EEN GOEDE LUCHTDICHTHEID VAN DE GEBOUWSCHIL VERZEKEREN

Transcriptie

1 EEN GOEDE LUCHTDICHTHEID VAN DE GEBOUWSCHIL VERZEKEREN Zrg besteden aan het ntwerp en de uitvering m luchtinfiltratie drheen de gebuwschil tt een minimum te beperken PRINCIPES BENADERING Een gede luchtdichtheid van de gebuwschil garanderen, is ndzakelijk. Luchtinfiltratie in het gebuw det immers het vlgende: het creëert naangename luchtstrmen; het vermindert de kwaliteit van de akestische islatie van de schil, wat in steden een steeds grtere eis vrmt; het zrgt vr een niet te verwaarlzen energieverbruik mdat in de winter meer kude lucht met wrden verwarmd; het kan de rzaak zijn van cndensatie aan de binnenkant van muren, wat prblemen van vcht, schimmelvrming en/f crrsie tt gevlg kan hebben. Deze infiltraties met dus beperkt wrden. Tch met er verse lucht in de ruimten wrden binnengebracht m een geznde en aangename mgeving te creëren met een gede luchtkwaliteit. Men kiest het best vr een gecntrleerd ventilatiesysteem, natuurlijk f mechanisch, dat vr de exacte ndzakelijke luchtverversing zrgt (zie specifieke fiches). Maar luchtdichtheid is niet nverenigbaar met een ademende schil. De schil afdichten betekent de niet-gecntrleerde drver van buitenlucht via gaten in de gebuwschil (barsten, spleten,...) vermijden. Die infiltraties zijn zals gezegd niet welkm. Een dichte muur kan echter wel ademend zijn als hij de uitwisseling van damp tussen binnen en buiten bevrdert m de vchtigheidsgraad van de mgeving te regelen. In tegenstelling tt infiltraties is de verplaatsing van damp dr de muren heen gunstig vr een aangename mgeving. Het vermijdt dat er een te vchtige f te drge atmsfeer ntstaat. Z kan een dichte en ademende schil vergeleken wrden met een nieuwe Gre-Tex jas, terwijl men een niet-dichte en dampndrlatende schil kan vergelijken met een plastic regenjasje met gaten in. Dat jasje kan het zweet niet afveren ndanks de gaten, en de gaten zrgen vr luchtstrmen die het ngemak verhgen. De luchtdichtheid hangt vral af van de kwaliteit van de materialen en de kwaliteit van hun uitvering, terwijl de dampdrlaatbaarheid uitsluitend afhangt van de aard van de materialen zelf. De drlaatbaarheid vr waterdamp is een keuzecriterium vr het materiaal waaruit de verschillende wanden van de schil bestaan (zie fiches ver de keuze van materialen vr de binnenafwerking). BLZ 1 VAN 7 DE GOEDE LUCHTDICHTHEID VAN DE GEBOUWSCHIL VERZEKEREN FEBRUARI 2007

2 KWALITEITSINDICATOREN De luchtdichtheid van een gebuw kan wrden nderzcht dr een techniek die blwer dr (in het Engels) f infiltrmetrie wrdt genemd. Bij deze techniek wrden ruimten in nderdruk f verdruk geplaatst met behulp van een ventilatr en z sprt men de plaatsen p waar lucht drheen de schil kmt. Het visualiseren van de infiltraties kan als vlgt gebeuren: aan de hand van infrard thermgrafie; dr het pspren van luchtverplaatsingen met behulp van een anemmeter; met behulp van artificiële rk die dr barsten, vegen en andere gebreken van de schil dringt en uit het gebuw ntsnapt. De dichtheid van de schil wrdt uitgedrukt in de heveelheid lucht (aantal luchtverversingen) die men met inblazen m een drukverschil van 50Pa in het gebuw te behuden: n50. Men neemt aan dat het delen van deze waarde dr 20 een benadering geeft van het infiltratiedebiet in nrmale mstandigheden. TE BEREIKEN DOELSTELLINGEN Minimaal De Belgische nrm NBN D Ventilatievrzieningen in wngebuwen beveelt een lekdebiet aan van maximaal n50 van: 3 m³/h.m³ als de ventilatie van het gebuw gebeurt met een mechanisch systeem met dubbele strm; 1 m³/h.m³ als de ventilatie van het gebuw gebeurt met een mechanisch systeem met dubbele strm en warmteterugwinning. Geen enkele nrm beveelt een te bereiken dichtheidsniveau aan als de ventilatie van het gebuw gebeurt met een systeem met enkelvudige strm. Het lijkt redelijk m in dat geval de delstelling aan te huden van een maximaal lekdebiet van 3 m³/h.m³. Aangeraden Men kan betere prestaties bereiken. De standaard van het passiefhuis bijvrbeeld eist een dichtheidsniveau n50 van minder dan 0,6 m³/h.m³, fwel een luchtverversingscijfer nder 0,03 in nrmale mstandigheden. KEUZE-ELEMENTEN TECHNISCHE ASPECTEN De kwaliteit van de luchtdichtheid van een schil hangt af van: de kwaliteit van de uitvering van de dampschermen f dampwerende schermen: met kleefband kan men de strken samenvegen en de eventuele plaatselijke gebreken efficiënter afdichten dan met nietjes. van de aard en de kwaliteit van de binnenbekledingen: drlpende bekleding (stukadrwerk, klei- en kalkbepleistering,...) vertnt een betere dichtheid dan nderbrken bekleding die uit panelen, planken enz. bestaat. van de kwaliteit van het schrijnwerk en de kieren en peningen ertussen: het vaste raamwerk met luchtdicht zijn. De vegen tussen de wanden en de raamkzijnen meten zrgvuldig dichtgemaakt wrden dr een cmbinatie van een luchtdicht membraan, een teruglp van de islatie en afwerking, en idealiter een extra silicnenafdichting. BLZ 2 VAN 7 DE GOEDE LUCHTDICHTHEID VAN DE GEBOUWSCHIL VERZEKEREN FEBRUARI 2007

3 Deltreffende afdichting van een aansluiting muur - schrijnwerk van de realisatie van de elektrische en de sanitaire leidingnetten vr skeletbuw en vr dakgebinten. De water- f elektriciteitsleidingen meten zdanig wrden geplaatst dat ze het dichte membraan nit drbren. MILIEUASPECTEN Typische zwakke punten in de luchtdichtheid van de schil > Impact van de luchtdichtheid p het energieverbruik Tekmstige reglementeringen p de energieprestaties van gebuwen huden rekening met het lekdebiet drheen de buitenschil van het gebuw. Dat debiet wrdt daarin vermeld als een drukverschil van 50Pa tussen de twee tegenverliggende wandzijden. De nderstaande figuur tnt de impact van die waarde p het prestatieniveau E. Een prestatieniveau E staat gelijk met een specifiek primair verbruik in genrmaliseerde mstandigheden (weer, bezetting, functie,...). Men stelt vast dat als het lekdebiet verdubbelt van 3 m³/h.m² (nze minimumdelstelling) naar 6 m³/h.m³, het primaire verbruik van 4 naar 5% stijgt. BLZ 3 VAN 7 DE GOEDE LUCHTDICHTHEID VAN DE GEBOUWSCHIL VERZEKEREN FEBRUARI 2007

4 Brn: Buwen met energie, natuurlijk, Waals Gewest > Welke milieuvriendelijke keuze vr het dampscherm? De luchtdichtheid van een gebinte wrdt vaak gerealiseerd dr het plaatsen van een dampscherm. Bij de klassieke dampschermen vinden we aluminium- f plyethyleenflies en flies in gewapend papier. Deze laatste zijn eclgisch interessanter. De verbindingen tussen dampschermflies kunnen gebeuren met zelfklevende strken, cntactlijm f nietjes in cmbinatie met een dubbele pli, enz. In hutskeletbuw kunnen buwplaten eveneens dienen als dampscherm en luchtafdichting, maar dan is een zelfklevende strk ndig m de vegen tussen de platen dicht te maken. Binnenbekleding van het type bepleistering biedt een perfecte dichtheid, vr zver er geen barsten zijn. De kans p barsten hangt af van de kwaliteit van het mengsel en de samenstelling van het pleister. Het is dus ndzakelijk m de aanbevelingen van de leveranciers te vlgen. Van de beschikbare pleisters verdienen die met de kleinste impact p het milieu de aanbeveling, met name de kalk-, klei- f leempleisters. Aan de keuze van de binnenbekleding is een aparte fiche gewijd. > Ndzaak van een gede hygiënische ventilatie De afdichting van de wanden vereist tegelijk het regelen van een kwaliteitsvlle gecntrleerde ventilatie. De kwaliteit van de binnenlucht is immers uiterst belangrijk vr de gezndheid van de bewners. Men met dus altijd vr een gede luchtkwaliteit zrgen. De Belgische nrm D beschrijft de minimale debieten van hygiënische ventilatie die in wningen meten wrden bereikt. Deze prblemen wrden behandeld in afznderlijke fiches, tegankelijk via links p het einde van deze fiche. ECONOMISCHE ASPECTEN > Kstprijs van de afdichting De eerste maatregel die men met nemen m een gede luchtdichtheid te garanderen, is een juiste uitvering van de buwmaterialen, met name van het dampscherm. Een gede luchtdichtheid nastreven vereist dus geen verinvestering. > Dichtheidsmeting De databank van buwprducten van het WTCB, tegankelijk via de internetsite bevat nder de titel pressurisatietests een lijst van bedrijven en nderzeksinstituten die luchtdichtheidsmetingen van gebuwen uitveren. Ok bij het platfrm passiefhuis kunt u lijsten van bedrijven vinden. MAATSCHAPPELIJKE EN CULTURELE ASPECTEN > Verkeerde gewnten p de buwplaats De kwaliteit van de luchtdichtheid van een cnstructie hangt grtendeels af van de uitvering van de materialen. Tezicht p de werkzaamheden en gesprekken met de buwvakkers zijn BLZ 4 VAN 7 DE GOEDE LUCHTDICHTHEID VAN DE GEBOUWSCHIL VERZEKEREN FEBRUARI 2007

5 van essentieel belang. Bij zelfbuw met het plaatsen van het dampscherm met de grtste zrg wrden uitgeverd. Ten sltte met de samenstelling van de bepleistering zdanig gebeuren dat de kans p barsten tt een minimum beperkt wrdt. IN DE PRAKTIJK In de verschillende fasen van de ntwikkeling en realisatie van een prject meten maatregelen wrden genmen: SCHETS De vrdeur is een zwak punt inzake luchtdichtheid. Men met vermijden dat deze deur in de gevel kmt die aan de verheersende windrichting (ZW) bltstaat, en/f een inkmsas vrzien die de luchtstrmen beperkt. VOORONTWERP In het ntwerp een efficiënt ventilatiesysteem integreren, cnfrm de nrm NBN D UITVOERINGSONTWERP, DOSSIER VOOR DE BOUWVERGUNNING Bestudeer zrgvuldig de details van de verschillende aansluitingen van de dakpbuw, f kies vr daken van het type Sarking, waar een lucht- en dampdichte barrière p een drlpende ndergrnd wrdt geplaatst. Vrzie een drver vr elektrische kabels waarbij drbring van het dampscherm wrdt vermeden. Overzicht van de zrgvuldig te behandelen aansluitingen bij de realisatie van een hellend dak 1. Aansluiting van het luchtscherm met de dakvet 2. Aansluiting van het dakschild met de puntgevel 3. Aansluiting van het luchtscherm met de grdingen 4. Drbring van het luchtscherm vr het inwerken van spts 5. Aansluiting van het luchtscherm met de nkbalk 6. Drbring van het luchtscherm dr leidingen van znnepanelen 7. Drbring van het luchtscherm dr rkafver- f ventilatiekkers 8. Drbring van het luchtscherm dr een hanenbalk f andere huten elementen 9. Aansluiting van het luchtscherm met de mtrek van een dakvenster 10. Aansluiting van het luchtscherm met de mtrek van een vlieringluik Sarkingdak 1. Keper 2. Beplanking f beschieting 3. Luchtscherm en dampscherm 4. Islatie 5. Onderdak 6. Tengellat 7. Lat 8. Dakpan BLZ 5 VAN 7 DE GOEDE LUCHTDICHTHEID VAN DE GEBOUWSCHIL VERZEKEREN FEBRUARI 2007

6 In een dragende wand dienen de dampschermen dikwijls als luchtafdichting. Men met daarm vermijden m stpcntacten en schakelaars te plaatsen in gevelmuren fwel tussen het dampscherm en de afwerking een technische ruimte vrzien vr kkers en leidingen, zdat de cntinuïteit van het dampscherm de luchtdichtheid garandeert. Kies raam- en deurprfielen met minstens een dubbele luchtdichte barrière: een waterscherm aan de buitenkant en een luchtscherm aan de binnenkant. Deze meten in hetzelfde vlak liggen ver de vlledige mtrek van het prfiel en gescheiden zijn dr een gedraineerde decmpressiekamer (schrijnwerk driedubbele aanslag). Op de buitendeuren meten systemen zitten m infiltraties te beperken. Dit kunnen bijvrbeeld afdichtende plinten met autmatische beweging zijn (guilltineplinten), brstels, eventueel gecmbineerd met schrevende scharnieren m de wrijving bij het penen te beperken. Vr een ged dichtende binnenafwerking van de wanden bestaan er technische plssingen: kies een drlpende, bij vrkeur natuurlijke bepleistering (kalk- f kleipleister); pgelet, de samenstelling van het pleister is bepalend vr een uitvering znder barsten; vlg nauwgezet de aanwijzingen van de fabrikant. Anders bedenkt u plssingen m de verbinding tussen nderbrken elementen te waarbrgen. Vr lichte cnstructies met een technische ruimte wrden vrzien tussen de binnenafwerking en het dampscherm, zdat kkers en leidingen hierin kunnen wrden geïntegreerd znder het dampscherm te drbren. Water- en elektriciteitsnetten kunnen k zdanig wrden ntwrpen dat kabels en leidingen niet langs buitenmuren en daken lpen, maar enkel binnenmuren gebruiken. Vrbeeld van een technische ruimte tussen het parement en de muur in een hutskeletbuw. Infrardft: gebrekkige luchtdichtheid rnd schakelaars. Brn: Hffmann en Dupnt bvba ( Geef de vrkeur aan dampschermen in versterkt papier in plaats van in aluminium f plyethyleen. TOEZICHT OP DE WERKZAAMHEDEN Een strikte cntrle p de plaatsing van de dampschermen is absluut ndzakelijk. De dampschermen meten verlappend geplaatst en p elkaar gekleefd wrden met zelfklevende strken f aangepaste cntactlijm. Ze kunnen k tweemaal p zichzelf geplid en geniet wrden; BLZ 6 VAN 7 DE GOEDE LUCHTDICHTHEID VAN DE GEBOUWSCHIL VERZEKEREN FEBRUARI 2007

7 Zrg ervr dat het schrijnwerk crrect geplaatst en het hang- en sluitwerk precies afgeregeld is. De aansluiting tussen wanden en prfielen met zrgvuldig dicht wrden gemaakt. Bij renvaties meten de kieren en spleten van alle wanden dichtgemaakt wrden. OPLEVERING EN INGEBRUIKNAME Indien mgelijk wrdt p het einde van de werkzaamheden een pressurisatietest uitgeverd, gecmbineerd met infrardftgrafie (in de winter) m eventuele lekken p te spren en te herstellen. AANVULLENDE INFORMATIE ANDERE AANDACHTSPUNTEN Hiernder vindt u een lijst van fiches waarin luchtdichtheid aan bd kmt: ENE00 - Energie, buw en renvatie ENE04 - Een ged geïsleerd gebuw buwen ENE11 - Bij renvatie: de wanden isleren ENE12 - Een passieve wning verwegen ENE23 - Energie-efficiënte luchtverversingsystemen CSS07 - Een gede luchtkwaliteit verzekeren MAT06 - Bekleding van binnenmuren en plafnds: geznde en eclgische materialen kiezen BIBLIOGRAFIE Infrmatiebrnnen ver de dichtheid van muren: F. Dbbels, Vr hellende daken met een betere luchtdichtheid, WTCB-Cntact nr. 8 (4-2005). Luc Firket, Dichtheid van buitendeuren, WTCB-Cntact nr. 1 (1-2004). F. Simn, JM. Hauglustaine, Thermische islatie van de hutskeletgevel Praktische gids vr architecten, Ministerie van het Waalse Gewest, Namen, Energie+: Infrmatiebrnnen ver de keuze van dampschermen: F. Simn, JM. Hauglustaine, Thermische islatie van hellende daken Praktische gids vr architecten, Ministerie van het Waalse Gewest, Namen, juni Wetenschappelijk en Technisch Centrum vr het Buwbedrijf, Daken met tegelpannen. Opbuw en uitvering, TV 192, Infrmatiebrnnen ver de luchtbewegingen in gebuwen: Air Infiltratin and Ventilatin Center: ww.aivc.rg BLZ 7 VAN 7 DE GOEDE LUCHTDICHTHEID VAN DE GEBOUWSCHIL VERZEKEREN FEBRUARI 2007