Actieprogramma INHOUDSOPGAVE. 1 Inleiding. 2 Waar dient het actieprogramma voor

Transcriptie

1 Actieprogramma -In het Decreet Grond- en Pandenbeleid versie 20 augustus (wijzigingen ten opzichte van de vorige versie in rood aangeduid) INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE Inleiding Waar dient het actieprogramma voor Procedure Welke percelen hoeven niet te worden meegeteld? Sancties Meer weten: Inleiding Deze tekst geeft kort een aantal aandachtspunten met betrekking tot het actieprogramma onbebouwde bouwgronden. 2 Waar dient het actieprogramma voor Er is een tekort aan sociale woningen. Het decreet Grond- en Pandenbeleid legt aan alle gemeenten een bepaalde taakstelling op om bijkomende sociale woningen te realiseren: het Bindend Sociaal Objectief. Eén van de randvoorwaarden om sociale woningen te realiseren is dat er bouwgrond voorhanden is om die woningen te realiseren. Het actieprogramma heeft als doel een beter inzicht te krijgen in de omvang van de bebouwbare bouwgronden in handen van overheden en semipublieke rechtspersonen en houdt een overzicht in van welke overheid welke gronden aansnijdt, zodat tegen 2020 een kwart van de gezamenlijke oppervlakte wordt aangewend voor sociale woningbouw (hetzij sociale huur, hetzij sociale koop of sociale kavels). Het is dus niet zo dat elk individueel bestuur tegen % van haar onbebouwde bebouwbare bouwgronden moet gebruiken voor sociale woningbouw. Het gaat louter om Vlaamse overheden. en (vooralsnog) om Vlaamse semipublieke rechtspersonen. 20 augustus februari /6

2 We wijzen erop dat op basis van art het (niet langer) verplicht is de bouwgronden en kavels in handen van de Vlaamse semipublieke rechtspersonen te inventariseren. Een gemeente kan zich beperken tot enkel die bouwgronden in handen van de Vlaamse besturen en daar de 25%- regel op toepassen, en dus de gronden in handen van de Vlaamse semipublieke rechtspersonen niet inventarissen in het kader van deze regeling. Omdat de 25%-regel geldt op het geheel van de bouwgronden in handen van de groep van Vlaamse besturen en/of Vlaamse semipublieke rechtspersonen is het ons inziens zinvol om vooraf een inschatting te maken of de onderhandelingen over wie welke gronden aansnijdt gemakkelijker of juist stroever zullen verlopen indien er ook de gronden van de Vlaamse semipublieke rechtspersonen bij worden betrokken. Stel nu dat in een gemeente de Vlaamse besturen een beperkt bezit hebben en de Vlaamse semipublieke rechtspersonen een belangrijk grondbezit én dat één van die eigenaars nu al van zinnes is of gemakkelijk overtuigbaar om dat grondbezit aan te snijden, zodat 25% regel snel wordt gehaald? Dan is het toch beter hen te inventariseren en erbij te betrekken. Indien juist de Vlaamse semipublieke rechtspersonen naar verwachting niet te overtuigen zijn om gronden aan te snijden voor sociale woningbouw, lijkt het zinvoller ze ook niet mee te nemen in de inventaris. Dat zou het halen van de 25%- Hun grondbezit zou immers dan wel meetellen bij het berekenen van de 25% regel. Wie trouwens dit bepaalt (college of gemeenteraad) laat het Decreet Grond- en Pandenbeleid in het midden. Ons inziens is het te verantwoorden dat het college deze keuze maakt. Het is immers als een voorbereidende stap te beschouwen van het uiteindelijke actieprogramma. Dit actieprogramma komt op de gemeenteraad en omdat de keuze wat wordt geïnventariseerd slechts een voorbereidende stap is, volstaat het college. Wat allemaal valt onder het begrip Vlaamse overheden en Vlaamse semipublieke rechtspersonen, ie dat zijn, is vermeld in de definities van het Decreet Grond en Pandenbeleid (zie art. 1.2, 19 en 20 ). Wat onder aangewend moet worden verstaan, is nergens bepaald. Het is dus onduidelijk of hiermee wordt bedoeld dat tegen 2020 de gronden daadwerkelijk bebouwd zijn met sociale woningen, dat het volstaat dat een eigendomsoverdracht heeft plaatsgevonden naar een sociale huisvestingsmaatschappij of dat is een belofte van overdracht al voldoende is? Overigens kan een gemeente ook een beleid voeren om gronden in handen van private eigenaars op de markt krijgen: nl. door de invoering van de activeringsheffing, een belasting op onbebouwde percelen. 20 augustus februari /6

3 3 Procedure Decretaal is niets bepaald hoe de gemeente tot een actieprogramma komt. De gemeente kan zich dus naar eigen inzichten organiseren. Mogelijke stappen zijn: 1. inventariseren waar de onbebouwde bouwgronden liggen. Veel gemeenten hebben overigens al een inventaris onbebouwde percelen. Maak een inschatting of Vlaamse semipublieke rechtspersonen worden meegenomen of niet. 2. Te noteren welke daarvan in handen zijn van de Vlaamse besturen en/ofen eventueel in handen van Vlaamse semipublieke besturen. Bedenking 1: op basis van art van het Decreet Grond en Pandenbeleid dient de gezamenlijke oppervlakte te worden berekend in oktober Geen enkele Vlaamse gemeente heeft dit echter gehaald. Wellicht wordt deze datum gewijzigd naar oktober Bedenking 2 : volgens de laatste ontwerp teksten van het Decreet Grond- Panden moeten de gronden in handen van de semipublieke rechtspersonen niet per se worden geïnventariseerd. Ze tellen dan ook niet mee voor de 25% regel. De gronden in handen van Vlaamse semipublieke besturen mógen wel worden geïnventariseerd. Dan tellen ze wel mee met de 25% regel. Of je er goed aan doet de gronden in handen van semipublieke rechtspersonen te inventariseren, hangt dus erg af van de omvang van hun bouwgrondbezit én de vraag of de Vlaamse besturen voornemens zijn 25% van hun onbebouwde bouwgronden aan te snijden voor sociale woningbouw. Wellicht is het dus aangewezen de omvang van het bezit in handen van semipublieke rechtspersonen éérst informeel inventariseren en dan beslissen of je ze formeel inventariseert. Bedenking 3: het lijkt nuttig om in één beweging ook het eigendomstatuut van eventuele andere, private grootgrondbezitters te inventariseren. Door later het gesprek met hen aan te knopen, kan er wellicht ook veel bouwgrond (en dus ruimte voor sociale woningbouw) plaatsvinden. Het apart onderzoeken of er in de gemeente een beperkt aantal grote particuliere grondbezitters zijn en hen aanspreken over hun visie op de toekomst van hun bezit, is echter géén decretale vereiste. 3. Oplijsten welke gronden niet kunnen worden bebouwd om één van de decretaal bepaalde of andere reden (zie hieronder). Dit werk dient tegen uiterlijk 31 oktober 2010 klaar te zijn (art ). 4. Op basis van deze gegevens wordt het gesprek aangegaan met de besturen om uit te maken wie tegen 2020 hun gronden voor sociale woningbouw realiseert, zodat 20 augustus februari /6

4 uiteindelijk de 25%-regel wordt gehaald. Dit gesprek kan kaderen in het lokaal woonoverleg, maar logisch lijkt dat niet. Veel Vlaamse besturen of semipublieke rechtspersonen hebben immers normaal gesproken geen stem in het lokaal woonoverleg, denk bijvoorbeeld aan de kerkfabrieken. 5. De resultaten van dit gesprek vormt het eigenlijke actieprogramma, dat wordt vastgesteld door de gemeenteraad (zie art DGP). Op het klaar zijn van dit actieprogramma staat geen deadline. 4 Welke percelen hoeven niet te worden meegeteld? De regeling geldt enkel voor bouwgronden. Het begrip bouwgronden is gedefinieerd in art van het Decreet. Het actieprogramma heeft enkel betrekking op gronden (in handen van besturen) die daadwerkelijk bouwgrond zijn. Onbebouwde binnengebieden in handen van Vlaamse besturen of Vlaamse semipublieke rechtspersonen hoeven niet in het actieprogramma te worden opgenomen. In een Actieprogramma over deze gronden uitspraken doen mag natuurlijk wel, maar is dan wél meer dan decretaal verplicht is. Met opmaak: Standaard Bij de berekeing van de 25% regel wordt geen regeking gehouden met de gronden van sociale woonorganisaties en van Vlabinvest, aangezien deze organisaties zich per definitie op de creatie van een sociaal woonaanbod richten. De volgende percelen hoeven niet te worden meegeteld voor het berekenen van de 25%-regel (zie art DGP): - Ze zijn kennelijk dienstig voor het uitoefenen van de taak van de betrokken rechtspersoon. Vrij vertaald betekent dit dat het voor vriend en vijand duidelijk moet zijn dat deze gronden een rol vervullen in het kader van een taak die het betrokken (semipubliek) bestuur heeft. Voorbeeld: een voetbalterrein van een voetbalvereniging. - Ze zijn ingericht als collectieve voorzieningen, met inbegrip van hun aanhorigheden - Zij zijn voorwerp van recht van erfpacht, van opstal, van vruchtgebruik van gebruik. Dit laatste ze zijn voorwerp van gebruik kunnen ongetwijfeld veel percelen worden aangeduid, bijvoorbeeld omdat ze gebruikt worden als moestuin. - Zij zijn in het kalenderjaar voorafgaand aan het heffingsjaar geregistreerd in het Geïntegreerd Beheers- en Controlesysteem. Dit systeem bestaat nog niet. - Ze zijn verpacht ingevolge de Pachtwet. - Ze zijn onderworpen aan een bouwverbod of aan enige andere erfdienstbaarheid tot openbaar nut die woningbouw onmogelijk maakt; 20 augustus februari /6

5 - De onmogelijkheid om woningen op te richten vloeit vooruit uit een vreemde oorzaak die het Vlaams bestuur niet kan worden toegerekend, zoals de beperkte omvang van de bouwgrond of de kavels, hun ligging, vorm of fysieke toestand. - Zij zullen blijkens een ten minste reeds voorlopig vastgesteld of voorlopig aangenomen ruimtelijk uitvoeringsplan of plan van aanleg een met wonen onverenigbare bestemming krijgen. 5 Sancties De gemeente heeft geen manieren om andere overheden of semipublieke rechtspersonen te dwingen rond de tafel te gaan zitten of tot concrete afspraken te komen. Indien er geen concrete afspraken kunnen worden gemaakt of bepaalde afspraken niet worden nagekomen, lijkt het ons nuttig dit expliciet vast te stellen en ook de reden aan te geven waarom het specifieke bestuur er voor kiest om de gronden die zij in bezit hebben niet voor sociale woningbouw te bestemmen. Anderzijds kan de Vlaamse overheid wél sancties ondernemen tegen die Vlaamse besturen of semipublieke rechtspersonen die de afspraken die in het actieprogramma gemaakt zijn niet nakomen, ten minste voor zover in de betrokken gemeente het Bindend Sociaal Objectief niet is bereikt (zie art DGP). Eerst zal de Vlaamse regering een aanmaning sturen naar het betrokken bestuur. Daarin sommeert de Vlaamse regering alsnog om de nodige maatregelen te nemen. Opvallend is dat heb betreffende artikel (art DGP) het enkele heeft over sancties naar de Vlaamse besturen, en niet over sancties naar de Vlaamse semipublieke rechtspersonen. Het aangemaande bestuur kan vervolgens een rechtvaardiging laten weten aan het betrokken bestuur dat haar afspraak niet is nagekomen. Wellicht kan een gewijzigde context of andere financiële of strategische inzichten gebruikt worden als argument waarom een bepaalde afspraak toch niet is nagekomen. De Vlaamse regering bekijkt deze rechtvaardiging. Is deze ongegrond of onvoldoende gegrond dan kan de Vlaamse regering een activeringspicht opleggen. Die plicht houdt in dat binnen de vijf jaar de opgelegde maatregelen moeten zijn gerealiseerd (art DGP). Gebeurt dit niet dan kan de hogere overheid elk middel aanwenden dat in de organieke regelgeving op het betrokken bestuur is voorgeschreven ter sanctionering van de niet uitvoering van maatregelen die in recht voorgeschreven zijn (zie art DGP). Een zeer zware sanctie die overigens in het verleden nauwelijks is toegepast. Men zou kunnen denken dat de gouverneur in naam van en voor rekening van de gemeente (als het de gemeente is die de afspraken niet nakomt) de gronden verkoopt ten behoeve van sociale woningbouw. 20 augustus februari /6

6 Bovendien wordt bij de toetsing van een stedenbouwkundige of verkavelingsaanvraag uitgaande van een (semi)publieke actor nagegaan of het actieprogramma niet in het gedran g komt als dat het geval is, dan wordt de vergunning geweigerd (zie art VCRO) 6 Meer weten: Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de Helpdesk Grond- en Pandenbeleid: Oost-Vlaanderen: Van Pottelberge Jeroen tel.09/ , of bij afwezigheid Willy Du Bois 09/ West-Vlaanderen: Pieter Van Vlaenderen Tel. 050/ GSM 0498/ of bij afwezigheid Sigrid Debruyne Tel. 050/ GSM 0476/ Vlaams-Brabant: Johan Baeten Tel. 016/ GSM 0473/ Antwerpen: Joeri Laureys tel. 03/ of bij afwezigheid Hilde Luyts tel. 03/ Limburg: Jos Gorssen tel. 011/ of bij afwezigheid Dirk Pairoux 011/ Indien u een lokaal mandaat uitvoert of werkzaam bent bij een gemeente (met andere woorden uw organisatie is lid van de VVSG), kunt u ook contact opnemen met Xavier Buijs (xavier.buijs@vvsg.be) 20 augustus februari /6