verzekerde werknemers

Transcriptie

1 [Save eerst dit bestand als XXX(titel).doc] Effecten van Keerpunt in de WGAdienstverlening van bij Nationale Nederlanden verzekerde werknemers Tom Everhardt Philip de Jong Onderzoek in opdracht van Keerpunt en Nationale Nederlanden Aarts De Jong Wilms Goudriaan Public Economics bv (APE) Den Haag, september 2012

2 Effect van Keerpunt in de WGA-dienstverlening van Nationale Nederlanden Tom Everhardt en Philip de Jong Ape rapport nr Aarts De Jong Wilms Goudriaan Public Economics bv (APE) Website: Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt via druk, fotokopie of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming.

3 INHOUD 1 INLEIDING 1 2 BESCHRIJVING KEERPUNT DATA WGA-schadegevallen, databewerkingen Bepaling van de analysegroep 5 3 ANALYSE VAN HET WGA-RISICO Duur tot melding en WGA-risico Gedetailleerde bestandsbeschrijving Samenhang kenmerken en WGA-risico 11 4 MULTIVARIATE ANALYSE VAN HET WGA-RISICO Analyseresultaten Nadere duiding van het Keerpunteffect Specifieke Keerpunteffecten 18 5 OVERIGE ANALYSES Inleiding Aard en ernst van de ziekte Effect van poliscombinatie 23 6 CONCLUSIES 25 Ape

4

5 1 INLEIDING Keerpunt is een organisatie die langdurig zieke werknemers terug naar werk begeleidt. Nationale Nederlanden (NN) biedt als inkomensverzekeraar in zijn verzuim- en WGA-polissen de dienstverlening van Keerpunt aan. WGA-polissen zijn verzekeringen voor bedrijven die eigenrisicodragers zijn voor de WGA. In dit rapport doen wij verslag van een onderzoek naar het effect van behandeling door Keerpunt van langdurig ziek gemelde werknemers wier werkgever bij Nationale Nederlanden (NN) een WGA-verzekering heeft afgesloten. Meer in het bijzonder willen we nagaan of de behandeling door Keerpunt ertoe leidt dat deze werknemers een lagere kans hebben om in de WGA terecht te komen dan de algemene populatie langdurig zieke werknemers. Om twee redenen is de veronderstelling gerechtvaardigd dat bedrijven met een WGA-polis van NN een lager dan gemiddeld WGA-risico hebben. Ten eerste is het aannemelijk dat bedrijven die ervoor kiezen eigenrisicodrager te worden een lager dan gemiddeld WGA-risico hebben. Ten tweede kan een particuliere verzekeraar, anders dan het UWV, in de wachttijd voor de WIA activiteiten ondernemen die WGA-toetreding kunnen voorkomen. Zo is de dienstverlening van Keerpunt in het kader van een WGA-polis voor een belangrijk deel gericht op preventie van WIA-instroom. Om vast te stellen of de dienstverlening van Keerpunt tot een lager WGArisico leidt, vergelijken we een bestand van bij Keerpunt gemelde, langdurig zieke werknemers met een landelijk bestand van werknemers die minstens negen maanden ziek zijn geweest. Dit laatste bestand is afkomstig uit het onderzoek De Weg naar de WIA (WnW). 1 We onderzoeken eerst hoe de samenstelling van het Keerpuntbestand afwijkt van het WNWbestand. Door te corrigeren voor verschillen in de samenstelling van beide populaties maken we vervolgens de rol van Keerpunt zichtbaar. Een van de potentiële voordelen van het eigenrisicodragen en dit risico vervolgens herverzekeren bij een particuliere verzekeraar als NN is dat bedrijven de WGA-verzekering kunnen combineren met een verzuimverzekering. Dit is vooral interessant voor kleinere bedrijven die het financiële 1 Ph.R. de Jong, T.J. Veerman, C. van den Burg en C. Schrijvershof, Nederland is niet ziek meer, Den Haag-Leiden, APE-AStri, Ape 1

6 risico van loondoorbetaling bij ziekte moeilijk zelf kunnen dragen. Zo n combinatie biedt de verzekeraar en een organisatie als Keerpunt een extra motief en een extra gelegenheid om preventieve acties te ondernemen. In een afzonderlijke analyse gaan we na of een dergelijke poliscombinatie een risicoverlagende werking heeft, zoals de voorgaande redenering suggereert. Het rapport is als volgt opgebouwd. In Hoofdstuk 2 beschrijven we het Keerpuntbestand van meldingen onder een WGA-polis. In Hoofdstuk 3 vergelijken we de Keerpunt data met de WNW data en beschrijven we op welke punten de twee populaties verschillen. Vervolgens doen we in Hoofdstuk 4 een analyse waarmee we het effect van Keerpunt op het WGA-risico kunnen vaststellen. In Hoofdstuk 5 onderzoeken we de keerpunt populatie nader en laten we het effect van een poliscombinatie op het WGA-risico zien. In Hoofdstuk 6 trekken we conclusies. 2 Ape

7 2 BESCHRIJVING KEERPUNT DATA 2.1 WGA-schadegevallen, databewerkingen Datacleaning Het WGA-schadelastbestand van Keerpunt bevat gevallen, die tussen 1 januari 2010 en 22 mei 2011 gemeld zijn, gesloten zijn of liepen. Niet al deze schademeldingen zijn bruikbaar voor analyse. In Tabel 2-1 zijn de bewerkingen weergegeven om te komen tot een zinvol analysebestand. Van het oorspronkelijke Keerpuntbestand zijn gevallen verzekerd bij Nationale Nederlanden. Vervolgens zijn 231 records verwijderd, omdat ze dubbel voorkomen (4 gevallen) of omdat personen met verschillende polisnummers in het bestand zaten (227 gevallen). Van de resterende records bleken er 741 met zowel een gewone WGA verzekering, als met een Hiaat (Basis) en/of een Hiaat (Plus) verzekering in het bestand voor te komen, elk met een aparte dataregel. Na samenvoeging van de verschillende WGA verzekeringstypen bleven gevallen over. Als laatste zijn er schadegevallen die tot 4 verschillende typen interventies ondergaan. Samenvoeging van deze records resulteert in een bestand met unieke schadegevallen. Tabel 2-1: Aantal records Mutaties in aantal records wegens databewerkingen Aantal verwijderd Reden verwijdering Geen NN-verzekerden Dubbele records, zelfde schadegeval Meerdere records (WGA/HIAAT/HIAAT plus), zelfde schadegeval Meerdere interventies, zelfde schadegeval Ontbrekende datum 1 e AO-dag Inconsistente data Verschil in verstreken ziekteduur In dit rapport wordt een vergelijking gemaakt tussen de Keerpunt schadegevallen en het landelijk gemiddelde (gebaseerd op gegevens uit het on- Ape 3

8 derzoek de weg naar de WIA ). Een voor het onderhavige onderzoek belangrijk verschil tussen beide populaties is dat de duur van het ziekteverzuim tot melding bij Keerpunt variabel is, terwijl het WnW bestand bestaat uit werknemers die minstens 9 maanden (40 weken) ziek gemeld waren. De verstreken ziekteduur tot opname in het WNW-bestand ligt dus vast op 40 weken. Omdat de verstreken ziekteduur een belangrijke determinant is van de kans op instroom in de WGA is het cruciaal voor dit verschil tussen beide populaties te corrigeren. De versteken ziekteduur kan binnen het Keerpuntbestand alleen bepaald worden als de datum van de eerste verzuimdag bekend is. Dit noodzakelijke gegeven ontbreekt bij 54 unieke schadegevallen. Deze records zijn daarom weggelaten. Er is één schadegeval met een melddatum na 22 mei 2011, één schadegeval waarbij de melddatum ligt voor de eerste dag van ziekmelding en acht gevallen waarbij het arbeidsongeschiktheidspercentage volgens UWV en het percentage volgens de afsluitcode niet overeenkomen. Als we de schadegevallen zonder datum van de eerste ziektedag en de zojuist genoemde inconsistente gevallen achterwege laten, resteert een analysepopulatie van WGA-schadegevallen. Tabel 2-2: Ziekteduur, verzuimstatus en WGA-status Preventief gemeld (71%) Lopend <2jr. ziek (38%) Lopend <40 weken ziek 87 Lopend >40 weken ziek 988 Curatief gemeld (29%) Lopend >2jr. ziek 455 (16%) 783 (67%) Afgesloten <2jr. ziek 966 (34%) Hervat <40 weken ziek 31 Overig <40 weken ziek 10 Onbekend <40 weken ziek 65 Hervat >40 weken ziek 293 Overig >40 weken ziek 148 Onbekend >40 weken ziek 419 Afgesloten >2jr. ziek 354 (12%) 383 (33%) Hervat Overig Onbekend Totaal (100%) (100%) 4 Ape

9 2.2 Bepaling van de analysegroep Minimale ziekteduur van 40 weken In Tabel 2-2 worden de in totaal WGA-schadegevallen opgesplitst in werknemers (71%) die in de preventieve fase bij Keerpunt gemeld zijn, dat wil zeggen voor het einde van de wachttijd voor de WIA en werknemers (29%) die in de curatieve fase, dat wil zeggen nadat zij een WGA-toekenning hebben gekregen, bij Keerpunt gemeld zijn. Zoals gezegd wordt de WnW-populatie gevormd door werknemers die minstens 40 weken ziek gemeld waren. Voor vergelijking met het landelijk gemiddelde zijn daarom alleen Keerpunt-schadegevallen relevant die minimaal 40 weken ziek zijn geweest. Voor vergelijking met de WnW data moeten daarom worden weggelaten: 87 lopende gevallen die de 40 weken ziektegrens nog niet bereikt hebben; 31 gevallen die hersteld zijn voor het bereiken van de 40 weken ziektegrens; 10 gevallen die om overige redenen zijn afgesloten voor het bereiken van de 40 weken ziektegrens; en 65 gevallen die om onbekende redenen voor 40 weken ziekte zijn afgesloten. De resterende groep van schadegevallen noemen we de preventieve Keerpunt analysepopulatie. Afgesloten betekent hier dat Keerpunt de behandeling van de betreffende werknemer heeft beëindigd. Kijken we naar de curatief gemelde groep (WGA ers) dan behoort 67% tot de lopende gevallen en 33% is afgesloten. Een klein deel heeft vanuit de WGA het werk hervat; voor een veel groter deel heeft Keerpunt de begeleiding om overige of onbekende redenen afgesloten. Tot die overige redenen behoren situaties als overgang naar de IVA, overlijden en bereiken van de pensioenleeftijd. WGA-status moet bekend zijn Het fenomeen dat wij hier onderzoeken is de WGA-status: is een bij Keerpunt gemelde werknemer wel of niet in de WGA terecht gekomen? De records van personen waarvan de WGA-status (nog) niet bekend is moeten daarom worden verwijderd. Tabel 2-3 geeft hiervan een overzicht. Van de in de preventieve fase gemelde analysepopulatie van schadegevallen met een minimale ziekteduur van 40 weken zijn 988 schadegevallen nog niet gesloten en ook nog niet bij einde wachttijd beland. Hun WGA-status is dus nog niet bekend. Van de 860 schadegevallen die voor Ape 5

10 einde wachttijd zijn gesloten is de uitkomst bekend: zij komen niet in de WGA. Daarnaast zijn 809 gevallen ( , zie Tabel 2-2) lopend of afgesloten na einde wachttijd. Van deze 809 gevallen is van 102 gevallen bekend dat zij uiteindelijk geen WIA-aanvraag hebben gedaan. Ook voor deze gevallen is de uitkomst bekend (geen WGA-instroom). Hetzelfde geldt voor de 654 gevallen die een WIA-claimbeoordeling hebben gehad en waarvan de WIA-status dus bekend is. Van deze groep komen 101 in de IVA terecht. IVA-uitkeringen worden verleend aan werknemers die duurzaam volledig arbeidsongeschikt zijn. Zij behoren daarom niet tot de doelgroep van Keerpunt. Bovendien komen deze uitkeringen niet voor rekening van de WGA-verzekering. Als laatste resteert een groep van 53 gevallen met een onbekende WIAstatus. In totaal blijft dan een groep van bij Keerpunt gemelde werknemers over die zich lenen voor analyse van het WGA-risico. Tabel 2-3: Aantal records Records waarvan de WGA-status bekend is Omschrijving Schadegevallen gemeld in de preventieve fase 193 Schadegevallen gemeld < 40 weken ziekte Preventieve Keerpunt analysepopulatie 988 Lopende gevallen voor einde wachttijd 860 Gesloten voor einde wachttijd 809 Gesloten/lopend na einde wachttijd 102 Geen WIA-aanvraag 53 Onbekende WIA-status min of WGA instroom 101 IVA instroom Bruikbare preventieve Keerpunt analysepopulatie 6 Ape

11 3 ANALYSE VAN HET WGA-RISICO 3.1 Duur tot melding en WGA-risico Zoals vermeld varieert de duur tot melding bij Keerpunt in sterke mate. Binnen de analysepopulatie van Keerpunt (n=1.515, zie Tabel 2-3) ligt de gemiddelde duur tussen eerste ziektedag en melddatum op 428 dagen, met een minimum van 4 dagen en een maximum van 729 dagen. Bij de werknemers uit het WnW-bestand ligt de duur tot melding (deelname aan het WnW-onderzoek) vast op 280 dagen. Gemiddeld is de Keerpunt populatie bij aanmelding dus langer dan 280 dagen ziek. Dit komt ook tot uiting wanneer wij de WIA-claimkans tussen de twee populaties vergelijken. Binnen de WnW-populatie brengt van de negenmaands zieke deelnemers aan het WnW-onderzoek (26%) het tot een WIA-claimbeoordeling. De rest hervat of ziet ervan af een WIAuitkering aan te vragen. Tegenover een landelijke WIA-claimkans van 26% staat een kans van 40% binnen de Keerpuntpopulatie. Immers, van de bij Keerpunt gemelde werknemers die tot het analysebestand behoren, inclusief de IVA-toekenningen, hebben 654 een claimbeoordeling gehad (zie Tabel 2-3). Wanneer binnen de WnW-populatie alleen de werknemers worden meegenomen die bij 428 dagen na ziekmelding nog niet volledig hervat hebben (n=2.645), dan komt het percentage claimbeoordeelden te liggen op 38% (n=1.010 van 2.645). Hieruit blijkt hoe gevoelig de WIA-claimkans, en dus ook het WGA-risico is voor de verstreken ziekteduur. Bovendien laat deze exercitie zien dat na correctie voor het verschil in de duur tot melding het verschil in WIA-claimkans tussen beide populaties vrijwel wegvalt. In Tabel 3-1 is de duur tot melding bij Keerpunt in klassen uitgezet voor de Keerpunt (sub)populaties. Van de volledige Keerpunt populatie is 37% in het eerste ziektejaar gemeld en 29% na einde wachttijd. Van de werknemers die voor einde wachttijd bij Keerpunt gemeld zijn, wordt 53% in het eerste ziektejaar gemeld. Van degenen die voor einde wachttijd gemeld zijn en een minimale ziekteduur van 40 weken hebben gehad, wordt 49% in het eerste ziektejaar gemeld bij Keerpunt. Van de uiteindelijk analysepopulatie (van wie de WGA-status bekend is) wordt 40% binnen het eerste ziektejaar bij Keerpunt gemeld. Ape 7

12 Tabel 3-1: Duur tot melding in duurklassen, in percentages Duur tot melding <180 dagen dagen dagen dagen dagen >909 dagen Totaal Keerpunt (n=4.016) Keerpunt (n=2.850) Keerpunt (n=2.657) Keerpunt (n=1.515) Bovenstaande tabel toont aan hoe de melddatum varieert. Daarnaast is ook te zien dat het vergelijkbaar maken van de Keerpunt groep met de WnW groep ertoe leidt dat het aandeel werknemers dat pas na een jaar ziekte bij Keerpunt gemeld wordt, toeneemt, van 47% naar 59%. In Tabel 3-2 is de WIA-status van de personen van wie de uitkomst van de claimbeoordeling bekend is naast elkaar gezet. Van de Keerpunt schadegevallen met bekende WIA-status is het WGA-aandeel (35/80 of 80/100) met 51% iets hoger dan de 47% van de claimbeoordeelden binnen het WnW bestand. Tabel 3-2: Aantallen instroom WIA, WGA-populatie Keerpunt / WnW Aantal Keerpunt Percentage Aantal WnW Percentage 35-min WGA 35/ WGA 80/ IVA Totaal Ape

13 3.2 Gedetailleerde bestandsbeschrijving In Tabel 3-3 worden het volledige WnW bestand met 9-maands zieke werknemers (3.687 respondenten) 2 op verschillende kenmerken vergeleken met drie (deel) populaties uit het Keerpuntbestand die ook in Tabel 3-1 zijn gebruikt. We vergelijken de landelijke cijfers namelijk met het volledige Keerpuntbestand (4.080 unieke schadegevallen, Keerpunt I), degenen die voor einde wachttijd gemeld zijn en een minimale ziekteduur van 40 weken hebben gehad (2.657 personen, Keerpunt II) en daarbinnen degenen van wie de WGA-status bekend is met weglating van de IVA-toekenningen (1.515, Keerpunt III). Daarbij moet bedacht worden dat de cijfers van het WnW-bestand gebaseerd zijn op enquêtegegevens en die van Keerpunt op administratieve bestanden. Tabel 3-3: Geslacht Percentages per kenmerk, Keerpunt- en WnW-data WnW Keerpunt I Keerpunt II Keerpunt III Man Vrouw Leeftijd Tot 25 jaar t/m 34 jaar t/m 44 jaar t/m 54 jaar jaar en ouder Aard klachten Fysiek Psychisch Algemeen medisch Bedrijfsgrootte* Groot Klein Inkomen Laag Midden Hoog Einddoel re-integratie Werkhervatting eigen werk Overig Met uitzondering van degenen die in de IVA terechtkomen. Ape 9

14 Sector WnW Keerpunt I Keerpunt II Keerpunt III Bouw Industrie Zakelijke dienstverlening** Zorg, overheid en onderwijs Inzet interventies Ja Nee Product Keerpunt Casemanagement intensief Casemanagement ondersteuning Monitor Nog te bepalen WGA WGA casemanagement Combinatie met verzuimverzekering Ja Nee Eigenrisicodrager WGA Ja Nee Totaal aantal gevallen * Bedrijfsgrootte is groot bij meer dan 250 werknemers voor de WNW groep, en bij meer dan 500 werknemers of een loonsom van meer dan 1,5mln voor de Keerpunt I, II en III groep. ** Deze sector omvat ook handel bij de WnW-populatie. Omdat de uiteindelijke analyse gedaan wordt op basis van vergelijking van de WnW groep met de Keerpunt III groep beperken we ons in de bespreking van Tabel 3-3 tot deze twee groepen. De Keerpunt III groep wijkt af van de overeenkomstige landelijke populatie door een grotere proportie mannen, meer jongeren (25-44 jaar), een kleiner aandeel psychische en fysieke klachten als oorzaak van ziekmelding, meer grote bedrijven en minder organisaties uit de publieke sector. 3 Bij de Keerpunt groep is het einddoel van de re-integratie minder vaak hervatting in eigen werk dan bij de WnW groep. 3 Binnen de WnW data is een bedrijf groot wanneer het meer dan 250 werknemers heeft en in het Keerpuntbestand is dit het geval bij meer dan 500 werknemers. Wanneer we de grens binnen de WnW data bij 500 werknemers zouden leggen (hetgeen de data niet toelaten), zou het percentage werknemers in een groot bedrijf alleen maar kleiner worden. Het verschil met Keerpunt is dus eigenlijk nog groter. 10 Ape

15 Om de inkomensgegevens van de WnW- en de Keerpuntpopulaties vergelijkbaar te maken zijn de inkomensgegevens van Keerpunt gegroepeerd in drie klassen, te weten laag, midden en hoog. De verdeling over die klassen is gelijkgesteld aan die van de werknemers uit het WnW bestand. Op die manier hebben we gecorrigeerd voor het feit dat in het WnW onderzoek gevraagd is naar het netto persoonlijk inkomen (in klassen, niet in bedragen) terwijl het Keerpuntbestand brutosalarissen bevat. Bovendien hebben de WnW data betrekking op 2007 en die van Keerpunt op Aangezien de Keerpunt I populatie niet vergelijkbaar is met de WnW populatie is daar de indeling in inkomensklassen achterwege gelaten. De resulterende grenzen voor de Keerpunt werknemers nemen dan de volgende waarden aan: de ondergrens voor een hoog maandinkomen is bij Keerpunt bruto en in het WnW bestand netto. Voor een laag inkomen is de bovengrens bruto bij Keerpunt en netto in het WnW bestand. Drie kenmerken zijn alleen beschikbaar voor de bij Keerpunt gemelde werknemers, namelijk of er een interventie, zoals bemiddeling, scholing of diagnostiek, is ingezet, de vorm van de begeleiding die Keerpunt biedt ( Product ) en of er sprake is van een combinatie van een WGA-polis met een verzuimpolis. 3.3 Samenhang kenmerken en WGA-risico In deze paragraaf bekijken we de samenhang tussen de kenmerken uit voorgaande paragraaf en het WGA-instroompercentage naar kenmerk. Dit doen we voor de Keerpunt III groep en dat deel van de WnW groep dat een verstreken ziekteduur van 428 dagen heeft. Deze groep (WnW II) selecteren we om te corrigeren voor het verschil in de duur tot melding tussen beide populaties (zie par. 3.1). Gemiddeld stroomt 22,2% van de Keerpunt gevallen en 19,5% van de WnW gevallen de WGA in (zie OVERALL). Binnen de geselecteerde Keerpuntpopulatie hebben jongeren (tot 25 jaar) en werknemers voor wie hervatting in eigen werk mogelijk is een zeer laag WGA risico. Hoog risico kenmerken van bij Keerpunt gemelde werknemers zijn ziekmelding met psychische klachten, werken in een klein bedrijf en het hebben van een hoog inkomen. Inzet van interventies gaat samen met een extreem hoog WGA-risico. Waarschijnlijk worden interventies alleen ingezet bij hoog-risico gevallen Ape 11

16 of curatief in plaats van preventief. Causale interpretatie van deze samenhang is daarom niet goed mogelijk. Hetzelfde geldt voor het hoge WGArisico bij inzet van het WGA casemanagement. Omdat dit product pas wordt ingezet na instroom in de WGA geldt hier een omgekeerde causaliteit: WGA-instroom leidt tot inzet van dit product. Tabel 3-4: WGA instroompercentages naar kenmerk voor de Keerpunt en de WnW populaties Keerpunt III WnW II OVERALL Geslacht Man Vrouw Leeftijd Tot 25 jaar t/m 34 jaar t/m 44 jaar t/m 54 jaar jaar en ouder Aard klachten Fysiek Psychisch Algemeen medisch Bedrijfsgrootte Groot Klein Inkomen Laag Midden Hoog Einddoel re-integratie Werkhervatting eigen werk 9 16 Overig Sector Bouw Industrie Financiële instellingen en dienstverlening Zorg, overheid en onderwijs Inzet interventies Ja 59 Nee Ape

17 Keerpunt III WnW II OVERALL Product Keerpunt Casemanagement intensief 24 - Casemanagement ondersteuning 7 - Monitor 3 - Nog te bepalen WGA 3 - WGA casemanagement 67 - Combinatie met verzuimverzekering Ja 21 - Nee 22 - Eigenrisicodrager WGA Ja Nee - 19 Totaal aantal cases De tabel toont ook opmerkelijke verschillen tussen de twee populaties. Terwijl bij Keerpunt het WGA-risico vanaf 25 jaar ongeveer gelijk blijft, neem het bij de WnW populatie tot 55 jaar toe om vervolgens te dalen. De aard van de klachten laten een tegengesteld patroon zien: bij Keerpunt vormen de personen met algemene klachten (niet psychisch of fysiek) een laag risico groep terwijl deze bij de landelijke (WnW) populatie een hoog risico groep vormen. Ook het inkomen laat tussen de twee populaties een tegengesteld patroon zien: bij Keerpunt stijgt het WGA-risico met het inkomen, bij de WnW groep daalt het. Ape 13

18

19 4 MULTIVARIATE ANALYSE VAN HET WGA-RISICO 4.1 Analyseresultaten In Tabel 3-4 zagen we dat de Keerpuntpopulatie een hoger WGA-risico heeft dan het landelijk gemiddelde de WnW-populatie. Een verklaring hiervoor kan het verschil in verstreken ziekteduur tot melding bij Keerpunt, respectievelijk bij het WnW onderzoek zijn. Bij Keerpunt gemelde werknemers zijn gemiddeld 428 dagen ziek tegenover 280 dagen bij de WnW-populatie. Daarnaast liet Tabel 3-3 zien dat de samenstelling van beide groepen op bepaalde belangrijke kenmerken verschilt. Zo werken personen uit de Keerpuntgroep minder vaak in de publieke sector en hebben ze minder vaak hervatting in eigen werk als einddoel van de reintegratie-inspanningen. Ook dit kunnen oorzaken zijn van het verschil in WGA-risico. Om een goed beeld te krijgen van het effect van behandeling door Keerpunt moeten we een analyse doen waarbij we met die verschillen rekening houden. Het resultaat van deze analyse is te vinden in Tabel 4-1. De te verklaren grootheid is een variabele die de waarde nul aanneemt als een werknemer niet instroomt in de WGA en een afgesloten case is. De waarde één wordt aangenomen als een werknemer een WGA-uitkering krijgt toegekend. IVA-toekenningen laten we, zoals gezegd buiten beschouwing. We zien in Tabel 4-1 dat met (verschillen in) leeftijd, geslacht, inkomen, bedrijfsgrootte, sector, einddoel re-integratie, en verzuimreden rekening is gehouden. Daarnaast is er een kenmerk (KP er) dat aangeeft of iemand tot de Keerpunt dan wel tot de landelijke (WnW) populatie behoort. De invloed ( coëfficiënt ) van dit laatste kenmerk geeft het effect van behandeling door Keerpunt weer. Het negatieve teken van deze coëfficiënt laat zien dat behandeling door Keerpunt in het algemeen het WGA-risico verlaagt: als de degenen die door Keerpunt behandeld zijn die behandeling niet gekregen hadden dan zou hun kans om in de WGA te komen 23% hoger zijn geweest. De sterretjes in de tabel geven weer in welke mate een effect statistisch significant is. De analyse is gedaan op werknemers, waarvan bij Keerpunt gemeld zijn en de overige behoren tot de WnW groep. 4 4 Van de bruikbare records van Keerpunt (zie Tabel 2-3) vallen er 451 uit omdat een of meer kenmerken ontbreken. Ape 15

20 De uitkomsten laten zien dat, los van de populatie waartoe men behoort, een laag inkomen, een kleiner bedrijf als werkgever, een leeftijd tussen 45 en 55 jaar en een latere aanmelding het WGA-risico verhogen. Terugkeer naar eigen werk als einddoel van re-integratie, werkzaam zijn in de publieke sector en fysieke of psychische klachten als oorzaak van verzuim verminderen de WGA-kans. Tabel 4-1: Variabele Resultaten logistische regressie op de WGA-kans Coëfficiënt Inkomen Laag inkomen 0,24** Gemiddeld inkomen Referentie Hoog inkomen -0,08 Laag inkomen en KP er -0,29 Hoog inkomen en KP er 0,60* Doel: terugkeer naar eigen werk -0,42*** Doel: terugkeer naar eigen werk en KP er -0,82*** Klein bedrijf 0,29*** Man 0,05 Leeftijd bij melding Jonger dan 25 jaar -0, jaar 0, jaar Referentie jaar 0,30*** 55 jaar of ouder -0,14 Sector Bouw Referentie Industrie -0,08 Zakelijke dienstverlening -0,06 Zorg, overheid en onderwijs -0,34** Verzuimreden Algemeen medisch Referentie Fysiek -0,23** Psychisch -0,41*** Verzuimreden Fysiek en KP er 0,56** Verzuimreden Psychisch en KP er 1,18*** Behandeling door Keerpunt (KP er) -0,51** Duur tot melding in dagen 0,01*** Constante -1,82*** 16 Ape

21 Totaal aantal cases * is 90% betrouwbaarheid; ** is 95% betrouwbaarheid; *** is 99% betrouwbaarheid Maken we wel onderscheid naar populatie dan blijkt dat voor bij Keerpunt gemelde werknemers de algemene effecten (coëfficiënten) gecorrigeerd moeten worden. Dit is in Tabel 4-1 aangegeven door de toevoeging en KP er. We zien dan dat het kansverhogende effect van een laag inkomen wegvalt voor de Keerpunt-populatie (0,24-0,29 is vrijwel nul). Een hoog inkomen leidt daarentegen bij Keerpunt tot een verhoogde kans op WGAtoetreding. Het risicoverlagende effect van hervatting van eigen werk als einddoel van re-integratie is bij Keerpunt veel sterker dan landelijk gemiddeld: bij het effect voor de WnW groep (-0,42) moet -0,82 worden opgeteld om het effect dat voor Keerpunt geldt te verkrijgen. Voor de effecten van de verschillende oorzaken van verzuim geldt het omgekeerde. Landelijk verlagen fysieke en psychische klachten de WGA-kans. Maar voor Keerpunt betekent ziekmelding met deze klachten dat dit de WGA-kans verhoogt. Met name psychische klachten laten een sterk verhoogd WGA-risico zien ten opzichte van het landelijk gemiddelde. 4.2 Nadere duiding van het Keerpunteffect De uitkomsten van de multivariate analyse in Tabel 4-1 maken het mogelijk voor elk van de werknemers een WGA-kans te berekenen op basis van de kenmerken die we in de analyse hebben betrokken. Aan de hand van Tabel 4-2 willen we laten zien wat de verdeling is van de berekende kansen binnen de WnW-groep om deze vervolgens te vergelijken met verschillende versies van de KP-populatie. De WGA-kansen voor de WnW-groep in kolom (1) zijn vanzelfsprekend berekend door geen rekening te houden met Keerpunteffecten: 9,4% behoort tot de hoogrisicogroep met een WGA-kans groter dan 20%; de gemiddelde WGA-kans is 13%. In kolom (2) berekenen we voor de Keerpuntgroep de WGA-kansen, uitgaande van een vaste verstreken duur van 280 dagen, overeenkomstig die van de WnW-groep. Bovendien houden we rekening met de (overwegend gunstige) Keerpunteffecten die we in de analyse hebben geconstateerd. Voor deze groep is de gemiddelde kans 10,7% en 8,5% behoort tot de hoogrisicogroep. Dat betekent dat na correctie voor het verschil in verstre- Ape 17

22 ken ziekteduur de Keerpuntpopulatie een WGA-kans heeft die gemiddeld 18% lager is dan de landelijk gemiddelde kans. Tabel 4-2: WGA-kans in klassen voor verschillende WnW- en Keerpunt groepen (1) (2) (3) WGA-kans in % Aantal WnW (%) Aantal Keerpunt (%) Aantal Keerpunt (%) 0-10% (30,5%) 515 (51,8%) 338 (31,8%) 10-15% (37,7%) 293 (27,5%) 113 (10,6%) 15-20% 789 (22,3%) 130 (12,2%) 113 (10,6%) >20% 333 (9,4%) 90 (8,5%) 500 (47,0%) Totaal (100%) (100%) (100%) Gemiddelde WGA-kans 13,0% 10,7% 25,0% Kolom (3) bevat de verdeling van de WGA-kansen binnen de Keerpuntgroep als we de verstreken ziekteduur niet vast zetten op 280 dagen maar laten variëren zoals feitelijk waargenomen en rekening houden met Keerpunteffecten. We nemen dan de gunstige effecten van behandeling door Keerpunt mee maar houden rekening met de ongunstige effecten van een gemiddeld lange verstreken ziekteduur binnen de Keerpuntgroep. Het resultaat is een aanzienlijke stijging van de omvang van de hoogrisicogroep (47% van het totaal) en van de gemiddelde WGA-kans (25%). Dit laat zien dat de ongunstige werking van late melding aanzienlijk sterker is dan de gunstige effecten van behandeling door Keerpunt. 4.3 Specifieke Keerpunteffecten Om een beeld te geven van de omvang van het effect van Keerpunt voor specifieke groepen hebben we de WGA-kans bepaald voor een aantal WNW- en Keerpunt cases met veel voorkomende kenmerken. De berekeningen in Tabel 4-3 gaan uit van een referentiepersoon: een man tussen de 35 en 44 jaar die werkzaam is bij een groot bouwbedrijf. Naast deze vaste kenmerken laten we de verstreken ziekteduur tot melding bij Keerpunt, de verzuimoorzaak, het inkomen en het einddoel stuk voor stuk variëren en berekenen we de WGA-kans steeds voor iemand met en iemand zonder Keerpunt behandeling. Eerst variëren we de duur tot melding bij Keerpunt. Uit Tabel 4-2 hierboven bleek al het grote belang van tijdige melding: hoe eerder een langdu- 18 Ape

23 rig zieke werknemer gemeld wordt, hoe kleiner de WGA-kans. Hoeveel kleiner laat Tabel 4-3 zien. De referentiepersoon heeft zonder behandeling door Keerpunt en bij melding na 280 dagen (negen maanden) een WGAkans van 14%. Deze kans daalt tot 8,9% bij behandeling door Keerpunt. Als de melding 100 dagen (drie maanden) eerder plaatsvindt dan daalt de kans verder tot 5,2%. Dat is een daling van het WGA-risico met 42%. Omgekeerd geldt dat een 100 dagen latere melding dat is ruim een jaar na ziekmelding een WGA-kans levert van 14,9%. Dat is een kans die hoger is dan die welke een referentiepersoon heeft na 280 verzuim zonder behandeling door Keerpunt. Dit laat opnieuw de cruciale betekenis zien van tijdige melding. Vervolgens variëren we het inkomen en houden we alle andere kenmerken gelijk. Het verschil in WGA kans is het grootst bij behandeling door Keerpunt van werknemers met een laag inkomen: een 50% lagere kans. Bij een gemiddeld inkomen is het Keerpunteffect een 36% lagere kans. Maar bij een hoog inkomen is het klein en omgekeerd: behandeling door Keerpunt levert een 8% hogere WGA kans. Tabel 4-3: WGA instroomkans in procenten voor WnW- en de Keerpunt gevallen. Behandeling door Keerpunt Verzuimoorzaak Inkomen Einddoel Verstreken ziekteduur in dagen WGA-kans (%) Zonder Alg. Medisch Gemiddeld Ander werk ,0% Met Alg. Medisch Gemiddeld Ander werk 280 8,9% Met Alg. Medisch Gemiddeld Ander werk 180 5,2% Met Alg. Medisch Gemiddeld Ander werk ,9% Zonder Alg. Medisch Hoog Ander werk ,1% Met Alg. Medisch Hoog Ander Werk ,1% Zonder Alg. Medisch Laag Ander werk ,2% Met Alg. Medisch Laag Ander werk 280 8,6% Zonder Alg. Medisch Gemiddeld Eigen werk 280 9,7% Met Alg. Medisch Gemiddeld Eigen werk 280 2,8% Zonder Fysiek Gemiddeld Ander werk ,4% Met Fysiek Gemiddeld Ander werk ,0% Zonder Psychisch Gemiddeld Ander werk 280 9,8% Met Psychisch Gemiddeld Ander werk ,5% Ape 19

24 Als we nu weer uitgaan van een gemiddeld inkomen maar het einddoel veranderen van hervatting in ander werk in hervatting in eigen werk dan leidt behandeling door Keerpunt tot een 71% lagere kans. We kunnen ook kijken hoe de kans verandert binnen de groep die door Keerpunt behandeld wordt als alleen het einddoel gewijzigd wordt van ander naar eigen werk. Zoals de tabel laat zien betekent dit een daling van de WGAkans van 8,9% naar 2,8%, een daling van 69%. De overeenkomstige daling bij de groep zonder behandeling is 31% (van 14,0% naar 9,7%). De daling bij behandeling door Keerpunt is dus substantieel groter. Als laatste onderdeel variëren we de verzuimoorzaak. We kiezen weer ander werk als einddoel en een gemiddeld inkomen. Als de verzuimoorzaak verandert van algemeen medisch in fysiek dan blijkt behandeling door Keerpunt tot een 5% hogere WGA-kans te leiden. Heeft dezelfde persoon geen fysieke maar psychische klachten dan werkt behandeling door Keerpunt sterk kansverhogend: werknemers met psychische klachten hebben bij behandeling door Keerpunt een 79% hogere kans dan het landelijk gemiddelde. 20 Ape

25 5 OVERIGE ANALYSES 5.1 Inleiding Het Keerpuntbestand bevat meer informatie dan de gegevens die we in de voorgaande analyse gebruikten. We werden daar beperkt doordat we alleen die Keerpuntgegevens konden gebruiken die overeenkwamen met de kenmerken uit het WNW bestand. We doen hier verslag van twee analyses binnen de Keerpuntpopulatie. Ten eerste willen we het effect van psychische klachten op de WGA-kans nader onderzoeken. En ten tweede gaan we na of de combinatie van een verzuim- en een WGA-verzekering het WGA-risico extra verlaagt. 5.2 Aard en ernst van de ziekte Keerpunt registreert behalve de aard van de verzuimoorzaak ook de ernst van de aandoening, en wel in de categorieën licht en zwaar. Onderstaande tabel laat zien dat de categorie psychisch zwaar na algemeen medisch het vaakst voorkomt. Ook blijkt dat psychisch licht aanzienlijk minder vaak voorkomt dan psychisch zwaar. Tabel 5-1: Verdeling Keerpuntcliënten naar aard klachten* Algemeen medisch licht 24,8% Algemeen medisch zwaar 26,8% Fysiek licht 13,0% Fysiek zwaar 10,6% Psychisch licht 5,7% Psychisch zwaar 13,5% Overig 5,5% Totaal 100,0% Het betreft het Keerpunt III bestand. Zie ook tabel 3.2. Uit de voorgaande analyse (zie TABEL 4-3) bleek dat Keerpunt voor cliënten met psychische klachten een zwakkere prestatie levert. Dit zou kunnen liggen aan de relatief grote proportie cliënten met zware psychische klachten. Om dit vermoeden nader te onderzoeken doen we een analyse over- Ape 21

26 eenkomstig aan het onderzoek naar de effecten van behandeling door Keerpunt (Tabel 4-1). Het te verklaren fenomeen wel of niet instroom in de WGA is op dezelfde manier gedefinieerd en de verklarende kenmerken zijn gelijk aan die in de eerdere analyse met dat verschil dat we nu bij verzuimreden ook onderscheid maken tussen licht en zwaar. Vanzelfsprekend zijn de Keerpunteffecten weggelaten. Zie Tabel 5-2. Tabel 5-2: Variabele Resultaten logistische regressie op de WGA-kans binnen de Keerpuntgroep Coëfficiënt Laag inkomen -0,07 Hoog inkomen 0,50* Doel: terugkeer naar eigen werk -1,32*** Klein bedrijf 0,24 Man -0,15 Leeftijd bij melding Jonger dan 25 jaar -1, jaar 0, jaar Referentie jaar 0,31 55 jaar of ouder 0,10 Sector Bouw Referentie Industrie 0,02 Zakelijke dienstverlening 0,01 Zorg, overheid en onderwijs -0,35 Verzuimreden Algemeen medisch licht Referentie Algemeen medisch zwaar 0,96*** Fysiek licht 0,75*** Fysiek zwaar 0,97*** Psychisch licht 0,89** Psychisch zwaar 1,44*** Duur tot melding langer/korter dan 280 dagen 0,01*** Constante -1,75*** Totaal aantal cases Ten opzichte van de categorie algemeen medisch licht hebben alle typen verzuimoorzaken een significant kansverhogende invloed. Het grootste effect gaat uit van psychisch zwaar. Dit betekent dat cliënten die arbeids- 22 Ape

27 ongeschikt zijn ten gevolge van zware psychische klachten, gemiddeld genomen het hoogste WGA-risico hebben. Zo kunnen we op basis van de uitkomsten in Tabel 5-2 berekenen dat de WGA-kans van cliënten met zware psychische klachten 58% hoger is dan van overeenkomstige cliënten met klachten uit een van de andere categorieën. Keerpunt blijkt dus relatief veel WGA-cliënten aangemeld te krijgen met zware psychische klachten en juist voor deze cliënten is het WGA-risico het hoogst. Dit levert een (begin van een) verklaring voor het minder gunstige effect van de WGA dienstverlening van Keerpunt voor werknemers met psychische klachten. 5.3 Effect van poliscombinatie Verzekeraars claimen dat de combinatie van een verzuim- en een WGAverzekering het WGA-risico verlaagt. Omdat uit de Keerpuntdata afgeleid kan worden of de werkgever van een bij Keerpunt gemelde werknemer zowel een verzuim- als een WGA-polis bij NN heeft afgesloten, kunnen wij binnen de Keerpuntgroep onderzoeken of zo n combinatie een verlagend (negatief) effect heeft op de WGA-kans. We moeten ons dan wel beperken tot de kleinere bedrijven (minder dan 500 werknemers, of een loonsom die kleiner is dan 15 miljoen euro) omdat de grote bedrijven het risico van loondoorbetaling bij ziekte zelf kunnen dragen. We houden dan 563 cases over. Hiervan hebben 197 werknemers (35%) een werkgever die een poliscombinatie heeft afgesloten. Om het effect van een poliscombinatie op het WGA-risico te achterhalen doen we dezelfde analyse als de voorgaande (Tabel 5-2). Aan de verzameling verklarende kenmerken is een variabele toegevoegd die aangeeft of de werkgever van betrokkenen bij een NN een poliscombinatie heeft afgesloten. Vanzelfsprekend is het kenmerk klein bedrijf weggelaten. Zie Tabel 5-3. Een poliscombinatie van NN blijkt inderdaad een substantieel verlagend effect te hebben op de WGA-kans. De op basis van deze uitkomsten berekende WGA-kans voor werknemers, die onder een poliscombinatie vallen en die gemeld zijn bij Keerpunt, is 52% lager dan de kans voor degenen van wie de werkgever alleen een WGA-verzekering heeft afgesloten. De effecten van de afzonderlijke verzuimoorzaken zijn in deze analyse vergelijkbaar met die voor de grotere Keerpuntgroep in Tabel 5-2, zij het Ape 23

28 dat de effecten van de lichte klachten nu niet meer significant afwijken van de referentiecategorie algemeen medisch licht. De categorie psychisch zwaar laat hier het grootste kansverhogende effect zien. Tabel 5-3: Variabele Resultaten logistische regressie op de WGA-kans binnen de Keerpuntgroep van kleinere bedrijven Coëfficiënt Laag inkomen -0,25 Hoog inkomen 0,24 Doel: terugkeer naar eigen werk -1,53*** Man -0,05 Leeftijd bij melding Jonger dan 25 jaar -0, jaar 0, jaar Referentie jaar 0,70 55 jaar of ouder 1,07 Sector Bouw Referentie Industrie -0,72 Zakelijke dienstverlening 0,04 Zorg, overheid en onderwijs 0,18 Verzuimreden Algemeen medisch licht Referentie Algemeen medisch zwaar 0,71** Fysiek licht 0,27 Fysiek zwaar 0,74* Psychisch licht 0,64 Psychisch zwaar 1,38*** Combi WGA-/Verzuimverzekering -0,80*** Duur tot melding langer/korter dan 280 dagen 0,01*** Constante -2,12*** Totaal aantal cases Ape

29 6 CONCLUSIES Effecten van Keerpunt Om vast te stellen of de dienstverlening van Keerpunt tot een lager WGArisico leidt, hebben we een bestand van bij Keerpunt gemelde, langdurig zieke werknemers vergeleken met een landelijk bestand van werknemers die minstens negen maanden ziek zijn geweest (het WnW-bestand). De eerste groep bestaat uit werknemers van wie de werkgever bij NN een WGA-verzekering heeft afgesloten die de behandeling door Keerpunt dekt. Het percentage werknemers dat de WGA instroomt (het WGA-risico of de WGA-kans) 5 is binnen de Keerpuntgroep aanzienlijk hoger dan binnen de WnW groep, het landelijk gemiddelde. Dit komt doordat de Keerpuntgroep gemiddeld bijna vijf maanden langer ziek is dan de WnW-groep voordat ze bij Keerpunt gemeld worden. Na correctie voor het verschil in ziekteduur is het verschil in WGA-risico veel kleiner. Een tweede oorzaak van het verschil in WGA-risico is de samenstelling van beide bestanden. Zo blijken bepaalde laagrisicogroepen bij Keerpunt minder voor te komen dan bij de landelijke populatie. Door in een econometrische analyse rekening te houden met de verschillen in samenstelling en met de verschillen in de verstreken ziekteduur tot melding kunnen we de twee populaties zinvol vergelijken en het effect van Keerpunt zichtbaar maken. De uitkomsten van deze analyse geven aan dat behandeling door Keerpunt het WGA-risico gemiddeld genomen met 23% verlaagt. Het effect van behandeling door Keerpunt is voor een aantal specifieke groepen nog aanzienlijk sterker. Zo hebben werknemers met een laag inkomen (minder dan bruto per maand) een 50% lagere WGA-kans bij behandeling door Keerpunt. Voor werknemers voor wie hervatting in eigen werk mogelijk wordt geacht, geldt zelfs een 71% lagere kans. Daar staat tegenover dat het WGA-risico van werknemers met een hoog inkomen (meer dan bruto per maand) door Keerpunt niet verlaagd wordt en dat bij Keerpunt gemelde werknemers met psychische klachten een WGA-risico hebben dat 79% hoger is dan het landelijk gemiddelde. Nadere analyse leert dat het vooral Keerpuntcliënten met zware psychische klachten zijn 5 Bij de bepaling van de WGA-kans worden IVA-toekenningen buiten beschouwing gelaten. Ape 25

30 die de WGA-kans verhogen. Deze cliënten hebben een 58% hogere WGAkans dan andere cliënten met overigens dezelfde kenmerken. De analyse-uitkomsten laten ook de cruciale betekenis zien van tijdige melding: melding drie maanden eerder dan gemiddeld verlaagt de WGAkans met 40%. Effect van een gecombineerde polis Verzekeraars claimen dat de combinatie van een verzuim- en een WGAverzekering het WGA-risico verlaagt. Omdat uit de Keerpuntdata afgeleid kan worden of de werkgever van een bij Keerpunt gemelde werknemer zowel een verzuim- als een WGA-polis bij NN heeft afgesloten, konden wij binnen de Keerpuntgroep onderzoeken of zo n combinatie een verlagend (negatief) effect heeft op de WGA-kans. We hebben ons daarbij beperkt tot de kleinere bedrijven (minder dan 500 werknemers, of een loonsom die kleiner is dan 15 miljoen euro) omdat de grote bedrijven het risico van loondoorbetaling bij ziekte zelf kunnen dragen. Een poliscombinatie van NN blijkt inderdaad een substantieel verlagend effect te hebben op de WGA-kans. De op basis van deze uitkomsten berekende WGA-kans voor werknemers, die onder een poliscombinatie vallen en die gemeld zijn bij Keerpunt, is 52% lager dan de kans voor degenen van wie de werkgever alleen een WGA-verzekering heeft afgesloten. 26 Ape