en contact maakte met dit gevoel kwam er rust over hem. Hij kwam in een soort on

Transcriptie

1 E-Learning: Hoe krijgen ze me zo gek als leidinggevende? Module 8/9 en contact maakte met dit gevoel kwam er rust over hem. Hij kwam in een soort on Marjan Haselhoff 1

2 Beantwoord eerst de volgende vragen: 1. Welke inzichten heb je gekregen n.a.v. het vorige deel en de oefeningen die je hebt gedaan? 2. Wat heb je er in de praktijk mee gedaan? 3. Wat was het effect op jezelf, de ander cq de situatie? Stap 8: Wat is je verlangen? Wat zou je liever willen ervaren? Veel energie gaat verloren in vechten tegen die veranderingen waar we juist zo naar verlangen. A noniem Zodra je weerstand voelt ten aanzien van iets (je wilt dat iets anders gaat dan het gaat) zit je in negatieve emoties en ineffectief gedrag. En daarachter zit dus een angst. Dat heb je geleerd in de voorgaande stappen. Deze weerstand is niet effectief. Het verkrampt je waardoor je vaak geen creatieve oplossingen ziet voor je problemen. Het accepteren van de angst is de weg om de volgende stap te maken, namelijk het contact maken met je verlangen. Je kunt pas je verlangen ervaren wanneer jij je weerstand kwijt bent. Dan is er ruimte om het verlangen te voelen. Het aardige is je te realiseren dat achter elke weerstand een verlangen zit. Dit is een wetmatigheid die altijd opgaat. Dus wanneer jij in je weerstand zit, je onkruidje ervaart, dan kun je op zoek gaan naar het verlangen achter deze weerstand (om in termen van flora te blijven; formuleer je bloemetje). Het bloemetje is je gedrag waar je liever uiting aan wilt geven. Dit bloemetje begint met het omschrijven van je verlangen(s). Wat is een verlangen? Mensen zijn creërende wezens met verlangens. Verlangens horen bij wie we zijn, of wie we graag willen zijn. We hebben ontzettend veel verlangens, maar zijn ons daar vaak niet van bewust. Laat staan dat we het uitdragen en anderen vertellen. Een verlangen is iets wat je graag wilt. Het zijn diepe wensen. Het gaat over jouw essentie; diegene die jij bent. Verlangens gaan meestal over jezelf willen zijn. Ik heb gemerkt dat bijna ieder mens als verlangen heeft zichzelf te kunnen zijn. Wat dat precies is, is voor iedereen waarschijnlijk anders. Vaak gaat het over overtuigingen als: Ik ben blij met wie ik ben, Ik ben trots op mezelf, Ik mag er zijn, Ik mag fouten maken, Ik mag kwetsbaar zijn, Ik mag verdrietig zijn, Ik mag lief zijn, et cetera. Toch is het voor velen een hele uitdaging met dergelijke verlangens te leven. Er is namelijk ongelofelijk veel moed en lef voor nodig om deze vaak kwetsbare ik te laten zien, helemaal in de zakelijke sfeer. Het voelt vaak zo naakt. En zo eng. Toch zit hier de sleutel naar het omzetten van je onkruidje naar je bloemetje, oftewel: je ineffectieve gedrag omzetten naar effectief gedrag Marjan Haselhoff 2

3 Hoe vind je je verlangen? Veel mensen hebben de neiging hun verlangens te gaan formuleren in de volgende termen: Ik wil erkenning, respect, waardering, acceptatie, duidelijkheid, begrip, aandacht. Dergelijke verlangens gaan echter over een ander; we willen aandacht, erkenning en dergelijke van een ander. Wanneer je erkenning wilt van een ander ben je echter nog steeds afhankelijk van de ander. Als hij of zij namelijk geen erkenning aan je geeft ben je teleurgesteld of iets dergelijks. Daarom helpen deze verlangens je niet echt. Wil je uit deze afhankelijkheid stappen dan moet je naar een nog dieper niveau toe om je werkelijke verlangen boven te halen. Dit zijn verlangens die niet meer gerelateerd zijn aan anderen. Je formuleert ze onafhankelijk van de ander. Het zijn verlangens waar jij honderd procent invloed op hebt. Vaak gaan deze verlangens over: Ik waardeer mezelf, ik ben goed zoals ik ben, ik mag falen, ik vertrouw op mezelf, ik geloof in mezelf, ik accepteer wat er is, ik laat los. Gek genoeg zijn we in onze maatschappij niet veel bezig met het invullen van onze verlangens. Hoe vaak is jou vroeger, maar ook nog recentelijk, de vraag gesteld: Wat is je verlangen? Onze aandacht gaat meer uit naar het willen vermijden en dus wegdrukken van onze angsten, dan naar het leven van onze verlangens. Onze angst houdt ons meer in onze macht dan we vaak willen toegeven. De stap leren maken van het omzetten van je angst in je verlangen, is cruciaal voor het veranderen van je gedrag. De uitdaging is om jezelf steeds sneller te leren waarnemen in het moment. En om vervolgens te leren schakelen van je angst naar je verlangen. Wanneer je een weerstand ervaart (je voelt negatieve emoties omdat je ineffectieve gedrag opspeelt), kun je leren om direct het verlangen achter de weerstand te voelen. Zodat jij je vervolgens bedenkt hoe je invulling geeft aan je verlangen in plaats van dat je aandacht geeft aan je angst. Ook hier is het niets anders dan een keuze: je kiest voor je angst of voor je verlangen. Het is een kwestie van het omzetten van belemmerende overtuigingen in helpende overtuigingen. Een verlangen is namelijk een helpende overtuiging. Aangezien een belemmerende overtuiging een gevoel van onvrede of iets dergelijks oproept, creëert een helpende overtuiging (je verlangen) een positief gevoel. Belangrijk is dat het omzetten van angst naar verlangen geen trucje wordt. Je verlangen moet aansluiten bij iets wat je werkelijk wilt. Het moet vanuit je hart komen. Je moet het dus echt kunnen voelen. Inmiddels weet je dat je snel voor de gek wordt gehouden door je gedachtes. Dus voel het verlangen echt. Maak contact met wat jij echt wilt. Passie en talenten Als je de talenten die jij bezit, inzet voor de mensen die jouw talenten niet bezitten, dan ben je bezig met je levensmissie. Anatol Kuschpeta Een rode draad in deze e-learning is de kunst om meer te gaan voelen. Voelen wat je angsten zijn, maar ook wat je verlangens zijn. Onbewust zijn 2013 Marjan Haselhoff 3

4 we vaak te veel bezig met het aandacht geven aan onze angsten. Het wegdrukken hiervan, waar velen goed in zijn, leidt tot niets. De uitdaging is om je angst te doorvoelen en daarna over te schakelen naar het voelen van je verlangens. Wanneer jij voelt wie jij in essentie bent, kun je ook meer contact maken met je passie en je talenten. Je passie is datgene waar jouw hart ligt, waar jij je bed voor uit komt. Je talenten zijn je kwaliteiten: het gedrag waar je in uitblinkt. Omdat we onbewust zo druk zijn met het wegdrukken van onze angst is er vaak geen ruimte om contact te maken met onze passies en talenten. Mensen die hun passie kwijt zijn of nog nooit hebben gevonden, vinden het vaak lastig om te voelen. Ze zijn zichzelf een beetje kwijtgeraakt. Ze zitten op slot. Je kunt het slot eraf halen door je gedrag als een ui te zien. Uien kun je laag voor laag afpellen. Zo ook je eigen gedrag. Door het afpellen van al die lagen die jou tegenhouden in het kunnen voelen, kom je aan bij je essentie. De methode in deze e-learning biedt je daar de handvatten voor. Mijn filosofie is dat elk mens op deze aarde een of meerdere passies heeft en veel talenten. Van daaruit kan iedereen een bijdrage kan leveren in deze wereld. Wanneer jij je eigen passies en talenten helder hebt, wordt werken veel makkelijker. Je tapt dan uit een onuitputtelijke bron van energie bij jezelf; je doet waarvoor je hier op aarde bent. Je sluit aan bij waar jij goed in bent. Kun je je voorstellen dat je werk dan veel leuker en effectiever wordt? Dat je energie krijgt van je werk in plaats van dat het misschien wel te veel energie kost? In het begin zal het zeker niet makkelijk zijn snel ander gedrag te tonen op basis van je verlangen. Bewust worden van jezelf is hard werken. Het is niet zoiets van: Oh, nu weet ik hoe het zit. Nu heb ik de angel van mijn onkruidje achterhaald, ik ken mijn verlangen en val nooit meer in het ineffectieve gedrag terug. Meestal is dit niet de praktijk. Wat is meer reëel? Je valt iedere keer weer terug in je oude patroon. Alleen die ene keer dat het je lukt te stoppen met het gedrag waar je last van had, kan je sterken in het idee dat er beweging in zit. Laat je dus niet frustreren dat het lang duurt, dat het moeizaam gaat. Dat hoort er allemaal bij. Nogmaals, bewustwording gaat niet over één nacht ijs. Het is een proces van vallen en opstaan. Geniet vooral van de momenten dat jij een kleine stap maakt. Wees dan trots op jezelf. Ga maar ervaren, dan kom je erachter hoe het voor jou is. OEFENING 1. Schrijf morgen aan het einde van de dag op hoe vaak jij weerstand hebt ervaren ten aanzien van iets. Hoe vaak wilde jij dat iets anders ging dan het ging? 2. Bedenk daarna wat de angst en het verlangen is achter al die situaties. Op een verlangen heb je honderd procent invloed Invloed is een thema waar veel verwarring over bestaat. De meeste mensen hebben onbewust het idee dat ze werkelijk invloed hebben op alles en iedereen om hen heen. Ze denken dat ze de ander of de situatie kunnen 2013 Marjan Haselhoff 4

5 veranderen. Dit leidt vaak tot veel onvrede, omdat mensen niet helder hebben welke zaken ze wel en niet kunnen beïnvloeden. Er is een groot verschil tussen invloed hebben en beïnvloeden. Als je ergens invloed op hebt dan betekent dat, dat je honderd procent kunt sturen op de uitkomst. Bij beïnvloeden heb je geen uiteindelijke invloed op het eindresultaat. Aan de hand van de volgende vraag wordt dit verder duidelijk. Stel jezelf eens de vraag: Waar ben ik zoal bij betrokken in mijn leven? Met andere woorden: Waar steek ik energie in? Op deze vraag komen vaak antwoorden als: werk, mijn team, partner, kinderen, sportvereniging, familie, ouders, politieke partij. De volgende vraag is: Waar heb jij invloed op in termen van zeggenschap, oftewel op welke thema s heb jij honderd procent invloed op het eindresultaat? Het antwoord is: Op geen enkel thema hierboven heb je honderd procent invloed op het eindresultaat. Al deze thema s vallen in de cirkel van betrokkenheid. Ik hoor je al denken: Ja maar..., ik heb toch wel invloed op mijn mensen in mijn team? Zeker, alleen niet op het eindresultaat. Je kunt hier beïnvloeden. Meer kun je niet doen. Stel jezelf eens de vraag: Wie beslist of de mensen in mijn team doen wat ze doen? Ik hoop dat je hier zegt: Ze beslissen dat zelf. Kortom, iedereen beslist uiteindelijk zelf wat hij of zij doet. Jij hebt geen enkele invloed op het eindresultaat van de ander. De ander bepaalt zelf of hij of zij jouw opdrachten uitvoert en op welke manier deze persoon dat doet. Het zou toch ook te gek voor woorden zijn als jij invloed hebt op wat de ander daadwerkelijk doet. Stel dat het wel zo was, dan zou dat betekenen dat je zelf ook niet aan het roer van je leven staat, maar dat anderen bepalen wat jij doet. Terug naar de vraag: Waar heb je wel invloed op? Dan is het antwoord: Alleen op jouw eigen acties. Wat betekent dit voor relaties met anderen? Jij hebt vijftig procent invloed met jouw acties (lees: jouw gedrag en communicatie) op de relatie. De ander heeft ook vijftig procent invloed. Concluderend kunnen we stellen dat jij alleen invloed hebt op jezelf. Jouw acties zijn jouw cirkel van invloed Marjan Haselhoff 5

6 Het plaatje met de invloedcirkels laat duidelijk zien dat de cirkel van betrokkenheid vele malen groter is dan de cirkel van invloed. Meestal is de realiteit in ons leven dat we veel meer aandacht en energie stoppen in de cirkel van betrokkenheid dan in de cirkel van invloed. We zijn heel druk met van alles om ons heen, zonder ons te beseffen dat we daar geen echte eindinvloed op hebben. Dat je ontevreden bent over hoe dingen om je heen gaan. Dat je veel energie stopt in je cirkel van betrokkenheid, maar dat het niet het gewenste resultaat oplevert. Je baalt of misschien nog wel erger, bent gefrustreerd of gestresst. Waarom? Omdat het je niet lukt dingen om je heen te veranderen op de manier die jij voor ogen hebt. Herkenbaar? Kijk dan eens aandachtig naar je eigen cirkels. Onderzoek waar jouw eventuele ontevredenheid of frustratie vandaan komt. Over welk thema of thema s gaat dit? Zitten deze in je cirkel van betrokkenheid? Hoe kun je effectief omgaan met de cirkels? Besef ten eerste dat je aandacht moet uitgaan naar je cirkel van invloed. Daar kun je het verschil maken. Daar ligt jouw invloedssfeer. Deze ligt niet in de cirkel van betrokkenheid. Het is menselijk om invloed te willen hebben in het leven. We willen allemaal iets bijdragen en iets betekenen. Dit uitgangspunt betekent dat wij allemaal graag onze cirkel van invloed willen vergroten. Hoe doe je dat? Door heel bewuste keuzes te maken. Je stelt vast op welke thema s je veel meer invloed wilt hebben. Dat thema trek je in je cirkel van invloed. Vervolgens kies je heel bewust je acties uit zodat jij je invloed op dat thema vergroot. Birgit zou willen dat haar medewerker meer verantwoordelijkheid neemt voor zijn werk. Zij baalt dus dat deze medewerker geen verantwoordelijkheid neemt. Wat deed Birgit tot nu toe steeds? Zij droeg oplossingen aan voor hem vanuit het idee (aanname) dat hij dat dan wel op zou pakken. Waardoor hij zijn werk beter zou gaan doen. De praktijk was echter anders. Hij ging helemaal niet harder zijn best doen. Hoe kwam dat? De manager wilde hem veranderen. Ze accepteerde niet dat hij is zoals hij is. Ze wilde dat hij anders ging zijn dan hij was. Ze wilde iets veranderen dat niet lukte en raakte daardoor teleurgesteld. Deze teleurstelling zorgde ervoor dat ze niet effectief met haar medewerker communiceerde. Hij voelde haar teleurstelling en ging daarom juist niet veranderen. Dus wat gebeurde er? Ze stopte energie in het veranderen van haar medewerker. Ze zat te rommelen in haar cirkel van betrokkenheid. Ze probeerde haar invloed aan te wenden door oplossingen aan te dragen. Ze realiseerde zich echter niet voldoende dat er een kans bestond dat hij haar oplossingen niet overnam. Ze liet zich meeslepen in haar emoties en raakte teleurgesteld dat de ander niet deed wat zij wilde. Hoe had het anders gekund? Als zij was gaan inzien dat ze geen invloed heeft op het eindresultaat van de ander, had ze ook niet in haar frustratie hoeven te schieten. Ze had zich kunnen bedenken dat het zinloos is negatieve emoties te creëren over het doen en laten van een ander. Het is eerder zinvol te bedenken; waarom is het mij niet gelukt mijn cirkel van invloed zo aan te wenden dat de ander in beweging kwam? Je legt dan de verantwoordelijkheid 2013 Marjan Haselhoff 6

7 bij jezelf en onderzoekt hoe jij effectiever zou kunnen zijn. Hoe jij vanuit jouw cirkel van invloed andere acties zou kunnen uitzetten. Maar ook dan geldt weer: je hebt geen garantie op het eindresultaat. Het enige wat jij als manager in zo n geval hebt te doen is je afvragen of jij al je invloed hebt aangewend vanuit jouw cirkel van invloed op een effectieve manier. Als je hier met ja op kunt antwoorden, dan heb jij in ieder geval je uiterste best gedaan. Wat de ander er vervolgens mee doet is aan hem of haar. Dat is de verantwoordelijkheid van de ander. Dit wil niet zeggen dat je datgene wat de ander doet klakkeloos accepteert. Acceptatie van de inhoud is iets anders dan acceptatie van het proces. De inhoud accepteren hoeft zeker niet altijd, accepteren dat de persoon doet wat hij doet (proces) is wel nodig. Mocht jij vinden dat iemand uit je team niet goed functioneert, dan is het jouw volste recht consequenties te verbinden aan het gedrag van de ander (mits je dus alles hebt gedaan vanuit jouw cirkel van invloed). Het kan tijd worden voor een stevig gesprek of iets dergelijks. Steek dit gesprek niet in vanuit frustratie of welke negatieve emotie dan ook. Je behandelt de ander dan namelijk niet zoals jij waarschijnlijk behandeld wilt worden. Houd altijd in de gaten wie jij wilt zijn. Ga naar je verlangens. Welke waarden wil jij leven richting je mensen? Dat maakt jou een sterk leider. Je laat zien dat je accepteert dat de ander is zoals hij is, maar dat het misschien niet goed genoeg is voor je team. En je gaat daar op een uiterst respectvolle en integere manier mee om. Belangrijk is dat je een onderscheid maakt tussen wat en hoe. Effectiviteit gaat altijd over het hoe. Hoe jij de dingen zegt, bepaalt of je effectief bent of niet. Dus je accepteert dat iemand doet wat hij doet (wat), jij zelf beslist hoe je daarmee omgaat. Daar heb je keuze. Je kunt je laten leiden door je negatieve emoties of je gaat terug naar je waarden, je verlangen, en leeft dit verlangen. Wat zou de manager in het genoemde voorbeeld kunnen doen? Welke mogelijkheden heeft zij vanuit haar cirkel van invloed? Oftewel, hoe kan zij haar gedrag veranderen en haar beïnvloedingsmogelijkheden uitbreiden met effectieve acties? Ze gaat bijvoorbeeld een goed gesprek met hem voeren en werkelijk luisteren naar de redenen waarom de medewerker doet wat hij doet. Ze gaat vragen stellen en hem inzichten in zichzelf geven zodat hij zelf met de oplossing komt. Nogmaals, dit geeft je niet de garantie dat hij werkelijk gaat doen wat je samen hebt afgesproken. Het is een enorme valkuil als manager je te laten frustreren als de ander niet doet wat jullie hadden afgesproken. Vaak zitten hier hardnekkige overtuigingen achter in de trant van: Als je iets afspreekt dan doe je het ook. Afspraak is afspraak. Realiseer je dat dit jouw bril is, jouw perspectief waarmee jij jouw leven leidt. Verwacht dit niet zomaar van een ander. Iemand anders kan een andere overtuiging hebben. Probeer elkaar te gaan begrijpen op het niveau van het verschil in overtuigingen en ga iemand niet veroordelen op het niveau van gedrag Marjan Haselhoff 7

8 Wat is de eindconclusie over het thema invloed? Aan de ene kant is er slecht nieuws: Je hebt vaak veel minder invloed dan je denkt. Dit lijkt in eerste instantie niet positief, omdat dit je het gevoel kan geven dat je weinig kunt veranderen en betekenen. Toch is er ook goed nieuws. Je kunt veel meer beïnvloeden dan je denkt. Je zult alleen heel goed van jezelf moeten weten wanneer jij effectief bent en hoe je anderen in beweging krijgt. Want natuurlijk wil je beweging, wil je dat het eindresultaat van veel mensen of zaken om je heen verandert. Stel dat iemand er inderdaad de kantjes vanaf loopt in je team. Natuurlijk is het jouw taak als manager je mensen te ontwikkelen. Sterker nog: het is jouw verantwoordelijkheid. Je wordt er voor betaald om zaken te veranderen, in beweging te krijgen. Wanneer het echter niet lukt op de manier zoals jij al tijden probeert, realiseer je dan dat jij degene bent die in eerste instantie moet veranderen. Daarna bewerkstellig je hoogstwaarschijnlijk pas verandering bij je mensen. Het aardige is dat wanneer jij verandert, de kans heel groot is dat de ander ook gaat veranderen. Dat is het paradoxale aan dit alles. Je accepteert dat de ander is zoals hij of zij is (dit is de verandering die jij zelf doormaakt) en daarna bereik je vaak precies datgene wat jij voor ogen hebt. Probeer het maar eens uit. De Personal Power Matrix Begint je paradigma ten aanzien van het thema invloed al te kantelen? Heb je inmiddels helder hoeveel tijd en energie jij stopt in de cirkel van betrokkenheid en die van invloed? Het kan zijn dat je het thema invloed vrij ingewikkeld vindt. Geen nood, het volgende model biedt vaak uitkomst. Datgene wat hierboven omschreven is, kan namelijk ook op een andere manier verwoord worden. Vaak worden zaken dan (nog) helderder. Twee termen zijn cruciaal: invloed en energie. Deze twee staan op de assen van het volgende model. Het model bestaat uit vier kwadranten Marjan Haselhoff 8

9 Het eerste kwadrant, linksboven. Je hebt ergens invloed op en je steekt er ook energie in. Dit is effectieve actie. Een voorbeeld: je wilt meer invloed op het bepalen van het beleid binnen je organisatie. Wat is je effectieve actie? Lid worden van de ondernemingsraad. Let op, je kunt mooie plannen maken in de ondernemingsraad, maar er is geen garantie dat de directie de plannen goedkeurt. Dus je hebt geen invloed op het eindresultaat! Het tweede kwadrant, rechtsboven. Je hebt ergens geen invloed op en je steekt er wel energie in. Dit heet frustratie. Een voorbeeld: je collega komt zijn afspraak niet na en dat frustreert je enorm. Frustratie komt omdat je denkt dat je zeggenschap hebt over wat de ander wel of niet doet. En dat is, gelukkig, niet zo. Je kunt alleen iemand proberen te beïnvloeden. Het derde kwadrant, rechtsonder. Je hebt ergens geen invloed op en je steekt er ook geen energie in. Dit heet accepteren/loslaten. In het voorbeeld hierboven van je collega die jou frustreert, kies je er in dit kwadrant voor om te accepteren dat hij of zij anders is. Je legt je frustratie naast je neer. Het vierde kwadrant, linksonder. Je hebt ergens invloed op maar je steekt er geen energie in. Dit heet apathie of onverschilligheid. Ook wel passiviteit genoemd. Een voorbeeld: je wilt graag je grenzen aangeven richting je medewerkers in je team en je doet het niet vanwege de gedachte: Och laat maar, ze luisteren toch niet naar me. Kwadranten één en drie zijn uitermate effectief. Ook loslaten en accepteren zijn dus erg effectief. Bij effectieve actie wordt vaak gedacht aan initiatief nemen, aan actie, of aan dingen doen. Wat vaak vergeten wordt is dat loslaten en accepteren ongelofelijk effectief zijn. Daar waar je geen invloed op hebt of niet wilt hebben, laat dat los. Dat levert een hoop rust op. Bedenk dat veel zaken om je heen te plaatsen zijn in het derde kwadrant. Alles wat je hoort op tv, leest in kranten over de wereld, de politiek of aanverwante zaken behoort hiertoe. Het zijn zaken waar je je heel druk over kunt maken. Veel mensen realiseren zich echter niet dat je druk maken of klagen op geen enkel niveau leidt tot verandering in de situatie waar je over klaagt. Maar ondertussen kan het je wel een energielek opleveren door veel te mopperen of iets dergelijks over dergelijke issues. Kwadranten twee en vier zijn niet effectief. Hier zitten je energielekken. De kunst is om deze energielekken bij jezelf te zien en je te bewegen naar de effectieve kwadranten. De vraag die onder dit model ligt is: Waar wil ik invloed op hebben?, en niet: Waar heb ik invloed op? Veel zaken in het leven zijn namelijk te beïnvloeden. Denk aan je cirkel van invloed. Er zijn maar weinig zaken die niet te beïnvloeden zijn. Voorbeelden hiervan zijn: dat het regent, dat de zon schijnt, dat we dood gaan. De rest is te beïnvloeden. Jij kan vanuit je cirkel van invloed ongelofelijk veel zaken beïnvloeden. Dus mocht je toch iets aan de wereldpolitiek willen veranderen; ga dan naar kwadrant 1. Zet jezelf aan tot een effectieve actie vanuit je eigen cirkel van invloed. Verwar dit alleen niet met invloed hebben op het eindresultaat. Want dat heb je alleen maar op jezelf Marjan Haselhoff 9

10 OEFENING 1. Stel, de genoemde vier kwadranten zijn samen honderd procent. Hoeveel procent van je tijd, neem bijvoorbeeld een werkweek, zit je in de verschillende kwadranten? Opgeteld moet het dus honderd procent zijn. 2. Bedenk je vervolgens hoe vaak en hoe lang je in de negatieve spiraal zit (de kwadranten van frustratie en van passiviteit). 3. Kijk welke acties jij kunt bedenken die ervoor zorgen dat je naar het kwadrant van accepteren gaat, of naar het kwadrant waarbij je een effectieve actie gaat inzetten. Terug naar het begrip verlangen. Waarschijnlijk begrijp je nu ook waarom het zo belangrijk is een verlangen te formuleren waar jij honderd procent invloed op hebt. Wanneer je een verlangen formuleert bijvoorbeeld: Ik wil respect krijgen, kan je snel bedrogen uitkomen. Je hebt er geen invloed op of een ander je wel of niet respecteert. Maar wanneer je dit wel verwacht en je het niet krijgt, zul je snel teleurgesteld zijn. Je bent dan weer in negatieve emoties beland die je niet verder helpen in je effectiviteit als manager. De cirkel is rond... Ga nu eens naar je case uit stap 1. Formuleer voor jezelf wat de verlangens zijn waar jij honderd procent invloed op hebt. Stel jezelf de vraag: Wat wil ik liever creëren? Wat wil ik liever ervaren? Casehan merkt dat hij het te druk heeft. Hij heeft voor zijn gevoel te veel ballen Johan merkt dat hij het te druk heeft. Hij heeft voor zijn gevoel te veel ballen in de lucht te houden waardoor hij niet toekomt aan het geven van echte aandacht aan zijn medewerkers. Hij zou ook wel willen dat zijn medewerkers meer werk van hem overnamen, dat ze meer verantwoordelijkheid zouden nemen. Hij baalt ervan dat ze te weinig initiatieven nemen. Kortom; Johan loopt voor zijn gevoel over. Hij loopt met alles achter de feiten aan. Hij zou graag meer regie over zijn werk willen hebben maar weet niet hoe dit te bereiken. Stap 1: Wat is de echte last van deze manager? Hij baalt ervan dat zijn medewerkers te weinig verantwoordelijkheid nemen in hun werk. Stap 2: Wat is zijn ineffectieve gedrag? Dat is zijn controledrang. Hij wil de touwtjes in handen hebben. Hij wil te veel weten en controleren. Hoe ziet dit gedrag er bij hem uit? Hij gaat sneller praten, zijn hartslag gaat omhoog, hij gaat directief praten, hij luistert niet meer, hij praat met stemverheffing. Stap 3: Welke emoties ervaart hij op het moment dat hij in zijn controledrang zit? Dat zijn irritatie, teleurstelling, onmacht en boosheid. Stap 4: Welke belemmerende overtuigingen voeden het ineffectieve gedrag in het moment van de emotie? Nadat de manager hier goed over nadenkt, komt hij met het volgende: Ik wil dat ze doen wat ik zeg. Ik vind mijn medewerkers traag. Ik wil dat ze naar me luisteren, ik wil dat ze ophouden met zeuren, ik wil dat ze gewoon hun werk goed doen. geven Stap 5: Wat levert het ineffectieve gedrag hem op? Eerst komt hij met de negatieve dingen. Dit zijn: onrust bij mezelf, stressgevoel, geen echte aandacht voor mijn mensen, slechte relatie met mensen. Vervolgens moet hij hard nadenken over dat ene pluspunt. Uiteindelijk realiseert hij zich dat hij die controledrang in stand houdt vanuit het idee het 2013 Marjan Haselhoff 10

11 beter te weten. Stap 6: Wat is de kernovertuiging? De relevante vraag is hier: wat is het ergste wat er kan gebeuren als hij zijn controledrang loslaat? Na lang doorvragen komt hij erachter dat het gaat om de angst het niet goed te doen. Kortom: Ik ben niet goed genoeg. Stap 7: Accepteer de angst. De uitdaging is dat de manager zijn angst niet goed genoeg te zijn accepteert. Hij zal werkelijk moeten gaan voelen dat het oké is om af en toe niet goed genoeg te zijn. De realiteit is nou eenmaal dat deze angst er is. Die is niet weg te denken en zal nog regelmatig in zijn leven verschijnen. Op het moment dat hij werkelijk de angst ging accepteren en contact maakte met dit gevoel kwam er rust over hem. Hij kwam in een soort ontspanning terecht. Stap 8: Wat is zijn verlangen? Anders gezegd; wat wil hij liever ervaren/creëren in een situatie waar hij last heeft van zijn controledrang? Na even zoeken kwam hij tot het inzicht dat hij het verlangen heeft om goed te zijn zoals hij is. Dus hij formuleerde zijn verlangen als volgt: Ik ben goed zoals ik ben. De laatste mail behandelt stap 9 en gaat over het ontdekken van nieuwe mogelijkheden om anders (lees: effectiever) met de situatie om te gaan. Veel succes met oefenen. Leren valt of staat met daadwerkelijk oefenen en ervaren in de dagelijkse praktijk. Tot over 4 dagen. Hartelijke groet, Marjan Haselhoff Marjan Haselhoff 11