IEDEREEN KAN SCOREN!

Transcriptie

1 IEDEREEN KAN SCOREN! MILIEUZORG BIJ (OP)SPOREENEMENEN

2

3 IEDEREEN KAN SCOREN! MILIEUZORG BIJ (OP)SPOREENEMENEN

4 1 Geluid en Geluidshinder Inhoud Inleiding 1 Milieuzorg 2 1 Afval Afvalpreventie Afvalmanagement 11 2 Mobiliteit erkeersstromen Bewegwijzering oetgangers Fietsers, brommers en scooters Gemotoriseerd verkeer Openbaar ervoer 15 3 Bodem & Groen Indeling lokatie Regen erkeer Bomen en struiken Zwerfvuil Bezoekers Bodembeschermende maatregelen 17 4 Geluid & Geluidshinder Geluidsnormen Lokatie Omroepinstallatie Geluidsinstallatie voor muziek Programma Omwonenden Klachtenlijn Medewerkers 21 5 Energie Energievoorziening Energiebesparing 22 6 Water Watervoorziening Waterbesparing Sanitaire voorzieningen 23 1 Geluid en Geluidshinder 7 Financieel Begroting milieuzorg Financiering milieuzorg Sponsors 26 8 Evaluatie 27 Checklist Milieuzorg 28 Legenda theoriekader praktijkkader

5 Inleiding INLEIDING oor u ligt het handboek Milieuzorg op (top)sportevenementen. Milieu en sport hebben een aantal raakvlakken met elkaar. Het is prettiger sporten in een schoon en gezond milieu en een schoon milieu nodigt dus ook meer uit om te gaan sporten. Daarnaast dient bij het beoefenen van sport rekening te worden gehouden met bestaande milieuregelgeving en kan de sportsector bijdragen aan het behalen van milieudoelstellingen van de overheid. Op 1 oktober 1998 is een milieubeleid specifiek voor de sport in werking getreden. Hierna heeft de sportsector het als taak opgevat om een eigen verantwoordelijkheid te nemen en initiatief te tonen bij de uitvoering van een goed milieubeleid. Sportevenementen nemen binnen de combinatie milieu en sport een aparte plaats in door hun tijdelijke karakter. Dit laatste was voor het NOC*NSF een belangrijke reden om stichting Louis d Eco, specialist in milieuzorg bij evenementen, dit handboek op te laten stellen voor hun leden. Milieuzorg is een zaak van iedereen en elke sportbond zal dan ook zijn steentje kunnen bijdragen aan een beter milieu. Uiteraard is de mate van dit steentje grotendeels afhankelijk van de soort sport, het bezoekersaantal en andere zaken die per sportevenement verschillen. Dit handboek laat zien wat u als sportbond kunt doen en geeft een algemeen overzicht van milieu-items die een rol kunnen spelen bij de organisatie van een sportevenement en de maatregelen die mogelijk zijn om de milieubelasting van het evenement te verkleinen. Hierdoor is het mogelijk dat niet alle milieumaatregelen die vermeld zijn van toepassing zijn of haalbaar zijn bij de sportevenementen die uw sportbond organiseert of laat organiseren. Inleiding Daarnaast geeft dit handboek de resultaten weer van een inventarisatieonderzoekje dat als doel had om inzicht te krijgen in de milieuzorg-activiteiten bij (top)sportevenementen, die door de bij de NOC*NSF aangesloten sportbonden worden georganiseerd. Wij hopen dat dit handboek kan bijdragen aan een praktische benadering van het onderwerp milieuzorg bij sportevenementen en dat u enthousiast met dit onderwerp aan de slag zult gaan zonder daarbij het gevoel te hebben dat het milieu iets is wat ver van ons afstaat en waar u zelf nauwelijks invloed op kan uitoefenen. Ecokit-programma Een voorbeeld van eigen verantwoordelijkheid en initiatief van de sportsector bij de uitvoering van een goed milieubeleid is het project Sportief voor het milieu is ook sparen voor je club. Binnen dit project is de Ecokit ontwikkeld. Hiermee krijgen sportverenigingen de beschikking over informatiebladen en energiebesparende producten. Convenant energie en milieu Sport- en recreatieaccommodaties kunnen een flinke bijdrage leveren aan de beperking van de belasting van het milieu. Om ze daarbij te helpen is door de ministeries van EZ, ROM en WS, samen met de NOC*NSF, LC, RECRON en KN het initiatief genomen voor het Convenant energie en milieu zwembaden, sporthallen en kunstijsbanen. Sport- en recreatieaccomodaties die toegetreden zijn tot dit convenant hebben zich verplicht om zich in te spannen om de milieuvervuiling te verminderen, klimaatverandering tegen te gaan en te besparen op primaire grondstoffen. oor meer informatie: of de helpdesk, telefoonnummer: sportclubs in actie tegen zwerfvuil Ruim 9000 sportclubs met een eigen accommodatie hebben in het kader van een grootscheepse actie van stichting Nederland Schoon, in samenwerking met het NOC*NSF, een zwerfafvalpakket gekregen. Het doel van de actie is sportclubs en verenigingen actief te ondersteunen bij de aanpak van zwerfafval. Uit een enquête van stichting Nederland Schoon bleek dat bij vrijwel alle sportclubs zwerfafval een probleem is. Het zwerfafvalpakket bevat onder andere de speciale Nederland Schoon afvalbak en verschillende voorlichtingsmaterialen. oor meer informatie: 1

6 Milieuzorg MILIEUZORG Milieuzorg is in toenemende mate belangrijk bij het organiseren van een sportevenement. Enerzijds is dit van belang omdat de regelgeving op dit gebied toeneemt, anderzijds kan met veel milieumaatregelen geld bespaard worden. Iedere organisator die daadwerkelijk kan laten zien dat hij rekening houdt met het milieu, kan ook op steun en sympathie van zowel de deelnemers en bezoekers als de overheid rekenen. Ook bij het werven van sponsors of subsidie kan actieve inzet voor milieuzorg de bereidheid tot sponsoring of subsidiering vergroten. Milieuzorg op sportevenementen omvat in grote lijnen maatregelen op het gebied van afvalmanagement, mobiliteit (verkeers- en vervoersmanagement), bodem- en groenbescherming, geluid, energiebesparing, waterbesparing en sanitaire voorzieningen. In de handleiding voor de organisator zijn per milieu-item de maatregelen uitgewerkt. 1 Milieubeleidsverklaring Milieuzorg kan alleen werken als de hoogste leiding van de organisatie een duidelijke visie heeft ten aanzien van het belang en de plaats van milieuzorg in de totale organisatie c.q. bedrijfsvoering. Ook is het belangrijk dat deze visie in alle geledingen en op alle niveaus in de organisatie bekend is. Het besef van het belang van milieuzorg moet in de totale organisatie, inclusief alle partijen die extern worden ingeschakeld, aanwezig zijn of worden gestimuleerd. Door het ondertekenen van een milieubeleidsverklaring en de verspreiding hiervan kan dit bereikt worden. De milieubeleidsverklaring is een intentieverklaring van de hoogste leiding van de organisatie van een sportevenement, waarin het belang van milieuzorg wordt onderkend en de visie ten aanzien van milieu wordt beschreven. Een milieubeleidsverklaring is een instrument dat zowel intern als extern voordelen biedt. Binnen de organisatie maakt de milieubeleidsverklaring iedereen bekend met het belang van milieuzorg, waardoor slechts de manier van uitvoering en niet het onderwerp op zich tot discussie kan leiden. Extern kan de milieubeleidsverklaring gebruikt worden om te laten zien dat de organisatie belang hecht aan milieuzorg. Dit kan bijvoorbeeld vergunningverlening door de overheid vergemakkelijken, potentiële sponsors over de streep trekken of klachten van omwonenden beperken. 2 Milieuregelgeving De organisator van een sportevenement dient sowieso te voldoen aan alle voor het sportevenement relevante milieuregelgeving. Bij het organiseren van een sportevenement kan verschillende regelgeving met betrekking tot milieu van toepassing zijn. oor permanente lokaties die binnen een zekere begrenzing plaatsvinden (bijvoorbeeld sportvelden, sporthallen, stadions), geldt vaak de Wet milieubeheer waarbij in sommige gevallen (bijvoorbeeld stadions) een vergunningplicht geldt, maar in de meeste gevallen kan worden volstaan met een melding en het voldoen aan de algemene voorschriften van het Besluit horeca, sport- en recreatieinrichtingen. Is een lokatie voor een sportevenement (deels) niet permanent of vindt het sportevenement (deels) buiten een permanente lokatie plaats, zoals bijvoorbeeld een marathon, dan is voor de gemeente de AP/evenementenvergunning het belangrijkste middel om ervoor te zorgen dat alles ordelijk, zonder overlast en milieuvriendelijk verloopt. Doordat binnen gemeenten vaak gebruik wordt gemaakt van een standaard-evenementenvergunning kan verwarring ontstaan omtrent vergunningsvoorwaarden die niet van toepassing zijn en onduidelijkheid over welke vergunningsvoorwaarden wel van toepassing zijn. Omdat elk (sport)evenement anders is, is het beter om per evenement een vergunning op maat op te maken. Dit opent ook de mogelijkheid om, afhankelijk van de houding van de organisator ten aanzien van milieuzorg, te kiezen voor doelvoorschriften of middelvoorschriften. aak staan in evenementenvergunningen ook onduidelijke of subjectieve voorwaarden die bij klachten tot veel narigheid kunnen leiden. oorwaarden zoals: u mag geen geluidsoverlast veroorzaken, u moet omwonenden informeren, u moet voor voldoende containers zorgen, etc. kunnen achteraf tot veel problemen leiden en moeten bij voorkeur worden omgezet in duidelijke voorwaarden met normen. Overleg hierover met de gemeente en vraag om duidelijke, objectieve normen. Het is verstandig om zelf met reële en haalbare voorstellen te komen, die gebaseerd zijn op praktijkervaringen. Bij gemotoriseerde sportevenementen kan naast bovengenoemde regelgeving ook nog het Besluit geluidproduktie sportmotoren van toepassing zijn. 3 Milieuzorgsysteem Wanneer binnen de organisatie een samenhangend geheel van beleidsmatige, organisatorische en administratieve maatregelen gericht is op het uitvoeren van milieuzorg, spreekt men van een milieuzorgsysteem. Dit omvat het opstellen van regelingen, taken, bevoegdheden, verantwoordelijkheden, procedures, instructies en voorschriften en de personele, administratieve en financiële voorzieningen voor het uitvoeren van milieuzorg. Bij het ontwerpen van een milieuzorgsysteem wordt veel aandacht besteed aan de organisatorische, personele en administratieve milieuvoorzieningen; de integratie van de milieuzorg. Dit gebeurt door het opnemen van de milieuzorgaspecten in de bedrijfsvoering door deze te verwerken in belangrijke en relevante taakomschrijvingen, instructies voor het huren of kopen van materialen, producten, catering en logistiek. 2

7 3 Milieuzorg Door interne voorlichting en scholing wordt draagvlak gecreëerd, het bewustwordingsproces gestimuleerd en worden de milieuverantwoordelijken van de juiste kennis voorzien. ia metingen, registratie en evaluatie worden de milieubelasting en de werking van het systeem gecontroleerd. Dit kan vervolgens leiden tot een aanvulling op of een bijstelling van het systeem. Het opzetten en onderhouden van een compleet milieuzorgsysteem vergt veel van een organisatie en is niet altijd haalbaar. aak is het beter om milieuzorg in eerste instantie praktisch aan te pakken en op basis van ervaring een groeiproces te doorlopen dat uiteindelijk uitkomt op een milieuzorgsysteem. De resultaten van een beperkt milieuonderzoek, ofwel een milieuscan, kunnen een goed uitgangspunt vormen om vooral praktische verbeteringen door te voeren. 4 Certificering De kroon op al het werk in het kader van het opzetten van een compleet milieuzorgsysteem kan worden gezet door het milieuzorgsysteem te laten certificeren. Dat wil zeggen dat een onafhankelijke en erkende deskundige het milieuzorgsysteem aan een bepaalde norm toetst. Dit betekent uiteraard niet dat men klaar is met het onderwerp milieuzorg. In tegendeel, het betekent zelfs dat milieuzorg structureel onderdeel uitmaakt van de bedrijfsvoering en dat er continu verbeteringen van de milieuprestaties worden nagestreefd. Certificering kan een aantal voordelen bieden, zoals een verbeterd milieu-imago, een sterkere concurrentiepositie ten opzichte van sponsors, subsidiegevers, e.d. en een meer ontspannen verhouding met de vergunningverlener. Momenteel bestaan er nog geen officiële normen voor de certificering van sportevenementen, maar de verwachting is dat certificering in de toekomst een belangrijkere rol zal gaan spelen. Onder andere vanuit de ministeries van ROM en EZ wordt hier waarde aan gehecht. Een mogelijke normering zal kunnen ontstaan uit de Milieubarometer, een norm die momenteel voor campings, bungalowparken, groepsaccommodaties, hotels en restaurants wordt gebruikt. oor evenementen zijn binnen dit certificeringskader reeds conceptnormen opgesteld, die in 2004 en 2005 via een pilot-project bij 20 evenementen (waaronder enkele sportevenementen) zullen worden getest. Na een grondige evaluatie zullen de normen definitief worden vastgesteld en zal certificering volgens de bronzen, zilveren en gouden stap van de Milieubarometer voor alle evenementen mogelijk zijn. Naast de Milieubarometer wordt er, in het kader van het LIFE-programma van de EU, op dit moment door specialisten uit een achttal landen gewerkt aan een eerste voorstel dat op termijn moet leiden tot richtlijnen en criteria voor milieuzorg bij evenementen op Europees niveau. oor zover de inhoud van het nog uit te brengen document bij ons bekend is, is deze geïntegreerd in deze handleiding. 5 Sportbonden en milieuzorg bij topsportevenementen De feitelijke organisatie van een topsportevenement, als een EK of een WK, is niet altijd in handen van de sportbond. aak gebeurt dit door een aangesloten vereniging of een organisatiebureau. Dat wil niet zeggen dat de sportbond daarmee geen invloed heeft op milieurelevante zaken. De eindverantwoordelijkheid voor het topsportevenement ligt bij de sportbond. Net als dat er aan de feitelijke organisatie financiële en organisatorische eisen kunnen worden gesteld, kunnen er ook eisen en/of richtlijnen op het gebied van milieuzorg worden gesteld. Door het ondertekenen van een milieubeleidsverklaring kan de sportbond zijn visie op milieuzorg zowel intern als extern duidelijk maken. De volgende stap is om deze visie uit te dragen en mee te nemen bij de keuze voor een organisatiebureau of vereniging. Een organisatiebureau of vereniging kan dit vervolgens ook doen bij zaken die zij uitbesteden aan derden, zoals bijvoorbeeld de catering. Ook de keuze van de lokatie of accommodatie waar het evenement gaat plaatsvinden kan een doorslaggevende rol spelen. De sportbond kan hierbij letten op de aanwezigheid van voorzieningen, de bereikbaarheid, de mogelijke geluidsoverlast en of de accommodatie een milieuvriendelijke bedrijfsvoering heeft. Dit laatste kan onder meer blijken uit het al dan niet aangesloten zijn bij het Convenant Energie en Milieu voor zwembaden, sporthallen en kunstijsbanen. Bedrijfsinterne Milieuzorg Als service voor haar leden heeft het Watersportverbond samen met de bracheorganisatie HISWA een werkboek opgesteld over bedrijfsinterne milieuzorg. Leden (jachthavens) kunnen dat aanschaffen. In het werkboek staan praktische tips en checklisten met betrekking tot milieu- en arbo-onderwerpen. In de praktijk bleek echter dat slechts de helft van de leden het werkboek ook daadwerkelijk aanschafte, en het is de vraag of zij er ook allemaal serieus werk van maakten. We weten dat sommige leden heel actief zijn op dit gebied, maar bij anderen vermoeden we dat de boeken gewoon in de boekenkast staan en ze niet worden gebruikt. oen zijn we verder gaan denken en sinds 2004 zijn we begonnen met implementatie op lokatie. We hebben een adviesbureau ingehuurd dat ter plekke advies geeft en helpt om een actieplan op te stellen. Dit advies wordt deels door de jachthavens zelf betaald en deels wordt het gesubsidieerd. Het Watersportverbond regelt de subsidieaanvragen. ot nu toe hebben er 20 jachthavens meegedaan en de reacties zijn bijzonder positief. Dit jaar komen er nog 35 jachthavens bij. Leden lijken na zo n persoonlijk advies meer bereid tot uitvoering van milieu- en arbo maatregelen.

8 Milieuzorg Inventarisatie vragenlijst sportbonden Stichting Louis d Eco heeft in opdracht van NOC*NSF een inventarisatie aan de hand van een enquête uitgevoerd bij 78 sportbonden in Nederland over milieuzorg bij (top)sportevenementen. ien van de sportbonden die aangaven dat milieuzorg een belangrijk onderdeel was van de organisatie zijn vervolgens nagebeld voor een diepteinterview. De uitkomsten van de enquête waren als volgt: Ruim 73% (57) van de sportbonden gaven aan dat de hoogste leiding van hun organisatie geen milieubeleidsverklaring heeft ondertekend. 2,7% (2 sportbonden) had dat wel en bij 24,4% (19) van de sportbonden was dit onbekend dan wel niet van toepassing. Bij de vraag: In welke mate speelt milieuzorg een rol bij uw organisatie? gaf 11,5% (9) van de sportbonden aan dat milieuzorg volledig was geïntegreerd in de organisatie. 2,6% (2) gaf aan dat hun organisatie op het gebied van milieuzorg verder ging dan wettelijk verplicht is. 39,7% (31) kruisten aan dat de organisatie doet wat wettelijk van hen verwacht werd en 23,1% (18) was de mening toegedaan dat milieuzorg geen rol speelde bij de organisatie. Overigens was bij 23,1% (18) van de sportbonden dit onderwerp onbekend dan wel niet van toepassing. Bij de volgende twee vragen waren meerdere antwoorden mogelijk: Welke van de volgende milieuonderwerpen zouden volgens u een rol kunnen spelen bij sportevenementen die door uw organisatie worden georganiseerd? Oftewel: wat speelt een rol? En: aan welke milieuonderwerpen wordt aandacht besteed bij de organisatie van een sportevenement? Oftewel: welke maatregelen neemt u? Wat speelt Welke maatregelen een rol? neemt u? Afvalpreventie 47,4% 41,0% Afvalinzameling 51,3% 50,0% Mobiliteit 29,5% 26,9% Bodem en groenbescherming 20,5% 17,9% Geluidshinder 26,9% 28,2% Energiebesparing 25,6% 23,1% Waterbesparing 20,5% 21,8% Sanitaire voorzieningen 33,3% 33,3% Onbekend of n.v.t. 34,6% 38,5% (tabel antwoorden) Uit de tabel met antwoorden valt iets vreemds op: namelijk dat op het gebied van geluidshinder en waterbesparing het percentage lager is bij de eerste vraag en hoger bij de tweede vraag. Deze sportbonden geven dus aan dat ze bepaalde onderwerpen geen rol vinden spelen bij sportevenementen, maar er wel iets aan doen. Het kan zijn dat de vraagstelling niet door iedereen begrepen werd. Ook is het percentage bij afvalpreventie behoorlijk hoog, terwijl uit de interviews bleek dat mensen daarbij dachten aan het neerzetten van een afvalbak. Afvalpreventie gaat echter over het voorkomen van afval. Het neerzetten van afvalbakken gaat over de afvalinzameling. Dus wederom gaat het hierbij misschien om een vertekend beeld. Maakt uw organisatie gebruik van Milieuplannen, -handleidingen en/of checklisten bij de organisatie van sportevenementen? an de 78 sportbonden zegt 10,3% (8) wel gebruik te maken van een handleiding over milieuzorg bij sportevenementen, bij 23,1% (18) is dit onbekend of niet van toepassing en de overgrote meerderheid (66,6%, oftewel 52 sportbonden) geeft aan geen gebruik te maken van milieuplannen, handleidingen, checklisten of iets van dien aard. Conclusies naar aanleiding van inventarisatie en interviews Uit de interviews bleek dat milieuzorg bij topsportevenementen veel verder gaat dan de meeste bonden denken. eelal wordt gedacht dat door het neerzetten van voldoende afvalbakken en door het schoonmaken van het evenemententerrein voldaan wordt aan milieuzorg. Slechts 10,3% van de sportbonden hebben iets opgeschreven over milieumaatregelen in de vorm van een milieuplan of checklist bij de organisatie van een sportevenement. Opvallend, want 14,1% geeft aan dat de organisatie meer doet aan milieuzorg dan wettelijk verplicht is, of zelfs dat milieuzorg volledig is geïntegreerd in de organisatie. och hebben niet al deze mensen daarover iets op papier staan. Laat staan dat de bonden die aangaven te doen wat wettelijk verplicht is (39,7%) daar iets over hebben opgeschreven. Eventuele milieumaatregelen worden dus door het overgrote deel ad hoc en tamelijk willekeurig ingezet. Gelukkig zijn er positieve uitzonderingen, zoals de Koninklijke Nederlandse Motorsport ereniging (KNM), die een uitgebreid handboek hebben opgesteld op het gebied van milieuzorg bij evenementen. Al in het begin van de jaren tachtig is de KNM zich gaan bezighouden met de bescherming van het milieu door de instelling van een speciale commissie. Ging het in het begin nog vooral om een defensieve houding, om klachten en een negatief imago van de motorsport te verminderen, later stelde de KNM zich pro-actief op, waarbij ze met de aanbevelingen in hun handboek veel verder gaan dan wettelijk noodzakelijk. Ook heeft de KNM een milieufunctionaris aangesteld, net als de Koninklijke Nederlandse Autosport Federatie (KNAF) overigens, om het milieubeleid te coördineren en organisatoren bij te staan. 4

9 5 Milieuzorg Echter, veel bonden geven aan dat de praktische uitvoering van een topsportevenement in handen ligt van verenigingen of wordt uitgevoerd door een projectorganisatie en dat zij dus niet veel te maken hebben met milieuzorg. Zo denken organisatoren op hun beurt vaak weer dat milieuzorg een zaak is van de verhuurder van de sportzaal, of van de cateraar die wordt ingehuurd. Niets is minder waar: juist door de opdrachtgever kunnen er specifieke eisen of wensen op het gebied van milieuzorg worden opgenomen in de vast te leggen afspraken. Zo zouden milieumaatregelen een van de voorwaarden kunnen zijn bij het maken van de keuze voor de vereniging die het evenement gaat organiseren. Ook zou je bijvoorbeeld in een contract met een cateraar kunnen opnemen dat er alleen gebruik gemaakt wordt van grootverpakkingen en zou er gebruik gemaakt kunnen worden van Eco-glazen. Er wordt te vaak als vanzelfsprekend van uit gegaan dat ingehuurd materieel wel milieuvriendelijk is. an mobiele toiletten wordt bijvoorbeeld vaak gedacht dat deze milieutechnisch wel in orde zijn. aak is het ook misleidend wanneer er op staat dat het om Eco-toiletten gaat. Helaas zijn deze chemische toiletten helemaal niet goed voor het milieu, want het gaat nog altijd om chemische stoffen die later weer verwerkt moeten worden. Een veel milieuvriendelijker alternatief zijn de toiletwagens die aangesloten kunnen worden op de bestaande riolering. Dat milieuzorg niet alleen gaat over afvalinzameling, maar ook over het oproepen van bezoekers om met het openbaar vervoer te komen, of het actief tegengaan van flyeren om daarmee de hoeveelheid zwerfafval in te perken, opent velen de ogen. De wil om intensiever met milieuzorg om te gaan, lijkt er in ieder geval wel te zijn: Alle geïnterviewden geven aan dat ze wel interesse hebben om een milieubeleidsverklaring te tekenen. oorbeeld milieubeleidsverklaring INENIEERKLARING MILIEUZORG Milieuzorg is een zaak voor iedereen. Iedereen zal zijn eigen verantwoordelijkheid op milieugebied moeten nemen. Dit geldt ook voor ons, (naam van de organisatie), en de sportevenementen die door ons worden georganiseerd. Door deze intentieverklaring willen wij aan derden duidelijk maken dat wij reeds veel zorg aan het milieu besteden en naar vermogen willen werken aan het verder terugdringen van de milieubelasting. (Naam van de organisatie) ziet het als één van haar taken om als organisator van sportevenementen ook op milieugebied zoveel mogelijk een vooruitstrevende functie te vervullen. Wij doen dit op de volgende manieren: 1. Integreren van milieuzorg in de organisatie in de vorm van een milieuzorgsysteem; 2. Stimuleren van organisatoren van deelactiviteiten om nog meer aandacht aan het milieu te besteden; 3. Op dezelfde manier stimuleren en inlichten van toeleveranciers, exploitanten, medewerkers en andere betrokkenen; 4. Samenwerken met de meest betrokken gemeentelijke diensten en bedrijven om milieuzorg mogelijk te maken; 5. Externe milieuvoorlichting aan met name pers en publiek. De kosten om deze taken uit te voeren zullen door (naam van de organisatie) zelf worden gedragen. Gerealiseerde besparingen of opbrengsten komen ten goede aan de verbetering van milieuzorg bij (naam van het sportevenement). Doelstellingen milieuzorg 1. Het handhaven van een acceptabel geluidsniveau richting omwonenden; 2. Het beperken van het ruimtebeslag door auto's van bezoekers (files en parkeren) en een toename van het gebruik van milieuvriendelijker vervoer; 3. Het voorkomen van afval; 4. Het zoveel mogelijk gescheiden aanbieden van afval; 5. Het zoveel mogelijk gebruiken van duurzame en milieuvriendelijke materialen bij de catering (ook de hapjes en drankjes zelf), toiletten, drukwerk, e.d.; 6. Het beperken van de CO 2 uitstoot door energieopwekking en verkeer; 7. Het voorkomen van schade en vervuiling aan gebouwen, bodem, water en groen door mensenmassa's, opstallen, urine, afvalwater, zwerfafval, transport en parkeren, e.d.; 8. Het verminderen van luchtvervuiling en stankoverlast van verkeer en eventueel van aggregaten, baken braadinrichtingen, e.d.; 9. Het tegengaan van verspilling van water en sterke verontreiniging van afvalwater door oliën, vetten, reinigingsmiddelen, e.d. Namens (naam van de organisatie): Datum:

10 PRAKISCHE HANDLEIDING OOR DE ORGANISAOR Deze handleiding biedt u een praktische aanpak van milieuzorg bij uw (top)sportevenementen indien uw sportbond zelf de organisatie verzorgt van topsportevenementen. Indien u de organisatie uitbesteedt aan een organisatiebureau of vereniging: dan kunt u de handleiding gebruiken om eisen of richtlijnen op te stellen of kan de handleiding de organisator een praktische aanpak bieden. MILIEUPLAN In dit handboek komen de diverse milieuonderwerpen aan de orde die van belang (kunnen) zijn bij het organiseren van een sportevenement. Per onderwerp wordt aangegeven waar de organisator rekening mee dient te houden en worden adviezen gegeven om de milieubelasting terug te dringen. Aangezien er meerdere onderwerpen en soms voor verschillende onderwerpen meerdere plannen kunnen spelen, is het raadzaam deze plannen op te nemen in een integraal milieuplan. In onderstaand schema staat aangegeven hoe zo n plan kan zijn opgebouwd: afvalpreventie Afvalplan afvalmanagement plaatsingsplan vervoersplan Mobiliteitsplan verkeerscirculatieplan parkeerplan afzettingsplan groenbescherming Groenplan bodembescherming slechtweerscenario Milieuplan Geluidsplan verwachte geluidsomstandigheden overlastbeperking energievoorzieningen Energieplan elektriciteitsplan energiebesparing veiligheid watervoorziening Waterplan waterbesparing plaatsingsplan toiletten In een milieuplan wordt concreet aangegeven welke milieumaatregelen en andere milieuacties genomen zullen worden. Het betreft hier een begrotings- en planningsactiviteit die moet worden geïntegreerd in de bestaande begroting en planning. Door het opstellen van een milieuplan krijgt milieuzorg een volwaardige plaats in de organisatie en worden voldoende tijd, menskracht en financiële middelen ingepland. 6

11 1 AFAL Afval Bij veel sportevenementen ontstaan forse bergen afval: -afval dat vrijkomt bij het nuttigen van drankjes -afval dat vrijkomt bij de consumptie van snacks en andere etenswaren -afval dat vrijkomt bij promotionele activiteiten In een afvalplan geeft de organisator in samenwerking met de reinigingsdienst c.q. de afvalverwerker aan hoe hij het afvalprobleem, d.m.v. afvalpreventie, afvalmanagement en afvalscheiding, aanpakt. 1.1 Afvalpreventie 1 Afval Het voorkomen van afval loont de moeite. Afval kost geld, veel geld. Eerst wordt afval ingekocht in de vorm van allerlei wegwerpmaterialen, verpakkingen, flyers en programmablaadjes. Een tweede kostenpost in verband met afval is het inhuren van afvalbakken en containers. Het opruimen en het schoonmaken van de lokatie betekent dat afval voor de derde maal geld kost. enslotte levert het afvoeren en verwerken van afval voor de vierde maal een vaak aanzienlijke kostenpost op. Door al bij de eerste voorbereidingen van het sportevenement prioriteit te geven aan afvalpreventie en door het nemen van enkele simpele maatregelen kan veel afval worden voorkomen. Dit kan het milieu-imago van het sportevenement, de betrokken sportbond en de gemeente waar het wordt gehouden, aanzienlijk verbeteren, maar ook veel geld besparen. Deelnemers, bezoekers, sponsors, subsidiegevers en overheden stellen een schoon sportevenement zeer op prijs. Niemand vindt het uiteindelijk leuk of prettig om een sportevenement te bezoeken, waarbij de lokatie het karakter heeft van een vuilnisbelt. Milieucoördinator Omdat een organisator vaak veel zaken tegelijkertijd moet regelen, blijft milieu nogal eens onderbelicht. Ook kan de organisatie van een sportevenement zijn verdeeld over verschillende partijen, die elk verantwoordelijk zijn voor hun eigen deelgebied. Door een milieucoördinator aan te stellen, die als voornaamste taak de zorg voor het milieu heeft, kan worden voorkomen dat milieuzorg niet de aandacht krijgt die het verdient. De milieucoördinator zorgt ervoor dat milieubelangen worden geïntegreerd in de totale organisatie van het sportevenement, zonder daarbij andere belangen te verstoren. Hij zal een grote mate van beslissingsbevoegdheid moeten hebben binnen de gehele organisatie. Hij is immers verantwoordelijk en zal vaak anderen moeten wijzen op de gemaakte afspraken. Ook onderhoudt de milieucoördinator contacten met de overheid over de (milieu)vergunning, met de afvalverwerker, met de leverancier van toiletwagens, etc. Hij doet dit om op de hoogte te blijven van alle milieuontwikkelingen, zowel bij de overheid als bij de leveranciers. oorkomen moet worden dat de milieucoördinator geïsoleerd raakt in de organisatie. Als de milieucoördinator niet kan rekenen op de steun van de leiding en van alle vaste en tijdelijke medewerkers en vrijwilligers, wordt hij al gauw gezien als een milieufreak, die niet serieus genomen hoeft te worden. Natte horeca Plastic wegwerpglazen, kartonnen drankbekers, blikjes, plastic flesjes, glazen flesjes en kartonnen of plastic draagtrays worden allemaal na éénmalig gebruik weggegooid en dragen daardoor bij aan een gestaag groeiende afvalberg en leveren bovendien veel zwerfvuil op. Door drank te serveren vanuit bier- en frisdranktaps, statiegeldflessen, drankdispensers of andere grootverpakkingen wordt veel afval voorkomen. Als eindverantwoordelijke kan de organisator cateraars, horecaondernemers en drankenleveranciers verplichten om aan het gebruik hiervan mee te werken. Het gebruik van kleinverpakkingen zoals blikjes en flesjes zou alleen moeten worden toegestaan als er absoluut geen alternatief in enige vorm van grootverpakking beschikbaar is. Duurzaam kunststof glazen, ook wel Eco-glazen genoemd, zijn een zeer goed en milieuvriendelijk alternatief voor eenmalige plastic of kartonnen glazen of bekers. Door hiervan gebruik te maken kan het gebruik van wegwerpglazen en kartonnen drankbekers geheel worden voorkomen. Dit scheelt enorm in de totale hoeveelheid afval die wordt geproduceerd. oor warme dranken bestaan Eco-koffiebekertjes. Afvalpreventie Bij de catering vragen we om verse producten, die niet allemaal apart zijn voorverpakt, dat ziet er beter uit en daarnaast is het ook beter voor het milieu. Ook willen we geen blikjes bier of frisdrank, maar liever flesjes met statiegeld. Nederlandse Jeu de Boules Bond 7

12 1 Afval De Eco-glazen en Eco-koffiebekertjes zijn meerdere malen te gebruiken mits ze tussentijds worden gereinigd. Dit kan in een spoelbak, aangesloten op stromend water en op de riolering en is op vrijwel alle sportevenementen te realiseren. Daarbij moeten de hygiëne regels, zoals die ook gelden voor het spoelen van normaal glaswerk, in acht worden genomen. Een bijkomend voordeel van Eco-glazen is het feit dat de veiligheid hiermee wordt gediend, omdat er bij Eco-glazen geen scherven of scherpe randen ontstaan. Om te voorkomen dat de Eco-glazen worden weggegooid, is het aan te bevelen een statiegeldbedrag aan het glas te koppelen (dat gelijk is aan of hoger ligt dan de kostprijs van het glas). Omdat de inzet van Eco-glazen met een statiegeldsysteem voor veel bezoekers en deelnemers aan een sportevenement nieuw zal zijn, is het voor het welslagen van de invoering essentieel dat er zowel vóór als tijdens het sportevenement goede voorlichting en uitleg wordt gegeven. In álle publiciteitsuitingen voor het sportevenement moet het gebruik van Eco-glazen met statiegeld worden aangekondigd en uitgelegd. ijdens het evenement moeten cateraars hun klanten via tekstborden of posters voorlichten over de werkwijze van het statiegeldsysteem. Zorg ervoor dat alle cateraars Eco-glazen gebruiken van dezelfde leverancier zodat er onderling kan worden uitgewisseld zonder dat dit problemen oplevert ten aanzien van vorm of inhoud. Bovendien moet iedereen met hetzelfde statiegeldbedrag werken om verwarring bij het publiek te voorkomen Plastic of houten roerstaafjes en lepeltjes voor koffie en thee kunnen door metalen lepeltjes worden vervangen. Kartonnen of plastic draagtrays kunnen vervangen worden door Eco-draagtrays, eventueel met een statiegeldsysteem. Duurzaam kunststof glazen, Eco-glazen, zijn een zeer goed en milieuvriendelijk alternatief voor eenmalige plastic of kartonnen glazen of bekers. Eco-glazen worden gemaakt van polycarbonaat (glashelder) of polypropyleen (melkwit) en zijn in vele vormen en maten verkrijgbaar. Eco-glazen zijn meerdere malen te gebruiken mits ze tussentijds worden gereinigd. Het is aan te raden om aan het gebruik van Eco-glazen een statiegeldbedrag te koppelen. oordelen van het gebruik van Eco-glazen zijn: minder afval, minder kosten voor het inhuren van containers, lagere kosten voor schoonhouden en opruimen van de lokatie, een schoner sportevenement, een verbeterd (milieu) imago, betere kwaliteit glas, grotere veiligheid; geen versplinterde glazen. Nadelen zijn de hogere aanschafkosten, het aansluiten van spoelunits op stromend water en riolering, meer wisselgeld nodig, meer handelingen. Door de glazen te bedrukken met een mooi logo of een afbeelding wordt het een collector s item. Kiest u voor een relatief hoog statiegeldbedrag, dan levert elk glas dat het publiek mee naar huis neemt ook nog eens een aardige winst op. Bovendien kunt u de glazen gebruiken voor voorlichtende activiteiten of ze laten voorzien van logo s van sponsors. Daar kunt u de aanschafkosten vaak helemaal of gedeeltelijk mee terugverdienen. Een cartoonserie kan het verzamelen van glazen stimuleren en biedt uitstekende mogelijkheden voor voorlichting. Rekenvoorbeeld Een wegwerpbeker kost 5 eurocent, een Eco-glas kost 35 eurocent. Een Eco-glas wordt in de praktijk gemiddeld 40 keer gebruikt, maar kan tot honderd keer gebruikt worden. Na zeven keer gebruik is de aanschaf van een Eco-glas ten opzichte van een wegwerpbeker terugverdiend. Droge Horeca Plastic snackbakjes, plastic schaaltjes, plastic bakjes, kartonnen schaaltjes, plastic of houten bestek, servetten en allerlei kleinverpakkingen voor onder andere sauzen, mayonaise, ketchup, mosterd, zout, peper, suiker, koffiemelk, melkpoeder, boter, jam, etc. leveren allemaal afval op. Door gebruik te maken van grootverpakkingen kan veel afval worden voorkomen. Bovendien zijn grootverpakkingen altijd voordeliger, waardoor geld wordt bespaard. Milieuvriendelijke alternatieven zijn containers, dispensers of flessen voor sauzen, mayonaise, ketchup, mosterd, etc. en het gebruik van peper- en zoutvaatjes, suikerdispensers of suikerklontjes, kannetjes koffiemelk of melkpoederdispensers, botervlootjes en jampotjes. Kortom, grootverpakkingen zijn goedkoper, sparen het milieu en leveren minder afval op. Nog beter is het gebruik van retourverpakkingen. Hierover kan een ieder die etenswaren verkoopt afspraken maken met zijn leveranciers. Door snacks en andere etenswaren te serveren op serviesgoed van porselein, aardewerk, metaal of door duurzaam kunststof snackbakjes en schaaltjes, ook wel Eco-trays genoemd, te gebruiken, wordt veel afval voorkomen. De organisator kan hier als eindverantwoordelijke grote invloed op uitoefenen door eisen te stellen aan cateraars of anderen die etenswaren tijdens het evenement verkopen. 8

13 Duurzaam kunststof snackbakjes -en schaaltjes, Eco-trays, zijn een zeer goed en milieuvriendelijk alternatief voor eenmalige plastic- of kartonnen bakjes en schaaltjes. Eco-trays worden gemaakt van polypropyleen en zijn in tien formaten verkrijgbaar. Eco-trays zijn in principe alleen te huur, maar kunnen ook worden aangeschaft. Het terugbrengen van de trays moet worden gestimuleerd door het vragen van een statiegeldbedrag. De leverancier brengt de Eco-trays voorafgaand aan het evenement en haalt ze vies weer op na afloop, om ze vervolgens te reinigen. Eco-trays zijn ook meerdere malen te gebruiken mits ze tussentijds worden gereinigd. Het reinigen van de trays moet echter met professionele machines worden uitgevoerd en kan daarom zelden op lokatie plaatsvinden. Naast Eco-trays bestaat er ook een groot assortiment Eco-borden en Eco-soepkommen van polycarbonaat. 1 Afval Kondig het gebruik van Eco-materialen met een statiegeldsysteem in álle publiciteitsuitingen voor het sportevenement aan en zorg voor een goede voorlichting over de werkwijze van het statiegeldsysteem tijdens het evenement. Zorg er, net als bij Eco-glazen, voor dat alle cateraars dezelfde Eco-materialen gebruiken van dezelfde leverancier zodat er onderling kan worden uitgewisseld zonder dat dit problemen oplevert ten aanzien van vorm of inhoud. Daarnaast moet iedereen natuurlijk met hetzelfde statiegeldbedrag werken om verwarring bij het publiek te voorkomen. oor de cateraar is er nog meer milieuwinst te halen door gebruik te maken van milieuvriendelijke producten. Snacks, sauzen, mayonaise, frites, koffie, thee, suiker, koffiemelk, vlees, kip, saté, fruit, groenten, aardappelen, jam, snoepgoed, etc. zijn te koop met een EKO-keurmerk of een ander milieukeurmerk. Ook frituurvet, schoonmaakmiddelen, papieren servetten, zakjes of draagtasjes zijn verkrijgbaar in een milieuvriendelijke uitvoering. Hiermee kan de cateraar zijn milieu-imago verbeteren en zich profileren als een ondernemer met zorg en aandacht voor het milieu. Duurzaam kunststof snackbakjes -en schaaltjes, Eco-trays, zijn een zeer goed en milieuvriendelijk alternatief voor eenmalige plastic- of kartonnen bakjes en schaaltjes. Eco-trays worden gemaakt van polypropyleen en zijn in tien formaten verkrijgbaar. Eco-trays zijn meerdere malen te gebruiken mits ze tussentijds worden gereinigd. Het reinigen van de trays moet met professionele machines worden uitgevoerd en kan dus zelden op het evenemententerrein plaatsvinden. Eco-trays zijn in principe alleen te huur, maar kunnen ook worden aangeschaft. Het terugbrengen van de trays moet worden gestimuleerd door het vragen van een statiegeldbedrag. oordelen van het gebruik van Eco-trays zijn: minder afval, minder kosten voor het inhuren van containers, lagere kosten voor schoonhouden en opruimen van het terrein, een schoner evenemententerrein, een verbeterd (milieu) imago, betere kwaliteit tray, grotere veiligheid; geen versplinterde snackbakjes. Nadelen zijn de hogere kosten, het achteraf reinigen met professionele apparatuur, meer wisselgeld nodig, meer handelingen. oor een actueel overzicht van leveranciers van Eco-materialen, zie: Promotiematerialen Programmablaadjes, programmakranten, flyers, stickers, bierviltjes, draagtasjes en proefmonsters leveren veel afval en zwerfvuil op. eel van deze promotiematerialen worden door bezoekers ongelezen weggegooid. Door het actief uitdelen van promotiematerialen, inclusief het onder ruitenwissers van auto s plaatsen, te verbieden kan veel afval worden voorkomen. Natuurlijk willen sponsors, deelnemende bedrijven en organisaties zich profileren. Dit kan ook op een manier die het milieu ontziet en bovendien minder -of geen- afval oplevert. De alternatieven zijn bovendien vaak goedkoper en duurzaam, want ze kunnen meerdere jaren en op verschillende evenementen worden ingezet. 9

14 1 Afval Alternatieve promotiematerialen zijn spandoeken, tekst- en reclameborden, sandwichborden, rijdende billboards, grote ballonnen in de vorm van het product en samples die een bepaalde waarde hebben voor de ontvanger. Hierbij kunt u denken aan CD-Roms, sleutelhangers, ballpoints, petjes, -shirts en ballonnen voor kinderen. eel van deze promotie-items kunnen worden vervaardigd uit milieuvriendelijke materialen. Door informatie op papier passief aan het publiek aan te bieden, wordt het alleen door echt geïnteresseerden meegenomen. U kunt hierbij denken aan het aanbieden van folders, flyers en brochures in een folderstandaard of door deze op een tafel neer te leggen. U moet er dan wel aan denken dat het drukwerk niet weg kan waaien, waardoor het zich alsnog als zwerfafval over de lokatie verspreidt. Het programma van het sportevenement kan worden vermeld op grote tekstborden of billboards die zowel bij de ingangen als verspreid over de lokatie -bij voorkeur in de buurt van de sportactiviteit, eventuele podia en cateringpunten- worden opgesteld. Ook kunnen de sponsors, subsidiegevers en de plattegrond van het evenemententerrein op deze borden worden vermeld. Bij de productie kan zoveel mogelijk worden gekozen voor duurzame materialen, die bij een volgend evenement opnieuw kunnen worden gebruikt. Druk programmablaadjes, kranten, flyers, folders, brochures, posters, briefpapier, visitekaartjes, mappen, prijslijsten, etc. op één van de vele milieuvriendelijke papiersoorten die er op de markt zijn. Geef de ontwerper opdracht om (uitdrukkelijk) rekening te houden met een milieuvriendelijk imago. Dit kan door een kleiner formaat te kiezen dat optimaal afgestemd is op het formaat drukpers van de drukkerij, door een efficiënt papiergebruik, door het papier dubbelzijdig te bedrukken, door minder kleuren te gebruiken, door het gebruik van plantaardige inkten en door het beperken van de oplage. Zorg ervoor uw drukwerk te voorzien van een tekst gedrukt op milieuvriendelijk...papier, met inkt op plantaardige basis of gedrukt op minder-milieubelastend papier. Hiermee wordt uw zorg voor het milieu onderstreept en uw imago verbeterd. Bovendien bespaart u veel geld door zoveel mogelijk van bovenstaande richtlijnen toe te passen bij de productie van uw milieuvriendelijk drukwerk. Promotiematerialen Sta de verspreiding van folders onder ruitenwissers, op motoren of aan het publiek, niet toe. Koninklijke Nederlandse Motorsport ereniging Afvalpreventieve maatregel Organisator Natte horeca Droge horeca Promotie Geen wegwerpmaterialen Bier- en frisdranktaps Statiegeldflessen Eco-glazen Eco-draagtrays met statiegeld Geen bierviltjes Geen kleinverpakkingen Grootverpakkingen Retourverpakkingen Duurzaam serviesgoed Eco-trays Geen actieve sampling Geen flyers onder ruitenwissers Wel passieve sampling Geen programmakrant c.q. programmablaadjes Duurzame programmaborden Duurzame promotiematerialen Promotiematerialen met waarde voor ontvanger Milieuvriendelijk drukwerk astleggen afspraken door organisator (tabel afvalpreventieve maatregel) 10

15 Afspraken over afvalpreventie Door goede en duidelijke afspraken te maken met alle medeorganisatoren, accommodatiebeheerders, cateraars, sponsors en leveranciers over de voorgestelde maatregelen kan de organisator op eenvoudige wijze een aanzienlijke reductie van de hoeveelheid afval realiseren. Door dit als vast onderdeel op te nemen in de contracten of overeenkomsten wordt de medewerking van derden aan deze vorm van afvalpreventie gewaarborgd. Cateraars kunnen hun inkoopbeleid afstemmen op het voorkomen van afval en daarover afspraken maken met hun leveranciers. Sponsors kunnen zich al ruim vóór het sportevenement oriënteren op milieuvriendelijke alternatieven voor hun promotiematerialen en informatieverstrekking aan het publiek. Door het gebruik van wegwerpmaterialen nadrukkelijk te verbieden en te wijzen op de gemaakte afspraken weet iedereen welke regels hiervoor gelden en dat er moet worden gezocht naar minder-milieubelastende alternatieven. 1 Afval 1.2 Afvalmanagement Alhoewel er zojuist uitgebreid is ingegaan op de vele mogelijkheden voor afvalpreventie, is een sportevenement geheel zonder afval niet realistisch. Afval zal altijd en overal blijven bestaan en het is dus zaak voor de organisator om daar terdege rekening mee te houden. Al bij de indeling van de lokatie is het belangrijk rekening te houden met uw afvalmanagement. Dit kan door de cateringactiviteiten in clusters bij elkaar te plaatsen, waardoor voor elke cluster één afvaleiland kan volstaan. Ook bij het vrijhouden van looproutes voor het publiek moet al rekening worden gehouden met het plaatsen van afvalinzamelmiddelen. ijdens de opbouw- en afbraakperiode van de lokatie In de periodes voor en na een sportevenement komen vaak enorme hoeveelheden afval vrij. De organisator moet juist in deze periodes de gescheiden afvalinzameling stimuleren. Daarmee kan veel geld bespaard worden, omdat gescheiden fracties goedkoper kunnen worden afgevoerd. Afhankelijk van de grootte van de lokatie kunt u op één of meer plaatsen afvaleilanden realiseren met grote containers voor de inzameling van hout, ijzer, bouwmaterialen, verpakkingsfolie, papier/karton, GF, glas, KCA en restafval. Uiteraard moet zeer duidelijk worden aangegeven welke fractie in welke container hoort. Kies als het mogelijk is voor verschillend gekleurde containers voor elke afvalfractie. Onder GF afval vallen onder andere: schillen en resten van groenten, fruit en aardappelen; etensresten waaronder jus, vet, botjes, visresten, incl. graten; kaas- en broodkorsten; eierdoppen; pinda s, noten en doppen; koffiefilters en koffiedik; theebladeren en theezakjes; snijbloemen, kamerplanten, gras, stro en bladeren; klein snoeiafval; balkon- en tuinplanten; kattenbakkorrels met Milieukeur. Door iedereen die de lokatie opkomt dwingende richtlijnen voor de afvalinzameling mee te geven en er daadwerkelijk op toe te zien dat deze richtlijnen worden nageleefd, kan een goed afvalmanagement tijdens de opbouw- en afbraakperiode worden gewaarborgd. De gescheiden inzameling van Klein Chemisch Afval is wettelijk verplicht. Onder KCA afval vallen onder andere: batterijen, spaarlampen, energiezuinige lampen, L-buizen, vloeibare gootsteenontstopper, lampolie, petroleum, bestrijdingsmiddelen, insecticiden; medicijnen, kwikthermometers, injectienaalden; verf, lak, beits, houtverduurzamingsmiddelen, terpentine, thinner, verfafbijtmiddel, kwastontharder en wasbenzine; kwikschakelaars; fotorolletjes, fotofixeer, fotoontwikkelaar, afval van direct-klaar camera s en etsvloeistoffen zoals salpeterzuur, zwavelzuur en zoutzuur; accu s, benzine, motorolie, afgewerkte olie, remolie en oliefilters. ijdens het sportevenement Bij het afvalmanagement tijdens het sportevenement is het handig om onderscheid te maken in drie groepen. De eerste groep bestaat uit cateraars en anderen die drank- en etenswaren verkopen. De tweede groep wordt gevormd door de organisatie, deelnemers, standhouders en sponsors. De derde en grootste groep is het publiek. Bij elk van deze groepen komt afval vrij, waarbij de inzameling verschillend georganiseerd moet worden. 11

16 1 Afval CAERAARS E.A. Bij de groep cateraars e.a. komt relatief het meeste afval vrij, waarbij uitgebreide afvalscheiding makkelijk te realiseren is. Afhankelijk van wat er wordt verkocht, is het afval te scheiden in papier/karton, glas, Swill, GF, verpakkingsfolie, kurken, plastics, KCA en restafval. Afvalinzameling bij deze groep kan op eenvoudige wijze worden georganiseerd door, afhankelijk van de grootte van de lokatie, één of meer inzameleilanden te realiseren. Deze moeten bestaan uit grote (rol)containers voor de in te zamelen afvalfracties. Kies bij voorkeur verschillende kleuren per afvalfractie en zorg ervoor dat duidelijk is welke fractie in welke container moet. Stel cateraars zelf verantwoordelijk voor het gescheiden afvoeren van hun afvalfracties naar het inzameleiland. Door cateraars in clusters bij elkaar te plaatsen op het evenemententerrein wordt de kans op succes vergroot. Een goede en echt zuivere afvalscheiding loont, omdat gescheiden ingezamelde fracties goedkoper kunnen worden afgevoerd. ORGANISAIE E.A. Bij de groep organisatie e.a. komt uiteraard ook afval vrij. Dat is relatief makkelijk in te zamelen, waarbij beperkte afvalscheiding mogelijk is. De afvalinzameling bij deze groep kan op dezelfde manier worden georganiseerd als bij de cateraars. Over het algemeen kan hier worden volstaan met het gescheiden inzamelen van de fracties papier/karton, KCA en restafval. PUBLIEK Bij het publiek vergt afvalinzameling de meeste energie en is in feite het moeilijkst te realiseren. Afvalscheiding is niet mogelijk, omdat er slechts zelden in wordt geslaagd voldoende zuivere fracties in te zamelen. Hierdoor blijkt gescheiden verwerking uiteindelijk niet mogelijk te zijn. Door ervoor te zorgen dat het publiek afval niet op de grond maar in afvalbakken gooit, wordt zwerfvuil voorkomen. Daardoor kunnen de opruim- en schoonmaakkosten van de lokatie drastisch worden verminderd. Hoe schoner de omgeving blijft, des te minder zullen bezoekers de neiging hebben om dingen op de grond te gooien. Het schoonhouden van de lokatie heeft dus een versterkend effect. Financieel voordeel van voldoende afvalbakken Het blijkt dat bezoekers positief reageren op de aanwezigheid van voldoende afvalbakken. Ze worden goed gebruikt. Een financieel voordeel ervan is dat er naderhand minder opgeruimd hoeft te worden. Dit scheelt tijd en menskracht. Koninklijke Nederlandse Motorsport ereniging e kleine afvalbakken zijn ongeschikt, omdat ze snel vol zijn en te lichte bakken vallen snel om. Afvalbakken die als zitplaats kunnen worden gebruikt, zijn ook niet aan te bevelen. Een goede keuze zijn minicontainers van 240 liter. Door ze twee-aan-twee te plaatsen met de deksels tegen elkaar -goed vastmaken, bijvoorbeeld met draadbinders- wordt de kans op omvallen of omgooien verkleind. Omdat de klep openstaat, nodigt dit bezoekers uit om er hun afval in te gooien. Om de containers tussentijds makkelijk te kunnen legen, is het handig om grote vuilniszakken in de containers aan te brengen. Die kunnen dan makkelijk en snel worden verwisseld. Bovendien is het handiger om een groot aantal vuilniszakken af te voeren naar een centrale plek dan met containers heen en weer te rijden. Een groot probleem is het inschatten van de juiste hoeveelheid minicontainers. De hoeveelheid afval is immers sterk afhankelijk van het aantal preventieve maatregelen dat is toegepast. Reken minimaal op één liter afval per bezoeker tijdens een evenement dat vier uur duurt. Door jaarlijks het afvalmanagement te evalueren, wordt het steeds beter in te schatten hoeveel containers nodig zijn. Zorg ervoor dat altijd een aantal reserve containers achter de hand zijn. Plaats de minicontainers goed verspreid over het terrein en houdt daarbij rekening met strategische plekken zoals cateringpunten, zitplaatsen, in- en uitgangen en bij grote concentraties publiek. Maak een plaatsingsplan voor de containers door de plekken voor containers in te tekenen op de plattegrond van de lokatie. Geef het plaatsingsplan aan de leverancier van de containers of aan de verantwoordelijke binnen de organisatie. Evalueer, zeker na de eerste dag van het evenement, of alle containers wel op de juiste plaats staan en stel het plaatsingsplan eventueel bij. 12