Economische Agenda Deel II. Detailhandel & Horeca

Transcriptie

1 Economische Agenda Deel II Detailhandel & Horeca

2 Economische Agenda Deel II Detailhandel & Horeca voortgangsrapportage

3 Inhoud Deel II 1. Detailhandel Detailhandel & Horeca 1.1 Trends en ontwikkelingen 1.2 Stand van zaken acties en projecten 2. Markten 3. Horeca 3.1 Trends en ontwikkelingen 3.2 Stand van zaken acties en projecten Inleiding Voor u ligt de voortgangsrapportage van de Economische Agenda Het is de laatste voortgangsrapportage van deze bestuursperiode, die maart 2014 eindigt. We kijken in deze rapportage terug op de economische ontwikkelingen van de afgelopen jaren en wat we samen met ondernemers en andere partners hebben weten te bereiken. Zoals gebruikelijk kent de voortgangsrapportage drie delen: deel I Haven & Industrie, deel II Detailhandel & Horeca, deel III Toerisme & Recreatie. Ze worden vanwege de overzichtelijkheid onderscheiden, maar staan natuurlijk niet los van elkaar. Net zo min als de economie los te zien is van de kwaliteit van wonen en leven, van het onderwijs in de regio en van de relatie met de metropoolregio Amsterdam. Dit is de rapportage van deel 2 Detailhandel & Horeca. Samen met het bedrijfsleven zijn deze periode verschillende acties in gang gezet om de horeca en detailhandel in Velsen te stimuleren en te verbeteren. Deze rapportage is opgesteld om weer te geven waar de detailhandel en horeca nu staat en wat de stand van zaken is van de uitvoering van de verschillende acties. Het onderdeel horeca kent een nauwe samenhang met deel 3, Toerisme & Recreatie. Voor zover de acties toeristisch en/of recreatief van belang zijn, is het in dat deel opgenomen. Hoofdstuk 1 spitst zich toe op de detailhandel in Velsen. Hoofdstuk 2 gaat in op de ontwikkeling van de weekmarkten in Velsen. Hoofdstuk 3 schetst de ontwikkelingen in de horeca in Velsen. 2

4 1. Detailhandel 1.1 Trends en ontwikkelingen De economische crisis heeft de detailhandel nog steeds in haar greep. Zowel het ondernemersvertrouwen als het consumentenvertrouwen blijven laag en de consument is voorzichtig met grote uitgaven. Dat vertaalt zich ook in omzetontwikkeling in de detailhandel. De grafiek laat zien dat de omzet in het non-food segment vanaf 2008 scherp is gedaald en ook daarna een dalende lijn vertoont die ertoe heeft geleid dat het niveau van bestedingen in de non-food op het niveau zijn van Deze trend zet zich naar verwachting door in 2013 waarmee de uitgaven daar onder zullen komen. De omzet in het food segment toont nog steeds een gestage stijging, met name veroorzaakt door de supermarkten. Ook de weekmarkten hebben te lijden van de economische recessie en een veranderend koopgedrag van consumenten.. Het is een landelijke trend dat het aantal standplaatsen per markt terugloopt. De marktkooplieden moeten daarom meer hun best doen om de markt aantrekkelijk te houden. Naast de economische invloed heeft de trend van internet winkelen grote impact op de reguliere winkels en winkelcentra. Een steeds groter deel van de bestedingen wordt via internet gedaan en internet winkelen is in minder dan 10 jaar tijd voor vele consumenten een vanzelfsprekendheid geworden. Daarnaast zetten de volgende landelijke trends zich nog steeds door: Schaalvergroting; de omvang van de gemiddelde winkel groeide van ± 215 m 2 naar ± 275 m 2 wvo: nieuwe winkelruimte is gemiddeld groter, terwijl kleine winkels vaker verdwijnen. Toename filiaalbedrijven van 26% in 2002 tot 37% in Filialisering is een vorm van schaalvergroting (meer winkels bieden schaalvoordelen). Toename aanbod fysieke winkelruimte; het aantal m 2 winkel per inwoner is in tien jaar tijd met ± 20% toegenomen, doordat de omvang van het winkelaanbod sneller groeide dan de omvang van de bevolking. De gevolgen van genoemde ontwikkelingen zijn groot en leiden structureel tot een afnemende behoefte aan winkels. De afgelopen jaren zien we al een duidelijke daling van het aantal winkels per inwoner. Naar verwachting komt de komende jaren meer winkelruimte vrij die moeilijker kan worden ingevuld. De landelijke ontwikkelingen raken ook Velsen en toename van leegstand is zichtbaar. Aan de andere kant zijn er ook nuances voor de Velsense situatie aan te wijzen. Velsen heeft- mede door haar ligging -relatief minder winkelruimte dan vergelijkbare andere gemeente. Ook zijn er de afgelopen jaren per saldo vrijwel geen winkelmeters toegevoegd. Dat maakt dat er op dit moment geen sprake is van aantoonbaar overaanbod aan winkels. Ook is Velsen geen krimpgemeente en verwachten we het inwonersaantal op peil te kunnen houden. Dat biedt een solide basis voor ondernemers. De opgave voor de detaillist is om zich in de toekomst meer te kunnen onderscheiden, bijvoorbeeld door een duidelijke doelgroepkeuze, uniek assortiment, gemak, service, beleving en kwaliteit of door aan te sluiten bij een samenwerkingsverband. Horeca kan hierin een belangrijke rol spelen. 3

5 Detailhandel ontwikkelt zich nu steeds meer in combinatie met ondersteunende horeca. In de recente bestemmingsplannen waarin winkelgebieden zijn gelegen wordt daarom steeds meer gekozen voor een bredere bestemming centrumdoeleinden waarbinnen ook daghoreca mogelijk wordt gemaakt. 1.2 Stand van zaken acties en projecten Winkelcentrum IJmuiden Op 7 februari 2013 heeft de raad besloten om op korte termijn de ruimtelijke kwaliteit van de Lange Nieuwstraat tussen Plein 1945 en Marktplein een impuls te geven. Op de middellange termijn is de ambitie om een impuls aan de drie pleinen in het gebied te geven. Ook is een amendement aangenomen waarin gevraagd wordt om een onderzoek naar dubbelzijdige bewinkeling conform het ingediende plan van de Winkeliersvereniging stadscentrum IJmuiden. In overleg met de winkeliers wordt nu gewerkt aan een inrichtingsplan voor de openbare ruimte. De plannen daarvoor zullen begin 2014 gereed zijn. De uitvoering daarvan staat in samenhang met de HOV werkzaamheden op de Lange Nieuwstraat in 2015 gepland. Het plan van de winkeliers is met diverse belanghebbenden besproken. Een belangrijk element uit het plan van de winkeliersvereniging is tweezijdig winkelen waarbij de huidige kiosken vergroot zouden worden. Na gesprekken met de huidige eigenaren en huurders van de kiosken is duidelijk geworden dat er bij 3 van de 8 eigenaren behoefte is aan uitbreiding van hun winkeloppervlak. Daarnaast zijn er gesprekken gevoerd met de beoogde ontwikkelaar achter het plan, AM/Leyten. Hieruit bleek dat het ontwikkelen van de kiosken voor hen financieel geen haalbare optie is. Hiermee is het plan niet langer uitvoerbaar. Een verbetering en/of uitbreiding van de kiosken wil de gemeente wel faciliteren en het ingediende plan van de winkeliersvereniging Stadscentrum IJmuiden wordt gezien als een groeiscenario. Stapsgewijs kunnen op initiatief van de eigenaar de kiosken worden opgeknapt en/of vergroot. De gemeente wil dit planologisch mogelijk maken. In het ontwerp van de openbare ruimte wordt ook een voorstel opgenomen hoe de kiosken voorzien kunnen worden van een moderne en uniforme uitstraling, passend binnen de gewenste uitstraling van het winkelgebied. Winkelcentrum Velserbroek Er is de afgelopen jaren regelmatig gesproken met de toenmalige eigenaar Corio over de uitbreiding van de supermarkten. De gemeente heeft hierover altijd een positieve grondhouding gehad, tot een aanvaardbaar plan is het echter nooit gekomen. Corio heeft heeft het winkelcentrum inmiddels verkocht aan de combinatie van Dreef Beheer / Segesta Groep. De huidige eigenaarheeft aangegeven de schaalvergroting van de supermarkten met het schuiven en verplaatsen van winkels binnen de bestaande bebouwing te faciliteren. Het centrum functioneert - mede na de komst van de HEMArelatief goed als boodschappencentrum voor Velserbroek. Winkelcentrum Zeewijk De eigenaar van het winkelcentrum (Dreef Beheer) heeft aangegeven het centrum graag een kwaliteitsimpuls te geven door het centrum te vernieuwen en een kleine uitbreiding te geven (700m2). De gemeente wil dit graag faciliteren en heeft In het bestemmingsplan IJmuiden West een wijzigingsbevoegdheid opgenomen om een beperkte uitbreiding van het winkelcentrum mogelijk te maken. De gemeente is met de eigenaar in gesprek om hieraan uitvoering te geven. 4

6 Kennemerlaan De Kennemerlaan wil meer klanten naar de winkelstraat trekken en heeft de ambitie het imago en aanzien te verbeteren. Daarvoor wil zij investeren in de openbare ruimte met extra verlichting en bloembakken en in de aankleding met banners. De gemeente ondersteunt dit initiatief en heeft daarvoor een financiële ondersteuning verleend. Om een beter product te kunnen aanbieden, maken marktkooplieden vaker gebruik van extra (bak)apparatuur wat weer consequenties heeft voor de stroomvoorziening die de gemeente levert. De stroomvoorziening op de weekmarkt in Santpoort Noord is nu helemaal op orde. Broekerwerf In het nieuwe bestemmingsplan heeft het college middels een wijzigingsbevoegdheid- ruimte geboden voor de schaalvergroting en verplaatsing van een bouwmarkt. Er is een aanvraag ingediend en deze is in behandeling. 2. Markten Ook de weekmarkten hebben te lijden van de economische recessie en een veranderend koopgedrag van consumenten. Het is een landelijke trend dat het aantal standplaatsen per markt terugloopt. Vooral de non-food heeft moeite het hoofd boven water te houden. De marktkooplieden moeten zich daarom meer inspannen om de markt aantrekkelijk te houden. De markten in Velserbroek en Santpoort Noord blijven qua omvang stabiel en functioneren vrij goed. De weekmarkt in IJmuiden heeft het moeilijk. Om de aantrekkelijkheid van deze markt te vergroten, zijn er diverse promotieacties georganiseerd, zoals proeverijen en optredens. De gemeente heeft hier financieel aan bijgedragen. Doordat een aantal stroompunten ondergronds is geïnstalleerd, liggen de kabels niet meer in de weg waardoor een veiliger situatie is ontstaan. De komende periode zal voor de weekmarkt in IJmuiden een nieuw stroomplan worden gemaakt. Afgelopen periode is ingevoerd dat nagenoeg elke marktkoopman met een acceptgirokaart zijn standplaatsgeld per maand of per kwartaal. Voorheen gebeurde dit vooral contant op de dag zelf. Door giraal te betalen wordt voorkomen dat marktkooplieden onverwacht wegblijven zonder te betalen. Voor de komende periode zal vooral worden ingezet op de weekmarkt in IJmuiden. Er is een enquête onder de marktkooplieden gehouden over een mogelijke verplaatsing van de markt. De voorkeur is uitgesproken voor het verplaatsen dichter tegen de achterkant van de Hema aan. Dit betekent dat er aanzienlijke kosten moeten worden gemaakt voor het verplaatsen van de stroomkasten en de stormankers. Verder hebben winkeliers van de Kennemerlaan gevraagd of de weekmarkt naar de Kennemerlaan wil verhuizen. Na een presentatie door de winkeliersvereniging, een bezoek van de 5

7 marktcommissie aan de Kennemerlaan en een enquête, is besloten om niet in te gaan op dit verzoek. De marktkooplieden houden vast aan de plek op het Velserduinplein. Ook het verzoek van de gemeente om de markt te verplaatsen naar Plein 1945 is niet bespreekbaar. Een mogelijkheid die onderzocht wordt, is verplaatsing naar de Lange Nieuwstraat waar de markt in lintopstelling naar de winkels toe wordt geplaatst. Bij de herinrichting van het winkelcentrum wordt deze optie meegenomen. Afhankelijk van de uitkomsten en de tijdsfasering, zal worden geïnvesteerd in nieuwe stroomkasten voor een marktopstelling op de Lange Nieuwstraat of op het Velserduinplein. Om te onderzoeken of verdere professionalisering van de markt in de vorm van privatisering een kans voor Velsen is, heeft de marktcommissie samen met de portefeuillehouder een bezoek gebracht aan de Siermarkt in Amsterdam. De marktcommissie heeft aangegeven dat zij geen voortrekkersrol wil innemen. Zij wacht liever af hoe de private marktvormen zich op termijn ontwikkelen. Een wens van de marktkooplieden is om meer samen te werken met de plaatselijke winkeliers. Om dit op gang te brengen, zijn er contacten gelegd met de winkeliersvereniging in de Velserbroek. Het resultaat laat nog op zich wachten. De indruk bestaat dat er nog meer moet worden gewerkt aan de bewustwording dat de markt en de lokale middenstand elkaar kunnen versterken. Het realiseren van leerwerkplekken op de markt is nog niet van de grond gekomen. Dit punt wordt in de komende periode opgepakt. De benchmark is nog niet uitgevoerd. In overleg met de marktcommissie wordt besloten of aan een dergelijk onderzoek nog behoefte is. 3. Horeca 3.1 Ontwikkelingen en trends Ook voor de horecasector is het een lastige tijd. Door de recessie besteden de klanten minder en verwachten ze van de ondernemers meer, zowel in kwaliteit en beleving als in scherpe prijzen en aanbiedingen. Het aantal horecabedrijven is de afgelopen vijf jaar met 5,2% gegroeid naar in totaal horecabedrijven in Het verkoop vloeroppervlak is in dezelfde periode gegroeid met 5,1%. Bij de drankensector is een daling te zien in aantal horecabedrijven, vooral de partycatering en hotels laten een sterke groei zien. Voor de langere termijn is er nog steeds sprake van een groeimarkt. Maar dit geldt niet voor alle bedrijven. Zo neemt door schaalvergroting en professionalisering het aantal (kleinere) horecabedrijven verder af. Vooral cafés en discotheken hebben het moeilijk. De hotels kunnen nog profiteren van de toename van buitenlandse gasten. In de verblijfsrecreatie is sprake van dreigende verzadiging en profiteren alleen de ondernemers op goede locaties. Dagattracties hebben te maken met flinke prijsconcurrentie. De horeca zet in 2013 met 13 miljard nog 86% van het volume van het topjaar 2007 af tegen een 15% hogere prijs dan in De kosten zijn sinds 2007 echter hoger geworden. Voor 2013 wordt een omzetdaling van 0,25% verwacht op jaarbasis. Dit komt o.a. door de ongunstige ontwikkeling van de koop- 6

8 kracht en de vermogenspositie van consumenten (tegenvallende huizenmarkt), de (verwachte) overheidsbezuinigingen en de negatieve ontwikkeling op de arbeidsmarkt. Binnen de gehele branche ontstaat er meer concurrentie. jaren vooral voorgedaan bij de verblijfsaccommodaties. Zo zijn er twee één kamer hotels gerealiseerd (Belhuisje, Seinpost), verschillende nieuwe bed en breakfast locaties bijgekomen en zijn er nu ook vakantiehuisjes door de chaletontwikkeling bij twee campings in Velsen. 3.2 Stand van Zaken acties en projecten Door internettransparantie neemt de prijsconcurrentie steeds verder toe. Klanten houden bij hun keuze ook rekening met de ervaringen van andere klanten. Organisaties als iens, dinersite, zoover en booking.com spelen hier op in. In reactie op prijsdruk en prijsconcurrentie is in diverse branches een toename van lowbudget aanbieders te zien. Ook binnen de branches zijn er grote verschillen in resultaten. De kwaliteit van de ondernemer zorgt hierbij voor het verschil. Daarnaast vervagen de scheidingslijn tussen horeca en retail steeds meer. Het aantal horecabedrijven is in Velsen gegroeid van 154 in 2002 naar 164 in 2012 en 165 in Dit zijn 24,6 bedrijven per inwoners. Ten opzichte van de provincie Noord- Holland (32,2) en Nederland (26,6), ligt het aantal horecabedrijven in Velsen nog onder het gemiddelde. Wel is er een voorzichtige groei te zien van 22,8 in 2002 naar 24,6 in Er staan o.a. 39 restaurants en 11 hotels/ pensions geregistreerd in Velsen. Er zijn circa 950 mensen werkzaam in de horecasector in Velsen. (bron kenniscentrum horeca) Nieuwe ontwikkelingen hebben zich in Velsen de afgelopen Geef ondernemers de ruimte om te kunnen ondernemen Dit was een belangrijk signaal van de horeca ondernemers. In verschillende bestemmingsplannen, zoals bestemmingsplan Zeezicht, is globaler bestemt zodat ondernemers meer mogelijkheden hebben om op trends en ontwikkelingen in te spelen. Verder is de regelgeving vereenvoudigd o.a. doordat horecavergunningen nu ook digitaal kunnen worden aangevraagd. Voor nieuwe initiatieven heeft het Ondernemersloket en het Service Team een belangrijke rol gespeeld. Zoals bij de uitbreiding van de mogelijkheden bij Landgoed Duin & Kruidberg (uitbreiding met sauna en wellness) en het mogelijk maken van 1 kamer hotels zoals het Belhuisje en het Semafoorgebouw. Koppeling horeca aan toeristische & recreatieve routes Verschillende fiets- en wandelroutes zijn gekoppeld aan horecalocaties. Denk b.v. aan de Beeckestijn-route, de fietsen wandel app, de Cornelis Vreeswijk-route, etc. Verder is de fietsroute naar het Nationaal Park Zuid-Kennemerland geactualiseerd; deze kan nu ook worden gestart vanaf de nieuwe cruiseterminal in de IJmondhaven en het Pontplein. Ook bij de realisatie van het wandelnetwerk zal erop worden toegezien dat de routes langs horeca lopen.tot slot verwijzen de toeristische plattegronden bij de Kop van de Haven en de IJmondhaven naar horeca in de directe omgeving. 7

9 Uitbreiden en verbreden verblijfsmogelijkheden in Velsen Het nieuwe bed & breakfast(b&b-)beleid en een informatiebijeenkomst hebben mogelijk bijgedragen aan de realisatie van verschillende B&B-locaties en één kamer hotels. Niet alleen in of bij huis, maar ook op bijzondere locaties zoals het Belhuisje en de Seinpoststelling. Het Bastion Hotel is uitgebreid met 48 kamers (nu totaal 87 kamers) en bij het Droompark Buitenhuizen in recreatiegebied Spaarnwoude zijn ca. 200 chalets gerealiseerd. Het besluit om het Fort benoorden Spaarndam met het bijbehorende munitiebos te herontwikkelen, heeft het Algemeen Bestuur van het Recreatieschap Spaarnwoude in april 2013 genomen. Als deze herontwikkeling is afgerond, zijn er 83 vakantiebungalows gerealiseerd. In bestemmingsplan Zeezicht is onderzocht op welke wijze ruimte geboden zou kunnen worden aan overnachten op het strand. Bij Strand Noordpier is een wijzigingsbevoegdheid opgenomen om strandhuisjes voor de verhuur mogelijk te maken. Op dit moment kunnen daar echter nog geen plannen voor ingediend worden omdat nog niet aan de voorwaarden van de wijzigingsbevoegdheid kan worden voldaan i.v.m. een overschrijding van de normen voor fijnstof. Daarnaast hebben een aantal strandpaviljoens de mogelijkheid om binnen de m2 kavel waarvan maximaal 600 m2 bebouwd overnachtingsmogelijkheden te creëren Die overnachtingsmogelijkheid is echter ook onder voorwaarden van milieu. Het is nog niet duidelijk of dit bij het uiteindelijk in werking treden van het bestemmingsplan in stand blijft. 8

10 Colofon Economische Agenda Gemeente Velsen