Nieuwe BUIG-budgetten 2017, wat is het eerste beeld?

Transcriptie

1 Nieuwe BUIG-budgetten 2017, wat is het eerste beeld? Divosa Donderdag Presentatie voor gemeenten Leo Aarts

2 Objectief voor 2017 is grondig aangepast Hoe werkt het BUIG? - historisch, objectief, gemeentegrootte - filosofie achter het objectief - wat is er in 2017 veranderd? Budgetverschuivingen in 2017: - welke gemeenten gaan erop vooruit, wie gaat erop achteruit en waarom? van de nieuwe objectieve budgetten bij de gerealiseerde lasten - analyse van de verschillen tussen objectieve lasten en gerealiseerde lasten - zijn de onvolkomenheden in de aansluiting (Rfv-adviezen) opgelost? 2

3 Hoe werkt het voor het BUIG-budget? Historisch bepaald budget historisch bepaald budget: aandeel in het macrobudget (t) = aandeel in de macrouitgaven (t-2) (gecorrigeerd voor ontwikkeling aantal huishoudens) Kleine gemeenten (< ): 100% historisch Middelgrote gemeenten ( tot ): deels historisch deels objectief, afhankelijk van het inwonertal toenemend objectief Grote gemeenten (>40.000): 100% objectief Overgangsregeling 2017 middelgrote en grote gemeenten: 75% regulier, 25% historisch 3

4 Hoe werkt het voor het BUIG-budget? Objectief Verdeelmodel Filosofie SZW: beleidsneutrale verdeling maximaal uitzuiveren van effecten van beleid en uitvoering aanname: verschillen tussen objectieve lasten en gerealiseerde lasten door eigen keuzes in beleid en uitvoering 4

5 Hoe werkt het voor het BUIG-budget? Objectief Verdeelmodel Kansmodel: Multi-niveaumodel ontwikkeld door SCP, SEO en Atlas voor Gemeenten. Drie niveaus: Huishouden Wijk Regio Het kansmodel wordt geijkt (geschat) op een microdatabestand met alle Nederlandse huishoudens. 5

6 Budgettoedeling - Per type huishouden wordt de kans op bijstand berekend - Per type huishouden wordt de normuitkering bepaald - In elke gemeente wordt het aantal huishoudens van elk type geteld - Voor elke gemeente wordt per huishoudtype het verwachte aantal bijstandsuitkeringen berekend (kans maal aantal huishoudens) verwachte aantal bijstandsuitkeringen per huishoudtype - Voor elke gemeente wordt per huishoudtype het verwachte aantal bijstandsuitkeringen vermenigvuldigd met de normuitkering objectief budget per huishoudtype - Voor elke gemeente worden de berekende budgetten per huishoudtype opgeteld objectief budget BUIG 6

7 7

8 Wat is er voor het voorlopige budget 2017 gewijzigd? Factoren Voor het model 2017 is het aantal gebruikte factoren uitgebreid In factoren, in factoren (uitsplitsing van factoren, en toevoegen nieuwe factoren) Huishoudensbestand Het 2016 maakte gebruik van een gesimuleerd huishoudensbestand op basis van enquêtegegevens Het 2017 maakt gebruik van een integraal huishoudens bestand Normbedragen Het aantal normbedragen is verder gedifferentieerd Overgangsregeling Overgangsregeling 25% historisch (was 50%) 8

9 Ontwikkeling macrobudget Het macrobudget stijgt met 107 mln. (1,9%), onder andere door: Statushouders Instroom nieuwe doelgroep Budgetaandeel van een gemeente daalt als de stijging kleiner is dan 1,9% 9

10 Budgetverschuiving gecorrigeerd voor stijging macrobudget In totaal verschuift 135 mln. Dit is 2,4% van het macrobudget Ruwweg 2/3 van de gemeenten gaat er op vooruit Budgetverschuivingen zijn regionaal geclusterd Grote Stijgers zijn bijvoorbeeld: Goeree-Overflakkee (+20%) Venray (+18%) Nieuwkoop (+27%) Grote dalers zijn bijvoorbeeld: Diemen (-19%) Zoetermeer (-10%) Almere (-9%) 10

11 Budgetverschuiving gecorrigeerd voor stijging macrobudget gemiddeld per COROP We zien de clustering terug op COROP-niveau Bijvoorbeeld Zuid-Holland en Groningen gaan sterk achteruit 11

12 Budgetverschuiving naar gemeentegrootteklasse De gemiddelde verschuiving is het gunstigst bij kleinere gemeenten Alleen de G4 gaat er gemiddeld op achteruit Maar 12

13 Budgetverschuiving gemeenten < inwoners Een positief gemiddelde betekent niet dat alle gemeenten er op vooruit gaan. Voordeelgemeenten: 1. Rozendaal (277) : +55% 2. Ameland (60): + 29% 3. Korendijk (588): +27% 4. Opmeer (432): +27% 5. Kapelle (678): +26% Nadeelgemeenten 1. Schiermonnikoog (88): -14% 2. Oudewater (589): -12% 3. Voerendaal (986):-11% 4. Haaren (788): -9% 5. Leeuwarderadeel (81): -7% 13

14 Budgetverschuiving gemeenten inwoners Een positief gemiddelde betekent niet dat alle gemeenten er op vooruit gaan. Voordeelgemeenten 1. Landerd (1685) : +28% 2. Nieuwkoop (569): + 25% 3. Staphorst (180): +22% 4. Tynaarlo (1730): +20% 5. Zundert (879): +20% Nadeelgemeenten 1. Diemen (384): -21% 2. Weststellingwerf (98): -9% 3. Oldambt (1895):-9% 4. Zevenaar (299): -8% 5. Echt-Susteren (1711): -8% 14

15 Budgetverschuiving gemeenten inwoners Een positief gemiddelde betekent niet dat alle gemeenten er op vooruit gaan. Voordeelgemeenten 1. Goeree-Overflakkee (1924) : +20% 2. Nijkerk (267): + 19% 3. Venray (984): +18% 4. Schagen (441): +14% 5. Hollands Kroon (1911): +14% Nadeelgemeenten 1. Schiedam (606): -11% 2. Vlissingen (718): -10% 3. Nissewaard (1930):-10% 4. Purmerend (439): -10% 5. Kerkrade (928): -9% 15

16 Budgetverschuiving gemeenten > inwoners Een positief gemiddelde betekent niet dat alle gemeenten er op vooruit gaan. Voordeelgemeenten 1. Ede (228) : +13% 2. Eindhoven (772): + 11% 3. Westland (1783): +10% 4. s-hertogenbosch (796): +9% 5. Maastricht (935): +7% Nadeelgemeenten 1. Zoetermeer (637): -11% 2. Almere (34): -10% 3. Haarlemmermeer (394):-9% 4. Delft (503): -7% 5. Leeuwarden (80): -6% 16

17 HVE objectief bepaald budget (gemiddeld per COROP) (HVE) is het verschil tussen het objectieve budgetaandeel en het uitgavenaandeel Het verwachte gemiddelde HVE is nul Er is onverwacht sterke regionale component in de HVE Regionale clustering van beleid en uitvoering? 30

18 HVE en COROP Noordoost-Noord-Brabant (gemeenten > ), gesorteerd op HVE Gemeenten met meer dan inwoners gesorteerd op HVE Gemeenten in de COROP Noordoost- Noord-Brabant ingekleurd Gemeenten s-hertogenbosch (796) Heusden (797) Oss (828) Uden (856) Meierijstad (1948) 31

19 HVE en COROP Noord-Overijsel (gemeenten > ) Gemeenten in de COROP Noord- Overijssel ingekleurd Gemeenten Hardenberg (160) Kampen (166) Zwolle (193) Steenwijk (1708) 32

20 Centrumfunctie en de daarbij komende sociaalmaatschappelijke problematiek De rfv merkt in zijn advies op dat stapeling van en concentratie van problematiek verdere aandacht vereist 33

21 Verdeling HVE en bijstandsdichtheid (gemeenten > ) 1. Rotterdam (599) 2. Heerlen (917) 3. Leeuwarden (80) 4. s-gravenhage (518) 5. Vlissingen (718) Gemeenten gesorteerd naar HVE 20% Gemeenten met de hoogste bijstandsdichtheid zijn blauw gekleurd 20% gemeenten met de laagste bijstandsdichtheid zijn geel gekleurd Grote bijstandsdichtheid is geconcentreerd in negatief HVE, maar verspreid over de hele bandbreedte Gemeenten met een lage bijstandsdichtheid hebben positieve HVE 34

22 Verdeling HVE en centrumfunctie (gemeenten > ) Sterke centrumfunctie gelijk verdeeld Gemeenten zonder centrumfunctie hebben het grootste plussen Gemeenten 1. Groningen (14) 2. Eindhoven (772) 3. Rotterdam (599) 4. Arnhem (202) 5. Amsterdam (363) 35

23 Verdeling HVE en stedelijkheid (gemeenten > ) Gemeenten in weinig tot geen stedelijk gebied hebben het grootste plussen Gemeenten 1. Amsterdam (363) 2. s-gravenhage (518) 3. Rotterdam (599) 4. Leiden (546) 5. Delft (503) 36

24 HVE en harddrugverslaafden (gemeenten > ) Idem gemeenten met laag % harddrugverslaafden hebben in de regel een positief HVE Gemeenten 1. Groningen (14) 2. Leeuwarden (80) 3. Rotterdam (599) 4. Zutphen (301) 5. Dordrecht (505) 37

25 HVE en jeugdproblematiek (gemeenten > ) Idem. Gemeenten 1. Heerlen (917) 2. Emmen (114) 3. Kerkrade (928) 4. Rotterdam (599) 5. Hoogeveen (118) 39

26 HVE en Niet-westerse allochtonen (gemeenten > ) Idem. Gemeenten 1. Rotterdam (599) 2. Amsterdam (363) 3. s-gravenhage (518) 4. Almere (34) 5. Schiedam (606) 40

27 HVE en alleenstaanden (gemeenten > ) Gemeenten 1. Groningen (14) 2. Delft (503) 3. Leiden (546) 4. Maastricht (935) 5. Nijmegen (268) 41

28 HVE en goedkope woningen (gemeenten > ) Idem. Gemeenten 1. Heerlen (917) 2. Den Helder (400) 3. Kerkrade (928) 4. Leeuwarden (80) 5. Rotterdam (599) 43

29 Verdeling HVE en criminaliteit (gemeenten > ) Idem. Gemeenten 1. Amsterdam (363) 2. Maastricht (935) 3. Rotterdam (599) 4. Eindhoven (772) 5. s-gravenhage (518) 45

30 Verdeling HVE en studenten (gemeenten > ) Studentensteden hebben overwegend een negatief HVE Gemeenten 1. Groningen (14) 2. Delft (503) 3. Nijmegen (268) 4. Leiden (546) 5. Maastricht (935) 46

31 Verdeling HVE en ligging aan de Duitse grens (gemeenten > ) Ligging aan de Duitse grens lijkt geen groot effect te hebben op de HVE Gemeenten: Emmen (114) Enschede (153) Hardenberg (160) Heerlen (917) Kerkrade (928) Roermond (957) Venlo (983) Berkelland (1859) Sittard-Geleen (1883) 47

32 Verdeling HVE industrieel verleden (gemeenten > ) Een industrieel verleden lijkt niet verbonden aan positieve of negatieve HVE Gemeenten: 1. Heerlen (917) 2. Kerkrade (928) 3. Eindhoven (772) 4. Helmond (794) 5. Veldhoven (861) 48

33 Bandbreedte HVE binnen samenwerkingsverbanden Verwachte HVE binnen een samenwerkingsverband zijn gelijk (kleine bandbreedte) Onverwacht sterke verschillen in HVE binnen ISD s (grote bandbreedte) De spreiding van HVE binnen ISD s is in ruim driekwart van de gevallen meer dan 10 procentpunten 49

34 HVE en samenwerkingsverbanden (ISD Bollenstreek) Conform verwachting Maar. Gemeenten Lisse (553) Noordwijkerhout (576) Noordwijk (575) Hillegom (534) Teylingen (1525) 50

35 Verdeling HVE en samenwerkingsverbanden (ISD Drechtsteden) Grote verschillen Gemeenten Dordrecht (505) Papendrecht (590) Alblasserdam (482) Sliedrecht (610) Zwijndrecht (642) Hendrik-Ido-Ambacht (531) 51

36 HVE en samenwerkingsverbanden (Kromme Rijn en Heuvelrug) Gemeenten: Utrechtse Heuvelrug (1581) De Bilt (310) Zeist (355) Wijk bij Duurstede (352) Meerssen (938) 52

37 HVE en samenwerkingsverbanden (ISD Brabantse Wal) Gemeenten: Steenbergen (851) Bergen op Zoom (748) Woensdrecht (873) 53

38 Conlusies Het 2017 is een verbetering op het model 2016 Nog niet alle onvolkomenheden zijn eruit 1. Regionale clustering van budgetverschuivingen en HVE 2. Sterke spreiding HVE binnen samenwerkingsverbanden 3. Het model 2017 benadeelt gemeenten met een sterke centrumfunctie en bijbehorende sociaalmaatschappelijke problematiek. Het model bevoordeelt gemeenten met een lage centrumfunctie en weinig sociaalmaatschappelijke problematiek Voornemens van SZW: Verbeteren van centrumfunctie in het model Case studies bij uitschieters 54

39 Webapplicatie Interactief overzicht per beschikking Analyse budgetmutaties: Waarom is mijn budget veranderd (bijvoorbeeld macrobudget, historisch aandeel, huishoudsamenstelling, bijstandskans, normbedragen)? Monitoring: hoe verhouden de objectief geschatte bijstandsaantallen zich tot de realisatie (per huishoudtype) Meerjarige prognoses BUIG budget Meerjarige prognoses BUIG lasten Rapportage op maat Voor meer informatie en een demonstratie kunt u contact opnemen met: s.bouman@frontinbuig.nl Of laat uw gegevens achter bij één van onze aanwezige onderzoekers 55