Raads Inforrnatiebrief

Transcriptie

1 gemeente Eindhoven Raadsnummer o8. Rz go8. oox Inboeknummer o8bstoo68s Dossiernummer 8ra.aoz zs maart zoo8 Raads Inforrnatiebrief Betreft integratie archeologie in ontwerp r8 Septemberplein. Inleiding Middels deze raadsinformatiebrief willen wij u informeren over de afwegingen ten aanzien van de integratie van de archeologische vondsten van o.a. de stadspoort in het ontwerp 18 Septemberplein. Geschiedenis en besluitvorming Op 20 december 2004 heeft u het definitief ontwerp van het 18 Septemberplein goedgekeurd en ons opdracht gegeven de bestekvoorbereiding en uitvoering te starten. Bij deze bestuurlijke behandeling zijn de resultaten van een voorafgaande expertmeeting, waarin gepleit is voor extra aandacht voor archeologie, meegewogen. In het raadsdossier staat dat: "de realisatie van de fietskelder bij uitstek de kans biedt om de Woenselse poort en stadsgracht op te graven en de rijke historie van deze plek zichtbaar te maken voor een breed publiek. De mate waarin en de wijze waarop is sterk afhankelijk van de (nog onbekende) staat waarin de resten zich bevinden". Het is dan ook altijd een zeer belangrijk uitgangspunt geweest om de stadspoort terug te plaatsen. Wij vinden het een grote meerwaarde voor het 18 Septemberplein om de restanten van de stadspoort zichtbaar te maken in de fietskelder en daardoor een belangrijk stuk van de Eindhovense geschiedenis te tonen. In het definitief ontwerp (raadsbesluit 2004) is de meest waarschijnlijke locatie aangegeven op basis van kaartonderzoek en sonderingen. Het ontwerp is daarop afgestemd met de positionering van de ingangen. Deze locatie is in 2005 met een grondradar nogmaals bevestigd en is de voorbereiding tot uitvoering van de fietskelder gestart en de fasering bepaald. Conform de afspraak met de winkeliers aan het plein om de overlast zoveel mogelijk te beperken, is besloten het archeologisch onderzoek pal voor de uitvoering van de fietskelder te laten plaatsvinden. Dit onderzoek vroeg immers om een ruimtebeslag van het gehele plein. In juni 2007 is de fietskelder aanbesteed en is de aannemer gestart met het maken van de werktekeningen en bestellen van materialen. Gezien de grondwaterstand en

2 Raadsnummer O8.RZgo8.OOZ risico op lekkages, is het niet mogelijk deze fietskelder te bouwen met in situ behoud van de restanten van de stadspoort. Om deze fietskelder te kunnen bouwen is het evident dat de stadspoort eerst wordt uitgegraven en vervolgens wordt teruggeplaatst. In juli 2007 is het archeologisch onderzoek gestart. Tijdens dit onderzoek werden veel waardevolle vondsten en delen van de stadspoort gevonden. Vervolgens is in november 2007 gestart met de uitvoering van de fietskelder en de uitwerking van het archeologisch onderzoek. Deze uitwerking gaf aan dat de stadspoort niet op de verwachte locatie lag, maar pal voor de westelijke ingang. De resten van de stadspoort en de palen zijn eind oktober 2007 zorgvuldig uitgegraven door de stadsarcheoloog. De gemeente Eindhoven heeft een algemene vergunning om opgravingen te laten doen door de stadsarcheoloog. De resten van de stadspoort zijn niet aangewezen als gemeentelijk monument, zodat voor de opgravingen of het verwijderen geen monumentenvergunning nodig was. Op 5 januari 2007 is bouwvergunning verleend voor de fietskelder. Deze bouwvergunning is inmiddels onherroepelijk en derhalve niet rechtens aantastbaar. Daarbij zijn in verband met het archeologisch monument geen voorwaarden gesteld. Bij de vrijstellingsprocedure op grond van artikel 19 WRO is in de ruimtelijke onderbouwing beschreven dat, afhankelijk van de gevonden waarden, bezien zal worden hoe deze in het ontwerp zullen worden ingepast. De nieuwe archeologiewetgeving met als uitgangspunt zoveel mogelijk behoud ter plaatse (in situ) is 1 september 2007 in werking getreden. Het verdrag van Malta werkt niet rechtstreeks. Verderop in deze raadsinformatiebrief informeren wij uw raad over de doorwerking van deze wet in lokaal beleid. Het had in de rede gelegen om in de lijn van het monumentenbeleid de monumentencommissie eerder op de hoogte te brengen van de resultaten van de opgraving tijdens het archeologisch onderzoek en de commissie om advies te vragen over de inpassing. Wij moeten dan ook constateren dat er een tekort aan afstemming is geweest richting de monumentencommissie. Dat was ook een passend moment geweest voor bestuurlijk afweging en besluitvorming. Ontwerp integratie archeologische waarden Zoals eerder aangegeven vinden wij het belangrijk voor de stad dat de resten van de Woenselse poort en daarmee een deel van de historie van de stad zichtbaar wordt gemaakt in de fietskelder. Hierdoor wordt de historie van de stad beleefd in de fietskelder en deels op het plein. Deze beleving staat centraal in het ontwerp. De circa 240 glazen elementen in de pleinvloer van het 18 Septemberplein vormen in de avonduren door een dynamisch lichtspel een blauwe gloed over het plein als verwijzing naar de stadsgracht.

3 Raadsnummer O8.RZgo8.OOZ Bezoekers van de fietskelder zien de afdrukken van de exacte ligging van de stadspoort en houten palen van naar verwachting oude bruggen door toepassing van afwijkende materialen in de vloer van de kelder. Daarnaast wordt de beleving in de westelijke ingang verder vormgegeven door een print van de diverse grondlagen op de glazen wand. Door de combinatie van deze print en afdrukken in de vloer zie je bij binnenkomst in de fietskelder de oorspronkelijke ligging van de stadspoort. Mede gezien de enorme belangstelling voor de stadspoort en de archeologische waarde daarvan, zijn wij van mening dat de beleving compleet wordt door het terugplaatsen van de stadspoort. Op circa 15 meter van de exacte vindplaats wordt de stadspoort zorgvuldig en op de juiste hoogte (maximaal 1,63 meter) centraal in de fietskelder gereconstrueerd. Er wordt door de schuinte in de opstelling voldoende afstand gecreeerd om de stadspoort niet aan te kunnen raken en te beschadigen. De beheerder van de fietskelder kan hier op toezien. In de opstelling is de mogelijkheid om onder een glazen plaat andere bijzondere archeologische vondsten, zoals het zwaard of de "kindervoetjes", te tonen. Uiteraard wordt de stadspoort op een mooie wijze aangelicht. Op de wand van de fietskelder wordt middels informatiepanelen de geschiedenis van deze plek toegelicht. Het reconstrueren van de stadspoort gaat ten koste van circa 200 fietsplaatsen waarvoor in de directe omgeving zal worden gezocht naar een compensatie. De integratie van de archeologische waarden binnen het ambitieuze totaalontwerp maken het 18 Septemberplein en de fietskelder tot een aantrekkelijke, moderne en interessante plek in Eindhoven. Wij kiezen dus niet voor een reconstructie op de exacte vindplaats. Onze afwegingen hiervoor staan hierna weergegeven. Het terugbrengen van de stadspoort op de exacte locatie, voor de westelijke ingang en daarmee wijzigen van het ontwerp tijdens de uitvoeringsfase heeft verstrekkende consequenties. Het aanpassen van het ontwerp betekent een vertraging van ruim een jaar voor het project. Allereerst moet het ontwerp worden aangepast. Dit zal, inclusief bestuurlijke besluitvorming, ongeveer twee a drie maanden in beslag nemen. Daarnaast zal een bouwvergunning moeten worden aangevraagd. Deze artikel 19- procedure zal naar verwachting acht maanden in beslag nemen met de mogelijkheid op bezwaren. Vervolgens kan het aangepast bestek en de werktekeningen worden gemaakt en kunnen de materialen worden besteld. Dit zal naar verwachting eveneens drie maanden in beslag nemen. Tenslotte moet de bouwschutting weer worden opgebouwd en moeten de reeds uitgevoerde zaken worden aangepast. Bovenstaande vertraging heeft uiteraard verstrekkende financiele consequenties. Indicatief zullen de extra kosten circa ,ÃćâĆňâĂİ (exclusief btw) bedragen aan: tijdelijk dichtstraten plein en opruimen bouwschutting ca. E ,ÃćâĆňâĂİ

4 Raadsnummer O8.RZgo8.OOZ ca. C ,ÃćâĆňâĂİ ca ,ÃćâĆňâĂİ ca ,ÃćâĆňâĂİ ca ,ÃćâĆňâĂİ ca. E ,ÃćâĆňâĂİ claim aannemer (afbestellen materialen en personeel) advieskosten van o.a. architect, constructeur, bestek uitvoeren aanpassing (aanpassen reeds uitgevoerde werkzaamheden; afbreken vloer, trekankers e.d.) prijsstijging door opschuiven planning meer interne personeelsuren/-kosten door vertraging Naast bovenstaande kosten is een niet in te schatten claim vanuit de winkeliers zeer reeel. Wij zijn van mening dat met het voorliggend ontwerp de stadpoort op een prachtige en zorgvuldige manier zichtbaar wordt gemaakt voor de inwoners van onze stad. Wij wijken hiermee af van het verzoek van de monumentencommissie om het ontwerp op de exacte vindplaats te reconstrueren. Toekomstige situaties In het kader van de nieuwe wetgeving op de Archeologische Monumentenzorg wordt op korte termijn een Beleidsnota Archeologie afgerond. Deze beleidsnota wordt in het derde kwartaal 2008 aan uw raad ter besluitvorming voorgelegd. Met dit nieuwe Beleidsplan wordt een nieuwe werkwijze geformaliseerd om in de toekomst de archeologische inpassing verder te verbeteren. De gemeente is voor belanghebbenden aanspreekbaar op het archeologiebeleid en de gevolgen daarvan. Daarom moeten de keuzes en de daaruit voortvloeiende gevolgen helder zijn voor eenieder die betrokken is bij ruimtelijke ingrepen waar archeologische waarden een rol spelen. De bescherming van archeologische waarden zal worden geregeld in het bestemmingsplan en in de bestemmingsplanvoorschriften worden voorwaarden voor archeologie bij vergunningverlening opgenomen. Daarmee is in een vroeg stadium duidelijk of archeologisch onderzoek nodig is en/of dit consequenties heeft voor het project. Ook de relatie tussen archeologie en monumentenbeleid zal onderdeel zijn van deze beleidsnota. Besluit van college van burgemeester en wethouders Wij hebben besloten in te stemmen met het ontwerp integratie archeologische waarden 18 Septemberplein. Ter inzage gelegde stukken Ontwerp integratie archeologische waarden 18 Septemberplein. Burgemeester en wethouders van Eindhoven,

5 Raadsnummer O8.RZgO8.OOZ A. Brunninkhuis, secretaris BF

6

7

8

9 e e PLINTH I SHOWCASE UJUUUUUUilUUU JIL!UUUUUUUUKUUUUUUUULULIUUU UUUUUUUUUUUIJUUUL!UUUU! TIONI OOUMEhQA Q Q AED LOG ICAL EXCAVATfON RAPHED DN G WALL 0,+0 J Peer >0 0 eo@ Aae 0 0 IMPRINT OF0 f FINDING pje,"0 8 0 RECONSTRU FHIIDING

10 FOUNOATION: CORTE N STEEL S HEET WOOO E N RILLA RS: ORANITE STONE INLAT

11 SHOW CASE INCORPORATED IN BASE ILLUMINATION HIDDEN/PROTECTED BY BORDER OF STEEL SHEET SOLID OPAQUE BASE CORTEN STEEL SHEET

12

13