De toekomst in perspectief II

Transcriptie

1 De toekomst in perspectief II Speciale uitgave over de actualisatie van het langetermijnhuisvestingsplan Slingeland Ziekenhuis Doetinchem April 2005

2 2 Inhoud De toekomst in perspectief II pagina 3 Voorwoord Waarom een actualisatie van het langetermijnhuisvestingsplan? pagina 4 Ambities en kansen Waar liggen de ambities van het Slingeland Ziekenhuis? Welke kansen biedt de toekomst? Op welke ontwikkelingen zullen we inhaken? pagina 5 Beperkingen en knelpunten Door benutten van het maximale bebouwingspercentage en de maximale bouwhoogte, wordt het ziekenhuis niet beperkt in zijn ontwikkeling. Ook niet in de toekomst. pagina 6 en 7 Meer patiënten, meer opnames, minder bedden We krijgen meer patiënten, maar we kunnen met minder bedden toe. Want de verpleegduur wordt korter en er gebeurt steeds meer poliklinisch. pagina 8 en 9 De kliniek Hoe gaan de verpleegafdelingen er straks uitzien? pagina 10 en 11 De polikliniek Hoe gaat de polikliniek er straks uitzien? pagina 12, 13 en 14 Allerlei wetenswaardigheden Onder meer werkgroepen, opleidingen, apotheek en laboratoria, parkeren, ICT en financiën. pagina 15 De kantoren: flexibel gebruiken De groei in kantoorbehoefte zal worden opgevangen door flexibel gebruik. pagina 16 De bouwplannen: uitgangspunten en voorwaarden Wat zijn de uitgangspunten voor de bouwplannen? En aan welke randvoorwaarden moeten we ons houden? pagina 17 Fase 0 ( ) Met onder meer bouw RGC, tijdelijke parkeerplaatsen, herstructureren poliklinieken, laboratoria bij elkaar, ontruiming bouwdeel G. pagina 18 Fase 1 ( ) Met onder meer sloop en nieuwbouw bouwdeel G, sloop F, sloop en nieuwbouw E. pagina 19 Fase 2 (2011 en later) Hoe verder na 2011? Er zijn verschillende mogelijkheden. Colofon Deze speciale uitgave van het SZ Blad is tot stand gekomen onder redactie van Arie Sparreboom (algemeen directeur) en Laura Scholten (beleidsmedewerker communicatie) Tekst Fred Meijer Communicatie en journalistiek Grafisch ontwerp Giesen & Thé ontwerpers Fotografie Toon Hendriks, Charles Keijser Illustraties Jorissen Simonetti architecten Druk Preduxion Oplage 2500

3 Voorwoord 3 Waarom een actualisatie van het langetermijnhuisvestingsplan? Deze speciale uitgave van het SZ Blad is een verkorte weergave van het nieuwe langetermijnhuisvestingsplan van het Slingeland Ziekenhuis. Dit plan is in januari 2005 gepubliceerd. De vorige versie van het langetermijnhuisvestingsplan (LTHP) dateert van december Vandaar deze actualisatie, waarin wordt vooruitgekeken tot Overigens is het LTHP een dynamisch document, dat tenminste eens per vier jaar zal worden bijgesteld. In het vorige LTHP hebben we ons bij het maken van plannen niet laten inperken door regelgeving ten aanzien het maximale vloeroppervlak. Maar in de jaren daarna werd duidelijk dat daar toch geen ontkomen aan is. Inmiddels hebben we ons erbij neergelegd dat ons vloeroppervlak maar beperkt kan groeien. Op basis daarvan is het nieuwe LTHP geschreven. In het vorige LTHP zijn we uitgegaan van handhaving van de beddencapaciteit. Maar gezien de ontwikkelingen hebben we zoveel bedden niet nodig. We kunnen een hogere productie halen met minder bedden. Dat heeft twee belangrijke oorzaken: steeds meer behandelingen gebeuren poliklinisch of in dagbehandeling, en de gemiddelde verpleegduur wordt steeds korter. Overigens houdt de norm voor de toewijzing van het aantal bedden geen rekening met deze ontwikkeling. Het is een verouderde systematiek, die echter in ons voordeel werkt. Want op basis van deze systematiek mogen we 2,8 bedden per inwoners hebben, terwijl we denken maar 2,2 bedden nodig te hebben. Omdat de beddennorm tegelijk ook een norm is voor het toegekende vloeroppervlak, zijn er extra vierkante meters te verdelen. Die kunnen we benutten voor twee dingen. Ten eerste voor de extra ruimte die we denken nodig te hebben voor polikliniek en diagnostiek & behandeling. En ten tweede voor het ruimer opzetten van de verpleegafdelingen. Echter, er past een kanttekening bij deze bevinding. Het vloeroppervlak van het Slingeland Ziekenhuis kan namelijk maar beperkt groeien. Want het ziekenhuis zit met haar werkelijke vloeroppervlak nu al circa vierkante meter boven het normatief toegestane vloeroppervlak (zie ook pagina 11 in deze publicatie). specialisten is de afgelopen jaren fors gestegen en dat zal zich nog enkele jaren doorzetten. Onze keuzes en plannen zijn op deze gegevens gebaseerd. Het is al jarenlang krap op de polikliniek. De afgelopen tijd hebben we er veel aan gedaan om dit probleem op te lossen. Groot voordeel is dat bouwdeel F0 nu leeg is, zodat het beschikbaar komt voor de uitbreiding van de poliklinieken. Maar daarmee zijn we er nog niet. Er is nog meer ruimte nodig. Dat laatste komt mede door de toename van opleidingsactiviteiten, met name van medici, die deels ook op de poliklinieken plaatsvinden. Kortom, er is veel creativiteit nodig (binnen de beperkingen van vergunningen en regelgeving) om de beschikbare ruimte zo goed mogelijk te benutten. Flexibiliteit is daarin een belangrijk begrip, dat u in deze uitgave geregeld zult tegenkomen. In het nieuwe LTHP zijn de plannen verdeeld over drie fasen, tot Voor de laatste fase kampen we met een dilemma. Bouwdeel N is in 2015 eigenlijk niet meer nodig en het past ook niet goed in de dubbele-kamstructuur die we nastreven voor het ziekenhuiscomplex. Echter, uit financieel oogpunt is het te jong om te slopen. Maar als we bouwdeel N handhaven en bijvoorbeeld verhuren aan derden, overschrijden we de norm voor bebouwbaar oppervlak. Daar zijn we dus nog niet uit. Maar we hebben nog tijd. Misschien wijzigt in de tussentijd de regelgeving. Want de complexe en verouderde regelgeving voor ziekenhuisgebouwen staat ter discussie. Dit LTHP, getiteld 'De toekomst in perspectief II', is tot stand gekomen in samenwerking met Jorissen Simonetti Architecten te Doetinchem en Twynstra Gudde Management Consultants te Amersfoort. In de toekomst kijken is moeilijk. Je moet je baseren op voorspellingen en trends. Maar het is nooit helemaal zeker dat voorspellingen zullen uitkomen en dat trends zich zullen doorzetten. Toch moet je als organisatie een keuze maken. We gaan er vanuit dat de gemiddelde verpleegduur zal dalen naar zes dagen en dat polikliniek en diagnostiek & behandeling onze groeisector zijn. Ook het aantal Arie Sparreboom algemeen directeur

4 4 Ambities en kansen Volledig zorgpakket, aantrekkelijk ziekenhuis Waar liggen de ambities van het Slingeland Ziekenhuis? Welke kansen biedt de toekomst? Op welke ontwikkelingen zullen we inhaken? Het Slingeland is een middelgroot, modern en ambitieus ziekenhuis. Die ambitie uit zich op meerdere fronten. Zo is de afgelopen tien jaar het aantal specialistenplaatsen met de helft toegenomen. Door die uitbreiding is een groot deel van de wachtlijstproblematiek inmiddels opgelost. Ook heeft het Slingeland Ziekenhuis een aantal nieuwe specialismen aangetrokken. Recente voorbeelden daarvan zijn plastische chirurgie en neurochirurgie. Verder worden er steeds nieuwe activiteiten gestart. Daarvan is de in 2004 geopende dialyse-afdeling een opvallend voorbeeld. Het Slingeland Ziekenhuis streeft naar een volledig zorgpakket, dat goed aansluit bij de behoeften in de regio. Met een optimale kwaliteit van de aangeboden zorg. Daarbij willen we investeren in een goede samenwerking met andere zorginstellingen in de regio. Zo ontstaat een goede afstemming en aansluiting in de zorgketen rond een patiënt. Ook vinden we het opleiden van artsen, verpleegkundigen en andere medewerkers een belangrijke taak. Het Slingeland Ziekenhuis wil zich onderscheiden van omliggende ziekenhuizen, vooral door uitbreiding van ziekenhuisfuncties, verbetering van de service aan patiënten, en verhoging van kwaliteit en patiëntveiligheid. Het primaire verzorgingsgebied omvat de gemeente Doetinchem en negen omliggende gemeenten. Om meerdere redenen verwacht het Slingeland Ziekenhuis een toename van het aantal patiënten (zie pagina 6 en 7 ). Onder meer de verdere uitbreiding van het aantal specialistenplaatsen en de komst van het Operatief Dagcentrum zullen het Slingeland Ziekenhuis tot een nog aantrekkelijker ziekenhuis maken. Bovendien zal de geleidelijke vergrijzing van de samenleving een blijvende groei bewerkstelligen. De ziekenhuiszorg verandert De ziekenhuiszorg verandert. Dat biedt kansen waar we op moeten inhaken. De meest opvallende ontwikkelingen zijn: De vraag naar poliklinische zorg neemt toe. De klinische zorg wordt intensiever en complexer, maar met een kortere verpleegduur. Er is steeds meer mogelijk in diagnostiek en behandeling. Ambities voor de toekomst Het Slingeland Ziekenhuis heeft de volgende ambities: Een volledig zorgpakket. Een concurrerend ziekenhuis. Het totaal aantal specialistenplaatsen zal verder groeien. Het ziekenhuis zal zich meer gaan richten op preventie van aandoeningen. Daardoor neemt mogelijk het aantal preventieve screeningen toe. Het aantal opleidingsplaatsen in het ziekenhuis voor artsen, verpleegkundigen en paramedici zal verder groeien. Op het ziekenhuisterrein wordt een psychiatrisch centrum (RGC) voor GGNet gebouwd. Het ziekenhuis gaat commerciële medische activiteiten ontwikkelen. Er komt een nieuwe afdeling bijzondere zorg, waarin AWBZ-taken worden ondergebracht. Een aantal van die taken wordt nu al gedaan, met name door de verpleegkundig consulenten. Het Slingeland Ziekenhuis gaat starten met het Diagnostisch Centrum Slingeland (DCS). Hiermee hebben huisartsen één aanspreekpunt voor alle onderzoeken.

5 Beperkingen en knelpunten 5 Mogelijkheden ten volle benutten Ondanks een aantal beperkingen kunnen de ambities van het Slingeland Ziekenhuis verwezenlijkt worden. Door het maximale bebouwingspercentage en de maximale bouwhoogte te benutten, wordt het ziekenhuis niet beperkt in zijn ontwikkeling. Ook niet in de toekomst. Het Slingeland Ziekenhuis is fraai gelegen aan de bosrand. Maar het zit ingeklemd tussen woonwijk en bos. Daardoor kan het ziekenhuisterrein niet uitgebreid worden. Het bestemmingsplan staat een bebouwingspercentage van toe van 30 procent. De gemeente staat nog eens 10 procent extra toe. Met de bouw van het RGC voor GGNet en het TEC-gebouw is qua bebouwingspercentage de grens bereikt. Verdere uitbreiding is alleen mogelijk door op sommige plaatsen hoger te bouwen, met een maximaal toegestane hoogte van 14 meter. Is verhuizen een optie? Nee, verhuizen zal de komende twintig jaar niet aan de orde zijn. Want daarvoor zijn de meeste bouwdelen te jong. De gebouwen zijn opgetrokken in drie fasen: 1965, 1974 en Toch een parkeergarage Het terrein van het Slingeland Ziekenhuis kent een onevenredig hoge parkeerdruk. Het ziekenhuis zit ingeklemd tussen woonwijken en een bosgebied. Daardoor is het verwerven van extra grond voor parkeerplaatsen geen optie. Is een parkeerdek of parkeergarage dan misschien mogelijk? In feite niet, gezien het maximaal toegestane bouwoppervlak. Maar bij een nadere berekening blijken er toch mogelijkheden. Op basis van het toetsingskader Terreingrootte in de zorgsector is te berekenen welke terreingrootte het Slingeland Ziekenhuis mag hebben. Uit deze berekeningen volgt een normatieve terreingrootte van ruim vierkante meter. De daadwerkelijke terreingrootte bedraagt bijna vierkante meter. De toegestane terreingrootte is dus meer dan de daadwerkelijke terreingrootte. Als compensatie voor dit te kleine grondoppervlakte heeft de minister toegestaan om in het geplande RGC een parkeergarage op te nemen, met daarin 121 parkeerplaatsen. Huidige knelpunten Naast beperkingen zijn er ook knelpunten, die om een oplossing vragen. Zo wordt het ziekenhuis steeds meer geconfronteerd met veranderingen in wet- en regelgeving. Deze veranderingen hebben veel invloed op onderhoud en huisvesting. Denk aan regelgeving ten aanzien van legionellabeheer, isolatiekamers om MRSA-besmetting te voorkomen, brandveiligheidsvoorschriften, arbo-eisen en elektrotechnische eisen. De huidige technische staat van het ziekenhuis brengt nogal wat werkzaamheden met zich mee om het gebouw in stand te houden. Zo hebben sommige delen van de gevel groot onderhoud nodig, het waterleidingsysteem is verouderd, de luchtbehandelingssystemen hebben groot onderhoud nodig, het drainagesysteem op het omliggend terrein moet worden vervangen, en op termijn moet de ringleiding ICT worden vervangen. De eisen op veiligheidsgebied worden steeds zwaarder. Dat vereist een aantal infrastructurele maatregelen. Zo moeten er continu ingrijpende aanpassingen worden gedaan om telkens weer een gebruiksvergunning te krijgen. Het ziekenhuis zit ingeklemd tussen woonwijk en bos. Daardoor kan het terrein niet worden uitgebreid.

6 6 Meer patiënten, meer opnames, minder bedden Patiënt steeds korter in ziekenhuis Hoe staan we er in 2015 voor? Met name door bevolkingsgroei zal de klinische adherentie van het Slingeland Ziekenhuis met personen toenemen. Dat levert een erkende beddencapaciteit op van 427 bedden. Maar het Slingeland Ziekenhuis denkt in 2015 slechts 315 bedden nodig te hebben. Dit vooral vanwege een steeds korter wordende verpleegduur. Dat betekent dat er extra vierkante meters te verdelen zijn. Die worden deels benut om de groei van de polikliniek op te vangen. Het Slingeland Ziekenhuis had in 2002 een klinische adherentie van bijna personen. Klinische adherentie heeft betrekking op de personen die gebruik zouden kunnen maken van een ziekenhuisbed. Er is een berekening gemaakt van de klinische adherentie in Deze zal waarschijnlijk bijna personen bedragen, een groei van ten opzichte van Deze berekeningen zijn gebaseerd op bevolkingsontwikkeling, ontwikkeling van marktaandelen, en uitstroom naar andere ziekenhuizen (met name academische ziekenhuizen). Deze toename in adherentie zal vooral het gevolg zijn van bevolkingsgroei in het primaire verzorgingsgebied (de omliggende regio). De toename zal in mindere mate komen van een groei in marktaandeel binnen het gebied, omdat het Slingeland Ziekenhuis daarin al een sterke positie heeft. Berekening beddencapaciteit Op grond van de hiervoor genoemde gegevens kan voor 2015 de benodigde beddencapaciteit worden berekend. De uitkomst is dan 277 bedden voor de kliniek en 38 bedden voor dagopname. Deze berekening is gebaseerd op een gemiddelde verpleegduur van 6 dagen, zoals hiervoor genoemd. Verder is er bij de berekening voor de kliniek van uitgegaan dat het bedbezettingspercentage in 2015 hetzelfde is als nu. Dat is ruim 84 procent voor de kliniek. Dat betekent dat het ziekenhuis in 2015 een aanzienlijk lagere beddencapaciteit zal hebben dan nu: 315 bedden in 2015 tegenover 383 bedden nu. Tabel 1 laat per onderdeel zien wat de huidige beddencapaciteit is en wat de verwachting voor 2015 is. Te zien is dat de grootste vermindering zit in algemene verpleging. In totaal zullen er in 2015 meer patiënten worden opgenomen dan nu, maar dit kan worden opgevangen door een kortere verpleegduur. De capaciteit van de Intensive Care zal in de periode tot 2015 wel groeien. Zo kan het ziekenhuis tegemoetkomen aan de meer complexe zorgvragen die worden verwacht. Verpleegduur daalt Opgenomen patiënten verblijven steeds korter in het ziekenhuis. De gemiddelde verpleegduur is de afgelopen jaren sterk gedaald. Die daling is jaren geleden al ingezet, maar laat in het Slingeland Ziekenhuis vooral sinds 2002 een versnelling zien. Zo was de gemiddelde verpleegduur in 2001 nog 9 dagen. In 2004 was dit al gedaald naar 7 dagen. Het streven is dit verder terug te brengen naar 6 dagen. Nog korter wordt niet uitgesloten, maar is wellicht niet mogelijk gezien de vergrijzing van de Achterhoekse bevolking. Met deze ontwikkeling sluit het Slingeland Ziekenhuis aan op een landelijke trend. De daling van de gemiddelde verpleegduur is vooral een gevolg van een andere visie op zorg, nieuwe behandelmethoden en een beter geregelde doorstroming naar de thuiszorg. In het Slingeland Ziekenhuis worden veel opnamen nu al in dagbehandeling uitgevoerd in plaats van een meerdaagse opname. Daarmee ligt het voor op andere ziekenhuizen, zowel op vergelijkbare ziekenhuizen als op het landelijk gemiddelde. Tabel 1. De beddencapaciteit nu en in huidige situatie toekomst 1 Klinische bedden Binnen dit totaal: Algemene verpleging Special care: - algemene intensieve zorg hartbewaking intensieve zorg pasgeborenen Kinderverpleging Kraamverpleging Wiegen gezonde zuigelingen Kinderdagverpleging 9 9 Dagverpleging (excl. geriatrie) Operatief dagcentrum (ODC) 8 8 Overig: - geriatrische dagbehandeling oncologische dagbehandeling Het Slingeland heeft een erkenning voor 420 bedden, maar heeft momenteel daadwerkelijk 383 bedden in gebruik. 2 Deze plaatsen zijn niet meegeteld in de huidige klinische capaciteit en de toekomstige situatie.

7 7 Normatieve capaciteit Op basis van de bevolkingsgegevens zou het Slingeland Ziekenhuis in 2015 recht hebben op 427 bedden (2,8 bedden per 1000 inwoners). Tabel 3 laat de verwachte ontwikkeling zien, verdeeld over leeftijdsgroepen. Die 427 bedden zijn er ruim honderd meer dan de 315 bedden die nodig worden geacht. Maar dat is gunstig. Want aan toegekende bedcapaciteit zijn ook toegekende vierkante meters gekoppeld. Doordat het Slingeland Ziekenhuis aanzienlijk minder bedden gebruikt dan de norm, komt er flink aantal vierkante meters vrij. Die kunnen worden benut voor de groei van de polikliniek en het ruimer opzetten van de verpleegafdelingen. Poliklinische capaciteit Om een indicatie te krijgen van de benodigde ruimte voor de polikliniek, wordt uitgegaan van een poliklinische adherentie van ruim in De geschatte poliklinische adherentie is dus meer dan de geschatte klinische adherentie. De extra vloeroppervlakte die hiervoor nodig is, wordt gehaald uit de toegekende vloeroppervlakte voor bedden die niet ten volle wordt benut en uit flexibel ruimtegebruik. Tabel 2. Specificatie bedden / plaatsen voor bijzondere functies. huidige situatie toekomst Psychiatrische verpleging Psychiatrische deeltijdbehandeling Revalidatiedagbehandeling RBU RBU 4 Hemodialyse Deze bedden en plaatsen worden gerealiseerd in samenwerking met GGNet. 4 RBU = revalidatiebehandeluur Tabel 3. Berekend aantal erkende bedden voor het Slingeland Ziekenhuis. Aantal bedden jaar jaar jaar jaar jaar e.o totaal Bron: Prismant oktober 2004

8 8 De kliniek: iedere afdeling zijn eigen karakter Patiëntvriendelijk, flexibel en sfeervol De kliniek is te verdelen in twee groepen: specifieke verpleegafdelingen en algemene verpleegafdelingen. Elk van beide groepen heeft zijn specifieke eisen en uitgangspunten. Maar patiëntvriendelijkheid staat bovenaan. Een verpleegafdeling in het Slingeland Ziekenhuis omvat tussen de 26 en 33 bedden. Patiëntvriendelijkheid en flexibiliteit zijn belangrijke uitgangspunten voor de opzet van de klinische afdelingen. Dat levert drie speerpunten op voor het verbeteren van de klinische kwaliteit. Zo willen we meer recht doen aan de privacy en zelfredzaamheid van de patiënt. Verder willen we de ruimte optimaal benutten, door de flexibele inzet van ruimten die aanpasbaar zijn aan de dag- en nachtsituatie. Ten slotte krijgen de afdelingen ieder een eigen sfeer en karakter, zonder dat dit ten koste gaat van de flexibele inzet van ruimte. Geen tweepersoonskamers Op de algemene verpleegafdelingen zal er een mix zijn van één-, drie- en vierpersoonskamers. Geen tweepersoonskamers dus. Want uit ervaring blijkt dat patiënten een tweepersoonskamer niet prettig vinden. Ze geven de voorkeur aan een éénpersoonskamer (bij ernstige aandoeningen) of een meerpersoonskamer (voor de gezelligheid). Het streven is om de helft van de bedden in éénpersoonskamers onder te brengen en de andere helft in meerpersoonskamers. Indien nodig kunnen meerpersoonskamers tijdelijk in tweepersoonskamers worden opgedeeld, bijvoorbeeld voor echtparen. Op iedere éénpersoonskamer komt een sanitaire voorziening. En op de meerpersoonskamers één sanitaire voorziening per twee bedden. Specifieke afdelingen De klinische afdelingen zijn onder te verdelen in specifiek en algemeen. Specifiek zijn onder meer IC, CCU en kinderafdeling. Op deze afdelingen speelt de medische veiligheid van de patiënt een grotere rol dan comfort en luxe. Verder zijn deze afdelingen zo specifiek, dat voor elk van deze afdelingen een eigen concept moet worden ontwikkeld. Daarin zijn veiligheid en overzichtelijkheid erg belangrijk en wordt er gebruik gemaakt van hoogstaande techniek. Algemene afdelingen Op de algemene verpleegafdelingen is een wat minder hoogstaande technische behoefte dan op de specifieke afdelingen. Daardoor kan hier meer worden tegemoetgekomen aan de behoeften van de patiënt als mens. Privacy, sociale contacten, sfeer en comfort treden hier meer op de voorgrond. Het draait op deze afdelingen vooral om het welbevinden en de autonomie van de patiënt. De verpleegafdeling is als het ware het 'domein' van de patiënt, waar de professional 'op bezoek' komt bij de patiënt. Foto boven: De receptie verhuist van midden op de afdeling naar het begin van de afdeling. De accommodatie voor het verplegende team komt centraal op de afdeling Foto onder: Op de specifieke afdelingen speelt medische veiligheid een grotere rol dan op de algemene afdelingen.

9 9 De kliniek: korte wetenswaardigheden De receptie verhuist van midden op de afdeling naar het begin van de afdeling. Hierdoor kunnen patiënten en bezoekers gemakkelijk de weg vinden of vragen, zonder de afdeling op te hoeven. De accommodatie voor het verplegende team komt centraal op de afdeling, gescheiden van de receptie. Gestreefd wordt naar zo min mogelijk vaste werkkamers. Met uitzondering van IC en CCU zullen er geen afzonderlijke familiekamers worden ingericht. De éénpersoonskamers en multifunctionele ruimten op de verpleegafdelingen zullen zo worden ingericht dat ze ook als familiekamer kunnen worden gebruikt. Scheiding van geplande opnamen en spoedopnamen, met afzonderlijke huisvesting, zou efficiëntiewinst kunnen opleveren. Die winst zit hem in een betere bedbezetting en een doelmatiger inzet van mensen en middelen. Hierop wordt nog gestudeerd. Dagverpleging: nog hogere bedbezetting Bij dagverpleging is het huidige bedbezettingspercentage 101 procent. Die meer dan 100 procent is mogelijk doordat op dagverpleging één bed verspreid over de dag door meerdere patiënten kan worden gebruikt. De komende jaren zal het aantal dagopnamen fors toenemen. Bij een bezettingspercentage van 101 procent zouden dan 60 bedden nodig zijn. Maar waarschijnlijk is dat aantal niet nodig. Want verwacht wordt dat het bedbezettingspercentage kan worden verhoogd naar meer dan 150 procent. Dat betekent dat nog meer bedden dan nu op één dag door meerdere mensen gebruikt kunnen worden. Als dat lukt, kan dagverpleging in 2015 uit met de huidige 38 tot 40 bedden. Gescheiden ingangen Overwogen wordt om kliniek en polikliniek ieder een eigen ingang te geven. Patiënten geven de voorkeur aan een éénpersoonskamer (bij ernstige aandoeningen) of een meerpersoonskamer (voor de gezelligheid).

10 10 De polikliniek: alles-in-één bezoek Hoge productie en tegelijk patiëntvriendelijk Met een patiëntgerichte polikliniek wil het Slingeland Ziekenhuis zijn concurrentiepositie in de brede regio versterken. Zo is het streven dat patiënten alles in één bezoek kunnen doen. De polikliniek moet prettig zijn voor patiënt en professional. Het Slingeland Ziekenhuis wil een centrumziekenhuis voor de regio zijn, met een compleet aanbod aan specialismen. Om dat mogelijk te maken, is voldoende poliklinische productie noodzakelijk. En daarvoor is weer voldoende adherentie nodig. Dat betekent dat de polikliniek zo opgezet moet zijn dat er een hoge productie kan worden gehaald en dat de polikliniek tegelijk patiëntvriendelijk en patiëntgericht is. Wat betreft dat laatste wil het Slingeland Ziekenhuis zoveel mogelijk werken volgens het concept 'alles-in-één-bezoek'. Om dat te kunnen realiseren moet er grondig onderzoek worden gedaan. Duidelijk moet worden welke trajecten patiënten afleggen in het kader van diagnostiek en behandeling. Sfeer en herkenbaarheid Sfeer is belangrijk. Maar voor patiënten die geregeld de polikliniek bezoeken is dit belangrijker dan voor de patiënten die eenmalig komen. Deze verschillen zullen nader worden uitgewerkt. De omgeving moet de patiënt op zijn gemak stellen. Herkenbaarheid is belangrijk voor patiënt en professional. Voor de patiënt om de weg te vinden, voor de professional om zich prettig te voelen. Belangrijke rol voor de herkenbaarheid is de balie, van waaruit het specialisme spreekuur houdt. Het plannen van afspraken zal zoveel mogelijk bij de afdelingsbalies gebeuren en zo min mogelijk op de centrale afsprakenbalie. De centrale afsprakenbalie gaat zich vooral richten op receptie en inschrijven (ponskaartjes) en minder op het plannen van afspraken. Er komt een ziekenhuisbreed afsprakensysteem, waar centraal en decentraal gebruik van kan worden gemaakt. Wel en niet patiëntgebonden Bij het verdelen van de beschikbare oppervlakte worden patiëntgebonden activiteiten gescheiden van niet-patiëntgebonden activiteiten. Op die manier kan een zo hoog mogelijke productie worden gerealiseerd. Tegelijk kunnen artsen en medewerkers de niet-patiëntgebonden activiteiten op een zo prettig mogelijke manier doen, met goede voorzieningen. Per slot van rekening is het belangrijk dat professionals een rustige plek hebben in de hectische omgeving die een ziekenhuis nu eenmaal is. Zij moeten zich te allen tijde tijdelijk kunnen afzonderen. De accommodatie voor de medische staf zal bestaan uit een combinatie van de niet-patiëntgebonden ruimten van de spreekuurafdeling en de ruimten voor opleidingen. Ruimtelijk wordt zoveel mogelijk aansluiting gezocht met de kantoren voor ondersteuning en bestuur. Dit komt ten goede aan deelgebruik van ruimten en aan de flexibiliteit. Flexibiliteit Binnen de polikliniek moet zo flexibel mogelijk met ruimten worden omgesprongen. Er zijn daarin drie vormen van flexibiliteit. Ten eerste de gebruiksflexibiliteit. Dit houdt in dat specialismen ruimten delen met collega's van de eigen vakgroep of van een andere vakgroep. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn bij het multidisciplinaire spreekuur. Dit is een spreekuur van meerdere specialisten rond een bepaalde patiëntengroep. Dit zien we steeds vaker binnen het ziekenhuis. Dan is er nog de functionele flexibiliteit. Deze maakt het mogelijk om ruimten na verloop van tijd, zonder bouwkundige ingrepen, een andere functie te geven. Tot slot is er de tijdflexibiliteit. Dit houdt in dat de beschikbare capaciteit wordt vergroot door het langer gebruiken van een ruimte, bijvoorbeeld 's avonds en in het weekend.

11 11 Korte wetenswaardigheden De ruimten voor functie-onderzoeken en poliklinische behandelingen komen zo dicht mogelijk bij de spreekuurafdeling. Dat is gunstig voor het 'allesin-één-bezoek' concept. En voor de professionals zijn zo de lijnen het kortst. De afdeling radiologie blijft op haar huidige plek. Het röntgenarchief verdwijnt, omdat dit door de digitalisering overbodig is geworden. Naast het OK-complex is in februari 2005 een Operatief Dagcentrum in gebruik genomen. Hier kan op zeer efficiënte wijze een groot aantal kortdurende operaties worden verricht. De verloskamers moeten worden gemoderniseerd. Vloeroppervlak polikliniek groeit met 8 procent Elders in deze publicatie wordt uitgelegd dat het toegestane vloeroppervlak is gekoppeld aan de erkende beddencapaciteit. Doordat het Slingeland Ziekenhuis in 2015 minder bedden nodig denkt te hebben dan er erkend zijn, zijn er straks extra vierkante meters te verdelen. Die kunnen we benutten voor twee dingen. Ten eerste voor de extra ruimte die we denken nodig te hebben voor polikliniek en diagnostiek & behandeling. En ten tweede voor het ruimer opzetten van de verpleegafdelingen. Echter, een kanttekening is hier op zijn plaats. Het volgende is namelijk het geval. In 2015 zal het maximaal toegestane vloeroppervlak circa vierkante meter zijn. Het huidige maximaal toegestane vloeroppervlak is circa vierkante meter. In theorie kunnen we dus vierkante meter groeien. De praktijk is echter anders, want het werkelijke huidige vloeroppervlak ligt al op circa vierkante meter. Dat betekent dat we maar zo'n vierkante meter aan vloeroppervlak kunnen groeien tot Dat is circa 4 procent. Dat betekent dus ook dat de polikliniek qua vloeroppervlak slechts beperkt kan groeien. Maar naar verhouding wel meer dan de 4 procent groei van het totale ziekenhuis: namelijk 8 procent. Verder zal de ruimte in de poliklinieken efficiënter worden benut door flexibel ruimtegebruik.

12 12 Allerlei wetenswaardigheden Op deze drie achtereenvolgende pagina's een aantal wetenswaardigheden. Dat zijn onder meer: de werkgroepen, opleidingen, apotheek en laboratoria, parkeren, ICT en financiën. Zes werkgroepen Het basisprogramma huisvesting is tot stand gekomen door de inzet van zes werkgroepen. Elke werkgroep heeft zich over één thema gebogen, daarover een visie ontwikkeld en de gevolgen daarvan voor de huisvesting in kaart gebracht. De zes werkgroepen zijn: Klinische Capaciteit, Klinische Kwaliteit, Polikliniekconcept, Revalidatie & Fysiotherapie, Kantoren en Opleiding. Oppervlakte Het College bouw ziekenhuizen heeft geadviseerd om voor het berekenen van de toekomstige oppervlakte uit te gaan van de prognoses voor Toch heeft het Slingeland Ziekenhuis ervoor gekozen om verder vooruit te kijken en wel tot Dit onderbouwt beter de langetermijnvisie. Op basis van die visie groeit het Slingeland Ziekenhuis van de huidige circa vierkante meter vloeroppervlak naar circa vierkante meter in Inhaalslag Het is en blijft moeilijk om in de toekomst te kijken. Zo heeft de poliklinische adherentie in 2003 een relatief sterke stijging laten zien, als gevolg van een inhaalslag (de cijfers van 2004 zijn nog niet bekend). Die inhaalslag betrof met name de uitbreiding van specialistenplaatsen en het aantrekken van nieuwe specialismen. Deze beweging zal nog even aanhouden en dan afvlakken. Doortrekken van de huidige groeilijn naar 2015 zal waarschijnlijk 'te mooie' resultaten geven. Anderzijds denkt het Slingeland Ziekenhuis nog een aantal aspecten in zijn bedrijfsvoering te verbeteren, die ten goede kunnen komen aan zijn concurrentiepositie en daardoor aan de adherentie.

13 13 Meer opleiden Het Slingeland Ziekenhuis vindt opleiden belangrijk. Het verbetert de kwaliteit van zorg en het is een middel om specialisten aan te trekken. Ook voor de professionals in de verpleging en de paramedische vakken neemt het belang van de opleidingsfunctie toe. Opleiden via de computer (e-learning) zal toenemen. Momenteel is interne geneeskunde het enige specialisme dat een opleidingsfunctie heeft. In de periode tot 2015 zullen waarschijnlijk meer specialismen volgen. Op korte termijn zijn dat anesthesiologie en chirurgie. Aankomende medici krijgen eigen opleidingsruimten, die echter ook voor overdrachten en presentaties beschikbaar zijn. En buiten deze tijden misschien ook voor andere activiteiten. De opleidingsruimten voor verpleegkundigen en paramedici worden veelal hele of halve dagen achtereen gebruikt. Daardoor zijn deze ruimten minder geschikt voor deelgebruik. Bij deze opleidingsruimten komen werkplekken voor opleidingsfunctionarissen. Voor alle medewerkers bestaat de mogelijkheid om te leren werken met software-applicaties. Hiervoor worden cursussen georganiseerd. De ruimte hiervoor zal ook voor andere doeleinden gebruikt kunnen worden. Verder moeten er ook voldoende individuele (opleidings)werkplekken zijn, onder meer in de ziekenhuisbibliotheek. De opleidingsfuncties in het TEC komen dan vrij voor een andere bestemming. Apotheek en laboratoria De apotheek bevindt zich in bouwdeel N. De kans bestaat dat dit bouwdeel wordt gesloopt ten behoeve van de dubbele-kamstructuur (zie pagina 16). In dat geval moet de apotheek worden verplaatst. Het klinisch chemisch en hematologisch laboratorium (KCHL), het medisch microbiologisch laboratorium (MML) en het laboratorium van de apotheek zullen ruimtelijk worden samengevoegd. Hierdoor ontstaat ruimtewinst en het biedt voordelen voor samenwerking. De laboratoria gaan naar bouwdeel K, waar het KCHL zich al bevindt. Het MML gaat dus weg uit bouwdeel L, waar dan ruimte vrijkomt voor de poliklinieken. Het pathologisch anatomisch laboratorium is uitbesteed aan Ziekenhuis Rijnstate in Arnhem. Dit blijft voorlopig zo. Parkeren in het kort Het huidige aantal van 790 parkeerplaatsen wordt uitgebreid naar maximaal 1060 in Langs de bouwdelen L en G wordt in 2005 een parkeerstrook aangelegd voor 120 nieuwe parkeerplaatsen. Met name tijdens de bouw van het RGC voor GGNet zal er een knelpunt ontstaan. Dan verdwijnen tijdelijk zo'n 250 parkeerplaatsen voor het personeel. Dit wordt opgevangen door tijdelijke parkeerplaatsen in de nabijheid van het ziekenhuisterrein. In 2005 wordt de uitrit aan de Groenestraat opgeheven. In- en uitrit komen dan aan de Kruisbergseweg. Er is een vervoerplan dat personeel, bezoekers en patiënten moet stimuleren minder met de auto te komen. Het klinisch chemisch en hematologisch laboratorium, het medisch microbiologisch laboratorium en het laboratorium van de apotheek zullen ruimtelijk worden samengevoegd.

14 14 Meer wetenswaardigheden ICT wordt belangrijker Informatie- en communicatietechnologie (ICT) kan bijdragen aan forse verbeteringen in de ziekenhuiszorg. Daarom wil het Slingeland Ziekenhuis optimaal investeren in ICT. De verwachting is dan ook dat de afdeling informatisering & automatisering in de periode tot 2015 zal verdubbelen. Er zijn onder meer de volgende voornemens: Op ieder moment en vanaf iedere plek toegang tot informatie. Verbeteren van gegevensuitwisseling met de eerste lijn. Investeren in planning van werkzaamheden en patiëntenstromen. Invoering van het elektronisch patiëntendossier (EPD). Draadloos waar dat mogelijk is. Zoveel mogelijk applicaties zijn vanuit elke pc te benaderen en te bewerken. Testapparatuur wordt zoveel mogelijk aan de dossiersystemen gekoppeld. Dan kunnen meetresultaten meteen aan de patiënteninformatie worden toegevoegd. Mogelijkheden scheppen voor telewerken. ICT krijgt een duidelijke rol binnen opleidingen (onder meer e-learning). Er komen internetfaciliteiten voor patiënten, personeel en bezoekers. In ieder geval in de kliniek, maar misschien ook elders. Financiën Alle nieuwbouwactiviteiten worden gefinancierd vanuit extra bouwgelden. Daarnaast is voor renovatie gemiddeld twee miljoen euro per jaar beschikbaar. Voorbeelden van renovatie zijn: schuifplan polikliniek, uitbreiding IC, samenvoeging laboratoria, vervanging ICT-netwerken, koeling voor het hele ziekenhuis etc. Revalidatie en fysiotherapie Revalidatiegeneeskunde, poliklinische revalidatiebehandeling (PRB) en fysiotherapie zijn tot nu toe werkeenheden van één afdeling. Momenteel vallen ze onder de verantwoordelijkheid van het Slingeland Ziekenhuis. In 2005 komt de werkeenheid PRB organisatorisch en inhoudelijk onder verantwoordelijkheid van Groot Klimmendaal in Arnhem, een instelling voor revalidatie. PRB gebruikt geen normvierkantemeters in het Slingeland Ziekenhuis; die van Groot Klimmendaal zijn in het Slingeland Ziekenhuis opgenomen. Er zijn diverse ontwikkelingen binnen de revalidatie en fysiotherapie waar in de nabije toekomst rekening mee gehouden moet worden. Zo zal de afdeling revalidatie & fysiotherapie meer activiteiten voor kinderen gaan ontplooien. Dit wordt geïnitieerd door Groot Klimmendaal. Multidisciplinair overleg is sterk in opkomst. Zowel tussen arts en teamleden als tussen revalidatieartsen en andere specialisten. Begin 2004 heeft plastische chirurgie zijn intrede gedaan in het Slingeland Ziekenhuis. Dit specialisme genereert nieuwe activiteiten voor de afdeling. Zo zal er een handpolikliniek worden opgezet. Allerlei In het RGC (psychiatrisch centrum) dat voor GGNet op het ziekenhuisterrein wordt gebouwd, komt ruimte voor kinderopvang. Dit komt ook ten goede aan de medewerkers van het Slingeland Ziekenhuis. Gestreefd wordt naar minder vloeroppervlakte voor de werkplaatsen van de technische dienst.

15 De kantoren: flexibel gebruiken 15 Open structuur, maar geen kantoortuinen Op dit moment maken de kantoren zo'n 6 procent van het totaal aantal vierkante meters van het ziekenhuis uit. Het streven is om dit ook ongeveer zo te houden. Eventuele groei moet zoveel mogelijk worden opgevangen door flexibel gebruik. De verwachte groei van kantoorpersoneel wordt geschat op 5 procent. Het plan is om straks zoveel mogelijk kantoorfuncties in bouwdeel G onder te brengen. Dat betekent dat een groot aantal niet-patiëntgebonden en administratieve processen in bouwdeel G worden ondergebracht. Dat zijn: directie, P&O, secretariaat facilitaire dienstverlening, facilitair servicepunt (FSP), inkoop, staf beheerszaken, financiën & administratie, salarisadministratie, boekhouding, debiteurenbeheer, zorgadministratie, informatisering & automatisering (I&A), patiëntenadviesraad (PAR), de ondernemingsraad, en ondersteuning medische staf. Naast kantoren zullen ook enkele poliklinieken en opleiding in bouwdeel G worden gehuisvest. De poliklinieken zullen zich in ieder geval op de onderste twee van de vier bouwlagen bevinden, goed bereikbaar voor patiënten. Bouwdeel G wordt in de periode gesloopt en nieuw gebouwd. Het wordt korter, maar breder en hoger en zal aanzienlijk meer vierkante meters hebben dan het huidige bouwdeel G (beheersgebouw). Het plan is om straks zoveel mogelijk kantoorfuncties in bouwdeel G onder te brengen. Dit bouwdeel wordt in de periode gesloopt en nieuw gebouwd. Het wordt korter, maar breder en hoger. Inrichting Uitgangspunt voor de kantoorruimten is dat er binnen de beschikbare ruimte een aantrekkelijke werkomgeving wordt gecreëerd, die flexibel kan worden gebruikt. De kantoren worden niet alleen optimaal gebruikt, maar stralen ook sfeer en cultuur uit. Een sfeer waarin plaats is voor oud en nieuw, voor modern en traditioneel. Een kleurrijke, frisse omgeving, die transparantie combineert met warme kleuren en materialen. En die ruimtelijkheid combineert met gezelligheid en gemak. Ondanks de beperking in vierkante meters moet er een gevoel van ruimte ontstaan. Er moet zoveel mogelijk open ruimte zijn, zonder dat dit leidt tot kantoortuinen. De looproutes zijn meanderend (zie afbeelding), afdelingen krijgen hun eigen plek en de afgesloten ruimtes dienen als ruimteordenende elementen. De looproutes zijn meanderend.

16 16 De bouwplannen: uitgangspunten en voorwaarden Slim omgaan met de beperkte ruimte De ziekenhuiszorg verandert. De adherentie van het Slingeland Ziekenhuis groeit. De uitbreidingsmogelijkheden van het Slingeland Ziekenhuis zijn beperkt, maar voldoende om de toekomst aan te kunnen. Wel is er aan aantal knelpunten dat opgelost moet worden. Kortom, er moet iets gebeuren. Om de toekomst aan te kunnen, is een oplossingsrichting uitgewerkt. Deze kent een aantal uitgangspunten. Dat zijn: Het Slingeland Ziekenhuis blijft tenminste de komende 20 jaar op deze locatie. Gezien het geïnvesteerde vermogen, de marktwaarde en de vervangingskosten is een nieuwe locatie niet aan de orde. Er wordt zo goed mogelijk gebruikt gemaakt van het bestemmingsplan: maximale bouwhoogte en bebouwbaar oppervlak worden zoveel mogelijk benut. Het toekomstige ziekenhuis krijgt een zogeheten dubbele-kamstructuur. De bouwdelen C en L fungeren als hoofdverkeersader. De andere bouwdelen steken aan weerszijden als kampunten uit deze hoofdverkeersader. Dit is qua logistiek en bereikbaarheid het gunstigst. Door de beperkingen van het terrein en de bestaande bebouwing is de hoofdader van de kam geknikt. Polikliniek, kliniek en diagnostiek & behandeling worden herkenbaar geordend. Daarbij wordt rekening gehouden met de scheiding van de bezoekers en de diverse patiëntenstromen. Er komen twee duidelijke ingangen: één voor de poliklinieken en één voor de klinieken en de rest van het ziekenhuis. Zodra begonnen wordt met de sloop van verpleegvleugels (vanaf 2008) is er voldoende 'wisselruimte' voorhanden om de bouwwerkzaamheden en de ziekenhuiszorg door te laten gaan. Randvoorwaarden Voor de verbouwing van het Slingeland Ziekenhuis geldt een aantal randvoorwaarden: De wensen van het ziekenhuis zijn leidend voor het ontwerp, maar moeten vallen binnen de opmerkingen die zijn gemaakt door het College bouw ziekenhuizen (Cbz). Verbouwingen van nieuwe of pas gebouwde ruimten gebeuren met zoveel mogelijk terughoudendheid. Bij de bouwplannen wegen toekomstvastheid en flexibiliteit zwaarder dan de boekwaarde, mits verantwoord. Recent verbouwde afdelingen die hun definitieve vorm en omvang hebben bereikt, worden niet meer aangepast. Dat zijn de CCU, CSA, OK, Spoedeisende Hulp, Operatief Dagcentrum en dialyseafdeling. De totale verbouwing moet binnen de financiële randvoorwaarden blijven, en moet passen binnen het kader van Wet Ziekenhuis Voorzieningen (WZV). De gebouwen moeten voldoen aan de eisen die worden gesteld in het belang van minder-validen en slechtzienden. De revalidatieafdeling wordt in samenspraak met Groot Klimmendaal gepland. Gestreefd wordt naar één of ten hoogste twee verhuisbewegingen per onderdeel. Tijdens de bouwactiviteiten liever een tijdelijke overschrijding van het genormeerde oppervlak dan tijdelijke huisvesting. Want tijdelijke huisvesting is een erg dure oplossing. Drie fasen De oplossingsrichting is verdeeld in drie fasen: Fase 0: 2004 t/m 2007 Fase 1: 2007 t/m 2011 Fase 2: 2011 t/m 2015 Op de volgende pagina's worden deze fasen besproken.

17 Fase 0 ( ) 17 Fase 0 overlapt voor een deel tranche 1 van het vorige langetermijnhuisvestingsplan, dat in 2002 gepubliceerd is. Een aantal projecten hiervan is momenteel in voorbereiding of in uitvoering. In fase 0 gebeurt het volgende: Project 1 ( ) Het realiseren van een RGC, met daarin een parkeergarage. In- en uitgang voor het verkeer komen bij elkaar aan de Kruisbergseweg. Herstructurering van het parkeerterrein. Realiseren van voldoende tijdelijke parkeercapaciteit, buiten het ziekenhuisterrein. Project 2 ( ) Herstructureren van de bestaande poliklinieken en functie-afdelingen in de bouwdelen L, K, E en F. Dit is gedeeltelijk al uitgevoerd. Het klinisch chemisch en hematologisch laboratorium, het medisch microbiologisch laboratorium en het laboratorium van de apotheek komen bij elkaar in bouwdeel K. Project 3 (2006) Bouwdeel G (beheersgebouw) wordt in twee fasen ontruimd, omdat sloop en nieuwbouw ook in twee fasen gebeurt (zie fase 1). Als eerste worden ontruimd: oogheelkunde, misschien een gedeelte kaakchirurgie, piketkamers en een gedeelte van bestuur en directie. Deze worden ondergebracht in een tijdelijke huisvesting binnen of (indien noodzakelijk) buiten het ziekenhuis. Figuur 1. De eindsituatie van fase 0, inclusief RGC.

18 18 Fase 1 ( ) Project 1 ( ) Sloop en nieuwbouw bouwdeel G deel 1. Na oplevering deel 1: inhuizen van poliklinieken (uit F, E en A) en een gedeelte van opleiding en kantoren. Ontruimen bouwdeel G deel 2 (naar bouwdeel F). Sloop en nieuwbouw bouwdeel G deel 2. Na oplevering deel 2: inhuizen fysiotherapie en revalidatie, rest kantoren en opleiding. Het nieuwe bouwdeel G zal korter zijn dan het bestaande bouwdeel, maar wel breder en hoger. Daardoor heeft het aanzienlijk meer vloeroppervlak. Voorbereiding volgende fase: begane grond van bouwdeel A (A0) wordt weer kliniek. De bedden van de afdelingen F1 en F2 worden via een nieuw te ontwikkelen beddenverdeelplan ingepast, gebruikmakend van de nieuwe afdeling A0. Project 2 ( ) Sloop bouwdelen E en F. Nieuwbouw bouwdeel E. Bouwdeel F wordt niet herbouwd. In de huidige situatie fungeert de eerste etage van bouwdeel E als loopbrug naar bouwdeel F. Dat is in feite inefficiënt gebruik van ruimte. Als bouwdeel F wordt gesloopt en niet herbouwd, is die loopbrug niet meer nodig. Inhuizing bouwdeel E: dagverpleging, kraamafdeling, kinderverpleging, polikliniek kindergeneeskunde en backoffice poliklinieken. Figuur 2. De gefaseerde sloop en nieuwbouw van bouwdeel G. Figuur 3. De eindsituatie van fase 1, met nieuwbouw van bouwdeel E. Figuur 3. De eindsituatie van fase 1, met nieuwbouw van bouwdeel E.

19 Fase 2 ( 2011 en later ) 19 Hoe verder na 2011? De activiteiten in fase 0 en fase 1 bieden verschillende keuzemogelijkheden voor verdere ontwikkeling: Sloop en nieuwbouw van bouwdelen A en B. Uitdunnen van de bestaande verpleegvleugels om zo een gelijke verdeling te krijgen tussen één- en meerpersoonskamers. Sloop of herontwikkeling van bouwdeel N. De eerste optie (sloop en nieuwbouw bouwdelen A en B) gecombineerd met de sloop van bouwdeel N heeft de voorkeur. Het komt ten goede aan de klinische kwaliteit en aan de dubbele-kamstructuur. Na nieuwbouw van bouwdelen A en B is bouwdeel N overbodig. Echter, bouwdeel N is een struikelpunt. Want probleem is dat bouwdeel N uit financieel oogpunt te jong is voor sloop. Een mogelijkheid kan dan zijn om bouwdeel N aan te houden voor niet-noodzakelijke activiteiten of verhuur aan derden. Maar dan ontstaat een aanmerkelijke overschrijding van de maximaal toegestane bebouwbare oppervlakte, zoals aangegeven in het bestemmingsplan. Hierover moet de komende jaren dus goed worden nagedacht. Figuur 4. De meest gewenste eindsituatie, dus zonder bouwdeel N.

20 Slingeland Ziekenhuis Doetinchem Kruisbergseweg 25 Postbus AD Doetinchem Telefoon (0314)