening kinderbeschermingsmaatregelen en de rechtspositie van de met het gezag belaste ouder en de minderjarige.

Het wetsvoorstel Herziening kinderbeschermingsmaatregelen en de rechtspositie van de met het gezag belaste ouder en de minderjarige. Het wetsvoorstel Herziening kinderbeschermingsmaatregelen en de rechtspositie van de met het gezag belaste ouder en de minderjarige. Wat is de invloed van het wetsvoorstel Herziening kinderbeschermingsmaatregelen

Nadere informatie

ECLI:NL:RBOBR:2015:3690

ECLI:NL:RBOBR:2015:3690 ECLI:NL:RBOBR:2015:3690 Instantie Datum uitspraak 19-06-2015 Datum publicatie 14-07-2015 Zaaknummer Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie Rechtbank Oost-Brabant C/01/280880 / FA RK 14-3596_2

Nadere informatie

Zorg om het kind - bescherming van minderjarigen en het gezondheidsrecht -

Zorg om het kind - bescherming van minderjarigen en het gezondheidsrecht - Zorg om het kind - bescherming van minderjarigen en het gezondheidsrecht - Prof.mr.drs. Mariëlle R. Bruning Najaarslezing Vereniging voor Gezondheidsrecht, 2 november 2012 Thema Zorgverlening aan en het

Nadere informatie

Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Wijdemeren,

Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Wijdemeren, Beleidsregels Jeugdhulp gemeente Wijdemeren 2018 Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Wijdemeren, overwegende dat het wenselijk is beleidsregels vast te stellen voor de uitvoering

Nadere informatie

Geschiedenis van de OTS

Geschiedenis van de OTS 1 Geschiedenis van de OTS 1.1 Inleiding Ruim 85 jaar geleden werd de ondertoezichtstelling (OTS) ingevoerd. Doel ervan was om ouders en kinderen 1 tijdelijke gedwongen hulp te verlenen in de hoop dat de

Nadere informatie

Gerechtelijke Jeugdbijstand in hoogdringende gevallen. Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid en Gelijke Kansen.

Gerechtelijke Jeugdbijstand in hoogdringende gevallen. Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid en Gelijke Kansen. Advies Gerechtelijke Jeugdbijstand in hoogdringende gevallen Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid en Gelijke Kansen. Voorstel van decreet houdende wijziging van de decreten inzake bijzondere jeugdbijstand,

Nadere informatie

De beëindiging van uithuisplaatsing

De beëindiging van uithuisplaatsing De beëindiging van uithuisplaatsing Wanneer is beëindiging van de uithuisplaatsing in het kader van een ondertoezichtstelling (art. 1:261 BW) in het belang van het kind en welke verbeteringen zullen in

Nadere informatie

ECLI:NL:RBZWB:2017:2587

ECLI:NL:RBZWB:2017:2587 ECLI:NL:RBZWB:2017:2587 Instantie Datum uitspraak 22-03-2017 Datum publicatie 26-04-2017 Rechtbank Zeeland-West-Brabant Zaaknummer C/02/327890 / JE RK 17-430 Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie

Nadere informatie

STEVIG FUNDAMENT VOOR JEUGDZORG

STEVIG FUNDAMENT VOOR JEUGDZORG STEVIG FUNDAMENT VOOR JEUGDZORG ONZE MISSIE EN VISIE ONZE INZET Onze missie Wij beschermen in hun ontwikkeling bedreigde kinderen en zorgen ervoor dat zij de juiste zorg krijgen. Onze visie Wij komen in

Nadere informatie

JEUGDHULPVERLENING. JEUGDBESCHERMING. GEESTELIJKE GE-

JEUGDHULPVERLENING. JEUGDBESCHERMING. GEESTELIJKE GE- 4. JEUGDHULPVERLENING. JEUGDBESCHERMING. GEESTELIJKE GE- ZONDHEmSZORG. Soms rijst bij hulpverleners binnen de sector van de jeugdhulpverlening een vermoeden dat een kind slachtoffer is (geweest) van ritueel

Nadere informatie

Uitspraak GERECHTSHOF ARNHEM-LEEUWARDEN. locatie Leeuwarden. afdeling civiel recht

Uitspraak GERECHTSHOF ARNHEM-LEEUWARDEN. locatie Leeuwarden. afdeling civiel recht ECLI:NL:GHARL:2014:4151 Instantie Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden Datum uitspraak 24-04-2014 Datum publicatie 27-05-2014 Zaaknummer 200.141.970-01 Rechtsgebieden Personen- en familierecht Bijzondere kenmerken

Nadere informatie

Informatie voor gezinnen over Jeugdbescherming

Informatie voor gezinnen over Jeugdbescherming Informatie voor gezinnen over Jeugdbescherming Wat is Jeugdbescherming? Jeugdbescherming heette vroeger Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam. Wij dragen bij aan de bescherming van kinderen en daardoor

Nadere informatie

Uitspraak GERECHTSHOF ARNHEM-LEEUWARDEN. locatie Leeuwarden. afdeling civiel recht

Uitspraak GERECHTSHOF ARNHEM-LEEUWARDEN. locatie Leeuwarden. afdeling civiel recht ECLI:NL:GHARL:2017:6088 Instantie Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden Datum uitspraak 13-07-2017 Datum publicatie 26-07-2017 Zaaknummer 200.215.386/01 Rechtsgebieden Personen- en familierecht Bijzondere kenmerken

Nadere informatie

Rapport (verkort) Naar aanleiding van de feitelijke uithuisplaatsing van een zesjarige jongen.

Rapport (verkort) Naar aanleiding van de feitelijke uithuisplaatsing van een zesjarige jongen. Rapport (verkort) Naar aanleiding van de feitelijke uithuisplaatsing van een zesjarige jongen. Oordeel De Kinderombudsman is van mening dat Bureau Jeugdzorg Noord-Brabant vestiging Oss en de politie Oost-Brabant

Nadere informatie

ECLI:NL:GHARN:2012:BY4474

ECLI:NL:GHARN:2012:BY4474 ECLI:NL:GHARN:2012:BY4474 Instantie Gerechtshof Arnhem Datum uitspraak 25-10-2012 Datum publicatie 28-11-2012 Zaaknummer 200.111.854 Rechtsgebieden Personen- en familierecht Bijzondere kenmerken Hoger

Nadere informatie

ECLI:NL:GHARL:2013:10366 GERECHTSHOF ARNHEM-LEEUWARDEN

ECLI:NL:GHARL:2013:10366 GERECHTSHOF ARNHEM-LEEUWARDEN ECLI:NL:GHARL:2013:10366 GERECHTSHOF ARNHEM-LEEUWARDEN locatie Zwolle afdeling civiel recht zaaknummer gerechtshof 200.128.246 (zaaknummer rechtbank Noord-Nederland, locatie Groningen, 137888) beschikking

Nadere informatie

ECLI:NL:GHLEE:2010:BP0682 Gerechtshof Leeuwarden Datum uitspraak Datum publicatie Zaaknummer

ECLI:NL:GHLEE:2010:BP0682 Gerechtshof Leeuwarden Datum uitspraak Datum publicatie Zaaknummer ECLI:NL:GHLEE:2010:BP0682 Instantie Gerechtshof Leeuwarden Datum uitspraak 23-12-2010 Datum publicatie 13-01-2011 Zaaknummer 200.075.792 Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie Personen- en

Nadere informatie

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2014 131 Wet van 12 maart 2014 tot aanpassing van wetgeving en vaststelling van overgangsrecht in verband met de herziening van de maatregelen van

Nadere informatie

Versie 1.0 19 april 2005. Cliëntroute Bureau Jeugdzorg Ondertoezichtstelling (Gezinsvoogdij)

Versie 1.0 19 april 2005. Cliëntroute Bureau Jeugdzorg Ondertoezichtstelling (Gezinsvoogdij) Versie 1.0 19 april 2005 Cliëntroute Bureau Jeugdzorg Ondertoezichtstelling (Gezinsvoogdij) Inleiding Ondertoezichtstelling Ondertoezichtstelling (OTS) is een kinderbeschermingsmaatregel, die alleen kan

Nadere informatie

UW KIND ONDER TOEZICHT GESTELD. WAT BETEKENT DAT? INFORMATIE VOOR OUDERS 1 UW KIND ONDER TOEZICHT GESTELD. WAT BETEKENT DAT?

UW KIND ONDER TOEZICHT GESTELD. WAT BETEKENT DAT? INFORMATIE VOOR OUDERS 1 UW KIND ONDER TOEZICHT GESTELD. WAT BETEKENT DAT? UW KIND ONDER TOEZICHT GESTELD. WAT BETEKENT DAT? INFORMATIE VOOR OUDERS 1 UW KIND ONDER TOEZICHT GESTELD. WAT BETEKENT DAT? Uw zoon of dochter is onder toezicht gesteld door de kinderrechter omdat er

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2003 2004 29 353 Wijziging van enige bepalingen van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek met betrekking tot het geregistreerd partnerschap, de geslachtsnaam

Nadere informatie

Aanbevelingen bij de Beleidsvisie Kind in de Pleegzorg. I. Aanpassing van kinderbeschermingswetgeving

Aanbevelingen bij de Beleidsvisie Kind in de Pleegzorg. I. Aanpassing van kinderbeschermingswetgeving Aanbevelingen bij de Beleidsvisie Kind in de Pleegzorg Toelichting: De aanbevelingen zijn bedoeld om op korte termijn effect te sorteren, maar zijn soms zo ingrijpend dat wetswijziging noodzakelijk is.

Nadere informatie

ECLI:NL:GHAMS:2016:573 Gerechtshof Amsterdam Datum uitspraak Datum publicatie Zaaknummer /01

ECLI:NL:GHAMS:2016:573 Gerechtshof Amsterdam Datum uitspraak Datum publicatie Zaaknummer /01 ECLI:NL:GHAMS:2016:573 Instantie Gerechtshof Amsterdam Datum uitspraak 16-02-2016 Datum publicatie 24-02-2016 Zaaknummer 200.179.961/01 Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie Personen- en

Nadere informatie

Uitspraak. GERECHTSHOF 's-hertogenbosch. Afdeling civiel recht

Uitspraak. GERECHTSHOF 's-hertogenbosch. Afdeling civiel recht ECLI:NL:GHSHE:2016:416 Instantie Gerechtshof 's-hertogenbosch Datum uitspraak 11-02-2016 Datum publicatie 12-02-2016 Zaaknummer 200 180 361_01 Rechtsgebieden Personen- en familierecht Bijzondere kenmerken

Nadere informatie

Uitspraak GERECHTSHOF ARNHEM-LEEUWARDEN. locatie Leeuwarden. afdeling civiel recht

Uitspraak GERECHTSHOF ARNHEM-LEEUWARDEN. locatie Leeuwarden. afdeling civiel recht ECLI:NL:GHARL:2015:6066 Instantie Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden Datum uitspraak 27-07-2015 Datum publicatie 17-08-2015 Zaaknummer 200.172.365/01 Rechtsgebieden Personen- en familierecht Bijzondere kenmerken

Nadere informatie

Logopedie en Kindermishandeling. Toelichting op de Meldcode en het Stappenplan

Logopedie en Kindermishandeling. Toelichting op de Meldcode en het Stappenplan Logopedie en Kindermishandeling Toelichting op de Meldcode en het Stappenplan Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie (NVLF) Juni 2009 Inleiding Omgaan met (vermoedens van) kindermishandeling

Nadere informatie

Ons aanbod. Voor professionals

Ons aanbod. Voor professionals Voor professionals Ons aanbod Een kind dat hulp nodig heeft om veilig op te groeien, staat nooit alleen. Jeugdbescherming Brabant voelt zich verbonden met de toekomst van dat kind. Wij staan voor veiligheid

Nadere informatie

ECLI:NL:RBARN:2008:BG3849

ECLI:NL:RBARN:2008:BG3849 ECLI:NL:RBARN:2008:BG3849 Instantie Rechtbank Arnhem Datum uitspraak 10-11-2008 Datum publicatie 10-11-2008 Zaaknummer 175940 Rechtsgebieden Personen- en familierecht Bijzondere kenmerken Eerste aanleg

Nadere informatie

De ondertoezichtstelling herzien

De ondertoezichtstelling herzien De ondertoezichtstelling herzien Op welke wijze dienen de huidige protocollen van Bureau Jeugdzorg Noord-Brabant met betrekking tot de ondertoezichtstelling te worden gewijzigd, zodat zij in overeenstemming

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 1995 1996 23 714 Wijziging van, onder meer, Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek in verband met invoering van medevoogdij en gezamenlijke voogdij Nr. 7 NOTA

Nadere informatie

Wat is OTS? (Onder ToezichtStelling)

Wat is OTS? (Onder ToezichtStelling) Wat is OTS? (Onder ToezichtStelling) Deze folder is voor ouders van cliënten van de Welkom 2 OnderToezichtStelling Graag stellen wij ons voor. Wij zijn de William Schrikker Jeugdbescherming. Wij geven

Nadere informatie

Als het mis dreigt te gaan met je opvoeding

Als het mis dreigt te gaan met je opvoeding Als het mis dreigt te gaan met je opvoeding Waarom een onderzoek? De Raad voor de Kinderbescherming wordt ingeschakeld op het moment dat je ouders of andere mensen uit je omgeving vinden dat het mis met

Nadere informatie

Sonja de Pauw Gerlings Döhrn, kinderrechter Rotterdam

Sonja de Pauw Gerlings Döhrn, kinderrechter Rotterdam Gedwongen hulpverlening Sonja de Pauw Gerlings Döhrn, kinderrechter Rotterdam Ondertoezichtstelling Zedelijke of geestelijke belangen of gezondheid ernstig bedreigd en andere middelen hebben gefaald of,

Nadere informatie

Ter attentie van de leden van de Vaste Kamercommissie voor Veiligheid en Justitie

Ter attentie van de leden van de Vaste Kamercommissie voor Veiligheid en Justitie De Kinderombudsman Position paper kleinkinderen en omgang na scheiding 1 april 2015 Ter attentie van de leden van de Vaste Kamercommissie voor Veiligheid en Justitie Inleiding De Kinderombudsman is door

Nadere informatie

Voogdijmaatregel Informatie voor ouders over voogdij

Voogdijmaatregel Informatie voor ouders over voogdij Voogdijmaatregel Informatie voor ouders over voogdij De kinderrechter heeft besloten dat Jeugdbescherming west het gezag over uw kind gaat uitoefenen. Dat wordt voogdij genoemd. Hiervoor kunnen verschillende

Nadere informatie

ECLI:NL:GHDHA:2014:935

ECLI:NL:GHDHA:2014:935 ECLI:NL:GHDHA:2014:935 Instantie Gerechtshof Den Haag Datum uitspraak 19-03-2014 Datum publicatie 27-03-2014 Zaaknummer 200.138.697/01 Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie Personen- en

Nadere informatie

EVRM, minderjarigheid en ouderlijk gezag

EVRM, minderjarigheid en ouderlijk gezag EVRM, minderjarigheid en ouderlijk gezag 'A whole code of juvenile law' M.L.C.C. de Bruijn-Lückers W.EJ. Tjeenk Willink Zwolle Inhoudsopgave Lijst van afkortingen xiü Inleiding 1 Algemeen deel Hoofdstuk

Nadere informatie

Ondertoezichtstelling (OTS) Wat betekent een ondertoezichtstelling voor u en uw kind? Wat kunt u verwachten?

Ondertoezichtstelling (OTS) Wat betekent een ondertoezichtstelling voor u en uw kind? Wat kunt u verwachten? Ondertoezichtstelling (OTS) Wat betekent een ondertoezichtstelling voor u en uw kind? Voor wie is deze factsheet bedoeld? Deze factsheet is voor ouders/ verzorgers van kinderen die onder toezicht staan

Nadere informatie

ECLI:NL:GHARL:2015:3052

ECLI:NL:GHARL:2015:3052 ECLI:NL:GHARL:2015:3052 Instantie Datum uitspraak 23-04-2015 Datum publicatie 07-05-2015 Zaaknummer 200.164.815-01 Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden Personen-

Nadere informatie

Ouder van mijn ouders

Ouder van mijn ouders Ouder van mijn ouders omdat ik geen kind bij hen kon zijn Tekst: Karel Bruinsma Fotografie: Maarten Verbaarschot Inhoudsopgave Deel Ik werd niet gezien Voorwoord 7 0 Rosita Het verleden mag geen excuus

Nadere informatie

Rechtsbescherming van uithuisgeplaatsten

Rechtsbescherming van uithuisgeplaatsten juridisch en bestuurskundig onderzoek advies onderwijs Rechtsbescherming van uithuisgeplaatsten Een verkennend onderzoek Groningen, juli 2010 2010 WODC, ministerie van Justitie. Auteursrechten voorbehouden.

Nadere informatie

AFDELING BESTUURSRECHTSPRAAK. Uitspraak met toepassing van artikel 8:54, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht op het hoger beroep van:

AFDELING BESTUURSRECHTSPRAAK. Uitspraak met toepassing van artikel 8:54, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht op het hoger beroep van: Raad vanstate 201111794/1 A/2. Datum uitspraak: 12 oktober 2012 AFDELING BESTUURSRECHTSPRAAK Uitspraak met toepassing van artikel 8:54, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht op het hoger beroep

Nadere informatie

ADVIES Voorstel Besluiten zorg en dwang, verplichte ggz en forensische zorg

ADVIES Voorstel Besluiten zorg en dwang, verplichte ggz en forensische zorg ADVIES Voorstel Besluiten zorg en dwang, verplichte ggz en forensische zorg aan de Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en de Minister van Rechtsbescherming naar aanleiding van de internetconsultatie

Nadere informatie

ECLI:NL:GHSGR:2012:BZ6021

ECLI:NL:GHSGR:2012:BZ6021 ECLI:NL:GHSGR:2012:BZ6021 Instantie Datum uitspraak 28-11-2012 Datum publicatie 04-04-2013 Gerechtshof 's-gravenhage Zaaknummer 200.111.882-01 Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie Personen-

Nadere informatie

Wat is ondertoezichtstelling?

Wat is ondertoezichtstelling? Jeugdbescherming Wat is ondertoezichtstelling? Informatie voor ouders en verzorgers Bureau Jeugdzorg Flevoland gaat uit van het recht van ieder kind om uit te groeien tot een gezonde en evenwichtige volwassene.

Nadere informatie

Aangenomen en overgenomen amendementen

Aangenomen en overgenomen amendementen Overzicht van stemmingen in de Tweede Kamer afdeling Inhoudelijke Ondersteuning aan De leden van de vaste commissie voor Justitie datum 15 maart 2011 Betreffende wetsvoorstel: 32015 Wijziging van Boek

Nadere informatie

Directe Hulp bij Huiselijk. U staat er niet alleen voor!

Directe Hulp bij Huiselijk. U staat er niet alleen voor! Directe Hulp bij Huiselijk Geweld U staat er niet alleen voor! U krijgt hulp Wat nu? U bent in contact geweest met de politie of u heeft zelf om hulp gevraagd. Daarom krijgt u nu Directe Hulp bij Huiselijk

Nadere informatie

AFDELING BESTUURSRECHTSPRAAK

AFDELING BESTUURSRECHTSPRAAK Raad vanstate 201110635/1/V1. Datum uitspraak: 15 november 2012 AFDELING BESTUURSRECHTSPRAAK Uitspraak met toepassing van artikel 8:54, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: de Awb) op

Nadere informatie

Uitspraak. GERECHTSHOF 's-hertogenbosch. Afdeling civiel recht

Uitspraak. GERECHTSHOF 's-hertogenbosch. Afdeling civiel recht ECLI:NL:GHSHE:2015:277 Instantie Gerechtshof 's-hertogenbosch Datum uitspraak 29-01-2015 Datum publicatie 24-02-2015 Zaaknummer F 200.157.384-01 Rechtsgebieden Personen- en familierecht Bijzondere kenmerken

Nadere informatie

ECLI:NL:RBMAA:2012:BY2805

ECLI:NL:RBMAA:2012:BY2805 ECLI:NL:RBMAA:2012:BY2805 Instantie Rechtbank Maastricht Datum uitspraak 19-04-2012 Datum publicatie 12-11-2012 Zaaknummer 152909 / FA RK 11-238 en 165071 / FA RK 11-1210 Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken

Nadere informatie

Schuingedrukte woorden worden uitgelegd in een woordenlijst op pagina 4.

Schuingedrukte woorden worden uitgelegd in een woordenlijst op pagina 4. Voogdijmaatregel Informatie voor jeugdigen over voogdij Kinderen moeten altijd iemand hebben die het gezag over hen heeft. Dit gezag ligt meestal bij je ouder(s). Maar wat als je ouder(s) overlijden of

Nadere informatie

AFDELING BESTUURSRECHTSPRAAK. Uitspraak met toepassing van artikel 8:54, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht op de hoger beroepen van:

AFDELING BESTUURSRECHTSPRAAK. Uitspraak met toepassing van artikel 8:54, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht op de hoger beroepen van: Raad vanstate 201112733/1/V1. Datum uitspraak: 23 januari 2013 AFDELING BESTUURSRECHTSPRAAK Uitspraak met toepassing van artikel 8:54, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht op de hoger beroepen

Nadere informatie

Protocol communicatie met gescheiden ouders Versie 12 maart 2013. Openbaar basisonderwijs

Protocol communicatie met gescheiden ouders Versie 12 maart 2013. Openbaar basisonderwijs Protocol communicatie met gescheiden ouders Versie 12 maart 2013 Openbaar basisonderwijs Protocol communicatie met gescheiden ouders Inleiding Na een (echt)scheiding is het essentieel dat ouders 1 en school

Nadere informatie

Wat is ondertoezichtstelling?

Wat is ondertoezichtstelling? Jeugdbescherming Wat is ondertoezichtstelling? Informatie voor kinderen en jongeren Bureau Jeugdzorg Flevoland gaat uit van het recht van ieder kind om uit te groeien tot een gezonde en evenwichtige volwassene.

Nadere informatie

Jeugdbescherming Informatie voor ouders/opvoeders

Jeugdbescherming Informatie voor ouders/opvoeders Jeugdbescherming Informatie voor ouders/opvoeders Inhoudsopgave»» Jeugdbescherming»» Wat is een ondertoezichtstelling (OTS)?»» Wat is uw rol bij een OTS?»» Wat gaat er gebeuren?»» Wat zijn uw rechten?»»

Nadere informatie

Zorgen voor de veiligheid van pleegkinderen: Beleidsanalyse van Rubicon Jeugdzorg

Zorgen voor de veiligheid van pleegkinderen: Beleidsanalyse van Rubicon Jeugdzorg Zorgen voor de veiligheid van pleegkinderen: Beleidsanalyse van Rubicon Jeugdzorg Inspectie jeugdzorg Utrecht, februari 2009 2 1. Aanleiding Het is de taak van pleegzorgaanbieders om er voor te zorgen

Nadere informatie