UvA-DARE (Digital Academic Repository) Arbeid en loon van Slooten, J.M. Link to publication

Transcriptie

1 UvA-DARE (Digital Academic Repository) Arbeid en loon van Slooten, J.M. Link to publication Citation for published version (APA): van Slooten, J. M. (1999). Arbeid en loon Deventer: Kluwer General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible. UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam ( Download date: 28 Feb 2017

2 INHOUDSOPGAVE Voorwoord Afkortingen v xv Inleiding en probleemstelling 1 Proloog 1 De doorwerking van het algemeen vermogensrecht in het arbeidsrecht 1.1 Inleiding De arbeidsovereenkomst maakt deel uit van het BW Opvattingen in de recente literatuur Het leerstuk van samenloop Rechtspraak van de Hoge Raad Het 'gesloten stelsel' van het ontslagrecht De eigen aard van de arbeidsovereenkomst Conclusie 34 2 Het wijzigen van arbeidsovereenkomsten 2.1 Inleiding Algemene aspecten van wijziging Wanneer is er sprake van een wijziging? De verbindende kracht der overeenkomst en contractsvrijheid Manieren van wijziging De betekenis van artikel Inleiding De afgrenzing van het eenzijdig wijzigingsbeding Artikel 613 nader beschouwd Argumenten tegen een grote reikwijdte van artikel Argumenten tegen het eenzijdig wijzigingsbeding Eenzijdige wijziging zonder beding Conclusie 56 vu

3 2.4 De rol van artikel 611 bij wijziging van de arbeidsovereenkomst Artikel De reikwijdte van artikel De verhouding tussen artikel 611 en artikel 6: Contractueel versus institutioneel Conclusie 66 Deell 3 Het civiele loonbegrip 3.1 Inleiding Indeling hoofdstuk Belang van de vraagstelling Onderscheid loon - loonvorm Geschiedenis van de Wet van De discussie in de literatuur tot Het arrest van 18 december Ontwikkelingen sinds De definitie van de Hoge Raad uit Inleiding 'de vergoeding' 'door de werkgever' 'aan de werknemer' 'verschuldigd' 'ter zake van ' 'de bedongen arbeid' In de praktijk voorkomende prestaties 83 Wel loon: I Geld, II Anders dan in geld 83 Geen loon Is pensioen loon? Opvattingen in de literatuur Uitkering - premie - deelnamerecht Kanttekeningen bij het loonbegrip 92 4 Enkele andere loonbegrippen 4.1 Inleiding Andere bepalingen in titel Andere BW-bepalingen Loonbegrip in BW gelijk Wet op de loonbelasting Coördinatiewet sociale verzekering Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag 100 vin

4 4.8 Wet op de loonvorming Art. 646 BW en de Wet gelijke behandeling van mannen en vrouwen Art. 119 EEG verdrag Wet (re)integratie arbeidsgehandicapten Collectieve arbeidsovereenkomsten BBA De bezoldiging van de bestuurder van de NV en de BV ' Arbeidsvoorwaarden Conclusie De rol van loon in titel Inleiding Naar tijdruimte vastgesteld loon Betalingstijdstip Verschuldigheid In geld vastgesteld loon Inleiding Wettelijke verhoging Artikel Vakantie Gefixeerde schadevergoeding Bruto- en nettoloon Inleiding Uitgangspunt: brutoloon Consequenties Verkleining brutogedeelte Belastingnadelen werknemers Verhaal op werknemer Arbeidsrechtelijk gevolg brutering? Geoorloofde en ongeoorloofde vormen Artikel Wetsgeschiedenis IAO-Verdrag nr Conclusie Het begrip arbeid 6.1 Inleiding Wat is arbeid in de zin van het BW? Definities Arbeid in de ATW Moet arbeid waardevol zijn? 145 IX

5 6.2.4 Betekent waardevol nu ook uitsluitend materieel waardevol? Arbeid als essentiale Het persoonlijke karakter van de arbeid Inleiding De werknemer De werkgever Enkele begripskwesties De kwaliteit van de arbeidsprestatie De wijziging van de arbeidsverbintenis Inleiding Wijzigingsgrond Passende arbeid Wijziging arbeidsomvang Recht op tewerkstelling Conclusie 175 Deel II 7 Aard en achtergrond van de risicoregeling 7.1 Inleiding De regeling van vóór De parlementaire behandeling van artikel 1638d De literatuur over de 'persoonlijk betreffende, toevallige omstandigheid' De vroege literatuur over overmacht De Hoge Raad volgt de leer van Houwing De praktijk dringt zich naar voren Intermezzo: de verhouding tussen schuldeisersverzuim en 1638d De Hoge raad gaat verder dan AKU/Stalen Steiger (1962) De wetgever komt in beweging (1972) De Hoge Raad aanvaardt de risicoregeling (1972) Commentaar op het eerste Schelde-arrest Codificatie van de risicoregeling (1997) De verhouding tussen de risicoregeling en het schuldeisersverzuim De rol van overmacht Bevrijding van de schuldenaar Verrekening van voordeel Conclusie 200

6 De verschillende elementen van artikel De norm van lid Het eerste Schelde-arrest Schuld Opschortingsrecht? Risico Bezwaren tegen de opvatting van Olbers Eigen regeling Bereidheid Hoofdlijnen rechtspraak Bereidheidsvereiste blijkt niet uit wettekst Bereidheid en indiensttreding elders Bereidheid en ziekte In staat zijn Omvang loonvordering Inleiding Zoveel loonvormen, zoveel normen Aftrek geldelijke uitkering (lid 2) Aftrek WW mogelijk? Aftrek van bespaarde onkosten (lid 4) Aftrek van elders verdiend loon Mogelijkheid tot afwijking Inleiding Geschiedenis Grondslagen van de beperking van de afwijkingsmogelijkheid Bezwaren Artikel 8 BBA De verhouding tussen artikel 8 BBA en artikel Matiging van de loonvordering Inleiding De rechtspraak van de Hoge Raad Kritiek op de loonmatigingsleer Parlementaire geschiedenis van artikel 680a Vernietigbaarheid van de opzegging Het verschil tussen artikel 680a en artikel 6: Welk loon komt voor matiging in aanmerking? De krachteloze arbeidsovereenkomst Conclusie 261 XI

7 9 De toepassing van loondoorbetaling in de praktijk 9.1 Inleiding Loondoorbetaling bij collectieve actie Inleiding Definitie Stakers Werkwilligen Gedetacheerden Andere vormen van collectieve actie Uitsluiting Loondoorbetaling aan gedeeltelijk arbeidsongeschikte werknemers Inleiding De reïntegratie-arresten Waarom geen recht op schadevergoeding? Ook recht op tewerkstelling? Hoever reikt de verplichting ander werk aan te bieden? Wat is een passend gedeelte van het loon? Vanaf welk moment is loon verschuldigd? Loondoorbetaling bij ziekte Inleiding Geschiedenis De verhouding tussen de artikelen 628 en Het begrip passende arbeid Conclusie 297 Deel III 10 Onvoldoende presteren 10.1 Inleiding Probleemstelling Opvatting wetgever Overzicht van rechtspraak en literatuur Kanttekeningen bij rechtspraak en literatuur Artikel 627/628 als grondslag voor loonkorting Het Schlatmann-arrest Het NS-arrest Ontbinding wegens een tekortkoming Geschiedenis Ernst van de tekortkoming Gedeeltelijke ontbinding Terugwerkende kracht 324 Xll

8 Schadevergoeding en ontbinding Ingebrekestelling Protest binnen bekwame tijd Casus Argumenten tegen ontbinding Conclusie t.a.v. ontbinding wegens tekortkoming Andere mogelijke grondslagen? Exceptio non adimpleti contractus Partiële ontbinding ex artikel 685 BW Artikel 6: Wet REA Conclusie Samenvatting hoofdstuk Samenloopproblemen Artikel 611 als grondslag 345 Epiloog 11 Variabele beloning 11.1 Inleiding Indeling hoofdstuk Achtergronden Onderscheidingen Andere regelgeving Prestatieloon Inleiding Vormen van prestatieloon Prestatieloon en gebrek aan werk Kwalitatief onvoldoende werk De consequentie van artikel Formele aspecten Opties Inleiding Enkele civielrechtelijke aspecten Fiscale aspecten Zijn opties loon in de zin van titel 7.10? De uitoefenbaarheid onder opschortend tijdsbepaling Het optievervalbeding Beperking van de uitoefenperiode Loon versus schade 385 Xlll

9 11.4 Winstdeling Inleiding Is winstdeling loon? Winstdeling en artikel Pro rata-problematiek Gratificaties Conclusie Conclusie 12.1 Indeling Deell Deein Deel UI Eenzijdige wijziging Arbeid - vermogensrecht Slotbeschouwingen 410 Summary 413 Literatuurlijst 423 Register 453 Curriculum Vitae xiv