Doet het ertoe? 2015 Arie Slottje 1

Transcriptie

1 Doet het ertoe? 1

2 » Ontwikkeling van governance (3)» Ontwikkeling pension fund governance (4-7)» Governance: doet het ertoe? (8-16)» Uitdagingen voor nu en de toekomst (18-22)» Conclusies (24) 2

3 Variabelen Indicatoren Agency (Jensen & Meckling, 1976) Stakeholder (Freeman,1984) Stewardship (Donaldson & Davis, 1991) Samenwerking Belangenconflict Contracten tussen organisatie en alle belanghebbenden Geen conflict Drijfveer Geld (stimulans contracten) Contracten (iedereen kan verliezen) Intrinsieke motivatie (verantwoordelijkheid en erkenning) Doel Status (empire bulding) Managers maximeren resultaten voor alle belanghebbenden Managers handelen in belang van eigenaren Pensioenpraktijk Paritair bestuur Omgekeerd gemengd (Uitvoerend Onafhankelijk gemengd (Uitvoerend en niet 2015 Arie onafhankelijk. Slottje Niet uitvoerend onafhankelijk) 3 uitvoerend paritair

4 Volgens de STAR principes (2005): Regels voor zorgvuldig bestuur, intern toezicht, verantwoording, deskundigheid, openheid en communicatie Volgens de Code Pensioenfondsen (2014): Besturen, toezicht houden en verantwoording afleggen Volgens Arie Slottje (2008): De manier waarop het fonds is georganiseerd (structuur) en de verantwoordelijkheden worden uitgevoerd 4

5 5

6 Onderzoek DNB 2010: INTERN TOEZICHT: Intern toezicht wordt veelal gezien als bestuursondersteuning Besturen zijn niet altijd op zoek naar een kritische houding De intern toezichthouder stelt zich vaak op als adviseur De beschikbaar gestelde middelen zijn niet altijd voldoende voor indringend intern toezicht. Onderzoek DNB 2009 en 2010 EVENWICHTIGE BELANGENAFWEGING: Beleidsbepalers denken vaak vanuit hun eigen geleding Door krappe bemensing is er vaak weinig deskundigheid bij het VO en de Deelnemersraad. 6

7 7

8 Corporate governance Pension fund governance Duurzame groei en welzijn (Van den Berghe, 2003) Hogere marktwaardering (De Nicolò, 2006; Aggarwal 2007; Goergen, 2007) Hogere rendementen en lagere risico s (Van de Poel, 2006) Beloningsbeleid (Chtourou, 2007) Pension fund excellence (Ambachtsheer,1996; Slottje, 2012) Besluitvormingsprocessen (O Barr and Conley, 1992; Ambachtsheer et al., 1996; Dean and Sharfman, 1996; Clark et al. 2006; Slottje, 2012) Risicomanagement (Frijns, 2010) 8

9 9

10 GROEIEN!! Sinds 2015 draagt de financiële sector de kosten van het toezicht 2015 DNB AFM Toezichtskosten + 20% + 40% FTE s Toezicht 789 (was 647 in 2009) 610 (was 570 in 2014) 10

11 Verschillende fondsen schikken om rommel-hypotheken en andere producten met: Goldman Sachs; Deutsche Bank; Merril Lynch; JP Morgan; Countrywide; Morgan Stanley In 2014 zijn 66 fondsen TE LAAT met het indienen van de benodigde DNB legt bestuurlijke stukken bij DNB in het kader van boete op aan meer dan 10 de inwerkingtreding Wet pensioenfondsen versterking bestuur pensioenfondsen AFM Fonds Admin kosten Gem. fonds Indexatie Onvoorwaardelijk Voorwaardelijk Financiering Financiële sector Sociale partners 11

12 KNIPPEN OF SCHEREN, OF?????? 12

13 Variabelen Indicatoren Agency (Jensen & Meckling, 1976) Stakeholder (Freeman,1984) Stewardship (Donaldson & Davis, 1991) Pensioenpraktijk Paritair bestuur Omgekeerd gemengd (Uitvoerend onafhankelijk. Niet uitvoerend paritair Onafhankelijk gemengd (Uitvoerend en niet uitvoerend onafhankelijk) Besturen Bestuur Onafhankelijk Uitvoerend bestuur Uitvoerend bestuurder(s) Benoeming Door bestuur Door Niet Uitvoerend Bestuurder(s) (NUB s) Door Belanghebbenden orgaan Ontslag Door bestuur Door Niet Uitvoerend Bestuurder(s) (NUB s) Door Belanghebbenden orgaan 13

14 Is het onvoldoende, onjuist, te laat of niet informeren van de 2 e Kamer door politieke ambtsdragers MINDER ERG GELIJK AAN ERGER DAN het onvoldoende, onjuist, te laat of niet informeren van BO of VO door het bestuur van een pensioenfonds? 14

15 Aftreden op 29 oktober 2015 als gevolg van het schenden van het vertrouwen vastgesteld door de parlementaire enquête commissie Wilma Mansveld, ex Staatsecretaris Infrastructuur Schenden van vertrouwen door pensioenfondsbestuurder betekent: GEEN VERTREK van bestuur(der) GEEN COMPENSATIE voor deelnemer GEEN aansprakelijkheidsstelling 15

16 VERTROUWEN In control zijn Verantwoord besturen Professionaliteit Evenwichtige belangenafweging Open communicatie Verantwoording afleggen 16

17 Ondanks accent op kerntaak van bestuur: Integere en beheerste bedrijfsvoering, blijven ontsporingen voortduren. Goed huisvaderschap is zowel een collectieve als individuele verantwoordelijkheid. De praktijk van de bestuurlijke inrichting van het merendeel van de fondsen geeft geen adequate invulling aan het primaat van de deelnemer. (noch agency, noch stakeholder). Vertrouwen is geschaad. 17

18 Code pensioenfondsen ( ) Heldere afspraken over beleidsruimte (2.12) Missie, visie en strategie (2.1.3) Overwegingen van alle besluiten vastleggen (2.18) De vertaling van wet- en regelgeving in documenten, besluitvormingsprocessen, procedures en de uitvoering (3.8.82) Naleving van wet- en regelgeving en interne regels (3.8.83) Pensioenwet ( ) Vastleggen doelstellingen en beleidsuitgangspunten, waaronder de risicohouding (102a, lid 1) Organen toetsen de opdrachtaanvaarding aan doelstellingen en beleidsuitgangspunten (102a, lid 1) Bestuur zorgt voor formele opdrachtaanvaarding (102a, lid3) RvT houdt toezicht op beleid en algemene gang van zaken (104, lid 2) RvT staat het bestuur met RAAD ter zijde (104, lid 2) 18

19 Leg verantwoording over resultaten Toets op alle relevante aspecten Borg professionaliteit in de praktijk Accountability Control Uitvoering Vraag WAT de gevolgen zijn!!! Vraag naar het WAT!!!! Vraag WAT de normen zijn!!! Zorg voor professionaliteit Leiderschap Vraag HOE en waar dat uit blijkt!!! Opdracht accepteren of afwijzen Opdracht Vraag WAAROM!!! Waarom bestaat de organisatie en waar staat die voor??? Missie, visie & strategie Stel de vraag!!! 19

20 Machiavelli (distributief/positioneel) Op basis van standpunten Denken in termen van wij/zij Win-lose Tactieken en trucs Vinden van zwakke plek van anderen Zorgen voor informatie-onbalans Harvard (Integratief/principieel) Op basis van belangen Luisteren en inleven in anderen Win-win Openheid Gezamenlijke oplossingen zoeken Waarde creëren, waarde verdelen 20

21 In vergelijking met de industriële revolutie gaat de verandering 10x zo snel en op een veel grotere schaal Oude intuïtie niet langer adequaat Voorspelbaarheid neemt af Eenvoud verkiezen boven complexiteit Missie, visie en strategie leidend laten zijn in besluitvorming Regie (in belang van jongeren en ouderen) nemen door: Fonds open houden alleen wanneer er een opdracht ligt Kiezen wat te doen wanneer er geen CAO is. Keuzes maken die impact hebben op de gezondheid van uw fonds Het hele verhaal vertellen, niet alleen het deel dat even het beste uitkomt 21

22 Is het mogelijk: 1. Te kiezen voor een governance model dat voldoet aan het doel van adequate belangenbehartiging van alle deelnemers? 2. Een achterban te vertegenwoordigen en toch een evenwichtige belangenafweging te realiseren? 22

23 Veranderingen bepalen de agenda en niet de status quo. Doel van governance is niet de bühne, maar het bereiken van pension fund excellence. Samenwerken op basis van belangen is nodig. (Stewardship) Accent op kerntaak van bestuur: Integere en beheerste bedrijfsvoering. 23

24 Stelsel- en governance herziening horen gezamenlijk op te gaan. Samenwerken op basis van belangen is nodig. (Stewardship) Regel de governance goed of niet. Slecht werk herstellen kost meer dan goed werk leveren. 24

25 PLAN REALITEIT 25

26 ARIE SLOTTJE Dr. Arie Slottje studeerde personeelswerk, en heeft als promovendus onderzoek gedaan naar de governance, het risk management en de compliance van enkele ondernemingspensioenfondsen in Nederland en is in 2014 gepromoveerd. Arie is als zelfstandig adviseur en docent ruim 20 jaar werkzaam in de financiële dienstverlening, part-time docent Research Methodology aan een internationale business school, visiteur bij diverse pensioenfondsen en lid van een Verantwoordingsorgaan van een BPF. Arie verzorgt lezingen en publiceert regelmatig in diverse bladen