huidige basismeetinstrumenten voor balans bij CVA-patiënten?
|
|
- Tobias de Jong
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Zijn minimale balansveranderingen meetbaar met de huidige basismeetinstrumenten voor balans bij CVA-patiënten? Een case report Elly van Selst, Jacques Neyens, Jeroen Dockx Inleiding Epidemiologisch onderzoek in Nederland toont aan dat er jaarlijks ongeveer patiënten in een ziekenhuis worden opgenomen na een CVA. Ongeveer 20-25% daarvan overlijdt binnen vier weken Een groot deel van de CVA-patiënten waarbij de loopvaardigheid tijdens en na de revalidatiefase terugkeert, ondervindt problemen met de balans. Om balansveranderingen objectief te meten worden in de Richtlijn Beroerte van het KNGF diverse meetinstrumenten aangereikt. Maar zijn deze meetinstrumenten geschikt om veranderingen in de balans bij een CVA-patiënt met minimale balansproblemen (BBS >53) vast te stellen? In dit case report is hier onderzoek naar gedaan. Zowel de Trunk Control Test als de Berg Balance Scale lijken niet te voldoen. Elly van Selst is als geriatrie- en oedeemfysiotherapeut werkzaam bij De Riethorst Stromenland, locatie Altenahove in Almkerk. MSPT in opleiding aan de Avans+ te Breda, afronding in Docent aan de opleiding Fysiotherapie in de Geriatrie bij Avans+ te Breda en docent Neurorevalidatie bij CNA bij Frans van der Brugge. Correspondentie: Dr. Jacques C.L. Neyens is geriatriefysiotherapeut en onderzoeker aan de Universiteit Maastricht, FHML/ZW. Correspondentie: zw.unimaas.nl. Jeroen C.C. Dockx is fysiotherapeut en manueel therapeut M.M.T. aan de gevolgen van het CVA. Patiënten die een CVA overleven ervaren in verreweg de meeste gevallen een verminderde kwaliteit van leven op basis van hun stoornissen en beperkingen (1). Uit onderzoek blijkt dat verreweg het meeste herstel in functies en vaardigheden, plaatsvindt in de eerste drie maanden na het ontstaan van een CVA als gevolg van spontaan neurologisch herstel. Hoewel nog onduidelijk is welke biologische mechanismen verantwoordelijk zijn voor dit herstel, wordt aangenomen dat revalidatie het beloop in gunstige zin kan beïnvloeden. Epidemiologisch onderzoek toont aan dat ongeveer 70-80% van de patiënten met een CVA na verloop van tijd weer zelfstandig kan lopen. Dit betekent dat de prognose voor terugkeer van loopvaardigheid in principe gunstig is (2). vakblad NVFG, maart
2 De prevalentie van balansproblemen wordt niet specifiek in de literatuur benoemt. De reden waarom dit niet specifiek beschreven staat is waarschijnlijk omdat balansproblemen worden beschreven als mobiliteitsgerelateerde vaardigheden en daarmee onder de vaardigheden zitten, staan en lopen vallen (2). Balans wordt omschreven als het vermogen het evenwicht te handhaven in veranderende situaties (3). Doel Het doel van dit case report is om na te gaan of balansveranderingen meetbaar zijn met de huidige basismeetinstrumenten voor balans bij CVA-patiënten volgens de KNGFrichtlijn Beroerte (2). Methode Een geschikte patiënt om het doel van dit case report te onderzoeken moet aan de volgende criteria voldoen. Inclusiecriteria: een CVA-patiënt in de postacute fase (2de tot 6de maand na het ontstaan van een CVA); bereid om intensief te trainen gedurende een periode van zes weken; minimale balansproblemen (score op de Berg Balance Scale van 53 punten of meer). Exclusiecriteria: cognitieve beperkingen. De CVA-patiënt die beschreven wordt in dit case report voldoet aan al deze criteria. Casus Dit case report beschrijft dhr. H., een patiënt met balansproblemen na een CVA. Dhr. H. is geboren op Hij kreeg op een ischemisch infarct in de linkerhemisfeer, met minimale balansstoornissen als gevolg. Aanvankelijk is hij behandeld met Ascal, later met orale anticoagulantia in verband met paroxismaal atriumfibrilleren. In het verleden heeft dhr. H. een myocardinfarct doorgemaakt en is hij bekend met angina pectoris en hyperthyreoidie. Dhr. H. is verwezen via de revalidatiearts om de fysiotherapeutische behandelmogelijkheden na te gaan. Zelf denkt hij overigens geen therapie meer nodig te hebben. Hij functioneert goed en is erg actief. Wel geeft hij herhaaldelijk aan het erg moeilijk te vinden om te gaan met zijn lichamelijke achteruitgang: het lopen gaat moeilijker; hij heeft het idee dat hij het herstel van balansvaardigheden na een CVA is in belangrijke mate afhankelijk van andere mechanismen dan het herstel van functies van het paretische been soms zwalkt. Dhr. bevindt zich in de postacute fase (2e tot en met de 6e maand na het ontstaan van het CVA) en in de fase van mobilisatie. In de fase van mobilisatie richt de fysiotherapeutische behandeling zich vooral op het verbeteren van activiteiten, zoals het handhaven en veranderen van houdingen, het zelfstandig lopen waarbij ook aandacht geschonken moet worden aan het buiten lopen, het oversteken van de straat, het traplopen en aan besteding van vrije tijd en sport (2). Er is geen sprake van valincidenten of de neiging tegen dingen op te botsen. Meetinstrumenten Momenteel worden de volgende twee meetinstrumenten in de KNGF-richtlijn Beroerte aangemerkt als basismeetinstrumenten om de balans te meten (2): De Trunk Control Test (TCT), beschreven door Collin & Wade, heeft als meetdomein de rompbalans en bedtransfers bij CVApatiënten (). Deze test wordt in de KNGF-richtlijnen aanbevolen als de patiënt nog niet kan staan. De TCT is in deze casus derhalve niet bruikbaar omdat dhr. H. kan lopen. De Berg Balance Scale (BBS), beschreven door Berg, heeft als meetdomein (sta)balans (5). De test is geschikt voor alle doelgroepen behalve Parkinsonpatiënten. Klinimetrische eigenschappen: responsiviteit = vier punten verschil is nodig om minimale belangrijke verandering ( minimal important change, MIC) vast te leggen als de score tussen 5-56 punten ligt (6). Interbeoordelaarsbetrouwbaarheid: ICC = Intrabeoordelaarsbetrouwbaarheid: ICC = Constructvaliditeit versus Timed Up and Go (TUG) Spearman (7). Naast de TCT en de BBS zijn de 10-meter looptest (TML) en de Functional Ambulation Catagories (FAC) in de richtlijn Beroerte op- fysiotherapie & ouderenzorg
3 genomen als basismeetinstrumenten op activiteitenniveau in de mobilisatiefase (2). Bij de TML, beschreven door Wade, wordt de snelheid van comfortabel lopen vastgesteld over een afstand van 10 meter bij mensen die zonder fysieke steun kunnen lopen. Het meetdomein van de TML is lopen. De test is geschikt voor alle doelgroepen. Normgegevens: > 0.58 m/sec. (17,2 sec. over 10 m.) binnenshuis zelfstandig functioneren is waarschijnlijk; > 0.77 m/sec. (13,0 sec. over 10 m.) is de minimale snelheid die nodig is om een straat veilig over te steken. Klinimetrische gegevens: constructvaliditeit ten opzichte van de TUG: Pearson r = Ten opzichte van de 6 Minute Walking Test (6 MWT): Spearman p = 0.95; responsiviteit SDD = 0.16 m/s; interbeoordelaarsbetrouwbaarheid: ICC = 1.00; intrabeoordelaarsbetrouwbaarheid: ICC = 0.93 (2,9). De FAC, beschreven door Holden et al., evalueert de mate van zelfstandigheid van het lopen op een ordinale zes puntsschaal (10). Het meetdomein van de FAC is lopen. De test is geschikt voor alle doelgroepen. Normgegevens: FAC 5 is normaal voor gezonde mensen. Klinimetrische eigenschappen: intrabeoordelaarsbetrouwbaarheid: ICC = 0.95; interbeoordelaarsbetrouwbaarheid: ICC = 0.91; predictieve validiteit: sensitiviteit = 100%, responsiviteit = 78% (9). Lichamelijk onderzoek Het doel van het lichamelijk onderzoek is het vinden en formuleren van behandelbare grootheden en het registreren van de onderzoeksbevindingen door middel van de geconcludeerd kan worden dat in deze casus balansveranderingen niet meetbaar zijn met de TCT en de BBS basismeetinstrumenten FAC, TML en BBS en de aanbevolen 6 MWT. Het lichamelijk onderzoek is bij aanvang uitgevoerd (beginmeting) en na zes weken herhaald (eindmeting). Beginmeting FAC: 5. Dhr. kan zelfstandig lopen op een vlakke ondergrond, op oneffen ondergronden, op hellingen en kan traplopen. TML: dhr. loopt 10 meter in 12 sec. De loopsnelheid is 0,83 m/sec. BBS: 53 punten. Staan op 1 been; het rechterbeen kan hij 8 sec. optillen en het linkerbeen 6 sec. (hier scoort hij 3 punten in plaats van ). Schredestand: dhr. kan zijn voet niet recht voor de andere voet plaatsen, wel deels met een smal spoor ertussen (hij scoort hier 3 punten in plaats van ). Hometrainer: dhr. fietst 10 minuten tegen weerstandsniveau 5. Loopband: dhr. loopt 10 minuten met een loopsnelheid van 3,6 km/u. Uit het balansonderzoek van de beginmeting blijkt dat dhr. H. erg snel vermoeid is; daarom wordt ook de conditie aan het fysiotherapeutisch onderzoek toegevoegd. Dit wordt gemeten met de 6 MWT. Deze test is beschreven door Bultland en is een test om het uithoudingsvermogen te meten. Het kan gebruikt worden voor alle doelgroepen (11). De validiteit van de test is matig: 0.59 en de betrouwbaarheid hoog: ICC = De test beschrijft de gemiddelde loopafstand die mannen en vrouwen in zes minuten afleggen voor gezonde ouderen in de leeftijdsgroepen 60-69,70-79 en jaar (12). Op de 6 MWT legt dhr. een afstand van 310 meter af. uit literatuuronderzoek mag worden geconcludeerd dat geen eenduidige therapie te vinden is om balans te verbeteren Fysiotherapeutische interventies bij balansproblemen Er is literatuuronderzoek gedaan naar fysiotherapeutische interventies om de balans te verbeteren. De volgende databases zijn geraadpleegd: Pubmed, Google Scholar en DocOnline. De zoektermen waren: stroke, balance, exercise, intervention. Dit leverde aanvankelijk 38 items op. De artikelen vakblad NVFG, maart
4 moesten voldoen aan de volgende criteria: Engels- of Nederlandstalig, recente literatuur geschreven na 200 en full text verkrijgbaar. Op basis hiervan bleven vier interessante artikelen over die hieronder kort worden toegelicht. Geurts concludeert dat het herstel van balansvaardigheden na een CVA in belangrijke mate afhankelijk is van andere mechanismen dan het herstel van functies van het paretische been. Hierbij moet worden gedacht aan betere compensatie door het nietparetische been, betere rompbalans, verbeterde sensorische integratie van veranderde somatosensore afferentie, toegenomen vermogen om anticiperend balans te handhaven en toegenomen zelfvertrouwen. Ieder van deze mechanisme vereist een specifieke behandelaanpak, er is echter geen focus op symmetrie (13). Yelnik vergelijkt twee soorten balanstrainingen om de balans te verbeteren na een CVA: Neuro Developmental Treatment (NDT) en een sensorisch interventie. De conclusie is dat de balans toeneemt ongeacht de therapie die gegeven wordt (1). Langhammer vergelijkt in een RCT met 75 personen ook twee soorten interventies om de balans te verbeteren na een CVA. De eerste interventie (n=35) is een intensieve therapie van gemiddeld tachtig uur in het eerste jaar. De controlegroep (n=0) krijgt geen specifieke therapie. De conclusie is dat beide groepen een verbetering laten zien op de BBS (15). In de KNGF-richtlijn Beroerte staat beschreven (bewijskracht niveau 1) dat geen van de huidige neurologische oefenmethoden/ behandelconcepten een meerwaarde heeft op activiteitenniveau ten opzichte van een andere neurologische behandelmethode bij patiënten met een CVA (2). Uit het literatuuronderzoek mag geconcludeerd worden dat het herstel van balansvaardigheden van veel factoren afhangt waardoor geen eenduidige therapie beschreven is. Om die reden is als interventie in deze casus gekozen voor de hieronder beschreven balansoefeningen. Balansoefeningen die tijdens de interventie gegeven zijn en waarbij getracht is om de oefeningen steeds langer vol te houden 1. staan op 1 been: armen omhoog, omlaag, voorwaarts (daarna idem met ogen dicht); 2. schredestand: 1 voet voor de andere voet (verzwaren door met een bal te stuiteren); 3. voeten afwisselend op een step plaatsen;. voeten afwisselend op de zitting van een stoel plaatsen; 5. staan op 1 been, daarna tenenstand; 6. lopen over een Belgisch trottoir; 7. evenwichtoefeningen op de balansplaat. De eerst drie oefeningen zijn afgeleid uit de BBS (eigen interpretatie), oefening en 5 zijn uit het NDT-concept en de laatste twee oefeningen uit het valpreventieprogramma (oefening 6 en 7, functionele testen) (5,16,17). Er is indirect bewijs (bewijskracht niveau 3) dat valpreventieprogramma s effectief zijn voor patiënten met een CVA (2,17). Oefeningen die tijdens de interventie gegeven zijn om de conditie te verbeteren Dhr. H. oefent op de hometrainer en de loopband. De conditietraining wordt gestart op 0% van Karvonen: hartfrequentie (HF) in rust + 0% van maximale hartslag HF in rust. De HF in rust is 53; % van 96 (( = 19) - 53 = 96) = HF 91. Opbouwen tot 75% van Karvonen (HF=125) en duur van twintig minuten per training (3). Dit houdt in dat de training op de hometrainer wordt gestart met tien minuten fietsen tegen weerstandsniveau 5 (HF 83) en op de loopband met tien minuten lopen, bij een loopsnelheid van 3,6 km/uur (HF 87). Beide onderdelen worden gelijkmatig opgebouwd naar twintig minuten en een HF van 125. Behandelfrequentie Dhr. H. heeft onder begeleiding van een fysiotherapeut 1x per week een uur oefentherapie gevolgd. Om logistieke redenen was een hogere behandelfrequentie niet mogelijk. Het is echter aangetoond dat dagelijks intensief oefenen een positief effect heeft op de snelheid van het herstel van vaardigheden (2,18). Daarom is de afspraak gemaakt om ook huiswerkoefeningen te doen om tot een intensievere therapie te komen, te beginnen met tien minuten buiten lopen. Hij krijgt het advies om dit elke dag met een paar minuten op te bouwen. Het streven is om over zes weken dertig minuten te kunnen wandelen. Daarnaast moet hij de bovenbeschreven balansoefeningen dertig minuten per dag doen. 6 fysiotherapie & ouderenzorg
5 Meting 1: feb 09 Meting 2: mrt 09 Tijd (sec) Meting 1: feb Meting 2: mrt MWT: dhr. legt een afstand van Loopsnelheid Tijd (sec) (km/u) 3,012 5, meter af, een verbetering van Meting 1: feb 09 Meting 2: mrt 09 7% (zie tabel 3 en grafiek 2). De Tijd Tabel (sec) Loopsnelheid 1: Loopsnelheid, (km/u) gemeten 12 met de 3,0 10-meter 7 looptest 5,1 Loopsnelheid Tabel 1: (km/u) Loopsnelheid, gemeten 3,0 met de 10-meter 5,1 looptest norm van de 6 MWT voor mannen Tabel 1: Loopsnelheid, Tabel 1: Loopsnelheid, gemeten met gemeten de 10-meter looptest de 10-meter looptest tussen de jaar is 530 (82-578) meter (12). Hij is dus van een slechte conditie naar een normale 6 conditie gegaan. 6 6 Hometrainer: na 6 weken fietst dhr minuten tegen weerstandsniveau Loopband: na 6 weken loopt dhr. 20 minuten, loopsnelheid 6,0 km/u Huiswerkoefeningen 2 2 Na 6 weken is dhr. in staat 30 minuten buiten lopen. Dhr. zegt elke dag trouw zijn oefeningen gedaan 0 1 te hebben. 0 0 meting 1 meting 1 meting 2 meting 2 Conclusie Grafiek 1: Loopsnelheid meting 1 meting 2 Het doel van dit case report is om Grafiek 1: Loopsnelheid Grafiek 1: Loopsnelheid na te gaan of balansveranderingen Grafiek 1: Loopsnelheid meetbaar zijn met de huidige basismeetinstrumenten Testonderdeel feb 09 mrt 09 voor balans bij CVA-patiënten volgens de KNGFrichtlijn Beroerte. Geconcludeerd 1 Van zit naar stand 2 Zelfstandig Testonderdeel staan feb 09 mrt 09 kan worden dat in deze casus balansveranderingen mrt 09 niet meetbaar 3 1 Zelfstandig Van Testonderdeel zitten naar stand feb Van Zelfstandig Van naar zit zit naar staan stand zijn met 5 3 Transfers de TCT en de BBS. De 2 Zelfstandig Zelfstandig zitten staan 6 Zelfstandig staan met gesloten ogen TCT wordt in de KNGF-richtlijn 3 Van Zelfstandig naar zitten 7 Zelfstandig staan met de voeten tegen elkaar 5 Transfers Van stand naar zit gebruikt als de patiënt nog niet 8 Reiken naar voren met uitgestrekte armen Oppakken Zelfstandig Transfers van een voorwerp staan met van gesloten de grond ogen vanuit stand kan staan. Deze test valt af omdat In stand Zelfstandig Zelfstandig achterom kijken staan staan met met de gesloten voeten tegen ogen elkaar dhr. H. kan lopen. Ook met de BBS In stand Reiken Zelfstandig 360 omdraaien naar voren staan met met uitgestrekte de voeten tegen armen elkaar kunnen de balansveranderingen 12 9 Alternerend 8 Oppakken plaatsen Reiken naar van van voren een voeten voorwerp op bankje met uitgestrekte van vanuit de grond stand armen vanuit stand niet gemeten worden doordat dhr Staan 9 In met Oppakken stand 1 been achterom voor van een kijken 2 voorwerp van de grond vanuit stand H. te 1 Staan op 1 been 3 hoog scoort. De uitkomst is 1110 In In stand stand 360 achterom omdraaien kijken Totaal hierdoor niet bruikbaar, omdat 1211 Alternerend In stand 360 plaatsen omdraaien van voeten op bankje vanuit stand Tabel 2: Testresultaten Berg Balance Scale het verschil 13 in score ook op toeval kan berusten. Er zijn namelijk 12 Staan Alternerend met 1 been plaatsen voor van voeten op bankje vanuit stand Staan Tabel Staan op met 12: been Testresultaten Berg Balance Scale 1 been voor 3 2 Totaal een vooruitgang van minimaal vier 1 Staan op 1 been punten nodig op de BBS om een Tabel Totaal 2: Testresultaten Berg Balance Scale Eindmeting TML: dhr. loopt 10 meter in 7 sec. werkelijke verbetering aan te kunnen tonen. FAC: Tabel 5. Dhr. 2: kan Testresultaten zelfstandig lopen Berg Balance De loopsnelheid Scale is daarmee 1, m/ op een vlakke ondergrond, Meting op 1: feb oneffen 09 sec Meting (zie 2: tabel mrt 09 1 en grafiek 1). Een andere reden dat bij deze casus Afgelegde afstand (m) de balansveranderingen niet meet- Loopsnelheid (km/u) 3,1 5, ondergronden, op hellingen en kan BBS: 56 punten, de maximale score (zie tabel 2). ken van het zogeheten baar zijn met de BBS, is het berei- traplopen. plafondef- km/u km/u km/u Meting 1: feb 09 Meting 2: mrt 09 Afgelegde afstand (m) Meting 1: feb Meting 2: mrt Loopsnelheid Afgelegde afstand (km/u)(m) 3, , 50 vakblad Tabel Loopsnelheid NVFG, 3: Testresultaten maart (km/u) minuten Wandel 3,1 Test 5, 7
6 Meting 1: feb 09 Meting 2: mrt 09 Afgelegde afstand (m) Loopsnelheid (km/u) 3,1 5, Grafiek 2: Testresultaat 6-minuten Wandel Test; afgelegde afstand (links) en loopsnelheid (rechts) fect (19). De resultaten kunnen niet zo hoog uitkomen als ze in werkelijkheid misschien zijn. De BBS is in deze studie niet toereikend gebleken om het verschil in toename van de balans te meten. Aanvullend onderzoek met behulp van een aantal van de huidige aanbevolen meetinstrumenten voor CVA-patiënten is derhalve noodzakelijk om een klinisch relevant verschil vast te leggen in balansveranderingen (2). Discussie Balansproblemen ervaart dhr. H. met name tijdens het lopen. Doordat het uithoudingsvermogen getraind is door middel van functionele training, namelijk looptraining, kan dit het herstel in balans positief beïnvloed hebben. Balans is een dynamisch gebeuren, waarbij meerdere factoren van invloed zijn. Balans moet gezien worden als een onderdeel van het totale functioneren. Bij het omschrijven en vastleggen van balans moet dan ook naar het totaalbeeld van de patiënt gekeken worden. Alle items van de grondmotorische eigenschappen ter verbetering van het lichamelijk prestatievermogen (CLUKS: Conditie, Lenigheid, Uithoudingsvermogen, Kracht en Snelheid) moeten in het onderzoek meegenomen worden. Bij dhr. H. is de balansverbetering waarschijnlijk met name gerelateerd aan de toename in het uithoudingsvermogen. Op de 6 MWT laat dhr. een duidelijke vooruitgang zien: hij is van 310 naar 50 meter gegaan, een vooruitgang van 7%. Het idee dat hij soms zwalkt heeft hij niet meer. Dhr. H. ervaart duidelijk een verbetering in zijn functioneren. Uit het literatuuronderzoek mag geconcludeerd worden dat het herstel van balansvaardigheden van veel factoren afhangt waardoor geen eenduidige therapie te vinden is om balans te verbeteren. Functieherstel na een CVA is in belangrijke mate toe te schrijven aan compensatie. Als patiënten weer goed leren staan en lopen is dit niet primair dankzij veranderingen in het aangedane been, zoals vaak wordt gedacht. Compensatie door het gezonde been is het belangrijkste mechanisme, concludeert Edwin van Asseldonk van de Universiteit Twente na onderzoek onder CVA-patiënten (20). Wanneer gekeken wordt naar het testonderdeel staan op 1 been, dan is dat verbeterd van 8 sec. (beginmeting) naar 30 sec. (eindmeting na 6 weken), zowel van het gezonde als van het aangedane been. Deze test wordt ook wel beschreven als de One Leg Stance Balance (OLSB). De OLSB wordt in de literatuur alleen beschreven als balanstest bij gezonde ouderen (21,22). Over OLSB in combinatie met een CVA is niets bekend. Mijn inziens zou het een goede aanvullende test kunnen zijn om de vooruitgang in balans aan te tonen bij CVA-patiënten met geringe balansproblemen. Een nadeel is dat het een statische test is en balans bij voorkeur ook dynamisch getest wordt. De test is nog niet gevalideerd voor patiënten met een CVA. Dit zou in de toekomst verder onderzocht moeten worden. 8 fysiotherapie & ouderenzorg
7 Literatuurlijst 1) 2) KNGF-richtlijn Beroerte. Supplement bij het Nederlands Tijdschrift voor Fysiotherapie. 200;11(5). 3) Brugge van der F. Neurorevalidatie bij centraal neurologische aandoeningen. Houten, Bohn Stafleu van Loghem, ) Collin C, Wade D. Assessing motor impairment after stroke: a pilot reliability study. J Neurol Neurosurg Psychiatry Jul;53(7): ) Berg KO, Wood-Dauphinee SL, Williams JI, Gayton D. Measuring balance in the elderly: preliminary development of an instrument. Physiother Can. 1989;1: ) Donoghue D. Physiotherapy Research and Older People (PROP) group, Stokes EK. How much change is true change? The minimum detectable change of the Berg Balance Scale in elderly people. J Rehabil Med April;1(5): ) Koolstra M, Burgers-Bots IAL, Lemmens CJ, Smeets CJ, Kwakkel G. Klinimetrie na een beroerte, een praktische handleiding. NPI, Amersfoort, ) Wade DT. Measurement in neurological rehabilitation. Curr Opin Neurol Neurosurg Oct;5(5): ) Derksen E, Wattel L. UNCO-MOB, Meetinstrumenten voor de Ouderenzorg. Universitair VerpleeghuisNetwerk Nijmegen en Universitair Netwerk Ouderenzorg van het VUmc, ) Holden MK, Gill KM, Magliozzi MR, Nathan J, Piehl-Baker L. Clinical gait assessment in the neurologically impaired. Reliability an meaningfulness. Phys Ther. 198 Jan;6(1): ) Butland RJ, Pang J, Gross ER, Woodcock AA, Geddes DM. Two-, six-, and 12-minute walking tests in respiratory disease. Br Med J (Clin Res Ed) May 29;28(6329): ) Bohannon R. Six Minute Walk Test: A meta-analysis of data from apparently healthy elders. Topics in Geriatric Rehabilitation. Function and Cognition April/ June;32(2): ) Geurts AC, Haart de M, Nes van IJ, Duysens J. A review of standing balance recovery from stroke. Gait Posture Nov;22(3): ) Yelnik AP, Le Breton F, Colle FM, Bonan IV, Hugeron C, Egal V, Lebomin E, Regnaux JP, Pérennou D, Vicaut E. Rehabilitation of balance after stroke with multisensorial training: a single-blind randomized controlled study. Neurorehabil Neural Repair Sept-Oct; 22(5): ) Langhammer B, Stanghelle JK, Lindmark B. An evaluation of two different exercise regimes during the first year following stroke: a randomised controlled trial. Physiother Theory Pract Feb;25(2): ) Davies PM. Steps to Follow. The comprehensive treatment of patients with hemiplegia. Berlin Heidelberg, Springer- Verlag, 2000, p ) 18) Kwakkel G, Wagenaar RC, Twisk JW, Lankhorst GJ, Koetsier JC. Intensity of leg and arm training after primary middlecerebral-artery stroke; a randomised trial. Lancet Jul 17;35(917): ) php?title=vloer-_en_plafondeffect 20)Assendonk E. Universiteit Twente, archief/2008/cont_ doc/ 21) Hu MH, Woollacott MH. Multisensory training of standing balance in older adults: I. Postural stability and one-leg stance balance. J Gerontol. 199 Mar;9(2):M52-M61. 22) Jonsson E, Seiger P, Hirschfeld H. One-leg stance in healthy young and elderly adults: a measure of postural steadiness? Clin Biomech (Bristol, Avon). 200 Aug;19(7): vakblad NVFG, maart
De Gecombineerde Valrisico Score
DOEL(GROEP): OPBOUW: De Gecombineerde Valrisico Score Door Arnout van Baal De GVS is toe te passen op alle patiëntgroepen De test is een combinatie van de 10 Meter Looptest (10-MLT), de Timed Up and Go
Nadere informatieHet meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Onderste extrimiteiten
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Emory Functional Ambulation Profile (E-FAP) 22 juni 2011 Review: 1) Britta Klingen Tanja Schmitz Julia Wagner 2) Sandra Joeris Invoer: Marsha Bokhorst 1 Algemene
Nadere informatieUitgebreide toelichting van het meetinstrument
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Berg Balance Scale 7 februari 2013 Review: 1) Britta Klingen Tanja Schmitz Julia Wagner 2) Eveline van Engelen Invoer: Eveline van Engelen 1 Algemene gegevens
Nadere informatieNaam patiënt:... Datum: BERG BALANCE SCHAAL (BBS)
BERG BALANCE SCHAAL (BBS) Het benodigde materiaal voor de test - Een stopwatch - Een liniaal of meetlint van minimaal 25 cm - 2 stoelen (één met en één zonder armleuning), zithoogte +/- 45 cm - Een krukje
Nadere informatieCircuittraining Een nieuwe groepstraining met een functioneel karakter
Circuittraining Een nieuwe groepstraining met een functioneel karakter Drs. Lotte Wevers Dr. Ingrid van de Port Prof. Dr. Eline Lindeman Prof. Dr. Gert Kwakkel Kenniscentrum De Hoogstraat, Utrecht Overzicht
Nadere informatieSymposium Samenwerking rondom MS. Inleiding in de Neurorevalidatie bij CNA, Frans van der Brugge
Symposium Samenwerking rondom MS Inleiding in de Neurorevalidatie bij CNA, Frans van der Brugge Doel van mijn bijdrage Laten zien Samenwerking rondom MS synoniem is voor Samenwerking rondom CNA Daarom
Nadere informatieMS Fitnessgroep. Klinimetrie MS. Fysiotherapie bij MS 19-2-2014. MSMS 2 december 2013
MS Fitnessgroep MSMS 2 december 2013 Marion Verhulsdonck (RA) Nydia van As (FT), Sanne Lambeck (FT) Klinimetrie MS Basis lichamelijk onderzoek (kracht, mobiliteit, sensibiliteit, tonus (SPAT?) 10 meter
Nadere informatieBeweegprogramma ms in de eerste en tweede lijn
Beweegprogramma ms in de eerste en tweede lijn Carien Linders v.d. Lijcke fysiotherapeut PMC Heusdenhout, Breda lid NAHFysioNet Hoe ontstaan? Als opdracht voor cursus Neurorevalidatie... Aanvulling van
Nadere informatieSamenvatting in Nederlands
* Samenvatting in Nederlands Samenvatting in Nederlands Dit proefschrift is gebaseerd op gegevens verkregen uit het FuPro-CVA onderzoek (Functionele Prognose bij een cerebrovasculair accident (of beroerte)).
Nadere informatieProgramma. Kwetsbaarheid Fried. 2001. (geriatrie)fysiotherapie. Geriatriefysiotherapie. Diagnosticeren van en interveniëren bij sarcopenie
Geriatriefysiotherapie Diagnosticeren van en interveniëren bij sarcopenie Marjan Doves MPT Geriatriefysiotherapeut 24 maart 2015 Programma Sarcopenie vanuit fysiotherapeutisch perspectief (Geriatrie)fysiotherapeutische
Nadere informatieValpreventie na een CVA
Valpreventie na een CVA Dr. Vivian Weerdesteyn Universitair hoofddocent Drs. Hanneke van Duijnhoven Arts in opleiding tot revalidatie-arts en klinisch onderzoeker Vallen na een CVA CVA Vallen na een CVA
Nadere informatieKlinimetrie Implementatie van een Klinimetrische-CoreSet binnen de werksetting
Klinimetrie Implementatie van een Klinimetrische-CoreSet binnen de werksetting Ruud Reijmers Fysiotherapeut Jeroen Bosch Ziekenhuis Disclosure belangen spreker (Potentiële) Belangenverstrengeling: Geen
Nadere informatieOpbouw. Meten is weten, maar wat en hoe? Meetinstrumenten als gereedschap. 2. Doel van de meting. 1. Wat wil je meten?
Opbouw Valproblematiek bij mensen met verstandelijke beperkingen. Meten is weten: maar hoe? Lotte Enkelaar Ellen Smulders Bewegingswetenschappers, fysiotherapeuten UMC St Radboud, Nijmegen Afdeling Revalidatie
Nadere informatieBerg Balance Scale (BBS)
Berg Balance Scale (BBS) Berg K. et al. (1989) DOEL(GROEP): Inventariserend en evaluatief De BSS meet het evenwicht tijdens sta - en transfervaardigheden en wordt gebruikt voor volwassenen met evenwichtsproblematiek.
Nadere informatieMultiple Sclerose (fysiotherapeutische behandeling)
Multiple Sclerose (fysiotherapeutische behandeling) Remco Muller MNR, Fysiotherapeut Lid MS Zorgnet RMC Groot Klimmendaal Expertisecentrum voor volwassenen Inhoud Inleiding Evidence based practise Fysiotherapeutisch
Nadere informatieFUNCTIONAL AMBULATION CATEGORIES (FAC) 1. Versie beheer
FUNCTIONAL AMBULATION CATEGORIES (FAC) Observation: Functional_Ambulation_Categories_R01 File: Doc_Obs_Functional_Ambulation_Categories_R01_v1.2.doc Versie doc.: 1.2 Status: Draft Request for Comments
Nadere informatieProtocol FIT Stroke Knowledge Brokers Project
Protocol FIT Stroke Knowledge Brokers Project Dr. Ingrid van de Port, senior onderzoeker Kenniscentrum Revalidatiegeneeskunde Utrecht Mei 2011 Het FIT Stroke programma is een van de projecten welke gekozen
Nadere informatieNederlandse samenvatting
* Nederlandse samenvatting Samenvatting Dit proefschrift is gebaseerd op de FuPro-CVA studie (Prognose van functionele uitkomst op lange termijn bij patiënten met een cerebrovasculaire aandoening) die
Nadere informatieDoel. Programma. NAH symposium workshop balans. Plaats van balans binnen de ICF. Meetinstrument: CTSIB 10-11-2015
NAH symposium workshop balans Doel Ilse Oosterom & Myrthe Schwartz 13 oktober 2015 Bewustwording van complexiteit van balansproblemen bij jongeren met NAH en de gevolgen middels ervaren en casuïstiek Programma
Nadere informatieFysiotherapeutische screening in de CVA-nazorg
Fysiotherapeutische screening in de CVA-nazorg De stand van zaken Anja Kuperus De CVA-nazorg in Nederland is enorm in ontwikkeling nadat in 2004, naar aanleiding van het Doorbraakproject CVA-ketenzorg,
Nadere informatieCVA revalidatie wat weten we wel en wat nog niet. Anne Visser-Meily
CVA revalidatie wat weten we wel en wat nog niet Anne Visser-Meily beste herstel geen herhaling weer werken energie hebben huishouden doen met kleinkinderen naar park geen ruzie met man weer naar feestje
Nadere informatieHet meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Bovenste extremiteit
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Shoulder Function Assessment (SFA) maart 2014 Review: Emonts W Invoer: Bokhorst ML 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende
Nadere informatieTrainen van CVA patiënten in zorgcentra/verpleeghuizen in de chronische fase.
1 Trainen van CVA patiënten in zorgcentra/verpleeghuizen in de chronische fase. Inleiding In Nederland leven ongeveer 200.000 (1,2) mensen, die na een beroerte met een handicap moeten leren leven. Deze
Nadere informatieUitgebreide toelichting van het meetinstrument. Global Perceived Effect (GPE)
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Global Perceived Effect (GPE) 31-03-2014 Review: R.A.H.M. Swinkels Invoer: E. van Engelen 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende
Nadere informatieSamenvatting. Effectiviteit van ergotherapie: stand van zaken
Samenvatting Effectiviteit van ergotherapie: stand van zaken Ergotherapie is een paramedisch beroep dat gericht is op het verbeteren van het zelfstandig functioneren door het individu in de voor die persoon
Nadere informatiehoofdstuk 4 & 7 hoofdstuk 3 & 6 hoofdstuk 2 hoofdstuk 5 Hoofdstuk 2 tot en met 5 hoofdstuk 6 en 7 hoofdstuk 2 hoofdstuk 3 hoofdstuk
Samenvatting De Lokomat is een apparaat dat bestaat uit een tredmolen, een harnas voor lichaamsgewichtondersteuning en twee robot armen die de benen van neurologische patiënten kunnen begeleiden tijdens
Nadere informatieSubstantial Clinical Important Benefit van de CMS en SST!! Toepassing van schoudervragenlijsten bij patiënten van het Schoudernetwerk Twente
Substantial Clinical Important Benefit van de CMS en SST!! Toepassing van schoudervragenlijsten bij patiënten van het Schoudernetwerk Twente Donald van der Burg Onderzoek naar responsiviteit van de CMS/SST
Nadere informatieweken na het ontstaan van het hersenletsel niet zinvol is. Geheugen Het is aangetoond dat compensatietraining (het aanleren van
Richtlijn Cognitieve revalidatie Niveau A (1) Het is aangetoond dat.. Aandacht Het is aangetoond dat aandachtstraining gedurende de eerste 6 weken na het ontstaan van het hersenletsel niet zinvol is. Geheugen
Nadere informatieTrainen bij ouderen 16-11-2010. Inhoud. Even voorstellen. Ruud van der Veen 9 November 2010
Even voorstellen Trainen bij ouderen Ruud van der Veen 9 November 2010 Fysiotherapie MSc Fysiotherapiewetenschap Master Fysiotherapie in de Geriatrie Even voorstellen Inhoud Wat is beweging? Fysiotherapie
Nadere informatieBij gebrek aan bewijs
Bij gebrek aan bewijs kennis is macht! internet in de spreekkamer P.A. Flach Bedrijfsarts Arbo- en milieudienst RuG 09-10-2006 1 3 onderdelen 1. Wat is EBM 2. Zoeken in PubMed 3. Beoordelen van de resultaten
Nadere informatie- 172 - Prevention of cognitive decline
Samenvatting - 172 - Prevention of cognitive decline Het percentage ouderen binnen de totale bevolking stijgt, en ook de gemiddelde levensverwachting is toegenomen. Vanwege deze zogenaamde dubbele vergrijzing
Nadere informatieResponsiviteit van meetinstrumenten. Prof. dr. ir. Riekie de Vet. EMGO Instituut, Amsterdam
Responsiviteit van meetinstrumenten Prof. dr. ir. Riekie de Vet EMGO Instituut, Amsterdam Meet-eigenschappen Klinimetrische eigenschappen Reproduceerbaarheid Validiteit Responsiviteit Interpretatie Definitie
Nadere informatieHet meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Algemeen, overig, ongespecificeerd. Overige (overig, ongespecificeerd)
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument de Morton Mobility Index (DEMMI) 29 december 2011 review: M.P. Jans invoer: E v. Engelen 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende
Nadere informatieSystematisch meten van evenwicht en loopvaardigheid bij patiënten met een CVA
Stimulus, 22 e jaargang, nummer 4, 2003 Meetinstrumenten Systematisch meten van evenwicht en loopvaardigheid bij patiënten met een CVA Roland van Peppen 1 Rob de Bie 2 De pilotstudie: De samenhang tussen
Nadere informatieNeurorevalidatie bij Centraal Neurologische Aandoeningen
Cursusinformatie Neurorevalidatie bij Centraal Neurologische Aandoeningen Overeenkomsten in symptomen en paramedische interventies Ontwikkeling en coördinatie : Frans van der Brugge Maart 2015 1 Algemene
Nadere informatieIn beweging na een beroerte
In beweging na een beroerte Ingrid van de Port Senior onderzoeker Kenniscentrum Revalidatiegeneeskunde Utrecht Docent Fysiotherapiewetenschap, UU Groningen, 28 oktober 2011 Facts beroerte (CVA) Trainen
Nadere informatieProtocol Groepstraining CVA Specifiek Voor Nieuw Unicum
Protocol Groepstraining CVA Specifiek Voor Nieuw Unicum Beroepsopdracht van: Roel Cnossen Evert van Dijk Hogeschool van Amsterdam ASHP, opleiding Fysiotherapie Amsterdam 16-06-2009 Inhoudsopgave Voorwoord
Nadere informatieUitgebreide toelichting van het meetinstrumenten
1 Uitgebreide toelichting van het meetinstrumenten Life Habits 22 September 2010 Review: 1) E. Bernges, M. Bertrand, L. Patelski 2) Sandra Joeris Invoer: Eveline van Engelen 1 Algemene gegevens Lichaamsregio
Nadere informatieMeetschalen Mobiliteit in het verpleeghuis
Afdeling Eerstelijnsgeneeskunde Centrum voor Huisartsgeneeskunde, Ouderengeneeskunde en Public Health Huispost 117/vphg Postbus 9101 6500 HB Nijmegen UMC St Radboud Centraal, route Geert Grooteplein 21
Nadere informatieHet meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Overige, ongespecificeerd
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Maastricht Social Participation Profile (MSPP) Augustus 2013 Review: G.M.J. Mars Eveline van Engelen Invoer : Marsha Bokhorst 1 Algemene gegevens Het meetinstrument
Nadere informatiePARAMEDISCH CURSUSSEN & OPLEIDINGEN KWETSBARE OUDEREN & TRAINING. Brochure
2017 PARAMEDISCH CURSUSSEN & OPLEIDINGEN KWETSBARE OUDEREN & TRAINING Brochure OPLEIDINGSINSTITUUT CIVA B.V. Organisatie cursus Organiserende instelling CIVA B.V. Adresgegevens Rumpenerstraat 9 / Postbus
Nadere informatieAppendix. Nederlandstalige samenvatting (Dutch summary)
Appendix Nederlandstalige samenvatting (Dutch summary) 93 87 Inleiding Diabetes mellitus, kortweg diabetes, is een ziekte waar wereldwijd ongeveer 400 miljoen mensen aan lijden. Ook in Nederland komt de
Nadere informatiesamenvatting 127 Samenvatting
127 Samenvatting 128 129 De ziekte van Bechterew, in het Latijn: Spondylitis Ankylopoëtica (SA), is een chronische, inflammatoire reumatische aandoening die zich vooral manifesteert in de onderrug en wervelkolom.
Nadere informatie25 jaar whiplash in Nederland
25 jaar whiplash in Nederland Vanuit een fysiotherapeutisch perspectief Maarten Schmitt M.Sc 1 2 Fysiotherapeut & manueeltherapeut Hoofd van de Divisie Onderwijs Stichting Opleidingen Musculoskeletale
Nadere informatieInhoud. predictie predictie afasie predictiemodel ontwikkeling predictiemodel afasie predictiemodel afasie conclusies aanbeveling
VOORSPELLEN VAN VERBAAL COMMUNICATIEVE VAARDIGHEID VAN AFASIEPATIËNTEN NA KLINISCHE REVALIDATIE AfasieNet Netwerkdag 31.10.2014 Marieke Blom-Smink Inhoud predictie predictie afasie predictiemodel ontwikkeling
Nadere informatieUitgebreide toelichting van het meetinstrument. Bruce Test. 1 Algemene gegevens
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Bruce Test 11-08-2011 Review: EJCM Swinkels-Meewisse Invoer: E v Engelen 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën
Nadere informatieDynamic Gait Index (DGI)
Dynamic Gait Index (DGI) Shumway-Cook & Woollaccott, 995; KNGF-richtlijn Parkinson, 7 De DGI evalueert de dynamische balans tijdens het lopen door middel van verschillende opdrachten zoals hoofdbewegingen,
Nadere informatieKNGF-richtlijn Beroerte
Bijlage 2.3 Berg Balance Scale De Berg Balance Scale (BBS) evalueert het evenwicht en bestaat uit 14 test-items. 5 De items worden gescoord op een 5-punts ordinale schaal (0-4 punten). In totaal zijn 56
Nadere informatieAntwoordsleutel vraag 2 t/m 9 IOF al la carte Pediatric Balance Scale
Antwoordsleutel vraag 2 t/m 9 IOF al la carte Pediatric Balance Scale Hieronder staan de antwoorden beschreven voor de vragen die jullie beantwoord hebben tijdens de IOF bijeenkomst. Mochten jullie naar
Nadere informatieSnel in Beweging Ontwikkeling en implementatie van de zelf-oefengids
Snel in Beweging Ontwikkeling en implementatie van de zelf-oefengids Deborah Zinger MSc, fysiotherapeut UMC Utrecht Identificeer probleem/ hulpvraag patiënt Formuleer klinisch relevante vraag ZSU Maak
Nadere informatieDe rol van de revalidatieverpleegkundige in het interdisciplinaire team
De rol van de revalidatieverpleegkundige in het interdisciplinaire team Dineke Vis, M NR - Master of NeuroRehabilitation. Verpleegkundige neurorevalidatie Transmuraal ketencoördinator CVA Doel presentatie
Nadere informatieSpierkracht meten met de microfet
Spierkracht meten met de microfet Jan Willem Wisselink biometricsmotion.com Overzicht Algemeen Functionele testen / testen op stoornisniveau Spierkracht meten (MRC, MVC bv. HHD) Validiteit Doelstelling
Nadere informatieWater een Leerrijk landschap
Water een Leerrijk landschap Casus Mister Johnson Mister Johnson Problematiek Literatuur 1. 2.5 maanden ontslag - spontaan herstel fase -- ( Kwakkel 2004 Prognose ) Geen Recovery maar Compensatie (Levin
Nadere informatieBERG BALANCE SCALE (HIERARCHISCHE VERSIE)
BERG BALANCE SCALE (HIERARCHISCHE VERSIE) UITVOERING EN INSTRUCTIE: Algemene aanwijzingen: De onderzoeker doet zo nodig elke vaardigheid voor. De instructie moet beperkt blijven tot de opdracht. Tijdens
Nadere informatieUITKOMSTEN WAT IS EEN UITKOMST? 30/04/2013. A is beter dan B? C is goedkoper dan D? Uitkomst = Het effect van een bepaalde interventie op
UITKOMSTEN WAT IS EEN UITKOMST? A is beter dan B? C is goedkoper dan D? Mijn innovatie is beter dan de concurrentie Uitkomst = Het effect van een bepaalde interventie op Bijvoorbeeld: Mortaliteit Kwaliteit
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 200 NEDERLANDSE SAMENVATTING Duizeligheid is een veel voorkomend probleem bij ouderen. Tot 30% van de thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder ervaart enige vorm van duizeligheid.
Nadere informatieObservationeel onderzoek Patiënt-controleonderzoek Cohortonderzoek Cross-sectioneel Systematisch review
Zoekstrategie JGZ-richtlijn Taalontwikkeling Om de uitgangsvragen op een gestructureerde manier uit te werken zijn deze eerst omgevormd tot PICO uitgangsvragen. Hierbij wordt achtereenvolgens het volgende
Nadere informatieUitgebreide toelichting van het meetinstrument. Walking Impairment Questionnaire (WIQ) review: EJCM Swinkels-Meewisse. invoer: E v Engelen
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Walking Impairment Questionnaire (WIQ) 06-03-2012 review: EJCM Swinkels-Meewisse invoer: E v Engelen 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking
Nadere informatieSymposium KennisNetwerk Ouderen en Preventie (KNOP) 19 april 2017
Symposium KennisNetwerk Ouderen en Preventie (KNOP) 19 april 2017 KNOP KennisNetwerk Ouderen en Preventie Projectgroep Hogeschool Leiden Leontien van Wely John Verhoef Linda Eijckelhof Saskia Verkleij
Nadere informatieBijlage 2 Meetinstrumenten
Bijlage 2 Meetinstrumenten Bijlage 2.1 Functiescore De Bie et al. De Bie et al. (1997) gebruikten de functiescore als prognostisch instrument om lichte van ernstige letsels te onderscheiden. De functiescore
Nadere informatieWorkshop meetinstrumenten
Workshop meetinstrumenten Producten richtlijn ziekte van Parkinson Product Engelse versie Richtlijn Deel voor verwijzers (ENG) Deel voor patiënten (ENG) Wetenschappelijke onderbouwing (ENG) Waar te vinden
Nadere informatieComparison: Kinderen zonder deze risicofactor.
Zoekstrategieën JGZ-richtlijn Taalontwikkeling oekstrategie Om de uitgangsvragen op een gestructureerde manier uit te werken tot beantwoordbare vragen zijn deze eerst omgewerkt tot PICO uitgangsvragen.
Nadere informatieSport en Bewegingsstimulering voor Gezonde Ouderen
Sport en Bewegingsstimulering voor Gezonde Ouderen Johan de Jong Lectoraat Praktijkgerichte Sportwetenschap Instituut voor sportstudies Hanzehogeschool Groningen Onderwerpen - Achtergrond - Groepsinterventie
Nadere informatieOnderzoeksvraagstelling
EPOS-onderzoek EPOS Early Predicting of functional Outcome after Stroke Een prognostisch onderzoek, uitgevoerd door fysiotherapeuten en ergotherapeuten werkzaam in de Nederlandse universitair medische
Nadere informatieStroke-Adapted Sickness Impact Profile (SA-SIP-30)
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Stroke-Adapted Sickness Impact Profile (SA-SIP-30) November 2017 Review: 1. M. Post, B Dijcks 2. Eveline van Engelen Invoer: Marsha Bokhorst 1 Algemene gegevens
Nadere informatieBeschikbare metingen, gesorteerd op categorie
INHOUD Beschikbare metingen, gesorteerd op categorie...1 Beschikbare metingen, gesorteerd op naam...4 Beschikbare metingen, gesorteerd op ID...7 Beschikbare metingen, gesorteerd op categorie CATEGORIE
Nadere informatieFysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten
Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten 5 april 2017 Sarcoïdose ontsporing afweersyteem ophoping afweercellen: granulomen overal in lichaam: longen, lymfesysteem, huid,
Nadere informatieDrs. Nathan Hutting Dr. Sarah Detaille
Drs. Nathan Hutting Dr. Sarah Detaille Inhoud presentatie Aspecifieke KANS Project GRIP op KANS Ontwikkeling GRIP op KANS Inhoud programma Voorlopige resultaten A-specifieke KANS Aan werk of activiteiten
Nadere informatieSamenvattingen scripties:
Samenvattingen scripties: The Session Rating Scale: A reliable and valid measurement of Working Alliance in a Physiotherapy setting? Jacobien Boiten Achtergrond Werkalliantie is een beschrijving van de
Nadere informatieENERGIEK. Bewegingsprogramma bij chronische neurologische aandoeningen
ENERGIEK Bewegingsprogramma bij chronische neurologische aandoeningen Achtergrond Bewegen is goed, voor iedereen! Dat is wat u vaak hoort en ziet in de media. En het is waar, bewegen houdt ons fit en
Nadere informatieSamenvatting (Summary in Dutch) Vermoeidheid bij multiple sclerose: meten en management
* Samenvatting (Summary in Dutch) Vermoeidheid bij multiple sclerose: meten en management 180 Multipele sclerose (MS) is een chronische inflammatoire aandoening van het centraal zenuwstelsel. MS kenmerkt
Nadere informatieSummery. Effectiviteit van een interventieprogramma op arm-, schouder- en nekklachten bij beeldschermwerkers
ummery amenvatting Effectiviteit van een interventieprogramma op arm-, schouder- en nekklachten bij beeldschermwerkers 207 Algemene introductie Werkgerelateerde arm-, schouder- en nekklachten zijn al eeuwen
Nadere informatieHet meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Overige, ongespecificeerd
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Freezing of Gait Questionnaire (FOGQ) Mei 2014 Review: 1 de Rooy M Smeets W 2 Jungen MJH Invoer: Bokhorst ML 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft
Nadere informatieBehandeling van het acute herseninfarct
Behandeling van het acute herseninfarct VPL symposium 14-03-2014 Puck Fransen, onderzoeker neurologie, Erasmus MC Inhoud Achtergrond (epidemiologie/etiologie) Behandeling endovasculaire behandeling Huidige
Nadere informatieAdviesrapport Onderzoek: Ouder worden met Marfan? Fysiotherapie!
Adviesrapport Onderzoek: Ouder worden met Marfan? Fysiotherapie! N.W.H. van het Erve, L.W.M. Hoijtink en C.J. Hommerson Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 6/7/2013 Voorwoord Dit adviesrapport is in het
Nadere informatieSAMENVATTING. Samenvatting
Samenvatting SAMENVATTING PSYCHOMETRISCHE EIGENSCHAPPEN VAN ADL- EN WERK- GERELATEERDE MEETINSTRUMENTEN VOOR HET METEN VAN BEPERKINGEN BIJ PATIËNTEN MET CHRONISCHE LAGE RUGPIJN. Chronische lage rugpijn
Nadere informatieLeerniveau s en Trunk Control Test zie laatste blz.
Longstay N.P.I. Praktijk fotoboek Transfers Hiermee wordt bedoeld de verplaatsingen van de patiënt zowel in bed, rond bed, buiten bed zoals bad en auto. Er wordt steeds uitgegaan van de mate van stabiliteit
Nadere informatieThe Functional Autonomy Measurement System (SMAF): Description and Validation of an Instrument for the Measurement of Handicaps."
Système de mesure de l autonomie fonctionnelle (SMAF) Hébert R. (1988) The Functional Autonomy Measurement System (SMAF): Description and Validation of an Instrument for the Measurement of Handicaps."
Nadere informatieInhoudsopgave. Hogeschool van Amsterdam
Beroepsopdracht De Hout Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Voorwoord... 4 Inleiding... 5 1. Het overzichtsartikel... 7 1.1 Inleiding... 7 1.2 Methode... 7 1.3 Resultaten... 9 1.4 Conclusie... 12 1.5 Discussie...
Nadere informatieHet stellen van functionele doelen bij patiënten na een totale knie artroplastiek wat zijn de consequenties?
Het stellen van functionele doelen bij patiënten na een totale knie artroplastiek wat zijn de consequenties? G. van der Sluis, J. Elings, S. Bausch-Goldbohm, R. Bimmel, F. Galindo-Garre, N. van Meeteren
Nadere informatieRoland Disability Questionnaire
Roland 1983 Nederlandse vertaling G.J. van der Heijden 1991 Naampatiënt...Datum:. Uw rugklachten kunnen u belemmeren bij uw normale dagelijkse bezigheden. Deze vragenlijst bevat een aantal zinnen waarmee
Nadere informatieFysiotherapie na acceleratie deceleratie trauma. Fysiotherapie na acceleratie deceleratie trauma. Fysiotherapie na acceleratie deceleratie trauma
Hans Allaart Fysiotherapeut Sport Fysiotherapeut Orthopedische Manueel Th. Dryneedling Hans Allaart Fysiotherapeut Sport Fysiotherapeut Orthopedische Manueel Th. Dryneedling Fysiotherapie na acceleratie
Nadere informatieSAMENVATTING. Schiemanck_totaal_v4.indd 133 06-03-2007 10:13:56
SAMENVATTING Schiemanck_totaal_v4.indd 133 06-03-2007 10:13:56 Schiemanck_totaal_v4.indd 134 06-03-2007 10:13:56 Samenvatting in het Nederlands Beroerte (Cerebro Vasculair Accident; CVA) is een veel voorkomende
Nadere informatieDiagonalen V&VN. 31 maart 2016
Diagonalen V&VN 31 maart 2016 Programma; 1.Wat zijn dat diagonalen en de ontwikkeling. 2.Kijken naar Pathologie 3.Omrollen --- normaal en pathologisch 4.Komen tot zit /lig ----- 5.Opstaan 6. Balans 7.lopen
Nadere informatieHet meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Overige
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Self-Management Ability Scale-30 (SMAS-30) Mei 017 Review: Ilse Swinkels Invoer: Marsha Bokhorst 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft betrekking op
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/66816 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Krogt, J.M. van der Title: Recovery of arm-hand function after stroke: developing
Nadere informatieFysiotherapie op de ziekenhuis stroke unit
Fysiotherapie op de ziekenhuis stroke unit een verander(en)d perspectief? Stroke service - Aansluitende zorg met adequate overdracht - Intensieve, regionale samenwerking - Interdisciplinair, gecoördineerd,
Nadere informatieKlinische inspanningstesten in de (kinder)revalidatie
Klinische inspanningstesten in de (kinder)revalidatie Kinderen en jongvolwassenen met een fysieke beperking, zoals cerebrale parese (CP), ervaren vaak loopproblemen in het dagelijks leven. Veelgehoorde
Nadere informatieHet meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Thorax/buik/organen. Circulatie en ademhalingsstelsel Longaandoeningen
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument Lung Information Needs Questionnaire (LINQ) Longziekten Informatie Behoefte Questionnaire Juli 2015 Review: 1. Dijcks B 2. Jungen MJH Invoer: Bokhorst ML
Nadere informatieWat zit er voor en achter de tabbladen
Wat zit er voor en achter de tabbladen Voor Tabblad 1 Alles over de cursus, eindopdracht en een voorbeeld van uitwerking onderzoekformulier en RPS-model Tabblad 1 Inleiding Tabblad 2 Neuropsychologie en
Nadere informatiebehandeling volgens de KNGF-richtlijn bij mensen met artrose aan de heup en/of knie.
Samenvatting De primaire doelstelling van het onderzoek was het onderzoeken van de lange termijn effectiviteit van oefentherapie en de rol die therapietrouw hierbij speelt bij patiënten met artrose aan
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/38701 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Visschedijk, Johannes Hermanus Maria (Jan) Title: Fear of falling in older patients
Nadere informatieJoint Care in ZGV. Zorgvernieuwingen. Ellen Oosting & Suzan Appelman oostinge@zgv.nl vriess@zgv.nl
Joint Care in ZGV Zorgvernieuwingen Ellen Oosting & Suzan Appelman oostinge@zgv.nl vriess@zgv.nl Inhoud Project opzet Pre-operatieve screening Plan van aanpak Ervaringen met de screening & het proces Discussie
Nadere informatieNederlandse samenvatting (Dutch Summary)
Nederlandse samenvatting (Dutch Summary) 87 Appendix Inleiding Diabetes mellitus gaat een steeds belangrijkere rol spelen in onze gezondheidszorg. Het aantal patiënten met diabetes zal naar verwachting
Nadere informatieHet toepassen van Therapeutic Motion Simulation (TMS) binnen de eerstelijns (geriatrie) fysiotherapie
Het toepassen van Therapeutic Motion Simulation (TMS) binnen de eerstelijns (geriatrie) fysiotherapie (een pilot-study) Fia Traets de Gast, fysiotherapeute Havermans Paramedisch Centrum, Steenbergen. Modulaire
Nadere informatieHet meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Algemeen, overig, ongespecificeerd
Uitgebreide toelichting van het meetinstrument McMaster Health Index Questionnaire (MHIQ) April 2011 Review: Thijs van Meulenbroek Invoer: Eveline van Engelen 1 Algemene gegevens Het meetinstrument heeft
Nadere informatieRevalidatie na een CVA. Heeft krachttraining een effect op loopfunctie?
Revalidatie na een CVA. Heeft krachttraining een effect op loopfunctie? Na een CVA is het vaak niet meer mogelijk voor de getroffene om zelfstandig te lopen. Dit vormt een grote oorzaak van invaliditeit.
Nadere informatieDomein: Doelgroep: Normgegevens: Klinimetrische eigenschappen: Literatuur: Meetinstrumenten UNCO-MOB 2.0 2014 1
6 Minuten Wandeltest Butland, 1982 Algemene Beschrijving In 6 minuten wordt de afstand gemeten die de patiënt comfortabel kan afleggen Domein: Uithoudingsvermogen Doelgroep: Allen Normgegevens: Normgroep:
Nadere informatieMobiliteitspoli Nijmegen. Diagnostiek en behandeling op maat bij loop- en balansproblemen door een chronische neurologische aandoening
Mobiliteitspoli Nijmegen Diagnostiek en behandeling op maat bij loop- en balansproblemen door een chronische neurologische aandoening Achtergrond De Mobiliteitspoli Nijmegen is opgericht door de afdeling
Nadere informatie